Lịch sử Quân sự Việt Nam

Đọc những dòng máu và hoa của các bác ở chiến trường K thường hay có xen lẫn những câu "nội bộ"  ;D bằng tiếng Kam mà tụi em chả hiểu gì cả. Hôm nay em tình cờ sưu tầm đc ít câu chữ tiếng K (phiên âm tiếng K bồi thôi ạ) phọt lên cho vui. Nhờ các bác CCB bổ sung thêm  ::)

Số đếm
1: Muôi
2: Pi
3: Bây
4: Buôn
5: Po-răm
6: Po-răm muôi
7: Po-răm pi
8: Po-răm bây
9: Po-răm buôn
10: Đốp
20: Muôi phây
30: Sam sấp
40: Se sấp
50: Ha sấp
60: Hốc sấp
70: Chet sấp
80: Pết sấp
90: Cau sấp
100: Muôi rôi
1000: Muôi Pô-on
10000: Muôi mơn
1000000: Muôi liên

Từ 11, 21, 32 thì ghép tiếng chỉ hàng chục với tiếng chỉ hang đơn vị. Từ 111, 222, 333 thì ghép tiếng chỉ số hàng trăm với tiếng chỉ số hang chục và hàng đơn vị.

Giao tiếp thông thường
Tôi: Kho-nhum
Anh, chị: Boong (gọi người khác cứ gọi Boong cho lẹ như từ you trong tiếng Anh)
Xin chào: Xua sơ đây
Cảm ơn: Okun
Xin lỗi: Xôm Tốs
Tạm biệt: xôm lia
Không: Tê
Có: Miên
Anh yêu em: Boong srong lanh on
Chén, bát: Chan
Ăn uống
Dĩa: chan tiếp
Muỗng, thìa: Slap pô-ria
Đũa: Chhong kơ
Dao: Căm bất
Ly: Keo
Cơm: Bai
Bánh: Num
Ngon: Chho-nganh
Đói: Khô-liên
Ăn: Si
Tính tiền: Cớt lui
Xin thêm cơm: Sum bai thêm
Xin thêm trà đá: Sum tức tee thêm
Xin thêm đá: Sum tức có thêm
Khách sạn:
Khách sạn: Son tha kia
Nhà trọ: Te som nak
Phòng: Bòn túp
Chìa khóa: Sô
Giường: Kô rêe
Gối: Kho-nơi
Mền: Phui
Điện thoại: Tu ro sap
Ngủ: Đếk
Tôi muốn thuê 1 phòng: Kho-nhum chơng chuôi bon túp muôi
Tôi muốn dọn phòng: Kho-nhum chon oi rip bon túp
Tôi muốn trả phòng: Kho-nhum som bon túp

Đi lại
Đi đâu?: Tâu na
Gần: Chít
Xa: Chho-ngai
Bao nhiêu: Pon-man
Bến xe: Chom-nót lan
Đi thẳng: Phlu chiết
Quẹo phải: Bos sadam
Quẹo trái: Bos sveng
Xe đạp: kon
Xe ba bánh: Tuk tuk
Xe mô tô: Moto
Xe đò: Lan krong

Mua bán
Tôi muốn mua cái này: Kho-nhum chơn tin muôi nis
Cái này giá bao nhiêu: À nis thlay pon man?
Có bớt giá không: Chot thlay os

Em xin mạn phép chỉnh lại cho sát với thực tế nhé ;D
Số đếm
1: Muôi
2: Pi
3: Bây
4: Buôn
5: Po-răm (tiếng Phnum Pinh gọi là Phẻm)
6: Po-răm muôi
7: Po-răm pi
8: Po-răm bây
9: Po-răm buôn
10: Đốp (Đóp)
20: Muôi phây (Mô phây hoặc nhanh là M’phey)
30: Sam sấp
40: Se sấp
50: Ha sấp
60: Hốc sấp
70: Chet sấp
80: Pết sấp (pét sấp)
90: Cau sấp
100: Muôi rôi (M’ hổi)
1000: Muôi Pô-on (M’poan- M’pươn)
10000: Muôi mơn (Mởn)
1000000: Muôi liên (M’hiển)

Từ 11, 21, 32 thì ghép tiếng chỉ hàng chục với tiếng chỉ hang đơn vị. Từ 111, 222, 333 thì ghép tiếng chỉ số hàng trăm với tiếng chỉ số hang chục và hàng đơn vị.

Giao tiếp thông thường
Tôi: Kho-nhum (Kh’nhum)
Anh, chị: Boong (gọi người khác cứ gọi Boong cho lẹ như từ you trong tiếng Anh)
Xin chào: Xua sơ đây
Cảm ơn: Okun
Xin lỗi: Xôm Tốs
Tạm biệt: xôm lia
Không: Tê
Có: Miên
Anh yêu em: Boong s’rong lanh ôn
Chén, bát: Chan
Ăn uống
Dĩa: chan tiếp
Muỗng, thìa: Slap pô-ria
Đũa: Chhong kơs
Dao: Căm bất
Ly: Keo
Cơm: Bai
Bánh: Num
Ngon: Chho-nganh
Đói: Khô-liên
Ăn: Si
Tính tiền: Cớt lui (Cất lui) Oi Kh’nhum chênh lui (Bác để em trả tiền)
Xin thêm cơm: Sum bai thêm
Xin thêm trà đá: Sum tức tee thêm
Xin thêm đá: Sum tức có thêm
Khách sạn: Son tha kia
Nhà trọ: Te som nak
Phòng: Bòn túp
Chìa khóa: Sô
Giường: Kô rê
Gối: Kho-nơi
Mùng: Mung
Mền: Phui
Điện thoại: Tu ro sap (Tu rồ sắp) di động (Tu rồ sắp đay)
Ngủ: Đếk
Tôi muốn thuê 1 phòng: Kho-nhum chơng (choong) chuôi bon túp muôi (Choong chứ không phải chơng)
Tôi muốn dọn phòng: Kho-nhum chon oi rip bon túp
Tôi muốn trả phòng: Kho-nhum som bon túp

Đi lại
Đi đâu?: Tâu na
Gần: Chít
Xa: Chho-ngai
Bao nhiêu: Pon-man (Mản)
Bến xe: Chom-nót lan
Đi thẳng: Phlu chiết
Quẹo phải: Bos sadam (S’đăm)
Quẹo trái: Bos sveng (S’vêng)
Xe đạp: kon (Coong)
Xe ba bánh: Tuk tuk
Xe mô tô: Moto- xe ôm (môtô Đúp)
Xe đò: Lan krong

Mua bán
Tôi muốn mua cái này: Kho-nhum chơn tin muôi nis
Cái này giá bao nhiêu: À nis thlay pon man? (Nis th’lay mản?)
Có bớt giá không: Chôk Th’thay tê ?

- Vâng! : Con trai: bạt!; con gái : chà!
- Không tốt! : Ót lò o
- Đồ mắc dịch : Ah là bo dzô ...!
- Đồ phải gió : Ah ch'ngư dzô !
- Xa nẹ ha : Tình yêu
- P'ro lừng : Tâm hồn
- Chạp : bắt
- Banh ngọp : bắn chết

Góp thêm về phiên âm theo một số tài liệu so với thực tế phát âm :
- về âm p'r , ví dụ p'ram ( 5 ) : đọc pơ nhẹ, nhanh thì đọc nối thành pram, hoặc " pằm " luôn ! . Âm R người khmer phía đông thường đọc thành âm h , như từ pram đọc thành phẻm; côn s'rây ( con gái ) đọc thành côn sẩy; côn p'rô thành côn phổ. Phát âm đúng P'r , S'r thì dân họ vẫn hiểu nhưng ta phải hiểu cách họ phát âm thông thường để nghe được và hiểu !
- M'phây ( 20 ) : theo cách hiểu phiên âm sẽ đọc thành mờ phây , thực tế phát âm là mù phây ! những số 100, 1000, 10.000 ... thường không phát âm là muôi ( mui ) roi , mà phát âm thành " mà " roi và người phía đông sẽ phát âm là " mà hổi ", tương tự 10.000 = mà poan...
- Từ sro lanh ( yêu ) thường gặp, thì khi phát âm nhanh sẽ thành " sà lanh ", tương tự những âm s'r ( sơ ro ) sẽ thường phát âm thành " sà ".

- Cong top Vietnam teng os s'đăp nưng nis zey Khmer ban lo o Pêc !
+ Min lo o tê
- Cha
+ Ôn dôc P'đây hơi rư nâu
- Nâu
+ Ôn S'at nass, tâu mơl Ph'ca chia muôi kh'nhum tích.
..............................

Kh'nhum S'rolanh P'ôn nas, P'ôn S'rolanh boong tê ? Tâu Ph'té nâu Viet Nam ro' bos kh'nhum.

Đoạn này em ghi lại câu chuyện của một bác nhà ta với một công dân CPC.

hehe , mấy chục năm rồi mà những câu mở bài tán gái K không có gì thay đổi ;D

Kh'nhum S'rolanh P'ôn nas, P'ôn S'rolanh boong tê ? Tâu Ph'té nâu Viet Nam ro' bos kh'nhum.
he he, tán câu sách vở này, hỏi em có hay không ? là chưa ăn rồi ! rủ em về nhà ở VN là thua ;)
Phải nói câu " lịnh " : Ôn à, sà lanh bòng tơi ! ;D

Trong sách vở của ta phiên âm từ : đi là " tâu ", từ : ở, chưa là " nâu ", là không chuẩn nhưng không còn dùng từ nào khác được ! thực ra phát âm những từ này trong tiếng K nó giữa từ " tơi " và từ tâây ( khó diễn đạt, trong nguyên âm tiếng Việt không có, tạm sử dụng như vậy! ) không hẳn là " tâu ", " nâu " , nói bình thường thì phát âm là " tơi ", " nơi " thì gần đúng hơn !

Bàn vậy là để nhắc chuyện xưa cũng là chuyện vui : nhiều bác cứ theo phiên âm của tài liệu , câu đầu tiên học mang ra xài là : hỏi " đi đâu " thì các bố hô : " tâu la " ( đúng ra thì nói là : tơi na ), dân K cứ nghệt ra không biết coong tóp hô khẩu lệnh gì , đành giơ tay lên cho chắc ăn ! ;D ;D ( xin lỗi các bác nào " tâu la " nha ! ;)

hehe , dân Xiêm Rệp nói tâu na bác DKsaigon ạ , nói tơi na là người nơi khác đến mình được quyền banh thoải mái   ;D . Dân K chổ em gặp nhau ưa hỏi hớp bai nâu thay cho lời chào tếu lắm , mình theo sách vở hỏi sóc sơ bai thì dân cứ đục cái mặt ra ;D

...nói tơi na là người nơi khác đến mình được quyền banh thoải mái
----
Lính Siêm riêp nhiều chiêu hé ! ;) . Năm xưa trên lộ 68 rìa TX SR , có mấy em nói " tơi na " đụng lính nhảy nhảy không em :

- He he, p’ôn nú , mao pi na ? dây lươn… banh ngọp à lơi !
- Hí hí , lò bò dzo bòong haanh, dây bò đây bò đa ! banh…banh …ây! hí hí , chô lên bòong ơi!
- Lên ây ? hử ! ót miên lui ! he he !
- Òong co cò ban, bòong ới , hí hí …
 ;D ;D ;D

 ;D Thực tình mà nói, chữ K viết như nhau, nhưng phát âm khác nhau tùy địa phương ( na ná như dân Việt mình thôi ! ) dân Siêm Riệp phát âm cứng và rõ chữ, không "nuốt âm" như dân K vùng CP Chàm, Phnông Pêng. Sống với dân trong rừng khu Siêm Riệp gần 2 năm, về tới CP Chàm, nói chuyện...dân K cứ tròn mắt nhìn,ghét quá, nói luôn tiếng Việt thì ...xong tuốt. ;D
Lần quay về VN đầu tiên đầu năm 82,xe ghé chợ Tây Ninh khi trời mờ sáng, vào quán hủ tíu, nghe mấy cô bán quán nói líu lo tiếng Việt, tui ngồi ngẩn người ra...nghe không kịp, phải nói mấy em nói ...chậm chậm chút , nghe mới thủng >:(. Lúc mới quay về VN, nhìn cô gái Việt nào cũng thấy đẹp như thiên nga ;D

Bác Hanh có viết được chữ K không? Viết thư tán Memai đổ mới giỏi! Ở đơn vị tôi có hai thằng người Diễn Châu và Quỳnh Lưu ( Nghệ an ) viết được thư tình bằng tiếng K. Cả hai thằng đều có con ở thị xã.... CPChnang! ;D

hehe , ngày xưa em chuyên đọc truyện tranh cho bọn con gái K nghe . Nghĩ cũng buồn cười chúng nó là dân K lại không biết chữ K , đi chợ ở XR mua truyện tranh về nhờ mình đọc  ;D . Món thư tình thì không chơi được vì toàn là dân mù chữ  ;D Chữ K em ghép vần đọc ào ào nhưng có những từ mình không hiểu nghĩa thế là chúng nó nghe xong giải thích nghĩa lại cho mình ;D

Những năm 80-81, khu vực bắc Angkor Thum nơi hậu cứ của 1 số đơn vị bộ đội VN, có những lớp dạy chữ K cho đám "kôn khơminh" con em dân nghèo Kampuchia, người đứng dạy là bộ đội VN mình đó các bác. Những cuốn tập giấy trắng phau của Liên Xô, những tiếng trẻ bi bô đọc "kò kho kồ khố ngô ...",.... Một hình ảnh chân thực của tình hữu nghị VN-CPC ;D,... thế mà tới sau 85 , Pốt nó vẫn "quậy tiếp" được mới lạ chứ ! ???

he, haanh biết chữ khmer là ( pi rua ? ) quá rồi!, tới luôn, mở mục dạy chữ K  cho anh em học lại đi ! ;D Hồi xưa đâu có ai dạy chữ, chỉ học tiếng qua tiếp xúc với câu làm vốn : " À nưng tha mách ? ( cái này nói sao ) , nú hao ây ? ( cái đó gọi là gì )... với lại mấy cái chữ loằng ngoằng ấy học mệt lắm ! ;D giờ rảnh rồi , cũng là ôn lại kỷ niệm xưa ! Ban tê bòng anh ? :D

Ngày xưa đứng lớp là nẹ cru ( phải từ này không ta ? ) cong top VN thì chắc là dân hồi hương rồi! chứ chỗ mình có mỗi ông liên lạc kiêm phiên dịch là dân vùng biên giới, nói thì lưu loát nhưng cũng... mù chữ K và đụng mấy từ chính trị thì cũng tậm tịt lắm!  ;D

hehe , ngày xưa em học chữ K ở cuốn sách tự học chữ khme  được phát cho lính . Lúc đó em nhớ có 2 cuốn 1 cuốn nhỏ bìa màu đỏ có hình cờ 5 tháp dùng để học từ và 1 cuốn lớn hơn màu trắng dạy chữ viết . Chữ K dễ học và ghép vần như chữ Việt , em học 2 tháng là đọc ro ro dù chẳng hiểu nghĩa là gì  ;D riêng phần viết thì em có lợi thế là chữ em như chữ bác sĩ nên khi viết chữ K dân K lại khen em viết quá đẹp ;D
bây giờ quên hết rồi chỉ có bác TQNam học trường lớp nên còn nhớ , mà hình như bác angko krao cũng biết chữ K thì phải : cỏ , khô , bò khó nhai ;D

Bác haanh nhớ tốt thật đấy, quyển tự học tiếng k nhỏ hôm trước em đã Pót hình lên rồi mà.
Cảm ơn bác nhé vì bác bác đã góp phần cho em biết tiếng Siêm Hiệp (gọi theo tiếng trên đó). Nhưng công nhận em có hỏi nhiều người ở K lâu nói rằng tiếng trên đó mới là tiếng chuẩn phải không bác.
Hôm em nghe một Căk Sé Ko K nói là M'pươn em hãi quá, mất 1 lúc em mới hiểu nó bảo 1 nghìn.

Em có Font tiếng K là Font Limon và ABC để đọc và đánh máy tiếng K. Nếu bác nào cần để em gửi đường link về cài. Nhưng em cảnh báo trước tập gõ oải lắm đấy.
Trang này hay có tin K này các bác:

everyday.com.kh

Dơng kh'nhum khất khom P'ro chăng oong ách C'la han nưng ca Ch'lien pien ro bos Puos Ana ni cum ni dum ......

Các bác nghe câu này quen chứ. Cái thằng phát thanh viên đài K đỏ này nó phát âm chuẩn và khỏe kinh khủng.. he he he ;D

@hachivna: gửi link học chữ khmer đi bạn mình, biết trang web nào dạy tiếng K giới thiệu luôn ! ;)
Bạn mình chắc là chuyên gia tiếng khmer hể ? có câu nào hay hay, bạn mình dịch cho anh em nhớ lại tích tích, du ná phô lếch tằng o hơi ! ;D

@hacvina : hehe câu này ngày xưa cứ mở đài Pốt lên là nghe nó ra rả mỗi ngày  ;D

Thưa các bác cho đến nay, theo em được biết thì chưa có trang Web nào dạy tiếng K nổi vì nhiều lý do:
1- Money
2- Kỹ thuật và công nghệ bộ gõ chữ K còn rất, rất lạc hậu
3- Giáo trình  túm lại v..v và vvv..

Hiện tại K phải dùng bộ font ABC và Limon khi đánh chữ K thì bật kiểu gõ Catalan lên (ở mục Control Panel của Windows) bàn phím rất phức tạp. Gõ văn bản là một cực hình đối với công chức bạn.

Duy nhất ở Cần Thơ có anh chàng tên là Châu Bun Khươn ở Ủy ban dân tộc miền núi mới phát minh ra bộ gõ tiếng K dựa trên chuẩn Unicode. Hiện nay, đài truyền hình Cần Thơ và đại diện Đài Tiếng nói VN tại Cần Thơ đang sử dụng
Bác nào biết được địa chỉ của anh chàng Châu Bun Khươn này (khoảng 28-29 tuổi) cho em xin để liên hệ.

Gửi các bác đường Link download Font Khmer. Dùng chương trình Winrar để bung nén được 2 thư mục Limon và ABC sau đó Install Font vào máy là OK. Bác nào chưa thạo thì em nghĩ nên nhờ cháu nào nó thạo mà làm giúp, còn em dốt cái khoản hướng dẫn lắm  ;D

http://www.mediafire.com/file/elonrzj2mjy/Khmer Fonts.rar

os miên nes na chôl tê. Bon đa sạ măk mit nâu e na. hu hu hu