*
Sau khi cùng Sùng Sử lên huyện học chính sách trở về, Giàng Seo Tính làm việc có phần hăng hái hơn trước nhiều. Đi đến đâu hắn cũng ca ngợi cụ Hồ và chính sách đại đoàn kết của chính phủ ta. Hắn còn nói đến việc phải bỏ bớt các tục lệ ma chay cưới xin nặng nề, phải bớt nấu rượu, bớt trồng thuốc phiện. Hắn thường lấy bản thân ra làm thí dụ :
- Thằng Phăng Ky ác lắm, thâm độc lắm ! Nó xui dân ta trồng cây anh túc lấy nhựa nên tôi mới nghiện nặng thế này. Người thì gầy như cây sậy, bao nhiêu ruộng, trâu cũng chui vào rọc tẩu hết. Nghe lời khuyên dạy của Chính phủ, tôi sẽ bỏ thuốc dần. Tiện đây cũng nói để đồng bào ta rõ, để chúng ta đỡ khổ, Chính phủ sẽ yêu cầu mọi người giảm bớt việc trồng cây anh túc. Vì thế thuế đánh vào cây anh túc sẽ nặng lắm đấy !
Nói đến việc cưới xin, Giàng Seo Tính lấy ngay chủ tịch Sùng Sử ra làm dẫn chứng :
- Đấy, bà con xem, ngay như chủ tịch Sùng Sử của chúng ta đây chỉ vì thiếu một trăm đồng bạc trắng mà chưa cưới được Seo Mỷ. Cái lý của Chính phủ bây giờ là trai gái Mông thương nhau, yêu nhau thì phải được thành vợ chồng, không cho mua bán như mua con gà, con lợn.
Mọi người tưởng Giàng Seo Tính nói chung chung như thế rồi thôi, ai ngờ Giàng Seo Tính lại làm rất hăng hái. Đến mùa thu thuế nhựa cây anh túc, nhà nào cũng phải nộp gấp hai lần thời Phăng Ky.
Tiếng oán thán của dân bản vang khắp nơi, nhưng Giàng Seo Tính cứ làm như điếc. Hắn còn nói : Chính phủ ra lệnh như thế, ai không theo thì bắt đi tù hết.
Một hôm Giàng Seo Tính đến nhà ông Hảng A Lềnh. Sau khi giải thích một thôi dài về chính sách đại đoàn kết, Giàng Seo Tính hỏi lại :
- Ông đã thông với chính sách đại đoàn kết chưa?
Ông Hảng A Lềnh chẳng cần suy nghĩ nhiều, đáp ngay :
- “Một chân đứng không vững, một tay vỗ không kêu”, người Mông ta từ xưa đã nói như thế mà.
- Ông thông suốt với chính sách của cụ Hồ thế thì rất tốt. Đoàn kết là phải đoàn kết với cả người giàu, người nghèo, ông có đồng ý như thế không ? - Giàng Seo Tính nheo mắt gặng lại.
- “Anh em đông tiện bàn bạc, chị em nhiều lợi se lanh”, cái lý người Mông ta cũng vậy mà. Thêm người thêm sức, có gì mà phải đắn đo suy nghĩ - Ông Hảng A Lềnh trả lời không chút do dự.
Lúc này Giàng Seo Tính mỏi nhìn thẳng vào ông Hảng A Lềnh hỏi :
- Sùng Sử là người nghèo ông có đoàn kết không?
- Sùng Sử là chủ tịch xã, không đoàn kết với Sùng Sử thì còn đoàn kết với ai.
- Thế với Giàng Páo, ông có đoàn kết không ?
- Với Giàng Páo à ?... Giàng Páo là lý trưởng... - Ông Hảng A Lềnh có vẻ ngần ngừ.
- Bây giờ làm gì còn lý trưởng nữa, ông Giàng Páo chỉ là một nhà giàu, lại là chủ tịch mật trận đoàn kết, chẳng lẽ ông không đoàn kết với Giàng Páo được ư ?
Ông Hảng A Lềnh cúi mặt nhìn xuống cái điếu ống đang cầm trong tay. Trong đầu ông lão thấy khó mà tin được Giàng Páo, nhưng ngoài miệng không biết nói sao cho vừa lòng Giàng Seo Tính, người mà ông lão thừa biết cùng một cây, một gốc với Giàng Páo.
Lúc này Giàng Seo Tính mới cười nhạt và nói :
- Tôi biết thật bụng ông chưa muốn đoàn kết với Giàng Páo. Ngay cả với Sùng Sử, ông cũng có thật bụng đoàn kết đâu.
- Ấy ấy, sao ông lại nói thế - Ông lão Hảng A Lềnh vội vã thanh minh - Tôi mà không thật bụng đoàn kết với Sùng Sử thì ông mặt trời đi ngủ tôi cũng chết luôn.
- Thôi ông không phải thề độc nữa. Nếu thực bụng đoàn kết với Sùng Sử ông đã không thách cưới Seo Mỷ đến một trăm đồng bạc trắng.
- Đấy là tôi làm theo tục lệ của người Mông ta.
- Ông đừng dựa vào tục lệ mà che dấu việc làm mất đoàn kết của ông. Ông đoàn kết thế nào được với Sùng Sử khi mà ông bắt anh ta khổ sở vì chạy bạc trắng làm lễ cưới ? Ông nên biết rằng Sùng Sử bây giờ đã là chủ tịch xã, là người thay mặt người Mông cả vùng Ngũ Chỉ Sơn này. Không đoàn kết với Sùng Sử có nghĩa là không đoàn kết với cả dân bản vùng Ngũ Chỉ Sơn. Ta sống nhờ dân bản, chết cũng nhờ dân bản, tôi nói thế là hết lý rồi đấy, tùy ông nghĩ sao thì nghĩ.
Càng nghe Giàng Seo Tính nói ông Hảng A Lềnh càng thấy sợ. Mồ hôi trán ông vã ra như người đang leo núi. Ông lão nghĩ : - Chẳng lẽ mình đã thành người xấu thật rồi ư ? Mình thành người chống lại chính sách đại đoàn kết ư ? Đúng là không có gì đáng sợ bằng sống giữa dân bản mà bị coi là người chống lại dân bản. Tự nhiên ông lão thấy run từ trong bụng đến cả chân tay.
Một lúc sau cố trấn tĩnh lại, ông lão nói với Giàng Seo Tính :
- Từ khi được nhìn thấy trời đến nay tóc đã bạc, tôi chỉ biết cái lý rằng ai chống lại tục lệ là chống lại dân bản. Bây giờ tôi mới nghe ông nói làm theo tục lệ cũ là chống lại chính sách đại đoàn kết, là chống lại dân bản. Thôi để tối nay về bàn với Seo Mỷ, mai sẽ đến nói lại với ông.
- Liệu câu trả lời ngày mai có làm vừa lòng chủ tịch Sùng Sử không ? Tôi chẳng qua cũng chỉ là người đem lời chủ tịch truyền đến tai ông mà thôi.
- Chắc là cũng phải theo chính sách “đại đoàn kết” mà ông vừa nói thôi ạ.
Giàng Seo Tính gật đầu vẻ thỏa mãn. Khi đứng dậy ra về hắn còn nhìn lại ông lão Hảng A Lềnh với một nụ cười khó hiểu nhếch lên ở một bên mép.
*
Với sự sắp xếp và thúc bách của Giàng Seo Tính, một tháng sau Sùng Sử và Seo Mỷ làm đám cưới. Giàng Páo đứng ra làm chủ đám cưới, vì Giàng Seo Tính viện lý nói rằng : ở Ngũ Chỉ Sơn chỉ có thể là Giàng Páo - chủ tịch mặt trận đoàn kết mới xứng đáng làm cái việc vẻ vang ấy. Cả hai bên chỉ ăn hết một tạ thịt và năm mươi cân rượu1. Sùng Sử được Giàng Páo đem đến giúp một con lợn năm mươi cân và ba mươi cân rượu.
Mở đầu bữa rượu đám cưới, Giàng Seo Tính nói :
- Đám cưới đời sống mới đầu tiên của người Mông Ngũ Chỉ Sơn lại là đám cưới của chủ tịch Sùng Sử. Thật là đầy đủ ý nghĩa. Chủ tịch đã đi đầu, dân Mông ta cứ thế mà theo. Ai mà nghĩ rằng việc cưới này có lợi cho chủ tịch, nên Sùng Sử đi đầu là sai chính sách đấy nhé ! Chủ tịch Sùng Sử đã phải đợi cái ngày hôm nay từ bao nhiêu năm rồi ! Nào, nâng bát lên chúc mừng hạnh phúc cho chủ tịch Sùng Sử và cô Seo Mỷ !
Giàng Seo Tính nâng bát, nheo nheo mắt nhìn về phía Giàng Páo. Giàng Páo cũng đưa mắt nháy lại. Những cái bát cùng nhất loạt nâng lên và chất nước men nóng bỏng chảy vào những cái cuống họng đã khô se làm bùng lên những chuỗi cười nói, chúc tụng huyên náo.
Trong không khí náo nhiệt của hơi men, Giàng Seo Tính và Giàng Páo kín đáo trao đổi với nhau một nụ cười nửa miệng.
----------------------------------------------------------------
1. Mỗi cân tương đương một lít.