Lịch sử Quân sự Việt Nam

Tên sách: 50 năm QĐND Việt Nam
Nhà xuất bản: Quân đội Nhân dân
Năm xuất bản: 1995
Số hoá: ptlinh, chuongxedap




Ngày 22 tháng 12 năm 1994, Quân đội nhân dân Việt Nam vừa tròn 50 tuổi. Nửa thế kỷ xây dựng và liên tục chiến đấu dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội nhân dân Việt Nam đã cùng toàn dân tổng khởi nghĩa vũ trang giành được chính quyền (tháng 8 năm 1945), tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954) và kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975), bảo vệ vững chắc Tổ quốc (từ 1975 đến nay).

Là một quân đội của dân, do dân và vì dân, có lịch sử xây dựng, chiến đấu và chiến thắng oanh liệt, một đội quân sản xuất và vận động quần chúng giỏi, Quân đội nhân dân Việt Nam được nhân dân tin yêu, khen tặng danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”. Quân đội nhân dân Việt Nam đã trở thành một hiện tượng của lịch sử Việt Nam hiện đại, một đối tượng nghiên cứu của khoa học quân sự và lịch sử quân sự, của khoa học xã hội và nhân văn.

Trong dịp kỷ niệm 50 ngày thành lập quân đội, cùng với việc tái bản (có sửa chữa, bổ sung) “Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam” tập 1 và tập II, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam tổ chức biên soạn cuốn sách “50 năm Quân đội nhân dân Việt Nam”.

Nội dung cuốn sách gồm ba phần:

1. Ghi chép theo thể biên niên những sự kiện chính trong lịch sử 50 năm của Quân đội nhân dân Việt Nam (1944-1994).

2. Lịch sử (tóm tắt) một số cơ quan, đơn vị Quân đội nhân dân Việt Nam.

3. Phụ lục những số liệu chính về xây dựng và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Chép lại lịch sử 50 năm của Quân đội nhân dân Việt Nam là một việc khó khăn, phức tạp, đòi hỏi nhiều công phu nghiên cứu, sưu tầm tư liệu. Quá trình biên soạn, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam đã nhận được sự cộng tác, giúp đỡ nhiệt tình, đầy trách nhiệm của nhiều cơ quan, đơn vị và nhiều nhà khoa học. Nhưng do trình độ của những người viết có hạn, do tư liệu chưa được sưu tầm đầy đủ, nhất là giai đoạn sau năm 1975, công trình không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Chúng tôi rất mong nhận được sự phê bình, bổ sung, đính chính tư liệu, sự kiện của các cơ quan, đơn vị, của bạn đọc trong và ngoài quân đội.

Nhân dịp cuốn sách “50 năm Quân đội nhân dân Việt Nam” được xuất bản, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam trân trọng cám ơn sự chỉ đạo và giúp đỡ của các Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, các cơ quan, đơn vị, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội.

Từ năm 1930 - 1931 và trong những năm vận động cách mạng, tiến tới khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền (1939 - 1945), một số tổ chức vũ trang cách mạng do Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo đã ra đời. Đó là Tự vệ đỏ (còn gọi là tự vệ công nông) trong phong trào cách mạng 1930-1931, đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh; các đội du kích trong khởi nghĩa Nam Kỳ, khởi nghĩa Bắc Sơn (1940); các trung đội Cứu quốc quân và các đội du kích ở Cao - Bắc - Lạng (1941-1944), đội vũ trang Cao Bằng (1941), một số tổ chức vũ trang ở chiến khu Quang Trung (Hòa - Ninh - Thanh), chiến khu Trần Hưng Đạo (Đông Triều), chiến khu Vân (Lào Cai - Yên Bái), Đội tuyên truyền xung phong Hoàng Diệu (Hà Nội)...




Tháng 12.

Lãnh tụ Hồ Chí Minh chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Toàn văn chỉ thị như sau:

“1. Tên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền. Vì muốn hành động có kết quả thì về quân sự, nguyên tắc chính là nguyên tắc tập trung lực lượng, cho nên, theo chỉ thị mới của Đoàn thể, sẽ chọn lọc trong hàng ngũ những du kích Cao - Bắc - Lạng số cán bộ và đội viên kiên quyết, hăng hái nhất và sẽ tập trung một phần lớn vũ khí để lập ra đội chủ lực.

Vì cuộc kháng chiến của ta là cuộc kháng chiến của toàn dân cần phải động viên toàn dân, vũ trang toàn dân, cho nên trong khi tập trung lực lượng để lập một đội quân đầu tiên, cần phải duy trì lực lượng vũ trang trong các địa phương cùng phối hợp hành động và giúp đỡ về mọi phương diện. Đội quân chủ lực trái lại có nhiệm vụ dìu dắt cán bộ vũ trang của các địa phương, giúp đỡ huấn luyện, giúp đỡ vũ khí nếu có thể được, làm cho các đội này trưởng thành mãi lên.

2. Đối với các đội vũ trang địa phương: đưa các cán bộ địa phương về huấn luyện, tung các cán bộ đã huấn luyện đi các địa phương, trao đổi kinh nghiệm, liên lạc thông suốt, phối hợp tác chiến.

3. Về chiến thuật: vận dụng lối đánh du kích, bí mật, nhanh chóng, tích cực, nay Đông mai Tây, lai vô ảnh, khứ vô tung.

Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội đàn em khác.

Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam.


22 tháng 12.

Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập tại một khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đạo thuộc châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng. Đội gồm 34 chiến sĩ, có 34 khẩu súng các loại, biên chế thành ba tiểu đội, có chi bộ Đảng lãnh đạo.

Đội trưởng: Hoàng Sâm.
Chính trị viên: Xích Thắng.

Quản lý: Văn Tiên (tức Lộc Văn Lùng). Đồng chí Võ Nguyên Giáp được Trung ương Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh ủy nhiệm tổ chức, lãnh đạo, chỉ huy tuyên bố thành lập Đội: “Nhiệm vụ mà Đoàn thể ủy thác cho chúng ta là một nhiệm vụ quan trọng và nặng nề. Chính trị trọng hơn quân sự, tuyên truyền trọng hơn tác chiến, nhiệm vụ ấy có tính chất là một nhiệm vụ giao thời. Vận dụng vũ trang tuyên truyền để kêu gọi toàn dân đứng dậy, chuẩn bị cơ sở chính trị và quân sự cho cuộc khởi nghĩa sau này... Theo chỉ thị của Đoàn thể, dưới lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, tôi xin tuyên bố: Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân thành lập và hạ lệnh cho các đồng chí tiến lên con đường vũ trang tranh đấu...”².

Tiếp đó, toàn Đội long trọng tuyên đọc Mười lời thề danh dự của Đội quân giải phóng Việt Nam.

“Chúng tôi, đội viên Đội quân giải phóng Việt Nam, xin lấy danh dự một người chiến sĩ cứu quốc mà thề dưới lá cờ đỏ sao vàng năm cánh:

1. Xin thề: Hy sinh tất cả vì Tổ quốc Việt Nam, chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để chống xâm lược và bọn việt gian phản quốc, để giải phóng cho toàn dân Việt Nam, làm cho nước Việt Nam trở nên một nước Dân chủ, Độc lập, Tự do, ngang hàng với các nước Dân chủ trên thế giới.

2. Xin thề: Tuyệt đối phục tùng mệnh lệnh cấp trên, khi nhận một nhiệm vụ gì sẽ tận tâm, tận lực thi hành cho nhanh chóng và chính xác.

3. Xin thề: Bao giờ cũng kiên quyết phấn đấu, dù gian lao khổ hạnh cũng không phàn nàn, vào sống ra chết cũng không sờn chí, khi ra trận mạc quyết chí xung phong, dù đầu rơi máu chảy cũng không lùi bước.

4. Xin thề: Lúc nào cũng khẩn trương, hoạt bát, hết sức học tập, chiến đấu để tự rèn luyện thành một người quân nhân cách mạng, xứng đáng là một người chiến sĩ tiên phong giết giặc, cứu nước.

5. Xin thề: Tuyệt đối giữ bí mật cho mọi việc của đội như nội dung, tổ chức, kế hoạch hành động cùng những người chỉ huy trong đội và giữ bí mật cho tất cả các đoàn thể cứu quốc.

6. Xin thề: Nếu trong lúc chiến đấu bị quân địch bắt được, dù bị cực hình tàn khốc thế nào, cũng quyết một lòng trung thành với sự nghiệp cứu quốc, không bao giờ phản bội xưng khai.

7. Xin thề: Hết sức ái hộ các bạn chiến đấu trong đội cũng như ái hộ bản thân, hết lòng giúp nhau trong lúc thường cũng như lúc ra trận.

8. Xin thề: Bao giờ cũng chủ trương giữ gìn vũ khí của Đội, quyết không để cho vũ khí hư hỏng hoặc rơi vào tay quân thù.

9. Xin thề: Khi tiếp xúc với dân chúng sẽ làm đúng với ba điều nên: kính trọng dân, cứu giúp dân, bảo vệ dân; và ba điều răn: không dọa nạt dân, không lấy của dân, không quấy nhiễu dân để gây lòng tin cậy ái đới của dân chúng, thực hiện quân dân nhất trí, cứu nước diệt gian.

10. Xin thề: Bao giờ cũng nêu cao tinh thần tự phê bình và sửa chữa giữ tư cách cá nhân mô phạm, không làm điều gì hại đến thanh danh của đội quân giải phóng và hại đến quốc thể Việt Nam”.

Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là một tác phẩm lý luận quân sự, thể hiện tư tưởng Hồ Chí Minh trong lĩnh vực quân sự. Chỉ thị xác định một số vấn đề cơ bản của đường lối quân sự và một số vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân của Đảng ta và dân tộc ta trong thời đại mới.

Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là đội quân chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngày 22 tháng 12 năm 1944 đánh dấu sự ra đời của một tổ chức quân sự mới của dân tộc Việt Nam. Ngày đó được xác định là ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.


25 và 26 tháng 12.

Trận Phai Khắt và trận Nà Ngần. Thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh: “Trong một tháng phải có hoạt động. Trận đầu nhất định phải thắng lợi”; ngày 25, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã cải trang, dùng mưu tập kích diệt đồn Phai Khắt (xã Tam Lộng, tổng Kim Mã, châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng); ngày 26 diệt đồn Nà Ngần (cách Phai Khắt 15 ki-lô-mét về phía đông-bắc) bắt 30 lính ngụy, diệt hai sĩ quan (một sĩ quan Pháp), thu vũ khí. Đây là hai trận đánh đầu tiên, thể hiện sự gan dạ mưu trí, tính thần triệt để chấp hành mệnh lệnh của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Hai trận đánh có tiếng vang lớn, cổ vũ phong trào cách mạng trong khu căn cứ, mở đầu truyền thõng đánh tiêu diệt, đánh chắc thắng, đánh thắng ngay từ trận đầu của Quân đội nhân dân Việt Nam.
_____________________________________________
1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 3, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1983, tr.377-378.
2. Những ngày kỷ niệm lớn trong nước. Nxb Quân đội nhân dân. Hà Nội, 1972. tr.189 - 190.

9-12 tháng 3.

Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp hội nghị mở rộng tại làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh), ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Về nhiệm vụ quân sự, Chỉ thị nêu rõ:

“- Tổ chức thêm nhiều bộ đội du kích và tiểu đội du kích.
- Thành lập những căn cứ địa mới.
- Thống nhất các chiến khu, thành lập “Việt Nam giải phóng quân”.
- Tổ chức “Ủy ban quân sự” (tức Ủy ban khởi nghĩa) để thống nhất chỉ huy du kích và các chiến khu.


12 tháng 3

Thành lập Đội du kích Ba Tơ, tại tỉnh Quảng Ngãi, gồm 28 chiến sĩ, 24 khẩu súng.

Đội trưởng: Phạm Kiệt.
Chính trị ủy viên: Nguyễn Đôn.

Ở các địa phương khác (Sài Gòn, Mỹ Tho, Bến Tre, Sa Đéc...) nhiều đội tự vệ, đội vũ trang công tác... được thành lập.


15-20 tháng 4.

Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ do Ban Thường vụ Trung ương Đảng triệu tập, tại huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang). Đồng chí Tổng bí thư Trường Chinh chủ trì. Hội nghị quyết định phát triển chiến tranh du kích, chuẩn bị phát động tổng khởi nghĩa, thống nhất Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, Cứu quốc quân và các lực lượng vũ trang cách mạng thành Việt Nam giải phóng quân; mở Trường Quân chính kháng Nhật, ra sức thu nhặt và sửa chữa vũ khí, lập xưởng sửa chữa vũ khí, chế tạo súng ống, bom đạn, tích trữ lương thực, lập kho thóc giải phóng quân ở các xã; phát triển bộ đội giải phóng, tổ chức rộng rãi những đội tự vệ, tự vệ chiến đấu và bộ đội địa phương, dùng “chiến thuật đánh úp quân địch bằng những trận nhỏ, nắm chắc phần thắng để giữ gìn và bồi dưỡng lực lượng ta”, “nếu địch bao vây căn cứ địa thì phải dùng chiến thuật” dĩ công vi thủ “mà đối phó”, thành lập bảy chiến khu trong cả nước; thành lập Ủy ban quân sự cách mạng Bắc Kỳ gồm các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến Dũng, Lê Thanh Nghị, Trần Đăng Ninh, Chu Văn Tấn để “chỉ huy các chiến khu miền Bắc Đông Dương về mặt chính trị và quân sự, đồng thời có nhiệm vụ giúp đỡ cho toàn quốc về mặt quân sự”.


15 tháng 5.

Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân gặp nhau ở bãi Thàn Mát (tên một loài cây) phía sau đình làng Quặng (xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên). Cùng ngày, tại đình làng Quặng, đồng chí Võ Nguyên Giáp tuyên bố thống nhất các tổ chức vũ trang cách mạng trong cả nước thành Việt Nam giải phóng quân. Lực lượng ban đầu gồm 13 đại đội (thống nhất từ các đại đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, trung đội Cứu quân) và các đội vũ trang tập trung ở các tỉnh, huyện.


Tháng 5 - tháng 6.

Việt Nam giải phóng quân cùng nhân dân các dân tộc Việt Bắc đánh bại cuộc tiến công của 2.000 quân phát xít Nhật, bảo vệ căn cứ địa.


4 tháng 6.

Thành lập Khu Giải phóng: gồm sáu tỉnh Cao Bằng - Bắc Cạn - Lạng Sơn - Thái Nguyên - Hà Giang - Tuyên Quang và một phần các tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, Yên Bái, Vĩnh Yên (hơn bốn vạn ki-lô-mét vuông, với hơn một triệu dân, lực lượng vũ trang lên tới gần ba trăm người). Vùng Tân Trào (Sơn Dương, Tuyên Quang) là trung tâm của khu giải phóng.


8 tháng 6.

Thành lập chiến khu Đông Triều (Trần Hưng Đạo). Đội du kích chống Nhật của chiến khu ra đời do các đồng chí Nguyễn Bình, Hải Thanh, Trần Cung... chỉ huy. Từ Đông Triều, Chí Linh (Hải Dương) địa bàn chiến khu nhanh chóng phát triển ra Quảng Yên, Kiến An, Hải Ninh, Hải Phòng, vùng duyên hải đông bắc Bắc Bộ.


20 tháng 6.

Tại Quỳnh Lưu (Ninh Bình), thành lập trung đội giải phóng quân của chiến khu Hòa - Ninh - Thanh, gồm 40 người, trang bị 19 khẩu súng, một số mã tấu, biên chế thành ba tiểu đội.

Trung đội trưởng: Lương Nhân.


Tháng 6.

Trường Quân chính kháng Nhật khai giảng khóa 1 tại xóm Khuổi Kịch, xã Tân Trào, châu Tự Do (nay là huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang). Đồng chí Phạm Văn Đồng thay mặt Trung ương Đảng giao nhiệm vụ: đào tạo cấp tốc cán bộ trung đội trưởng và chính trị viên trung đội, đáp ứng nhu cầu cán bộ cho chiến đấu và xây dựng lực lượng vũ trang.

Phụ trách lớp: Hoàng Văn Thái và Nguyễn Thanh Phong.

Học viên là cán bộ, chiến sĩ Việt Nam giải phóng quân, một số cán bộ và hội viên cứu quốc nhiều tỉnh khác. Nội dung học tập: tình hình thế giới và trong nước, chương trình Mặt trận Việt Minh, Mười lời thề, Mười hai điều kỷ luật, công tác chính trị trong quân đội; kỹ thuật tháo lắp, sử dụng các loại súng trường, súng máy, cách đánh phục kích, tập kích, chiến đấu du kích, vũ trang tuyên truyền, công tác bí mật, địch vận...

Sau khóa 1, trường mở tiếp khóa 2 và 3. Cán bộ chính trị, quân sự ra trường trong ba khóa gồm 260 người được bổ sung cho các đơn vị vũ trang và các địa phương.
________________________________________________
1. Bảy chiến khu là: Lê Lợi, Hoàng Hoa Thám, Trần Hưng Đạo, Quang Trung (ở Bắc Kỳ); Phan Đình Phùng, Trưng Trắc (ở Trung Kỳ); Nguyễn Tri Phương (ở Nam Kỳ).

1 tháng 7.

Ủy ban quân sự cách mạng Bắc Kỳ và Bộ Tư lệnh Việt Nam giải phóng quân kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước: “Cơ hội có một không hai đã ở trong tay chúng ta rồi. Thống nhất, hy sinh, kiên quyết chiến đấu, nhất định chúng ta sẽ thắng”.

 
16 tháng 7.

Việt Nam giải phóng quân diệt đồn Tam Đảo (Vĩnh Phú) do quân Nhật đóng giữ.


20 tháng 7.

Lực lượng vũ trang chiến khu Đông Triều cùng nhân dân đánh chiếm thị xã Quảng Yên và huyện lỵ Yên Hưng.


5 tháng 8.

Báo “Quân giải phóng" ra số đầu.


13-15 tháng 8.

Hội nghị toàn quốc Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước, cử ra Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Đối với lực lượng vũ trang, Trung ương Đảng quyết định: “Chấn chỉnh và phát triển bộ đội”; “Tổ chức thêm những bộ đội mới. Chỉnh đốn đội tự vệ chiến đấu và tiểu tổ du kích để thành lập Giải phóng quân ở ngoài khu giải phóng”; cử ra Bộ Tư lệnh Quân giải phóng Việt Nam.

Đêm 13 tháng 8, Ủy ban khởi nghĩa ra quân lệnh số 1:

"... Hỡi các tướng sĩ và đội viên Giải phóng quân Việt Nam:

Dưới mệnh lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, các bạn hãy tập trung lực lượng, kịp đánh vào các đô thị và trọng trấn của quân địch; đánh chặn các đường rút lui của chúng! Đạp qua muôn trùng trở lực các bạn hãy kiên quyết tiến!".


16 tháng 8.

Đại hội quốc dân khai mạc tại đình Tân Trào (Sơn Dương, Tuyên Quang). Đại hội tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng; quy định Quốc kỳ, Quốc ca; thông qua mười chính sách của Mặt trận Việt Minh, cử ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam tức Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Ngay trong ngày 16 tháng 8, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi quân và dân cả nước “Thư kêu gọi tổng khởi nghĩa".


Tháng 8.

Việt Nam Giải phóng quân cùng toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước.

Đêm 15 và ngày 16 tháng 8, từ Tân Trào, Việt Nam Giải phóng quân chia thành hai bộ phận, tiến đánh tỉnh lỵ Tuyên Quang và Thái Nguyên; ngày 17, tiến công trại lính Nhật (hơn một tiểu đoàn) ở thị xã Tuyên Quang; ngày 20 đến 25 tháng 8 bao vây tiến công các vị trí quân Nhật ở Thái Nguyên, kêu gọi chúng đầu hàng. Ngày 19 tháng 8, khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội, ngày 23 tháng 8 ở Huế và ngày 25 tháng 8 ở Sài Gòn. Ngày 28 tháng 8 năm 1945, khởi nghĩa thắng lợi trên cả nước.

Việt Nam giải phóng quân phát triển nhanh chóng trong quá trình tổng khởi nghĩa.


28 tháng 8.

Giải phóng quân tiền vào Hà Nội; ngày 30 tháng 8, duyệt binh tại Quảng trường Nhà hát lớn thành phố, biểu thị quyết tâm cùng toàn dân bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ.


2 tháng 9.

Tại thủ đô Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, Chính phủ lâm thời ra mắt quốc dân. Giải phóng quân và đồng bào diễu hành biểu dương lực lượng, nguyện đoàn kết, đem hết tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải giữ vững nền độc lập.

Tại Sài Gòn, Lâm ủy hành chính Nam Bộ chỉ thị thành lập lực lượng vũ trang cách mạng để bảo vệ chính quyền, bảo vệ thành quả cách mạng. Đồng chí Nguyễn Lưu phụ trách Tổng công đoàn Nam Bộ được cử chỉ huy lực lượng vũ trang công nhân cách mạng.


4 tháng 9.

Chính phủ ra sắc lệnh lập “Quỹ độc lập”. Một phần của quỹ dành cho việc quốc phòng.


7 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị thành lập Bộ Tổng Tham mưu: cơ quan tham mưu quân sự cơ mật của Đoàn thể, cơ quan đầu não của quân đội, có nhiệm vụ: “tổ chức, huấn luyện quân đội cho giỏi, tổ chức nắm địch, nắm ta rõ ràng; bày mưu kế khôn khéo; tổ chức chỉ huy thông suốt, bí mật, nhanh chóng, kịp thời, chính xác để đánh thắng mọi kẻ thù, bảo vệ thành quả cách mạng”.

Lúc mới thành lập, Bộ Tổng Tham mưu (gồm các phòng tác chiến – đồ bản, tình báo, thông tin liên lạc quân sự, văn phòng và đội vệ binh) đóng tại nhà số 16 phố Ri-ki-ê (nay là nhà số 18, phố Nguyễn Du) Hà Nội.

Tổng Tham mưu trưởng: Hoàng Văn Thái.


8 tháng 9.

Thành lập cơ quan Quân lực Bộ Tổng Tham mưu. Ngày 8 tháng 9 trở thành ngày truyền thống ngành Tổ chức động viên quân đội.

9 tháng 9.

Thành lập Phòng Thông tin liên lạc quân sự Bộ Tổng Tham mưu do đồng chí Hoàng Đạo Thúy phụ trách. Ngày 9 tháng 9 trở thành ngày truyền thống của bộ đội Thông tin liên lạc.


Tháng 9-1945 đến tháng 3-1946.

Tại Hà Nội, Trường Quân chính Việt Nam (kế tục Trường Quân chính kháng Nhật) mở các khóa 4, 5, 6, 7 đào tạo 1.070 cán bộ chính trị, quân sự, đáp ứng yêu cầu mở rộng Vệ quốc đoàn.

Hiệu trưởng: Nguyễn An (khóa 4, 5); Vương Thừa Vũ (khóa 6, 7). Chính ủy: Trần Tử Bình (khóa 6, 7).

Sau khóa 4, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị đổi tên thành “Trường Huấn luyện cán bộ Việt Nam”.


12 tháng 9.

Thành lập Ban Mật mã quân sự (thuộc Phòng Thông tin liên lạc quân sự - Bộ Tổng Tham mưu) có nhiệm vụ nghiên cứu, biên soạn và sử dụng luật mật mã, bảo đảm bí mật nội dung lãnh đạo và chỉ huy của các cấp trong quân đội khi chuyển qua các phương tiện thông tin.

Cán bộ phụ trách: Tạ Quang Đệ.

Ngày 12 tháng 9 trở thành ngày truyền thống của ngành Mật mã (Cơ yếu) của Quân đội nhân dân Việt Nam.


13 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thiết lập các tòa án quân sự.

“Điều 1 - Sẽ lập tòa án quân sự ở Bắc Bộ: tại Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Ninh Bình; ở Trung Bộ: tại Vinh, Huế, Quảng Ngãi; ở Nam Bộ: tại Sài Gòn, Mỹ Tho.

Điều 2 - Tòa án quân sự sẽ xử tất cả các người nào phạm vào một việc gì có phương hại đến nền độc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Trừ phi phạm nhân là binh sĩ thì thuộc về nhà binh tự xử lấy theo quân luật".

Ngày 13 tháng 9 trở thành ngày truyền thống của ngành Tòa án quân sự.


15 tháng 9.

Thành lập Phòng Quân giới thuộc Bộ Quốc phòng. Nhiệm vụ: thu thập, mua sắm và tổ chức các cơ sở sản xuất vũ khí để trang bị cho quân đội. Tổ chức gồm các bộ phận: Sưu tầm, mua sắm, phân phối vũ khí; lập các bản vẽ kỹ thuật vũ khí; văn phòng.

Phụ trách chung: Vũ Anh. Trưởng phòng: Nguyễn Ngọc Xuân.

Ngày 15 tháng 9 trở thành ngày truyền thống của ngành Quân giới Việt Nam; ngày truyền thống của Tổng cục Công nghiệp quốc phòng và kinh tế ngày nay.


Giữa tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị chấn chỉnh, mở rộng và đổi tên Việt Nam Giải phóng quân thành Vệ quốc đoàn - quân đội của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Người căn dặn Vệ quốc đoàn, các lực lượng vũ trang và nhân dân thực hiện sách lược mềm dẻo đối với quân đội Tưởng Giới Thạch (dưới danh nghĩa quân đông minh, kéo theo bọn phản động tay sai vào miền Bắc, giải giáp quân đội Nhật): phải hết sức tránh khiêu khích, không để xảy ra xung đột với quân Tưởng. Nếu xảy ra xung đột thì biến xung đột lớn thành xung đột nhỏ, biến xung đột nhỏ thành không có xung đột. Thực hiện chỉ thị mở rộng lực lượng của Bác, từ một số chi đội, đại đội (khoảng 5.000 người) trong những ngày tổng khởi nghĩa đến cuối năm 1945, Vệ quốc đoàn đã phát triển lên 50.000 người, gồm 40 chi đội (mỗi chi đội từ 1.000 đến 2.000 người).


17-24 tháng 9.

Chính phủ phát động “Tuần lễ vàng” quyên góp được 370 ki-lô-gam vàng, 20 triệu đồng, giải quyết kịp thời những khó khăn trước mắt, đồng thời “dùng vào việc cần kíp và quan trọng nhất lúc này là việc quốc phòng”.


19 tháng 9.

Thành lập trung đoàn 95 (trung đoàn Nguyễn Thiện Thuật) Bình-Trị-Thiên.


23 tháng 9.

Nam Bộ mở đầu kháng chiến. Các chiến sĩ tự vệ chiến đấu, thanh niên xung phong, xung phong công đoàn, thanh niên tiên phong cùng nhân dân Sài Gòn anh dũng chiến đấu đánh trả quân Pháp xâm lược. Các tỉnh miền Đông Nam Bộ thành lập Ủy ban kháng chiến. Nhân dân quyên góp lương thực, thực phẩm, thuốc men cho bộ đội đánh giặc. Xứ ủy và Ủy ban nhân dân Nam Bộ họp tại nhà số 269 đường Cây Mai, Chợ Lớn quyết định điện báo ra Trung ương và Chủ tịch Hồ Chí Minh xin chỉ thị; đồng thời phát động ngay cuộc kháng chiến chống Pháp.


Tháng 9.

- Vệ quốc đoàn Nam tiến cùng nhân dân Nam Bộ kháng chiến. Ngày 26 chi đội đầu tiên (gồm 3 đại đội: Bắc Sơn, Bắc Cạn, Hà Nội), chi đội trưởng: Hoàng Thơ, chi đội phó: Vũ Nam Long, hành quân bằng tàu hỏa từ ga Hàng Cỏ (Hà Nội). Dọc đường, chi đội đầu tiên được bổ sung hai đại đội của tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An. Chi đội đầu tiên chiến đấu tại cầu Bình Lợi, Xuân Lộc (Đông Nam Bộ).

Đến tháng 3 năm 1946, đã có 12 chi đội (mỗi chi đội tương đương trung đoàn hoặc tiểu đoàn) và 6 đại đội Vệ quốc đoàn Nam tiến.

- Thành lập Ủy ban Binh lương - cơ quan giúp Trung ương Đảng và Chính phủ về bảo đảm ăn, mặc cho quân đội (sau đổi tên thành Phòng Quân lương). Chủ tịch Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ: “Quân nhu là như cầu của quân đội... Cái gì bộ đội cần, quân sự yêu cầu là ta phải giải quyết. Sẽ có khó khăn vất vả, nhưng ta phải biết dựa vào dân. Được dân lo cho, được dân ủng hộ mọi việc sẽ xong... Trọng tâm công tác của quân nhu lúc này là vũ khí. Phải có nhiều vũ khí, có nhiều súng đạn. Phải chuyển một số nhà máy, xí nghiệp để lo phục vụ cho quốc phòng. Quân nhu chưa đủ sức đảm nhiệm thì đã có nhân dân, có anh em công nhân giúp”. Cơ quan Ủy ban Binh lương (Phòng Quân lương) đạt ở nhà số 17 phố Thụy Khuê (Hà Nội), có gần 20 nhân viên.

Cán bộ phụ trách: Vũ Anh.


Cuối tháng 9.

Thành lập Bộ chỉ huy mặt trận Nam Trung Bộ gồm các đồng chí Phạm Kiệt, Nguyễn Đôn, Trương Quang Giao. Nhiệm vụ: - bảo đảm hành lang và bàn đạp vận chuyển trang bị, vũ khí, lương thực... của Trung ương và các tỉnh phía Bắc vào Nam Bộ - sẵn sàng đối phó với cuộc tiến công của Pháp và Nhật - đưa lực lượng vào chi viện Nam Bộ.

15 tháng 10.

Thành lập Chiến khu 4 gồm các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên.

Khu trưởng: Lê Thiết Hùng (tức Lê Văn Sửu).
Chính trị ủy viên: Hồ Tùng Mậu.

Ngày 15 tháng 10 trở thành ngày truyền thống của các lực lượng vũ trang Quân khu 4.

Thời gian này, cả nước được chia thành 12 khu hành chính và quân sự (sáu chiến khu ở Bắc Bộ, ba chiến khu ở Trung Bộ, ba chiến khu ở Nam Bộ).


18 tháng 10.

Trận Thị Nghè (Sài Gòn), bộ đội Nam tiến cùng nhân dân và các lực lượng vũ trang địa phương chặn đánh quân Pháp xâm lược, làm thương vong hàng trăm tên.


19 tháng 10.

Nam Trung Bộ kháng chiến. Lực lượng vũ trang địa phương cùng các chi đội Nam tiến lập phòng tuyến bao vây đánh địch ở khắp các mặt trận.


20 tháng 10.

Hội nghị quân sự Nam Bộ tại An Phú Xã (Thủ Dầu Một) chủ trương thống nhất các lực lượng vũ trang, thống nhất chỉ huy, phân chia khu vực hoạt động và kế hoạch chống Pháp ở Nam Bộ.


25 tháng 10.

- Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ tại Thiên Hộ (Cái Bè, Mỹ Tho). Các đồng chí Hoàng Quốc Việt, Ủy viên thường vụ Trung ương Đảng, Lê Duẩn, Tôn Đức Thắng... chỉ đạo. Hội nghị nhấn mạnh việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, củng cố các đơn vị vũ trang đã được tổ chức, tích cực xây dựng thêm nhiều đơn vị mới. Đồng chí Tôn Đức Thắng phụ trách Ủy ban kháng chiến trực tiếp lãnh đạo các lực lượng vũ trang Nam Bộ.

- Thành lập Phòng Tình báo (Bộ Tổng Tham mưu) tại nhà số 67 phố Bà Triệu, Hà Nội.

Trưởng phòng: Hoàng Minh Đạo.

Ngày 25 tháng 10 trở thành ngày truyền thống của Tổng cục 2 ngày nay.


31 tháng 10.

Thành lập Chiến khu 3.

Tư lệnh: Hoàng Minh Thảo.
Chính trị ủy viên: Lê Quang Hòa.

Ngày 31 tháng 10 được xác định là ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 3.


Tháng 10.

- Bộ Tổng Tham mưu tổ chức hội nghị xây dựng Vệ quốc đoàn. Các ủy viên quân sự khu, tỉnh, thành phố, chỉ huy các chi đội từ Khu 4 trở ra tham dự. Hội nghị kiến nghị Với Trung ương Đảng về tổ chức biên chế, trang bị của vệ quốc đoàn, xác định một số nguyên tắc cơ bản về tổ chức lực lượng vũ trang chi viện cho chiến trường miền Nam.

- Thành lập Trường Quân chính Xứ ủy Trung Kỳ, tại thành nội Huế; đào tạo, bổ túc cán bộ quân sự, chính trị trung đội, đại đội. Khóa 1 có 200 học viên.

Hiệu trưởng: Nguyễn Hữu Điểu.
Chính trị viên: Hoàng Lưu Đáng.

Sau khóa 1 (12-1945), trường chuyển về Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh), đặt dưới sự chỉ huy của Bộ Chỉ huy Chiến khu 4, và gọi là “Trường Quân chính Chiến khu 4".


10 tháng 11.

Thành lập Trường Quân chính Nam Bộ (Trường Quân chính Quang Trung), đào tạo tiểu đội trưởng và trung đội trưởng. Khóa 1 khai giảng tại bãi Khai Long (Ngọc Hiển, Cà Mau).

Hiệu trưởng kiêm chính trị viên: Võ Quang Anh.


24 tháng 11.

Chính phủ ra sắc lệnh số 66/SL trưng dụng y sĩ, bác sĩ, dược sĩ phục vụ quân đội, người ít tuổi và người ít con đi trước, thời gian phục vụ sáu tháng.


25 tháng 11.

Trung ương Đảng ra chỉ thị “Kháng chiến kiến quốc”, xác định một số vấn đề cơ bản về đường lối và nhiệm vụ kháng chiến, nêu rõ phương châm tác chiến lúc này là đánh du kích, các lực lượng vũ trang phải bám dân, bám đất, lập các căn cứ du kích, dựa vào dân mà đánh giặc.


Tháng 11.

- Hội nghị các đồng chí phụ trách Đảng trong Vệ quốc đoàn, bàn việc liên lạc và xây dựng hệ thống tổ chức Đảng trong quân đội.

- Thành lập mặt trận Tây Bắc, ngăn chặn quân Pháp từ Vân Nam (Trung Quốc) kéo vào Lai Châu, phá âm mưu chiếm Tây Bắc làm bàn đạp tiến xuống Bắc Bộ và sang Thượng Lào của địch. Từ tháng 11 năm 1945 đến tháng 4 năm 1946, Bộ Tổng Tham mưu điều 7 đại đội Vệ quốc đoàn từ Hà Nội, Bắc Giang, Hà Đông, Sơn Tây, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Vĩnh Phúc, Yên Bái lên Tây Bắc xây dựng cơ sở chính trị và đánh địch.

7 tháng 12.

Phòng Thông tin liên lạc quân sự (Bộ Tổng Tham mưu) khai giảng lớp hiệu thính viên quân sự.


10 tháng 12.

- Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ (mở rộng) tại Bình Hòa Nam quyết định thành lập Ủy ban kháng chiến miền Nam Việt Nam và chia Nam Bộ thành ba khu: 7, 8. 9.

Khu bộ trưởng Khu 7: Nguyễn Bình.
Chính trị viên: Trần Xuân Độ.

Ngày 10 tháng 12 trở thành ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7.

- Tại Vinh (Nghệ An) thành lập Chi đội Giải phóng quân Đội Cung.

Chi đội trưởng: Hoàng Quang Việt.
Chính trị viên: Phạm Thùy.

Tháng 6 năm 1946 chuyển thành trung đoàn 57.


Tháng 12.

- Các chi đội Nam tiến Hà Nội, Nghệ An, Quảng Ngãi, Nam Định, Ninh Bình, các chiến sĩ du kích Ba Tơ cùng đồng bào các dân tộc chặn đánh quân Pháp ở Tây Nguyên.

- Thành lập một số chi đội, đại đội Vệ quốc đoàn. Ở các tỉnh Nam Trung Bộ có các chi đội: Trần Cao Vân (Quảng Nam), Lê Trung Đình (Quảng Ngãi), Phan Đình Phùng (Bình Định), chi đội 1 (Bình Thuận), chi đội 2 (Ninh Thuận), chi đội 3 (Khánh Hòa), Hoàng Hoa Thám (Công Tum), Thu Sơn, Bắc Bắc, Di Viên, Hữu Thanh, Hùng Việt và chi đội 51. Hai đại đội N’Trang Lơn (Đắc Lắc), Phan Thanh (Đà Nẵng) và một số phân đội ở Lâm Viên, Đồng Nai Thượng. Ở Nam Bộ có chi đội 2, 3, 4, 7, 9, 21, 25 (bộ đội Bình Xuyên), chi đội 6 (Gia Định), chi đội 1 (Thủ Dầu Một), chi đội 17 (Mỹ Tho), chi đội 18 (Sa Đéc), chi đội 10 (Biên Hòa), chi đội 11 (Tây Ninh), chi đội 12 (Gia Định), chi đội 13 (công nhân Sài Gòn), chi đội 14 (Tân An), chi đội 15 (Chợ Lớn).

- Thành lập Ban Y tế Vệ quốc đoàn.

Giám đốc: bác sĩ Vũ Văn Cẩn.

1 tháng 1.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra tuyên bố về chính sách của Chính phủ liên hiệp lâm thời. Về quân sự: “Thống nhất các bộ đội vũ trang dưới quyền chỉ huy của Chính phủ, các đảng phái không được có quân đội riêng”.


6 tháng 1.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Ban Âm nhạc Vệ quốc quân (nguyên là Ban Âm nhạc Giải phóng quân, thành lập ngày 20 tháng 8 năm 1945, tổ chức tiền thân của Quân nhạc Việt Nam).


22 tháng 1.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ban bố “Quốc lệnh của Chính phủ” gồm 10 điều thưởng (nhà có ba con tòng quân, những người lập được quân công, vì nước hy sinh ...) và 10 điều phạt (thông với giặc, phản quốc, trái quân lệnh, ra trận tự ý rút lui, phá hoại quân khí, để cho bộ đội hại dân ...).


Tháng 1.

Thành lập Trung ương Quân ủy, giúp Trung ương Đảng lãnh đạo các mặt công tác của Đảng trong quân đội.

Bí thư: Võ Nguyên Giáp.


22 tháng 2.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời hiệu triệu giữ vững và đẩy mạnh cuộc kháng chiến ở Nam Bộ”, nêu rõ “cách thực hành trường kỳ kháng chiến và toàn dân kháng chiến bằng quân sự (dũng cảm, kỷ luật), bằng chính trị (đoàn kết, trật tự), bằng kinh tế (tăng gia sản xuất), bằng ngoại giao (thêm bạn, bớt thù)”.


2 tháng 3.

Quốc hội khóa I họp phiên đầu tiên tại Hà Nội, thông qua danh sách Chính phủ liên hiệp kháng chiến, thành lập “Toàn quốc kháng chiến ủy viên hội”.

Chính phủ liên hiệp kháng chiến gồm 10 bộ, do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Bộ Quốc phòng quản lý hành chính quân đội. Bộ trưởng: Phan Anh.

“Toàn quốc kháng chiến ủy viên hội” chỉ huy quân đội và các lực lượng vũ trang cả nước. Chủ tịch: Võ Nguyên Giáp.


5 tháng 3.

Thành lập Phòng Bào chế tiếp tế quân y tại Ba Thá (Hà Đông). Nhiệm vụ chủ yếu: pha chế một số thuốc thông thường để cấp phát cho các đơn vị.

Phụ trách: dược sĩ Vũ Công Thuyết.


6 tháng 3.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và đại diện Chính phủ Pháp ký Hiệp định sơ bộ tại Hà Nội.

Thực hiện Hiệp định, từ ngày 8 tháng 3 đến ngày 3 tháng 4 năm 1946,   hai bên đã bàn và ký hiệp định về quân tiếp phòng thay thế quân đội Tưởng Giới Thạch ở miền Bắc. Quy định như sau: quân tiếp phòng của Pháp vào đóng ở Hà Nội (5.000, kể cả 1.000 ở sân bay Gia Lâm), Hải Phòng (1.750), Hòn Gai (1.025), Nam Định (825), Huế (825), Đà Nẵng (225), Hải Dương (cả cầu Phú Lương, Lai Khê: 650), Điện Biên Phủ (825), các vùng biên giới (2.775). Quân tiếp phòng của Việt Nam đóng ở Hà Nội (952), Hải Dương (904), Huế (500), Phủ Lý (500), Thái Bình (500), Nam Định (500), Thanh Hóa (684), Đông Hà (684), Đồng Hới (220), Vinh (904), Đà Nẵng (904). Các tỉnh biên giới: Móng Cái, Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Lai Châu sẽ được quy định sau. Thành lập Ủy ban liên lạc và kiểm soát quân sự Trung ương Việt - Pháp (gọi tắt là Ủy ban liên kiểm) để theo dõi và giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình thi hành hiệp định. Đồng chí Hoàng Hữu Nam – Thứ trưởng Bộ Nội vụ đại diện Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa, chỉ đạo; đồng chí Cao Xuân Hổ làm trưởng ban, đồng chí Phan Mỹ làm tổng thư ký.

Thành lập bộ chỉ huy quân tiếp phòng của mỗi bên. Bộ Chỉ huy quân tiếp phòng Việt Nam do Thiếu tướng Lê Thiết Hùng, nguyên Khu trưởng Khu 4 làm Tư lệnh.


17 tháng 3.

Trung ương Đảng mở Trường Quân chính Bắc Sơn, bổ túc quân sự, chính trị cho đảng viên và hội viên cứu quốc.


22 tháng 3.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 33/SL đặt các cấp bậc, quân phục, phù hiệu, cấp hiệu cho lục quân toàn quốc.


25 tháng 3.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 34, quy định tổ chức Bộ Quốc phòng. Gồm Văn phòng và Chế tạo Quân nhu, chế tạo Quân giới, Chính trị, Tình báo, Quân chính, Quân huấn, Công chính giao thông, Quân pháp, Quân nhu, Quân y Cục.

Ngày 25 tháng 3 trở thành ngày truyền thống của bộ đội Công binh.

- Thành lập Ty quản lý Bộ Quốc phòng, cơ quan tài chính đầu tiên của quân đội.

Quản lý Ty trưởng: Nguyễn Tấn

16 tháng 4.

Thành lập Quân y Cục (nghị định số 12/NĐ của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: tổ chức việc y tế và thú y trong quân đội.

Cục trưởng: bác sĩ Vũ Văn Cẩn.

Ngày 16 tháng 4 trở thành ngày truyền thống của ngành Quân y.


17 tháng 4.

Thành lập Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn trên cơ sở Trường Huấn luyện cán bộ Việt Nam.

Giám đốc: Hoàng Đạo Thúy.
Phó giám đốc: Trần Tử Bình.

Ngày 26 tháng 5 năm 1946, trường khai giảng tại Sơn Tây (288 học viên). Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự, tặng nhà trường lá cờ thêu dòng chữ: “Trung với nước, hiếu với dân”.


6 tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 60/SL đổi tên “Ủy ban kháng chiến toàn quốc” thành “Quân sự ủy viên hội", sắc lệnh gồm bảy điều quy định tên gọi, thành viên, chức năng, quyền hạn và các cơ quan của Quân ủy hội.

Điều 3 nêu rõ: “Quân sự ủy viên hội là một cơ quan tối cao quân sự đặt thẳng dưới quyền điều khiển của Chính phủ và có nhiệm vụ điều khiển quân đội toàn quốc …”

Điều 5 quy định Quân sự ủy viên hội gồm các cơ quan:

1. Cục Tổng vụ có nhiệm vụ thu phát công văn, phụ trách về nhân sự, quản lý ngân sách tài chính của Quân sự ủy viên hội và liên lạc hành chính với các cơ quan khác.

2. Cục Tham mưu có nhiệm vụ nghiên cứu và đề nghị kế hoạch điều khiển quân đội và thi hành mệnh lệnh của Quân sự ủy viên hội.

3. Cục Chính trị có nhiệm vụ điều khiển và kiểm tra công tác chính trị trong bộ đội, phát hành sách, báo, phòng ngừa phản tuyên truyền của địch và phụ trách địch vận, dân vận.

4. Cục Tổng chỉ huy quân đội tiếp phòng Việt Nam.

5. Ủy ban Liên lạc và Kiểm soát quân sự Trung ương Việt - Pháp có nhiệm vụ liên lạc và kiểm soát giữa quân tiếp phòng Việt Nam và quân đội Pháp, giữa quân đội Pháp và quân đội quốc gia Việt Nam.

Ủy ban này do đặc phái viên của Quân sự ủy viên hội lãnh đạo.


16 tháng 5.

Chính phủ đặt “Quỹ tham gia kháng chiến", kêu gọi mỗi người dân đóng góp một số tiền bằng mười ngày sinh hoạt phí của bộ đội. Kết quả thu được 174 triệu đồng.


17-5 đến 15-12.

Báo “Cứu quốc" đăng nhiều bài báo của Chủ tịch Hồ Chí Minh với bút danh Q.T.H hoặc Q.T: “Phải biết xét đoán trước” (17-5), “Muốn biết người phải thế nào?" (24-5), “Phương pháp dùng gián điệp” (31-5), “Đặt kế hoạch tác chiến” (7-6), “Phương pháp tác chiến" (14-6), “Vấn đề quân nhu và lương thực" (21-6), "Hình thức chiến tranh ngày nay” (20-9), “Chiến tranh tư tưởng” (11-10), “Bàn về địa hình” (25-10), “Địa thế” (8-11), “Phương pháp chiến đấu và hành quân trên các địa hình” (15-11), “Chiến đấu vì chính nghĩa” (3-12), “Chiến lược của quân ta và của quân Pháp” (13-12), "Động viên kinh tế” (15-12). Đây là những tư tưởng chỉ đạo, thiết thực bồi dưỡng kiến thức quân sự cho quân và dân cả nước chuẩn bị bước vào kháng chiến chống xâm lược.


22 tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 71/SL Về quân đội quốc gia Việt Nam. Kèm theo sắc lệnh có bản Quy tắc quân đội quốc gia Việt Nam (62 điều) quy định biên chế, tuyển binh, cấp bậc, thăng giáng và thuyên chuyển, kỷ luật, thưởng phạt, lễ nghi của quân đội.

Về tổ chức, quy định biên chế tiểu đội, trung đội, đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn, đại đoàn, liên đoàn, tập đoàn của bộ binh, các đơn vị chuyên môn và hỏa lực trợ chiến. Từ cấp trung đội trở lên có chính trị viên.


30 tháng 5.

Báo “Sao Vàng’’ (kế tục báo “Quân giải phóng") - cơ quan tuyên truyền huấn luyện binh sĩ của Quân ủy hội, ra số đầu. Bài xã luận của báo viết: “Sao vàng là dấu hiêu của quân Việt Nam, Sao vàng vạch rõ những nhiệm vụ trước mắt. Nó muốn cùng anh em nâng cao tinh thần và tư cách của mình để xứng đáng là quân cách mạng. Nó muốn cùng anh em nghiên cứu kỹ thuật và thời sự cùng những môn học về chính trị để đi tới một đạo quân thiện chiến có một đường lối rõ ràng”.

Tòa soạn: nhà số 28, phố Triệu Quang Phục (nay là phố Hàng Bài) Hà Nội.
Chủ bút: Trần Huy Liệu.


Tháng 5.

Hội nghị mật mã quân sự lần thứ nhất, bàn công tác bí mật mật mã và giao nhận luật.

1 tháng 6.

Ủy ban kháng chiến miền Nam mở Trường Lục quân trung học Quảng Ngãi, tại thị xã Quảng Ngãi, có 500 học viên, đào tạo và bổ túc cán bộ tiểu đội, trung đội.

Hiệu trưởng: Trần Nguyên Bát (tức Nguyễn Sơn), nguyên Chủ tịch Ủy ban kháng chiến miền Nam.
Chính trị viên: Nguyễn Chính Giao.

Tháng 11, khóa học bế giảng.


20 tháng 6.

Bộ Quốc phòng ra nghị định số 49/NĐ quy định một số điểm trong Quân đội quốc gia gồm 7 chương, 48 điều. Chương I: quân phục, phù hiệu, cấp hiệu. Chương II: Sổ sách tuyển binh. Chương III: Quân phong quân kỷ. Chương IV: Công việc trong đồn trại. Chương V: Công việc hàng ngày trong mỗi đại đội. Chương VI: Vệ sinh và thứ tự. Chương VII: Công tác ở địa phương.


24-26 tháng 6.

Chi đội Trần Quốc Toản (sau đổi là trung đoàn 92) diệt bọn phản động Quốc dân đảng ở thị xã Phú Thọ và Việt Trì.


29 tháng 6.

Thành lập ba trung đội pháo đài Láng, Xuân Tảo, Xuân Canh tại trại Vệ quốc đoàn trung ương (nay là nhà số 40, phố Hàng Bài, Hà Nội). Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái đọc quyết định thành lập của Bộ Quốc phòng, nêu rõ đây là những trung đội pháo binh chủ lực đầu tiên của quân đội ta.

Ngày 29 tháng 6 trở thành ngày truyền thống của pháo binh Quân đội nhân dân Việt Nam.


Tháng 6.

Quân y Cục tổ chức hội nghị cán bộ quân y lần thứ nhất, thông qua hệ thống tổ chức quân y, thành lập Quân y viện trung ương, Viện bào chế tiếp tế trung ương. Các khu 1,2,3,10,11 thành lập quân y vụ, các ban quân y trung đoàn, tiểu đoàn và đại đội. Ở Trung Bộ thành lập Quân y phân cục. Các khu 7,8,9 tổ chức phòng quân y. Phát hành báo “Vui sống” - cơ quan truyền bá vệ sinh và y học trong quân đội.


1 tháng 7.

Bộ Quốc phòng quy định tổ chức của Công chính Giao thông cục (Nghị định số 55-NĐ); gồm 1 - Phòng hành chính. 2 - Phòng quản lý. 3 - Ban liên lạc thông tin. 4 - Ban liên lạc vận tải. 5. - Phòng đồ bản. 6 - Xưởng sửa chữa xe cộ, máy móc. 7 - Xưởng công binh.


7-7 đến 30-8.

Bộ Tổng Tham mưu mở lớp bổ túc quân sự trung cấp tại Tông (Sơn Tây).

Phụ trách: Trần Hưng Nghĩa (tức Trương Trung Phụng).
Chính trị ủy viên: Hoàng Điền.

Học viên: gần 100 cán bộ quân sự, chính trị từ trung đội đến trung đoàn (chi đội). Nội dung học tập: về quân sự, bồi dưỡng kỹ thuật đâm lê, bắn súng, ném lựu đạn, sử dụng súng trường, súng máy, súng cối 60 ly; chiến thuật từ cá nhân đến tiểu đoàn; một số kiến thức phòng không, phòng pháo, phòng tăng, tổ chức luyện quân, nội vụ, lễ tiết tác phong quân nhân... Về chính trị, bồi dưỡng tình hình cách mạng Việt Nam, công tác chính trị trong quân đội, tư cách người cán bộ cách mạng, người chính trị viên. Đây là lớp bổ túc quân sự trung cấp đầu tiên của quân đội ta.

Ngày 7 tháng 7 được xác định là ngày truyền thống của Học viện Lục quân ngày nay.

 
Tháng 7.

Thành lập bốn trung đoàn: 79 (Đắc Lắc), 80 (Khánh Hòa), 81 (Ninh Thuận), 82 (Bình Thuận).


9 tháng 9.

Bộ Quốc phòng ra nghị định số 101 /NĐ về "các hiệu lệnh bằng tiếng kèn dùng trong Quân đội quốc gia Việt Nam". Gồm 38 hiệu lệnh như đứng nghiêm, chào Quốc kỳ, báo thức thường ngày, báo thức ngày lễ, tập hợp, điểm danh, cử lễ gắn huy chương...


Tháng 9.

Bộ Tổng Tham mưu mở lớp đào tạo cán bộ mật mã quân đội mang tên “khóa Hoàng Diệu”.


19 tháng 10.

Hội nghị quân sự toàn quốc tại nhà số 58 phố Nguyễn Du, Hà Nội. Đồng chí Tổng bí thư Trường Chinh chủ trì. Các đồng chí ủy viên Trung ương Quân ủy hội và cán bộ quân sự, chính trị chủ chốt của các khu tham dự. Hội nghị nhận định: “không sớm thì muộn, Pháp sẽ đánh mình và mình cũng nhất định phải đánh Pháp”; quyết định gấp rút chuẩn bị kháng chiến, đẩy mạnh hơn nữa công cuộc xây dựng lực lượng vũ trang, đặc biệt là công tác đảng - công tác chính trị trong Vệ quốc đoàn". Mỗi đại đội hay một cơ quan từ tiểu đoàn trở lên tổ chức một chi bộ. Chỉnh đốn các cán bộ chính trị viên bằng cách đưa người có năng lực vào. Mở trường huấn luyện chính trị viên. Quy định rõ chế độ chính trị viên và các cơ quan chính trị trong bộ đội...

28-10 đến 9-11.

Quốc hội khóa I họp kỳ thứ hai, quyết định thống nhất Bộ Quốc phòng với Quân sự ủy viên hội thành Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy. Ngày 30 tháng 11 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 230/SL, bổ nhiệm đồng chí Võ Nguyên Giáp làm Bộ trưởng Quốc phòng- Tổng chỉ huy.

Cũng trong kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Điều thứ tư của chương II (Nghĩa vụ và quyền lợi công dân) quy định: “Mỗi công dân Việt Nam phải:

- Bảo vệ Tổ quốc.
- Tôn trọng Hiến pháp.
- Tuân theo pháp luật".


Tháng 10.

- Chính phủ lập quỹ "Mùa đông binh sĩ”. Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng áo, tư trang và lương của Người cho bộ đội. Các tầng lớp nhân dân, đoàn thể cứu quốc quyên góp được nhiều vải, quần áo, chăn, màn. Áo trấn thủ, do một cửa hàng ở phố Hàng Trống, Hà Nội may bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong quân đội.

- Thành lập Nha tổng giám đốc các công binh xưởng.

Giám đốc: Nguyễn Duy Thái.


5 tháng 11.

Chủ tịch Hồ Chí Minh viết chỉ thị “Công việc khẩn cấp bây giờ", nêu rõ các nhiệm vụ quân sự, chính trị và kinh tế để kháng chiến và kiến quốc. Về quân sự: “Tổ chức bộ đội (tự vệ, dân quân); chỉ huy bộ đội (tự vệ, dân quân); làm khí giới; cung cấp lương thực”.


12 tháng 11.

Trung đoàn 92 (sau đổi phiên hiệu là trung đoàn 115) cùng lực lượng vũ trang địa phương và nhân dân các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái diệt lực lượng Quốc dân đảng phản động ở địa phương.


14 tháng 11.

Chính phủ phát hành “Công phiếu kháng chiến” thu được 283 triệu đồng, trong đó dành phần lớn cho ngân sách quốc phòng.


18 tháng 11.

Bộ Quốc phòng quy định tiêu chuẩn ăn và sinh hoạt phí cho bộ đội. Mỗi quân nhân được hưởng 180 đồng tiền ăn, và 5 đồng phụ cấp tiêu vặt trong một tháng.


20-28 tháng 11.

- Trung đoàn 41, tự vệ thành, công an xung phong và nhân dân Hải Phòng dựng chiến lũy, đánh quân Pháp xâm lược trên các đường phố. Tại khu vực Nhà hát thành phố, một tiểu đoàn Vệ quốc quân và một tiểu đội tuyên truyền xung phong dùng lựu đạn, lưỡi lê đánh bật nhiều đợt tiến công có xe tăng của địch. Ngày 28 tháng 11, Vệ quốc quân rút ra ngoài thành phố, lập phòng tuyến chặn đánh địch.

- Trung đoàn 125, tự vệ và nhân dân thị xã Lạng Sơn đánh trả quân Pháp xâm lược, gây cho địch nhiều thiệt hại ở Trường Nữ học và khu vực chợ Kỳ Lừa. Ngày 27 tháng 11, các đơn vị rút ra ngoài thị xã, lập phòng tuyến tiếp tục chiến đấu.


21 tháng 11.

Quân y Cục mở hệ đại học quân y tại Trường đại học y dược Hà Nội. Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ khai giảng. Người căn dặn cán bộ, học viên: "Hàng hái, hy sinh, bác ái, đoàn kết và kỷ luật".



Tháng 11.

Thành lập Ủy ban bảo vệ, Ban chỉ huy và Đảng ủy mặt trận Hà Nội. Đồng chí Nguyễn Văn Trân, Bí thư Đảng ủy mặt trận kiêm Chủ tịch Ủy ban bảo vệ thành phố. Đồng chí Trần Quốc Hoàn, Phó bí thư xứ ủy Bắc Kỳ chỉ đạo chung.


Cuối tháng 11.

Tổng di chuyển cơ sở vật chất (chủ yếu là quân giới) ở Hà Nội, các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ vào các căn cứ ở nông thôn và rừng núi. Các cơ sở ở Nam Bộ tiếp tục chuyển vào các căn cứ. Đến tháng 4 năm 1947, chỉ tính từ Liên khu 5 trở ra, cán bộ, chiến sĩ, công nhân quân giới đã chuyển được khoảng 40.000 tấn máy móc, phương tiện, nguyên vật liệu.


13 tháng 12.

Hội nghị các khu trưởng do Trung ương Quân ủy và Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy triệu tập tại Hà Đông, chủ trương “chuẩn bị cấp tốc để tiến hành chiến tranh toàn dân, toàn diện và trường kỳ”, rút kinh nghiệm chiến đấu ở Hải Phòng, Lạng Sơn; chỉ đạo chiến đấu ở các địa phương và kế hoạch làm “vườn không nhà trống”.


14 tháng 12.

Đồng chí Vương Thừa Vũ, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy mặt trận Hà Nội báo cáo Tổng chỉ huy kế hoạch chiến đấu.

17 tháng 12.

Thành lập Ban liên lạc đặc biệt thuộc Văn phòng Bộ Quốc phòng. Nhiệm vụ: chuyển công văn từ các cơ quan Trung ương Đảng, Chính phủ, Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy về các chiến khu, tỉnh và các trung đoàn độc lập trực thuộc Bộ. Tổ chức gồm lực lượng chạy chân, xe đạp và mô tô. Mỗi chiến sĩ được phát một thẻ “bài cấp tốc” dùng để đi các phương tiện giao thông.

Trưởng ban: Phạm Thành Vinh (tức Hồng Lĩnh).


17 và 18 tháng 12.

Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp mở rộng tại làng Vạn Phúc (Hà Đông) dưới sự chủ tọa của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quyết định phát động toàn quốc kháng chiến và đề ra những vấn đề cơ bản về đường lối kháng chiến.


19 tháng 12.

Toàn quốc kháng chiến.

Sáng 19, Ban Thường vụ Trung ương Đảng điện cho các mặt trận và các chiến khu: “Giặc Pháp đã hạ tối hậu thư đòi tước khí giới của quân đội, tự vệ, công an ta. Chính phủ đã bác bức tối hậu thư ấy. Như vậy chỉ trong vòng 24 giờ là cùng, chắc chắn giặc Pháp sẽ nổ súng. Chỉ thị của Trung ương: “Tất cả hãy sẵn sàng!”.

Buổi chiều, Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp hạ mệnh lệnh cho lực lượng vũ trang: “Giờ chiến đấu đã đến!”.

Đêm 19 rạng ngày 20, các lực lượng vũ trang và nhân dân thủ đô Hà Nội và các thành phố nổ súng chiến đấu. Toàn quốc bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Ngày 20 tháng 12,

Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi toàn quốc kháng chiến:

“Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta đã nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết cướp nước ta lần nữa.
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.
Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên!
Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ hgười già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp, cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc, ai cũng phải ra sức chống thực dân, cứu nước.

Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!
Giờ cứu nước đã đến! Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giữ gìn đất nước.
Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta.

Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
Kháng chiến thắng lợi muôn năm!”

Ngày 22 tháng 12, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Toàn dân kháng chiến”. Chỉ thị đề ra nhiệm vụ của lực lượng vũ trang: “Quân: Không hàng giặc. Không để mất súng. Không bắn phí đạn. Không xâm phạm tính mệnh, tài sản của dân. Không ngược đãi tù hinh. Ủng hộ Chính phủ kháng chiến và Hồ Chủ tịch. Bảo vệ tính mệnh tài sản cho dân. Kính trọng và giúp đỡ dân. Sĩ quan và binh lính một lòng. Tuân lệnh cấp trên. Phục tùng kỷ luật”.

Tại Hà Nội, cuộc chiến đấu ở nội thành dự kiến một tháng đã kéo dài đến tháng 2 năm 1947. Lực lượng vũ trang mặt trận Hà Nội gồm: năm tiểu đoàn Vệ quốc quân (101, 77, 212, 145, 523), một đại đội pháo binh, tám trung đội công an xung phong, một đại đội tự vệ chiến đấu, 28.500 dân quân tự vệ nội, ngoại thành, được nhân dân và các trung đoàn Vệ quốc quân các tỉnh Sơn Tây, Hà Đông, Thái Nguyên - Phúc Yên chi viện đã thực hiện “trong ngoài cùng đánh”. Nhiều trận đánh diễn ra ở Bắc Bộ Phủ (19-12-1946), nhà Xô-va (6-2-1947), chợ Đồng Xuân (14-2-1947)...

Tháng 1 năm 1947, lực lượng chiến đấu ở Hà Nội được tổ chức thành trung đoàn Thủ Đô, trung đoàn 48 và trung đoàn 52. Ngày 17 tháng 2 năm 1947. Trung đoàn Thủ Đô bí mật rút khỏi thành phố để bảo toàn lực lượng chiến đấu lâu dài. Trong 60 ngày đêm khói lửa, quân và dân Hà Nội đánh gần 200 trận, loại khỏi vòng chiến đấu gần 2.000 tên địch (đa số là lính Âu - Phi), phá hủy hơn 100 xe, bắn chìm một ca nô, bắn rơi và phá hủy năm máy bay. Các đồng chí Lê Gia Đính (chính trị viên đại đội), Tưởng (công nhân), tiểu đội du kích Hòng Hà do Nguyễn Văn Nại làm tiểu đội trưởng và nhiều cán bộ, chiến sĩ các đơn vị đã nêu gương chiến đấu dũng cảm, tiêu biểu cho tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Tại Hải Dương, trung đoàn 44 (Chiến khu 3) cùng tự vệ, du kích làm tê liệt một số đơn vị quân Pháp ở Trường Nữ học, cầu Phú Lương; đánh địch trên đường số 5, ngăn chặn quân tiếp viện của Pháp từ Hải Phòng lên Hà Nội.

Tại Bắc Giang, Bắc Ninh, trung đoàn Bắc - Bắc (Chiến khu 12) tiến công tiểu đoàn địch chiếm đóng thị xã Phủ Lạng Thương, sân bay Hạ Vĩ, trại bảo an binh (thành Bắc Ninh).

Tại Nam Định, cuộc chiến đấu diễn ra trong 90 ngày đêm. Lực lượng vũ trang Nam Định có trung đoàn 33 (Chiến khu 2), gần 1.000 tự vệ thành, được nhân dân nội ngoại thành và tỉnh Thái Bình chi viện. Một số trận đánh ác liệt diễn ra ở trại Ca-rô, khu nhà ga, nhà sĩ quan Pháp, nhà máy sợi, nhà máy dệt... Trung đoàn 33 được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng danh hiệu “trung đoàn Tất Thắng”. Ngày 15 tháng 3 năm 1947,   trung đoàn rút ra chiến đấu ở vòng ngoài.

Tại Vinh, một đại đội của trung đoàn 57 (Chiến khu 4) cùng một đại đội tự vệ thành bao vây, tiến công một trung đội Pháp tại Sở Canh nông, ở đề-pô ga và sân bay Nghi Lộc.

Tại Huế, trung đoàn Trần Cao Vân (trung đoàn 101), một số đơn vị tiếp phòng quân, tự vệ và nhân dân địa phương diệt gần 200 tên địch, duy trì cuộc chiến đấu ở nội thành trong 50 ngày đêm.

Tại Đà Nẵng, cuộc chiến đấu diễn ra trong 90 ngày đêm. Trung đoàn 93, trung đoàn 96, các đơn vị tự vệ, công an, biệt động diệt hàng trăm tên địch. Đồng chí Phạm Văn Đồng, đại diện Trung ương Đảng và Chính phủ tặng trung đoàn 96 lá cờ “Giữ Vững”.

26 tháng 12.

Thành lập chi đội Trần Phú gồm 426 cán bộ, chiến sĩ tuyển chọn trong các tổ chức Việt kiều yêu nước ở Lào và Thái Lan. Chi đội gồm ba đại đội, một phân đội trinh sát, một phân đội vận tải và tiểu đoàn bộ.

Chi đội trưởng: Nguyễn Chánh.
Chính trị viên: Trần Văn Sáu.

Sau lễ thành lập, chi đội hành quân về nước tham gia chiến đấu ở Nam Bộ với tên gọi “chi đội Hải ngoại IV”. Cùng trong thời gian này còn có một số tổ chức vũ trang của Việt kiều yêu nước về tham gia kháng chiến như các đơn vị “bộ đội Ngô Thất Sơn” (bộ đội độc lập số 1), “bộ đội Quang Trung”, “bộ đội Cửu Long 2"...


Cuối năm 1946.

Toàn quốc hình thành 12 chiến khu (theo quyết định của Chủ tịch nước từ tháng 10 năm 1945).

Chiến khu 1: Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Phúc Yên. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 22 (Thái Nguyên, Phúc Yên), 23 (Bắc Cạn), 24 (Cao Bằng).

Chiến khu 2: Sơn Tây, Hà Đông, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 35 (Sơn Tây), 37 (Hà Đông), 39 (Sơn La), 33 (Nam Định).

Chiến khu 3: Hải Phòng, Kiến An, Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương (trừ Đông Triều, Chí Linh). Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 41 (Thái Bình, Kiến An), 44 (Hải Dương, Hưng Yên), 50 (Quảng Yên).

Chiến khu 4: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 55 (Thanh Hóa), 59 (Nghệ An), 63 (Hà Tĩnh), 57 (Quảng Trị), 71 (Thừa Thiên), hai tiểu đoàn 70 (Quảng Bình), và 75 (Cửa Lò).

Chiến khu 5: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Công Tum, Gia Lai. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 67, 93, 94, 95, 96.

Chiến khu 6: Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắc Lắc, Lâm Viên, Đông Nai Thượng. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 79, 80, 81, 82.

Chiến khu 7: Bà Rịa, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Tây Ninh, Gia Định, Chợ Lớn, Sài Gòn.

Chiến khu 8: Tân An, Gò Công, Mỹ Tho, Sa Đéc, Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre.

Chiến khu 9: Châu Đốc, Long Xuyên, Hà Tiên, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Rạch Giá.

Chiến khu 10: Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái, Phú Thọ, Tuyên Quang, Vĩnh Yên. Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 76 (Việt Trì, Phú Thọ), 81 (Vĩnh Yên), 86 (Hà Giang - Tuyên Quang), 91 (Lào Cai) và tiểu đoàn 420 (Phú Thọ).

Chiến khu 11: Hà Nội. Lực lượng vũ trang có các tiểu đoàn 145, 523, 77, 101, 212.

Chiến khu 12: Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Ninh, Hòn Gai, Quảng Yên (cả Đông Triều, Chí Linh). Lực lượng vũ trang có các trung đoàn 125 (Lạng Sơn), 118 (Bắc Ninh - Bắc Giang), 132 (Chũ) và hai tiểu đoàn 515, 517.

Ở Nam Bộ, các chiến khu 7, 8, 9 vẫn giữ tổ chức các chi đội Vệ quốc đoàn.

6 tháng 1.

Thành lập trung đoàn Thủ Đô. Các đơn vị Vệ quốc quân, tự vệ, công an xung phong của Liên khu I Hà Nội (khu vực quận Hoàn Kiếm ngày nay) chính thức làm lễ thành lập trung đoàn, lúc đầu mang tên “trung đoàn Liên khu 1". Hội nghị quân sự toàn quốc (12 đến 16-1-1947) tặng danh hiệu “trung đoàn Thủ Đô”. Biên chế: ba tiểu đoàn 101, 102, 103.

Trung đoàn trưởng: Hoàng Siêu Hải.
Chính trị viên: Lê Trung Toản.
Tham mưu trưởng: Hoàng Phương.

Ngày 13 tháng 1 trung đoàn làm lễ tuyên thệ tại rạp hát Tố Như (nay là rạp Chuông Vàng), thề “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Ngày 17 tháng 1, nhân dịp tết Đinh Hợi, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ trung đoàn: “Các em là đội cảm tử. Các em quyết tử để cho Tổ quốc quyết sinh. Các em là đại biểu cái tinh thần tự tôn tự lập của dân tộc ta mấy nghìn năm để lại, cái tinh thần quật cường đó đã kinh qua hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám truyền lại cho các em. Nay các em gan góc tiếp tục cái tinh thần bất diệt đó để truyền lại cho nòi giống Việt Nam muôn đời về sau”.

Cùng với trung đoàn Thủ Đô, tháng 1 năm 1947, các đơn vị tự vệ chiến đấu và Vệ quốc quân trên các cửa ô Hà Nội được tổ chức thành trung đoàn 48 (Ban Thường vụ Quốc hội tặng danh hiệu “Trung đoàn Thăng Long”) và trung đoàn 52.


12-16 tháng 1.

Hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ nhất họp tại Chúc Sơn (Chương Mỹ, Hà Đông). Đồng chí Trường Chinh - Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng chỉ huy chủ trì. Hội nghị nhận định: với viện binh đang kéo tới, quân Pháp sẽ mở cuộc phản công và tiến công. “Nhiệm vụ chính lúc này là bảo toàn chủ lực và duy trì sức chiến đấu của bộ đội”.


21 tháng 1.

- Thành lập tổ chức quân dân y ở các khu để phân phối, điều động cán bộ, thuốc, dụng cụ y tế phục vụ quân đội.

- Chi đội 17 (Mỹ Tho), chi đội 18 (Sa Đéc) và một phân đội học viên Trường quân chính Khu 8 phục kích đoàn xe quân sự địch trên đường số 16 (khu vực xã An Thái Trung), làm thương vong 180 tên, phá hủy 8 xe thiết giáp, 6 xe vận tải quân sự, thu hơn 100 súng các loại.


22 tháng 1.

Bộ Quốc phòng ra Nghị định (số 216/NĐ) thành lập ở mỗi chiến khu một Bộ chỉ huy khu gồm khu trưởng, chính trị ủy viên, khu phó và tham mưu trưởng. Khu bộ có các phòng: chính trị, tham mưu, quân nhu-tài chính, quân y vụ, ty quân giới.


Tháng 1.

- Thành lập Viện Khảo cứu chế tạo dược phẩm, cơ sở nghiên cứu, sản xuất thuốc đầu tiên của ngành quân y.

Phụ trách: dược sĩ Vũ Công Thuyết.

- Thành lập Phòng Giao thông vận tải quân sự miền Nam. Nhiệm vụ: sử dụng số xe trưng dụng của tư nhân để vận tải cho Khu 5 và một phần cho Nam Bộ. Trụ sở: Bình Định.


1 tháng 2.

Bộ Tổng Tham mưu ra “Huấn lệnh về du kích vận động chiến”, xác định: “Trong cuộc chiến tranh này, để thắng địch, chiến thuật của ta phải là du kích vận động chiến”. “Ở tiền phương, bộ đội phải luôn thay đổi sự bố trí, chiến thuật phải linh động sẵn sàng đối phó với sự chuyển biến của mặt trận”. “Ở hậu phương, phải tẩy trừ hình thức dồn đống; trái lại, các bộ đội phải luôn luôn lưu động tập kích, thường vận động tụ tản”.


4 tháng 2.

Thành lập Cục Quân giới, gồm Nha Giám đốc công binh xưởng, Nha Nghiên cứu kỹ thuật, Nha Mậu dịch, Nha Sự vụ.

Cục trưởng: Trần Đại Nghĩa.


1 tháng 2.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh (số 20-SL) về “hưu bổng thương tật’’ và "tiền tuất cho thương binh, liệt sĩ”.


12 tháng 2.

Thành lập Phòng Dân quân thuộc Cục Chính trị (sắc lệnh Chính phủ số 16/SL).

Trưởng phòng: Khuất Duy Tiến.

Ngày 19 tháng 2 năm 1947, Bộ Quốc phòng ra thông tư về việc mọi công dân từ 18 đến 45 tuổi vào dân quân, quy định hệ thống tổ chức, nhiệm vụ các cơ quan dân quân, tự vệ, du kích thuộc các khu, tỉnh, huyện, xã.


15 tháng 2.

Hội nghị chính trị viên lần thứ nhất. Đồng chí Võ Nguyên Giáp - Bí thư Trung ương quân ủy, và đồng chí Văn Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Chính trị chủ trì. Hội nghị quyết định nhiệm vụ của công tác chính trị, của đảng viên trong quân đội: “Dù trong trường hợp nào cũng phải nắm cho vững bộ đội, củng cố và mở rộng cơ sở Đảng, thi hành cho được nhiệm vụ quân sự”. Hội nghị đề ra 12 điều kỷ luật dân vận, 10 nhiệm vụ của công tác chính trị trong quân đội, quyết định ra báo “Vệ quốc quân”.


Tháng 2.

Hội nghị đại biểu các Ban liên lạc các chiến khu, bàn nguyên tắc, trách nhiệm tổ chức mạng liên lạc đặc biệt giữa Bộ Tổng chỉ huy với các chiến khu và ngược lại.

10 tháng 3.

- Báo “Vệ quốc quân” ra số đầu. Ngày 27 tháng 3, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho báo: “Vệ quốc quân là quân đội của nhân dân, để bảo vệ đồng bào, giữ gìn Tổ quốc. Báo Vệ quốc quân cốt để nâng cao tinh thần và kỷ luật của bộ đội”.

- Bộ Quôc phòng - Tổng chỉ huy phát hành tem “Hỏa tốc”. Tem hình chữ nhật, bốn cạnh trổ răng cưa, bên trong có hình ngọn lửa và chữ “hỏa tốc”.


20 tháng 3.

Thành lập Cục Tình báo thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy. Cục trưởng: Hoàng Mỹ (Trần Hiệu) nguyên Phó giám đốc Nha Công an Bắc Bộ.


22 tháng 3.

Bộ Quốc phòng quyết định tổ chức lại Cục Quân nhu (Nghị định số 258/NĐ). Năm chi cục (Thanh Hóa, -Nho Quan, Hà Đông, Chiêm Hóa, Thái Nguyên) được thu gọn lại thành ba phân sở ở Thanh Hóa, Ninh Bình và Chiêm Hóa trực thuộc Cục.


29 tháng 3.

Bốn tiểu đội (thuộc hai tiểu đoàn 16 và 18, trung đoàn Trần Cao Vân) tập kích đồn Đất Đỏ (Khu 4), mở đầu sự chuyển hướng từ đánh “dàn trận” sang “du kích, vận động” của các lực lượng vũ trang trên chiến trường Bình-Trị-Thiên.


Tháng 3.

Chính phủ quyết định đổi tên Bộ Tổng chỉ huy quân đội quốc gia thành Bộ Tổng chỉ huy quân đội quốc gia và dân quân tự vệ; thành lập các ban chỉ huy tỉnh đội, huyện đội, xã đội dân quân thuộc Ủy ban kháng chiến các cấp.


3-6 tháng 4.

Hội nghị cán bộ Trung ương Đảng lần thứ hai. Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ tọa. Hội nghị quyết định: 1 - Đối với bộ đội: nắm vững và rèn luyện... làm cho bộ đội ta xứng đáng là bộ đội cách mạng của nhân dân... 2 - Chiến lược, chiến thuật:... cương quyết chuyển sang du kích vân động chiến, giành quyền chủ động về chiến thuật... 3 - Vấn đề dân quân: Cấp tốc xúc tiến việc tổ chức, huấn luyện, vũ trang và lãnh đạo dân quân... 4 - Căn cứ địa: tổ chức căn cứ địa ở miền rừng núi và đồng bằng. 5 - Quân giới:... chế tạo các vũ khí phá xe tăng, ca nô (ba-zô-ka, mìn, địa lôi) và vũ khí thô sơ... 6 - Quân lương: thực hành việc bộ đội tham gia sản xuất.


Tháng 4 và tháng 5.

Các chiến trường đẩy mạnh chống càn và đánh giao thông. Ở Bắc Bộ: tiểu đoàn 60 (Khu 2) phá chiến dịch đường số 6 của địch. Quân và dân làng Cự Nẫm (Quảng Bình) đánh bại cuộc càn lớn của địch, được tuyên dương là “làng chiến đấu kiểu mẫu”. Ở Trung Bộ: trung đoàn 81 phục kích diệt 40 tên địch tại Suối Ván; tiếp đó, diệt 4 xe quân sự, 35 tên địch tại Lăng Ông. Tiểu đoàn 193 (trung đoàn 108) diệt một đoàn xe quân sự, thu nhiều vũ khí tại đèo Hải Vân. Ở Nam Bộ: bộ đội Khu 8 diệt một đoàn xe vận tải quân sự tại Giồng Dừa, bộ đội Khu 9 diệt 6 xe vận tải, hơn 100 lính Pháp, thu nhiều vũ khí tại Tầm Vu (Rạch Giá). Qua các trận đánh trên, bộ đội ta được rèn luyện, tiến bộ trong cách đánh “du kích vận động chiến”.


Tháng 4.

Chế tạo thành công súng ba-zô-ka. Việc nghiên cứu, chế tạo đã được thực hiện ở xưởng quân giới Giang Tiên (Thái Nguyên) từ giữa năm 1946. Sau đó, kỹ sư Trần Đại Nghĩa trực tiếp nghiên cứu và chỉ đạo chế tạo thành công ba-zô-ka theo mẫu của Mỹ (kiểu ATM6A1), cỡ 60 ly, dài 1,27 mét, nặng 11 ki-lô-gam, có thể vác vai, bắn không giật, cự ly bắn hiệu quả từ 50 đến 60 mét, xa nhất 300 mét. Đạn ba-zô-ka là đạn lõm chống tăng. Ngày 3 tháng 3 năm 1947, ba-zô-ka được sử dụng diệt xe tăng Pháp tại Sơn Lộ - chùa Trầm, Hà Đông. Cùng thời gian trên, các cơ sở quân giới còn nghiên cứu, chế tạo được một số vũ khí chống tăng cỡ nhỏ (AT), súng phóng lựu, cối 51 ly...


1 tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh số 47/SL về tổ chức Bộ Tổng chỉ huy. Gồm: 1 - Bộ Tổng Tham mưu. 2 - Cục Chính trị. 3 - Cục Tình báo. 4 - Văn phòng. 5 - Cục Tổng Quân huấn. 6 - Cục Thanh tra. 7 - Cục Dân quân. Sắc lệnh quy định tổ chức cụ thể của Bộ Tổng Tham mưu, Cục Chính trị và Văn phòng.


15 tháng 5.

Chính phủ ra sắc lệnh đặt Huân chương Quân công, Huân chương Chiến sĩ; tiếp đó, ngày 6 tháng 6, đặt Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh và Huân chương Độc lập.


21 tháng 5.

Hội nghị quân y lần thứ tư. Đồng chí Võ Nguyên Giáp, Tổng chỉ huy nói chuyện với hội nghị: “Phải lo cho tất cả nhân viên quân y hiểu rõ và yêu mến nhiệm vụ thiêng liêng của mình. Phải đặc biệt chú ý đề phòng và điều trị bệnh sốt rét rừng bằng đủ mọi phương pháp. Chú trọng đào tạo nhân viên quân y cho bộ đội...”.


24 tháng 5.

Hội nghị dân quân, du kích toàn quốc lần thứ nhất, thống nhất việc tổ chức dân quân tự vệ và du kích từ những tổ chức vũ trang quần chúng do Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc xây dựng trở thành một bộ phận trong các lực lượng vũ trang Nhà nước, do các cơ quan quân sự địa phương chỉ huy. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho hội nghị: “Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận kẻ địch hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã”.


Cuối tháng 5.

Thành lập đội liên lạc vô tuyến điện 59 thuộc Phòng Thông tin liên lạc quân sự, bảo đảm liên lạc vô tuyến điện từ Bộ Tổng chỉ huy và Bộ Tổng Tham mưu tại căn cứ địa Việt Bắc đi cả nước.

12-15 tháng 6.

Hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ ba, đề ra kế hoạch bồi dưỡng chấn chỉnh bộ đội, củng cố căn cứ địa kháng chiến, dự kiến âm mưu và thủ đoạn đánh phá của địch trong thu-đông 1947, đúc rút kinh nghiệm tác chiến của các lực lượng vũ trang nhân dân, chuẩn bị tác chiến để phá sự chuẩn bị tiến công mùa đông của địch.


14 tháng 7.

Chi đội 10 tiến công đoàn xe lửa địch tại Bầu Cá (trên đường Biên Hòa- Phan Thiết), diệt 200 tên, thu 60 súng các loại, 3 máy vô tuỵến điện.


15 tháng 7.

Ở Trung Bộ, trung đoàn 82 phá hủy 3 xe vận tải quân sự, diệt 40 tên địch thu toàn bộ vũ khí tại khu vực cầu Ai Lâm.


27 tháng 7.

Ngày toàn quốc chăm sóc thương binh và gia đình liệt sĩ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đem chiếc áo lụa do Hội Phụ nữ cứu quốc biếu Người và một tháng lương cùng tiêu chuẩn bữa ăn tặng thương binh.


Tháng 7.

- Thành lập Ban Pháo binh khu 10, lực lượng có 5 trung đội (175, 200, 225, 250, 275), quân số 250 người, các đồng chí Phạm Văn Đôn và Doãn Tuế phụ trách.

- Khu 8 quyết định thành lập trung đoàn 120 trên cơ sở chi đội 14 (Tân An), trung đoàn 105 trên cơ sở chi đội 17 (Mỹ Tho), trung đoàn 115 trên cơ sở chi đội 18 (Sa Đéc).


16 tháng 8.

Bộ Quốc phòng ra Nghị định số 56 và Nghị định số 57/NCCB, quy định phụ cấp chức vụ cho công nhân các xưởng, phụ cấp chức vụ và phụ cấp gia đình cho nhân viên quốc phòng.


20 tháng 8.

Chi đội 16 chống càn, diệt một đại đội địch, thu toàn bộ vũ khí tại An Nhơn Tây (Gia Định).


2 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ quân đội quốc gia.

..."CÁC CẤP CHỈ HUY CẦN PHẢI:

a. Biết rõ bộ đội, chăm nom bộ đội.

b. Mỗi một mệnh lệnh đưa ra thì cần phải mau chóng chuyển khắp đến từng đội viên và phải thi hành triệt để.

c. Mỗi người chỉ huy về quân sự cũng như về chính trị, phải làm kiểu mẫu, phải giữ đúng đạo đức của quân nhân cách mạng.

TẤT CẢ CÁC ĐỘI VIÊN CẦN PHẢI:

a. Ra sức bọc tập kinh nghiệm và cố gắng nghiên cứu kỹ thuật.

b. Rèn luyện tinh thần chịu khó chịu khổ.

TOÀN THỂ BỘ ĐỘI CẦN PHẢI:

Ra sức thực hành những nghị quyết do những hội nghị quân sự toàn quốc ấn định. Phải thực hành cho đến nơi đến chốn.

Quân đội ta quyết phải làm được những điều đó để khỏi phụ lòng tin cậy của Chính phủ, của đồng bào và để trở nên một quân đội tất thắng".


5 tháng 9.

Chiến khu 1 thành lập Trường Quân chính đào tạo tiểu đội trưởng, trung đội trưởng. Khóa 1 khai giảng ngày 5 tháng 9, tại Bắc Máng, Cù Vân, Đại Từ, Thái Nguyên, có 60 học viên.

Giám đốc: Tạ Hữu Khang.
Chính trị viên: Lê Quang An.

Cùng thời gian này, Trường Quân chính Chiến khu 2, Trường Bổ túc văn hóa cán bộ cũng được thành lập.


20 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 88-SL, thưởng những gia đình có ba con trở lên tòng quân. Thưởng tiền (500 đồng); hoặc thưởng danh dự (tặng một bằng danh dự, hoặc được biệt đãi ở địa phương trong các cuộc họp công cộng).


25 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cụ Chủ tịch Ủy ban Trung ương “Mùa đông binh sĩ”: “...Đồng bào ta đã giúp nhiều lần. Lần này, mặc dầu hoàn cảnh khó khăn, nhưng tôi rất mong đồng bào cũng ra sức giúp, để chiến sĩ khỏi lạnh lùng và đủ ấm áp để ra sức xung phong diệt địch...”


27-29 tháng 9.

Hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ tư, nhận định: “Bắc Bộ sẽ là chiến trường chính, nếu địch không mạo hiểm thì đánh đồng bằng, nếu mạo hiểm thì chúng sẽ đánh Việt Bắc...”. Hội nghị chủ trương kiên quyết nắm vững bộ đội, giữ gìn chủ lực, tiêu diệt từng bộ phận quân địch, bảo vệ căn cứ, thực hiện phối hợp giữa các khu và phối hợp chiến lược toàn quốc, phá tan âm mưu lập ngụy quyền của địch. Cách đánh của ta là du kích chiến và vận động chiến, “dùng đơn vị đại đội để hoạt động trên chiến trường của mỗi địa phương” và “tập trung từng tiểu đoàn chủ lực cơ động đánh vận động chiến”, “tránh phòng ngự chính diện, bộ đội phải ở lại sau lưng địch, hóa chỉnh vi linh, hóa linh vi chỉnh, hóa trang lẫn vào dân khi cần”.


Cuối tháng 9.

Bộ Tổng chỉ huy tổ chức hội nghị nghiên cứu chiến dịch, chiến thuật, đặc biệt là cách đánh “kỳ tập”, “cường tập”, kỹ thuật bắn máy bay bằng vũ khí sẵn có...

7-10 đến 9-12.

Chiến dịch phản công Việt Bắc.

Bộ Tổng chỉ huy sử dụng các trung đoàn 147, 165 (chủ lực Bộ), 72, 74, 121 (Khu 1), 11, 36, 59, 98 (Khu 12), một tiểu đoàn pháo binh và trung đoàn Sông Lô (Khu 10), năm tiểu đoàn độc lập của Bộ, Khu 1 và Khu 12, các đơn vị binh chủng và du kích đánh bại cuộc tiến công lớn của quân Pháp lên căn cứ địa Việt Bắc.

Ngày 8 tháng 10, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi cán bộ, chiến sĩ ra sức tiêu diệt địch. Ngày 15 tháng 10, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị: “Phải phá tan cuộc tiến công mùa đông của giặc Pháp”.

Chiến dịch diễn ra thành hai đợt. Các đơn vị thực hiện phương châm “đại đội độc lập, tiểu đoàn tập trung” và cách đánh du kích, vận động, đánh địch trên các địa bàn, trọng điểm là các mặt trận Đường số 3, Đường số 4 và Sông Lô, bẻ gãy các mũi tiến công đường không, đường bộ và đường thủy của binh đoàn đổ bộ đường không, binh đoàn bộ binh thuộc địa, binh đoàn hỗn hợp bộ binh thuộc địa, lính thủy đánh bộ cùng lực lượng dự bị của Pháp (tổng số khoảng 1,2 vạn quân). Nhiều trận gây cho địch tổn thất lớn: bắn rơi tại chỗ máy bay chở viên tham mưu phó quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương, thu tài liệu kế hoạch chiến dịch của địch (9-10); phục kích tại bản Sao - đèo Bông Lau (30-10); bắn tàu chiến, ca-nô tại Khoan Bộ (23-10), Đoan Hùng (24-10), La Hoàng (2-11), Khe Lau (10-11)... trên sông Lô; tập kích đồn Phủ Thông (30-11); phục kích tại đèo Giàng trên đường số 3 (15-12)...

Toàn chiến dịch, các đơn vị loại khỏi vòng chiến đấu hơn 6.000 quân Pháp, bắn rơi 16 máy bay, bắn chìm 11 tàu chiến và ca-nô, phá hủy 100 khẩu pháo, cối, hàng nghìn súng, hàng trăm xe quân sự, thu hàng chục tấn chiến lợi phẩm.

Chiến dịch phản công Việt Bắc đánh dấu bước trưởng thành mới của quân đội ta. Bộ đội ta dần dần quen tác chiến. Bộ chỉ huy của ta học được những kinh nghiệm lãnh đạo chiến tranh...

Chiến thắng Việt Bắc làm phá sản chiến lược “đánh nhanh thắng nhanh” của thực dân Pháp, đưa cuộc kháng chiến của quân và dân ta chuyển sang một giai đoạn mới.


10 tháng 11.

Bộ Tổng chỉ huy ra “Huấn lệnh về cuộc vận động luyện quân đội, lập chiến công” (luyện quân, lập công). Mục đích: - “Huấn luyện cho bộ đội ta trở dần nên một quân đội quốc gia xứng đáng, bổ cứu những khuyết điểm hiện tại”. - “Rèn luyện các bộ đội ta có một trình độ kỹ thuật đầy đủ để phát động du kích chiến tranh rộng rãi, và đánh vận động trong điều kiện thuận lợi”. - “Nâng cao tinh thần hy sinh vì nước, anh dũng giết giặc, gây truyền thống oanh liệt cho quân đội quốc gia...”.


14 tháng 11.

Bộ Tổng chỉ huy ra “Huấn lệnh về phát động du kích chiến tranh, nhiệm vụ quân sự cơ bản trong giai đoạn này”, chỉ rõ: “Nếu du kích chiến tranh là căn bản thì vận động chiến là phù trợ... Trong khi những đơn vị tập trung của quân đội chính quy tiến hành vận động chiến, nếu du kích chiến tranh không phát triển thì quân đội chính quy rất khó làm tròn nhiệm vụ của mình. Vì vậy phát triển du kích chiến tranh tức là gây điều kiện thuận lợi cho vận động chiến... Quân chính quy phải hiểu rõ du kích chiến tranh là cần thiết cho vận động chiến, tự mình phải tận lực nâng đỡ du kích quân và khi cần phải cho một bộ phận của mình ra hoạt động du kích và đảm nhiệm việc phát động du kích”.


12 tháng 12.

Thành lập Ban Quân sự Nam Bộ. Trưởng ban: Nguyễn Thanh Sơn.


22 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ quân đội quốc gia.

... “Từ Giải phóng quân đến Vệ quốc quân.

Đội thứ nhất của Giải phóng quân ngày trước là cái hạt giống bé nhỏ, do đó mà nảy nở thành cái rừng to lớn là Vệ quốc quân ngày nay".

“Ban đầu lương thực, khí giới, chăn áo, thuốc men, cái gì cũng thiếu thốn. Bộ đội thường phải nhịn đói, nhưng vẫn hăng hái tươi cười”.

“Giải phóng quân đã làm tròn nhiệm vụ đoạn trước, là giúp sức hoàn thành cuộc Cách mạng tháng Tám, xây dựng nền Dân chủ cộng hòa, cũng làm tròn nhiệm vụ đoạn sau, là để lại cho Vệ quốc quân một số cán bộ rất tốt và một cái truyền thống oanh liệt vẻ vang”.

Tháng 12.

Ở Nam Trung Bộ, trung đoàn 81 mở thông đường liên lạc mang tên "Đường Hồ Chí Minh" dài hơn 300 ki-lô-mét, nối liền Nam Trung Bộ với Nam Bộ (từ Phú Yên đến Bà Rịa), góp phần đưa đón cán bộ, bảo đảm thông tin liên lạc, tăng cường sự lãnh đạo của Trung ương Đảng đối với cuộc kháng chiến ở Nam Bộ.

1 tháng 1.

Thành lập tiểu đoàn pháo binh 410 (Liên khu 10) nòng cốt là năm trung đội 175, 200, 225, 250, 275 thuộc Ban Pháo binh Khu 10 cũ. Tiểu đoàn trưởng: Phạm Văn Đôn.

Đây là tiểu đoàn pháo binh tập trung đầu tiên của quân đội ta.


Đầu năm.

- Thành lập các trung đoàn 300, 301, 302, 304, 306, 307, 308, 310, 311, 312 và một tiểu đoàn lưu động thuộc Khu 7. Sau khi thành lập, trung đoàn 302 sát nhập thêm một chi đội và đổi thành trung đoàn 309, hai trung đoàn 307 và 309 sát nhập thành trung đoàn 397.

- Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy thành lập Trường Cán bộ dân quân Lê Bình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác dân quân tự vệ và du kích huyện, tỉnh. Một số cán bộ, giáo viên Trường Lục quân trung học Trần Quốc Tuấn được điều động về xây dựng trường.


15-17 tháng 1.

Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (mở rộng), chủ trương chuyển cuộc kháng chiến sang giai đoạn mới; phát triển dân quân, phát triển chiến tranh du kích khắp nơi, nhất là trong vùng địch kiểm soát, đồng thời tùy theo tình thế tập trung đánh vận động tiêu diệt địch, quét những đồn lẻ của địch, bắt địch thu hẹp địa bàn, đột kích những thành phố nhỏ..., xúc tiến luyện quân lập công, huấn luyện bộ đội và đào tạo cán bộ quân sự theo những kinh nghiệm mới nhất ngoài mặt trận; chỉnh đốn quân giới, quân nhu, quân y, giao thông liên lạc, tình báo..., tăng cường công tác chính trị, nhất là địch vận; quy định cấp bậc trong quân đội.


20 tháng 1.

- Chính phủ ra sắc lệnh phong hàm cấp tướng cho một số cán bộ lãnh đạo chỉ huy quân đội.

Quân hàm Đại tướng: Võ Nguyên Giáp.
Quân hàm Trung tướng: Nguyễn Bình.
Quân hàm Thiếu tướng: Nguyễn Sơn, Lê Thiết Hùng, Chu Văn Tấn, Hoàng Sâm, Hoàng Văn Thái, Lê Hiến Mai, Văn Tiến Dũng, Trần Đại Nghĩa, Trần Tử Bình.

- Bộ Tổng chỉ huy ra chỉ thị số 114/BT về xây dựng căn cứ Tây Bắc, một nhiệm vụ quan trọng về chính trị và quân sự, nhằm “bảo toàn lãnh thổ, giải phóng đồng bào, mở rộng căn cứ địa dự bị ở Bắc Bộ, phá tan âm mưu dùng người Việt giết người Việt; khoét sâu nhược điểm thiếu nhân lực của địch, đặt cơ sở cho công cuộc quốc phòng vững chắc về sau, mở một con đường quốc tế...”. Chỉ thị đề ra phương châm công tác của các lực lượng vũ trang tại Tây Bắc.


25 tháng 1.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh (số 119/SL) thành lập Cục Tổng thanh tra Quân đội thuộc Bộ Tổng chỉ huy Quân đội quốc gia Việt Nam.

Cục trưởng: Thiếu tướng Lê Thiết Hùng.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh số 120-SL tổ chức lại các khu. Khu 1 và Khu 12 hợp nhất thành Liên khu 1. Khu 2, Khu 3 và Khu 11 hợp nhất thành Liên khu 3. Khu 4 đổi tên thành Liên khu 4 (gồm cả phân khu Bình - Trị - Thiên); Khu 5 và Khu 6 hợp nhất thành Liên khu 5. Ở Nam Bộ vẫn giữ ba Khu 7, 8, 9 và Đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn. Tổ chức Ủy ban kháng chiến kiêm hành chính liên khu. Ủy ban kháng chiến miền Nam đổi thành Ủy ban kháng chiến kiêm hành chính miền Nam - Trung Bộ.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh số 116/SL đặt hệ thống quân hàm từ hạ sĩ đến Trung tướng dành cho nhân viên thuộc Bộ Quốc phòng không phải là quân nhân.


28 tháng 1.

Bộ Tổng chỉ huy chỉ thị về nhiệm vụ của bộ đội công binh.

- Phá hoại: đường sá, cầu cống, kho tàng, đồn trại, phương tiện giao thông..., của địch.

- Xây dựng: sửa chữa đường, bắc cầu, công sự phòng ngự, kiến trúc quân sự lớn, cung cấp chất nổ và dụng cụ công binh cho bộ đội, kiến lập các căn cứ địa.

- Tác chiến: đánh địa lôi và thủy lôi chiến, bộc phá đồn trại, kho tàng, vị trí địch, phá chiến xa, trường bay...


29 tháng 1.

Bộ Tổng chỉ huy chỉ thị nhiệm vụ cho mặt trận Đông Bắc: vũ trang tuyên truyền sâu vào vùng địch hậu đến An Châu, Đông Triều, Hòn Gai, Cẩm Phả, Hải Ninh, giúp đỡ bộ đội Việt Bắc..., có kế hoạch tuyển người địa phương vào bộ đội hoặc đem về hậu phương huấn luyện. Về tác chiến chú trọng đường số 4 từ Tiên Yên đến Lạng Sơn, từ Lạng Sơn đến Đông Khê..., đánh địch ở Lục Nam, Phả Lại, Đông Triều.


Tháng 1.

Các đơn vị đẩy mạnh chiến tranh du kích, phá ấm mưu bình định của địch.

Ở Bắc Bộ: tiểu đoàn 223 (trực thuộc Bộ), tiểu đoàn 249 (trung đoàn 28 Lạng Sơn) cùng một số đại đội độc lập, dân quân, du kích phá hủy bốn xe quân sự, diệt gần hai trung đội địch, thu nhiều chiến lợi phẩm tại Bố Củng - Lũng Vài trên đường số 4A (8-1). Sau trận này, tiểu đoàn 223 được tặng danh hiệu “tiểu đoàn Lũng Vài”.

Ở Trung Bộ: bộ đội công binh (trung đoàn 82) đánh phục kích, làm đổ một đoàn tàu quân sự địch tại khu vực Suối Kiệt (7-1). Trung đoàn 108 (Khu 5) đánh đoàn xe 62 chiếc có 1.500 lính và máy bay yểm trợ tại đèo Hải Vân, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 400 tên, thu nhiều vũ khí (24-1).

Ở Nam Bộ: một số đơn vị thuộc Khu 7 đánh bại cuộc hành quân “Vê-ga” của 11 tiểu đoàn địch có xe bọc thép lội nước, pháo binh, máy bay chi viện tại chiến khu Đồng Tháp Mười (14 đến 18-1). Đây là trận chống càn lớn nhất từ trước đến nay của các lực lượng vũ trang Khu 7.

12 tháng 2.

Hội nghị quân giới lần thứ ba, quyết định: -Tổ chức lại các cơ sở quân giới với quy mô thích hợp gồm xưởng chủ lực, xưởng nhỏ (hay công trường), xưởng dụng cụ và kíp lưu động để vừa đáp ứng yêu cầu sản xuất, vừa đi vào chuyên môn hóa, tăng năng suất, chất lượng, tiện bảo vệ, di chuyển... - Phương hướng sản xuất phải sát yêu cầu chiến đấu, trong đó hết sức phát triển địa lôi, lựu đạn.


15 tháng 2.

Bộ Quốc phòng phát động phong trào “gây cơ sở, phá kỷ lục" trong các cơ quan, cơ sở quốc phòng.


29 tháng 2.

- Chính phủ ra sắc lệnh 410/SL, thành lập Cục Tiếp tế vận tải trực thuộc Bộ Kinh tế. Nhiệm vụ: vận tải tiếp tế cho Trung ương và cho quân đội.

- Bộ Tổng chỉ huy giao cho Liên khu 10 thành lập Ban Xung phong Tây Bắc. Các đội xung phong “Trung Dũng”, “Quyết Tiến”, “Quyết Thắng”, “Lào Bắc” được thành lập cùng với một số đại đội độc lập, đội vũ trang tuyên truyền tiến sâu vào vùng địch hậu cùng với lực lượng của bạn gây cơ sở, phát động du kích chiến tranh.


Tháng 2.

Tổng chỉ huy quyết định thành lập Đội Vũ trang công tác biên phòng (gọi tắt là Vũ công đội biên phòng), hoạt động ở các tỉnh biên giới Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang. Ngày 20 tháng 5 năm 1948, Tổng chỉ huy ra Nghị định (số 151-TCH) thống nhất các đội vũ trang tuyên truyền ở biên giới vào hệ thống của quân đội quốc gia.

Phụ trách: Lý Ban, đặc phái viên Bộ Tổng chỉ huy.


1 tháng 3.

Trung đoàn 310 (Biên Hòa) do trung đoàn phó Nguyễn Văn Lung chỉ huy, cùng du kích phục kích đoàn xe quân sự của địch tại La Ngà - Định Quán (trên đường Sài Gòn - Đà Lạt), phá hủy gần 60 xe, diệt 150 tên địch (trong đó có đại tá Pa-ruýt, tổng tham mưu phó quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương, và đại tá Đờ Sê-ri-nhê, chỉ huy sư đoàn lê dương số 13).


6 tháng 3.

Hội nghị chính trị viên (chính trị ủy viên khu và chính trị viên trung đoàn) toàn quốc lần thứ hai, quán triệt nhiệm vụ quân sự trong giai đoạn mới; rút kinh nghiệm và đề ra nhiệm vụ, kế hoạch công tác chính trị; quy định thống nhất về tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan công tác chính trị các cấp, công tác đào tạo, bồi dưỡng chính trị viên và bổ túc về chính trị cho cán bộ quân sự.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho hội nghị, nêu rõ ba nhiệm vụ của chính trị viên: “1 - Đối với bộ đội, phải săn sóc luôn luôn đến sinh hoạt vật chất của họ: ăn, mặc, ở, nghỉ, tập luyện, công tác, sức chiến đấu. Về mặt tinh thần, phải săn sóc đến nâng cao kỷ luật, bài trừ hủ hóa, phát triển văn hóa và đường lối chính trị trong bộ đội... Chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”. “2 - Đối với nhân dân... Chính trị viên phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu bộ đội”. “3 - Đối với quân địch,... Chính trị viên phải biết cách tuyên truyền khôn khéo, thiết thực, để giác ngộ họ, lôi kéo họ về phía ta”.


7-23 tháng 3.

Các đại đội 105, 117, 124 bộ đội địa phương, cùng dân quân, du kích chống càn tại Hòa Mỹ (Hương Trà, Thừa Thiên), diệt và làm bị thương 200 tên, bắn rơi hai máy bay.


9 tháng 3.

Hội nghị quân y lần thứ sáu, nêu khẩu hiệu “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, quyết định sửa đổi lại chương trình đại học y khoa, mở lớp đào tạo y tá phẫu thuật...

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho hội nghị nhấn mạnh đạo đức và trách nhiệm của người thầy thuốc: “Người thầy thuốc giỏi đồng thời phải là như người mẹ hiền”.


15-25 tháng 3.

Chiến dịch Nghĩa Lộ (Tây Bắc): bốn tiểu đoàn chủ lực và dân quân, du kích Liên khu 10 tiến công bức rút bảy vị trí, tiêu diệt một phần sinh lực địch, tạo điều kiện cho các đội vũ trang tuyên truyền, đại đội độc lập của liên khu tiến vào hoạt động trong vùng tạm bị địch chiếm.


15 tháng 3.

Thành lập Trường Bổ túc quân chính trung cấp (nghị định số 88/BCH), kế tục các lớp bổ túc quân sự trung cấp.

Giám đốc: Cao Xuân Hổ, nguyên Tham mưu trưởng Chiến khu 2.
Chính trị ủy viên: Hoàng Mười.

Khóa 1 khai giảng cuối tháng 3, tại Soi Mít, Tân Cương, Đồng Hỷ, Thái Nguyên, có 110 học viên.


16 tháng 3.

Tiểu đoàn 48 độc lập (Liên khu 1) phối hợp với tiểu đoàn 249 Lạng Sơn phục kích, phá hủy bảy xe địch, diệt và làm bị thương hơn 140 tên trên đường số 4 (đoạn Na Sầm - Thất Khê).

17-19 tháng 3.

Hội nghị tham mưu toàn quân lần thứ nhất, rút kinh nghiệm về công tác nghiệp vụ, quyết nghị chấn chỉnh cơ quan tham mưu các cấp, thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ tham mưu của từng chuyên ngành (tác chiến, quân báo, nhân sự, quân huấn, trang bị cấp dưỡng...).


18 tháng 3.

- Tiểu đoàn 45 thuộc trung đoàn 17 chủ lực Bộ được tăng cường hỏa lực pháo binh, tiến công cứ điểm Tu Vũ, cách Hòa Bình 25 ki-lô-mét về phía bắc, diệt và làm bị thương 60 tên địch, phá hủy hai phần ba công sự. Qua trận đánh, bộ đội ta có thêm kinh nghiệm hiệp đồng giữa pháo binh và bộ binh trong tác chiến diệt cứ điểm.

- Du kích huyện Tân Uyên (tỉnh Thủ Biên), do Trần Công An chỉ huy diệt tháp canh cầu Bà Kiên bằng cách cải trang, lợi dụng lúc địch thay gác, bí mật tiếp cận, dùng thang leo lên, ném lựu đạn qua lỗ bắn vào tháp canh, diệt 10 tên, thu 8 khẩu súng rồi rút lui an toàn. Cách đánh "công đồn đặc biệt” (gọi tắt là đặc công) ra đời.


21 tháng 3.

Bộ Quốc phòng ra nghị định số 24/NĐ-CB về chế độ liên lạc viên và thiếu sinh viên liên lạc ở Nam Bộ và các cục.


22 tháng 3.

Bộ Quốc phòng ra chỉ thị số 26/TT, ban hành thể lệ chi tiêu, thanh toán, định mẫu sổ sách, giấy tờ thi hành trong toàn quân.


27 tháng 3.

Trung ương Đảng ra chỉ thị phát động thi đua ái quốc. “Mục đích thi đua ái quốc là làm sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến quốc chóng thành công”. Trong quân đội tiếp tục đẩy mạnh các phong trào “luyện quân, lập công”, “gây cơ sở, phá kỷ lục”.


Tháng 3.

- Báo “Quân du kích” - Cơ quan của dân quân Việt Nam, ra số đầu. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho báo (7-1949):

“Làm cho: mỗi quốc dân là một chiến sĩ.
Mỗi xóm làng là một pháo đài.
Làm cho: quân đội giặc đến đâu cũng bị khuấy, bị phá, bị diệt.

Bộ đội ta đến đâu cũng được giúp đỡ đầy đủ về vật chất và tinh thần. Đó là nhiệm vụ của báo “Quân du kích”.

- Thành lập tiểu đoàn 307 trên cơ sở tập hợp một số cán bộ, chiến sĩ từ các trung đoàn, đại đội xung phong, Trường Quân chính Khu 8 và tiểu đoàn 404. Tiểu đoàn có nhiệm vụ bảo vệ cơ quan Ban quân sự Nam Bộ, Xứ ủy và Ủy ban kháng chiến Nam Bộ.


4-7 tháng 4.

Tiểu đoàn 73 (trung đoàn 74, Liên khu 1) do tiểu đoàn trưởng Nguyễn Tiến Công chỉ huy, phục kích đoàn xe quân sự địch trên đường số 4A thuộc tỉnh Cao Bằng, phá hủy tại chỗ bảy xe, làm hư hỏng 50 xe, diệt và làm bị thương hơn 200 tên, thu chiến lợi phẩm.


7 tháng 4.

Đại đội 87 (tiểu đoàn 400, trung đoàn 9) và một đại đội của chi đội Nguyễn Thiện Thuật (phân khu Trị-Thiên) chống địch càn quét tại làng Đồng Dương (Quảng Trị); diệt hai trung đội địch, bắt 29 tên.


10 tháng 4.

Bốn chiến sĩ Mạc Thị Loan, Hoàng Thị Thanh, Nguyễn Thị Kim Dung, Bùi Thị Huệ thuộc trung đội nữ biệt động Minh Khai, tiến công rạp chiếu bóng Ma-giét-tích (Sài Gòn) bằng lựu đạn, diệt và làm bị thương 50 sĩ quan thủy binh Pháp.


15 tháng 4.

- Hội nghị dân quân toàn quốc lần thứ hai, rút kinh nghiệm hoạt động của dân quân du kích cả nước; đề ra phương hướng hoạt động, tổ chức, biên chế, trạng bị, huấn luyện, tác chiến và các chế độ công tác của dân quân. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho hội nghị, biểu dương thành tích, nêu những khuyết điểm và đề ra bảy điểm để dân quân du kích thực hiện: “1 - Thiết thực tổ chức và thiết thực huấn luyện dân quân du kích từng làng. Lấy dân quân du kích làm nền tảng, đồng thời phải kiện toàn các đội du kích thoát ly sản xuất. 2 - Làm cho mỗi đội viên hiểu rõ và tin tưởng vào lực lượng của ta, tin tưởng vào vũ khí thô sơ của ta. 3 - Phối hợp chặt chẽ với Vệ quốc quân. 4 - Làm cho mỗi đội viên hiểu rõ nhiệm vụ vẻ vang của họ. 5 - Làm cho họ hiểu rõ chiến thuật du kích là: phải luôn luôn giữ quyền chủ động, phải tìm địch mà đánh, phải luôn khuấy rối phá hoại địch, phải cộng những thắng lợi nhỏ thành thắng lợi to. 6 - Phải thực hành tự cấp tự túc bằng cách thiết thực tăng gia sản xuất; 7 - Phải thực hành những điều đó bằng cách thi đua. Làng này thi đua với làng khác; huyện, tỉnh, khu này thi đua với huyện, tỉnh, khu khác”.

- Thành lập Trường Lục quân trung học Trần Quốc Tuấn trên cơ sở hợp nhất Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn, Trường Lục quân trung học Quảng Ngãi và các trường, lớp đào tạo cán bộ trung đội. Khóa học có 450 học viên. Thiếu tướng Lê Thiết Hùng nguyên Cục trưởng Cục Quân huấn được cử làm giám đốc.


16-20 tháng 4

Hội nghị công binh toàn quân lần thứ nhất, thống nhất hoạt động và từng bước xây dựng công binh thành một lực lượng kỹ thuật mạnh.


19 tháng 4.

Năm đại đội bộ đội địa phương Cần Thơ và Rạch Giá (Khu 9) phục kích, phá hủy 14 xe vận tải, diệt 200 tên địch tại Tầm Vu (Rạch Giá).


20 tháng 4.

Chi đội Nguyễn Thiện Thuật đổi phiên hiệu thành trung đoàn 95, chi đội Trần Cao Vân thành trung đoàn 101 và chi đội Lê Trực thành tiểu đoàn 274.


Tháng 4.

“Quân sự tập san" ra số đầu. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho tập san: “Muốn trở nên người quân nhân mới, xứng đáng với cái vinh hạnh đứng trong quân đội nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, thì mỗi chiến sĩ, từ trên đến dưới các cấp bực đều phải nghiên cứu, học tập, luôn luôn cầu tiến bộ”. Thiếu tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu trưởng viết lời giới thiệu: “Tập san này giúp cho cán bộ nghiên cứu học hỏi những kinh nghiệm trong chiến tranh để rồi trở lại chỉ đạo chiến tranh”. Tháng 10 năm 1948, Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy ra quyết định (số 414/TCH) đổi tên thành “Quân chính tập san”. Tháng 4 hàng năm được kỷ niệm là ngày truyền thống của Tạp chí “Quốc phòng toàn dân” ngày nay.

20 tháng 5.

Hội nghị cán bộ Trung ương lần thứ tư (miền Bắc Đông Dương) xác định: “Nhiệm vụ của ta là tích cực lợi dụng thời gian bổ sung bộ đội, phát triển dân quân, ở những nơi địch có thể tiến công ráo riết thì đề phòng phá các cuộc tiến công của địch. Mở rộng công tác chính trị, nhất là công tác vận động ngụy binh, chuẩn bị mọi điều kiện đầy đủ để đẩy mạnh cuộc kháng chiến...”


1-15 tháng 6.

Chiến dịch Yên Bình Xã I. Bộ Tư lệnh Liên khu 10 sử dụng các tiểu đoàn 532 (chủ lực liên khu), 534 (Hà Giang), 45 (chủ lực bộ), hai đại đội độc lập (700 và Ngô Khê) tiến công tại Yên Bình Xã (khu vực Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang), nhằm tiêu diệt sinh lực, phá kế hoạch tiến công của địch, rèn luyện bộ đội tác chiến tập trung…


29 tháng 6.

Trung đoàn 103 (Liên khu 4) do trung đoàn trưởng Tùng Lâm chỉ huy, tiêu diệt các vị trí Ba Đồn, Thụ Lộc, Cự Nẫm, Sen Bằng, Hy Diệt (bắc Quảng Bình).


Tháng 6.

- Trung ương Quân ủy mở cuộc vận động “Chi bộ tự động công tác", làm cho các chi bộ ở các đại đội độc lập và các đội vũ trang tuyên truyền lãnh đạo đơn vị ứng phó với mọi tình huống chiến tranh ở vùng sau lưng địch và coi đây là phương pháp chính để củng cố cơ sở Đảng.

- Bộ Tổng tham mưu mở lớp bổ túc sĩ quan tham mưu khóa 1, gồm 40 học viên.


9 tháng 7.

Tiểu đoàn 319 (trung đoàn 101, Liên khu 4) diệt đồn Hà Thanh (Phú Vang, Thừa Thiên).


12 và 13 tháng 7.

Du kích và nhân dân làng Cảnh Dương (Quảng Trạch, Quảng Bình) dựa vào “làng chiến đấu” đánh bại cuộc càn lớn của địch.


25-7 đến 2-8.

Chiến dịch Đường số 3.

Bộ chỉ huy Liên khu 1 chỉ huy hai trung đoàn (308, 74), ba tiểu đoàn và một số đại đội độc lập, cùng du kích tiến công địch tại Bắc Cạn - Ngân Sơn (có hai đại đội lê dương, một đại đội cơ động và lính ngụy) trên tuyến phòng thủ Bắc Cạn - Cao Bằng, nhằm phá kế hoạch thu-đông 1948 của địch...

Chỉ huy trưởng chiến dịch: Thanh Phong.
Chỉ huy phó: Lâm Kính.

Mở đầu, tiểu đoàn 11 (trung đoàn 308) được tăng cường một đại đội pháo tiến công cứ điểm Phủ Thông. Tiếp đó, các đơn vị tăng cường đánh du kích, đánh giao thông, chặn viện trên đường số 3. Địch thiệt hại gần 60 tên và hơn 50 súng, cối. Tiểu đoàn 11 được tặng danh hiệu “tiểu đoàn Phủ Thông”.


Tháng 7.

Đại hội đại biểu Xứ Đảng bộ Nam Bộ lần thứ nhất họp tại Chiến khu Đồng Tháp Mười quyết định phát triển phong trào dân quân, lập làng chiến đấu, xây dựng chủ lực mạnh để đánh những trận lớn, phát triển đánh giao thông, đi đến đánh đồn, tiêu diệt từng bộ phận của địch...

Đồng chí Lê Duẩn được bầu làm Bí thư Xứ ủy.


8-16 tháng 8.

Hội nghị cán bộ trung ương Đảng lần thứ năm. Đồng chí Trường Chinh - Tổng bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng trình bày văn kiện “Chúng ta chiến đấu cho độc lập và dân chủ”. Về quân sự, hội nghị nhấn mạnh vấn đề tổ chức Đảng trong quân đội, rút ra những bài học lớn về tư tưởng chỉ đạo tác chiến trong quá trình chuyển từ du kích chiến lên vận động chiến. “Muốn đánh giặc phải bám chắc lấy dân, đất có thể tạm thời mất, nhưng nắm chắc được dân thì sẽ lấy lại được hết”. “Phải phối hợp chiến lược trên chiến trường toàn quốc”, “phối hợp tác chiến giữa bộ đội và dân quân du kích”, “giữa mặt trận trước mặt địch và mặt trận sau lưng địch”. “Mục đích tác chiến thiết thực của ta là tiêu diệt lực lượng sắc bén của địch cho thật nhiều”. “Diệt cứ điểm nhỏ và riêng lẻ của địch trước mới đánh những cứ điểm trung binh và cứ điểm lớn”. “Học đánh vận động từng tiểu đoàn đến trung đoàn”.


9 tháng 8.

Đại đội du kích Lê Hồng Phong tỉnh Quảng Trị phục kích đoàn xe quân sự địch trên đường số 9, phá hủy 13 xe, diệt 25 tên địch, thu 30 súng. Đại đội được Chủ tịch Hồ Chí Minh khen là “Đơn vị kiểu mẫu của Liên khu 4".


10 tháng 8.

Tiểu đoàn 274 (Quảng Bĩnh) được một bộ phận của tiểu đoàn 400 (trung đoàn 301) phối hợp, phục kích, phá hủy năm xe, diệt 17 tên địch tại Tiên Lương.


18-31 tháng 8.

Trung đoàn 209 (trung đoàn Sông Lô) cùng nhân dân và lực lượng vũ trang Liên khu 10 chống cuộc càn Ca-ni-gu của 3.000 quân địch tại Vĩnh Yên, Phúc Yên.


19 tháng 8.

- Thành lập Hội đồng quốc phòng tối cao. Chủ tịch: Hồ Chí Minh; Phó chủ tịch: Lê Văn Hiến (Bộ trưởng Bộ Tài chính); các ủy viên: Phan Kế Toại (quyền Bộ trưởng Bộ Nội vụ), Phan Anh (Bộ trưởng Bộ Kinh tế), Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kiêm Tổng chỉ huy quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam), Tạ Quang Bửu (Thứ trưởng Bộ Quốc phòng).

- Chính phủ ra quyết định về nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng (tổ chức và quản trị quân đội và các cơ quan quốc phòng, điều khiển các cơ sở sản xuất quốc phòng), Tổng tư lệnh (phụ trách chỉ huy quân đội và dân quân Việt Nam, sử dụng các cơ quan giúp việc chỉ huy, quyết định việc điều động và sử dụng các sản phẩm). Cơ quan Bộ Quốc phòng gồm Văn phòng và các ngành sự vụ, Nha Quân giới, Nha Quân dược, Bộ Tổng Tham mưu, Cục Chính trị, Cục Dân quân, Cục Quân huấn, Cục Quân pháp, Cục Tình báo, Cục Pháo binh, Cục Quân giới, Cục Quân nhu, Cục Quân y, Cục Thông tin liên lạc, Cục Vận tải.


20 tháng 8.

Trung đoàn 95 (Liên khu 4) do trung đoàn trưởng Nguyễn Nam Thắng và chính ủy Lê Chưởng chỉ huy phục kích đoàn xe 27 chiếc của địch tại đèo Tàn Lâm (đường số 9), phá hủy 16 xe, diệt và bắt 30 tên. Đây là trận vận động phục kích giao thông cấp trung đoàn đầu tiên trên chiến trường Bình - Trị - Thiên.


Tháng 8.

- Thành lập Mặt trận 3 (Mặt trận Trung Du). Thiếu tướng Hoàng Văn Thái - Tổng Tham mưu trưởng trực tiếp làm chỉ huy trưởng mặt trận.

- Hội nghị quân y lần thứ bảy quyết định thành lập Ban Truyền bá vệ sinh trong quân đội.

2 tháng 9.

Hội nghị quân giới toàn quốc lần thứ nhất, thống nhất kiểu mẫu vũ khí, tổ chức sản xuất và phương pháp chế tạo, quản lý sản xuất và đào tạo, bồi dưỡng công nhân, cán bộ.


16 tháng 9.

Tiểu đoàn 307 chủ lực Khu 8 phục kích diệt hai trung đội địch tại Mộc Hóa (Tân An).


16-25 tháng 9.

Trung đoàn 95 (thiếu) Liên khu 4 chống càn tại chiến khu Ba Lòng (Quảng Trị) diệt 300 tên, làm bị thương 100 tên, đánh chìm 39 thuyền, một ca nô, phá hủy bảy xe quân sự.


24 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị tổ chức Ban Quân sự Nam Bộ. “Tên và thành phần: để phù hợp với hệ thống chung, Ban Quân sự Nam Bộ gọi là Bộ Tư lệnh Nam Bộ”. “Nhiệm vụ và quyền hạn trong Bộ Tư lệnh Nam Bộ: 1) Về bàn việc, theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Nghĩa là kế hoạch chủ trương phải đưa ra thảo luận trong Ban Thường vụ hay Bộ Tư lệnh tùy điều kiện. 2) Chính phủ phải có quyền quyết định tối hậu. Nhưng trong lúc dùng quyền ấy, cần trọng uy tín của Tư lệnh và Phó tư lệnh và không lấn át sáng kiến chuyên môn”.


5-7 tháng 10.

Bộ Tư lệnh Liên khu 10 sử dụng tiểu đoàn 453, đại đội 522 (trung đoàn 115), hai đại đội độc lập (671, 672), một đại đội sơn pháo, mở chiến dịch tiến công địch ở Yên Bình Xá¹ (Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang), diệt và làm bị thương 58 tên địch, thu một số vũ khí, lương thực, giải phóng 70 gia đình bị địch tập trung.


8-10 đến 26-11.

Bộ Tổng chỉ huy và Bộ Tư lệnh Liên khu 1 sử dụng ba trung đoàn 98, 28, 55 (chủ lực khu), hai tiểu đoàn 18, 29 (trung đoàn 308), ba tiểu đoàn độc lập 215, 426, 517, một đại đội và một trung đội trợ chiến và dân quân du kích mở chiến dịch tiến công địch ở khu vực An Châu - Đồng Dương (chiến dịch Đông Bắc I).

Chỉ huy trưởng chiến dịch: Lê Quảng Ba.

Kết quả: diệt hai cứ điểm, bức rút bảy vị trí, làm thương vong 150 tên, thu một số vũ khí.


23 tháng 10.

Đại diện Chính phủ tại miền Nam ra nghị định số 141/QSMNTB thành lập Phân khu Tây Nguyên, trung đoàn 210, hai liên trung đoàn 81-82 và 80-83 ... Phân khu Tây Nguyên là địa bàn của Khu 15 cũ. Phân khu trưởng: Nguyễn Nen; Chính trị viên: Bùi San; Tham mưu trưởng: Phạm Văn Tho. Trung đoàn 210 gồm hai trung đoàn 210, 215 sáp nhập lại. Trung đoàn trưởng: Thu Sơn; chính trị viên: Lê Văn Nhiêu. Liên trung đoàn 81-82 (Khu 6 cũ), phụ trách bốn tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Lâm Viên, Đồng Nai. Liên trung đoàn trưởng: Đàm Quang Trung; chính trị viên liên trung đoàn: Nguyễn Sắc Kim. Liên trung đoàn 80-83 (Khu 6 cũ), phụ trách hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa. Liên trung đoàn trưởng: Lư Giang; chính trị viên liên trung đoàn: Nguyễn Đường.


27 tháng 10.

Ban Thường vụ Trung Ương Đảng ra Nghị quyết “Lập chế độ chính trị ủy viên đại diện Đảng phụ trách trong quân đội”. Cấp Trung ương có Tổng Chính ủy (Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Bộ trưởng Quốc phòng). Cấp khu và cấp trung đoàn có chính ủy là các đồng chí ủy viên khu ủy và ủy viên tỉnh ủy do Trung ương chỉ định. Cấp tiểu đoàn, đại đội có liên chi ủy và chi ủy.


Tháng 10.

Thành lập bộ Tư lệnh Nam Bộ. Tư lệnh: Trung tướng Nguyễn Bình.


10 tháng 11.

Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy ra nghị định số 496/TCH, mở các lớp và trường thiếu sinh quân ở các liên khu. Thiếu sinh quân sẽ tuyển trong con, em ruột của quân nhân còn tại ngũ, tử trận…, đào tạo để khi đủ tuổi làm cán bộ sơ cấp về quân sự, văn hóa, chính trị cho quân đội


11 tháng 11.

Khu ủy và Bộ Tư lệnh Khu 5 mở đợt hoạt động đông-xuân 1948-1949 nhằm tiêu diệt sinh lực địch, bồi dưỡng lực lượng ta, đẩy mạnh du kích chiến tranh. Ở Khánh Hòa, Phú Yên: liên trung đoàn 80 - 83 do trung đoàn trưởng Lư Giang, chính ủy Nguyễn Đường chỉ huy, diệt một số vị trí địch. Ở Quảng Nam: trung đoàn 108 do trung đoàn trưởng Nguyễn Bá Phát, chính ủy Nguyễn Quyết chỉ huy, được tăng cường hai tiểu đoàn 79 và 19, tập kích một số đồn địch ở khu vực thị xã Hội An, phục kích xe quân sự địch trên đèo Hải Vân. Ở Tây Nguyên: tiểu đoàn 50 (trung đoàn 120) do trung đoàn trưởng Trương Cao Dũng chỉ huy, cùng lực lượng vũ trang địa phương Gia Lai đánh giao thông trên đường số 19.

Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng liên trung đoàn 80 - 83 lá cờ “Danh Dự”.


19 tháng 11.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 259/SL quy định sinh hoạt phí, phụ cấp hàng tháng và phụ cấp thâm niên của quân đội. Mỗi quân nhân, bất cứ ở cấp nào, giữ chức vụ gì đều được hưởng sinh hoạt phí tối thiểu 6 đồng một ngày. Phụ cấp hàng tháng: binh nhì 30 đồng, hạ sĩ 50 đồng, trung sĩ 60 đồng, thượng sĩ 80 đồng, chuẩn úy 100 đồng, thiếu úy 120 đồng, trung úy 160 đồng, đại úy 200 đồng, thiếu tá 280 đồng, trung tá 360 đồng, đại tá 440 đồng, thiếu tướng 600 đồng, trung tướng 700 đồng, đại tướng 800 đồng. Phụ cấp thâm niên đủ ba tuổi quân được cấp 30 đồng một tháng. Cứ thêm hai năm được thêm 30 đồng. Quân nhân làm chuyên môn (vô tuyến điện, giao thông liên lạc, quân nhạc ...) có thêm khoản phụ cấp kỹ thuật chuyên môn hoặc tiên thù lao hàng tháng.

- Chính phủ ban hành “Quân dụng phiếu”, sử dụng thay một phần tiền mặt trong việc trao đổi, phục vụ các nhu cầu cần thiết của quân đội.


25 tháng 11.

Thành tập Liên khu 3 (sắc lệnh 120/SL của Chủ tịch Hồ Chí Minh) trên cơ sở hợp nhất Chiến khu 2 và Chiến khu 3

Tư lệnh: Thiếu tướng Hoàng Sâm.
Chính ủy: Lê Quang Hòa.


19 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi” kỷ niệm hai năm toàn quốc kháng chiến. “Để đi đến thắng lợi cuối cùng, chúng ta còn phải kinh qua những bước gay go hơn trước, còn phải chiến đấu hăng hơn trước, mạnh hơn trước”.


Tháng 12.

Xuất bản cuốn “Mật mã đại cương" - tài liệu lý thuyết mật mã đầu tiên lưu hành trong cơ quan chỉ huy và cơ quan mật mã toàn quân.
________________________________________________
1. Lần thứ hai.

14-18 tháng 1.

Hội nghị cán bộ Trung ương lần thứ sáu, chủ trương: “Mạnh bạo đẩy vận động chiến đi tới và khi đủ điều kiện thì kịp thời nâng vận động chiến lên địa vị quan trọng để tiến sang giai đoạn phản công”. “Trọng tâm công tác trong lúc này là tiếp tục xây dựng các bộ đội chủ lực, tập trung cán bộ, tập trung vũ khí và phương tiện thông tin liên lạc cho những đơn vị có nhiệm vụ đánh vận động chiến. Biên chế, huấn luyện, trang bị đều phải nhằm mục đích thực hiện vận động chiến mà tiến hành”.


20 tháng 1.

Hội nghị cán bộ quân sự cấp cao, thảo luận “Kế hoạch quân sự năm 1949”, xác định: “Để phát động vận động chiến, thực hiện chủ động chiến dịch đi tới chủ động chiến lược cục bộ, nguyên tắc tập trung binh lực cần được cương quyết thực hiện, đặc biệt trên chiến trường chính và hướng chính. Việc tập trung binh lực cần thích hợp với điều kiện địa hình, chiến thuật áp dụng, địch tình trên mỗi chiến trường".


Tháng 1.

- Thành lập Liên khu 5 trên cơ sở hợp nhất Khu 5, Khu 6 và Phân khu 15 (Tây Nguyên).

Quyền tư lệnh: Nguyễn Thế Lâm.
Chính ủy: Nguyễn Chánh.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi cán bộ dân quân Trường Lê Bình (khóa 2): “Muốn đánh giặc phải dựa vào ai? Trước nhất và mọi việc phải dựa vào nhân dân. Vậy mỗi cán bộ và mọi chiến sĩ dân quân du kích phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu. Hai là phải tổ chức chặt chẽ, tập huấn hẳn hoi, chuẩn bị chu đáo. Hễ có giặc là đánh. Đánh khéo, đánh gan, đánh mạnh, đánh dai, đánh cho tan giặc”.


3 tháng 2.

Hội nghị công binh toàn quân lần thứ hai, tổng kết kinh nghiệm và đề ra phương hướng xây dựng, củng cố lực lượng công binh trong tình hình mới.


Tháng 2.

- Tổng Chính ủy triệu tập hội nghị bí thư chi bộ toàn quân và hội nghị tổ chức, tuyên huấn toàn quân, bồi dưỡng công tác lãnh đạo, rèn luyện đảng viên, đề cao tự phê bình và phê bình; xây dựng nền nếp công tác giáo dục chính trị, mở rộng dân chủ, đề cao kỷ luật trong quân đội.

- Hội nghị Xây dựng lực lượng vũ trang do Bộ Tổng Tham mưu triệu tập, thảo luận phương án tổ chức biên chế đại đoàn chủ lực thuộc Bộ và trung đoàn chủ lực liên khu, chuẩn bị cho Bộ Quốc phòng ban hành nghị định chính thức về tổ chức biên chế của đại đoàn và trung đoàn chủ lực.


1-3 đến 20-4.

Bô Tư lệnh Liên khu 10 sử dụng các tiểu đoàn 453, 532, 530, 930, một số đại đội độc lập và đội vũ trang tuyên truyền mở chiến dịch Lao-Hà (Lào Cai - Hà Giang) phối hợp với Mặt trận 7 (chiến dịch Cao-Bắc-Lạng và chiến dịch Đông Bắc) diệt hai vị trí, bức địch rút khỏi 22 vị trí khác, phá âm mưu lập “Xứ Nùng tự trị” của địch.


4-3 đến 27-4.

Bộ Tổng chỉ huy sử dụng trung đoàn 98, trung đoàn độc lập Hải Ninh, tiểu đoàn 1 (trung đoàn 59) mở chiến dịch tiến công địch ở đông bắc Bắc Bộ (chiến dịch Đông Bắc II). Chỉ huy trưởng kiêm Chính ủy chiến dịch: Lê Quảng Ba. Các đơn vị đánh hơn 40 trận, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 700 tên địch, phá hủy hơn 80 xe quân sự.


8 tháng 3.

Thành lập Ban nghiên cứu thủy quân thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: nghiên cứu phương án xây dựng và chiến đấu của lực lượng thủy quân phù hợp với thực tiễn hiện nay và trong tương lai gần.

Trưởng ban: Nguyễn Văn Khương.
Chính trị viên: Nguyễn Việt.


9 tháng 3

Thành lập Ban nghiên cứu không quân thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: tìm hiểu hoạt động và biện pháp chống không quân Pháp; chuẩn bị cơ sở xây dựng không quân Việt Nam.

Trưởng ban: Hà Đổng.
Chính trị viên: Trần Hiếu Tâm.


10 tháng 3.

Trường Quân y sĩ Việt Nam (được thành lập theo sắc lệnh số 234/SL, ngày 28 tháng 8 năm 1948 của Chủ tịch Hồ Chí Minh), khai giảng khóa 1 (55 học viên).

Giám đốc: bác sĩ Đinh Văn Thắng.

Ngày 10 tháng 3 trở thành ngày truyền thống của Học viện Quân y ngày nay.


12 tháng 3.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 14/SL đổi tên “Bộ Tổng chỉ huy quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam” thành “Bộ Tổng tư lệnh quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam”; các bộ chỉ huy liên khu đổi thành bộ tư lệnh liên khu. Tổng chỉ huy quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam đổi thành Tổng tư lệnh quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam; liên khu trưởng đổi thành tư lệnh liên khu.

15-3 đến 30-4.

Bộ Tổng tư lệnh và Bộ Tư lệnh Liên khu 1 sử dụng các trung đoàn 28, 72, 74, tiểu đoàn 517 (Liên khu 1) và bốn tiểu đoàn 29, 35, 23, 18 bộ binh, tiểu đoàn 410 pháo binh trực thuộc Bộ, mở chiến dịch Cao – Bắc - Lạng (Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn).

Tư lệnh chiến dịch: Đào Văn Trường.
Chính ủy: Hà Kế Tấn.

Các đơn vị tổ chức nhiều trận đánh giao thông trên đường số 4, diệt và bức rút 17 đồn, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 1.400 tên địch; phá hủy 80 xe quân sự. Trình độ đánh cứ điểm, đánh giao thông của các đơn vị có nhiều tiến bộ.


7 tháng 4.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh thành lập bộ đội địa phương: “Quân đội quốc gia Việt Nam gồm có hai phần: quân đội chính quy và quân đội địa phương. Bộ đội địa phương có ba đặc điểm chính là: có tính cách địa phương, có nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ địa phương, tự trang bị và tự túc về cấp dưỡng”.

Thi hành sắc lệnh của Chủ tịch nước, Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng tư lệnh ra nghị định số 103/NQ (7-7-1949) tổ chức bộ đội địa phương, và thông tư số 46/TT (7-7-1949) quy định nhiệm vụ của cơ quan các cấp, các ngành đối với việc xây dựng bộ đội địa phương.

Đến cuối năm 1949, ở Bắc Bộ có 20.500 bộ đội địa phương tổ chức thành trung đội (huyện) và đại đội hoặc tiểu đoàn (tỉnh); ở Nam Trung Bộ và Nam Bộ, các liên khu cũng xúc tiến kế hoạch xây dựng bộ đội địa phương.


29-4 đến 30-5.

Trung đoàn 308 (chủ lực Bộ), trung đoàn 209 (Liên khu 10) cùng nhân dân và du kích chống cuộc càn Pô-môn (Pomone) của 2.500 quân địch ở Phú Thọ, Tuyên Quang. Chỉ huy trưởng: Bằng Giang. Chỉ huy phó: Vương Thừa Vũ và Lâm Kính. Các đơn vị được rèn luyện, có nhiều tiến bộ về trình độ vận động chiến ở địa hình rừng núi.


16 tháng 5.

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh quyết định sáp nhập các phòng, ban vũ khí dân quân, các xưởng vũ khí dân quân ở các khu, các xưởng thuộc Tổng liên đoàn lao động vào quân giới. Mỗi tỉnh duy trì một công trường hoặc một kíp thợ (20-30 người) bảo đảm vũ khí tại chỗ cho bộ đội địa phương và dân quân du kích. Các huyện lập tổ nhồi lắp vũ khí (mìn, lựu đạn) và sản xuất vũ khí thô sơ.


19-5 đến 18-7.

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng các tiểu đoàn 11, 45 (trung đoàn 308), bốn tiểu đoàn của Liên khu 10 và một số đơn vị binh chủng, mở chiến dịch Sông Thao (Sơn La, Yên Bái).

Chỉ huy tníởng: Lê Trọng Tấn.
Chỉ huy phó: Cao Văn Khánh.

Các đơn vị diệt 9 cứ điểm, bức rút 16 đồn, loại khỏi vòng chiến đấu gần 700 tên địch, thu nhiều vũ khí, phá vỡ từng mảng lớn phòng tuyến sông Thao bảo vệ hậu phương địch ở Tây Bắc, mở rộng vùng cơ sở của ta trong vùng địch hậu.


21 tháng 5.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị về cuộc vận động “Rèn luyện cán bộ, chấn chỉnh quân đội”. Mục tiêu: rèn luyện cán bộ tinh thông kỹ thuật, chiến thuật, trình độ chỉ huy, đạo đức cách mạng; xây dựng bộ đội chủ lực tinh nhuệ, lực lượng hậu bị hùng hậu.

Thực hiện chỉ thị, tháng 5 năm 1949, Tổng chính ủy mở cuộc vận động “Rèn luyện đảng viên, chấn chỉnh tổ chức” và cuộc vận động “Rèn luyện cán bộ, mở rộng dân chủ, đề cao kỷ luật”.


Tháng 5.

- Thành lập Cục Pháo binh. Nhiệm vụ: nghiên cứu, chế tạo vũ khí có sức công phá phù hợp với khả năng, điều kiện của ta; mở trường đào tạo chỉ huy pháo binh, lớp đào tạo thợ pháo...

Cục trưởng: Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa.

- Hội nghị quân huấn toàn quân, đánh giá công tác huấn luyện chiến đấu, rút kinh nghiệm về tổ chức và chỉ đạo nội dung huấn luyện. Sau hội nghị, Bộ Tổng Tham mưu đã biên soạn các tài liệu: “Chiến thuật đánh vào bên trong cứ điểm”, “Kinh nghiệm sử dụng các loại vũ khí công đồn và đánh giao thông thủy bộ”.

Tháng 6 - tháng 10.

Chiến dịch "Thập vạn Đại Sơn”. Thực hiện thỏa thuận giữa Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Trung ương Đảng ta, ngày 23 tháng 4 năm 1949, Bộ Tổng tư lệnh ra mệnh lệnh số 264-bis/TTL, giao nhiệm vụ cho Bộ Tư lệnh Liên khu 1: “Giúp Giải phóng quân (Trung Quốc) xây dựng một khu giải phóng ở vùng Ung - Long - Khâm liền với biên giới đông bắc của ta, thông ra biển, gây điều kiện để khuếch trương lực lượng đón quân tiến xuống phía nam, đồng thời hoạt động ở đông bắc để mở rộng khu tự do của ta ra sát tận biên giới và thông ra biển, liền với khu giải phóng Việt Quế”.

Tư lệnh Bộ chỉ huy chiến dịch: Lê Quảng Ba.
Chính trị ủy viên: Trần Minh Giang (Trung Quốc).

Chiến dịch diễn ra trên hai mặt trận. Mặt trận Điền Quế do đồng chí Nam Long làm chỉ huy trưởng, đồng chí Hoàng Bình (Trung Quốc) làm chỉ huy phó, đồng chí Đỗ Trình làm chính trị viên. Mặt trận Tả Giang - Long Châu do đồng chí Thanh Phong, Tư lệnh phó Liên khu 1 làm tư lệnh, đồng chí Chu Huy Mân, trung đoàn trưởng trung đoàn 74 và đồng chí Long Xuyên, trung đoàn phó trung đoàn 28 làm tư lệnh phó. Các đơn vị tham gia chiến dịch: tiểu đoàn 73 (trung đoàn 74), tiểu đoàn 35 (trung đoàn 308), tiểu đoàn 426 (trung đoàn 59), tiểu đoàn 1 (trung đoàn Hải Ninh) và một số đại đội binh chủng, đơn vị bảo đảm.

Ngày 10 tháng 6, chiến dịch bắt đầu. Phối hợp với Quân giải phóng Trung Quốc, bộ đội ta tiêu diệt nhiều đồn bốt, mở rộng khu Điền Quế, Việt Quế và các khu căn cứ Tả Giang, Thập Vạn Đại Sơn. Tháng 10 năm 1949, các đơn vị hoàn thành nhiệm vụ quốc tế trở về nước.


8 tháng 6.

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh ra thông tri số 33-TIẾP TỤC/CT về công tác văn nghệ trong quân đội. “Văn nghệ trong quân đội là một hình thức tuyên truyền nhẹ nhàng, hứng thú và linh động để nâng cao hiệu suất của công tác chính trị về mọi mặt: nội bộ, dân vận và địch vận”, “cần xúc tiến việc nâng đỡ các mầm văn nghệ đã có, để xây dựng một nền văn nghệ trong quân đội quốc gia Việt Nam, góp phần vào việc xây dựng một nền văn hóa Việt Nam mới”. Hệ thống tổ chức: Ban Văn nghệ (ở Trung ương), tiểu ban văn nghệ (ở liên khu, đại đoàn), tổ văn nghệ ở trung đoàn). Từ tiểu đoàn, đại đội trở xuống, chính trị viên có nhiệm vụ đôn đốc, phân công để toàn thể quân nhân tham gia hoạt động văn nghệ.


18 tháng 6.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 50/SL quy định nhiệm vụ và tổ chức các cơ quan của Bộ Quốc phòng.

Nhiệm vụ: - Tổ chức và quản trị quân đội và các cơ quan quốc phòng. - Điều khiển các cơ quan sản xuất quốc phòng.

Tổ chức: Bộ Quốc phòng gồm: 1- Các cơ quan trực tiếp giúp Bộ trưởng: Văn phòng và sự vụ; 2 - Các nha chuyên việc sản xuất: Quân giới, Quân nhu, Quân dược; 3 - Bộ Tổng Tham mưu và các cục: Chính trị, Dân quân, Quân huấn, Quân chính, Quân pháp, Tình báo, Pháo binh, Công binh. Quân giới, Quân nhu, Quân y, Thông tin liên lạc, Vận tải; 4 - Đoàn Thanh tra.

Cục Vận tải chính thức được thành lập theo sắc lệnh này. Ngày 18 tháng 6 được xác định là ngày truyền thống của ngành Vận tải quân sự.


23 tháng 6.

Thành lập Phân hiệu Lục quân Nam Bộ (nghị định Bộ Quốc phòng).

Hiệu trưởng: Trương Văn Giàu - nguyên Khu trưởng Khu 9.
Chính trị viên: Nguyễn Văn Long.

Khóa 1 khai giảng tháng 9 năm 1950 tại xã Hồ Văn Tố, Long Mỹ, Cần Thơ, có 350 học viên.


Tháng 6.

- Hội nghị Cục trưởng và Giám đốc Nha Quân giới, mở cuộc vận động “Rèn luyện cán bộ, chấn chỉnh cơ quan”. Thiếu tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu trưởng giao nhiệm vụ cho ngành Quân giới: “Sản xuất vũ khí công đồn và đánh giao thông, chú trọng vũ khí đánh đường thủy”.

- Cục Quân y tổ chức hội nghị y tá đại đội, bàn về tổ chức và nhiệm vụ của ban quân y đại đội; trao đổi kinh nghiệm phục vụ, kinh nghiệm vận động quần chúng; thông qua bản kỷ luật chuyên môn gồm 10 điểm; học tập tài liệu “Tư cách đạo đức người quân y cách mạng”.

- Thành lập Trường trung cấp kỹ thuật Công binh. Nhiệm vụ: đào tạo cán bộ công binh về chính trị, quân sự, văn hóa, chuyên môn kỹ thuật theo một chương trình cơ bản, hệ thống.


4 tháng 7.

Bộ Quốc phòng quy định thang lương 18 bậc cho công nhân và 25 bậc cho nhân viên quốc phòng, quyết định trả lương theo giá gạo (tối thiểu là 30 ki-lô-gam, tối đa là 53 ki-lô-gam một tháng).


11 tháng 7.

Phòng Thông tin liên lạc quân sự mở lớp đào tạo sĩ quan tham mưu thông tin. Khóa 1 có 15 học viên.


31 tháng 7.

Thành lập Cục Thông tin liên lạc thuộc Bộ Tổng tư lệnh (nghị định số 123-NĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Nhiệm vụ: tham mưu cho Bộ Tổng tư lệnh về thông tin liên lạc; tổ chức giữ vững thông tin liên lạc từ Bộ Tổng tư lệnh, Bộ Tổng Tham mưu đến các chiến trường, các đơn vị trong toàn quân; trực tiếp chỉ đạo, chỉ huy các đơn vị thông tin liên lạc thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh; thống nhất tất cả các lực luợng thông tin liên lạc ở cơ quan Bộ Quốc phòng, Sở Vô tuyến điện Việt Nam về cục.

Cục trưởng: Hoàng Đạo Thúy.
Cục phó: Nguyễn Văn Tình.


Tháng 7.

Hội nghị dân quân Khu 7 quyết định phát triển dân quân du kích, đặc biệt là ở vùng dân tộc ít người, thành lập các làng chiến đấu để chống càn, bảo vệ địa phương.

2 tháng 8.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập "Hội đồng xét cấp bậc cho quân nhân”. Chủ tịch Hội đồng: Tổng Tham mưu trưởng.


6 tháng 8.

Thành lập Phân hiệu Lục quân Trung Bộ (nghị định Bộ Quốc phòng).

Giám đốc: Hoàng Điền.
Chính trị viên: Hoàng Lưu.

Khóa 1 khai giảng ngày 21 tháng 9, tại Hà Cháy, Thanh Chương, Nghệ An. có 800 học viên.


18 tháng 8.

- Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị xây dựng bộ đội địa phương và phát triển dân quân: “Muốn xây dựng một đội quân chủ lực mạnh mẽ cần phải có sự phát triển rộng rãi của phong trào dân quân và những bộ đội địa phương đã trưởng thành. Bộ đội địa phương và dân quân trong quá trình tiến triển của chiến tranh, là lực lượng hậu bị trực tiếp của quân chủ lực”. “Xây dựng bộ đội địa phương và phát triển dân quân là một công tác then chốt để đẩy mạnh chiến tranh tiến tới”.

- Các tiểu đoàn 277, 310 (trung đoàn 95), 364 (Liên khu 4) chống cuộc càn lớn của địch tại Mỹ Xuyên (Phong Điền, Quảng Trị).


20 tháng 8.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi đồng bào bán gạo giúp Người khao thưởng bộ đội: “Tôi lấy danh nghĩa cá nhân mà nhờ đồng bào giúp tôi. Tôi muốn nhờ đồng bào, mỗi gia đình bán cho tôi 10 ki-lô-gam thóc để khao quân đội nhân dịp Quốc khánh”. Nhân dân cả nước nhiệt liệt hưởng ứng, bán hàng vạn tấn gạo để Hồ Chủ tịch khao quân.


28 tháng 8.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 308, tại thị trấn Đồn Đu, huyện Đồng Hỷ (nay là Phú Lương, Thái Nguyên). Biên chế: ba trung đoàn bộ binh: 88, 102, 36, tiểu đoàn bộ binh 11 (tiểu đoàn Phủ Thông), tiểu đoàn pháo binh 410 và một số đơn vị binh chủng, trực thuộc. Trung đoàn 88 thành lập ngày 1 tháng 7 năm 1949, gồm các tiểu đoàn 23, 29, 38, 322. Trung đoàn trưởng: Nguyễn Thái Dũng, chính ủy: Đặng Quốc Bảo. Trung đoàn 102 (trung đoàn Thủ Đô) gồm các tiểu đoàn 18, 69, 79. Trung đoàn trưởng Vũ Yên, chính ủy: Hoàng Thế Dũng. Trung đoàn 36 (trung đoàn Bắc - Bắc) thành lập tháng 8 năm 1946 gồm các tiểu đoàn 54, 55, 56. Trung đoàn trưởng: Phạm Hồng Sơn, chính ủy: Hoàng Xuân Tùy.

Đại đoàn trưởng kiêm chính ủy Đại đoàn 308: Vương Thừa Vũ.

Đại đoàn 308 là sư đoàn chủ lực cơ động đầu tiên của quân đội ta, được mang danh hiệu “Quân Tiên Phong”.


Tháng 8.

- Thành lập Phái đoàn Mậu dịch thống nhất quốc phòng (nghị định số 07/NĐ), gồm một số cán bộ quân giới, quân nhu, quân dược. Trưởng đoàn: Vũ Văn Đôn - nguyên Giám đốc Nha Sự vụ. Nhiệm vụ: liên hệ với các cơ quan của Chính phủ, Ủy ban hành chính - kháng chiến các địa phương và các đoàn thể quần chúng để mua và nhận hàng viện trợ chuyển về Việt Bắc.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi hội nghị tình báo, nêu rõ: “Tình báo là tai mắt của quân đội. Tai phải nghe rõ, mắt phải thấy rõ tình hình của địch thì ta mới dễ đánh thắng địch...”.


26 tháng 9.

Bộ Quốc phòng ra chỉ thị số 78/CT-BQP về tổ chức thông tin liên lạc ở các liên khu và quân đội quốc gia.


Tháng 9.

Hội nghị quân sự Xứ ủy Nam Bộ. Đồng chí Lê Duẩn - Bí thư Xứ ủy đọc báo cáo nêu rõ một số công tác quan trọng: gấp rút chấn chỉnh bộ máy quân sự các cấp; xây dựng ba thứ quân; rèn cán, chỉnh quân; tổ chức lại bộ máy quân giới, quân nhu; tăng cường công tác chính trị, địch vận; đẩy mạnh phong trào thi đua giết giặc lập công.


10-14 tháng 10.

Hội nghị quân giới lần thứ tư quyết định tổ chức lại các xưởng theo hướng chuyên môn hóa; phân công một số xưởng sản xuất, một số xưởng sửa chữa từng loại vũ khí; tổ chức các kíp lưu động theo bộ đội để sữa chữa vũ khí hư hỏng nhẹ và nhồi lắp đạn


Tháng 10.

Bộ Tổng tư lệnh quyết định thành lập “Mặt trận Bình - Trị - Thiên - Trung Lào". Nhiệm vụ: đẩy mạnh tác chiến tập trung ở hướng đường số 9 - miền Trung Đông Dương, dùng chủ lực tác chiến để phối hợp với chiến trường chính Bắc Bộ.

Chỉ huy trưởng: Hà Văn Lâu.
Ủy viên chính trị: Trần Quý Hai.

Lực lượng thuộc Bộ chỉ huy mặt trận có các trung đoàn 95, 88, 301 và tiểu đoàn 88.

4 tháng 11.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 127/SL, hợp nhất Liên khu 1 và Liên khu 10 thành Liên khu Việt Bắc.

Ngày 7 tháng 12 năm 1949, Bộ Quốc phòng ra chỉ thị về nhiệm vụ của Liên khu Việt Bắc: 1 - Chỉ đạo các lực lượng vũ trang liên khu về mặt tác chiến, xây dựng và củng cố hậu phương. 2 - Tổ chức huấn luyện bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích và quân hậu bị. 3 - Chỉ đạo lực lượng vũ trang tham gia bảo vệ trật tự an toàn xã hội. 4 - Chỉ đạo lực lượng vũ trang nhân dân phát triển chiến tranh nhân dân và bảo vệ cơ sở hậu phương, kho tàng, nhà máy của liên khu và của Bộ. 5 - Phối hợp với các đơn vị chủ lực chuẩn bị chiến trường và hiệp đồng tác chiến khi Bộ mở chiến dịch trong địa bàn liên khu hoặc khi địch tiến công vào liên khu. 6 - Tham gia huy động nhân vật lực, tài lực phục vụ chiến tranh khi có quyết định của Hội đồng Quốc phòng tối cao, hoặc Chính phủ Trung ương. 7 - Trực tiếp quan hệ với bạn để giải quyết các vấn đề liên quan giữa hai bên ở biên giới khi có lệnh của Bộ.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 226/SL về nghĩa vụ quân sự, quy định tất cả công dân Việt Nam từ 18 tuổi đến 45 tuổi phải có hai năm tại ngũ. Khi có chiến tranh có thể kéo dài đến hết chiến tranh.


5 tháng 11.

Hội đồng Quốc phòng tối cao ra thông tư số 124/HDTT đặt Thẻ quân vụ, cấp cho nam công dân từ 18 đến 45 tuổi.

Căn cứ vào thông tư, trong năm 1949, Bộ Quốc phòng ra nghị định (6 chương, 14 điều về chế độ tòng quân của phụ nữ Việt Nam. “Công dân Việt Nam. phụ nữ nếu tình nguyện tòng quân, củng có thể được chấp nhận” (điều 1, chương I). “Nhưng quân nhân phụ nữ không giữ những chức vụ trực tiếp cầm vũ khí chiến đấu ở tiền tuyến, mà chỉ công tác trong các ngành chuyên môn của quân đội” (điều 6, chương II).


18 tháng 11.

Bộ Tư lệnh Nam Bộ ra mệnh lệnh số 137 thành lập các liên trung đoàn. Thuộc Khu 7 có các liên trung đoàn 301 - 310 và 300 - 397. Thuộc khu Sài Gòn - Chợ Lớn có các liên trung đoàn 306 - 312 và 308 - 311.


25 - 11 đến 30 - 12.

Chiến dịch Lê Lợi.

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng các trung đoàn 209 (thuộc Bộ), 66 (Liên khu 3), 9 (Liên khu 4), hai trung đoàn địa phương 42, 48 (thuộc Liên khu 3), tiểu đoàn độc lập 930 (Liên khu 10), một số đơn vị binh chủng và du kích tiến công địch tại vùng Chợ Bờ (Hòa Bình) nhằm phá thế uy hiếp của địch, mở rộng đường giao thông liên lạc giữa Việt Bắc với Liên khu 3, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch.

Tư lệnh chiến dịch: Hoàng Sâm; Chính ủy: Lê Quang Hòa. Phó tư lệnh: Lê Trọng Tấn.

Các đơn vị loại khỏi vòng chiến đấu hơn 800 tên địch.


Tháng 11.

- Tại chiến khu Đ, Bộ Tư lệnh Khu 7 tổ chức hội nghị chuyên đề về đánh tháp canh.

- Bộ Tư lệnh Liên khu 10 sử dụng một số đơn vị của trung đoàn 148 (Sơn La) phổi hợp với lực lượng vũ trang cách mạng Lào tiến công phòng tuyến sông Mã của địch, mở thông biên giới Lào-Việt ở phía bắc, góp phần xây dựng căn cứ địa của bạn.


7 - 26 tháng 12.

Bộ Tư lệnh Khu 8 sử dụng hai trung đoàn 109, 111, bốn đại đội bộ đội địa phương, công an xung phong và du kích, mở chiến dịch Cầu Kè (trên địa bàn ba tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng) nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, phá âm mưu lập bảo an, dân vệ; bảo vệ và mở rộng căn cứ, tạo bàn đạp đứng chân cho bộ đội chủ lực.


15 tháng 12.

Phân khu Bình - Trị - Thiên sử dụng các trung đoàn 95, 18, 101, 57; một số tiểu đoàn, đại đội bộ đội địa phương và dân quân du kích, mở đợt hoạt động mang tên “chiến dịch Lê Lai” trên địa bàn nam Quảng Bình đến bắc Thừa Thiên, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, phối hợp với chiến trường Bắc Bộ, đẩy mạnh chiến tranh du kích, hỗ trợ nhân dân bảo vệ mùa màng. Đồng chí Hà Văn Lâu - Tư lệnh Mặt trận Bình - Trị - Thiên làm Tư lệnh, đồng chí Hoàng Anh làm Chính ủy Bộ chỉ huy chiến dịch.


19 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi nhân dịp ba năm toàn quốc kháng chiến: “Hễ còn một tên lính thực dân trên đất nước Việt Nam thì Việt Nam cứ đánh, đánh cho đến thắng lợi hoàn toàn, đánh cho đến độc lập và thống nhất thực sự”.

6 tháng 1.

Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị về mở chiến dịch Tây Bắc và chuẩn bị chiến trường Đông Bắc.

“1. Mở chiến dịch Tây Bắc để:

a. Phối hợp với Quân giải phóng Trung Hoa tiêu diệt tàn quân Quốc dân đảng Tưởng Giới Thạch nếu chúng tràn qua biên giới.

b. Làm tan rã khối ngụy binh và phá ngụy quyền.

c. Tiêu diệt một số vị trí địch.

d. Khôi phục lại Lào Cai, mở thông đường quốc tế.

2. Chuẩn bị chiến trường Đông Bắc cho thật đầy đủ để khi có điều kiện sẽ mở một chiến dịch lớn, quét địch ra khỏi đường số 4 và một số đoạn bờ biển, đánh bại quân địch ở vùng Đông Bắc”.

“Ở Tây Bắc phải tích cực chuẩn bị cho đầy đủ và kịp thời, đặc biệt chú trọng đến việc tiếp tế cấp dưỡng cho quân đội làm tan rã ngụy binh, phá tề trừ gian...”. “Ở Đông Bắc... việc chuẩn bị cần chú trọng đến củng cố, phát triển cơ sở chính trị và vũ trang, gây cơ sở du kích miền biển... điều tra địch tình, phá hoại kinh tế địch, chuẩn bị lương thực tiếp tế cho bộ đội đến đánh”.


Đầu năm:

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh quyết định thành lập Trường Thiếu sinh quân. Đồng chí Lê Chiêu và một số cán bộ, giáo viên Trường Lục quân trung học Trần Quốc Tuấn được điều động về xây dựng trường.


10-1 đến 31-3.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng hai trung đoàn 210, 108, một số đơn vị bộ đội địa phương và dân quân du kích mở chiến dịch tiến công địch ở bắc Quảng Nam nhằm tiêu diệt sinh lực địch, cắt giao thông; đẩy mạnh chiến tranh du kích phối hợp với chiến trường Bắc Bộ.

Tư lệnh chiến dịch: Đàm Quang Trung.
Chính ủy: Nguyên Đôn.

Kết quả: làm thương vong gần 800 tên, bắt 453 tên, phá hủy nhiều vũ khí, xe quân sự, giải phóng huyện Duy Xuyên và phía tây huyện Đại Lộc.


18 tháng 1.

- 36 chiến sĩ tiểu đoàn 108 (Hà Nội) phối hợp với dân quân du kích và được nhân dân giúp đỡ tập kích sân bay Bạch Mai, phá hủy 27 máy bay, đốt cháy 600.000 lít xăng dầu.

- Bộ Tư lệnh Khu 8 sử dụng tiểu đoàn 307, hai đại đội 109 và 101 bộ đội địa phương mở chiến dịch tiến công địch ở khu vực Cầu Ngang.


21-1 đến 2-2.

Hội nghị toàn quốc lần thứ ba của Đảng, đề ra “Nhiệm vụ quân sự cụ thể và cần kíp: một mặt chiến đấu để tiêu diệt sinh lực của địch, một mặt gấp rút bồi dưỡng và xây dựng quân đội nhân dân, ngày càng tinh nhuệ, ngày càng chính quy hóa, trung thành với lợi ích của nhân dân và lợi ích của cách mạng”. “Xây dựng bộ đội chủ lực hợp với khả năng và tinh thần mới”. “Về tác chiến, phát triển du kích đến cực độ vẫn là nhiệm vụ chính trong lúc này, song đồng thời phải tập đánh vận động thực sự”. Hội nghị quyết định tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tăng cường trang bị, cấp dưỡng, huấn luyện, đào tạo cán bộ cho các lực lượng vũ trang, kiện toàn các cơ quan chỉ đạo, làm cho sự lãnh đạo được thống nhất và nhanh chóng.


25-27 tháng 1.

Bộ Tư lệnh đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn sử dụng hai trung đoàn 306, 312 phối hợp với hai trung đoàn 301, 310 (Khu 7) và nhân dân, du kích địa phương chống càn tại vùng Hớn Quản và bắc huyện Bến Cát (Thủ Dầu Một), mở rộng khu căn cứ Thanh Tuyền - Long Xuyên¹.

26-1 đến 1-2.

Bộ tư lệnh Khu 8 sử dụng trung đoàn 115, tiểu đoàn 309, bốn đại đội bộ đội địa phương và du kích mở chiến dịch Cao Lãnh (tỉnh Sa Đéc) ngăn chặn địch đánh vào Đồng Tháp Mười. Chỉ huy chiến dịch: Đặng Văn Thông. Kết quả: diệt gần 100 tên địch, diệt và bức rút 10 đồn, giải phóng 6.000 dân các xã Hòa An, Tân An, Tân Thuận Tây (huyện Cao Lãnh).


Tháng 1 - tháng 3.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng ba tiểu đoàn 365, 121, 120 thuộc trung đoàn 80 và trung đoàn 83, hai đại đội độc lập, bộ đội địa phương và dân quân du kích, mở chiến dịch tiến công địch ờ nam Khánh Hòa, tiêu diệt sinh lực địch, đánh giao thông trên đường số 1 và đường sẳt Nha Trang - Sài Gòn, đẩy mạnh chiến tranh du kích phối hợp với chiến trường Bắc Bộ.

Chỉ huy trưởng chiến dịch: Lư Giang.
Chính ủy: Nguyễn Đường.
_________________________________________________
1. Chiến dịch Dầu Tiếng - Bến Cát.

7-2 đến 15-3.

Thực hiện chỉ thị của Ban Thường vụ Trung ương Đảng (5-1-1950) về mở chiến dịch Tây Bắc, Bộ Tư lệnh Liên khu 10 sử dụng các trung đoàn 102 (Đại đoàn 308), 165 (Liên khu), tiểu đoàn 11, hai tiểu đoàn 69 và 40 pháo binh, 10 trung đội bộ đội địa phương mở chiến dịch Lê Hồng Phong I.

Chỉ huy trương chiến dịch: Bằng Giang.
Chính ủy: Song Hào.


9 tháng 2.

Bộ Quốc phòng quyết định (số 75/QP) tổ chức bộ tư lệnh liên khu chỉ đạo chỉ huy bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích trên địa bàn.

Bộ Tư lệnh địa phương Liên khu 4 được thành lập ngày 25 tháng 3 năm 1950 (nghị định số 62/NĐA của Bộ Tổng Tư lệnh). Nhiệm vụ: “Lãnh đạo xây dựng các đơn vị bộ đội chủ lực còn lại, bộ đội địa phương và dân quân liên khu”.

Tư lệnh: Trần Sâm.
Chính ủy: Lê Chưởng.


12 tháng 2.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 20/SL quyết định tổng động viên nhân, tài, vật lực. “Tất cả nhân lực, vật lực, tài lực của toàn thể nhân dân đều đặt dưới chế độ pháp luật đặc biệt trong thời kỳ chiến tranh” (điều 2).


27 tháng 2.

Tiểu đoàn Nguyễn Huệ (trung đoàn 66) tiến công vị trí Lê Xá (Nam Định) diệt hai trung đội, thu toàn bộ vũ khí.


10 tháng 3.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 304 (Đại đoàn Vinh Quang) tại đình Tam Lạc (Thọ Xuân, Thanh Hóa). Đại đoàn biên chế ba trung đoàn bộ binh: trung đoàn 66 (nguyên chủ lực Liên khu 3), trung đoàn 9 (nguyên chủ lực Liên khu 4) và trung đoàn 57 chủ lực tỉnh Nghệ An, một số đơn vị trợ chiến và bảo đảm.

Đại đoàn trưởng: Hoàng Minh Thảo.
Chính ủy: Trần Văn Quang.


19 tháng 3.

Hơn 300 nghìn nhân dân Sài Gòn biểu tình phản đối Mỹ đưa hai chiến hạm vào cảng Sài Gòn. Ngày 19-3 trở thành “Ngày toàn quốc chống Mỹ”.


24 tháng 3.

Hội nghị công binh lần thứ ba, đề ra nhiệm vụ của công binh trong giai đoạn mới: phổ biến thật sâu rộng trong toàn thể bộ đội về kỹ thuật công binh tác nghiệp, cách sử dụng các loại thuốc nổ trong tiến công, chú ý học tập, nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, nâng cao kỹ thuật công binh trong tổ chức vượt sông, sửa chữa đường, cầu, kiến thiết cấp tốc các trận địa; kiện toàn và phát triển tổ chức của Binh chủng Công binh, tích cực sản xuất đồ bản, các loại quân cụ, trang bị và đào tạo cán bộ công binh...


25-3 đến 6-5.

Bộ Tư lệnh Nam Bộ sử dụng các tiểu đoàn 307, 308, 309, 310, 312 cùng dân quân du kích mở đợt hoạt động “mùa xuân Nam Bộ” nhằm tiêu diệt sinh lực, thu hẹp phạm vi chiếm đóng của địch, phát triển chiến tranh du kích, phối hợp với chiến trường Bắc Bộ.

Chỉ huy trưởng: Nguyễn Văn Quạn (Tư lệnh Khu 8 ).
Chỉ huy phó: Nguyễn Đăng (Phó tư lệnh Khu 8 ) và Nguyễn Xuyến.


2-16 tháng 4.

Bộ Tổng Tham mưu tổ chức hội nghị tham mưu quân huấn toàn quân. Thiếu tướng Hoàng Văn Thái - Tổng Tham mưu trưởng kết luận hội nghị: “Từ nay công tác tham mưu phải thường xuyên thực hiện ba nhiệm vụ lớn: tổ chức chiến đấu, công tác quản lý bộ đội, công tác huấn luyện bộ đội”.


4-28 tháng 4.

Bộ Tư lệnh Nam Bộ sử dụng hai tiểu đoàn 404 (Nam Bộ), 402 (Khu 9) và một số đơn vị bộ đội địa phương, du kích tiến công địch ở các huyện Châu Thành, Long Phú, Thạnh Trị tỉnh Sóc Trăng (chiến dịch Sóc Trăng I), nhằm thu hẹp phạm vi chiếm đóng, phá hệ thống phòng ngự của địch, bảo vệ nguồn dự trữ của ta.

Tư lệnh: Võ Quang Anh.
Chính ủy: Nguyễn Hoàn.


Tháng 4.

Khai giảng khóa 1 bổ túc cán bộ phòng không, gồm 40 học viên nguyên là cán bộ trung đội, đại đội bộ binh của các đơn vị chủ lực trực thuộc Bộ, hai Liên khu 3 và 4.

9 tháng 5.

Bộ Quốc phòng ra nghị định số 210-NĐ về nguyên tắc và thể thức gọi công dân Việt Nam ra tòng quân, và nghị định số 211-NĐ vế hình thức và tổ chức thi hành nghĩa vụ quân sự. Nghị định 210-NĐ gồm 12 điều. Điều 2 quy định thứ tự gọi ra tòng quân: a- Những người tình nguyện, b- Những người không có vợ con, theo thứ tự từ ít đến nhiều tuổi, c- Những người có con dưới 16 tuổi, theo thứ tự từ ít đến nhiều con dưới 16 tuổi. Những người không có cha mẹ và có em dưới 16 tuổi thì cũng tính như con, và việc gọi ra tòng quân sẽ theo thể thức của trường hợp thứ ba. Nghị định 211-NĐ gồm 3 chương, 14. Điều 1 (chương I) quy định: “Trong thời kỳ có nghĩa vụ quân sự, tất cả công dân có thẻ quân vụ đều phải: a- Tham gia vào những công cuộc bảo vệ địa phương hoặc cơ quan trong những tổ chức ấn định ở chương II. b- Tòng quân trong điều kiện đã ấn định trong sắc lệnh 126-SL ngày 4-11-1949. c- Tham gia những tổ chức huấn luyện quân sự ở địa phương để sẵn sàng nhập ngũ khi có lệnh gọi ra tòng quân”.


12 tháng 5.

Bộ Quốc phòng ấn định tiền ăn theo khu vực cho bộ đội. Liên khu Việt Bắc: 17,5 đồng một ngày. Liên khu 3: 14 đồng một ngày. Liên khu 4: 12,5 đồng một ngày. Bình - Trị - Thiên: 15,5 đồng một ngày. Tại Nam Bộ, mỗi quân nhân được chi tiền thức ăn hàng ngày bằng giá tiền một lít gạo¹ ở địa phương đó. Tại Nam Trung Bộ, mỗi quân nhân được cấp 650 gam gạo và 0,6 đồng tiền thức ăn một ngày.


17 tháng 5.

Bộ Quốc phòng ra chỉ thị thành lập “Bộ chỉ huy Mặt trận Bình - Trị - Thiên". Nhiệm vụ: “Thực hiện kế hoạch quân sự của Tổng tư lệnh, trực tiếp chỉ huy bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương, dân quân thuộc mặt trận; phối hợp với Bộ Tư lệnh địa phương liên khu và Ủy ban kháng chiến hành chính Liên khu 4 trong việc lãnh đạo và xây dựng bộ đội địa phương. Phát triển dân quân, chuẩn bị chiến trường và bảo vệ địa phương”. Mặt trận có ba trung đoàn 18, 95, 101 bộ binh, tiểu đoàn 888 pháo binh.

Chỉ huy trưởng: Trần Quý Hai.
Chính ủy: Chu Văn Biên.


19 tháng 5.

Thành lập trung đoàn 120 thuộc Liên khu 4 làm nhiệm vụ quốc tế tại Trung Lào. Trung đoàn trưởng: Trường Sinh. Chính ủy: Lê Hữu Khai.


20 tháng 5.

Trung đoàn 18 (Liên khu 4) cùng du kích và nhân dân địa phương chống càn tại Xuân Bồ (Lệ Thủy, Quảng Bình), diệt và làm bị thương 500 tên địch.


25 tháng 5.

Trung đoàn 174 (chủ lực Bộ) tiến công cứ điểm Đông Khê (Cao Bằng), tiêu diệt hoàn toàn quân địch (hai đại đội thuộc tiểu đoàn 1, trung đoàn bộ binh thuộc địa số 8 ), thu toàn bộ vũ khí.


Tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm lớp đào tạo cán bộ mật mã “Lê Lai” tại rừng bản Cọ (Yên Thông, Định Hóa, Thái Nguyên). Người căn dặn cán bộ, học viên: “Mật mã là một công tác cơ mật, quan trọng, vẻ vang. Bộ Tổng Tham mưu mở lớp học đông thế này là cần thiết. Các cô, các chú được Trung ương Đảng, Bộ Tổng tin cậy, cần phải học tập và làm viếc tốt. Mật mã phải bí mật, nhanh chóng, chính xác. Các chú làm mật mã phải bí mật và đoàn kết”.


15-18 tháng 6

Hội nghị thông tin liên lạc toàn quân lần thứ nhất, thống nhất quy ước liên lạc vô tuyến điện, công tác chuyển đạt, phối hợp sử dụng đường dây điện thoại giữa quân sự và bưu điện.


15-6 đến 24-10.

Bộ chỉ huy Mặt trận Bình-Trị-Thiên sử dụng hai trung đoàn 18, 95 cùng bộ đội địa phương, dân quân du kích mở chiến dịch Phan Đình Phùng tiến công địch ở Quảng Bình, Quảng Trị, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, nâng cao trình độ chỉ huy và tổ chức đánh tập trung.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Trần Quý Hai.
Phó tư lệnh: Lê Nam Thắng.


22 tháng 6.

Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra nghị quyết chấn chỉnh tổ chức Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh và kiện toàn bộ máy chỉ đạo quân sự Trung ương. Bộ Tổng tư lệnh gồm: Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị, Tổng cục Cung cấp. Nhiệm vụ, chức trách các cơ quan Bộ Tổng tư lệnh được quy định cụ thể.


Giữa năm 1950.

Thành lập Đoàn 99 trực thuộc Bộ. Nhiệm vụ: đứng chân ở Việt Bắc để thu dung, bổ sung quân cho các chiến dịch.

Đoàn trưởng: Trần Công Khanh.
Chính ủy: Phạm Ngũ Kiên.

Đến đầu năm 1951, phát triển thêm Đoàn 403 làm nhiệm vụ ở Liên khu 4.
________________________________________________
1. Một lít tương đương 750 gam.

3-31 tháng 7.

Bộ Tư lệnh Khu 8 sử dụng các tiểu đoàn chủ lực 307, 308, 310, đại đội 891 và các lực lượng vũ trang địa phương mở chiến dịch tiến công địch ở địa bàn hai huyện Lách và Mỏ Cày (tỉnh Bến Tre); nhằm tiêu diệt sinh lực, phá kế hoạch chiếm đóng Cù Lao Minh của địch.

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Đang.
Các Phó tư lệnh: Đồng Văn Cống, Võ Văn Thời và Phan Văn Kinh.


11 tháng 7.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 121/SL về tổ chức nhiệm vụ của Bộ Tổng tư lệnh Quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam. Thực hiện sắc lệnh, ngày 13 tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng tư lệnh ra thông tư số 47/TT quy định tổ chức mới của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh, gồm Tổng cục Chính trị, Tổng cục Cung cấp, Bộ Tổng Tham mưu.

Bộ Tổng Tham mưu gồm các cục: Tác chiến, Quân báo, Quân huấn, Dân quân, Thông tin liên lạc, Quân lực và trực tiếp chỉ đạo Cục Công binh, Cục Pháo binh.

Tổng Tham mưu trưởng: Thiếu tướng Hoàng Văn Thái.

Tổng cục Chính trị gồm các cục: Tổ chức, Tuyên huấn, Địch vận, Quân pháp, Nhà xuất bản Vệ quốc quân (gồm cả tòa báo Quân chính tập san).

Chủ nhiệm: Nguyễn Chí Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng.

Tổng cục Cung cấp gồm các cục: Quân lương, Quân y, Quân dược, Vận tải, Quân giới, Quân trang, Quân khí.

Chủ nhiệm: Trần Đăng Ninh- Ủy viên Trung ương Đảng.

Ngày 11 tháng 7 được xác định là ngày truyền thống của ngành Hậu cần quân đội.


Tháng 7 tháng 9.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng hai trung đoàn 803, 84 mở chiến dịch Đắc Lắc 1, tiến công địch trên địa bàn khu vực tam giác Ma Đrắc, Cheo Reo, Buôn Hồ tỉnh Đắc Lắc, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, bồi dưỡng lực lượng ta, đẩy mạnh việc gây cơ sở vùng sau lưng địch, phối hợp với chiến trường chính Bắc Bộ.

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Đôn.
Chính ủy: Trương Quang Giao.


5-8 đến 4-11.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng trung đoàn 108 và lực lượng vũ trang địa phương Quảng Nam mở chiến dịch Hoàng Diệu, tiến công địch trên địa bàn bắc Quảng Nam - Đà Nẵng, nhằm tiêu diệt sinh lực, chống âm mưu cướp phá và kiềm chế lực lượng ứng chiến của địch, phối hợp với chiến trường chính Bắc Bộ.

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Bá Phát.
Chính ủy: Nguyễn Quyết.


Tháng 8.

Hội nghị cán bộ Trung ương Đảng Lần thứ bảy, kiểm điểm việc xây dựng quân đội, rút kinh nghiệm chỉ đạo việc tập trung các đại đội độc lập thành các tiểu đoàn tập trung.


16-9 đến 14-10.

Chiến dịch Biên Giới.

Tháng 6 năm 1950, Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch. Ngày 7 tháng 7, Bộ Tổng tư lệnh ra mệnh lệnh về chiến dịch Biên giới Cao-Lạng (Chiến dịch Lê Hồng Phong II). Mục đích: tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng một phần biên giới, mở đường giao thông nối liền với các nước xã hội chủ nghĩa, mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng làm Bí thư Đảng ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy chiến dịch. Thiếu tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu trưởng làm Tham mưu trưởng; đồng chí Trần Đăng Ninh, Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp phụ trách hậu cần chiến dịch; đồng chí Lê Liêm - Chủ nhiệm chính trị chiến dịch.

Lực lượng chiến đấu: Đại đoàn 308, hai trung đoàn 174, 209, ba tiểu đoàn độc lập 426, 428, 888 của Lạng Sơn và Liên khu Việt Bắc, bốn đại đội sơn pháo, năm đại đội công binh và bộ đội địa phương, du kích địa phương. Hàng vạn dân công là người các dân tộc Việt Bắc mở đường vận chuyển 4.000 tấn lương thực, vũ khí, đạn phục vụ chiến dịch.

Ngày 2 tháng 9, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho bộ đội: “Chiến dịch Cao-Bắc-Lạng rất quan trọng. Chúng ta quyết đánh thắng trận này”. Trung tuần tháng 9, Người lên đường đi chiến dịch.

Từ 16 đến 18 tháng 9, hai trung đoàn 174, 209, hai tiểu đoàn 11, 426, ba tiểu đoàn pháo binh, tiêu diệt cụm cứ điểm Đông Khê mở màn chiến dịch. Từ 2 đến 8 tháng 10, Đại đoàn 308, trung đoàn 209 vận động tiến công tiêu diệt binh đoàn Lơ-pa-giơ từ Thất Khê lên và binh đoàn Sác-tông từ Cao Bằng rút về, tại khu vực Cốc Xá, điểm cao 477. Từ 10 đến 23 tháng 10, quân địch bỏ Thất Khê, Na Sầm, Đồng Đăng, Lạng Sơn, Đình Lập, An Châu tháo chạy.

Kết quả: loại khỏi vòng chiến đấu trên 8.000 tên, gồm tám tiểu đoàn, trong đó có năm tiểu đoàn ứng chiến (hơn một nửa lực lượng cơ động chiến lược của Pháp ở Bắc Đông Dương); phá vỡ hệ thống phòng ngự đường số 4 của địch; giải phóng năm thị xã, 13 thị trấn với 35 vạn dân, nhiều vùng quan trọng ở vùng biên giới Việt-Trung; củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc, nối liền nước ta với các nước xã hội chủ nghĩa.

Đây là chiến dịch tiến công quy mô lớn, tạo ra bước ngoặt của cuộc kháng chiến chống Pháp, đánh dấu sự trưởng thành về tổ chức, chỉ huy và trình độ tác chiến của quân đội ta.


Tháng 9.

Thành lập trung đoàn pháo binh 95 gồm ba tiểu đoàn sơn pháo 40, 178, 253.

Trung đoàn trưởng: Nguyễn Thước.
Chính ủy: Hoàng Phương.

Sau khi tham gia chiến dịch Biên giới, trung đoàn được đổi phiên hiệu thành trung đoàn 675, biên chế sáu liên đội pháo (751, 752, 753, 754, 755, 756), mỗi liên đội có bốn khẩu sơn pháo 75 ly. Ngày 20 tháng 11 năm 1950, trung đoàn chính thức làm lễ thành lập tại bản Nà Tấu (Quảng Uyên, Cao Bằng).

3-12 tháng 10.

Chiến dịch Long Châu Hà 1. Bộ Tư lệnh Khu 9 sử dụng hai tiểu đoàn 404, 406 (trung đoàn Tây Đô), ba đại đội địa phương, một đội biệt động, một tiểu đội bộ đội Ít-xa-rắc, hai trung đội dân quân mở chiến dịch tiến công địch ở hai huyện Tịnh Biên và Tri Tôn (tỉnh Long Châu Hậu), nhằm giành dân, khôi phục cơ sở, tiêu diệt sinh lực địch, và phối hợp với chiến dịch Biên Giới (Bắc Bộ).

Chỉ huy trưởng chiến dịch: Huỳnh Thủy.
Chính ủy: Nguyễn Văn Bê.


7-10 đến 15-11.

Bộ Tư lệnh Khu 7 sử dụng các tiểu đoàn 302, 303, 304 (thiếu) bảy đại đội độc lập và du kích địa phương mở chiến dịch Bến Cát (tây bắc Sài Gòn), nhằm đẩy mạnh chiến tranh du kích, phối hợp với chiến dịch Biên Giới.

Chỉ huy trưởng: Tô Ký.
Chính trị viên: Nguyễn Duy Hanh.


20 tháng 10.

Báo “Quân đội nhân dân” ra số đầu. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: "Nói những điều thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác".


24 tháng 10.

Tiểu đoàn 227 (trung đoàn 95, Liên khu 4) được tăng cường một số đơn vị, phục kích đoàn tàu quân sự tại Tân Điền (Quảng Trị), phá hủy đầu máy và 10 trong số 16 toa xe, thu một pháo, 42 thùng đạn 40 ly, diệt và làm bị thương hơn 100 tên địch.


Tháng 11.

- Hội nghị tổng kết chiến dịch Biên Giới. Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và nói chuyện với hội nghị:

“Ta đã thắng hai trận.

Thắng lợi thứ nhất là chúng ta đã tiêu diệt địch và giải phóng Cao Bằng, Đông Khê, Thất Khê.

Thắng lợi thứ hai là ta đã thấy rõ những ưu điểm và khuyết điểm của ta".

“Nhưng chúng ta chớ vì thắng lợi mà kiêu căng, chủ quan, khinh địch, chúng ta phải nhớ rằng: trong toàn cuộc trường kỳ kháng chiến thì thắng lợi này chỉ mới là một bước đầu. Chúng ta còn phải đánh và thắng nhiều trận gay go hơn, to tát hơn nữa, mới đi đến thắng lợi hoàn toàn”.

- Thành lập hai đại đội 200 và 203 ô tô vận tải thuộc Tổng cục Cung cấp. Đại đội 200 có 36 xe, đại đội 203 có 16 xe. Đây là hai đại đội vận tải cơ giới đầu tiên của quân đội ta. Nói chuyện với cán bộ chiến sĩ hai đại đội trên đường vận chuyển (3-1951). Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: Xe xăng là mồ hôi nước mắt của nhân dân. Các chú phải yêu xe như con, quý xăng như máu".


19 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh viết lời kêu gọi nhân ngày toàn quốc kháng chiến: “nói tóm lại ... tình thế bên địch ngày càng khó khăn ... ta đã từ bị động chuyển dần sang chủ động, từ thế yếu chuyển dần sang thế mạnh, từ thế thủ chuyển dần sang thế công


25-12-1950 đến 17-1-1951.

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng hai Đại đoàn 308, 312, hai trung đoàn 174, 98 độc lập, ba trung đoàn 48, 64, 52 (Liên khu 3) cùng lực lượng vũ trang địa phương, mở chiến dịch Trần Hưng Đạo (chiến dịch Trung Du); nhằm tiêu diệt sinh lực địch, phát triển chiến tranh du kích, giữ vững quyền chủ động chiến lược trên chiến trường chính Bắc Bộ ... Kết quả: loại khỏi vòng chiến đấu hơn 5.000 tên, diệt 30 vị trí, 40 tháp canh, thu nhiều vũ khí, giải phóng một số vùng thuộc các tỉnh Vĩnh Yên, Phúc Yên, mở rộng vùng tự do Hải Ninh đến sát đường Tiên Yên - Móng Cái. Do chọn hướng không phù hợp, địch phát huy được sức cơ động và hỏa lực; trình độ đánh công kiên của bộ đội ta còn yếu, công tác bảo đảm có khó khăn, chiến dịch không đạt được các yêu cầu đề ra.


27 tháng 12.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 312 (Đại đoàn Chiến Thắng) tại Kim Lăng (Phú Thọ). Biên chế: trung đoàn bộ binh 209 (trung đoàn Sông Lô, chủ lực của Bộ Tổng tư lệnh), trung đoàn bộ binh 141 (mới tổ chức từ các tiểu đoàn của “Nghĩa quân Hồng Hà” và tiểu đoàn Phủ Thông), trung đoàn bộ binh 165 (trung đoàn Lao-Hà-Yên thuộc Mặt trận Tây Bắc) và các đơn vị trợ chiến, bảo đảm.

Đại đoàn trưởng: Lê Trọng Tấn.
Chính ủy: Trần Độ.


Tháng 12.

- Thành lập Phòng Quân khí thuộc Tổng cục Cung cấp. Nhiệm vụ: nắm tình hình, đề xuất kế hoạch cung cấp và dự trữ vũ khí, đạn cho quân đội; tổ chức các kho quân khí; thực hiện việc thu nhận, phân phối vũ khí đạn theo kế hoạch của Bộ Tổng Tham mưu và Tổng cục Cung cấp; điều khiển những xưởng và kíp sửa chữa vũ khí ... Trưởng phòng: Lê Đình Tạo.

- Cuối năm 1950, Cục Quân giới xây dựng thành công khu lò cao sản xuất gang tại Như Xuân (Thanh Hóa).

15 tháng 1.

Thành lập trung đoàn công binh 151 tại rừng Khuôn Lân (Hợp Thành, Phú Lương, Thái Nguyên). Biên chế: Tiểu đoàn 333 (thành lập năm 1949), tiểu đoàn 444 (nguyên là tiểu đoàn 60, Đại đoàn bộ binh 308) và các cơ quan tham mưu, chính trị, cung cấp, quân y, xưởng sửa chữa quân cụ, trung đội vận tải, đại đội thông tin liên lạc và cảnh vệ¹.

Trung đoàn trưởng: Phạm Hoàng. Chính ủy: Lê Khắc.

Đây là trung đoàn công binh chủ lực đầu tiên của quân đội ta.


16 tháng 1.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 320 (Đại đoàn Đồng Bằng) tại đình Móng Lá (Nho Quan, Ninh Bình). Biên chế: trung đoàn 64 “Quyết Thắng”, trung đoàn 48 “Thăng Long” (hai trung đoàn chủ lực Liên khu 3); trung đoàn 52 “Tây Tiến”, và các cơ quan, đơn vị trợ chiến và bảo đảm.

Đại đoàn trưởng kiêm Chính ủy: Văn Tiến Dũng.


Tháng 1.

Tổng Chính ủy ra chỉ thị “Mạnh dạn đề bạt cán bộ”, chú trọng công nông, khai thác nguồn cán bộ từ quần chúng, chiến sĩ và cán bộ cấp dưới đã qua thử thách trong chiến đấu ở các đơn vị.


Đầu năm 1951.

Bộ Tư lệnh Nam Bộ ra nghị quyết quân sự: “Chủ động kiềm chế địch trên chiến trường Nam Bộ và tiến lên kịp với phong trào toàn quốc”."Du kích chiến là chính, học tập đánh vận động chiến, đẩy mạnh vận động chiến tiến tới".


11-19 tháng 2.

Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ II, họp tại căn cứ địa Việt Bắc. 156 đại biểu chính thức, 53 đại biểu dự khuyết thay mặt 766.349 đảng viên dự Đại hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Báo cáo chính trị. Đồng chí Trường Chinh trình bày luận cương “Hoàn thành giải phóng dân tộc phát triển dân chủ nhân dân tiến tới chủ nghĩa xã hội”. Đại hội quyết định đổi tên Đảng thành Đảng lao động Việt Nam; thông qua Tuyên ngôn, Chính cương và Điều lệ Đảng, bầu Ban Chấp hành Trung ương mới do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch, đồng chí Trường Chinh làm Tổng Bí thư.

Đại hội nhận định: “Từ thế giới đại chiến lần thứ hai, trên 10 năm qua Đảng ta đã nắm phương châm vũ trang đấu tranh, đã xây dựng được một quân đội lớn mạnh, từ du kích lẻ tẻ lúc đầu tiên đến cuộc kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện ngày nay. Trong cuộc võ trang đấu tranh đó, đặc biệt trong sáu năm kháng chiến chống thực dân Pháp và bọn can thiệp Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Hồ Chủ tịch, Người sáng lập và giáo dục Quân đội nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, Quân đội nhân dân Việt Nam đã thu dược nhiều thắng lợi vẻ vang”. “Để giành lấy thắng lợi hoàn toàn, để bảo vệ chế độ dân chủ nhân dân, Đảng và Chính phủ ta phải xây dựng một quân đội nhân dân mạnh mẽ, chân chính với ba đặc điểm: dân tộc, nhân dân và dân chủ; phải tích cực xây dựng bộ đội chính quy, củng cố bộ đội địa phương và phát triển dân quân du kích, xây dựng Đảng và công tác chính trị trong quân đội, tích cực cải thiện sinh hoạt, đào tạo cán bộ, đặc biệt nâng đỡ cán bộ công nông, giáo dục tư tưởng, rèn luyện kỹ thuật, chiến thuật, đề cao việc học tập lý luận quân sự kết hợp với kinh nghiệm thực tế của chiến trường Việt Nam”. “Vì Đông Dương là một chiến trường và cách mạng Việt Nam có nhiệm vụ phối hợp với cách mạng Miên, Lào nên lúc này phải tích cực giúp đỡ cuộc kháng chiến Miên - Lào phát triển du kích chiến tranh, xây dựng lực lượng vũ trang, xây dựng căn cứ địa”. “Để đưa kháng chiến đến toàn thắng, lúc này Đảng ta phải kiện toàn sự lãnh đạo chiến tranh, tập trung lực lượng, điều động cán bộ nhiều hơn vào công tác quân sự, hướng hoạt động của mỗi ngành vào việc phụng sự kháng chiến, đề cao việc học tập quân sự trong toàn Đảng”.


12-2 đến 13-3.

Bộ Tư lệnh Khu 9 sử dụng “trung đoàn Tây Đô”, hai đại đội Long-Châu-Hà, một đại đội biệt động và du kích, mở chiến dịch Long-Châu-Hà II tại hai huyện Châu Phú A và Châu Thành (tỉnh Long Xuyên), nhằm diệt sinh lực địch, gây cơ sở chính trị, vũ trang trong đồng bào theo đạo Cao Đài, Hòa Hảo, mở hành lang nối liền Khu 8 với Khu 9.

Chỉ huy trường chiến dịch: Vũ Quang Anh
Chỉ huy phó kiêm trưởng ban chính trị: Hoàng Thế Thiện.

Kết quả: loại khỏi vòng chiến đấu hơn 300 tên địch, phá 4 lò cốt, thu 21 súng, tạo điều kiện cho các lực lượng vũ trang tiến vào hoạt động trong vùng sau lưng địch.


16 tháng 2.

Hội nghị quân y toàn quân lần thứ 9. Bộ trưởng Y tế Hoàng Tích Trí, giáo sư cố vấn phẫu thuật Bộ Quốc phòng Tôn Thất Tùng và 133 đại biểu y dược toàn quân tham dự hội nghị. Các đề án được thông qua: - Hệ thống tổ chức cơ quan quân y toàn cục - Tổ chức, biên chế và điều lệ công tác của phòng quân y đại đoàn ... chế độ và danh hiệu quân y - Kế hoạch đề bạt và đào tạo cán bộ quân y. - Đề án giáo dục. - Điều lệ vết thương chiến tranh - Tổ chức ngoại khoa chiến thương - Đề án phòng bệnh - Quan niệm dùng thuốc. - Tổ chức dược chính.
_______________________________________________
1. Tháng 9 năm 1951 thành lập tiểu đoàn 555.

1 tháng 3.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm trung đội 2 (đại đội 250, tiểu đoàn 333, trung đoàn 151 công binh). Người dạy: công binh như cán mác, bộ binh như mũi mác, không có cán mác thì mũi mác không đâm được giặc.


10-13 tháng 3.

Trung đoàn 95 và trung đoàn 101 (Liên khu 4) cùng bộ đội địa phương và dân quân du kích đánh bại cuộc càn của địch tại căn cứ Thanh Hương - Mỹ Xuyên (Thừa Thiên).


Giữa tháng 3.

Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng lao động Việt Nam (khóa II), quyết định một số vấn đề về phương châm tác chiến và xây dựng lực lượng vũ trang. Ở Bắc Bộ: “Bộ đội chủ lực phải đề cao vận động chiến và phát triển du kích chiến, tích cực tiêu diệt sinh lực địch, bảo toàn và bồi dưỡng lực lượng ta”. “Riêng Khu 3, chú trọng phát triển chiến tranh du kích đến cao độ”, “củng cố và gia cường bộ đội chủ lực, đồng thời củng cố bộ đội địa phương và dân quân du kích”. Ở Trung Bộ và Nam Bộ: "du kích chiến là chính, học tập đánh vận động trong những trường hợp có điều kiện thuận lợi, nắm vững nguyên tắc tiêu diệt chiến, để bồi dưỡng lực lượng ta”. “Củng cố các trung đoàn chủ lực đã thành lập”, ”cải tiến tổ chức, giáo dục tư tưởng chiến thuật mới và học tập kinh nghiệm của chiến trường Bắc Bộ”.


23-3 đến 5-4.

Chiến dịch Hoàng Hoa Thám.

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng hai đại đoàn (308, 312) hai trung đoàn (98, 174), bốn đại đội pháo binh, hai tiểu đoàn công binh và bộ đội địa phương, dân quân du kích tiến công tuyến phòng ngự đường số 18 của địch (khu vực từ Phả Lại đến Uông Bí). Ở Trung du và đồng bằng Liên khu 3, hai đại đoàn 304 và 320 đẩy mạnh tiến công địch phối hợp với chiến dịch. Kết quả: loại khỏi vòng chiến đấu hơn 2.900 tên địch, diệt và bức rút hơn 130 vị trí, tháp canh. Bộ đội ta đánh thắng nhiều trận, nhưng cũng có trận không thành công và bị thương vong cao (2.350 cán bộ, chiến sĩ hy sinh, mất tích và bị thương trong toàn chiến dịch). Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá: “Ta đã không hoàn thành nhiệm vụ thật đầy đủ, địch thiệt hại nhưng ta bị tiêu hao”.


27 tháng 3.

Thành lập Đại đoàn công - pháo 351. Biên chế: trung đoàn 151 công binh (thành lập tháng 1-1951), trung đoàn 675 sơn pháo 75 ly (được tổ chức trên cơ sở ba tiểu đoàn pháo binh thuộc Đại đoàn 308, trung đoàn 174 và trung đoàn 209), trung đoàn 45 pháo xe kéo 105 ly (nguyên là trung đoàn 33" Tất Thắng" thuộc Liên khu 3), xưởng sửa chữa xe, pháo, khí tài và các cơ quan. Đồng chí Vũ Hiển nguyên Phó Tổng tham mưu trưởng được bổ nhiệm làm Đại đoàn phó quyền Đại đoàn trưởng. Đồng chí Phạm Ngọc Mậu - ủy viên Liên khu ủy Việt Bắc, chính ủy trung đoàn 246 (trung đoàn bảo vệ căn cứ của Bộ Tổng tư lệnh) được bổ nhiệm làm Chính ủy kiêm Bí thư Đảng ủy. Đây là đại đoàn binh chủng (công binh - pháo binh) đầu tiên của quân đội ta.


19 tháng 4.

Chiến sĩ biệt động Phạm Thị Biên đánh mìn kho dầu Shell (Đà Nẵng), đốt cháy hàng nghìn phuy xăng.


1 tháng 5.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 316 tại Cốc Lùng (Thoát Lãng, Lạng Sơn). Biên chế: trung đoàn 174 (trực thuộc Bộ), trung đoàn 98 (thuộc Mặt trận Đông Bắc), trung đoàn 176 (tỉnh lạng Sơn), một số đơn vị binh chủng và cơ quan đại đoàn.

Đại đoàn trưởng: Lê Quảng Ba.
Chính ủy: Chu Huy Mân.


12-25 tháng 5.

Bộ Tư lệnh Khu 9 sừ dụng “trung đoàn Tây Đô”, ba tiểu đoàn 406, 408, 410, bộ đội địa phương và dân quân du kích, mở chiến dịch Sóc Trăng II tại ba huyện Vĩnh Châu, Thạnh Trị, Long Phú (tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Cần Thơ); nhằm tiêu diệt sinh lực địch, mở rộng khu vực kiểm soát, nối liền giao thông liên lạc giữa Khu 9 và Khu 8 ...

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Chánh.
Chính ủy: Phan Văn Chiêm.


14 tháng 5.

Thành lập Trường Huấn luyện kỹ thuật mật mã Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: đào tạo cán bộ, nhân viên cơ yếu đáp ứng nhu cầu phát triển mới về tổ chức và kỹ thuật của ngành. Ngày 2 tháng 9 năm 1951, trường khai giảng khóa 1 (phiên hiệu C40), có 250 học viên.

Giám đốc: Nguyễn Duy Phê.
Chính trị hiệp lý viên: Phạm Tự Cáp.


28 tháng 5 - 20 tháng 6.

Chiến dịch Quang Trung (Hà Nam Ninh).

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng ba Đại đoàn 308, 304, 312, các đơn vị binh chủng, các tiểu đoàn và đại đội bộ đội địa phương, dân quân du kích, tiến công địch ở Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, phát triển chiến tranh du kích, phá khối ngụy quân. Đảng ủy Mặt trận gồm các đồng chí: Võ Nguyên Giáp (Chỉ huy trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy), Nguyễn Chí Thanh, Lê Thanh Nghị, Văn Tiến Dũng, Hoàng Văn Thái, Hoàng Sâm. Các địa phương huy động 100.000 dân công và 100 tấn gạo phục vụ chiến dịch.

Kết quả: Loại khỏi vòng chiến đấu 4.000 tên địch (có 40 phần trăm lính Âu-Phi thuộc các đơn vị cơ động chiến lược đi ứng cứu), diệt và bức rút hơn 30 vị trí, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, giải phóng một số xã thuộc hai huyện Yên Mô, Yên Khánh (Ninh Bình), xây dựng khu căn cứ Bình Lục, Lý Nhân (Hà Nam), gây ảnh hưởng chính trị trong nhân dân. Nhưng do địch phát huy được hỏa lực không quân, pháo binh, việc chỉ đạo, vận dụng phương châm tác chiến và kỹ thuật, chiến thuật, cách xử trí tình huống của ta còn hạn chế, nên đã bỏ lỡ một số thời cơ tiêu diệt địch.


Tháng 5.

- Giải thể các khu 7, 8, 9. Chiến trường Nam Bộ được phân chia thành hai Phân liên khu miền Đông và miền Tây. Giải thể các trung đoàn, liên trung đoàn, thành lập các tiểu đoàn chủ lực của phân liên khu và các tỉnh.

- Thành lập đạo đội pháo cao xạ 612, bảo vệ cầu Tà Lùng (Cao Bằng), đơn vị đầu tiên sử dụng pháo cao xạ 37 ly (bốn khẩu) của quân đội ta.

Tháng 5 - tháng 8.

Tổng cục Cung cấp mở lớp huấn luyện cán bộ cung cấp khóa 1 tại Phú Lương Thái Nguyên, có 88 học viên là cán bộ cung cấp đại đoàn, trung đoàn, tỉnh đội. Chỉ đạo lớp: Trần Đăng Ninh - Chủ nhiệm tổng cục. Phụ trách chung: Nguyễn Thanh Bình - Cục trưởng Cục Quân nhu. Ngày 15 tháng 6, đồng chí Trần Đăng Ninh viết thư báo cáo Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tháng 6, Bác Hồ gửi thư cho lớp: "... Công việc cung cấp cũng quan trọng như việc trực tiếp đánh giặc ngoài mặt trận (...). Nhiệm vụ chính của cán bộ cung cấp là phụng sự đại đa số của bộ đội, tức là người binh nhì. Phải thương yêu săn sóc người binh nhì. Cán bộ cung cấp phải như người mẹ, người chị của người binh nhì…”. Ngày 15 tháng 6 trở thành ngày truyền thống của Trường sĩ quan Hậu cần, và Học viện Hậu cần ngày nay.


Tháng 6.

- Tổ đặc công (năm chiến sĩ) thuộc tiểu đoàn 300 (tỉnh Bà Chợ, Phân liên khu Miền Đông Nam Bộ) tập kích kho xăng Nhà Bè, thiêu hủy hơn nửa triệu lít xăng.

- Bộ Quốc phòng quyết định thành lập trung đoàn 44 (trên cơ sở khung của Đoàn 403 giải thể) trực thuộc Bộ Tư lệnh Liên khu 4. Nhiệm vụ: đứng chân ở Nghệ An - Hà Tĩnh để tuyển mộ tân binh, huấn luyện, bổ sung cho bộ đội chủ lực. Trung đoàn trưởng: Văn Lễ. Trung đoàn phó: Phạm Vạc. Phó chính ủy: Nguyễn Ngự.


11 tháng 7.

Chính phủ giao cho Tổng cục Cung cấp đảm nhiệm việc cung cấp cho bộ đội địa phương.


20 tháng 7.

Đại đội 55 (tiểu đoàn 303) và một đội biệt động tỉnh Thủ Biên do Huỳnh Văn Nghệ chỉ huy tiến công yếu khu quân sự Trảng Bom, diệt và bắt 100 tên thuộc hai đại đội lính Âu-Phi và ngụy cùng toàn bộ bọn tề điệp, thu nhiều chiến lợi phẩm.


26 tháng 7.

Trung đoàn 101 (Liên khu 4) do trung đoàn trưởng Lê Thuyết chỉ huy đánh bại cuộc càn của địch tại khu vực cầu Thanh Lâm Bồ (Phú Vang, Quảng Trị). Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen.


Tháng 7

Thành lập Trường Chính trị trung cấp. Đồng chí Nguyễn Chí Thanh - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị làm giám đốc. Đồng chí Võ Hồng Cương - Cục trưởng Cục Tuyên huấn làm phó giám đốc trực tiếp phụ trách. Ngày 28 tháng 8 năm 1951, Trường khai giảng khóa 1 tại bản Nà Hang (Định Hóa, Thái Nguyên), có 190 học viên. Ngày 25 tháng 10 năm 1951. Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm trường. Người dạy: “Cán bộ phải thương yêu săn sóc đội viên. Cán bộ phải chăm lo cho đội viên đủ ăn đủ mặc. Cán bộ có coi đội viên như chân tay, đội viên mới coi cán bộ như đầu như óc”.


21-30 tháng 8.

Hội nghị tuyên huấn toàn quân lần thứ nhất, thông qua chương trình, nội dung giáo dục, quy định các bước cụ thể của công tác giáo dục chính trị trong quân đội.


Tháng 8.

Hội nghị phòng bệnh toàn quân. Thực hiện phương châm “lấy phòng bệnh làm chính”; Cục Quân y phát động phong trào “diệt, chống muỗi đốt và cải thiện sinh hoạt”, duy trì nền nếp làm vệ sinh, diệt muỗi, ngủ có màn, uống thuốc phòng bệnh, uống nước đun sôi, ăn đũa hai đầu ... trong toàn quân.


24 tháng 9.

Trung đoàn 42 (Liên khu 3) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn "Trái chanh" (Citron) tại vùng bắc sông Luộc và phía tây huyện Ninh Giang (Hưng Yên).


27-9 đến 5-10.

Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra Nghị quyết “Về nhiệm vụ quân sự trước mắt”: - Đề cao chất lượng của bộ đội chủ lực, đẩy mạnh xây dựng bộ đội địa phương và dân quân du kích. - Nắm vững phương châm: trên chiến trường toàn quốc thì du kích chiến là chính. Trên chiến trường Bắc Bộ thì đẩy mạnh vận động chiến, chú trọng công kiên chiến, đồng thời giữ vững và phát triển du kích chiến. Trên các chiến trường Trung Bộ và Nam Bộ thì đẩy mạnh du kích chiến, học tập đánh vận động trong những điều kiện thuận lợi. Mở rộng công tác vận động ngụy binh. Củng cố sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội.


29-9 đến 31-10.

Bộ Tổng tư lệnh sử dụng Đại đoàn 312, trung đoàn 148 độc lập, hai đại đội và một tiểu đoàn bộ đội địa phương, mở “chiến dịch Lý Thường Kiệt” ở khu vực Nghĩa Lộ (Yên Bái) nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, diệt trừ thổ phỉ, mở rộng cơ sở ở vùng sau lưng địch, bảo vệ mùa màng.

Tư lệnh chiến dịch: Lê Trọng Tấn.

Trận đánh đồn Nghĩa Lộ không thành công. Các trận khác, ta loại khỏi vòng chiến đấu hơn 1.000 tên địch (có 100 lính Âu-Phi), thu trên 200 súng.


30-9 đến 8-10.

Trung đoàn 42 (Liên khu 3) cùng các lực lượng vũ trang chống cuộc càn quét “Trái quýt” (Madarine) của bốn binh đoàn cơ động (GM1, GM3, GM4, GM6) của địch tại ba huyện Tiên Hưng, Duyên Hà, Hưng Nhân (Thái Bình). Đồng chí Dương Hữu Miên chỉ huy trưởng và đồng chí Nguyễn Khai chính ủy Mặt trận Tả ngạn sông Hồng chỉ đạo chống càn.


16 tháng 10.

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh ban hành chế độ tiểu chuẩn cung cấp tạm thời. Gạo 0,8 ki-lô-gam một ngày (riêng lực lượng làm việc nặng nhọc như pháo binh, công binh được 0,9 ki-lô-gam). Muối và tiền thức ăn định mức theo giá gạo và cụ thể hóa lúc thường, lúc tham gia chiến dịch, khi ốm hoặc bị thương. Các khoản phụ cấp (tiêu vặt, hàng tháng, thâm niên, phụ cấp cho các ngành vô tuyến điện, lái xe, đi công tác ...) cũng được quy định cụ thể. Mỗi năm phát hai bộ quần áo Vệ quốc đoàn, hai quần đùi, ba năm được cấp một màn, một chăn, một áo trấn thủ.


Tháng 10.

Thành lập Trường lái xe Tiến Bộ. Nhiệm vụ: đào tạo lái xe và thợ sửa chữa. Học viên là thanh niên được tuyển chọn có đủ tiêu chuẩn về chính trị (đảng viên hoặc quần chúng tốt), văn hóa và sức khỏe. Đây là cơ sở đào tạo lái xe đầu tiên của quân đội ta.

9-10 tháng 11.

Hội nghị Tổng Quân ủy (mở rộng), quyết định thay đổi hình thức hoạt động của bộ đội chủ lực ở Bắc Bộ, thực hiện phương châm du kích vận động chiến: "Trước kia thì tập trung chủ lực đánh lớn trên một chiến trường, trong một thời gian nhất định; nay cần hoạt động phân tán trên nhiều chiến trường, trong thời gian khác nhau, mỗi lần hoạt động độ trên dưới một đại đoàn (...) Phương châm du kích vận động chiến không trái ngược với phương châm mà Trung ương đã nêu lên; trái lại, nó là một hình thức hoạt động để thực hiện phương châm đó một cách thuận lợi hơn".


11 tháng 11

Thành lập Trường Thông tin (quyết định số 132/QĐg của Bộ Tổng Tham mưu) trên cơ sở sáp nhập Trường Thông tin Liên khu 3 với những lớp đào tạo cán bộ và nhân viên của Cục Thông tin liên lạc. Nhiệm vụ: đào tạo trung đội trưởng thông tin vô tuyến điện, hữu tuyến điện, cơ công sơ cấp và báo vụ.

Hiệu trưởng: Trịnh Đình Chung.

Khóa đầu khai giảng tháng 11, tại bản Piềng, Định Hóa, Thái Nguyên, có 281 học viên. Ngày 11 tháng 11 trở thành ngày truyền thống của Trường sĩ quan chỉ huy - kỹ thuật thông tin ngày nay.


10-12-1951 đến 25-2-1952.

Chiến dịch Hòa Bình.

Ngày 18 tháng 11, Tổng Quân ủy họp nhận định âm mưu địch đánh ra Hòa Bình, đề nghị Bộ Chính trị cho mở chiến dịch phá cuộc tiến công của địch.

Hạ tuần tháng 11, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các lực lượng vũ trang:

“Trước kia, ta phải lừa địch ra mà đánh.
Nay địch tự ra cho ta đánh. Đó là một cơ hội rất tốt cho ta".

Các Đại đoàn bộ binh 308, 312, 304 đánh địch ở Mặt trận Hòa Bình (hướng chính). Hai Đại đoàn bộ binh 316 và 320 hoạt động ở vùng sau lưng địch.

Tư lệnh chiến dịch: Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Sau ba đợt chiến đấu, ta loại khỏi vòng chiến đấu 22.000 tên địch, bức hàng bức rút hơn 1.000 đồn bốt, thu và phá hủy nhiều vũ khí phương tiện chiến tranh, mở rộng các căn cứ du kích, giải phóng hơn hai triệu dân. Nhiều đơn vị và cán bộ, chiến sĩ lập thành tích xuất sắc. Chiến sĩ Cù Chính Lan anh dũng diệt xe tăng địch. Chiến sĩ Hoàng Cầm sáng tạo kiểu bếp nấu không khói. Trung đoàn 88 (Đại đoàn 308) diệt cứ điểm Tu Vũ, được tặng danh hiệu “trung đoàn Tu Vũ”.


19 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi nhân ngày toàn quốc kháng chiến: “Chúng ta quyết vượt mọi khó khăn để thực hiện khẩu hiệu: Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”.

20 tháng 1.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị “Đẩy mạnh du kích chiến tranh trên chiến trường Bắc Bộ"; tiếp đó, ngày 26 tháng 1, ra chỉ thị “Phát triển và củng cố các vùng du kích, tích cực chuẩn bị chống giặc càn quét” (số 002/CT-TW).


Đầu năm.

Bộ Tư lệnh Nam Bộ ra nghị quyết quân sự năm 1952, xác định phương châm chiến lược của ta ở Nam Bộ vẫn du kích chiến là chính, học tập đánh vận động chiến trong trường hợp có điều kiện thuận lợi và phải liên tục tiêu hao và tiêu diệt sinh lực địch.


8 tháng 2.

Đại đội 29 (tiểu đoàn 183, trung đoàn 246) thành lập chi đoàn Thanh niên cứu quốc - tổ chức Đoàn Thanh niên đầu tiên trong quân đội.


Tháng 2.

- Tiểu đoàn 304 (Phần liên khu miền Đông Nam Bộ) và đội biệt động tỉnh Dầu Tiếng tiến công sở chỉ huy cuộc hành quân "Nhà lá” của địch tại Suối Đá (Dầu Tiếng), buộc địch phải bỏ dở kế hoạch càn quét chiến khu Dương Minh Châu.

- Các đơn vị tại chiến khu Đồng Tháp Mười chống cuộc càn “Gió lốc 2”, trong 17 ngày đêm, diệt 790 tên, bắn chìm ba tàu, đánh hỏng ba xe lội nước, buộc địch phải lui quân.


3-18 tháng 3.

Trung đoàn 95 (Liên khu 4), tiểu đoàn 230 (Quảng Trị) do trung đoàn trưởng Lê Văn Tri và chính ủy Nguyễn Hữu Cầu chỉ huy, cùng dân quân du kích tiến công hệ thống đồn bốt địch tại Nam Đông (Gio Linh, Quảng Trị), mở rộng vùng căn cứ du kích bắc Quảng Trị.


10-18 tháng 3.

Trung đoàn 64 (Đại đoàn 320) do trung đoàn trưởng Lê Ngọc Hiền chỉ huy cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn “Lội nước” (Amphibie) của địch tại khu căn cứ du kích Lý Nhân (Bình Lục, Hà Nam).


15 tháng 3.

Tổng cục Cung cấp xuất bản "Tạp chí Hậu cần”. Đồng chí Trần Đăng Ninh - Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp làm chủ nhiệm. Đồng chí Nguyễn Ngọc Minh, làm chủ bút. Tháng 5 năm 1952, tạp chí ra số đầu.


22 tháng 3.

Bộ Tổng tư lệnh ra nghị định số 022/NĐ thành lập tổ kinh tế ở đại đội và huyện đội, thành lập hội đồng thẩm kế ở cấp trung đoàn, tỉnh đội, các cục, đại đoàn, liên khu, giúp chỉ huy trưởng đơn vị quản lý tài sản, bảo đảm cấp dưỡng cho chiến sĩ, chấp hành chính sách kinh tế, tài chính.


25 tháng 3 - 6 tháng 4.

Hai trung đoàn 48, 52 (Đại đoàn 320) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn “Thủy ngân” (Mercure) của địch tại căn cứ du kích liên huyện Thái Ninh, Kiến Xương, Tiền Hải, Vũ Xương (Thái Bình), loại khỏi vòng chiến đấu 2.500 tên thuộc các binh đoàn cơ động GM1, GM2, GM3, GM4, GM7. Riêng Đại đoàn 320 đánh 20 trận, diệt 1.750 tên, bảo vệ cơ quan lãnh đạo kháng chiến tỉnh và bộ đội chủ lực trên địa bàn.


12 tháng 4.

Hội nghị thi đua toàn quân, bầu 50 chiến sĩ thi đua tiêu biểu cho phong trào thi đua lập công của quân đội.


14-22 tháng 4.

Trung đoàn 98 (Đại đoàn 316) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống các cuộc càn Poóc-tô (Porto), Pô-lô (Polo) và Tuyếc-cô (Turco) tại vùng nam - bắc sông Đuống (Bắc Ninh), loại khỏi vòng chiến đấu gần 2.000 tên địch.


22 - 28 tháng 4.

Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định chấn chỉnh quân đội: “Quân đội ta đã tiến bộ nhiều, nhưng còn nhiều nhược điểm: trình độ kỹ thuật, chiến thuật còn kém, nhất là trình độ chính trị chưa được nâng cao, lập trường giai cấp chưa vững, cán bộ công nông chưa được cất nhắc đúng mức...”. “Trong việc chỉnh huấn bộ đội, lấy chính trị làm gốc khởi đầu từ cán bộ, dần dần đến toàn thể đội viên, phải chú trọng bồi dưỡng và cất nhắc cán bộ công nông, phải làm cho quân đội ta trở nên thật là một quân đội cách mạng của nhân dân, một quân đội vô địch”.


23 tháng 4 - cuối tháng 5.

Trung đoàn 42 (Liên khu 3) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn Đờ-rô-ma-đe (Dromadaire) tại vùng căn cứ du kích liên tỉnh Hưng Yên - Hải Dương (bắc sông Luộc), diệt 2.000 tên, bảo vệ được lực lượng, giữ vững vùng căn cứ du kích.


30-4 đến 6-5.

Đại hội chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu toàn quốc lần thứ nhất. 154 đại biểu (công nhân, nông dân, trí thức, lực lượng vũ trang) tiêu biểu cho phong trào thi đua ái quốc trong cả nước về dự. Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đại hội. Đại hội đã tổng kết kinh nghiệm phong trào thi đua chiến đấu, sản xuất, học tập, lựa chọn bảy chiến sĩ thi đua ưu tú nhất để nhận danh hiệu Anh hùng của Chính phủ tuyên dương, trong đó có năm Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân: Cù Chính Lan (truy tặng), La Văn Cầu, Nguyễn Quốc Trị, Nguyễn Văn Song, Nguyễn Thị Chiên và hai Anh hùng lao động: Trần Đại Nghĩa, Ngô Gia Khảm.

1 tháng 5.

- Hội nghị thông tin liên lạc toàn quân lần thứ hai, tổng kết chiến thuật thông tin trong đánh đồn, đánh vận động, đánh tập kích, đánh độn thổ (ở đồng bằng), bảo đảm liên lạc vô tuyến điện, hiệp đồng giữa các phương tiện thông tin, thống nhất biên chế phân đội thông tin liên lạc từ cấp đại đội bộ binh trở lên để Bộ Tổng Tham mưu duyệt.

- Thành lập tiểu đoàn 320 vận tải thuộc Phân liên khu miền Đông Nam Bộ. Nhiệm vụ: tiếp nhận; vận chuyển hàng hóa từ Liên khu 5 về chiến khu Đ, giữ vững đường liên lạc giữa Nam Bộ với Trung ương; đưa đón, bảo vệ các đoàn cán bộ Trung ương vào Nam Bộ và ngược lại. Tiểu đoàn trưởng: Nguyễn Văn Lung.


4-15 tháng 5.

Hai trung đoàn 108, 803 (Liên khu 5) chống cuộc càn La-tê-rít (Latérite) tại căn cứ miền Tây Quảng Ngãi.


20 tháng 5.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra nghị quyết “Về tổ chức Đảng trong bộ đội chủ lực”, quyết định bỏ chế độ chính ủy “tối hậu quyết định”, thành lập chế độ cấp ủy Đảng trong bộ đội chủ lực; quy định tổ chức Đảng ở các cấp, nhiệm vụ quyền hạn và các mối quan hệ của cấp ủy Đảng...

Hệ thống tổ chức Đảng ở các cấp được quy định như sau:

“- Ở đại đội có hội nghị toàn thể chi bộ và ban chấp hành chi bộ (gọi tắt là chi ủy).

- Ở tiểu đoàn có đại hội đại biểu tiểu đoàn và ban chấp hành tiểu đoàn (gọi tắt là tiểu đoàn ủy).

- Ở trung đoàn có đại hội đại biểu trung đoàn và ban chấp hành trung đoàn (gọi tắt là trung đoàn ủy).

- Ở đại đoàn có đại hội đại biểu đại đoàn và ban chấp hành đại đoàn (gọi tắt là đại đoàn ủy).

- Ở các trường, nếu nhỏ thì có hội nghị toàn thể chi bộ trong trường và ban chấp hành chi bộ (gọi tắt là chi ủy), nếu lớn thì có đại hội đại biểu toàn trường và ban chấp hành nhà trường (gọi tắt là hiệu ủy).

- Ở các cơ quan đoàn bộ, nếu nhỏ thì có hội nghị toàn thể chi bộ trong cơ quan và ban chấp hành chi bộ (gọi tắt là chi ủy), nếu lớn, có từ hai chi bộ trở lên thì có đại hội đại biểu cơ quan và ban chấp hành liên chi (gọi tắt là liên chi ủy). Ở đại đoàn bộ hoặc các tổng cục thuộc Bộ Tổng tư lệnh, nếu có nhiều liên chi, thì có đại hội đại biểu toàn cơ quan và ban chấp hành đại đoàn bộ, tổng cục...

- Tổng Quân ủy do Trung ương chỉ định, đặt dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị.


28 tháng 5 - 2 tháng 6.

Tiểu đoàn 57 (trung đoàn 46, Liên khu 3) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn Căng-gu-ru (Kangourou) tại khu vực tây Phú Xuyên, Ứng Hóa (Hà Đông) và Kim Bảng (Hà Nam), diệt và làm bị thương 400 tên, ta bảo toàn lực lượng.


Tháng 5.

- Các đơn vị từ Liên khu 5 trở ra chỉnh huấn chính trị, quân sự, tổ chức biên chế, trang bị. Về chính trị: cán bộ từ cấp đại đội trở lên học tài liệu “Mấy vấn đề cách mạng Việt Nam". Cán bộ từ trung đội đến chiến sĩ học các tài liệu "Quân đội nhân dân Việt Nam”, "Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi”. Về quân sự: các đại đoàn thống nhất huấn luyện năm kỹ thuật (bắn súng, đầm lê, ném lựu đạn, đào công sự, sử dụng bộc phá); chiến thuật công kiên cứ điểm, đánh vận động, chống càn quét, hiệp đồng với các đơn vị binh chủng... Về tổ chức, biên chế, trang bị: Bộ Tổng Tham mưu quy định mỗi đại đoàn có ba trung đoàn bộ binh và các tiểu đoàn binh chủng (công binh, pháo binh, phòng không, thông tin, vận tải...). Mỗi tiểu đoàn tổ chức một đại đội mạnh có bốn trung đội để làm nhiệm vụ chủ công trong chiến đấu công kiên. Mỗi đại đội bộ binh giảm 11 người, nhưng được trang bị thêm 6 súng trường, 15 tiểu liên. Cơ quan từ đại đội bộ đến đại đoàn bộ giảm 800 người. Toàn đại đoàn giảm 1.000 người. Các cơ quan trực thuộc Bộ Tổng tư lệnh xác định rõ chức trách, cải tiến nếp làm việc, giảm trung gian, rút cán bộ và chiến sĩ tăng cường cho các đơn vị chiến đấu. Thực hiện tiêu chuẩn cung cấp mới cho bộ đội, chính sách đối với thương binh, nữ quân nhân...

- Thành lập Khu Tả ngạn sông Hồng. Gồm các tỉnh: Hải Phòng, Kiến An, Hải Dương, Hưng Yên và Thái Bình, tách từ Liên khu 3 ra.

Bộ Tư lệnh khu gồm các đồng chí: Đỗ Mười - Bí thư kiêm Chính ủy; Nguyễn Khai - Tư lệnh; Dương Hữu Miên - Phó tư lệnh; Đặng Tính - Phó chính ủy.


2-6 tháng 6.

Tiểu đoàn 922 (trung đoàn 46, Liên khu 3) chống cuộc càn Ăng-ti-lốp (Antilop) tại khu vực đông Phú Xuyên (Hà Đông) và Duy Tiên (Hà Nam), diệt và làm bị thương 300 tên.


16 tháng 6.

Đại đội bộ đội địa phương huyện Châu Thành (Mỹ Tho) do huyện đội trưởng Lê Phước Hải chỉ huy, tiến công trường hạ sĩ quan ngụy tại Bình Đức, diệt và bắt hơn 250 tên, thu 200 súng và 100.000 viên đạn. Đại đội được Bộ Tư lệnh Phân liên khu miền Đông Nam Bộ khen: “thọc sâu, đánh hiểm, bảo toàn lực lượng”.


19 - 20 tháng 6.

Trung đoàn 101 (Liên khu 4) đánh bại cuộc tiến công của hai tiểu đoàn Âu - Phi, bảo vệ chiến khu Dương Hòa (tây Thừa Thiên).


22 tháng 6.

Hội nghị cung cấp toàn quân lần thứ nhất. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với hội nghị: “Mỗi cán bộ cung cấp nói riêng, Tổng cục Cung cấp nói chung, phải phụ trách trước bộ đội, trước nhân dân, trước Đảng, trước Chính phủ... Bổn phận của cán bộ cung cấp là phục vụ chiến sĩ đi đánh giặc và những người dân công đi giúp chiến dịch. Đối với chiến sĩ, phải săn sóc họ, làm sao cho họ đủ ăn, đủ mặc, đủ súng, đủ thuốc... Một bát gạo, một đồng tiền, một viên đạn, một viên thuốc, một tấc vải phải đi thẳng đến chiến sĩ”.

15-7 đến 26-9.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng trung đoàn 803 và lực lượng vũ trang địa phương mở chiến dịch tiến công địch tại Quảng Nam; nhằm tiêu diệt sinh lực, phá hệ thống đồn bốt, tháp canh của địch, mở rộng vùng du kích.

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Bá Phát.
Chính ủy: Bùi San.


Tháng 7.

Trung ương Đảng và Tổng Quân ủy tổ chức hội nghị chiến tranh du kích Bắc Bộ. Đại biểu các ngành quân, dân, chính, đảng các địa phương ở vùng sau lưng địch (Bắc Bộ, Bình-Trị-Thiên, Liên khu 5) tham dự. Hội nghị tổng kết kinh nghiệm chống càn, khẳng định vai trò của bộ đội địa phương và dân quân du kích; giải quyết một số vấn đề cụ thể và thống nhất lãnh đạo, biên chế tổ chức, công tác cung cấp. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị cho hội nghị: “Điều trọng yếu là bất kỳ bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích đều phải bám sát lấy dân, rời dân ra nhất định thất bại. Bám lấy dân là làm sao cho được lòng dân, dân tin, dân mến, dân yêu. Như vậy thì bất kể việc gì khó cũng làm được cả và nhất định thắng lợi”.


2-13 tháng 8.

Hội nghị tổ chức toàn quân lần thứ nhất, tổng kết kinh nghiệm công tác chi bộ trong quân đội, nâng cao chất lượng đảng viên, chấn chỉnh tổ chức và sinh hoạt, tăng cường sự lãnh đạo tập thể, phát huy sự lãnh đạo của chi bộ, làm cho chi bộ thành trụ cột vững mạnh bảo đảm hoàn thành mọi nhiệm vụ tác chiến và xây dựng. Hội nghị quán triệt nghị quyết của Trung ương Đảng về thực hiện chế độ đảng ủy, củng cố hội đồng quân nhân và tổ chức đoàn thanh niên trong quân đội.


2 tháng 8.

Tổng cục Cung cấp ban hành “Quy chế tổ chức Đội Thanh niên xung phong”, nêu rõ nhiệm vụ, tổ chức, quyền hạn, các mối quan hệ công tác, chế độ, tiêu chuẩn về ăn, mặc, tài chính, chữa bệnh của Đội Thanh niên xung phong.


25-29 tháng 8.

Trung đoàn 101 (Liên khu 4) do trung đoàn trưởng Lê Thiết chỉ huy chống cuộc càn mang tên “Chiến dịch Châu chấu” (Opération Sauterelle) tại Thanh Hương - Vĩnh Xương.


31 tháng 8.

Tổ đặc công do Nguyễn Văn Thọ chỉ huy đánh kho bom Phú Thọ (Sài Gòn) phá hủy 52 nghìn tấn bom và 50 triệu viên đạn các loại. Tiếng nổ kéo dài hơn một ngày đêm làm rung chuyển thành phố Sài Gòn và các vùng lân cận.


Tháng 8.

- Thành lập Trường du kích chiến tranh. Khóa 1 khai giảng vào cuối năm 1952, tại Vai Cày, Đại Từ, Thái Nguyên, bổ túc cán bộ tỉnh đội, huyện đội, cán bộ tiểu đoàn và đại đội bộ đội địa phương. Nội dung: về chính trị, bồi dưỡng theo các tài liệu trường kỳ kháng chiến, nghị quyết công tác trong vùng tạm chiếm và vùng du kích, đẩy mạnh du kích chiến tranh... Về quân sự, học bắn súng, ném lựu đạn, sử dụng các loại vũ khí thô sơ (chông, mìn, cạm, bãy), các hình thức chiến thuật phục kích, tập kích, chống càn, đánh giao thông...

Hiệu trưởng: Trần Mạnh Quỳ - nguyên Cục trưởng Cục Dân quân.

- Bộ Quốc phòng Tổng tư lệnh thành lập Trường Bổ túc quân chính sơ cấp, đối tượng chính là cán bộ đại đội.

Hiệu trưởng: Đào Chính Nam.
Chính trị ủy viên: Ngô Tấn Văn.

Khóa 1 khai giảng ngày 20 tháng 9 năm 1952, tại xã Tiền Phong, Đồng Hỷ, Thái Nguyên, có 192 học viên.


4-7 tháng 9.

Trung đoàn 101 (Liên khu 4) chống cuộc càn “Cá sấu” (Caiman) tại khu vực Cửa Việt, Phong Điền, Hải Lăng (Quảng Trị).


14-10 đến 10-12.

Chiến dịch Tây Bắc.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị chuẩn bị chiến dịch từ tháng 4 năm 1952. Đầu tháng 9, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch tiêu diệt sinh lực địch, tranh thủ nhân dân, giải phóng một bộ phận đất đai ở Tây Bắc. Ở hướng chính, Bộ Tổng tư lệnh sử dụng các đại đoàn bộ binh 308, 312, 316, Đại đoàn Công pháo 351, trung đoàn bộ binh 148 và lực lượng vũ trang địa phương đánh địch ở Tây Bắc. Hai đại đoàn bộ binh 320, 304 hoạt động nghi binh và phối hợp ở vùng sau lưng địch.

Các tỉnh từ Thanh - Nghệ - Tĩnh trở ra huy động 35.000 dân công cùng các đơn vị công binh sửa đường và vận tải tiếp tế.

Chỉ huy trưởng chiến dịch: Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tham mưu trưởng: Thiếu tướng Hoàng Văn Thái. Chủ nhiệm chính trị: Nguyễn Chí Thanh. Chủ nhiệm cung cấp: Nguyễn Thanh Bình.

Chiến dịch diễn ra qua ba đợt. Trên cả hai mặt trận, bộ đội ta loại khỏi vòng chiến đấu 13.800 tên, đánh bại âm mưu củng cố “Xứ Thái”, “Xứ Mường”, “Xứ Nùng” tự trị của địch, giải phóng 28.500 ki-lô-mét vuông với 25 vạn dân thuộc các tỉnh Sơn La (trừ Nà Sản), bốn huyện phía nam tỉnh Lai Châu, hai huyện phía tây tỉnh Yên Bái, nối liền Tây Bắc với căn cứ địa Việt Bắc.

Các đơn vị tham gia chiến dịch tiến bộ rõ rệt về trình độ đánh công kiên, đánh vận động ở chiến trường rừng núi xa hậu phương. Tại hội nghị tổng kết chiến dịch (29-1-1953), Chủ tịch Hồ Chí Minh biểu dương: “Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác bằng lòng các chú, lần này chưa phải là hoàn toàn, nhưng hơn mọi lần trước”.


Tháng 10.

Lực lượng vũ trang miền Đông Nam Bộ khắc phục trận lũ lụt lớn, giữ gìn lực lượng, tích cực đánh địch để giành lại thế chủ động, phối hợp với các chiến trường.


Tháng 11.

Cục Thông tin liên lạc mở lớp tập huấn đài trưởng vô tuyến điện lần thứ nhất.


1-30 tháng 12.

Trung đoàn 48 (Liên khu 3) cùng lực lượng vũ trang địa phương phá cuộc càn Brơ-ta-nhơ của năm binh đoàn cơ động địch ở Nam Định. Các trung đoàn 57, 66, 9, 52 phối hợp với bộ đội địa phương, du kích đánh địch ở Ninh Bình, Hà Nam, Thái Bình.


5 tháng 12.

Thành lập Đại đoàn bộ binh 325. Từ ngày 17 tháng 5 năm 1950, Bộ Quốc phòng đã ra quyết định “chấn chỉnh tổ chức quân chính quy ở Bình - Trị - Thiên... củng cố các đơn vị chủ lực hiện có, tiến tới xây dựng thành đại đoàn chủ lực cơ động tác chiến dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Tổng tư lệnh”. Ngày 23 tháng 6 năm 1951, Bộ Tổng Tham mưu chỉ thị cho mặt trận Bình - Trị - Thiên “gấp rút củng cố bộ đội địa phương, phát triển dân quân du kích, sẵn sàng thay thế lực lượng chủ lực, tiến tới xây dựng đại đoàn chủ lực ở Bình - Trị - Thiên”. Ngày 5 tháng 12 năm 1952, Thường vụ Liên khu ủy Liên khu 4 quyết nghị: “Rút các trung đoàn chủ lực ra khỏi chiến trường để xây dựng thành đại đoàn chủ lực”. Thực hiện chủ trương trên, Đảng ủy và Bộ chỉ huy mặt trận Bình - Trị - Thiên đưa các trung đoàn bộ binh 101, 18, 95 và một số phân đội binh chủng ra vùng tự do Nghệ - Tĩnh xây dựng Đại đoàn bộ binh 325.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Trần Quý Hai.

Đại đoàn bộ binh 325 mang tên truyền thống “Đại đoàn Binh - Trị - Thiên”.


19 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh viết lời kêu gọi nhân ngày toàn quốc kháng chiến: “Chúng ta bước sang năm thứ bảy của cuộc kháng chiến toàn quốc... ta càng ngày càng mạnh, địch càng ngày càng yếu. Từ chiến dịch Biên Giới cuối năm 1950 đến nay, trên chiến trường Bắc Bộ, ta đã giành và giữ chủ động, còn địch thì bị động”.

13-28 tháng 1.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng hai trung đoàn 108, 803, tiểu đoàn 40 chủ lực liên khu và trung đoàn 120 địa phương mở chiến dịch tiến công địch, địa bàn chính là An Khê, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, phát triển chiến tranh du kích, phối hợp với chiến trường toàn quốc.

Tư lệnh kiêm Chính ủy chiến dịch: Nguyễn Chánh.

Các đơn vị đã diệt một số cứ điểm, đánh viện binh địch trên đường số 19, diệt nhiều sinh lực, phá hủy một số xe quân sự địch. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Quốc phòng gửi thư khen: “Thắng lợi này chứng tỏ các đồng chí đã tiến bộ về chính trị cũng như về kỹ thuật sau thời kỳ chỉnh huấn, đặc biệt kỹ thuật đánh điểm nhỏ, viện nhỏ”.


25-30 tháng 1.

Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc báo cáo về chỉ đạo kháng chiến và chính sách quân sự:

“1. Tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu để phân tán lực lượng địch và tiêu diệt sinh lực địch, mở rộng vùng tự do.

Đó là phương hướng chiến lược của ta hiện nay.

2. Bộ đội chủ lực ở chiến trường Bắc Bộ thì phải dùng vận động chiến linh hoạt, để tiêu diệt từng mảng sinh lực địch, làm cho địch yếu đi, phối hợp với công kiên chiến từng bộ phận, để tranh lấy những cứ điểm và thị trấn nhỏ ở đó địch sơ hở, yếu ớt. Làm như vậy để đạt mục đích đánh chắc, ăn chắc, mở rộng vùng tự do. Đồng thời có thể dùng công kiên chiến hút lực lượng của địch đến mà đánh, phân tán lực lượng địch, làm rối loạn kế hoạch của địch và tạo điều kiện cho vận động chiến.

3. Chiến trường sau lưng địch phải mở rộng du kích chiến để tiêu diệt và tiêu hao những bộ phận nhỏ của địch; để chống địch càn quét, bảo vệ tính mạng, tài sản cho dân, để khuấy rối, phá hoại, kiềm chế địch, tuyên truyền và giáo dục quần chúng những vùng đó, thu hẹp nguồn ngụy binh của địch, mở rộng vùng du kích và căn cứ du kích của ta, đặng thành lập và củng cố những căn cứ kháng chiến sau lưng địch.

4. Ngoài việc tăng cường bộ đội chủ lực và xây dựng bộ đội địa phương, vùng tự do và những căn cứ du kích khá to cần phải xây dựng những tổ chức dân quân du kích không thoát ly sản xuất. Những tổ chức dân quân du kích ấy chẳng những có thể phụ trách việc đàn áp bọn phản cách mạng, giữ gìn trị an trong làng xã, bảo vệ lợi ích của quần chúng, đấu tranh với địch và phối hợp tác chiến với bộ đội chủ lực, mà lại có thể dùng để bổ sung bộ đội chủ lực.

5. Về việc chỉ đạo quân sự, cần phải kết hợp những hình thức đấu tranh nói trên một cách linh hoạt, khôn khéo. Như thế, một mặt lợi cho bộ đội chủ lực có thể tìm nhiều cơ hội để tiêu diệt địch; một mặt khác có thể giúp bộ đội, du kích hoạt động và giúp căn cứ du kích của ta sau lưng địch phát triển và củng cố.

6. Trong sự chỉ đạo các hình thức đấu tranh nói trên, cần phải thiết thực nhận rõ tính chất trường kỳ của kháng chiến. Cho nên, phải rất chú ý giữ gìn sức chiến đấu nhất định của bộ đội, không nên làm cho bộ đội hao mòn, mệt mỏi quá.

Đồng thời cần phải yêu cầu bộ đội chịu khó, chịu khổ, kiên quyết, gan dạ thi đua diệt địch lập công. Hai điều đó không trái nhau, mà kết hợp với nhau.

7. Phải tăng cường công tác chính trị, luôn luôn nâng cao trình độ chính trị và giác ngộ giai cấp của bộ đội ta; phải đảm bảo sự chấp hành chính sách của Đảng và Chính phủ; phải triệt để giữ gìn kỷ luật tự giác về mặt quân sự và về mặt chính trị. Vì vậy cần phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội và phải thực hiện dân chủ trong bộ đội.

8. Phải tăng cường công tác quân sự, trước hết là phải luôn luôn xem trọng việc huấn luyện bộ đội. Phải ra sức bồi dưỡng cán bộ, phải rèn luyện tư tưởng, nâng cao trình độ giác ngộ chính trị cũng như trình độ chiến thuật và kỹ thuật của cán bộ. Đó là khâu chính trong các thứ công tác.

Phải tăng cường công tác của Bộ Tổng Tham mưu và của Tổng cục Cung cấp. Công tác của Bộ Tổng Tham mưu phải tăng cường mới có thể nâng cao chiến thuật và kỹ thuật của bộ đội. Công tác của Tổng cục Cung cấp phải tăng cường thì mới có thể đảm bảo được sự cung cấp đầy đủ cho chiến tranh và nâng cao sức chiến đấu của bộ đội.

Nhưng phải kiên quyết phản đối xu hướng sai lầm làm cho các cơ quan phình lên.

9. Phải có kế hoạch chung về việc xây dựng và bổ sung bộ đội. Ngoài việc động viên thanh niên ở vùng tự do tòng quân, cần phải rất chú ý tranh thủ và cải tạo ngụy binh đã đầu hàng ta để bổ sung cho bộ đội ta. Tổ chức bộ đội mới thì không nên hoàn toàn dùng cán bộ mới và binh sĩ mới, mà nên dùng cách lấy bộ đội cũ làm nền tảng để mở rộng bộ đội mới. Đồng thời cũng không nên vét sạch bộ đội du kích để bổ sung cho bộ đội chủ lực.

10. Cần phải tăng cường và cải thiện dần việc trang bị cho bộ đội, nhất là xây dựng pháo binh".


Tháng 2.

Bộ Tổng Tham mưu mở hội nghị nghiên cứu chiến thuật đánh tập đoàn cứ điểm, phân tích chỗ mạnh, chỗ yếu trong phòng ngự tập đoàn cứ điểm của địch, thảo luận các cách đánh, đặc biệt là cách khắc phục hỏa lực địch, chiến đấu ban ngày và liên tục.

1 tháng 4.

Thành lập trung đoàn 367 phòng không (quyết định sổ 06/QĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Biên chế: sáu tiểu đoàn hỏa lực (381, 383, 385, 392, 394, 396), mỗi tiểu đoàn có ba đại đội pháo cao xạ 37 ly (12 khẩu); một đại đội súng máy 12,7 ly (12 khẩu); một tiểu đoàn xe kéo pháo, vận tải và sửa chữa; cơ quan trung đoàn bộ (tham mưu, chính trị, cung cấp).

Trung đoàn trưởng: Lê Văn Tri.
Chính trị viên: Đoàn Phụng.

Trung đoàn 367 là trung đoàn phòng không đầu tiên của quân đội ta. Ngày thành lập trung đoàn (1-4) trở thành ngày truyền thống của bộ đội phòng không.


8-4 đến 3-5.

Chiến dịch Thượng Lào.

Thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng, Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và theo yêu cầu của Chính phủ kháng chiến Lào, Mặt trận Ít-xa-la, Bộ Tổng tư lệnh điều các Đại đoàn 308, 312, 316, 304, trung đoàn bộ binh 148, phối hợp với lực lượng vũ trang Pa-thét Lào mở chiến dịch tiến công địch ở Sầm Nưa, Xiêng Khoảng (Thượng Lào) nhằm tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng một bộ phận đất đai, xây dựng và củng cố các căn cứ du kích, đẩy mạnh cuộc kháng chiến của nhân dân Lào. Tham gia Bộ chỉ huy chiến dịch có Hoàng thân Xu-pha-nu-vông, đồng chí Cay-xỏn Phôm-vi-hản và đồng chí Thao-ma (Bí thư tỉnh Sầm Nưa). Về phía ta có Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Chỉ huy trưởng), Nguyễn Chí Thanh (Chủ nhiệm chính trị), Thiếu tướng Hoàng Văn Thái (Tham mưu trưởng), Nguyễn Văn Nam (Chủ nhiệm cung cấp) và đồng chí Nguyễn Khang đặc trách công tác ở chiến trường nước bạn.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư (3-4) căn dặn bộ đội làm nhiệm vụ quốc tế: “Giúp nhân dân nước bạn tức là mình tự giúp mình”.

Trước sức tiến công của Liên quân Lào - Việt, quân địch bỏ chạy. Bộ đội ta chuyển sang truy kích, giải phóng tỉnh Sầm Nưa, một phần tỉnh Xiêng Khoảng và tỉnh Phong Sa Lỳ (bằng một phần năm diện tích nước Lào). Căn cứ kháng chiến của cách mạng Lào được mở rộng, nối liền với vùng tự do của Việt Nam.

Thắng lợi của chiến dịch góp phần củng cố tình đoàn kết chiến đấu của quân và dân hai nước Việt - Lào.


21 tháng 4.

Bộ đội địa phương tỉnh Kiến An do Tỉnh đội trưởng Đặng Kinh chỉ huy, tập kích một số vị trí địch trong thị xã Kiến An, diệt và làm bị thương hơn 400 tên, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của địch.


21-31 tháng 5.

Hội nghị, cán bộ cơ sở Tổng cục Cung cấp lần thứ nhất. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho hội nghị: “Trách nhiệm của Tổng cục Cung cấp từ trên đến dưới là toàn tâm, toàn lực phục vụ bộ đội. Chớ tham ô, chớ lãng phí một đồng tiên, một bát gạo, một ngày công của nhân dân đóng góp cho bộ đội”.


Tháng 5.

- Tổng Quân ủy ra nghị quyết về chỉnh quân chính trị: “Nhằm nâng cao trình độ giác ngộ giai cấp của bộ đội, làm cho tổ chức được trong sạch và củng cố, đề cao sức chiến đấu, để bộ đội trở thành một lực lượng lớn mạnh kiên quyết ủng hộ việc thực hiện chính sách ruộng đất của Đảng và Chính phủ”.

- Bộ Quốc phòng quyết định:

+ Chia đoàn 99 (thu dung, an dưỡng ở Việt Bắc) thành đoàn 99 (thu dung, an dưỡng) và trung đoàn 77 (trung đoàn trưởng: Văn Giáo; chính ủy: Hùng Phong), đứng chân ở Phú Thọ, để huấn luyện, bổ sung quân.

+ Xây dựng trung đoàn 55 (trung đoàn trưởng: Chu Văn Yêm; trung đoàn phó: Hồ Sĩ Lễ, chính ủy: Nguyễn Lập, phó chính ủy: Phạm Đức Nhuận). Trung đoàn đứng chân ở Thanh Hóa để tuyển mộ, huấn luyện, bổ sung tân binh.

23 tháng 6.

Tổng Quân ủy mở lớp chỉnh quân chính trị cho cán bộ trung cấp, cao cấp tại Việt Bắc. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: “Mục đích chỉnh quân là làm cho quân đội ta thành một quân đội nhân dân cách mạng, quyết chiến quyết thắng”.


24 tháng 6.

Bộ Quốc phòng – Tổng tư lệnh ra nghị quyết số 12/NĐA tăng tiêu chuẩn cung cấp cho bộ đội.


27 tháng 7.

Hội nghị xây dựng lực lượng vũ trang địa phương ở vùng tự do.


28 tháng 7 - 5 tháng 8.

Trung đoàn bộ binh 95 (Đại đoàn 325) cùng lực lượng vũ trang địa phương chống cuộc càn “Các-ma-giơ” tại vùng du kích thuộc bốn huyện Phong Điền-Quảng Điền-Triệu Phong-Hải Lăng (Quảng Trị).


Tháng 7-tháng 8.

Cán bộ sơ cấp và chiến sĩ toàn quân chỉnh quân chính trị.


17 tháng 8.

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh ban hành nghị định 14A/NĐA về tổ chức hệ thống cung cấp toàn quân (từ tổng cục xuống đại đội chủ lực và tỉnh đội địa phương); vai trò và sự lãnh đạo của thủ trưởng quân chính đối với công tác hậu cần; quan hệ giữa các ngành quân nhu, quân y, quân khí, vận tải trong hệ thống tổ chức cung cấp.


28 tháng 8.

Ba đại đội 295, 196, 331 bộ đội địa phương tỉnh Kiến An, huyện Tiên Lãng và du kích chống cuộc càn Cơ-lốt (Claude) của hai binh đoàn cơ động và bốn tiểu đoàn địch, loại khỏi vòng chiến đấu 677 tên, phá hủy ba xe lội nước, bắn chìm hai ca-nô, bắn cháy hai máy bay. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen và tặng quân và dân huyện Tiên Lãng Huân chương Kháng chiến hạng nhất.


14 tháng 9.

Trường cán bộ cung cấp (thành lập trên cơ sở lớp huấn luyện cung cấp) khai giảng khóa 1. Phó chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp Trần Hữu Dực kiêm Giám đốc. Số học viên: 62 cán bộ đào tạo từ cấp tiểu đoàn trở lên. Địa điểm: Phố Ngữ, Thái Nguyên.


18-23 tháng 9.

Hội nghị cung cấp toàn quân lần thứ hai, nghiên cứu tổ chức cung cấp ở các đơn vị, bàn biện pháp kiện toàn tổ chức cung cấp, thống nhất chỉ đạo các chuyên ngành trong bộ máy cung cấp, xác định quan hệ, các vấn đề nghiệp vụ, tiêu chuẩn chế độ quân nhu, quân y...


22-9 đến 2-10.

Hai trung đoàn 50, 42 (Liên khu 3) cùng bộ đội địa phương, du kích chống cuộc càn Brô-xê của địch ở các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Thái Bình, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 2.200 tên, thu và phá hủy nhiều vũ khí, phương tiện chiến tranh, giữ vững căn cứ du kích.


Tháng 9.

Bộ Chính trị họp bàn chủ trương tác chiến Đông-Xuân 1953-1954, phân tích chỗ mạnh, chỗ yếu của địch, quyết định đưa bộ đội chủ lực lên hướng Tây Bắc, buộc địch phải phân tán lực lượng, tranh thủ tiêu diệt sinh lực địch, đồng thời đẩy mạnh hoạt động ở các chiến trường sau lưng địch.


Tháng 9 - tháng 11.

Toàn quân chỉnh huấn quân sự. Bộ Tổng tư lệnh mở lớp tập huấn cán bộ trung cấp, cao cấp, nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy, bàn cách đánh cứ điểm, đánh địch đang vận động, hoặc mới chiếm lĩnh trận địa và chống càn quét. Về kỹ thuật: huấn luyện năm môn (bắn súng, đâm lê, ném lựu đạn, công sự và bộc phá). Về chiến thuật: huấn luyện đánh vận động, đánh công kiên quân địch trong công sự và tập đoàn cứ điểm trong điều kiện quân địch có máy bay, pháo binh và cơ giới yểm hộ cả ban ngày và ban đêm. Các liên khu từ Nam Bộ trở ra phát triển các trung đoàn chủ lực khu. Các tỉnh phát triển bộ đội địa phương và du kích.


15-10 đến 6-11.

Đại đoàn bộ binh 320 chống cuộc càn “Hải âu” (Mouetre) của sáu binh đoàn cơ động, chín tiểu đoàn pháo binh, ba tiểu đoàn thiết giáp địch tại tây nam Ninh Bình, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 1.500 tên, đánh bại ý đồ giành lại thế chủ động trên chiến trường của Na-va.


17 tháng 10.

Bộ Quốc phòng quy định tiêu chuẩn quân trang, bổ sung một số loại mới như ba lô, khăn mặt, bi đông, thắt lưng ...


19 tháng 11.

Tổng Quân ủy và Bộ Quốc phòng triệu tập cán bộ từ cấp trung đoàn trở lên phổ biến kế hoạch tác chiến Đông-Xuân 1953-1954, động viên cán bộ vượt mọi khó khăn giành thắng lợi lớn nhất trong đông-xuân 1953-1954. Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết luận: “Hướng chính là Tây Bắc, kiên quyết tiêu diệt sinh lực địch, tranh thủ nhân dân, giải phóng Lai Châu và mở rộng căn cứ kháng chiến, uy hiếp Thượng Lào để phân tán địch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tác chiến sau này. Lực lượng sử dụng hai đến ba đại đoàn. Hướng phụ là Trung Lào, lực lượng sử dụng hai trung đoàn. Hướng phối hợp là đồng bằng…”


Tháng 11.

Đồng chí Văn Tiến Dũng - Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Tư lệnh kiêm Chính ủy Đại đoàn 320 được cử làm Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.


6 tháng 12.

Tổng Quân ủy trình Bộ Chính trị “Phương án tác chiến mùa xuân năm 1954". Phương án gồm bốn phần: 1 - Tình hình địch và phương hướng chiến dịch. 2 - Binh lực sử dụng và thời gian tác chiến. 3 - Nhu cầu nhân lực, vật lực. 4 - Kế hoạch đường sá và vận chuyển. Phân tích tình hình địch và phương hướng chiến dịch, Tổng Quân ủy cho rằng, trong đông-xuân 1953-1954 “phải nhằm trường hợp địch tăng cường thành tập đoàn cứ điểm mà chuẩn bị…”. “Điện Biên Phủ sẽ là một trận công kiên lớn nhất từ trước tới nay, không kém Nà Sản và đường sá còn xa hơn. Vì vậy, sự chuẩn bị có nhiều khó khăn, cần ráo riết tập trung lực lượng mới làm kịp; nhưng nếu kiên quyết khắc phục khó khăn, hoàn thành được chiến dịch thì thắng lợi này sẽ là một thắng lợi rất lớn”. Bộ Chính trị thông qua phương án, quyết định mở chiến dịch Điên Biên Phủ.


10 tháng 12.

Đại đoàn bộ binh 316 do Đại đoàn trưởng Lê Quảng Ba và Chính ủy Chu Huy Mân chỉ huy tiến đánh Lai Châu mở đầu cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954. Trong trận Mường Pồn (12-12), chiến sĩ Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng cho đồng đội tiêu diệt địch.


20 tháng 12.

Tổng Quân ủy trình Bộ Chính trị kế hoạch quân sự năm 1954. Nội dung chủ yếu: 1 - Mấy nét nhận định về địch và ta. 2 - Chủ trương chiến lược và kế hoạch tác chiến. 3 - Kế hoạch xây dựng bộ đội. 4 - Vấn đề giáo dục bộ đội và cán bộ. 5 - Vấn đề đường sá và cung cấp mặt trận. 6 - Vấn đề miền Nam và Cao Miên. 7 - Vấn đề Lào. 8 - Vấn đề chấn chỉnh và tăng cường cơ quan chỉ đạo. Kế hoạch xác định: “Phương hướng chiến lược là trước hết giải phóng Tây Bắc và Tây Nguyên, uy hiếp Nam Bộ, tạo điều kiện để giải phóng Bắc Bộ”.


21-12-1953 đến 31-1-1954.

Các trung đoàn bộ binh 66 (Đại đoàn 304), 101 (Đại đoàn 325), 280 và 120 bộ đội tình nguyện và một số đơn vị binh chủng phối hợp với một bộ phận quân giải phóng Pa-thét Lào, mở chiến dịch tiến công địch ở Trung Lào, nhằm tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng một bộ phận đất đai, phối hợp với các chiến trường.

Tư lệnh: Hoàng Sâm.
Chính ủy: Trần Quý Hai.

Kết quả: đánh thiệt hại nặng bốn tiểu đoàn; giải phóng thị xã Thà Khẹt, một phần tỉnh Sa Vẳn Nạ Khệt, thị xã At Tô Pơ và toàn bộ cao nguyên Bô Lô Ven. Phát triển thắng lợi, trung đoàn 101 tiến công xuống phía nam phối hợp với quân giải phóng Ít-xa-rắc (Cam-pu-chia) giải phóng và mở rộng căn cứ ở đông bắc Cam-pu-chia.

26 tháng 1 - 10 tháng 2.

Đại đoàn bộ binh 308 phối hợp với quân giải phóng Pa-thét Lào tiến công phòng tuyến sông Nậm Hu (Thượng Lào), diệt 17 đại đội, giải phóng tỉnh Phong Sa Lỳ, uy hiếp kinh đô Luông Pha Băng, phá vỡ “con đường liên lạc chiến lược” giữa Thượng Lào với Điện Biên Phủ của địch.


27-1 đến 5 -2.

Bộ Tư lệnh Liên khu 5 sử dụng hai trung đoàn 108, 803, bộ đội địa phương và du kích mở chiến dịch tiến công địch ở Bắc Tây Nguyên nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng đất đai, phá cuộc càn Át-lăng của địch ở Phú Yên.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Nguyễn Chánh.

Kết quả: loại khỏi vòng chiến đấu 2.000 tên, giải phóng thị xã Công Tum, buộc địch phải bỏ dở cuộc càn Át-lăng.


31 tháng 1.

- Bộ đội địa phương tỉnh Kiến An tập kích sân bay Đồ Sơn, phá hủy năm máy bay, đốt cháy năm triệu lít xăng dầu.

- Trung đội du kích huyện Kim Thành (Hải Dương) phục kích đoàn tàu quân sự địch tại khu vực gần ga Phạm Xá, làm đổ đầu máy và tám toa tàu, diệt 778 lính Âu - Phi, làm ngừng trệ vận chuyển của địch trên tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng trong bốn ngày đêm.

- Bộ Tư lệnh Phân khu Bình-Trị-Thiên sử dụng trung đoàn 101 (Đại đoàn 325), một đại đội quân tình nguyện Liên khu 5 phối hợp với một tiểu đoàn chủ lực Pa-thét Lào mở chiến dịch Hạ Lào. Trong hơn hai tháng, các đơn vị tiến công địch ở vùng cao nguyên Bô Lô Ven (Lào) và bắc Stung Treng (Cam-pu-chia), loại khỏi vòng chiến đấu khoảng 1.000 tên, giải phóng một vùng đất rộng lớn, thực hiện phối hợp tốt với các chiến trường trong cuộc tiến công chiến lược Đông-Xuân 1953 - 1954.


Tháng 1 - tháng 2.

Các chiến trường đẩy mạnh hoạt động theo kế hoạch tác chiến Đông-Xuân. Ở Bắc Bộ, Đại đoàn bộ binh 320 cùng các lực lượng vũ trang Liên khu 3 diệt hàng loạt vị trí, phá vỡ phòng tuyến sông Đáy, thu hẹp phạm vi chiếm đóng của địch. Ở Liên khu 4, các lực lượng vũ trang địa phương đánh giao thông địch trên đường số 1, đường số 7, bức rút nhiều vị trí, giải phóng huyện Hướng Hóa (Quảng Trị). Ở Nam Trung Bộ, các lực lượng vũ trang tập kích thị xã Hội An, Phan Thiết, bao vây bức hàng và diệt một số cứ điểm, mở rộng vùng giải phóng. Ở Nam Bộ, các tiểu đoàn chủ lực khu (302, 304, 307) và các tiểu đoàn bộ đội địa phương tỉnh (311, 410...) tiến vào vùng tạm bị địch chiếm, hỗ trợ nhân dân đẩy mạnh chiến tranh du kích.


3 tháng 3.

Phân đội chiến đấu gồm 16 chiến sĩ do đồng chí Vũ Văn Sự chỉ huy tập kích sân bay Gia Lâm (Hà Nội), phá hủy 18 máy bay, một nhà sửa chữa máy bay, đốt cháy một kho xăng, diệt 16 tên địch.


7 tháng 3.

Phân đội chiến đấu gồm 32 chiến sĩ thuộc Khu Tả Ngạn và tỉnh đội Kiến An do các đồng chí Lê Thừa Giao, Đỗ Tất Yến chỉ huy tập kích sân bay Cát Bi (Hải Phòng), phá hủy 59 máy bay địch. Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng phân đội Huân chương Quân công hạng nhất và danh hiệu “Đoàn dũng sĩ Cát Bi”.


13-3 đến 7-5.

Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Ngày 22 tháng 12 năm 1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh trao cờ Quyết chiến quyết thắng cho quân đội. Người chỉ thị: “Chiến dịch này là một chiến dịch rất quan trọng không những về quân sự mà cả về chính trị, không những đối với trong nước mà đối với quốc tế. Vì vậy, toàn quân, toàn dân, toàn Đảng phải tập trung hoàn thành cho kỳ được”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp được cử làm Bí thư Đảng ủy kiêm Tư lệnh Bộ Chỉ huy chiến dịch. Phó thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng làm Chủ tịch Hội đồng cung cấp Mặt trận. Thiếu tướng Hoàng Văn Thái - Phó tổng tham mưu trưởng làm Tham mưu trưởng chiến dịch. Đồng chí Lê Liêm làm Chủ nhiệm Chính trị chiến dịch. Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp Trần Đăng Ninh phụ trách công tác đường sá, tiếp tế chiến dịch.

Lực lượng tham gia gồm các đại đoàn bộ binh 308 (ba trung đoàn 102, 88, 36), 312 (ba trung đoàn 141, 209, 165), 316 (hai trung đoàn 174, 98), 304 (trung đoàn 57), 351 công-pháo (các trung đoàn 45 lựu pháo 105 ly, 675 sơn pháo và cối, 367 cao xạ, 151 công binh)¹, các đơn vị thông tin, vận tải (16 đại đội), quân y..., số quân khoảng 55.000 người, và 260 nghìn dân công hỏa tuyến. Phương tiện và vật chất huy động gồm 628 ô tô, 11.800 thuyền, 20 nghìn xe đạp thồ và các loại xe thô sơ, hàng chục nghìn tấn vũ khí, đạn, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh.

Thời gian đầu, khi địch chưa tăng cường lực lượng và hệ thống công sự, phương châm tác chiến chiến dịch là “đánh nhanh, giải quyết nhanh”.

Ngày 26 tháng 1 năm 1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đề nghị và được Bộ Chính trị đồng ý, chuyển phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”. Các mặt công tác chuẩn bị chiến dịch chuyển theo phương châm tác chiến mới.

Ngày 11 tháng 3, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư động viên cán bộ, chiến sĩ: “Các chú sắp ra trận. Nhiệm vụ các chú lần này rất to lớn, khó khăn nhưng rất vinh quang”.

Ngày 13 tháng 3, Chiến dịch bắt đầu và trải qua ba đợt. Đợt một (13 - 17 tháng 3), các đại đoàn 312, 308 tiến công diệt các cụm cứ điểm Him Lam, Độc Lập và Bản Kéo (phân khu Bắc). Đợt hai (30 tháng 3 - 24 tháng 4), các đại đoàn 316, 308, 312 tiến công các cứ điểm phía đông (các ngọn đồi C1, E, D, A1), xây dựng trận địa bao vây, đánh lấn, chia cắt tập đoàn cứ điểm, khống chế và triệt chi viện đường không của địch. Riêng trận đánh đồi A1 gặp khó khăn, ta phải tổ chức đánh đến ba lần. Đợt ba (1-7 tháng 5), các đại đoàn 308, 312, 304, 316 đánh chiếm các điểm cao còn lại ở phía đông, thu hẹp phạm vi chiếm đóng của địch ở phía tây (các điểm cao 505, 505A, 511A, 311B, C2, 506, 310) và chuyển sang tổng công kích tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Từ ngày 13 tháng 3 đến ngày 7 tháng 5, trong 55 ngày đêm, trải qua ba đợt chiến đấu, quân ta đã tiêu diệt và bắt hơn 16.000 tên, bắt sống toàn bộ bộ chỉ huy tập đoàn cứ điểm do tướng Đờ Cát-xtơ-ri chỉ huy. Về đơn vị, diệt 21 tiểu đoàn (17 tiểu đoàn bộ binh và dù, 3 tiểu đoàn pháo binh, 1 tiểu đoàn công binh); bắn rơi và phá hủy 62 máy bay, bắn hỏng 4 xe tăng; thu 30 trọng pháo, 6 xe tăng, hơn 30 nghìn chiếc dù, toàn bộ vũ khí, đạn, quân trang, quân dụng.

Đây là chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô lớn nhất của quân đội ta trong kháng chiến chống thực dân Pháp, góp phần quyết định làm phá sản kế hoạch Na-va của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, là chiến thắng có ý nghĩa quyết định đối với thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, môt chiến công vĩ đại trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc, cổ vũ phong trào chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc trên thế giới.
________________________________________________
1. Quá trình chiến dịch xây dựng thêm một tiểu đoàn ĐKZ75 và một tiểu đoàn hỏa tiễn H6.

Tháng 3 - tháng 7.

Các chiến trường đẩy mạnh hoạt động phối hợp với chiến dịch Điện Biên Phủ. Tại Nam Bộ, tiểu đoàn 302 phối hợp với lực lượng vũ trang cách mạng Cam-pu-chia diệt một số vị trí địch, mở rộng vùng giải phóng ở các tỉnh phía đông Cam-pu-chia. Đại đội đặc công 205 tập kích kho bom Phú Thọ Hòa (Sài Gòn), thiêu hủy gần 10.000 tấn bom và thuốc nổ, 10 triệu lít xăng dầu, diệt một đại đội lính Âu - Phi. Tiểu đoàn 303 (Thủ Biên) phối hợp với bộ đội địa phương diệt một đại đội lính Com-măng-đô, thu toàn bộ vũ khí. Đại đội 65 và đại đội Lê Hồng Phong (Bến Cát) diệt một đại đội địch tại đồn Bến Tranh. Đại đội 55 và đại đội Nguyễn An Ninh (Lái Thiêu) diệt một trung đội tại đồn Cây Trắc. Đội đặc công Rừng Sác bắn chìm ba tàu chở lính Pháp trên sông Lòng Tàu (tháng 6)... Tại Trung Bộ; lực lượng vũ trang Liên khu 5 đánh bại cuộc càn Át-lăng 2 của địch. Trung đoàn 96 vận động phục kích diệt binh đoàn cơ động GM100 trên đường số 19. Tại đồng bằng Bắc Bộ, trung đoàn 42 (Liên khu 3) phục kích trên đường số 5 (Bần Yên Nhân, Hưng Yên), diệt 315 tên thuộc binh đoàn cơ động số 3. Các trung đoàn 52, 48 (Đại đoàn 320) phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương đẩy mạnh hoạt động ở Nam Định, diệt và làm bị thương hàng trăm tên địch. Các tiểu đoàn 400, 353, 375 (trung đoàn 9, Đại đoàn 304) phối hợp với bộ đội địa phương và du kích hoạt động mạnh ở Ninh Bình, Hà Nam, Hà Đông.


Tháng 4.

Trường Bổ túc quân chính sơ cấp được chuyển thành Trường Bổ túc quân chính trung cấp. Nhiệm vụ: bồi dưỡng cán bộ trung cấp, cao cấp.

Hiệu trưởng: Hoàng Minh Thảo, nguyên Tư lệnh Đại đoàn bộ binh 304.
Chính ủy: Hoàng Phương.

Địa điểm: Tân Hương, Bắc Sơn, Lạng Sơn.


8 tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen bộ đội, dân công, thanh niên xung phong và đồng bào Tây Bắc đã chiến thắng vẻ vang ở Điện Biên Phủ: “Thắng lợi tuy lớn nhưng mới là bước đầu. Chúng ta không nên vì thắng mà kiêu, không nên chủ quan khinh địch. Chúng ta kiên quyết kháng chiến để tranh lại độc lập, thống nhất, dân chủ, hòa bình. Bất kỳ đấu tranh về quân sự hay ngoại giao cũng đều phải đấu tranh trường kỳ mới đi đến những thắng lợi hoàn toàn”.


13 tháng 5.

Lễ mừng chiến thắng Điện Biên Phủ, được tổ chức trọng thể tại cánh đồng Mường Thanh - trung tâm tập đoàn cứ điểm của địch vừa bị tiêu diệt. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Quốc phòng, Tư lệnh chiến dịch thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ tuyên dương công trạng các đơn vị tham gia chiến dịch, các đơn vị trong toàn quân, đồng bào ở hậu phương trong cả nước đã tạo nên chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ. Đại đoàn 312 được nhận cờ “Quyết chiến quyết thắng”.


4-27 tháng 7.

Hội nghị quân sự Trung Giã. Đoàn đại diện Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam do Thiếu tướng Văn Tiến Dũng làm trưởng đoàn. Đoàn đại diện Bộ Tổng chỉ huy quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương do Đại tá Len-nuy làm trưởng đoàn. Hội nghị bàn những vấn đề quân sự mà Hội nghị Giơ-ne-vơ và những vấn đề khác do tình hình cụ thể tại chỗ đặt ra, về trao trả tù binh, thực hiện ngừng bắn trên toàn bộ chiến trường Việt Nam.


15-17 tháng 7.

Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (mở rộng). Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc báo cáo về “Tình hình mới và nhiệm vụ mới” đề ra “…Phương châm, sách lược đấu tranh của ta trong giai đoạn mới là chĩa mũi nhọn đấu tranh vào đế quốc Mỹ và hiếu chiến Pháp, dựa trên cơ sở những thắng lợi đã đạt được mà phấn đấu để thực hiện hòa bình ở Đông Dương, phá tan âm mưu của đế quốc Mỹ kéo dài và mở rộng chiến tranh Đông Dương, củng cố hòa bình và thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong toàn quốc”. Hội nghị quyết định “Tăng cường lực lượng quân sự, xây dựng một quân đội nhân dân hùng mạnh, thích hợp với yều cầu của tình hình mới”.


21 tháng 7.

Hội nghị Giơ-ne-vơ về Đông Dương kết thúc. Các nước tham gia hội nghị cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Cam-pu-chia và Lào; quân đội Pháp phải rút khỏi Đông Dương. “Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam” quy định lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến quân sự tạm thời để lực lượng hai bên tập kết. Lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam ở phía bắc giới tuyến, lực lượng quân đội “Liên hiệp Pháp” ở phía nam giới tuyến. Giới tuyến quân sự chỉ có tính chất tạm thời, hoàn toàn không thể coi như là một biên giới chính trị hoặc lãnh thổ. Thời gian tổng tuyển cử thống nhất nước Việt Nam được ấn định vào tháng 7 năm 1956.


Ngày 22 tháng 7.

Vào lúc 0 giờ, Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam ra lệnh ngừng bắn trên toàn chiến trường Việt Nam. Quân đội nhân dân Việt Nam cùng toàn dân, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ. Lịch sử quân đội chuyển sang một giai đoạn mới.

Cuối tháng 7.

Lực lượng vũ trang trên cả nước nghiêm chỉnh chấp hành lệnh ngừng bắn. Ở Bắc Bộ, các đơn vị chuẩn bị tiếp quản các thành phố, thị xã, vùng nông thôn mới giải phóng. Ở Nam Bộ và Liên khu 5, các đơn vị vũ trang tập trung tập kết ra miền Bắc. Một số cán bộ quân sự được Đảng phân công ở lại. Các đơn vị bộ đội tình nguyện Việt Nam ở Lào, Cam-pu-chia hoàn thành nhiệm vụ quốc tế rút về nước. Toàn quân chuyển từ thời chiến sang xây dựng và sẵn sàng chiến đấu trong thời bình.


17 tháng 8.

Thành lập Phòng Công binh (nghị định số 026 của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: giúp Tổng tham mưu trưởng chỉ huy và xây dựng các đơn vị công binh, nghiên cứu kế hoạch và lãnh đạo các đơn vị công binh huấn luyện về kỹ thuật, đặt kế hoạch dự trù cung cấp, đảm bảo phân phối dụng cụ cho các đơn vị công binh, nghiên cứu về biên chế, tổ chức, trang bị, điều động và đề bạt cán bộ công binh.

Chủ nhiệm: Phạm Hoàng.
Phó chủ nhiệm: Nguyễn Văn Nhạn.


24 tháng 8.

Thành lập hai thủy đội: Sông Lô, Bạch Đằng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Quốc phòng tới dự. Đại tướng nói: “Hai thủy đội này là những viên gạch đầu tiên, là tiền thân của lực lượng tầu chiến đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam sau này...”.


5-7 tháng 9.

Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra nghị quyết về “Tình hình mới, nhiệm vụ mới và chính sách mới của Đảng”.

Nghị quyết xác định: “Quân đội nhân dân là cột trụ chủ yếu nhất, chắc chắn nhất để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ hòa bình..., tăng cường Quân đội nhân dân là nhiệm vụ rất quan trọng của Đảng, Chính phủ và của toàn thể nhân dân ta. Cần phải xây dựng Quân đội nhân dân thành một quân đội cách mạng, chính quy, tương đối hiện đại. Xây dựng Quân đội nhân dân là một nhiệm vụ trường kỳ và phức tạp, trong đó công tác quan trọng nhất và thường xuyên nhất là huấn luyện bộ đội, đặc biệt là huấn luyện cán bộ. Cần phải đặt kế hoạch huấn luyện cán bộ và kế hoạch huấn luyện cho quân đội cho thiết thực”.


7 tháng 9.

Thành lập Bộ Chỉ huy Pháo binh (nghị định số 33-NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Tổng tư lệnh. Nhiệm vụ:

- Chỉ huy các đơn vị trọng pháo, dã pháo và pháo cao xạ của Bộ, chỉ đạo về huấn luyện, tổ chức trang bị các đơn vị sơn pháo và pháo cao xạ cho các đại đoàn bộ binh.

- Nghiên cứu kế hoạch huấn luyện và lãnh đạo việc giáo dục các đơn vị pháo binh.

- Dự trù, phân phối, bảo quản các vũ khí, khí tài và các phương tiện cần thiết.

- Nghiên cứu đề đạt ý kiến về tổ chức, biên chế, trang bị và sử dụng các đơn vị pháo binh, bổ nhiệm và đào tạo cán bộ pháo binh.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Nguyễn Chánh.
Tham mưu trưởng: Lê Thiết Hùng.
Chủ nhiệm Chính trị: Phạm Ngọc Mậu.

 
16 tháng 9.

Thành lập hai đại đoàn pháo binh 675 và 349 (nghị định số 30 và 32/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Chỉ huy Pháo binh.

- Đại đoàn 675 gồm hai trung đoàn 82 và 84 pháo chống tăng, trung đoàn 86 pháo lựu 105 ly.

Đại đoàn trưởng: Doãn Tuế.
Chính ủy: Đoàn Khuê.

- Đại đoàn 349 pháo lựu 105 ly gồm năm trung đoàn (4,5,6,34,44), nòng cốt là trung đoàn 349 Quân khu Việt Bắc, tiểu đoàn 460 pháo binh, một số đại đội bộ đội địa phương các tỉnh đồng bằng sông Hồng và các trung đoàn 34,39,52 bộ đội miền Nam tập kết.

Đại đoàn trưởng: Phùng Thế Tài.
Chính ủy: Lê Đình Thiệp.


18 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp đại biểu cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 308 tại đền Hùng (xã Hi Cương, huyện Phong Châu, tỉnh Vĩnh Phú), trên đường đại đoàn về tiếp quản thủ đô Hà Nội.

Bác giao nhiệm vụ: Tiếp quản Thủ đô phải thận trọng, chu đáo; tổ chức và kỷ luật trong công tác và sinh hoạt phải nghiêm minh; giữ gìn trật tự, an ninh, bảo vệ tính mạng tài sản của nhân dân; chống mọi hành động phá hoại vì: kẻ địch còn lẩn lút, dân ta còn có những việc làm vô ý, cán bộ và chiến sĩ ta còn có những nhận thức và việc làm sơ hở thiếu sót; phải bảo vệ công thương nghiệp, kể cả công thương nghiệp của ngoại kiều.

Bác căn dặn những khuyết điểm cần phải tránh: thiếu tổ chức kỷ luật, ví dụ: như ăn ở, đi lại, mua bán..., xa xỉ ăn diện, tự do bắt chước lối sống không tốt. Vì những lý do trên dễ sinh ra tham ô hư hỏng. Muốn tránh khuyết điểm phải có dân chủ, phải thường xuyên giúp đỡ lẫn nhau, phê bình và tự phê bình, phải giữ tác phong giản dị, chất phác của người cách mạng.

Nhiệm vụ giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ta còn rất nặng nề và quan trọng. Cáo cháu đã thấy: CÁC VUA HÙNG ĐÃ CÓ CÔNG DỰNG NƯỚC, BÁC CHÁU TA PHẢI CÙNG NHAU GIỮ LẤY NƯỚC.

21 tháng 9.

- Thành lập Đại đoàn pháo cao xạ 367 (nghị định số 34/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Chỉ huy Pháo binh, nòng cốt là trung đoàn pháo cao xạ 367 và một số tiểu đoàn súng máy cao xạ của các đại đoàn bộ binh. Biên chế: ba trung đoàn (681,685,689) và một số tiểu đoàn độc lập, trang bị pháo cao xạ 88, 40, 37 và 20 ly.

Đại đoàn trưởng: Hoàng Kiện.
Chính ủy: Đoàn Phụng.

- Thành lập Đại đoàn (sau đổi là Sư đoàn) bộ binh 350 (nghị định, số 35/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Tổng tư lệnh, nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn chủ lực và bộ đội địa phương thuộc Liên khu Việt Bắc và Liên khu 3. Nhiệm vụ: bảo vệ Trung ương Đảng, Chính phủ và thủ đô Hà Nội. Biên chế ba trung đoàn (600,254,53).

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Hà Kế Tấn.


10 tháng 10.

Đại đoàn 308, trung đoàn 57 (Đại đoàn 304) và các lực lượng vũ trang địa phương tiếp quản Hà Nội. Nhân dân Thủ đô phấn khởi chào đón “Bộ đội Cụ Hồ”, trong đó có các chiến sĩ trung đoàn Thủ Đô về giải phóng thành phố. 15 giờ, Anh hùng Nguyễn Quốc Trị kéo lá cờ Tổ quốc lên đỉnh cột cờ thành Thăng Long. Thiếu tướng Vương Thừa Vũ - Chủ tịch Ủy ban quân chính đọc thư Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn quân và dân Hà Nội phấn đấu xây dựng “thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và hạnh phúc”.


15 tháng 11.

Thành lập Trường Tập huấn pháo binh (Đội huấn luyện 351, theo nghị định số 39/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Chỉ huy Pháo binh. Nhiệm vụ: bồi dưỡng kỹ thuật, chiến thuật pháo binh, huấn luyện động tác yếu lĩnh cơ bản để chuyển binh chủng cho cán bộ pháo binh mặt đất và pháo cao xạ.

Giám đốc: Lê Thiết Hùng.
Chính ủy: Nguyễn Nam Thắng.


20 tháng 11.

Thành lập sư đoàn bộ binh 305 (quyết định số 47/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Tổng tư lệnh. Nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn chủ lực ở chiến trường Bắc Tây Nguyên và Trung Trung Bộ vừa tập kết ra miền Bắc.


20 tháng 12.

Toàn quân bước vào huấn luyện quân sự chính quy trong thời bình.


22 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho quân đội, nhân kỷ niệm 10 năm ngày thành lập. Bác giao nhiệm vụ: “Làm hậu thuẫn vững chắc cho cuộc đấu tranh để củng cố hòa bình, bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong toàn quốc... giữ vững và nâng cao ý chí chiến đấu, ra sức thi đua học tập quân sự và chính trị, làm cho quân đội ta ngày càng mạnh mẽ”.


31 tháng 12.

Hoàn thành việc tiếp quản sân bay Gia Lâm (Hà Nội).

Chuyến bay đầu tiên do cán bộ, chiến sĩ hàng không Việt Nam chỉ huy từ sân bay Tân Sơn Nhất (Sài Gòn) hạ cánh xuống sân bay Gia Lâm an toàn (2-1-1955). Đơn vị sân bay Gia Lâm được thành lập, do đồng chí Trần Quý Hai, nguyên đại đoàn trưởng đại đoàn 325 phụ trách. Đồng chí Nguyễn Văn Giáo, nguyên trung đoàn trưởng thuộc đại đoàn 325 được cử làm giám đốc sân bay.


Những tháng cuối năm 1954.

Thực hiện chức năng đội quân công tác, toàn quân tham gia vận động quần chúng, ổn định vùng mới giải phóng, giúp dân sản xuất, chống đói, chống âm mưu địch dụ dỗ, cưỡng bức đồng bào di cư vào miền Nam. Một số đơn vị bộ đội chủ lực và địa phương ở Liên khu Tây Bắc, Việt Bắc cùng nhân dân tiễu trừ thổ phỉ, bảo vệ an ninh chính trị ở vùng biên giới, góp phần thực hiên chính sách dân tộc của Đảng.

1 tháng 1.

Đại đoàn 308 cùng một số đơn vị đại diện cho các chiến trường Tây Bắc, Đông Bắc, Trung du, Đồng bằng, Liên khu 5, Tây Nguyên, Nam Bộ, quân tình nguyện Việt Nam ở Lào, Cam-pu-chia và đại diện các đại đoàn pháo binh, phòng không tổ chức duyệt binh tại Quảng trường Ba Đình mừng thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Pháp, chào mừng Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về thủ đô Hà Nội.

Nói chuyện với các đơn vị quân đội tham gia cuộc duyệt binh, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: “… Muốn cho bộ đội ta hùng mạnh và nhất định bộ đội ta phải hùng mạnh, chúng ta phải cố gắng học tập chính trị và kỹ thuật để tiến lên chính quy”.


13 tháng 1.

Tổng cục Cung cấp đổi tên thành Tổng cục Hậu cần (chỉ thị số 221 của Bộ Tổng Tham mưu), các tổ chức cung cấp trong toàn quân thống nhất tên gọi là hậu cần.

Tổng cục Hậu cần có nhiệm vụ:

- Nghiên cứu, chấn chỉnh tổ chức hậu cần các cấp.

- Bảo đảm cấp vật chất đầy đủ, kịp thời cho bộ đội, nghiên cứu và ban hành các tiêu chuẩn cung cấp mới.

- Bồi dưỡng, huấn luyện nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, nhân viên kỹ thuật hậu cần.

- Xây dựng hậu phương có kế hoạch, có trọng điểm vững chắc.

- Tăng cường công tác bảo dưỡng, sửa chữa, nâng cao hiệu suất vận chuyển của các phương tiện vận tải.

Chủ nhiệm tổng cục: Trần Đăng Ninh.


Tháng 1.

Thành lập Sư đoàn bộ binh 330, nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn chủ lực ở chiến trường miền Đông Nam Bộ và Trung Nam Bộ vừa tập kết ra miền Bắc.


Tháng 2.

Tổng Quân ủy xác định kế hoạch 5 năm xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng (1955-1959):

“Tích cực xây dựng quân đội ta thành một quân đội nhân dân hùng mạnh tiến dần từng bước lên chính quy hóa và hiện đại hóa. Phải đi từ quân đội đơn thuần là bộ binh đến một quân đội có đủ các binh chủng, quân chủng... Xây dựng một lục quân cách mạng, chính quy, tương đối hiện đại, có bộ binh, pháo binh và một số binh chủng bảo đảm, đồng thời đặt cơ sở đầu tiên cho các binh quân chủng như thiết giáp, không quân, hải quân, chuẩn bị điều kiện để sang kế hoạch sau sẽ thực hiện hiện đại hóa lên một trình độ cao hơn”.


3 tháng 3.

Thành lập Ban Nghiên cứu sân bay, phiên hiệu C47 (quyết định số 15/QĐA của Bộ trưởng Quốc phòng) thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: chỉ huy, quản lý các sân bay hiện có, tổ chức chỉ huy các chuyến bay hàng ngày, đồng thời giúp Bộ Tổng Tham mưu nghiên cứu những nội dung về tổ chức, xây dựng lực lượng không quân phù hợp với kế hoạch xây dựng quân đội trong giai đoạn mới.

Trưởng ban: Trần Quý Hai.
Chính ủy: Hoàng Thế Thiện.

Ngày 3 tháng 3 hàng năm trở thành ngày truyền thống của bộ đội không quân.


3-12 tháng 3.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp hội nghị lần thứ bảy. Về nhiệm vụ quốc phòng, Trung ương Đảng quyết nghị: “Xây dựng Quân đội nhân dân hùng mạnh, củng cố quốc phòng trong hòa bình là một công tác chủ yếu để tăng cường lực lượng. Phương châm xây dựng quân đội là tiến dần từng bước đến chính quy và hiện đại. Việc xây dựng quân đội chính quy hóa và hiện đại hóa là một công cuộc lâu dài, to lớn, bao gồm các mặt công tác như quân sự và chính trị, cất nhắc, bồi dưỡng và đào tạo cán bộ, chấn chỉnh biên chế và tổ chức... Đặc biệt là tăng cường công tác chính trị và lãnh đạo của Đảng trong quân đội”.


26 tháng 4.

Thành lập Trường Huấn luyện bờ biển và xưởng 46 (quyết định số 1125/QF-TTL của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Nhiệm vụ: huấn luyện, đào tạo cán bộ, thủy binh cho các thủy đội và đài quan sát; cùng Bộ nghiên cứu kế hoạch huấn luyện và hoạt động của hải quân. Xưởng 46 có nhiệm vụ đóng ca nô sửa chữa tàu thuyền hoạt động trên biển và sông.


29 tháng 4.

Thành lập Cục Quân nhu thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: quản lý, bảo đảm lương thực, thực phẩm, quân trang quân dụng cho toàn quân. Biên chế: phòng kế hoạch, trang dụng cấp dưỡng, tài vụ và các ban bí thư, chính trị, quản lý kho. Cơ sở của cục gồm ba kho ở Thái Nguyên, Thanh Hóa và Gia Lâm (Hà Nội).

Cục trưởng: Lương Nhân.

7 tháng 5.

Thành lập Cục Phòng thủ bờ biển thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh, (nghị định số 284/NĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh).

Nhiệm vụ: giúp Tổng Tư lệnh chỉ huy bộ đội phòng thủ bờ biển, đào tạo cán bộ, nhân viên, thủy thủ và xây dựng các thủy đội phòng thủ bờ biển giao cho các liên khu.

Cục trưởng: Nguyễn Bá Phát.


13 tháng 5.

Đại đoàn 320, trung đoàn 53 và trung đoàn 42 “Trung Dũng” cùng lực lượng vũ trang địa phương tiến vào tiếp quản “khu vực 300 ngày” gồm thành phố Hải Phòng và một số địa bàn của Kiến An.

Chủ tịch Hồ Chí Minh viết về ngày Hải Phòng được giải phóng: “Cán bộ và chiến sĩ ta hiên ngang tiến vào tiếp quản... Hôm nay, Hải Phòng đã vươn mình dậy, giải phóng. Khắp phố phường cờ đỏ sao vàng tung bay rực rỡ như hoa nở mùa xuân. Hàng vạn đồng bào, già trẻ, gái trai, đủ các tầng lớp, tỏa ra hoan nghênh bộ đội...”.

Ngày 16 tháng 5, những tên lính cuối cùng của quân đội Pháp rút khỏi đảo Cát Bà. Từ vĩ tuyến 17 trở ra, miền Bắc nước ta hoàn toàn giải phóng.


17 tháng 5.

Tổng Quân ủy ra chỉ thị về công tác cán bộ: “Nắm vững tiêu chuẩn đức tài, hết sức mạnh dạn đề bạt cán bộ công nông, đồng thời cất nhắc thích đáng cán bộ các thành phần khác đã được thử thách, biểu hiện tiến bộ, trung thành với cách mạng”.


18 tháng 5.

Thành lập Trường Văn hóa thuộc Bộ Tổng tư lệnh, phiên hiệu tiểu đoàn 126 (quyết định số 301/QĐ-QP).


Tháng 5.

Thành lập Trường Bổ túc chính trị trung cao cấp do đồng chí Nguyễn Xuân Hoàng làm hiệu trưởng và Trường Bổ túc quân sự trung cao cấp do đồng chí Hoàng Minh Thảo làm hiệu trưởng, trên cơ sở Trường Quân chính trung cấp trong kháng chiến chống Pháp.

Nhiệm vụ: mở các lớp bổ túc về chính trị và quân sự cho cán bộ trung cao cấp quân đội nắm vững về lý luận chủ nghĩa Mác - Lê-nin, đường lối cách mạng và đường lối quân sự của Đảng, những vấn đề chiến lược, chiến dịch, chiến thuật trong chiến tranh hiện đại, công tác chỉ huy, công tác đảng - công tác chính trị và công tác hậu cần - kỹ thuật trong Quân đội nhân dân Việt Nam.


25 tháng 6.

Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh ra nghị định (số 315/NĐA) về “Tiêu chuẩn cung cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam", quy định tiền ăn, phụ cấp hàng tháng (tính theo giá trị gạo) cho cán bộ, chiến sĩ theo hai loại. Loại A (bộ đội pháo binh, công binh, ra-đa, bộ đội biên phòng, hải đảo...) ăn 0,8 ki-lô-gam gạo một người một ngày. Loại B chủ yếu là bộ binh ăn mức 0,78 ki-lô-gam gạo một người một ngày.


Tháng 6.

Thành lập bốn sư đoàn bộ binh:

- Sư đoàn 328 và sư đoàn 332, nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn chủ lực và bộ đội địa phương Liên khu 3.

- Sư đoàn 324, nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn, đại đội chủ lực ở chiến trường Nam Trung Bộ và Nam Tây Nguyên vừa tập kết ra miền Bắc (các trung đoàn bộ binh 803, 90, 93, trung đoàn pháo binh 14 và các tiểu đoàn binh chủng).

Tư lệnh kiêm chính ủy: Nguyễn Đôn.

Ngày 1 tháng 7 sư đoàn làm lễ thành lập tại Tĩnh Gia (Thanh Hóa).

- Sư đoàn 335, nòng cốt là các đơn vị bộ đội tình nguyện Việt Nam vừa hoàn thành nghĩa vụ quốc tế ở Lào và Cam-pu-chia trở về nước.

Các đại đoàn 308, 304, 312, 316, 320, 325 thống nhất tên gọi là sư đoàn bộ binh.


Giữa năm 1955.

Thành lập bộ đội Phòng thủ bờ biển, bộ đội Biên phòng, bộ đội Bảo vệ yếu địa

- Bộ đội Phòng thủ bờ biển gồm: hai trung đoàn 267, 279 và tiểu đoàn 500 (Liên khu 3), hai trung đoàn 244, 713 (khu Tả Ngạn), trung đoàn 248 (khu Đông Bắc).

- Bộ đội Biên phòng gồm trung đoàn Tây Bắc có bốn tiểu đoàn (953, 955, 957, 959) hoạt động ở Lai Châu, Sơn La, Nghĩa Lộ; bốn tiểu đoàn (923, 925, 927, 929) hoạt động ở Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình; 28 đồn, trạm làm nhiệm vụ kiểm soát, bảo vệ các cửa khẩu dọc biên giới và một số tiểu đoàn địa phương các tỉnh có chung biên giới với Trung Quốc.

- Bộ đội Bảo vệ yếu địa gồm 10 tiểu đoàn, 7 đại đội, 15 trung đội bộ đội địa phương các tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh, Ninh Bình, Bắc Giang, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hải Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu.

10 tháng 8.

Thành lập Cục Doanh trại thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: bảo đảm công tác doanh trại cho toàn quân.

Cục trưởng: Nguyễn Trọng Ba.


31 Tháng 8.

Bộ Quốc phòng tổ chức trọng thể lễ tuyên dương danh hiệu Anh hùng quân đội lần thứ hai (lần thứ nhất năm 1952). Đại hội tuyên dương 26 cán bộ, chiến sĩ (có 8 liệt sĩ) là Anh hùng quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự.

Bác chỉ thị: “Các đồng chí càng phải giữ vững lá cờ thi đua..., phải đẩy mạnh thi đua cho rộng khắp... Ngành nào cũng thi đua tiến mạnh hơn nữa, học tập và đào tạo được nhiều Anh hùng, chiến sĩ thi đua hơn nữa”.


25 tháng 9.

Một cơn bão lớn đổ bộ vào Hải Phòng, Kiến An. Sư đoàn 350 cùng lực lượng vũ trang địa phương tham gia cứu đê chống lụt. Tại Hải Phòng hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ lặn lội giữa dòng nước xoáy, trong mưa to, gió mạnh, tìm cứu người và tài sản của nhân dân. Đồng chí Phạm Minh Đức (Sư đoàn 350) anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ, được Quốc hội và Chính phủ truy tặng danh hiệu Anh hùng quân đội (1956).


Tháng 9.

Thành lập Tổng cục Quân huấn (Thiếu tướng Hoàng Văn Thái làm Chủ nhiệm) và Tổng cục Cán bộ (đồng chí Nguyễn Chánh làm Chủ nhiệm. Nhiệm vụ: giúp Tổng Quân ủy và Bộ Tổng tư lệnh chỉ đạo nhiệm vụ xây dựng quân đội trong thời bình.


3 tháng 10.

Thành lập Cục Tài vụ (quyết định số 170/QĐA của Bộ Quốc phòng) thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: chịu trách nhiệm về ngân sách tài chính toàn quân.

Phụ trách: Hoàng Anh.


3 tháng 11.

Thành lập Cục Công binh (quyết định số 170/QĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) gồm ba phòng (tham mưu, chính trị, khí tài). Nhiệm vụ: lãnh đạo, xây dựng các đơn vị công binh dự bị của Bộ; chỉ đạo xây dựng lực lượng công binh chiến đấu trong toàn quân, nghiên cứu và đề nghị Bộ kế hoạch xây dựng binh chủng lâu dài và từng năm, làm kế hoạch bảo đảm công trình các chiến dịch do Bộ chỉ huy.

Cục trưởng: Trần Đình Xu.
Chính ủy: Trần Thế Môn.


25 tháng 11.

Sư đoàn bộ bình 320 và trung đoàn 53 thuộc Sư đoàn 350 được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng nhất vì đã lập thành tích xuất sắc trong chống bão lụt, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân (sắc lệnh số 248/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký).


26 tháng 12.

Thành lập Trường Công binh (một phân hiệu thuộc Trường sĩ quan Lục quân, nay là Trường sĩ quan chỉ huy kỹ thuật Công binh),

Nhiệm vụ: đào tạo cán bộ sơ cấp công binh cho toàn quân theo chương trình cơ bản, hệ thống (ba năm). Ngày 26 tháng 12 trở thành ngày truyền thống của Trường sĩ quan chỉ huy kỹ thuật Công binh.


Năm 1955.

Các đơn vị bộ đội tập trung ở miền Nam và quân tình nguyện Việt Nam ở Lào, Cam-pu-chia hoàn thành nhiệm vụ chuyển quân tập kết ra Bắc. Một số cán bộ, bộ đội được Đảng phân công ở lại các căn cứ Tây Nguyên, Liên khu 5, Nam Bộ tổ chức thành từng tổ, đội vũ trang. Cách mạng miền Nam chuyển từ đấu tranh vũ trang sang đấu tranh chính trị.

Trên miền Bắc, nhiều đơn vị được Đảng, Chính phủ giao nhiệm vụ tiễu trừ thổ phỉ ở vùng núi Tây Bắc, Đông Bắc, làm công tác vận động quần chúng chống địch dụ dỗ, cưỡng ép đồng bào di cư vào miền Nam, giúp nhân dân khắc phục hậu quả chiến tranh, chống hạn, chống lụt, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống.

Tháng 4.

Tại Hà Nội, Trường sĩ quan Lục quân Việt Nam (Hiệu trường: Lê Trọng Tấn, Chính ủy: Lê Quang Hòa) khai giảng khóa 10 (gồm 4.000 học viên tuyển chọn trong toàn quân), đào tạo sĩ quan theo chương trình cơ bản, dài hạn (ba năm).

Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Bộ trưởng Quốc phòng dự lễ khai giảng.

Bế giảng khóa học (5-4-1958), trường vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm. Bác căn dặn học viên trước khi trở về đơn vị: “... Mạnh dạn áp dụng những điều đã học được, nhưng phải áp dụng một cách thiết thực, thích hợp với hoàn cảnh của ta, chớ giáo điều, chớ máy móc …”.


7 tháng 5.

Bộ Quốc phòng tổ chức trọng thể lễ tuyên dương danh hiệu Anh hùng quân đội lần thứ ba cho 43 cán bộ, chiến sĩ (có 11 liệt sĩ). Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và nói chuyện với các đại biểu: "... Trong sự nghiệp đấu tranh xây dựng hòa bình, cán bộ chiến sĩ phải ra sức học tập chính trị, quân sự và văn hóa, phải thi đua làm tròn nhiệm vụ bảo vệ biên giới, bảo vệ bờ biển, bảo vệ thành thị và giữ gìn trật tự an ninh cho nhân dân... Phải ra sức tham gia và giúp đỡ nhân dân thực hiện kế hoạch nhà nước ...”


28 tháng 5.

Thành lập Bộ Tư lệnh Pháo binh (chỉ thị số 880/G6 của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) trên cơ sở Bộ Chỉ huy Pháo binh.

Nhiệm vụ: Giúp Tổng tư lệnh trực tiếp chỉ huy, huấn luyện và xây dựng các đơn vị pháo mặt đất và pháo cao xạ dã chiến trực thuộc Bộ và chỉ đạo các quân khu, sư đoàn bộ binh trực thuộc về mặt huấn luyện và sử dụng pháo binh trong biên chế (gồm cả pháo bờ biển).

Tư lệnh: Lê Thiết Hùng.
Chính ủy: Phạm Ngọc Mậu.

 
Tháng 6.

Thành lập Trường Lý luận chính trị (trên cơ sở Trường chính trị trung cấp quân đội trong chống Pháp) thuộc Tổng cục Chính trị (quyết định số 37/QĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Nhiệm vụ: bồi dưỡng lý luận chủ nghĩa Mác—Lê-nin, đường lối chính trị và đường lối quân sự của Đảng cho cán bộ trung, cao cấp trong quân đội.

Giám đốc: Nguyễn Chí Thanh.
Phó giám đốc: Nguyễn Xuân Hoàng.

Ngày 15 tháng 6, trường tổ chức lễ khai giảng cho 95 học viên. Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Bộ trưởng Quốc phòng tới dự.


8-9 tháng 6.

Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra nghị quyết (số 64-N) về tình hình và nhiệm vụ cách mạng miền Nam:

“Củng cố các lực lượng vũ trang và bán vũ trang hiện có, xây dựng các căn cứ làm chỗ dựa, đồng thời xây dựng cơ sở quần chúng vững mạnh làm điều kiện căn bản để duy trì và phát triển lực lượng vũ trang. Tổ chức tự vệ trong quần chúng nhằm bảo vệ các cuộc đấu tranh của quần chúng và giải thoát cán bộ khi cần thiết”.


Giữa năm 1956.

Toàn quân học tập và thực hiện Điều lệnh nội vụ (quy định chức trách của quân nhân, quan hệ chỉ huy, các chế độ, quy tắc nội vụ), Điều lệnh đội ngũ, Điều lệnh kỷ luật, Điều lệnh cảnh vệ (quy định công tác quản lý bộ đội, kỷ luật, tác phong quân nhân, hướng dẫn quân nhân thực hiện chức trách trong sinh hoạt, huấn luyện và chiến đấu).

18 tháng 8.

Bộ Chính trị chỉ thị cho Xứ ủy Nam Bộ: “... Cần tổ chức ra những đội tự vệ ở các thôn, xã, nhà máy, đường phố, trường học. Nhiệm vụ của những đội tự vệ này là giữ gìn trật tự và bảo vệ các cuộc đấu tranh của quần chúng; thông tin, báo hiệu, canh gác các cuộc hội nghị của cán bộ và giải thoát cán bộ khi cần thiết ... Các đội viên phải là thanh niên lao động hoặc đảng viên, tổ chức thành từng tổ và đội, có đội trưởng, đội phó”.


20 tháng 8.

Thành lập Ban Thanh tra quân đội (quyết định số 1012 của Phủ Thủ tướng) thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh.


Ngày 23 tháng 8.

Thành lập Cục Nông binh sau đổi thành Cục Nông trường (nghị định số 030/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Tổng cục Hậu cần.

Nhiệm vụ: quản lý, tổ chức lực lượng xây dựng các nông trường quân đội.

Cục trưởng: Lê Nam Thắng.
Cục phó: Võ Bẩm.
Chính ủy: Kim Ngọc.


11 tháng 12.

Thành lập Sư đoàn bộ binh 338 (nghị định số 70-NĐ) nòng cốt là một số trung đoàn, tiểu đoàn chủ lực ở chiến trường Tây Nam Bộ vừa tập kết ra miền Bắc (bốn trung đoàn bộ binh 656, 658, 660, 664, một tiểu đoàn pháo binh).

Sư đoàn trưởng: Nguyễn Văn Quạn.
Chính ủy: Tô Ký.


22 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho quân đội, nhân kỷ niệm 12 năm ngày thành lập: “Quân đội ta cần phát huy truyền thống cách mạng anh dũng và vẻ vang, nâng cao chí khí phấn đấu, giữ vững kỷ luật, đoàn kết trên dưới, đoàn kết quân dân, ra sức làm tròn mọi nhiệm vụ do Đảng và Chính phủ giao phó cho.

Các quân nhân phục viên, các thương binh cần ra sức khắc phục khó khăn, phát huy tính tích cực của mình trong sản xuất và mọi công tác khác".


Tháng 12.

Xứ ủy Nam Bộ ra nghị quyết về tổ chức và phương thức hoạt động của lực lượng vũ trang tự vệ.

“Về tổ chức, thành lập từng tiểu đội, trung đội. Ăn ở đi lại, hoạt động thì phân tán từng tổ, từng tiểu đội, nhưng phải thành lập trung đội có ban chỉ huy để quản lý đơn vị, tiến hành công tác chính trị và rèn luyện bộ đội. Trang bị phải gọn nhẹ. Nội dung huấn luyện gồm công tác tuyên truyền, giáo dục, phát động quần chúng, vận động binh lính địch, nâng cao hiểu biết về Đảng và một số kỹ thuật quân sự”.


Những tháng cuối năm 1956.

Gần một vạn cán bộ, chiến sĩ thuộc các đơn vị đóng quân trên miền Bắc về nông thôn làm đội quân công tác, cùng cán bộ địa phương và bà con nông dân sửa chữa những sai lầm trong cải cách ruộng đất và chấn chỉnh tổ chức, góp phần ổn định tình hình, giúp nhân dân đẩy mạnh sản xuất, xây dựng cuộc sống mới.


Cuối năm 1956.

Toàn quân căn bản hoàn thành chấn chỉnh tổ chức, biên chế và trang bị. Từ chỗ đơn thuần là bộ binh, hoạt động phân tán trên các chiến trường, quân đội ta đã tập trung xây dựng thành 14 sư đoàn (308, 312, 316, 320, 325, 350, 305, 330, 328, 332, 324, 335, 338), năm trung đoàn bộ binh độc lập, bốn sư đoàn pháo binh, và các trung đoàn, tiểu đoàn công binh, thông tin, vận tải với biên chế và trang bị tương đối thống nhất, đáp ứng yêu cầu quản lý, chỉ huy và sẵn sàng chiến đấu.

30 tháng 1.

Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 15) chuyển các sư đoàn 324, 325 trực thuộc Quân khu 4; sư đoàn 320 trực thuộc Quân khu Tả Ngạn, sư đoàn 332 và trung đoàn 248 trực thuộc Quân khu Đông Bắc, sư đoàn 304 trực thuộc Quân khu Hữu Ngạn, sư đoàn 335 trực thuộc Quân khu Tây Bắc.


12 tháng 2.

Thành lập Trường cán bộ Hậu cần (trên cơ sở Trường huấn luyện Cung cấp trong kháng chiến chống Pháp) thuộc Tổng cục Hậu cần (nghị định số 27/NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh)¹. Nhiệm vụ: “Đào tạo cán bộ sơ cấp hậu cần thuộc các ngành quản lý xe, quân khí, quân nhu, tài vụ, xăng dầu và bổ túc nghiệp vụ cho các chủ nhiệm hậu cần và các chuyên ngành thuộc cấp trung đoàn, sư đoàn và quân khu”.

Hiệu trưởng kiêm Chính ủy: Nguyễn Thanh Bình.


18 tháng 2.

Thành lập Trường sĩ quan Pháo binh (nghị định số 32-NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) trên cơ sở phân khoa pháo binh thuộc Trường sĩ quan Lục quân. Nhiệm vụ: đào tạo, bổ túc cán bộ sơ cấp và trung cấp pháo binh (gồm pháo mặt đất và cao xạ; cán bộ quân sự và chính trị).

Hiệu trưởng: Thiếu tướng Lê Thiết Hùng.


Tháng 3.

- Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra nghị quyết về xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng.

Trong giai đoạn mới, nhiệm vụ của quân đội là: “Bảo vệ công cuộc củng cố và xây dựng miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội; bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ và an ninh của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, làm hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh để củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong cả nước, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu xâm lược của chủ nghĩa đế quốc, chủ yếu là đế quốc Mỹ và tay sai”.

Phương châm xây dựng quân đội:"Tích cực xây dựng một quân đội nhân dân hùng mạnh, tiến dần từng bước lên chính quy và hiện đại hóa".

- Trung ương Đảng phê chuẩn kế hoạch xây dựng quân đội 5 năm (1955-1959) gồm:

1. Tổ chức biên chế.
2. Cải tiến trang bị vũ khí.
3. Huấn luyện chính quy về quân sự, chính trị, văn hóa và thể lực.
4. Huấn luyện cán bộ.
5. Thực hiện các điều lệnh.
6. Kiện toàn cơ quan tham mưu các cấp.
7. Xây dựng và nâng cao cơ sở vật chất.
8. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và công tác chính trị.


Tháng 5.

Toàn quân học tập Nghị quyết 12 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng.

Lớp học đầu tiên gồm cán bộ cao cấp toàn quân và cán bộ trung cấp thuộc cơ quan Bộ tổ chức tại Hà Nội, do Tổng Quân ủy trực tiếp chỉ đạo. Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Tổng Quân ủy, Bộ trưởng Quốc phòng phổ biến nghị quyết hội nghị Trung ương lần thứ 12 và nhiệm vụ, phương hướng xây dựng quân đội giai đoạn mới. Đồng chí Nguyễn Chí Thanh - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Tổng Quân ủy, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị giới thiệu tài liệu: “Nâng cao tư tưởng xã hội chủ nghĩa, khắc phục chủ nghĩa cá nhân".

Cuối khóa học, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và nói chuyện với cán bộ: “… Phải đề cao trách nhiệm, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ xây dựng quân đội, trước mắt là hoàn thành tốt chỉnh huấn cán bộ sơ cấp và chiến sĩ, đồng thời cố gắng giúp Đảng, Chính phủ và quân đội giải quyết khó khăn, phát huy thuận lợi …”.


Cuối tháng 5.

Trung đoàn 88 Sư đoàn 308 được tăng cường một số phân đội binh chủng diễn tập trung đoàn tiến công quân địch phòng ngự có chuẩn bị. Chủ tịch Hồ Chí Minh ra thao trường theo dõi bộ đội diễn tập. Bác chỉ thị: Tác chiến của bộ đội chủ lực phải phối hợp chặt chẽ với chiến tranh du kích của toàn dân; cần rút kinh nghiệm và phát huy truyền thống tốt đẹp của sư đoàn trong kháng chiến chống Pháp vào nhiệm vụ huấn luyện và xây dựng đơn vị hiện nay.


3 tháng 6.

Thành lập 6 quân khu (sắc lệnh số 017/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký): Quân khu Việt Bắc, Quân khu Đông Bắc, Quân khu Tây Bắc, Quân khu Hữu Ngạn, Quân khu Tả Ngạn và Quân khu 4. Nhiệm vụ: chỉ đạo mọi công việc chuẩn bị tác chiến (gồm cả xây dựng công sự quốc phòng), huấn luyện bộ đội, duy trì trật tự an ninh ở địa phương thời bình; chỉ đạo chỉ huy các lực lượng vũ trang quân khu tác chiến thời chiến.


Tháng 7.

Các sư đoàn bộ binh 308, 350 cùng một số đơn vị công binh, pháo binh và lực lượng vũ trang địa phương tham gia cứu đê, chống lụt ở miền Bắc. Tại đê Mai Lâm (ngoại thành Hà Nội) hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ lấy thân mình ngăn dòng nước lũ.


9-12 tháng 10.

Hội nghị chính ủy toàn quân quán triệt Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ 12, đề ra nhiệm vụ tập trung hoàn thành tốt chương trình huấn luyện quân sự, chấp hành các điều lệnh: thực hiện chế độ chính quy, xây dựng quân đội từng bước tiến lên hiện đại; tổ chức tốt đại hội đảng bộ các cấp và công tác khen thưởng tổng kết trong toàn quân.


17 tháng 10.

Thành lập trung đoàn thông tin 303 (Nghị định số 319-NĐA của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Cục Thông tin liên lạc. Biên chế: tiểu đoàn 132 dây trần, tiểu đoàn 333 hữu tuyến điện, đại đội 7 vô tuyến điện, đội thông tin vận động và cơ quan trung đoàn.

Ngày 23 tháng 10 năm 1958, đổi phiên hiệu là trung đoàn 205 gồm ba tiểu đoàn (tiểu đoàn 1 vô tuyến điện, tiểu đoàn 2 hữu tuyến điện, tiểu đoàn 132 xây dựng đường dây trần) và cơ quan.

Trung đoàn trưởng: trung tá Hồ Xuân Anh.
Chính ủy: thiếu tá Lê Tự Lập.


Tháng 10.

- Thành lập sáu đại đội 50, 60, 70, 80, 200, 300 (Đông Nam Bộ) và ba đại đội (Tây Nam Bộ). Một số tỉnh thành lập đơn vị vũ trang tập trung như đại đội 250 Biên Hòa, đại đội 40 tỉnh Bà Rịa, đại đội Thủ Dầu Một. Các tỉnh Cà Mau, Rạch Giá, Kiến Phong, Kiến Tường, Long An, An Giang xây dựng một số đội mang danh nghĩa lực lượng vũ trang giáo phái Cao Đài, Hòa Hảo: “tiểu đoàn Ngô Văn Sở”, “tiểu đoàn Đinh Tiên Hoàng”, “tiểu đoàn U Minh”, “tiểu đoàn 502”, “tiểu đoàn 504”, “tiểu đoàn 506”, “tiểu đoàn 512”.

Tại vùng rừng núi các tỉnh Khu 5 và Tây Nguyên xuất hiện các nhóm vũ trang tự vệ như Vạt Quýt, Phó Nía ở Sơn Hà; Cả Trươm, Lang ở Trà Bồng; Hoi ở Ba Tơ và một số tổ, đội vũ trang tuyên truyền.

- Bộ Quốc phòng quyết định chuyển Trường Quân y sĩ (thành lập năm 1949) thành Trường sĩ quan Quân y thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: đào tạo y sĩ cao cấp, phối hợp với Bộ Y tế đạo tạo dược sĩ cao cấp, chuẩn bị đào tạo cán bộ quân y bậc đại học

Hiệu trưởng: giáo sư Đỗ Xuân Hợp


Những tháng cuối năm 1957.

Các đơn vị vũ trang miền Đông Nam Bộ tập kích đồn Minh Thạnh (10-8-1957), thu một số lương thực, thực phẩm; tập kích địch ở Trại Be (18-9-1957), thu vũ khí và quân trang, giải tỏa thế uy hiếp của địch đối với chiến khu Đ từ phía Đông-Bắc; phục kích ở Lò Than (12-1957), diệt gần một đại đội địch.
________________________________________________
1. Tháng 8 năm 1958, đổi tên thành Trường sĩ quan Hậu cần.

Đầu năm.

Bộ Quốc phòng tổ chức thực hiện thí điểm gọi thanh niên nhập ngũ theo chế độ nghĩa vụ quân sự ở hai tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ. Tiếp đó mở rộng ra các tỉnh Hải Dương, Nghệ An, Hà Nam và huyện Phù Yên (tỉnh Sơn La).


Trung tuần tháng 3.

Tổng Quân ủy quyết định điều chỉnh kế hoạch dài hạn xây dựng quân đội, tăng thời gian đến năm 1960 cho phù hợp với kế hoạch Nhà nước (1958-1960). Những nội dung lớn của kế hoạch điều chỉnh là:

1. Giảm tổng quân số, cải tiến trang bị, vũ khí, xây dựng các đơn vị binh chủng chính quy, tương đối hiện đại; đồng thời tham gia xây dựng kinh tế.

2. Xúc tiến đào tạo cán bộ, xây dựng các trường quân sự.

3. Đẩy mạnh công tác huấn luyện và nghiên cứu khoa học quân sự.


20 tháng 3.

Hội nghị cán bộ cao cấp toàn quân nghiên cứu những vấn đề điều chỉnh trong kế hoạch xây dựng quân đội (1958-1960). Chủ tịch Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ cho quân đội:

“Một là, xây dựng quân đội ngày càng hùng mạnh và sẵn sàng chiến đấu để giữ gìn hòa bình, bảo vệ đất nước, bảo vệ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và làm hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Nhiệm vụ đó bao gồm việc xây dựng quân đội thường trực và xây dựng lực lượng hậu bị.

Hai là, tích cực tham gia sản xuất để góp phần xây dựng kinh tế, xây dựng và củng cố hậu phương”.


21 tháng 3.

- Bộ Quốc phòng quyết định thống nhất tổ chức, biên chế, trang bị của các đơn vị trong lục quân (bộ binh, phòng không, pháo binh, công binh, thông tin, thiết giáp, vận tải, phòng hóa học) và những đơn vị đầu tiên của không quân, hải quân.

- Trường lý luận chính trị thuộc Tổng cục Chính trị đổi tên thành Trường chính trị trung cao cấp Quân đội nhân dân Việt Nam (quyết định số 055/QĐ của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ trung cao cấp quân đội.

- Bộ Quốc phòng ra nghị định (số 047/NĐ) thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không (trên cơ sở tách sư đoàn pháo cao xạ 367 khỏi Bộ Tư lệnh Pháo binh). Nhiệm vụ: bảo vệ yếu địa.

Lực lượng trực thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không: sáu trung đoàn pháo cao xạ 210, 220, 230, 240, 250, 280, tiểu đoàn thông tin 56 và trường huấn luyện.

Tư lệnh: Hoàng Kiện.
Chính ủy: Đoàn Phụng.


Tháng 3.

Các sư đoàn bộ binh 316, 350, 335, 305, 338 chuyển thành lữ đoàn. Số quân ngoài biên chế được tổ chức thành các trung đoàn, tiểu đoàn tham gia xây dựng các khu công nghiệp (Việt Trì, Thái Nguyên), xây dựng 35 nông trường (ở Điện Biên, Mộc Châu, Yên Bái, Phú Thọ, Sơn Tây, Hòa Bình, Phát Diệm, miền Tây các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình) và xây dựng các tuyến đường giao thông chiến lược ở Tây Bắc.   


19 tháng 4.

- Thành lập Phòng Hóa học (nghị định số 098 của Bộ Quốc phòng) trực thuộc Cục Huấn luyện chiến đấu (Tổng cục Quân huấn). Nhiệm vụ: giúp Tổng cục Quân huấn chỉ đạo phòng chống chiến tranh hóa học, nguyên tử và xây dựng một số cơ quan, đơn vị hóa học.

Trưởng phòng: Đặng Quân Thụy.

- Bộ Tổng Tham mưu quyết định (số 214 - BMG) thành lập tiểu đoàn 6 phòng hóa đầu tiên của quân đội ta (sau đổi thành tiểu đoàn 901) và hai đại đội phòng hóa thuộc hai sư đoàn bộ binh 308, 320.

Ngày 19 tháng 4 trở thành ngày truyền thống của Bộ đội Hóa học.


Tháng 5.

Liên khu ủy Khu 5 ra nghị quyết về xây dựng căn cứ địa cách mạng và bước đầu xây dựng lực lượng vũ trang: “Củng cố lực lượng vũ trang và nửa vũ trang hiện có... Đồng thời, xây dựng cơ sở quần chúng vững mạnh làm điều kiện căn bản để duy trì và phát triển lực lượng vũ trang. Tổ chức tự vệ trong quần chúng nhằm bảo vệ các cuộc đấu tranh của quần chúng và giải thoát cán bộ khi cần thiết”.


Tháng 6.

Xứ ủy Nam Bộ quyết định thành lập Bộ Tư lệnh miền Đông Nam Bộ (sau đổi là Ban Quân sự Miền). Lực lượng trực thuộc: ba đại đội bộ binh (250, 9,59) và đại đội đặc công 60.

Trưởng ban: Nguyễn Hữu Xuyến.


7 tháng 7.

Hội nghị nhân dân huyện Trà Bồng (gồm 200 cán bộ và đại biểu các dân tộc bốn huyện miền tây Quảng Ngãi) ra lời kêu gọi: “Mọi người không phân biệt dân tộc, già, trẻ, gái, trai phải tham gia lực lượng vũ trang, luyện tập quân sự, làm vũ khí..., sẵn sàng nổi dậy, giành chính quyền”.


7-8 tháng 7.

Đại hội liên hoan Anh hùng và Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ hai. 456 chiến sĩ thi đua và đại biểu của 76 đơn vị trong cả nước dự đại hội. Nói chuyện với Đại hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: “Các anh hùng và Chiến sĩ thi đua cần phải luôn luôn dắt dìu, giúp đỡ những người xung quanh mình cùng tiến bộ. Mọi người đều phải cố gắng... Như vậy, đời sống của nhân dân ta chắc chắn sẻ cải thiện hơn nữa. Như vậy, chúng ta sẽ vững bước tiến dần lên chủ nghĩa xã hội...”.

3 tháng 8.

Thành lập Trường Hàng không (còn gọi là Câu lạc bộ Hàng không) tiền thân của Trường sĩ quan Chỉ huy - kỹ thuật không quân ngày nay.


15 tháng 8.

Thành lập đoàn 130 thuộc Cục Phòng thủ bờ biển, nòng cốt là học viên khóa 2 Trường Huấn luyện bờ biển. Đoàn 130 gồm ba phân đội 1, 2, 3. Mỗi phân đội có bốn tàu; mỗi tàu trang bị hai khẩu pháo 40 ly, hai khẩu 20 ly và một số bom, mìn đánh tàu ngầm, làm nhiệm vụ tuần tiễu vùng ven biển Đông Bắc đến Thanh Hóa.


22-27 tháng 8.

Hội nghị xây dựng lực lượng hậu bị trên miền Bắc quyết định cùng với việc tuyển quân theo chế độ nghĩa vụ quân sự sẽ thực hiện đăng ký, quản lý cán bộ, chiến sĩ phục viên, chuyển ngành dưới 45 tuổi, thanh niên từ 18 đến 25 tuổi và nhân viên kỹ thuật trong các cơ quan nhà nước, có đủ sức khỏe và điều kiện vào diện dự bị, tổ chức huấn luyện quân sự từ 10 đến 15 ngày trong một năm cho lực lượng dự bị và học sinh các trường đại học, trung học chuyên nghiệp, đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao quốc phòng trong toàn dân.


Tháng 8.

- Trung đoàn 4 thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không được tổ chức thành trung đoan tình báo phòng không 260 gồm sáu đại đội, (phiên hiệu từ 1 đến 6) trang bị ra-đa P-8) và ba đại đội quan sát mắt (phiên hiệu từ 7 đến 9).

Trung đoàn trưởng: Lương Hữu Sắt.
Chính ủy: Lê Đình Truy.

Đây là trung đoàn tình báo phòng không (ra-đa) đầu tiên của quân đội ta.

- Đảng ủy Quân khu Việt Bắc quyết định chuyển Trường Quân chính Liên khu Việt Bắc thành Trường bổ túc quân chính Quân khu Việt Bắc. Nhiệm vụ: bổ túc cán bộ từ trung đội đến tiểu đoàn và bồi dưỡng văn hóa cho cán bộ. Trong lễ khai giảng (24-12-1958), trường vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm. Bác căn dặn: “Là quân đội phải chiến đấu giỏi, làm công tác dân vận giỏi, tôn trọng tập quán của nhân dân các địa phương, đoàn kết chặt chẽ, giúp đỡ nhau làm sao cho miền núi theo kịp miền xuôi và phải vươn lên cao hơn nữa. Đặc biệt, nhà trường phải chính quy mẫu mực về mọi mặt...”.


Đêm 10 rạng 11 tháng 10.

Hai đại đội bộ binh (80, 90) và đại đội đặc công 50 do đồng chí Nguyễn Hữu Xuyến - Trưởng ban quân sự Miền chỉ huy, tiến công quận lỵ Dầu Tiếng (Thủ Dầu Một), diệt 200 tên địch, bắt 30 tên, thu hàng trăm súng các loại. Đây là một trong những trận đánh có tiếng vang lớn của lực lượng vũ trang ta ở miền Nam.


20 tháng 10.

Thành lập Trường Quân chính Quân khu 4. Nhiệm vụ: đào tạo, bổ túc cán bộ trung đội, đại đội.


25 tháng 10.

Đại đội đặc công 60 miền Đông Nam Bộ do đồng chí Năm Hoa chỉ huy tiến công trụ sở phái đoán MAAG của Mỹ ở Biên Hòa, làm thương vong 19 cố vấn Mỹ.

 
Tháng 10.

Các sư đoàn chủ lực thuộc Bộ cùng một số đơn vị bộ đội công binh, pháo binh và lực lượng vũ trang Quân khu Tả Ngạn, Quân khu Hữu Ngạn tham gia xây dựng công trình thủy nông Bắc - Hưng - Hải. Sau một năm lao động, các đơn vị đóng góp hơn 20 vạn ngày công, đào 50 vạn mét khối đất, góp phần hoàn thành công trình thủy nông, bảo đảm tưới tiêu cho hàng vạn héc-ta ruộng đồng thuộc 18 huyện đồng bằng Bắc Bộ.


4 tháng 11.

Bộ Quốc phòng ra nghị định (số 262/NĐA) sáp nhập Cục Quân giới và Cục Quân khí thành Cục Quân giới thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ:

- Quản lý, cung cấp các loại binh khí, khí tài, đạn dược, phương tiện kỹ thuật toàn quân.

- Nghiên cứu, hướng dẫn toàn quân sử dụng các loại binh khí, kỹ thuật.

- Tổ chức tiếp nhận, cất giữ, bảo quản, sửa chữa các loại binh khí, khí tài và sản xuất một số vũ khí, đạn dược.

Cục trưởng: Nguyễn Văn Nam.


19 tháng 11.

Bộ Chính trị ra nghị quyết (số 58/NQ-TW) về “Xây dựng lực lượng cảnh vệ nôi địa và biên cương" (sau đổi tên là lực lượng Công an nhân dân vũ trang). Nhiệm vụ: “Trấn áp mọi hành động phá hoại của bọn phản cách mạng trong nước và bọn phản cách mạng ngoài nước xâm nhập phá hoại nước ta, luôn luôn sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ an ninh biên giới, bờ biển, giới tuyến và nội địa, bảo vệ an toàn các cơ sở kinh tế, văn hóa quan trọng...”.


Tháng 11.

- Tổng Quân ủy triệu tập hội nghị chính ủy và chủ nhiệm chính trị toàn quân phổ biến bàn dự thảo điều lệ công tác chính trị của quân đội. Điều lệ quy định tính chất, nhiệm vụ và nội dung chủ yếu của công tác chính trị, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, xác định nhiệm vụ, chức trách của các cơ quan chính trị, làm cơ sở cho mọi hoạt động công tác đảng - công tác chính trị trong toàn quân.

- Bộ Quốc phòng ra nghị định ban hành quy định chính thức về tiêu chuẩn cung cấp quân trang mới cho sĩ quan, hạ sĩ quan và binh sĩ trong quân đội.


Cuối tháng 11.

- Tổng Quân ủy phát động phong trào thi đua “Tiến nhanh hoàn thành vượt mức kế hoạch xây dựng quân đội” trong toàn quân.

- Tổng cục Chính trị hoàn thành tổng kết công tác đảng - công tác chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp.


15 tháng 12.

Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Trường Quân chính Quân khu Tả Ngạn tại Kiến An. Nhiệm vụ: bổ túc cán bộ trung đội, đại đội, tập huấn sĩ quan dự bị.

Hiệu trưởng: Nguyễn Hữu Sở.
Chính ủy: Nguyễn Duy Tường.


20 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh (số 109/SL-LK) về chế độ phục vụ của sĩ quan: chế độ quân hàm, quân hiệu; chế độ tiền lương và chế độ khen thưởng của Quân đội nhân dân Việt Nam (căn cứ vào nghị quyết được Quốc hội thông qua, tháng 4 năm 1958).


22 tháng 12.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho quân đội nhân kỷ niệm 14 năm ngày thành lập.

- Bộ Quốc phòng tổ chức trọng thể lễ trao quân hàm cho cán bộ cấp cao toàn quân (gồm 22 cán bộ cấp Thiếu tướng đến Đại tướng, 37 đại tá, 75 thượng tá). Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: “Dù ở cương vị nào, các đồng chí phải luôn luôn gương mẫu, luôn luôn xứng đáng là người đầy tớ trung thành tận tụy của nhân dân”.


Cuối năm 1958.

Hai sư đoàn bộ binh (324, 325) diễn tập sư đoàn chiến đấu phòng ngự ở Quân khu 4. Sư đoàn bộ binh 320 diễn tập đánh địch đổ bộ đường biển trên địa hình đồng bằng có ruộng nước ở hữu ngạn sông Hồng. Lữ đoàn bộ binh 335 diễn tập đánh địch đổ bộ đường không trên địa hình rừng núi Tây Bắc.

Trong năm 1958, toàn quân có 48 cuộc diễn tập cơ quan tham mưu hai cấp (sư đoàn, trung đoàn). Đây là bước trưởng thành mới về trình độ sẵn sàng chiến đấu của quân đội ta.

12-21 tháng 1.

Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng xác định đường lối cách mạng miền Nam, phương hướng xây dựng và chiến đấu của các lực lượng vũ trang ở miền Nam.

Trung ương Đảng nêu rõ: “Con đường phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền... Theo tình hình cụ thể và yêu cầu hiện nay của cách mạng thì con đường đó là lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang hoặc ít hoặc nhiều tùy tình hình... Khi sử dụng lực lượng vũ trang tự vệ và vũ trang tuyên truyền, cần phải thấu suốt nguyên tắc phục vụ cho đấu tranh chính trị và phục tùng lợi ích của đấu tranh chính trị... Phải hết sức che giấu và giữ gìn lực lượng... Nhưng do đế quốc Mỹ là đế quốc hiếu chiến nhất, cho nên trong những điều kiện nào đó, cuộc khởi nghĩa của nhân dân miền Nam cũng có khả năng chuyển thành cuộc đấu tranh vũ trang trường kỳ... Đảng ta phải thấy trước khả năng ấy để chuẩn bị chu đáo và chủ động đối phó trong mọi tình thế”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh kết luận hội nghị: “Ta giương cao ngọn cờ hòa bình vì rất có lợi cho ta. Nhưng hòa bình không phải là ta không chuẩn bị lực lượng... Nếu ta tổ chức lực lượng chính trị cho tốt, thì khi cần vũ trang sẽ không khó”.

 
24 tháng 1.

- Thành lập Cục Không quân thuộc Bộ Tổng Tham mưu (nghị định số 319/NĐ của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Nhiệm vụ: giúp Bộ Quốc phòng nghiên cứu chủ trương và kế hoạch tổ chức, xây dựng lực lượng không quân và các căn cứ không quân; tổ chức và chỉ huy các đơn vị mặt đất và đơn vị trên không; đào tạo bồi dưỡng cán bộ và nhân viên kỹ thuật; bảo quản tu sửa các sân bay hiện có, xây dựng các sân bay mới, chỉ đạo hoạt động của Câu lạc bộ Hàng không, đào tạo lực lượng hậu bị của không quân.

Cục trưởng: đại tá Đặng Tính.
Chính ủy: thượng tá Hoàng Thế Thiện.

- Thành lập Cục Hải quân thuộc Bộ Tổng Tham mưu (nghị định số 322/NĐA) của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh.

Nhiệm vụ: giúp Bộ nghiên cứu, thực hiện kế hoạch xây dựng, chỉ huy lực lượng hải quân, quản lý các quân cảng, bảo vệ hải phận miền Bắc trong thời bình, phối hợp với các binh chủng và lực lượng vũ trang địa phương chiến đấu trong thời chiến.

Cục trưởng kiêm Chính ủy: đại tá Tạ Xuân Thu.
Cục phó: đại tá Nguyễn Bá Phát.


6 tháng 2.

Nhân dân ba làng Tà Lốc, Tà Léc, Hà Ri cùng tám làng khác thuộc hai xã Vĩnh Hiệp, Vĩnh Hảo (Bình Định) nổi dậy, chống địch dồn dân, dời vào rừng sâu tổ chức chiến đấu, thành lập các đội tự vệ, trang bị bằng cung, nỏ, sẵn sàng đánh địch càn quét.


Tháng 2.

Tổng Quân ủy quán triệt Nghị quyết hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 15, bàn việc xây dựng quân đội trong giai đoạn mới:

“Cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dân ta và quân đội ta sẽ phải tiến hành vẫn là chiến tranh nhân dân... Do đó, cần thực hiện vũ trang toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ. Xây dựng quân đội ta thành một quân đội cách mạng, chính quy, hiện đại, có số lượng thích hợp và chất lượng chiến đấu cao, được trang bị và huấn luyện chu đáo. Kết hợp khoa học quân sự hiện đại, nguyên tắc tác chiến của một quân đội gồm nhiều binh chủng hợp thành với kinh nghiệm tác chiến trong cuộc chiến tranh vừa qua để định ra nội dung huấn luyện bộ đội cho thích hợp với yêu cầu tác chiến mới”.


Cuối tháng 2.

- Sư đoàn 338 bộ đội miền Nam tập kết và một số trung đoàn bộ binh trên miền Bắc chuyển thành các đoàn huấn luyện, chuẩn bị đưa bộ đội vào chiến trường miền Nam.

- Một số sư đoàn, lữ đoàn bộ binh của Bộ và trực thuộc Quân khu 4, Quân khu Tây Bắc chuyển sang biên chế thời chiến, sẵn sàng cơ động chiến đấu.


1 tháng 3.

Các đài ra-đa thuộc trung đoàn 260 bố trí ở Điện Biên (Lai Châu), Đồ Sơn (Hải Phòng), Trùng Quang (Nam Định), Quảng Xương (Thanh Hóa), Điền Lư (Nam Quân khu 4) chính thức phát sóng trên toàn mạng, cảnh giới bầu trời Tổ quốc. Ngày 1 tháng 3 trờ thành ngày truyền thống của Bộ đội Ra-đa.


3 tháng 3.

- Thành lập đơn vị 339 gồm 43 cán bộ, chiến sĩ tại xã Trà Thọ, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi. Toàn đội làm lễ tuyên thệ dưới cờ Tổ quốc: “Chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để đánh đổ Mỹ - Diệm, giành chính quyền về tay nhân dân”.

Chỉ huy trưởng: đồng chí Trung (dân tộc Cor).
Chính trị viên: Lữ Quốc Trị (dân tộc Kinh).

- Thành lập Công an nhân dân vũ trang (nghị định số 100/TTg của Thủ tướng Chính phủ): “Nay thống nhất các đơn vị bộ đội đang làm công tác bảo vệ nội địa, bảo vệ biên giới, giới tuyến và các đơn vị công an biên phòng, cảnh sát vũ trang, thành lập một lực lượng vũ trang chuyên trách công tác biên phòng và bảo vệ nội địa, lấy tên là Công an nhân dân vũ trang”. Trực thuộc Bộ Tư lệnh có hai trung đoàn 600 và 254, tiểu đoàn cơ động 12, thủy đội 18, bốn cục (Tham mưu, Trinh sát, Chính trị, Hậu cần), các trường (văn hóa, lái xe, hạ sĩ quan, huấn luyện ngựa, huấn luyện chó nghiệp vụ) và một số đơn vị chuyên môn kỹ thuật.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Thiếu tướng Phan Trọng Tuệ.

Ngày 3 tháng 3 trở thành ngày truyền thống của Công an nhân dân vũ trang (nay là Bộ đội Biên phòng).


21 tháng 3.

Thành lập trung đoàn ra-đa trinh sát thứ hai phiên hiệu 290 thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không. Biên chế bốn đại đội, đến tháng 7 có bảy đại đội ra-đa và một đại đội chỉ huy, hoạt động tại địa bàn Quân khu 4.

Trung đoàn trưởng: Lương Hữu Sắt (nguyên trung đoàn trưởng trung đoàn 260).
Chính ủy: Phạm Đăng Ty.


Tháng 3.

- Sư đoàn bộ binh 324 và lữ đoàn 305 diễn tập hành quân cơ động xe pháo trên địa hình rừng núi, đồng bằng, phối hợp bộ binh với đặc công, bộ binh với pháo binh tiêu diệt các cứ điểm kiên cố của “địch”. Một số phân đội thuộc lữ đoàn 305 huấn luyện bộ đội nhảy dù.

- Sư đoàn bộ binh 330 huấn luyện chiến đấu trên địa hình đồng bằng có nhiều làng mạc, sông ngòi, đồng nước và diễn tập tiến công quân địch đang vận động hoặc lâm thời chuyển sang phòng ngự.

- Lữ đoàn bộ binh 335 nghiên cứu huấn luyện chiến đấu tiến công và phòng ngự trên địa hình rừng núi.

Các sư đoàn, lữ đoàn, trung đoàn cơ động của Bộ đẩy mạnh nghiên cứu, huấn luyện, sẵn sàng nhận nhiệm vụ vào Nam chiến đấu khi có lệnh.


Cuối tháng 3.

- Đại hội thi bắn pháo toàn quân lần thứ nhất. 11 đại đội thuộc các đơn vị pháo binh dự bị, pháo binh quân khu và sư đoàn tham dự. Kết quả: đại đội 9 (lữ đoàn 364) giành giải nhất về bắn loại pháo bắn ngắm gián tiếp, khẩu đội 1 (đại đội 1, trung đoàn 82) pháo phòng tăng giải nhất về loại pháo bắn ngắm trực tiếp.

- Bộ Tổng Tham mưu tổ chức hội nghị tổng kết công tác huấn luyện chiến đấu trong bốn năm.

Hội nghị đánh giá: các khóa huấn luyện bộ đội từ năm 1955 đến 1959 đã nâng cao năng lực chỉ huy và hiểu biết cơ bản của cán bộ, chiến sĩ về tác chiến hiện đại, tạo cơ sở để nghiên cứu, xây dựng chiến thuật của ta sau này.

Hội nghị đề ra phương hướng đến năm 1960: sơ bộ kết luận những vấn đề chủ yếu về chiến thuật của quân đội và giao cho các quân khu, sư đoàn, lữ đoàn nghiên cứu một số hình thức chiến thuật vận dụng vào việc xây dựng, huấn luyện bộ đội


30 tháng 3.

Thành lập Trường sĩ quan Công binh (trên cơ sở phân khoa công binh của Trường sĩ quan Lục quân). Nhiệm vụ: đào tạo sĩ quan chỉ huy phân đội công binh (gồm các chuyên ngành công binh công trình, công binh cầu phà, xe máy công binh) cho các đơn vị công binh toàn quân. (Ngày 20 tháng 10 năm 1964 chuyển thành phân khoa công binh thuộc Trường sĩ quan Lục quân).

25 tháng 4.

Thành lập hai trung đoàn phòng không 210 và 280, trang bị pháo cao xạ 90 ly (chuyển từ hai trung đoàn 224 và 218 Bộ Tư lệnh Pháo binh sang) thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không (quyết định số 410/QĐ của Bộ Quốc phòng). Trung đoàn 210 bảo vệ khu công nghiệp Thái Nguyên. Trung đoàn 280 bảo vệ thành phố Vinh và cảng Bến Thủy (Nghệ An).


1 tháng 5.

Thành lập trung đoàn không quân vận tải 919 (nghị định số 429/NĐ của Bộ Quốc phòng) thuộc Cục Không quân, biên chế hai đại đội. Đại đội bay (gồm ba trung đội IL.14, LI.2, AN.2) và đại đội máy. Đây là trung đoàn không quân vận tải đầu tiên của quân đội ta.

7 tháng 5.

Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ thị cho Xứ ủy Nam Bộ: “Cần sử dụng một cách linh hoạt hoạt động vũ trang tuyên truyền để hỗ trợ cho đấu tranh chính trị; trong những trường hợp cần thiết, để phục vụ cho phong trào đấu tranh chính trị, lực lượng vũ trang tuyên truyền có thể tiêu diệt từng bộ phận gian ác nhất của địch”.


18 tháng 5.

Thành lập đoàn 135 (sau đổi phiên hiệu là 140) - đơn vị tàu tuần tiễu thứ hai của hải quân ta. Biên chế: ba phân đội (5,6,7) trang bị 12 tàu tuần tiễu. Đoàn có nhiệm vụ tuần tiễu ven biển từ Nghệ An đến Cửa Tùng.


19 tháng 5.

Thành lập Đoàn 559. Tổng Quân ủy, Bộ Quốc phòng thành lập tổ chức hoạt động chi viện miền Nam, Lúc đầu lấy tên là “Đoàn công tác quân sự đặc biệt”. Nhiệm vụ: vận chuyển hàng quân sự, tổ chức đưa đón bộ đội cán bộ vào miền Nam và từ Nam ra Bắc. Thượng tá Võ Bẩm - Cục phó Cục Nông trường được cử làm đoàn trưởng kiêm chính ủy.

Ngày 1 tháng 6, tiểu đoàn vận tải bộ 301 được thành lập trực thuộc “Đoàn công tác quân sự đặc biệt”. Tiểu đoàn biên chế 440 cán bộ, chiến sĩ. Đại úy Chu Đăng Chữ tiểu đoàn trưởng; đại úy Nguyễn Danh (tức Chính) chính trị viên.

Tháng 7 năm 1959, Bộ Quốc phòng tổ chức tiểu đoàn vận tải biển 603 có nhiệm vụ vận chuyển vũ khí chi viện cho miền Nam.

Ngày 12 tháng 9 năm 1959, Bộ Quốc phòng ra quyết định số 446/QĐ hợp thức việc thành lập “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” lấy tên là đoàn 559 (tên gọi thời điểm thành lập) và quy định lại nhiệm vụ của đoàn:

- Tổ chức mở đường giao thông quân sự vào miền Nam dọc theo dãy Trường Sơn.
- Vận chuyển hàng quân sự cho miền Nam
- Đưa đón cán bộ, bộ đội hành quân vào chiến trường...


Tháng 7.

Xứ ủy Nam bộ cử ba đội vũ trang tuyên truyền do các đồng chí Lâm Quốc Đăng, Phạm Thuận, Nguyễn Văn Tâm phụ trách, mở đường từ miền Đông Nam Bộ ra các tỉnh Nam Trung Bộ và Nam Tây Nguyên, nối liên lạc với đường giao liên dọc theo dãy Trường Sơn từ miền Bắc vào.


19 tháng 8.

- Tỉnh ủy Quảng Ngãi thành lập đơn vị vũ trang tập trung thứ hai mang phiên hiệu 89 gồm 36 cán bộ, chiến sĩ tại thôn Trà Ngôn, xã Sơn Lập, huyện Sơn Hà. Đội trưởng: đồng chí Hà (dân tộc Re). Chính trị viên: đồng chí Hồng.

- Ngày 2 tháng 9, thành lập đơn vị vũ trang thứ ba phiên hiệu 229 gồm 32 cán bộ, chiến sĩ do đồng chí Long (dân tộc Re) đội phó, đồng chí Tiến chính trị viên. Trong tháng 9, thành lập đơn vị thứ tư phiên hiệu V9 gồm 30 cán bộ, chiến sĩ do đồng chí Bân làm đội trưởng. Tháng 12, thành lập đơn vị V12 gồm 30 cán bộ, chiến sĩ, phần lớn đã được huấn luyện ở miền Bắc, đồng chí Kỳ làm đội trưởng.


26 tháng 8.

Đại đội 3 và một bộ phận đại đội 1 “tiểu đoàn Đinh Tiên Hoàng” phối hợp với đội vũ trang tuyên truyền xã Khánh An, tiến công đồn Vàm Cái Tàu, cách thị xã Cà Mau 10 ki-lô-mét, diệt trung đội dân vệ và hội đồng xã Khánh An, bắt 12 tên, thu 56 súng các loại. Tiếp đó, các đơn vị hỗ trợ nhân dân địa phương vây đồn Cả Giữa, diệt ác ôn, giải tán tề ngụy, đánh bại địch càn vào vùng Cây Bàng, diệt dinh điền đồi Đức Mẹ, làm chủ huyện Trần Văn Thời một thời gian.


28 tháng 8.

- Nhân dân các dân tộc huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) được đơn vị 339 của tỉnh hỗ trợ nổi dậy diệt ác, phá kìm ở 16 xã, bức rút 7 đồn, diệt 161 tên, trừng trị 61 tên tề ngụy ác ôn, lập chính quyền cách mạng ở một số thôn, xã vùng rừng núi, xóa bỏ tề ở 6 xã vùng thấp. Đến ngày 1 tháng 9 năm 1959, nhân dân làm chủ toàn huyện Trà Bồng (trừ quận lỵ).

- Nhân dân miền tây Quảng Ngãi cùng nổi dậy lật đổ ngụy quyền ở thôn, xã và bao vây uy hiếp đồn bốt địch. Chỉ trong một tuần, toàn bộ vùng cao huyện Sơn Hà và hơn 20 xã thuộc các huyện Ba Tơ, Minh Long do nhân dân làm chủ.

Thắng lợi của khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi mở đầu thời kỳ phong trào cách mạng ở Khu 5 chuyển sang thế tiến công, góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng trên toàn miền Nam.


26 tháng 9.

Chiến thắng giồng Thị Đam - gò Quản Cung. Tiểu đoàn 502 tỉnh Kiến Phong (gồm hơn 100 cán bộ, chiến sĩ) phục kích trung đoàn 42 ngụy ở giồng Thị Đam và gò Quản Cung (xã Tân Hội Cơ, huyện Hồng Ngự), đánh thiệt hại một tiểu đoàn, bắt 105 tên (có ban chỉ huy), thu 48 tàu xuồng, 11 máy vô tuyến điện, 365 súng các loại và 30.000 viên đạn. Vũ khí thu được đã trang bị cho 23 đội vũ trang công tác ở các huyện Hồng Ngự, Cao Lãnh (Kiến Tường).

Chiến thắng giồng Thị Đam - gò Quản Cung có tiếng vang lớn ở Nam Bộ, cổ vũ nhân dân các địa phương “đồng khởi”.


12 tháng 9.

Thành lập Đoàn 959 thuộc Bộ Quốc phòng (quyết định số 446/QĐ của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: làm chuyên gia về quân sự cho Quân ủy Trung ương và Bộ chỉ huy tối cao Quân đội giải phóng nhân dân Lào, tổ chức chi viện vật chất từ Việt Nam sang Lào và trực tiếp chỉ huy các đơn vị bộ đội tình nguyện Việt Nam hoạt động trên chiến trường nước bạn.


30 tháng 9.

Thành lập trường Không quân Việt Nam, phiên hiệu trung đoàn không quân 910 (nghị định số 429/NĐ của Bộ trưởng Quốc phòng). Nhiệm vụ: đào tạo phi công, nhân viên dẫn đường, thông tin và cơ giới trên không.


5 tháng 10.

Thành lập trung đoàn xe tăng đầu tiên, phiên hiệu trung đoàn xe tăng 202 (nghị định số 449/NĐ của Bộ trưởng Quốc phòng) thuộc Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh.

Biên chế: ba tiểu đoàn xe tăng chiến đấu (1,2,3), một đại đội sửa chữa, một đại đội công binh, một đại đội huấn luyện, một đại đội vệ binh, một đại đội thông tin và bốn cơ quan (tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật).

Trung đoàn trưởng: thiếu tá Đào Huy Vũ.
Chính ủy: thiếu tá Đặng Quang Long.

Ngày 5 tháng 10 trở thành ngày truyền thống của Bộ đội Thiết giáp.


Cuối tháng 11.

Cục Công binh triển lãm sáng kiến, cải tiến kỹ thuật tại Hà Nội. 184 sáng kiến, trong đó có 134 sáng kiến dự triển lãm được cấp giấy chứng nhận và bằng khen. Chủ tịch Hồ Chí Minh đến xem triển lãm và ghi sổ lưu niệm: “Các chiến sĩ trong ngành Công binh ta đã cố gắng thi đua tìm tòi, nghiên cứu, phát huy sáng kiến mãi nhằm mục đích làm cho mọi công việc nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Thế là trực tiếp góp vào công việc đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm nền tảng vững mạnh đấu tranh thống nhất nước nhà”.


Đầu tháng 12.

Khu ủy Khu 8 (Liên tỉnh ủy miền Trung Nam Bộ) quán triệt Nghị quyết 15 của Trung ương, chỉ thị cho các địa phương chuẩn bị khởi nghĩa đồng loạt.


22 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho quân đội, nhân kỷ niệm 15 năm ngày thành lập: “Phải không ngừng nâng cao trình độ chính trị, kỹ thuật và văn hóa, ra sức công tác và lao động, tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội; phải trau dồi đạo đức cách mạng, đoàn kết khiêm tốn, biết vì Đảng vì dân; phải nâng cao chí khí chiến đấu, luôn luôn sẵn sàng bảo vệ Hòa Bình”.

Khánh thành nhà Bảo tàng quân đội tại Hà Nội.

Đầu tháng 1.

- Hội nghị cán bộ quân sự miền Đông Nam Bộ bàn nhiệm vụ xây dựng và đẩy mạnh hoạt động của lực lượng vũ trang trong năm 1960, hỗ trợ nhân dân nổi dậy, giành quyền làm chủ ở vùng nông thôn, lấy vũ khí địch trang bị cho các đơn vị vũ trang ta. Phương án đánh Tua Hai được Xứ ủy Nam Bộ phê chuẩn.

- Thành lập Khu Sài Gòn - Gia Định gồm Sài Gòn, Chợ Lớn và Gia Định. Lực lượng vũ trang tập trung có đơn vị C13, gồm ba tiểu đội hoạt động ở Củ Chi, Hóc Môn, Gò Vấp.

Bí thư Khu ủy: Võ Văn Kiệt.


19 tháng 1.

Đơn vị vũ trang tập trung đầu tiên (đại đội 264) ra đời trong phong trào Đồng khởi tại xã Bình Khánh, huyện Mỏ Cày (Bến Tre). Đơn vị gồm 50 cán bộ, chiến sĩ, trang bị 23 khẩu súng các loại, do đồng chí Lê Minh Đào (Ba Đào) chỉ huy.


Đêm 25 rạng 26 tháng 1.

Trận tập kích Tua Hai, căn cứ trung đoàn 3 sư đoàn 21 ngụy, cách thị xã Tây Ninh 7 ki-lô-mét về phía bắc.

Lực lượng tham gia trận đánh có các đại đội bộ binh 59, 70, 80, đại đội đặc công 60 (chủ lực Miền) và ba tiểu đội vũ trang tỉnh Tây Ninh, do đồng chí Nguyễn Hữu Xuyến, Trưởng ban quân sự Miền chỉ huy. Ta diệt và bắt 500 tên địch, thu 1.500 súng các loại.

Chiến thắng Tua Hai gây chấn động lớn trên toàn Miền, cổ vũ mạnh mẽ quần chúng đứng lên Đồng khởi.


Tháng 2.

Đại hội thi bắn pháo toàn quân lần thứ hai. 22 đơn vị và 24 cán bộ đại diện cho các đơn vị pháo binh toàn quân dự thi.

Kết quả: - Về pháo mặt đất: đại đội 2 trung đoàn 68 pháo binh sư đoàn 304 giành giải nhất về bắn ngắm gián tiếp; khẩu đội 2 đại đội 4 trung đoàn 82 đoạt giải nhất về bắn ngắm trực tiếp.

-   Về pháo cao xạ: đại đội pháo cao xạ Quân khu 4 giành giải nhất.

-   Về thi bắn của cán bộ: đoàn tuyển thủ Trường sĩ quan Pháo binh giành giải nhất (cả ba giáo viên: Trịnh Ngọc Thủy, Vũ Quang Anh, Trần Lâm Bản đều đạt điểm tuyệt đối 40-40).


24 tháng 2.

Thành lập đại đội khung nhảy dù (phiên hiệu C45) (quyết định số 133/QĐ của Cục trưởng Cục Không quân). Biên chế: hai trung đội và ban chỉ huy đại đội. Nhiệm vụ: tham gia bảo vệ an ninh vùng biên giới, chống thổ phỉ; huấn luyện kỹ thuật nhảy dù cho một số đơn vị bộ binh thuộc lữ đoàn dù 305 và huấn luyện lực lượng hậu bị cho đơn vị dù.


10-13 tháng 3.

- Cục Công binh diễn tập bắc cầu phao qua sông Hồng bằng khí tài hỗn hợp ở Chèm (Hà Nội). Trung đoàn 239 sử dụng một số khí tài của trung đoàn 249 bắc xong chiếc cầu dài 639 mét trong hai giờ. Cuộc diễn tập bảo đảm vượt sông đánh dấu bước tiến mới của Bộ đội Công binh trong huấn luyện, bảo đảm cơ động cho tác chiến hiệp đồng binh chủng.

- Tiếp đó, tại Trung Hà (Sơn Tây), Cục Công binh tổ chức đại hội thao diễn kỹ thuật công binh (tháng 4 năm 1960). Các đơn vị công binh của Bộ, quân khu và các sư đoàn, lữ đoàn toàn quân về dự. Hơn 100 sáng kiến các loại được trình diễn. Đây là bước trưởng thành mới về trình độ chuyên môn kỹ thuật của Bộ đội Công binh Việt Nam.


28 tháng 4.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh (số 11/SL) ban hành Luật Nghĩa vụ quân sự.


8 tháng 5.

Bầu cử Quốc hội khóa II. Trong số 362 đại biểu trúng cử, có 20 đại biểu quân đội.


Tháng 5.

Thành lập Ban Quân sự trực thuộc Khu ủy Khu 5. Lực lượng vũ trang của khu có 12 đại đội đặc công và hai đại đội bộ binh. Riêng tỉnh Quảng Nam có một đại đội đặc công, một đội quân báo, sáu khung đại đội, Quảng Ngãi có ba đại đội. Các tỉnh khác đều có một đại đội.

Trưởng ban: Võ Chí Công.


18 tháng 6.

Từ kinh nghiệm của đại đội 2 sơn pháo (trung đoàn pháo binh 68 sư đoàn 304), Tổng cục Chính trị phát động phong trào thi đua “Ba nhất” (đạt thành tích nhiều nhất, đều nhất, giỏi nhất trong huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu) trong toàn thể các lực lượng vũ trang nhân dân.


Tháng 6.

- Bộ Quốc phòng chỉ thị hợp nhất Trường Quân chính Quân khu Hữu Ngạn và Trường Quân chính Quân khu Tả Ngạn (mang tên Trường Quân chính Quân khu Tả Ngạn). Nhiệm vụ: bồi dưỡng cán bộ cho hai Quân khu Hữu Ngạn, Tả Ngạn và các sư đoàn bộ binh 308, 312, 316, 320

- Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu thiết kế, chế tạo thành công mìn chống tăng và mìn sát thương.

21 tháng 7.

Đại hội Đảng toàn quân: Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với Đại hội: phải đoàn kết, nâng cao tinh thần cảnh giác, phải cố gắng thi đua, phải chịu khó lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm, phải giữ kỷ luật cho nghiêm túc để xứng đáng là một đội quân cách mạng.


Cuối tháng 7.

Khu ủy Khu 5 chủ trương mở đợt hoạt động vũ trang trong toàn khu nhằm củng cố và mở rộng căn cứ Tây Nguyên và miền tây các tỉnh, giành quyền làm chủ ở vùng giáp ranh giữa đồng bằng và miền núi.

Mở đầu đợt hoạt động, lực lượng vũ trang tỉnh Bình Thuận tiến công đồn Bắc Ruộng, quận Hoài Đức (31-7-1960), diệt và bắt 300 tên địch. Tiếp đó, lực lượng vũ trang Ninh Thuận diệt các đồn Tà Lú, Ma Ty, bao vây đồn Suối Đầu huyện Bác Ái (8-1960).


Tháng 7.

Thành lập Bộ Chỉ huy lực lượng vũ trang giải phóng miền Đông (Quân khu miền Đông) và Khu ủy miền Đông Nam Bộ. Sở chỉ huy Quân khu đóng ở Suối Linh (Chiến khu Đ).

Chỉ huy trưởng: Nguyễn Hữu Xuyến.
Chỉ huy phó: Lâm Quốc Đăng.


5-10 tháng 9.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ ba của Đảng họp tại thủ đô Hà Nội. Đại hội tuyên dương công trạng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp và trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ đất nước, phát triển kinh tế văn hóa những năm 1954-1960.

Đại hội đề ra nhiệm vụ của quân đội: bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công cuộc đấu tranh cách mạng giải phóng miền Nam và làm nghĩa vụ quốc tế... Tích cực xây dựng quân đội tiến lên chính quy hiện đại, củng cố và phát triển dân quân tự vệ, xây dựng lực lượng hậu bị, gắn liền xây dựng kinh tế với củng cố quốc phòng, bảo đảm cho quân đội sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi.


Tháng 9.

Lực lượng vũ trang ba thứ quân ở miền Nam (bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương tỉnh, huyện và dân quân tự vệ ở xã ấp) phát triển mạnh trong cao trào Đồng khởi.

Bộ đội tập trung có tiểu đoàn 500 (gồm 997 người) thuộc Liên tỉnh miền Đông Nam Bộ; tiểu đoàn 261 (gồm 266 người) thuộc Liên tỉnh miền Trung Nam Bộ; tiểu đoàn 306 (gồm 771 người) thuộc Liên tỉnh miền Tây Nam Bộ. Liên khu 5 có hai đại đội bộ binh và 12 đội đặc công (khoảng 1.000 người). Đây là những đơn vị chủ lực được lựa chọn từ các đơn vị vũ trang tập trung tỉnh, huyện, phần lớn đã trải qua kháng chiến chống Pháp và trưởng thành trong cao trào Đồng khởi.

Bộ đội địa phương: Nam Bộ có 17 đại đội tỉnh và 70 trung đội huyện (khoảng 7.000 người). Liên khu 5 có 123 trung đội và 76 đội vũ trang công tác (gồm 5.500 người). Đây là lực lượng nòng cốt của chiến tranh nhân dân trên địa bàn tỉnh, huyện.

Dân quân tự vệ xã, ấp: 560 xã ở Nam Bộ có tiểu đội du kích, 190 xã thành lập trung đội du kích (khoảng 7.000 người). Ở Liên khu 5, lực lượng tự vệ du kích các xã miền núi có khoảng 3.000 người. Đây là lực lượng vũ trang rộng rãi ở cơ sở, làm nhiệm vụ hỗ trợ quần chúng đấu tranh chính trị, bảo vệ chính quyền cách mạng ở xã, ấp, phối hợp với bộ đội tập trung trong chiến đấu.


12 tháng 10.

Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 470/QĐ) thành lập Cục nghiên cứu Kỹ thuật thuộc Bộ Quốc phòng. Nhiệm vụ: nghiên cứu kỹ thuật, giúp Bộ chỉ đạo công tác nghiên cứu và cải tiến kỹ thuật, phổ biến khoa học kỹ thuật quân sự, chỉ đạo công tác nghiên cứu kỹ thuật toàn quân.

Cục trưởng: Trần Sâm.
Cục phó: Hoàng Đình Phu.


Tháng 10.

Thành lập Ban Quân sự Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn do đồng chí Nguyễn Hồng Đào (Mười Hồ) phụ trách. Nhiệm vụ: xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang, đẩy mạnh hoạt động vũ trang, hỗ trợ phong trào đấu tranh chính trị ở nội và ngoại thành Sài Gòn.


20 tháng 12.

Tại Rùm Đuôn, xã Tân Lập, huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh, đại biểu quốc dân miền Nam tiến hành đại hội thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, bầu ra Ủy ban Trung ương do luật sư Nguyễn Hữu Thọ làm Chủ tịch.


ưTháng 12.

Kết thúc kế hoạch quân sự dài hạn lần thứ nhất (1955-1960).

Tiếp theo thời kỳ chiến đấu và xây dựng trong kháng chiến chống Pháp, Quân đội nhân dân Việt Nam đã được xây dựng và trưởng thành. Từ đơn thuần bộ binh, tổ chức chưa thống nhất, trang bị kém trở thành một quân đội có lục quân chính quy, tương đối hiện đại và đã đặt được cơ sở đầu tiên cho các quân chủng Hải quân, Phòng không, Không quân. Sức mạnh chiến đấu và trình độ sẵn sàng chiến đấu của quân đội được nâng lên một bước rõ rệt. Đây là cơ sở rất quan trọng cho quân đội ta tiếp tục xây dựng, phát triển lực lượng và hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu trong những năm sau này.

Tháng 1.

Tổng Quân ủy ra chỉ thị thành lập “Quân giải phóng miền Nam Việt Nam”, “một bộ phận của Quân đội nhân dân Việt Nam, do Đảng sáng lập và xây dựng, giáo dục và lãnh đạo ... Kế tục truyền thống anh dũng, tinh thần quật khởi và đoàn kết chiến đấu của nhân dân miền Nam anh hùng, kế tục truyền thống vẻ vang phục vụ nhân dân của Quân đội nhân dân Việt Nam, mục tiêu chiến đấu của quân đội đó là kiên quyết thực hiện cương lĩnh, đường lối của Đảng, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc, người cày có ruộng, tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Quân giải phóng miền Nam Việt Nam vừa là một đội quân chiến đấu, vừa là một đội quân công tác và sản xuất. Để bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ, Quân giải phóng miền Nam sẽ xây dựng ba thứ quân: bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích. Phương châm xây dựng là khẩn trương, nhưng phải phù hợp với tình hình và khả năng thực tế và có đủ điều kiện để đối phó với những tình huống đột biến, lấy việc xây dựng các đơn vị tập trung làm chủ yếu, đồng thời hết sức coi trọng việc xây dựng bộ đội địa phương và dân quân du kích".


Cuối tháng 1.

Thành lập Trung ương Cục miền Nam. Đồng chí Nguyễn Văn Linh (Mười Cúc) được cử làm Bí thư Trung ương Cục. Các đồng chí Trần Lương (Trần Nam Trung), Phan Văn Đáng, Nguyễn Văn Xô, Võ Chí Công, Võ Văn Kiệt, Ba Hường, Trần Văn Quang là ủy viên


31 tháng 1.

Bộ Chính trị ra nghị quyết về phương hướng và nhiệm vụ trước mắt của cách mạng miền Nam, nhận định: thời kỳ tạm ổn của chế độ Mỹ-Diệm đã qua, thời kỳ khủng hoảng liên tiếp, suy sụp nghiêm trọng đã bắt đầu ... Do lực lượng so sánh đã thay đổi, cần phải chuyển phương châm đấu tranh. Bộ Chính trị chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân đủ mạnh để tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Ngoài việc xây dựng dân quân và du kích xã, bộ đội địa phương của huyện và bộ đội tập trung của tỉnh, cần đặc biệt chú trọng một số đơn vị tập trung mạnh. Đi đôi với việc xây dựng lực lượng vũ trang, cần tích cực giải quyết vấn đề trang bị, cung cấp cho bộ đội.


Tháng 1 - tháng 3.

Một số tiểu đoàn bộ binh, pháo binh, công binh thuộc sư đoàn 325 và trung đoàn 274 (Quân khu 4), hai lữ đoàn 316, 335 (Quân khu Tây Bắc) phối hợp với nhân dân và bộ đội Pa-thét Lào chiến đấu bảo vệ vùng giải phóng Cánh Đồng Chum, Noọng Hét thuộc tỉnh Xiêng Khoảng và nhiều địa phương khác.


15 tháng 2.

Thống nhất các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam Việt Nam. Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam trao cho Quân giải phóng quân kỳ mang dòng chữ: “Giải phóng quân anh dũng chiến thắng”.

Hệ thống chỉ huy quân sự hình thành từ Miền đến xã. Ban Quân sự trực thuộc Trung ương Cục miền Nam do Thiếu tướng Trần Lương - Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị làm trưởng ban. Bộ Tư lệnh các Quân khu 1 (Đông Nam Bộ), Quân khu 2 (Trung Nam Bộ), Quân khu 3 (Tây Nam Bộ), Quân khu 4 (Sài Gòn - Gia Định), Quân khu 6 (Nam Trung Bộ) được thành lập. Các tỉnh, huyện đều có ban quân sự. Ở xã có xã đội. Các thành phố, thị xã có cơ sở vũ trang bí mật, các tổ biệt động, đội tuyên truyền vũ trang.


17 tháng 2.

Bộ Tổng Tham mưu ra quyết định (số 06/TM6) thành lập tiểu đoàn xe lội nước 69 gồm một đại đội xe BAV, một đại đội xe xích K61, một trung đội sửa chữa, một trung đội thông tin trinh sát và một trung đội điều chỉnh giao thông.


25 tháng 2.

Bộ Chính trị thông qua kế hoạch quân sự 5 năm lần thứ hai (1961-1965). Nội dung:

1. Xây dựng lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng trên miền Bắc. Tăng cường sức mạnh của lục quân, xây dựng bộ đội phòng không, không quân, hải quân. Hoàn thành chính quy hóa, tạo cho quân đội có đủ các thành phần binh chủng, quân chủng mạnh, hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam và làm nghĩa vụ quốc tế.

2. Xây dựng ở miền Nam một lực lượng vũ trang tập trung mạnh. Bộ đội địa phương huyện tổ chức đến trung đội, đại đội. Bộ đội tập trung tỉnh tổ chức đến đại đội, tiểu đoàn. Xây dựng 10 đến 15 trung đoàn mạnh về xung lực, hỏa lực và một số đơn vị pháo hỗn hợp có khả năng phá công sự, diệt xe tăng, bắn rơi máy bay địch.

3. Giúp đỡ cách mạng Lào về chuyên gia quân sự, đào tạo cán bộ và phát triển lực lượng vũ trang. Tổ chức quân tình nguyện phối hợp chiến đấu khi bạn yêu cầu

4. Kiện toàn bộ máy chỉ đạo quân sự của Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung thống nhất, của Đảng đối với lực lượng vũ trang nhân dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự hội nghị và chỉ thị: “Quân đội ta là Quân đội nhân dân. Chiến tranh của ta là chiến tranh nhân dân. Quân đội ta phải gắn chặt với dân. Trong quân đội tác phong đồng cam cộng khổ là rất quan trọng. Trang bị kỹ thuật phải tiến lên, nhưng sinh hoạt của bộ đội phải phù hợp với sinh hoạt của nhân dân”.


Tháng 2.

- Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương chỉ thị các tỉnh Nam Bộ tổ chức lực lượng nhận vũ khí của miền Bắc, đồng thời giao nhiệm vụ cho Cục Hải quân nghiên cứu đường vận chuyển chiến lược trên biển để phục vụ cho hoạt động chi viện chiến trường.

- Thành lập tiểu đoàn chủ lực đầu tiên phiên hiệu d500 trên cơ sở các đơn vị C59, C80, C300 (đơn vị sản xuất và bảo vệ) thuộc Quân khu Miền Đông.

Biên chế: hai đại đội bộ binh, một đại đội trợ chiến và một đại đội trinh sát (gồm 600 người).

Tiểu đoàn trưởng: Đặng Ngọc Sĩ.
Chính trị viên: Nguyễn Trọng Tâm.

Ngày 15 tháng 4, tiểu đoàn 500 chính thức ra mắt tại Suối Linh (Chiến khu Đ).


Cuối tháng 2.

- Trung đoàn 102 và trung đoàn 36 (sư đoàn 308) được tăng cường pháo binh, thiết giáp, công binh, diễn tập hành quân cơ động của bộ binh và cơ giới trên địa hình đồng bằng có nhiều sông ngòi và ruộng nước ở Thanh Oai, Ứng Hòa (Hà Tây). Tháng 11 năm 1961, trên địa bàn ba tỉnh Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, sư đoàn 308 tổ chức diễn tập quy mô lớn hơn (123 xe kéo pháo, 15 xe tăng và pháo tự hành, 519 xe ô tô và mô tô dã chiến tham gia) nhằm kiểm tra khả năng cơ động, trình độ tác chiến của bộ đội chủ lực cơ động trực thuộc Bộ.

- Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Tư lệnh các quân khu, quân chủng, binh chủng và các sư đoàn tổ chức nhiều cuộc diễn tập chiến đấu tiến công và phòng ngự trên địa hình rừng núi, đồng bằng, diễn tập chống địch đổ bộ đường không và đường biển, rút kinh nghiệm về tổ chức, biên chế, trang bị, cách đánh của đơn vị chiến thuật và mối quan hệ hiệp đồng chiến đấu giữa các lực lượng, giữa chủ lực và địa phương.

3 tháng 3.

Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 12/QP) sáp nhập Trường Bổ túc quân sự trung cao cấp và Trường Chính trị trung cao cấp thành Học viện Quân chính. Nhiệm vụ: bổ túc, đào tạo cán bộ chính trị và quân sự trung cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam.


Tháng 3.

- Thành lập Ban Tổng kết chiến lược thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Nhiệm vụ: tổng kết kinh nghiệm đấu tranh vũ trang, xây dựng lực lượng vũ trang trong kháng chiến chống Pháp, phục vụ nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của quân đội trong giai đoạn mới.

Trưởng ban: Trung tướng Hoàng Văn Thái.

- Phòng viết sử thuộc Tổng cục Chính trị, Cục nghiên cứu Khoa học quân sự thuộc Bộ Tổng Tham mưu và hệ thống các cơ quan tổng kết kinh nghiệm chiến tranh, biên soạn lịch sử đơn vị, nghiên cứu khoa học quân sự được thành lập, tổ chức theo ngành dọc đến cấp sư đoàn.


11 tháng 4.

Thành lập Trường Quân chính Quân khu 5 tại Quảng Nam-Đà Nẵng. Nhiệm vụ: bồi dưỡng cán bộ tiểu đội, trung đội.

Hiệu trưởng: Quách Tự Hấp.
Chính ủy: Hoàng Minh Thắng.


14 tháng 4.

Thành lập trung đoàn xây dựng công trình 259 (quyết định số 160/QĐ của Bộ trưởng Quốc phòng) thuộc Cục Công binh (gồm 719 người). Nhiệm vụ: xây dựng các công trình quốc phòng.


Tháng 4 - tháng 5.

Quân tình nguyện Việt Nam gồm sư đoàn bộ binh 325, tiểu đoàn 19 bộ đội biên phòng Quân khu 4, tiểu đoàn 927 bộ đội địa phương tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với bộ đội Pa-thét Lào mở chiến dịch Tà Khống. Bộ đội ta tiến công các vị trí địch dọc đường số 7 và đường số 9, mở rộng vùng giải phóng của bạn nối liền với các căn cứ kháng chiến của ta ở tây Quảng Nam và tây Quảng Bình, tạo điều kiện cho Đoàn 559 mở đường sang tây Trường Sơn.


5 tháng 5.

Đoàn cán bộ quân sự tăng cường cho Ban Quân sự Miền và các quân khu ở miền Nam, gồm 500 người hầu hết là cán bộ cao cấp, trung cấp do Thiếu tướng Trần Văn Quang - Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Tổng tham mưu trưởng dẫn đầu, xuất phát từ Xuân Mai (Hòa Bình) theo đường tây Trường Sơn vào chiến trường Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Đoàn lên đường vào lúc Liên Xô phóng thành công con tàu mang tên “Phương Đông” đưa anh hùng Ga-ga-rin - người đầu tiên trên thế giới bay vào vũ trụ, nên đặt tên là “đoàn Phương Đông”. Ngày 28 tháng 7, đoàn vào đến vị trí tập kết - đồi 300 (Bình Long).


29 tháng 5.

Toàn quân phát động phong trào: “Xây dựng quân đội tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chính quy hiện đại”.


1 tháng 6.

Đoàn cán bộ quân sự thứ hai tăng cường cho chiến trường miền Nam gồm 400 người, do đồng chí Nguyễn Hoàng Lâm (Nguyễn Văn Bứa) và đồng chí Lê Quốc Sản dẫn đầu hành quân từ miền Bắc vào chiến trường.


Tháng 6.

- Quân ủy Trung ương chỉ thị cho Bộ Tư lệnh Quân khu 4 mở đường vận tải cơ giới nối đường số 12 với đường số 9 (đường 129). Sau hai tháng lao động khẩn trương, hai tiểu đoàn 939 và 3 (Quân khu 4) và hai tiểu đoàn thuộc sư đoàn bộ binh 325 đã hoàn thành, đưa đường 129 vào sử dụng, kịp thời vận chuyển một số vũ khí và hàng quý vào chiến trường miền Nam.

- Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Trường sĩ quan Kỹ thuật. Nhiệm vụ: đào tạo, bổ túc sĩ quan kỹ thuật các chuyên ngành quân khí, ra-đa, máy chỉ huy, thông tin, xăng dầu, quản lý xe, công binh, hóa học.


8 tháng 7.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh (số 37/LCT) tậng thưởng Huân chương Chiến công cho các đơn vị, cán bộ và chiến sĩ quân đội đã có thành tích chiến đấu tiễu phỉ, bảo vệ biên giới Tổ quốc.


10-12 tháng 7.

Đại hội chiến sĩ thi đua toàn quân họp tại thủ đô Hà Nội. 224 chiến sĩ thi đua, 48 đại biểu các đơn vị tiên tiến, đại diện các quân chủng, binh chủng, quân khu và dân quân tự vệ trên miền Bắc về dự.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với Đại hội:

“Toàn thể cán bộ và chiến sĩ ta phải luôn luôn nâng cao trình độ chính trị, văn hóa và mức hiểu biết về khoa học và kỹ thuật.

Phải giữ gìn kỷ luật một cách rất nghiêm túc. Nâng cao cảnh giác sẵn sàng đập tan mọi âm mưu nham hiểm của địch ...

Phải tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để tự cải thiện mức sống của mình và giảm nhẹ sự đóng góp của đồng bào. Đồng thời phải nghiêm khắc chống tham ô lãng phí.

Đoàn kết và giúp đỡ nhân dân, nhất là đoàn kết, học hỏi, giúp đỡ và thi đua với công nhân và nông dân".


27 tháng 7.

Thành lập Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và Quân khu 6. Bộ Tư lệnh Quân khu 5 do đồng chí Nguyễn Đôn - Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, nguyên Tư lệnh Quân khu 4 làm Tư lệnh kiêm Chính ủy; đồng chí Võ Thứ - Tham mưu trưởng, đồng chí Nguyễn Tuấn Tài (Trần Kiên) - Chủ nhiệm hậu cần.

Bộ Tư lệnh Quân khu 6 do đồng chí YBlok quyền Tư lệnh, đồng chí Nguyễn Mơ (Tư Khiêm) - Chính ủy, đồng chí Nguyễn Trọng Xuyên (Sáu Phúc) - Tham mưu trưởng, đồng chí Trần Phòng (Bảy Kiên) - Chủ nhiệm hậu cần.

3 tháng 8.

Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 74/QĐ), thành lập căn cứ hải quân I thuộc Cục Hải quân, phụ trách vùng biển, hải đảo từ biên giới Việt-Trung đến Cửa Hội và căn cứ Hải quân II phụ trách vùng biển, hải đảo từ Cửa Hội tới Cửa Tùng.

Nhiệm vụ hai căn cứ:

1. Lãnh đạo, chỉ huy xây dựng lực lượng hải quân.

2. Độc lập hoặc phối hợp với các quân binh chủng, bảo vệ trật tự trị an trên hải phận, ven bờ, hải đảo, bảo vệ quyền lợi quốc gia trên biển, bảo vệ nhân dân làm ăn, phối hợp với các đơn vị bạn chiến đấu khi chiến tranh xảy ra.

3. Liên hệ với địa phương xây dựng lực lượng hậu bị hải quân.

4. Lập kế hoạch bảo vệ, chỉ huy cung ứng vật tư cho các đơn vị hải quân, vận chuyển tiếp tế cho các lực lượng trên đảo.


9 tháng 8.

Thành lập trung đoàn ra-đa trinh sát thứ ba (trung đoàn 292) thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không (quyết định số 64/QĐ của Bộ Quốc phòng). Biên chế: ba đại đội ra-đa và một đại đội quan sát mắt, hoạt động trên địa bàn Tây Bắc.

Trung đoàn trưởng: Hứa Mạnh Tài.
Chính ủy: Nguyễn Thanh Liêm.


27 tháng 8.

Thành lập Trường Quân chính sơ cấp Miền (phiên hiệu C86) trên cơ sở hợp nhất hai trường C50 và 850 tại Tây Ninh (nay là Trường sĩ quan Lục quân 2). Nhiệm vụ: đào tạo, bổ túc cán bộ quân sự, chính trị sơ cấp, mỗi năm hai khóa.

Hiệu trưởng: Đỗ Phong (Hai Trung).

Ngày 27 tháng 8 trở thành ngày truyền thống của Trường sĩ quan Lục quân 2 ngày nay.


Giữa năm 1961.

Bộ Tổng Tham mưu quyết định thực hiện biên chế thời chiến đối với sư đoàn 325, lữ đoàn 341, trung đoàn 244 thuộc Quân khu 4, hai lữ đoàn 316, 333 và trung đoàn 148 thuộc Quân khu Tây Bắc, sẵn sàng cơ động vào chiến trường khi cần thiết.


30 tháng 8.

Tiểu đoàn 90, đội đặc công 406, phân đội học viên Trường Quân chính Quân khu 5 và hai tiểu đội du kích tập kích quận lỵ Đắc Hà (Công Tum), diệt và bắt 180 tên địch, thu nhiều súng các loại; tiếp đó, ngày 2 tháng 9, đánh thiệt hại nặng hai tiểu đoàn địch từ Đắc Tô kéo xuống ứng cứu, tạo điều kiện cho nhân dân 28 làng dọc đường số 5 từ Đắc Hà đến Giá Vụt nổi dậy diệt ác ôn, phá “ấp chiến lược”, mở rộng vùng căn cứ.


2 tháng 9.

Hai tiểu đoàn 1 và 2 chủ lực Miền làm lễ ra mắt tại chiến khu Dương Minh Châu (Đông Nam Bộ). Tiểu đoàn 1 do đồng chí Bùi Thanh Vân (Út Liêm) làm tiểu đoàn trưởng, đồng chí Đặng Vân Thượng làm chính trị viên. Tiểu đoàn 2 do đồng chí Huỳnh Leo (Bình Minh) làm tiểu đoàn trưởng, đồng chí Hải (Bảy Trượt) làm chính trị viên. Mỗi tiểu đoàn biên chế trên 120 cán bộ, chiến sĩ, trang bị hơn 100 khẩu súng các loại. Đây là hai tiểu đoàn chủ lực cơ động đầu tiên của quân đội ta trên chiến trường Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ. Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch đoàn chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam căn dặn: “Nước ta còn nghèo, dân ta đang bị áp bức bóc lột, nên người và vũ khi hiện chỉ có bấy nhiêu. Các đồng chí hãy lấy đó làm vốn rồi liên hệ với địa phương xin thêm người, tổ chức và huấn luyện cho tốt để gấp rút ra chiến đấu hỗ trợ phong trào”.


16 tháng 9.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh công bố “Pháp lệnh đặt Huân chương và Huy chương Chiến sĩ vẻ vang" cho cán bộ, chiến sĩ có công xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam sau ngày hòa bình lập lại (20-7-1954).


Tháng 9.

Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương thông qua đề án do Bộ Tổng Tham mưu chuẩn bị về xây dựng lực lượng vũ trang ở miền Nam những năm 1961-1963.


Đêm 17 rạng 18 tháng 9.

Chiến thắng Phước Vĩnh. Tiểu đoàn 500 chủ lực Quân khu 7 và một trung đội đặc công phối hợp với bộ đội địa phương hai huyện Phú Giáo và Tân Uyên, tập kích tỉnh lỵ Phước Vĩnh, do một tiểu đoàn biệt động và một đại đội cảnh sát ngụy đóng giữ. Sau một giờ chiến đấu, bộ đội ta làm chủ tỉnh lỵ, diệt 180 tên, trong đó có tỉnh trưởng Nguyễn Minh Mẫn, bắt khoảng 100 tên, giải thoát 300 cán bộ bị địch giam giữ. Với 600 súng thu được của địch, ta thành lập tiểu đoàn 700 và tiểu đoàn 900 trợ chiến. Đây là thắng lợi lớn của lực lượng vũ trang ta trên chiến trường Nam Bộ.


23 tháng 10.

Thành lập Đoàn 759 vận tải quân sự đường biển (quyết định số 97/QĐ của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: mua sắm phương tiện, tiến hành vận chuyển các loại hàng tiếp tế cho chiến trường miền Nam bằng đường biển. Số quân lúc đầu của đoàn là 38 cán bộ, chiến sĩ, trong đó 20 người do các tỉnh Nam Bộ vừa cử ra.

Đoàn trưởng: Đoàn Hồng Phước.
Chính ủy: Võ Huy Phúc.


Cuối năm 1961.

- Đại hội thi bắn pháo toàn quân lần thứ ba. 10 tiểu đoàn đại diện cho các đơn vị pháo trong toàn quân về dự.

Kết quả: về tập thể, tiểu đoàn 4 lữ đoàn 364 giành giải nhất. Về cá nhân: thiếu úy Ngô Huy Hùng chủ nhiệm trinh sát tiểu đoàn thuộc trung đoàn 204 đoạt giải nhất.

- Thành lập Trường Quân chính Quân khu 9. Nhiệm vụ: huấn luyện cán bộ quân sự, chính trị sơ cấp.

Hiệu trưởng: Tư Thắng.

- Lực lượng vũ trang ba thứ quân (bộ đội chủ lực khu, bộ đội địa phương tỉnh, huyện và du kích tự vệ) ở miền Nam phát triển về tổ chức, biên chế, trang bị:

Bộ đội chủ lực thuộc các quân khu có 11 tiểu đoàn, gồm sáu tiểu đoàn ở Khu 5, năm tiểu đoàn ở các Quân khu 6 (Nam Trung Bộ), Quân khu 7 (Đông Nam Bộ), Quân khu 8 (Trung Nam Bộ), Quân khu 9 (Tây Nam Bộ) và Quân khu Sài Gòn - Gia Định. Mỗi tiểu đoàn khoảng 500 người, biên chế từ hai đến ba đại đội bộ binh, một đại đội đặc công, một đại đội (trung đội) trợ chiến và các phân đội bảo đảm, trang bị chủ yếu là súng từ miền Bắc đưa vào và súng thu được của địch.

Bộ đội địa phương tỉnh, huyện và bộ đội chủ lực khu có 24.500 cán bộ, chiến sĩ. Mỗi huyện tổ chức được một trung đội hoặc một đại đội; tỉnh có từ một đến hai đại đội, biên chế thành các trung đội bộ binh, công binh, trợ chiến và các phân đội bảo đảm, trang bị vũ khí thu được của địch. Một số đơn vị ở Khu 5, Tây Nguyên bắt đầu trang bị vũ khí từ miền Bắc đưa vào.

Du kích tự vệ có khoảng 100.000 người, trong đó 70.000 ở Nam Bộ, 30.000 ở Khu 5. Nhiều xã giải phóng tổ chức được trung đội du kích tập trung, trang bị các loại vũ khí tự chế tạo và một số súng thu được của địch.

Cùng với các đơn vị chiến đấu, đã hình thành 16 căn cứ hậu cần, trong đó hai căn cứ thuộc Ban Quân sự Miền; hai căn cứ thuộc Quân khu 7; năm căn cứ thuộc Quân khu 8; ba căn cứ thuộc Quân khu 9; hai căn cứ thuộc Quân khu Sài Gòn - Gia Định và hai căn cứ thuộc Quân khu 5.

Hệ thống chỉ đạo, chỉ huy quân sự thuộc các khu ủy, tỉnh ủy, huyện ủy và chi bộ xã được củng cố. Hệ thống cơ quan công tác đảng - công tác chính trị trong các đơn vị vũ trang tập trung hình thành. Đại đội bộ đội địa phương có chính trị viên, trung đội bộ đội địa phương huyện có chi bộ Đảng.

9 tháng 2.

Thành lập trung đoàn bộ binh 1 (Q.761, còn gọi là c.56) chủ lực Miền tại Trảng Dài (Tây Ninh). Biên chế (2-1962) hai tiểu đoàn bộ binh 1 và 2, một số phân đội trợ chiến và ba cơ quan tham mưu, chính trị, hậu cần. Cán bộ từ trung đoàn trưởng đến tiểu đội trưởng đều được huấn luyện chính quy trên miền Bắc.

Trung đoàn trưởng: Tăng Thiên Kim (tức Hoàng Đình Chương)
Chính ủy: Lê Văn Nhỏ (tức Hai Lâm)

Đây là trung đoàn chủ lực cơ động đầu tiên trên chiến trường miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.


17 tháng 2.

Thành lập Cục Vật tư nhiên liệu thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: tổ chức cung cấp, quản lý vật tư dân dụng của quân đội, quản lý các xí nghiệp quốc phòng về vật tư, thiết bị, nhân công; cung cấp, quản lý xăng dầu trong toàn quân.

Cục trưởng: Trần Hiếu Tâm.


18 tháng 2.

Lực lượng vũ trang Cà Mau phối hợp với nhân dân địa phương tiến công địch ở Đầm Dơi, Cái Nước và nhiều vị trí khác, diệt 572 tên, góp phần làm thất bại cuộc càn quét gom dân lập “ấp chiến lược” của chín tiểu đoàn địch vào U Minh.


26-27 tháng 2.

Bộ Chính trị ra nghị quyết về những công tác trước mắt của cách mạng miền Nam: “Kiên quyết đẩy mạnh đấu tranh chính trị, quân sự, giành và giữ thế chủ động hơn nữa... Lực lượng vũ trang của tỉnh phối hợp với lực lượng vũ trang của huyện và xã ... đánh tan các lực lượng dân vệ, bảo an và cả những đơn vị biệt kích của địch. Lực lượng vũ trang tập trung của khu và toàn Miền có nhiệm vụ chính là tiêu diệt sinh lực địch, chủ động đánh những trận tiêu diệt, giúp cho các địa phương phát triển chiến tranh du kích, chống càn, phá ấp chiến lược và đẩy mạnh đấu tranh chính trị”.

“Khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang ngày càng lớn mạnh, kể cả du kích, bộ đội địa phương và chủ lực..., trên tư tưởng tự lực cánh sinh, lấy của địch trang bị cho mình là chủ yếu, mặc dầu sự giúp đỡ của miền Bắc là hết sức tích cực và quan trọng”.


Tháng 2 - tháng 5.

Bộ đội chủ lực Khu 5 phối hợp với bộ đội địa phương và du kích tiến công quận lỵ Trà My (Quảng Nam), Trà Bồng (Quảng Ngãi); các căn cứ Định Quang, Hương Nhơn (Bình Định), An Lĩnh, Núi Miếu, Hòn Ngang (Phú Yên), các bốt bảo an, dân vệ Hữu Đức, Từ Lâm (Ninh Thuận), Đồng Kho (Bình Thuận); phục kích diệt bốn đoàn tàu quân sự địch trên đoạn đường Ma Lâm - Long Thạnh, Ma Lâm - Mường Mán (Bình Thuận).


23 tháng 3.

Thành lập Viện nghiên cứu Y học quân sự (quyết định số 80/QĐ của Bộ trưởng Quốc phòng) trên cơ sở Trường Sĩ quan Quân y. Nhiệm vụ: nghiên cứu y học quân sự phục vụ quân đội huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, đào tạo và bổ túc cán bộ quân y cho toàn quân.

Viện trưởng: Giáo sư Đỗ Xuân Hợp.
Chính ủy: Trần Huy.


Tháng 3 - tháng 6.

Bộ đội chủ lực Miền phối hợp với lực lượng vũ trang và nhân dân các tỉnh Bình Dương, Bình Long, Phước Tuy, Biên Hòa, Tây Ninh, Gia Định đánh trả cuộc hành quân “Mặt trời mọc” của 8.000 quân ngụy.


2-4 đến 12-5.

Chiến dịch Nậm Thà (Thượng Lào).

Lực lượng tham gia: quân tình nguyện Việt Nam có hai lữ đoàn (335, 316), tiểu đoàn 3 lữ đoàn 330 bộ binh, một tiểu đoàn sơn pháo 75 ly, một tiểu đoàn súng cối 120 ly, một tiểu đoàn súng máy phòng không 12,7 ly. Bộ đội Pa-thét Lào: hai tiểu đoàn bộ binh 2 và 701.

Bộ Tư lệnh chiến dịch, về phía Việt Nam có: Thiếu tướng Nguyễn Bằng Giang-Tư lệnh; Thiếu tướng Trần Độ-Chính ủy.

Sau hơn một tháng chuẩn bị, kết hợp đột phá với bao vây vu hồi, quân tình nguyện Việt Nam phối hợp với bộ đội Pa-thét Lào giải phóng Mường Sinh, Nậm Thà, phát triển tiến công, truy kích địch. Ngày 12 tháng 5, chiến dịch kết thúc. Được sụ hỗ trợ của quân tình nguyện Việt Nam, bộ đội Pa-thét Lào diệt 137 tên địch, bắt 1.424 tên, thu 400 súng, 596 tấn đạn, 1.500 phuy xăng, mở rộng vùng giải phóng Thượng Lào (800 ki-lô-mét vuông, với 76.000 dân).

Chiến dịch Nậm Thà đánh dấu bước trưởng thành của quân đội ta về tổ chức hành quân, xây dựng trận địa phòng ngự, đột phá, thọc sâu, bao vây, vu hồi, truy kích... trong chiến dịch tiến công địch ở vùng rừng núi.


8 tháng 4.

Chuyến tàu đi trinh sát và mang chỉ thị Trung ương về “mở đường vận tải trên biển” của Đoàn 759 do đồng chí Bông Văn Dĩa chỉ huy vào đến bến Ghềnh Hào (Cà Mau) an toàn. Sau chuyến đi mở đường, trong năm 1962, Đoàn 759 vận chuyển được bốn chuyến (112 tấn hàng) vào đến Nam Bộ.


Tháng 4.

Hội nghị Trung ương Cục bàn kế hoạch thực hiện nghị quyết Bộ Chính trị (2-1962): “Khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang, chú trọng cả ba thứ quân để đủ sức chặn đánh và đánh bại những âm mưu quân sự của địch”.

4-6 tháng 5:

Đại hội liên hoan Anh hùng, Chiến sĩ thi đua toàn quân lần thứ ba.

1.060 đại biểu gồm Anh hùng và Chiến sĩ thi đua thuộc các ngành, các địa phương và đại diện của nhiều đơn vị tiên tiến (gồm cả các lực lượng vũ trang) đã về Thủ đô dự Đại hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và căn dặn: “Anh hùng, Chiến sĩ thi đua và lao động tiên tiến phải làm đầu tàu lôi cuốn người khác cùng tiến bộ, đồng thời phải luôn luôn khiêm tốn, luôn luôn cố gắng học hỏi để tiến bộ không ngừng. Đảng viên, đoàn thanh niên và cán bộ công đoàn phải làm gương mẫu trong mọi công việc. Như vậy thì đội ngũ lao động của chúng ta nhất định khắc phục được khó khăn, đánh thắng sự bần cùng và lạc hậu, xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân...”.

Đại hội đã tuyên dương phong trào thi đua “Ba nhất” trong quân đội và 45 Anh hùng lao động.


8-5-1962 đến 1-1963.

Bộ đội chủ lực Khu 5 phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương đánh trả cuộc hành quân “Hải Yến” của địch ở Phú Yên, cuộc hành quân “Đồng Tiến” ở Bình Định. Trong tám tháng chiến đấu liên tục, lực lượng vũ trang các địa phương đánh 150 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 1.600 tên, phá hủy 5 đoàn xe lửa chở quân ứng cứu, bắn rơi 2 máy bay lên thẳng chở quân, bắn bị thương 5 chiếc khác.


Đầu tháng 5.

Tiểu đội đặc công tỉnh Quảng Nam gồm 10 chiến sĩ do tiểu đội phó Võ Như Hưng chỉ huy cùng tổ du kích xã do Lê Tấn Hiển chỉ huy, đánh lui hàng chục đợt tiến công của một tiểu đoàn địch tại xã Điện Ngọc (Điện Bàn). Về ta, bốn chiến sĩ anh dũng hy sinh, một bị thương, năm chiến sĩ bám trận địa chiến đấu đến tối mới rút ra ngoài. Chiến công của 10 dũng sĩ Điện Ngọc có tiếng vang lớn.


Tháng 5.

Thành lập ba trung đoàn bộ binh 1, 2, 3 chủ lực thuộc Quân khu 5.

Trung đoàn 1 gồm hai tiểu đoàn bộ binh (60 và 91), hoạt động ở Quảng Nam.

Trung đoàn 2 gồm ba tiểu đoàn (95, 90, 85) và một khung tiểu đoàn trợ chiến hoạt động ở hai tỉnh Quảng Ngãi và Công Tum.

Trung đoàn 3 gồm ba tiểu đoàn (50, 32, 30) và một khung trợ chiến hoạt động ở các tỉnh Bình Định, Phú Yên và Gia Rai.


Cuối tháng 5.

Đại tá Võ Bẩm, Đoàn trưởng Đoàn 559 trực tiếp báo cáo với Chủ tịch Hồ Chí Minh về quá trình mở đường, vận chuyển hàng, đưa bộ đội vào chiến trường và sự giúp đỡ to lớn của đồng bào các dân tộc dọc tuyến đường. Bác khen ngợi tinh thần phục vụ tân tụy của cán bộ, chiến sĩ và chỉ thị cho Đoàn 559 tiếp tục làm tốt, làm nhiều hơn nữa, đưa thật nhiều hàng vào chiến trường. Bác gửi muối, vải vào tặng đồng bào các dân tộc trên đường Trường Sơn.


Tháng 6.

- Quân ủy Trung ương chỉ thị cho các lực lượng vũ trang miền Nam: “Đẩy mạnh hoạt động quân sự, kết hợp với đấu tranh chính trị, bảo vệ và phát triển lực lượng, phá tan âm mưu lập ấp chiến lược của địch".

- Thành lập trung đoàn bộ binh 2 (phiên hiệu Q.762, còn gọi là c58) tại Chiến khu Đ. Nòng cốt là cán bộ chiến sĩ quê ở miền Bắc đã trải qua huấn luyện, được trang bị tốt vừa hành quân từ Xuân Mai (Hòa Bình) vào.

Trung đoàn trưởng: Nguyễn Văn Cộng.
Chính ủy: Nguyễn Văn Bảy.

Đây là trung đoàn chủ lực cơ động thứ hai trên chiến trường Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ.


9 tháng 7.

Thành lập ba trung đoàn vận tải ô tô 225, 235, 245 (quyết định số 317/TMA của Bộ Tổng Tham mưu). Mỗi trung đoàn biên chế sáu đại đội xe. Một nửa số phương tiện của các trung đoàn là xe Gát 63, loại xe vận tải hai cầu, có thể làm nhiệm vụ ở các tuyến đường hiểm trở. Khả năng vận tải của ba trung đoàn xe là 14 triệu tấn/ki-lô-mét trong một năm.


15-30 tháng 8.

- Bộ đội chủ lực Miền phối hợp với lực lượng vũ trang và nhân dân các tỉnh Cà Mau, Mỹ Tho, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Long An, Tây Ninh, Bình Dương, đánh bại cuộc hành quân “Bình Tây” của 5.000 quân ngụy.

- Bộ đội địa phương tỉnh Bình Thuận tiến công quận lỵ Hàm Tân, đánh địch tiếp viện, diệt gọn một đại đội và 150 tên khác. Tiểu đoàn 90 bộ đội địa phương Quảng Ngãi đánh bại cuộc tiến công bằng chiến thuật “trực thăng vận” của một tiểu đoàn biệt kích dù ngụy vào khu căn cứ Nà Niu, huyện Trà Bồng, bắn rơi 13 máy bay lên thẳng.


23 tháng 9.

- Tiểu đoàn 514 bộ đội địa phương tỉnh Mỹ Tho phục kích địch trên đường số 4, diệt 40 tên, thu một số vũ khí.

- Bộ Tư lệnh Quân khu 5, sử dụng 4 tiểu đoàn chủ lực, cùng lực lượng vũ trang địa phương mở đợt hoạt động vượt sông Tiên, tiến công hệ thống kìm kẹp của địch ở Tiên Phước, Quế Sơn, Thăng Bình, Tam Kỳ, hỗ trợ nhân dân nổi dậy, phá 24 ấp chiến lược, làm chủ 7 xã và 13 thôn.


Tháng 10.

- Tiểu đoàn 840 bộ đội địa phương Khánh Hòa phối hợp với tiểu đoàn 186 chống địch càn quét vào khu căn cứ B5 (Tuyên Đức) loại khỏi vòng chiến đấu hơn 100 tên.

- Đại đội 1 tiểu đoàn 514 bộ đội địa phương Mỹ Tho đánh bại cuộc càn quét của một đại đội biệt động ngụy, bắn rơi ba máy bay.


Cuối tháng 11.

Trung ương Cục và ban quân sự Miền chỉ thị cho các đơn vị vũ trang ở Nam Bộ, Nam Trung Bộ đẩy mạnh chống địch càn quét.

“Nếu không tích cực chống càn và thông qua chống càn mà tiêu diệt địch thì không những không ngăn chặn và đánh bại âm mưu gom dân, lập ấp chiến lược của địch mà lực lượng vũ trang của ta cũng có thể bị tiêu hao và lâm vào thế bị động. Do đó, đóng quân ở đâu cũng phải có kế hoạch chống càn, kết hợp với du kích và dựa vào xã chiến đấu hoặc những trận địa đã chuẩn bị kiên quyết tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, bảo vệ mình. Đồng thời phải chủ động tìm địch mà đánh, chủ yếu là đánh giao thông, phục kích địch hành quân, dùng chiến thuật đặc công đánh các đồn bốt nhỏ và tập kích những nơi địch sơ hở".


Tháng 11.

Hội nghị dân quân du kích Nam Bộ lần thứ nhất tại chiến khu Dương Minh Châu. Một số địa phương có phong trào chiến tranh du kích mạnh như huyện Bác Ái (Ninh Thuận), các xã Thới Hòa, Bến Tường (Bình Dương), Phước Vĩnh An, Tân Xuân (Gia Định), Tân Phú Trung (Mỹ Tho), Tân Thanh, Khánh Thạnh Tân (Bến Tre), Hậu Mỹ (Long An), An Bình (Cần Thơ), Vĩnh Châu, Gia Hòa (Sóc Trăng) báo cáo kinh nghiệm phát động toàn dân chống càn, phá “ấp chiến lược”. Hội nghị biểu dương các chiến sĩ du kích xuất sắc trong đó có các chị: Út Tịch (Trà Vinh), Tạ Thị Kiều (Bến Tre).


Đêm 4 rạng 5 tháng 12.

Đại đội đặc công 121 và đại đội bộ binh 25 chủ lực Quân khu 6 tiến công cứ điểm Đầm Ròn (sở chỉ huy tiền phương sư đoàn 23 ngụy ở Tuyên Đức), cách Đà Lạt 25 ki-lô-mét, diệt và làm bị thương 300 tên địch, phá hỏng 2 đại bác 105 ly...


10 tháng 12.

Bộ Chính trị họp bàn về phương hướng và nhiệm vụ của cách mạng miền Nam, trong đó chủ trương phát động toàn Đảng, toàn dân xây dựng lực lượng vũ trang ở miền Nam, phát triển chiến tranh du kích rộng khắp, tập trung nghiên cứu và phối hợp hoạt động giữa bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và du kích, đặc công để phá ấp chiến lược của địch trên từng vùng, tranh thủ điều kiện có lợi, dùng tiểu đoàn hoặc phối hợp từ hai đến ba tiểu đoàn tiêu diệt các đơn vị chính quy và biệt kích đường bộ, đường không của địch.


Tháng 12.

Lực lượng vũ trang Khu 8 đẩy mạnh hoạt động. Nguyễn Viết Khái, chiến sĩ du kích xã Tân Hưng Tây (Cà Mau) dùng súng trường bắn rơi máy bay lên thẳng địch; Đoàn Văn Mạnh, chiến sĩ tiểu đoàn 261 chủ lực Khu 8 dùng súng tiểu lên bắn trả máy bay địch... Phong trào dùng súng bộ binh bắn máy bay lên thẳng phát triển rộng rãi trong các lực lượng vũ trang miền Nam.


Cuối năm 1962

- Bộ Tổng Tham mưu thực hiện hai biểu biên chế thời chiến và thời bình.

Biên chế thời chiến (đủ quân số) cho các đơn vị bộ binh thường trực chiến đấu, bộ đội phòng không, không quân và hải quân. Biên chế thời bình cho các đơn vị không đủ quân số theo biên chế và đơn vị khung gồm cán bộ và nhân viên kỹ thuật. Số cán bộ ngoài biên chế được dự trữ ở các cơ quan, nhà trường. Cán bộ chiến sĩ phục viên về địa phương và chuyển sang các ngành kinh tế, văn hóa được đăng ký vào ngạch dự bị và tăng cường cho lực lượng dân quân tự vệ, khi có nhu cầu sẽ gọi trở lại quân đội.

- Đoàn 559 được tăng cường quân số, phương tiện mở rộng tuyến vận tải chiến lược. Lực lượng gồm 6.000 người, tổ chức thành hai trung đoàn 70 và 71, một số tiểu đoàn, đại đội công binh, vận tải, giao liên. Phương tiện có hơn 1.000 xe thồ, một số xe ô tô và voi, lừa, ngựa để vận chuyển.

Tháng 1.

- Khu 5 mở đợt sinh hoạt chính trị trong các đảng bộ, lực lượng vũ trang tập trung, khắc phục tư tưởng ngại đánh xe bọc thép địch, rút kinh nghiệm thực hiện phương châm “hai chân ba mũi” trong chống càn quét và phá “ấp chiến lược”.

- Đoàn 555 (thành lập năm 1962) đổi phiên hiệu là đoàn 1.500, lực lượng gồm 3 tiểu đoàn, một tiểu đoàn đứng chân ở khu vực sông Ráy, một tiểu đoàn ở nam Bưng Biềng (bến Thá) và một tiểu đoàn ở rừng Sác (tỉnh Bà Rịa).

Đoàn trưởng: Mai Văn Vĩnh (Tư Phúc).
Chính ủy: Sáu Chí.


2 tháng 1.

Chiến thắng Ấp Bắc

Bộ Chỉ huy Quân khu 8 và Tỉnh đội Mỹ Tho chủ động bố trí lực lượng, kết hợp tiến công quân sự với đấu tranh chính trị và binh vận, đánh bại cuộc càn lớn của 8 tiểu đoàn quân chủ lực ngụy, có 35 máy bay các loại, 13 xe bọc thép M113 và 13 tàu chiến, 10 khẩu pháo 105 ly, do cố vấn Mỹ chỉ huy ở Ấp Bắc (xã Tân Phú Trung, huyện Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho).

Lực lượng vũ trang tham gia trận đánh có đại đội 1 (tiểu đoàn 261) chủ lực Khu 8, đại đội 1 (tiểu đoàn 515) bộ đội địa phương tỉnh Mỹ Tho, trung đội bộ đội địa phương huyện Châu Thành và trung đội du kích xã Tân Phú Trung, do đồng chí Hai Hoàng (tức Nguyễn Văn Điều) tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 261 chỉ huy.

Sau một ngày chiến đấu, ta diệt và làm bị thương 450 tên địch, bắn rơi và bắn hỏng 16 máy bay, phá hủy 3 xe M113, bắn chìm 2 tàu chiến, đánh bại hai chiến thuật chủ yếu trong “chiến tranh đặc biệt” là “trực thăng vận” và “thiết xa vận” của quân chủ lực cơ động ngụy do cố vấn Mỹ chỉ huy. Phong trào “Thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công” phát triển mạnh trên khắp chiến trường miền Nam.


20 tháng 1.

Thành lập Trường sĩ quan Biên phòng. Nhiệm vụ: đào tạo sĩ quan có đủ năng lực phẩm chất đảm đương một trong các nhiệm vụ: sĩ quan chỉ huy, đồn trưởng hoặc đồn phó đồn biên phòng; sĩ quan chính trị, phó đồn trưởng đồn biên phòng; sĩ quan trinh sát, phó đồn biên phòng hoặc đội trưởng trinh sát biên phòng.


13-17 tháng 3.

Quân và dân Đồng Tháp Mười đánh bại cuộc càn “Đức Thắng” của 9.000 quân ngụy, có nhiều máy bay và xe thiết giáp hỗ trợ, do tướng Huỳnh Văn Cao chỉ huy.


Tháng 6.

- Quân ủy Trung ương đánh giá kết quả xây dựng quân đội những năm 1961-1963, thông qua kế hoạch phòng thủ miền Bắc gồm phương án tác chiến, kế hoạch động viên, mở rộng lực lượng vũ trang thời kỳ đầu chiến tranh, chuyển dần kinh tế từ thời bình sang thời chiến.

- Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu, chế thử thành công súng CKC.


12-19 tháng 6.

Lực lượng vũ trang Thủ Dầu Một đánh bại trận càn của một trung đoàn địch ở Bến Cát. Lực lượng vũ trang Khu 5 đánh bại một số cuộc hành quân càn quét của địch ở đông Plây Cu, tây Quảng Ngãi và Bình Định.


Cuối tháng 7.

Thành lập Đoàn 763, đơn vị mở đường Trường Sơn ở Hạ Lào. Nhiệm vụ: giúp Quân khu Hạ Lào xây dựng căn cứ địa, xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, mở thêm tuyến đường chi viện chiến trường miền Nam. Đoàn tổ chức thành hai bộ phận: bộ phận giúp Quân khu Hạ Lào do đồng chí Lê Kính phụ trách. Bộ phận mở đường giao liên từ phía Bắc vào đến sông Sa Thầy (Gia Lai - Công Tum) do đồng chí Đức Phương phụ trách.


Đầu tháng 8.

Thường trực Quân ủy Trung ương giao nhiệm vụ cho hải quân phụ trách vận chuyển vũ khí theo đường biển từ Bắc vào Nam. Tuyến vận tải đường biển do Đoàn 759 phụ trách tăng nhịp độ và quy mô vận tải, đưa được 1.318 tấn hàng, trong đó có nhiều súng cối, ĐKZ, súng máy cao xạ 12,7 ly, và một số cán bộ cao cấp, trung cấp của Đảng và quân đội vào các chiến trường Khu 7, 8, 9 an toàn (từ tháng 8 đến tháng 12 năm 1962).


26 tháng 8.

Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công súng và đạn B50 có tính năng như B40 của Liên Xô.


Đêm 9 rạng 10 tháng 9.

Hai tiểu đoàn chủ lực Khu 9 (Tây Nam Bộ) và tiểu đoàn bộ đội địa phương tỉnh Cà Mau dưới sự chỉ huy của đồng chí Phạm Thái Bường, trưởng ban quân sự khu, tiến công tiêu diệt hai chi khu quân sự Đầm Dơi và Cái Nước.

18 tháng 10.

Tiểu đoàn bộ binh 5 (trung đoàn 2 chủ lực Miền) được tăng cường một đại đội đặc công diệt một đại đội bảo an địch ở đồn Cây Trường, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát (Thủ Dầu Một). Trong trận này, tiểu đội trưởng Trừ Văn Thố đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai, tạo điều kiện cho đồng đội diệt đồn địch. Anh là người thứ ba trong quân đội ta (sau Trần Cừ trong trận Đông Khê ở chiến dịch Biên Giới và Phan Đình Giót ở Điện Biên Phủ) lấy thân mình lấp lỗ châu mai, nêu gương hy sinh cao cả vì sự nghiệp giải phóng đất nước. Liệt sĩ Trừ Văn Thố được truy tặng Huân chương Quân công giải phóng hạng ba và là chiến sĩ đầu tiên của bộ đội chủ lực miền Nam được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.


19 tháng 10.

Thành lập Cục Phòng không nhân dân (quyết định số 47 của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh) thuộc Bộ Tổng Tham mưu.


22 tháng 10.

Thành lập Quân chủng Phòng không - Không quân (trên cơ sở hợp nhất Bộ Tư lệnh Phòng không và Cục Không quân), (quyết định số 50 của Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh). Quân chủng Phòng không - Không quân gồm ba binh chủng:

Binh chủng Pháo cao xạ có 11 trung đoàn (220, 230, 260, 240, 250, 210, 280, 234, 218, 224, 228) và 2 tiểu đoàn (217, 270) gồm 72 đại đội pháo cao xạ các loại (27 đại đội pháo cao xạ 100 ly, 6 đại đội pháo cao xạ 90 ly, 7 đại đội pháo cao xạ 88 ly, 5 đại đội pháo cao xạ 85 ly, 26 đại đội pháo cao xạ 57 ly, 1 đại đội pháo cao xạ 37 ly).

Binh chủng Ra-đa có ba trung đoàn (290, 291, 292) gồm 18 đại đội ra-đa (26 máy) và ba đại đội quan sát mắt.

Binh chủng Không quân có trung đoàn không quân vận tải 919, trung đoàn huấn luyện 910, trung đoàn không quân tiêm kích 921 (gồm ba đại đội máy bay MIG 17A đang học tập ở nước ngoài).

Tư lệnh Quân chủng: Phùng Thế Tài.
Chính ủy: Đặng Tính.


Tháng 10.

- Thành lập Quân ủy và Bộ Tư lệnh Miền.

Đồng chí Nguyễn Văn Linh - Ủy viên Trung ương Đảng: Bí thư Trung ương Cục, Bí thư Quân ủy.

Trung tướng Trần Văn Trà - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó tổng Tham mưu trưởng: Tư lệnh.

- Đoàn pháo binh chủ lực Miền mang phiên hiệu U.80 (tương đương trung đoàn) được thành lập gồm bốn tiểu đoàn pháo cối Z35, Z37, Z39, Z41 và một tiểu đoàn súng máy cao xạ 12,7 ly (Z.36).

Đoàn trưởng: Lương Văn Nho (tức Hai Nhã).
Chính ủy: Hoàng Minh Khanh (tức Đào Sơn Tây).

Tại miền Tây Nam Bô, thành lập đoàn 480 pháo binh gồm ba tiểu đoàn 198, 217, 700 pháo cối và súng máy cao xạ.

- Cục Nghiên cứu Kỹ thuật (Bộ Quốc phòng) và Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công mìn định hướng sát thương bộ binh, chống các loại xe vận tải, xe thiết giáp, tàu, thuyền trên sông.


1 tháng 11.

Điều chinh địa giới Quân khu Tả Ngạn và Quân khu Hữu Ngạn, tổ chức lại với tên mới là Quân khu Đông Bắc và Quân khu 3.


23 tháng 11.

Bộ đội địa phương tỉnh Long An tiến công trại huấn luyện biệt kích Đức Hòa (Hiệp Hòa), diệt và bắt 170 tên, thu 540 súng các loại.


24 tháng 11.

Bộ đội chủ lực Khu 9 phối hợp với bộ đội địa phương Cà Mau tiến công cứ điểm Chà Là (xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Đước) diệt và làm bị thương hàng trăm tên.


30 tháng 11.

Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu, thiết kế chế tạo thành công súng cối 81 ly.


13 tháng 12.

Bộ Quốc phòng ra các quyết định (số 68, 69, 70/QĐ) chuyển lữ đoàn 350 thành sư đoàn bộ binh 350 và thành lập trung đoàn pháo cao xạ 213 thuộc Quân khu 3; chấn chỉnh lữ đoàn 316 và trung đoàn 148 thành sư đoàn bộ binh 316.


31 tháng 12.

Trung đoàn bộ binh 2 chủ lực Miền đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn 32 “Cọp Đen” sư đoàn 5 ngụy, do cố vấn Mỹ chỉ huy tại ấp Đường Long, xã Thanh Tuyền, huyện Bến Cát (Thủ Dầu Một).


Tháng 12.

Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng xác định: “Một trong những nhiệm vụ cụ thể quan trọng vào bậc nhất là phải khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang của ta lớn mạnh mau chóng... Ba thứ quân của lực lượng vũ trang cách mạng ở miền Nam (quân chủ lực, quân địa phương và dân quân du kích) đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng ... Trong việc xây dựng quân đội, phải bảo đảm phát huy dân chủ và kỷ luật nghiêm minh, thực hiện cán binh đoàn kết nhất trí, quân dân đoàn kết nhất trí …”


Cuối năm 1963.

Thành lập các đoàn hậu cần 81, 82, 83, 84 thuộc Bộ tư lệnh Miền. Đoàn 81 hoạt động trên địa bàn chiến khu Đ (Khu A). Đoàn 82 ở chiến khu Dương Minh Châu (khu B). Đoàn 83 ở vùng Bến Cát, Thủ Dầu Một (khu C). Đoàn 84 ở khu vực Bà Rịa (khu E). Mỗi đoàn hậu cần có thể bảo đảm cho một trung đoàn chủ lực tác chiến trên một hướng chiến dịch.

Đầu tháng 1.

Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng tổng kết kinh nghiệm (về chiến lược) cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Các cơ quan thuộc Bộ Tổng tư lệnh, các quân khu, quân chủng, binh chủng và sư đoàn tổng kết, nghiên cứu các vấn đề chiến dịch, chiến thuật.


3 tháng 1.

Thành lập Bộ Tư lệnh Hải quân trên cơ sở Cục Hải quân (quyết định số 01/QĐ của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: “Chỉ huy, lãnh đạo xây dựng Quân chủng Hải quân, đảm nhận nhiệm vụ hoạt động chiến đấu trên không phận, hải phận, bờ biển miền Bắc”.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Thiếu tướng Tạ Xuân Thu.
Phó tư lệnh: đại tá Nguyễn Bá Phát.


9 tháng 1.

Hội nghị phòng không nhân dân toàn miền Bắc lần thứ nhất, bàn kế hoạch triển khai hệ thống phòng không ba thứ quân và các biện pháp phòng tránh, sơ tán nhằm bảo vệ tài sản, tính mạng nhân dân, sẵn sàng đánh trả không quân Mỹ xâm phạm miền Bắc, hạn chế thiệt hại do chúng gây ra.


17 tháng 1.

Tiểu đoàn 263 bộ đội địa phương Bến Tre phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương đánh bại cuộc càn quét của bốn chiến đoàn thủy quân lục chiến, một tiểu đoàn bộ binh (sư đoàn 7) và sáu đại đội biệt kích cùng nhiều máy bav, tàu chiến, pháo lớn, do cố vấn Mỹ chỉ huy tại Thạnh Phú.


24 tháng 1.

Đoàn 559 thuộc Tổng tư lệnh chuyển thuộc Tổng cục Hậu cần (quyết định số 19/QĐ của Bộ Quốc phòng).


Tháng 1.

Đoàn 559 được tăng cường thêm hai trung đoàn công binh 83, 98 và tiểu đoàn công binh sư đoàn 325 mở đường vận tải cơ giới từ đường số 9 vào Bạc và Tà Xẻng.


27 - 1 đến 12 - 2.

Bộ Tư lệnh Quân khu 4 sử dụng hai trung đoàn 95 và 101 (sư đoàn 325), tiểu đoàn 3 (lữ đoàn 324), hai tiểu đoàn biên phòng 927 và 929, hai đại đội pháo và súng cối, một đại đội súng máy phòng không, một trung đội đặc công, hỗ trợ bạn mở chiến dịch 128, tiến công địch ở khu vực đường số 8 và số 12 (Trung Lào).

Tư lệnh chiến dịch: Nguyễn Ích Tỉ.
Chính ủy: Quách Sĩ Kha.

Bộ đội tình nguyện cùng với nhân dân và lực lượng vũ trang bạn, loại khỏi vòng chiến đấu 800 tên địch, giải phóng nhiều vùng ở Trung Lào.


28 tháng 1.

Bộ Quốc phòng quyết định (số 27/QĐ) đặt Thành đội Hà Nội trực thuộc Quân khu 3, do Bộ Tư lệnh Quân khu 3 chỉ huy, quản lý mọi mặt. Ngày 1 tháng 9, Bộ Quốc phòng quyết định (số 102/QĐ) thành lập Bộ Tư lệnh Thủ Đô, thống nhất chỉ huy các lực lượng vũ trang ở Hà Nội.


29 tháng 1.

Đoàn 759 thuộc Bộ Tổng Tham mưu đổi phiên hiệu thành Đoàn 125 (quyết định số 30/QĐ của Bộ Quốc phòng) thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân. Đoàn 125 biên chế hai tiểu đoàn tàu vận tải và một tiểu đoàn huấn luyện nghiệp vụ hàng hải, cơ điện, súng pháo, thông tin... Nhiệm vụ: vận chuyển hàng bằng đường biển từ miền Bắc vào Nam Bộ, cực nam Trung Bộ và Khu 5.


Tháng 1 - tháng 5.

Bộ đội đặc công và biệt động miền Nam tập kích nhiều vị trí địch ở nội thành Sài Gòn: sân bay Tân Sơn Nhất (18-1), rạp Kinh Đô (16-2), đánh chìm tàu Ca-đơ trọng tái 15.000 tấn trên sông Sài Gòn (2-5)... Chiến sĩ biệt động Nguyễn Văn Trỗi gài mìn ở cầu Công Lý (Sài Gòn) nơi bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Mac Na-ma-ra sẽ đi qua. Kế hoạch bị lộ, Nguyễn Văn Trỗi bị địch bắt và giết hại. Sự kiện Nguyễn Văn Trỗi làm xúc động nhân dân cả nước và bè bạn trên thế giới. Liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi được truy tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” (1965).


3 tháng 2.

Thành lập trung đoàn không quân tiêm kích 921 (quyết định số 18/QĐ của Bộ Quốc phòng), gồm 160 phi công được đào tạo ở nước ngoài, trang bị 36 máy bay (có 32 MIG.17, bốn máy bay huấn luyện MIG.15).

Trung đoàn trưởng: trung tá Đào Đình Luyện.
Chính ủy: thiếu tá Đỗ Long.


Đầu tháng 3.

Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng quyết định chuyển một bộ phận lực lượng vũ trang trên miền Bắc, trong đó có Quân chủng Phòng không - Không quân từ trạng thái thời bình sang trạng thái có tính chất thời chiến.


13 tháng 2.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm và nói chuyện với đại đội 130 pháo cao xạ bảo vệ Hà Nội. Bác chỉ thị: “Các chú phải luôn luôn cảnh giác và lúc nào cũng sẵn sàng chiến đấu, phải kiên quyết bắn rơi máy bay địch nếu chúng liều lĩnh xâm phạm vùng trời miền Bắc nước ta. Muốn làm được như vậy, các chú phải ra sức rèn luyện kỹ thuật cho giỏi. Cán bộ, chiến sĩ cần đoàn kết chặt chẽ, thương yêu nhau như con một nhà”.

13-3 đến 26- 6.

Bộ Tư lệnh Quân khu Tây Bắc sử dụng sư đoàn 316 và lữ đoàn 335, tiểu đoàn 8 (sư đoàn 304) tiểu đoàn 925 (Quân khu 4) và 14 đại đội biên phòng phối hợp với 2 tiểu đoàn bộ đội Pa-thét Lào mở chiến dịch 74A, tiến công địch ở Cánh Đồng Chum (Lào).

Bộ chỉ huy chiến dịch gồm Tư lệnh: Bằng Giang; Chính ủy: Sin-ca-pô (Pa-thét Lào) và đại tá Đươn (phái trung lập Lào). Kết quả: bạn và ta loại khỏi vòng chiến đấu hàng nghìn tên địch, thu 30 khẩu pháo, 195 ĐKZ và súng cối, 19 xe tăng, 13 xe AM, 81 ô tô, bắn rơi 4 máy bay, giải phóng toàn bộ khu vực Cánh Đồng Chum.


Tháng 3.

Thành lập tiểu đoàn trinh sát đặc công 74B gồm chín đội huấn luyện cán bộ, chiến sĩ trinh sát cho toàn quân và tăng cường cho chiến trường miền Nam, bốn đội (S1, S2, S3, S4) huấn luyện chiến sĩ đặc công làm nhiệm vụ quốc tế.

Tiểu đoàn trưởng: Nguyễn Kim Huống.
Chính trị viên: Hoàng Thái Thuận.


27-28 tháng 3.

Tại Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh triệu tập Hội nghị chính trị đặc biệt. Người giao nhiệm vụ: “Quân đội và các lực lượng vũ trang nhân dân... Phải luôn luôn sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn trật tự trị an, kiên quyết đập tan mọi hành động của đế quốc Mỹ và tay sai của chúng”.


4-8 tháng 4.

Bộ đội chủ lực Miền phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương tiến công chi khu quân sự Vĩnh Thuận (Rạch giá) diệt hơn 1.000 tên địch, bắt 300 tên (trong đó có tên chỉ huy chi khu), bắn rơi 2 máy bay, thu nhiều vũ khí.


Tháng 4 đến tháng 5.

Trung đoàn 1 chủ lực Miền phối hợp với lực lượng vũ trang các tỉnh Tây Ninh, Thủ Dầu Một, Bình Dương, Gia Định đánh bại các cuộc càn quét lớn của quân chủ lực ngụy tại bắc Suối Đá (Tây Ninh), Bến Súc (Thủ Dầu Một), An Nhơn (Gia Định), hỗ trợ nhân dân nổi dậy phá ấp chiến lược ở Bình Mỹ, Bình Cơ, Nhà Đỏ, Chánh Lưu; mở rộng vùng giải phóng ở phía bắc Sài Gòn.


23 tháng 4 đến 22 tháng 5.

Lực lượng vũ trang Khu 5 đánh bại cuộc tiến công của 10 tiểu đoàn địch vào căn cứ Đỗ Xá, huyện Sơn Hà (Quảng Ngãi), diệt và làm bị thương hơn 5.000 tên, bắn rơi và bắn hỏng 39 máy bay lên thẳng.


27 tháng 4.

- Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 49/QĐ-QP) thành lập Trường sĩ quan Công binh. Nhiệm vụ: đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trung đội, đại đội ngắn hạn, đào tạo cán bộ kỹ thuật các cơ quan nhà nước chuyển vào quân đội, đào tạo sĩ quan dự bị ngành công binh cho học sinh tốt nghiệp đại học bách khoa.

- Bộ Quốc phòng ra nghị định (số 61) tách hệ đào tạo chính trị viên đại đội ra khỏi Trường sĩ quan Lục quân để thành lập Trường Chính trị sơ cấp.


1 tháng 5.

Thành lập Mặt trận Tây Nguyên (B3) đặt dưới sự lãnh đạo và chỉ huy trực tiếp của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng - Tổng tư lệnh; đồng thời chịu sự lãnh đạo của Khu ủy 5 và quan hệ mật thiết với Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 5. Nhiệm vụ: xây dựng Tây Nguyên thành chiến trường đánh tiêu diệt lớn, có quân chủ lực mạnh làm nòng cốt thúc đẩy lực lượng vũ trang ba thứ quân, tiêu diệt, tiêu hao nhiều sinh lực địch, thu hút giam chân quân chủ lực địch, tạo điều kiện cho đồng bằng và thành phố nổi dậy. Phối hợp với lực lượng vũ trang Trị - Thiên, Khu 5, Đông Nam Bộ tiến công địch trong thời điểm chiến lược.

Tư lệnh: đại tá Nguyễn Chánh.
Chính ủy: đại tá Đoàn Khuê.


28 tháng 5.

Chuyển Cục Phòng không nhân dân trực thuộc Cục Động viên dân quân - Bộ Tổng Tham mưu (quyết định số 60/QĐ của Bộ Quốc phòng).

29 tháng 6.

Bộ Chính trị ra chỉ thị: “Tăng cường sẵn sàng chiến đấu, phá tan âm mưu khiêu khích, đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ”.

Lực lượng vũ trang trên miền Bắc phải sẵn sàng chiến đấu, kiên quyết tiêu diệt địch nếu chúng xâm phạm miền Bắc, đẩy mạnh chi viện miền Nam. Các lực lượng vũ trang ở miền Nam phải đánh cho địch những đòn thiệt hại nặng nề hơn nữa, phối hợp bảo vệ miền Bắc. Tích cực giúp đỡ cách mạng Lào, cùng với bạn đẩy mạnh hoạt động khi địch đánh phá miền Bắc.


Cuối tháng 6.

Thượng tướng Văn Tiến Dũng, Tổng Tham mưu trưởng ra mệnh lệnh báo động sẵn sàng chiến đấu trong các lực lượng vũ trang trên toàn miền Bắc.


Tháng 6.

Trung đoàn pháo cao xạ 234 (Quân chủng Phòng không - Không quân) và tiểu đoàn 24 pháo cao xạ (Quân khu 4) phối hợp với bộ đội Pa-thét Lào chiến đấu trên đường số 7, bắn rơi sáu máy bay T.28 của địch.


4 tháng 7.

Tiểu đoàn 407 đặc công, tiểu đoàn 300 súng máy cao xạ và tiểu đoàn 200 pháo cối chủ lực Tây Nguyên tập kích trung tâm huấn luyện biệt kích ngụy ở Plây Cơ Rông (bắc Công Tum) diệt và làm bị thương 500 tên, bắt 65, thu 170 súng các loại.


Tháng 7.

Thành lập Trường sĩ quan Pháo cao xạ thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân (quyết định số 79/QĐ-QP của Bộ Quốc phòng). Nhiệm vụ: đào tạo sĩ quan chỉ huy phân đội pháo phòng không.


2 tháng 8.

Phân đội 3 gồm ba tàu phóng lôi 333, 336, 339 (Đoàn 135, Bộ Tư lệnh Hải quân) đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của Mỹ xâm phạm vùng biển miền Bắc.


5 tháng 8.

Hải quân nhân dân Việt Nam cùng bộ đội phòng không, lực lượng vũ trang và nhân dân Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Ninh đánh bại cuộc tiến công “Mũi tên xuyên” của không quân Mỹ, bắn rơi tám máy bay.

Ngày 5 tháng 8 trở thành ngày truyền thống đánh thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam.


6 tháng 8.

Trung đoàn không quân tiêm kích 921 (đoàn Sao Đỏ) từ sân bay Mông Tự (Trung Quốc) trở về sân bay Nội Bài, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vùng trời Tổ quốc.


6 và 7 tháng 8.

Trung đoàn 2 chủ lực Khu 5 và tiểu đoàn 409 đặc công phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương tiến công ba cứ điểm 193, Đồi Mít, Hội Long và chi khu quân sự An Lão (Bình Định), diệt và bắt gần 700 tên địch, phá hủy 6 xe M.113, thu hơn 600 súng các loại, giải phóng huyện An Lão gồm 11.000 dân.


7 tháng 8.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh thưởng Huân chương Quân công (2 hạng hai và 8 hạng ba) cho 10 đơn vị phòng không và không quân đã có thành tích đánh đuổi tàu chiến Mỹ, bắn rơi máy bay Mỹ trong các ngày 2 và 5 tháng 8 năm 1964.

Cùng ngày, Bộ Tổng tư lệnh tổ chức lễ tuyên dương công trạng các đơn vị đánh thắng địch trong ngày 5 tháng 8. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị: “cần rút kinh nghiệm để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm..., tiếp tục đẩy mạnh mọi công tác và luôn luôn nâng cao cảnh giác sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc".


9 tháng 8.

- Tiểu đoàn 90 trung đoàn 1, chủ lực Khu 5 tiến công “ấp chiến lược” Kỳ Sanh (Quảng Nam), đánh bại một tiểu đoàn quân tiếp viện, phá hủy tám xe M.113. Lần đầu tiên bộ đội chủ lực Khu 5 đánh bại chiến thuật “thiết xa vận” của địch.

- Thanh niên thủ đô Hà Nội phát động phong trào “Ba sẵn sàng”: sẵn sàng chiến đấu; sẵn sàng nhập ngũ; sẵn sàng đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì Tổ quốc cần. Tuổi trẻ trên miền Bắc đã nhiệt liệt hưởng ứng phong trào này. Tiếp sau phong trào “Ba sẵn sàng”, trong nữ thanh niên, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam phát động phong trào “Phụ nữ Ba đảm đang”: đảm đang sản xuất và công tác; đảm đang việc nhà; đảm đang chiến đấu và phục vụ chiến đấu thay chồng con ra trận. Tuổi trẻ miền Nam có phong trào “Năm xung phong”: xung phong tiêu diệt nhiều sinh lực địch; xung phong tòng quân diệt giặc; xung phong đấu tranh chính trị ở đô thị và nông thôn; xung phong phục vụ tiền tuyến, vào các đội thanh niên xung phong; xung phong sản xuất nông nghiệp trong nông hội.

Đây là những phong trào quần chúng rộng rãi và sôi nổi của tuổi trẻ cả nước quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược.


25-26 tháng 9.

Bộ Chính trị họp quyết định “động viên toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, tập trung mọi khả năng, lực lượng để giành một bước thắng lợi quyết định trong một vài năm sắp tới. Tăng cường xây dựng lực lượng chính trị và quân sự, đặc biệt là chủ lực.

Về du kích, cần tổ chức mỗi thôn từ một tiểu đội, mỗi xã từ một vài trung đội đến đại đội du kích, có năng lực chống càn, phục kích đánh giao thông, đánh cơ giới, bắn máy bay lên thẳng...

Về bộ đội địa phương, mỗi tỉnh cần tổ chức một vài tiểu đoàn, có khả năng bắn máy bay, đánh xe cơ giới.

Về xây dựng lực lượng chủ lực, không những phải chú trọng về số lượng mà đặc biệt phải chú trọng về chất lượng. Bộ đội chủ lực phải có trình độ kỹ thuật, chiến thuật và giác ngộ chính trị cao, trang bị hỏa lực mạnh, trình độ chỉ huy của cán bộ phải giỏi...".

11 tháng 10.

Quân ủy Trung ương chỉ thị cho các lực lượng vũ trang miền Nam mở đợt hoạt động đông xuân 1964-1965. Ở Nam Bộ, lấy Long Khánh - Bình Tuy hoặc Bình Long - Phước Long làm hướng điểm; Khu 5 có thể hoạt động trên cả hai hướng nam Quảng Ngãi và bắc Bình Định, trọng điểm là khu vực từ đường số 9 đến đường số 5 và một hướng trên đường số 14, Tây Nguyên. Để giành lợi thế về thời cơ, Nam Bộ có thể nổ súng trước, sau đó là các chiến trường phối hợp.


Tháng 10.

Bộ Chính trị cử Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương vào chiến trường làm Chính ủy Miền. Cùng vào chiến trường đợt này có Thiếu tướng Lê Trọng Tấn, Thiếu tướng Trần Độ, đại tá Hoàng Cầm và nhiều cán bộ cao cấp, trung cấp có kinh nghiệm xây dựng bộ đội chủ lực và chỉ huy đánh lớn.


31 tháng 10.

Đoàn 563 pháo binh thuộc Bộ Tư lệnh Miền tập kích hỏa lực sân bay Biên Hòa, phá hủy 13 máy bay B.57 địch, gây tiếng vang lớn. Sau trận đánh, đoàn 563 pháo binh Miền Được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng nhất và vinh dự mang tên “Đoàn pháo binh Biên Hòa”


18 tháng 11.

Tại Cha Lo (miền Tây Quảng Bình) đại đội 3 tiểu đoàn 14 pháo cao xạ 37 (sư đoàn bộ binh 325) do đại đội trưởng Lê Hữu Mai và chính trị viên Nguyễn Viết Xuân chỉ huy, bắn rơi một máy bay RF.101 và hai chiếc T.28. Lời hô “Nhằm thẳng quân thù, bắn” của chính trị viên Nguyễn Viết Xuân trong trận đánh trở thành khẩu lệnh chiến đấu của bộ đội phòng không - không quân và các lực lượng vũ trang nhân dân trên miền Bắc trong suốt những năm chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.


20 tháng 11.

Trung đoàn bộ binh 95 (sư đoàn bộ binh 325), trung đoàn chủ lực cơ động đầu tiên hành quân đội hình trung đoàn từ Quảng Bình vượt Trường Sơn vào Tây Nguyên với đầy đủ quân số và trang bị. Tiếp đó, hai trung đoàn 101 và 18 (sư đoàn bộ binh 325) tiếp tục hành quân đội hình trung đoàn vào chiến trường. Các trung đoàn mới trong đội hình sư đoàn 325 được thành lập mang phiên hiệu 95B, 101B, 18B.


Tháng 11.

Quân ủy Trung ương xác định 11 nguyên tắc tác chiến của lực lượng vũ trang nhân dân.

1. Tích cực tiêu diệt sinh lực địch, giữ gìn và bồi dưỡng lực lượng ta.

2. Đánh chắc thắng, đánh có tổ chức, có chuẩn bị, đánh thắng trận đầu.

3. Phối hợp chặt chẽ hoạt động tác chiến của bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ.

4. Tập trung lực lượng, tiêu diệt từng bộ phận quân địch.

5. Tiến công kiên quyết, liên tục, phòng ngự tích cực, ngoan cường.

6. Bố trí binh lực có trọng điểm, nắm lực lượng dự bị mạnh.

7. Độc lập tác chiến, chủ động phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ.

8. Phát huy sở trường đánh gần, đánh đêm, đánh liên tục.

9. Kết hợp chặt chẽ chính trị với quân sự, tác chiến với binh vận.

10. Phát huy ưu thế chính trị, tinh thần chiến đấu kiên cường, chiến thắng quân địch có ưu thế trang bị kỹ thuật.

11. Tích cực chủ động, cơ động linh hoạt, mưu trí, sáng tạo, bí mật bất ngờ.


2-12-1964 đến 3-1-1965.

Chiến dịch Bình Giã

Lực lượng tham gia: hai trung đoàn bộ binh 1 và 2, đoàn 80 pháo binh chủ lực Miền, hai tiểu đoàn bộ binh 500 và 800 (Quân khu 7), tiểu đoàn bộ binh 186 (Quân khu 6) và lực lượng vũ trang địa phương trên địa bàn chiến dịch.

Ban chỉ huy chiến dịch có các đồng chí: Trần Đình Xu chỉ huy trưởng; Lê Văn Tưởng chính ủy; Nguyễn Hòa phó chỉ huy trưởng kiêm tham mưu trưởng; Nguyễn Văn Bứa phó chỉ huy trưởng; Lê Xuân Lựu chủ nhiệm chính trị.

Trong hơn một tháng chiến đấu, các đơn vị đã đánh năm trận cấp trung đoàn, hai trận cấp tiểu đoàn, diệt hai tiểu đoàn chủ lực ngụy (có một tiểu đoàn thuộc lực lượng dự bị chiến lược, đánh bại các biện pháp chiến thuật “trực thăng vận” và “thiết xa vận” của địch.

Đây là chiến dịch đầu tiên của bộ đội chủ lực trên chiến trường Nam Bộ và cực nam Trung Bộ, một chiến dịch có ý nghĩa chiến lược, đánh dấu sự thất bại của Mỹ-ngụy trong chiến lược “chiến tranh đặc biệt”.


22 tháng 12.

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Quân đội. Bác nói: ..."Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng".

“Toàn quân ta phải luôn luôn nâng cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, hăng hái thi đua yêu nước với tinh thần mỗi người làm việc bằng hai để xây dựng và bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thực hiện thống nhất nước nhà”.


24 tháng 12.

Một tổ biệt động cụm3-4-5 (Sài Gòn) tập kích khách sạn Brinh ở trung tâm thành phố Sài Gòn. Oét-mo-len thú nhận: hai cố vấn Mỹ chết, hơn 100 bị thương (có 66 Mỹ).


Tháng 12.

Thành lập trung đoàn bộ binh 3 chủ lực Miền. Nòng cốt là các đơn vị vũ trang tập trung được điều động từ miền Tây, miền Trung Nam Bộ lên và một số cán bộ, chiến sĩ được huấn luyện chính quy trên miền Bắc,

Trung đoàn trưởng: Võ Minh Thư (Chín Cần).
Chính ủy: Lê Thanh.


Cuối năm 1964.

Cục nghiên cứu Khoa học quân sự (Bộ Tổng Tham mưu) và Tạp chí "Quân đội nhân dân” hội thảo tám vấn đề tư tưởng chiến thuật vận dụng trong nghiên cứu, biên soạn tài liệu và tổ chức huấn luyện chiến thuật:

1. Phát huy ưu thế chính trị và tinh thần, tận dụng mọi trang bị để đánh thắng.
2. Tích cực tiêu diệt địch.
3. Đánh chắc thắng.
4. Tập trung lực lượng ưu thế hơn địch, tiêu diệt gọn từng bộ phận quân địch.
5. Tiến công kiên quyết, phòng ngự tích cực, ngoan cường.
6. Đoàn kết hiệp đồng, tự động chi viện, độc lập tác chiến.
7. Tích cực chủ động, cơ động, mưu trí, linh hoạt.
8. Đánh liên tục, phát huy sở trường đánh gần, đánh đêm.

Tháng 1.

Hội đồng Quốc phòng quyết định phương hướng, nhiệm vụ công tác quốc phòng trước mắt của miền Bắc:

1. Tăng cường công tác phòng thủ, trị an và sẵn sàng chiến đấu cao.

2. Ra sức xây dựng các lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh bao gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ và lực lượng hậu bị đúng với đường lối quân sự của Đảng, với truyền thống, kinh nghiệm và điều kiện thực tế của ta, đủ sức đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược.

3. Tích cực xây dựng và củng cố miền Bắc về mọi mặt, kết hợp yêu cầu kinh tế với yêu cầu quốc phòng, mở rộng cơ sở vật chất kỹ thuật, tăng thêm tiềm lực kinh tế và quốc phòng của đất nước.


7 tháng 1.

Thành lập trung đoàn tên lửa phòng không 236 (đoàn Sông Đà). Trung đoàn trưởng: Nguyễn Quang Tuyến, chính ủy: Phạm Đăng Ty. Ngày 1 tháng 5, trung đoàn bước vào huấn luyện. Đây là trung đoàn tên lửa phòng không đầu tiên của quân đội ta.


1 tháng 2.

Đại đội 13 (trung đoàn pháo binh 34, sư đoàn 341) bắn cháy một tàu biệt kích ngụy bằng pháo 57 ly ở vùng biển Vĩnh Linh.


7 tháng 2.

Trung đoàn 1 chủ lực Quân khu 5 tiến công chi khu quân sự Việt An (Quảng Nam) và đánh địch giải tỏa tỉnh lộ số 6, diệt hàng trăm tên, bắn rơi ba máy bay lên thẳng, bắn cháy tám xe M.113.

Tiểu đoàn 70 bộ đội địa phương Quảng Nam phối hợp với du kích, phá 10 “ấp chiến lược” giải phóng nhiều xã thuộc hai huyện Quế Sơn và Thăng Bình.

Trung đoàn 2 chủ lực Quân khu 5 tiến công cứ điểm Dương Liễu và vận động phục kích địch ở Đèo Nhông (Bình Định), loại khỏi vòng chiến đấu hai tiểu đoàn bộ binh, một chi đoàn xe bọc thép M.113.

Tiểu đoàn 409 đặc công Quân khu 5 tập kích sân bay Plây Cu và trại lính Mỹ Hô-lô-uây (Plây Cu), diệt và làm bị thương 107 tên, phá hủy 47 máy bay trực thăng.


7-11 tháng 2.

Các đơn vị bộ đội phòng không, hải quân và lực lượng phòng không các tỉnh Quảng Bình, Vĩnh Linh, Nghệ An đánh trả quyết liệt máy bay địch, bắn rơi 22 chiếc; riêng ngày 11 tháng 2, bắn rơi 9 chiếc, bắn bị thương một số máy bay khác.


Tháng 2.

Viện Kỹ thuật quân sự và Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) thiết kế chế tạo thiết bị phóng tên lửa A.12, bằng phương pháp ứng dụng mới rất hiệu lực.


15 tháng 3.

Dân quân xã Diễn Hùng (Diễn Châu, Nghệ An) dùng súng trường bắn rơi một máy bay phản lực A.4 Mỹ, mở đầu phong trào thi đua bắn rơi máy bay phản lực hiện đại Mỹ bằng súng bộ binh trong dân quân tự vệ toàn miền Bắc.


18 tháng 3.

Bộ Quốc phòng quyết định (số 18/QĐ-QP) thành lập trung đoàn công binh công trình và cầu đường 279 trực thuộc Cục Công binh, gồm ba tiểu đoàn (quân số 1.184 người). Đến tháng 9, trung đoàn được điều động vào công tác ở Đoàn 559.


25-27 tháng 3.

Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhận định cả nước đã có chiến tranh, miền Bắc là hậu phương lớn, miền Nam là tiền tuyến lớn. Trung ương Đảng quyết định:

“Động viên quân và dân cả nước phát triển thế chủ động tiến công địch. Nhanh chóng mở rộng bộ đội thường trực, tăng cường sức mạnh quốc phòng, tranh thủ sự giúp đỡ tới mức cao nhất về mặt quân sự của các nước anh em”. Nhiệm vụ của quân đội là “Kiên quyết bảo vệ miền Bắc, đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại và phong tỏa bằng không quân và hải quân của địch”, “chuẩn bị sẵn sàng đối phó và quyết thắng cuộc chiến tranh cục bộ ở miền Nam nếu địch gây ra”, “ra sức giúp đỡ cách mạng Lào”.


30 tháng 3.

Cụm biệt đồng 3-4-5 (Sài Gòn) do đồng chí Nguyễn Thanh Xuân (Bảy Bê) chỉ huy tập kích tòa đại sứ Mỹ ở trung tâm thành phố, diệt và làm bị thương hơn 100 tên Mỹ.


31 tháng 3.

- Quân ủy Trung ương phát động phong trào thi đua: “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” trong các lực lượng vũ trang nhân dân.

- Quân và dân Hà Tĩnh bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 100 trên miền Bắc.

3 tháng 4.

- Biên đội MIG.17 do biên đội trưởng Phạm Ngọc Lan chỉ huy bắn rơi hai chiếc F.8. Ngày 4 tháng 4, biên đội MIG.17 do biên đội trưởng Trần Hanh chỉ huy bắn rơi hai chiếc F.105. Lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh vũ trang của dân tộc ta xuất hiện mặt trận chiến đấu trên không. Ngày 3 tháng 4 trở thành ngày truyền thống đánh thắng trận đầu của Không quân nhân dân Việt Nam.

- Quân ủy Trung ương ra Nghị quyết (số 54) chuyển Đoàn 559 thành một đơn vị tương đương cấp quân khu. Nhiệm vụ:

1. Mở đường vận chuyển chi viện người, của cho chiến trường miền Nam và Lào.
2. Bảo đảm ăn ở cho các lực lượng hành quân qua tuyến.
3. Bảo đảm các mặt cho các đơn vị bảo vệ hành lang.
4. Vận chuyển hàng cung cấp cho các đơn vị hành quân ở Lào.
5. Bảo đảm vận chuyển công văn, tài liệu của Trung ương và các cơ quan chỉ đạo cho cách mạng miền Nam.


7-10 tháng 4.

Quốc hội khóa III kỳ họp thứ ba quyết định sửa đổi và bổ sung một số điều trong Luật nghĩa vụ quân sự.


17 tháng 4.

Quân và dân Quảng Bình bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 200 trên miền Bắc.


22 tháng 4.

Bộ Quốc phòng ra các quyết định (từ số 34-37):

- Chấn chỉnh lữ đoàn 335 thành trung đoàn 335 thuộc Quân khu Tây Bắc.

- Thành lập ba trung đoàn pháo cao xạ 238, 222 và 216 thuộc Quân chủng Phòng không-Không quân.

- Chấn chỉnh lữ đoàn 330 thành sư đoàn 330, lữ đoàn 350 thành sư đoàn 350.

- Thống nhất cơ quan tỉnh đội Quảng Ninh vào cơ quan Bộ Tư lệnh Quân khu Đông Bắc.


26 tháng 4.

Thành lập lại Cục Vận tải quân sự thuộc Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: thực hiện công tác vận tải quân sự trên các tuyến hậu phương của Tổng cục Hậu cần, vận tải chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam trên tuyến hậu phương miền Bắc và cho chiến trường Trung Lào, Thượng Lào, làm tham mưu cho chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ vận tải quân sự trong toàn quốc.

Cục trưởng: thượng tá Nguyễn Danh Phan.
Chính ủy: thượng tá Trần Minh Chúng (từ ngày 20-5-1965, thượng tá Nguyễn Danh Phan kiêm Chính ủy).


27 tháng 4.

Quân ủy Trung ương chỉ thị cho lực lượng vũ trang trên các chiến trường: “Đẩy mạnh tác chiến của bộ đội chủ lực, mở những đợt hoạt động quy mô chiến dịch cùng lúc trên nhiều hướng, kết hợp tiến công quân sự với khởi nghĩa của quần chúng ở từng khu vực, thúc đẩy nhanh quá trình sụp đổ của ngụy quân, ngụy quyền... chuẩn bị điều kiện đối phó và quyết thắng địch nếu chúng mở rộng thành chiến tranh cục bộ”.


Tháng 4.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh ban hành Luật nghĩa vụ quân sự thời chiến, kéo dài thời hạn phục vụ tại ngũ của quân nhân theo yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu. Trong năm 1965, gần 290.000 người trên miền Bắc tình nguyện vào quân đội; riêng tháng 5, có 150.000 người.


2-6 tháng 5.

Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua và dũng sĩ các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam lần thứ nhất họp tại chiến khu Dương Minh Châu. 150 chiến sĩ thi đua thuộc các đơn vị bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích dự đại hội.

Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đọc diễn văn nêu rõ: “Đây là đại hội của tinh thần quyết chiến quyết thắng giặc Mỹ xâm lược của toàn quân, toàn dân ta, là một cái mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của các lực lượng vũ trang giải phóng của ta”.

Đồng chí Nguyễn Thị Định, Phó tư lệnh các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam đọc quyết định của Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Bộ Chỉ huy các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam tuyên dương 23 cán bộ, chiến sĩ là Anh hùng quân giải phóng, trong đó có hai nữ (Tạ Thị Kiều, Nguyễn Thị Út).



5 tháng 5.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh động viên cục bộ, động viên một bộ phận sĩ quan, hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị và một bộ phận công dân thuộc ngạch dự bị quân đội nhưng chưa phục vụ tại ngũ, tăng cường lực lượng quốc phòng đến mức cần thiết, bảo đảm cho cuộc chiến đấu bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.


11-5 đến 22-7.

Chiến dịch Đồng Xoài.

Diễn ra trên địa bàn các tỉnh Bình Long, Phước Long (hướng chính) Lâm Đồng, Bình Thuận, Bà Rịa, Long Khánh, Biên Hòa (hướng phối hợp).

Lực lượng: ba trung đoàn bộ binh 1,2,3, đoàn pháo binh 80 chủ lực Miền, trung đoàn 4 và hai tiểu đoàn chủ lực Quân khu 7, lực lượng vũ trang địa phương trên địa bàn chiến dịch, các đoàn hậu cần 81, 83 và dân công, thanh niên xung phong các địa phương.

Chỉ huy chiến dịch: Thiếu tướng Lê Trọng Tấn, Phó Tư lệnh Miền - chỉ huy trưởng; Thiếu tướng Trần Đô, Phó chính ủy Miền - chính ủy, đại tá Hoàng Cầm - tham mưu trưởng.

Sau hơn hai tháng chiến đấu, các đơn vị tham gia chiến dịch loại khỏi vòng chiến đấu 4.459 tên (có 73 Mỹ). Bốn tiểu đoàn chủ lực ngụy, trong đó có tiểu đoàn dù thuộc lực lượng dự bị chiến lược và hàng chục đại đội bảo an bị đánh thiệt hại nặng. Ta thu 1.652 khẩu súng các loại, phá hủy 28 xe bọc thép, 5 xe tăng, bắn rơi 34 máy bay, phá hủy 6 đầu máy và 12 toa xe lửa.

Đây là chiến dịch hiệp đồng bộ binh với pháo binh và đặc công đánh địch trong công sự vững chắc giành thắng lợi lớn, đánh dấu bước trưởng thành mới về tổ chức, chỉ huy và trình độ tác chiến của bộ đội ta trên chiến trường miền Nam.

19 tháng 5.

- Thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không Hà Nội (sư đoàn phòng không 361) và Bộ Tư lệnh Phòng không Hải Phòng (sư đoàn phòng không 363) thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân (quyết, định số 66/QĐ của Bộ Quốc phòng).

Bộ Tư lệnh Phòng không Hà Nội gồm năm trung đoàn pháo cao xạ: trung đoàn 220 pháo 100 (đoàn Sông Đuống); trung đoàn 260 (đoàn Sông Thương); trung đoàn 224 pháo 100 (đoàn Tô Vĩnh Diện); trung đoàn 230 pháo 57 (đoàn Thống Nhất); trung đoàn 218 pháo 85 (đoàn Hoa Lư) và các cơ quan đơn vị trực thuộc. Tư lệnh: Nguyễn Dương Hán, Chính ủy: Trần Văn Giang.

Bộ Tư lệnh Phòng không Hải Phòng gồm Tư lệnh: Nguyễn Hữu Ích, Chính ủy: Lương Tý.

- Báo “Quân đội nhân dân" bắt đầu ra hàng ngày.


21 tháng 5.

- Bộ Quốc phòng ra quyết định (số 68/QĐ) tách Học viện Quân chính thành Học viện Quân sự và Học viên Chính trị thuộc Bộ Quốc phòng. Nhiệm vụ của Học viện Chính trị: bổ túc về chính trị cho cán bộ trung cao cấp toàn quân. Giám đốc kiêm Bí thư: Thiếu tướng Tô Ký.

- Thành lập Trường sĩ quan Thông tin (quyết định số 69/QĐ-QP) trên cơ sở sáp nhập khoa thông tin cùng các tiểu đoàn 4 và 5 Trường sĩ quan Lục quân Việt Nam, khoa thông tin và tiểu đoàn 3 Trường sĩ quan Kỹ thuật. Nhiệm vụ: đào tạo cán bộ chỉ huy trung đội, cán bộ kỹ thuật trung cấp thông tin ngắn hạn (từ ba đến sáu tháng).

- Sáp nhập Trường sĩ quan Kỹ thuật vào Trường sĩ quan Hậu cần (quyết định số 70/QĐ-QP). Nhiệm vụ: đào tạo, bổ túc cán bộ sơ cấp, trung cấp hậu cần kỹ thuật cho toàn quân.


26 tháng 5.

Chiến thắng núi Thành.

Đại đội 2 (tiểu đoàn 70 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Nam) được tăng cường tổ đặc công (gồm tám chiến sĩ) diệt một đại đội lính thủy đánh bộ Mỹ ở núi Thành. Đây là trận đầu thắng Mỹ trên chiến trường Khu 5


27 tháng 5.

Quân và dân Nghệ An bắn rơi chiếc máy bay thứ 300 trên miền Bắc.


28 tháng 5.

Thành lập Cục Liên lạc đối ngoại quân sự. Nhiệm vụ: quản lý và giải quyết mọi công việc có quan hệ với nước ngoài của Quân đội nhân dân Việt Nam, tạo ra bước phát triển mới của hoạt động đối ngoại quân sự, góp phần củng cố và phát triển tình đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân và các lực lượng vũ trang ta với nhân dân và quân đội các nước anh em, bạn bè.


29-5 đến 20-7.

Chiến dịch Ba Gia

Địa bàn: Các huyện Ba Gia, Trà Bồng, Bình Sơn, Sơn Tịnh (Quảng Ngãi).

Lực lượng: trung đoàn 1 và tiểu đoàn 45 chủ lực Khu 5, hai đại đội pháo 75, một đại đội phòng không và lực lượng vũ trang trên địa bàn chiến dịch.

Thiếu tướng Chu Huy Mân - Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 5 trực tiếp làm Tư lệnh chiến dịch.

Sau 51 ngày chiến đấu, ta diệt và làm bị thương 2.054 tên, thu 973 súng các loại, phá hủy 15 xe quân sự, bắn rơi 1 máy bay.

Lần đầu tiên trên chiến trường miền Nam, bộ đội ta đánh thiệt hại nặng chiến đoàn, đơn vị ứng cứu lớn nhất của quân chủ lực ngụy, đánh bại biện pháp ứng chiến giải tỏa nhanh bằng đơn vị cấp chiến đoàn của chúng.


Tháng 5.

Viện Kỹ thuật quân sự và Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu thiết kế, chế tạo thành công vũ khí phá rào; đầu năm 1972, đưa vào sử dụng ở chiến trường Trị-Thiên.


21 tháng 6.

Thành lập Bộ Tư lệnh 350 (trên cơ sở hợp nhất sư đoàn 350 và thành đội Hải Phòng). Nhiệm vụ:

- Thống nhất chỉ huy các đơn vị bộ đội chủ lực Quân khu 3 đứng trên địa bàn thành phố Hải Phòng và bộ đội địa phương, dân quân tự vệ.

- Làm tham mưu cho Thành ủy và chỉ đạo cuộc chiến tranh nhân dân trên địa bàn thành phố.

- Chủ trì hiệp đồng tác chiến với các quân chủng, binh chủng có lực lượng chiến đấu bảo vệ Hải Phòng.

Tư lệnh: thượng tá Nguyễn Tiệp.
Chính ủy: thượng tá Đỗ Chính.


22 tháng 6.

Thành lập trung đoàn xe tăng 203 (quyết định số 100/QĐ-QP) và thành lập Bộ Tư lệnh Thiết giáp (quyết định số 101 QĐ-QP). Nhiệm vụ: “lãnh đạo, chỉ huy xây dựng và quản lý các đơn vị xe tăng thiết giáp dự bị của Bộ và làm tham mưu cho Bộ về binh chủng Thiết giáp”.

Lực lượng trực thuộc Bộ Tư lệnh: hai trung đoàn xe tăng (202,203), một tiểu đoàn huấn luyện, ba cơ quan (tham mưu, chính trị, hậu cần-kỹ thuật) và một số đơn vị trực thuộc.

Tư lệnh: Đào Huy Vũ.
Chính ủy: Lê Ngọc Quang.


28 tháng 6.

Thành lập Bộ Tư lệnh Công binh (quyết định số 102/QP). Nhiệm vụ:

- Chỉ đạo, chỉ huy xây dựng và quản lý các đơn vị công binh dự bị của Bộ.

- Làm tham mưu cho Bộ về kế hoạch bảo đảm công trình quân sự (công trình chiến đấu, sở chỉ huy, đường sá, sân bay, quân cảng...), giúp Bộ chỉ đạo các quân khu, quân chủng, binh chủng làm các công trình quốc phòng.

- Trực tiếp làm một số công trình do Bộ giao.

- Giúp Bộ chỉ đạo nghiệp vụ đối với các đơn vị công binh quân khu, quân chủng, binh chủng và sư đoàn.

- Cùng các cơ quan nhà nước xây dựng các tuyến giao thông thủy bộ. Lực lượng trực thuộc Bộ tư lệnh có các trung đoàn 239, 249 (vượt sông), 219, 229 (công trình), 83, 98, 279 (cầu đường) và sáu phòng (tham mưu, chính trị, hậu cần, khí tài, công trình và sân bay).

Tư lệnh: Phạm Hoàng.
Chính ủy: Chu Thành Hương.


Tháng 6.

Thành lập Đội thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước, làm nhiệm vụ mở đường, bảo đảm giao thông vận tải ở Quân khu 4 và các tuyến đường vận tải chiến lược vào chiến trường.

3 tháng 7.

Bộ Quốc phòng quyết định (số 114 và 115/QĐ-QP) thành lập trung đoàn thông tin 26 (trên cơ sở tiểu đoàn 26) và thành lập trung đoàn pháo cao xạ 237 thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân.


14 tháng 7.

Thành lập công trường Z.3 tương đương cấp sư đoàn (quyết định số 116/QĐ-QP của Bộ Quốc phòng), thuộc Bộ Tư lệnh Công binh. Nhiệm vụ: xây dựng sở chỉ huy cao cấp ở khu căn cứ. Công trường gồm ba trung đoàn công binh kiến trúc 259, 289 và 299.


15 tháng 7.

Thành lập trung đoàn thông tin 132 (quyết định số 118/QĐ của Bộ Quốc phòng) trực thuộc Cục Thông tin liên lạc. Nhiệm vụ: xây dựng các đường dây trần, dây cáp theo quy hoạch chiến lược của Bộ.

Trung đoàn trưởng: Trịnh Am.
Chính ủy: Huỳnh Tình.


24 tháng 7.

Bộ đội tên lửa đánh thắng trận đầu. Hai tiểu đoàn 63 và 64 (trung đoàn tên lửa phòng không 236) bắn rơi chiếc máy bay F.4C tại Suối Hai, huyện Bất Bạt (Hà Tây). Đây là chiếc máy bay thứ 400 bị bắn rơi trên miền Bắc. Ngày 24 tháng 7 trở thành ngày truyền thống vẻ vang của bộ đội tên lửa Việt Nam.


7 tháng 8.

Đại hội thi đua "Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” của các lực lượng vũ trang nhân dân trên miền Bắc họp tại Hà Nội. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Xây dựng nhiều đơn vị quyết thắng hơn nữa …, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu dũng cảm, ra sức tiêu diệt địch và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó”. 367 đơn vị quân đội, công an nhân dân và dân quân du kích được tặng danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”.


18 tháng 8.

Chiến thắng Vạn Tường.

Trung đoàn 1 (sư đoàn 2) chủ lực Khu 5, đại đội 21 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Ngãi dựa vào thế trận chiến tranh nhân dân, đánh bại cuộc càn lớn của 6.000 quân Mỹ, 2.000 quân ngụy có nhiều máy bay, xe tăng, xe bọc thép, tàu chiến hỗ trợ tại thôn Vạn Tường, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi).

Sau một ngày chiến đấu, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 900 tên Mỹ, phá hủy 22 xe tăng và xe bọc thép, bắn rơi 13 máy bay. Cuộc hành quân “tìm diệt” quy mô lớn của quân viễn chinh Mỹ bị đánh bại. Quân và dân ta trên chiến trường bước đầu tìm ra cách đánh quân Mỹ.


23 tháng 8.

Thành lập sư đoàn bộ binh 320B (quyết định số 225/TMH). Biên chế: ba trung đoàn bộ binh 3, 4, 5 và các cơ quan tham mưu, chính trị, hậu cần.

Quyền sư đoàn trưởng: Phạm Thanh Sơn.
Quyền chính ủy: Nguyễn Duy Tường.

Ngày 4 tháng 5 năm 1979, sư đoàn 320B đổi phiên hiệu thành sư đoàn 390 (quyết định số 530/CP do Trung tướng Lê Trọng Tấn ký).


26 tháng 8.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm tiểu đoàn 61, trung đoàn 236 bộ đội tên lửa.


29 tháng 8.

- Quân và dân tỉnh Nghệ An bắn rơi chiếc máy hay Mỹ thứ 500 trên miền Bắc.

- Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh thưởng Huân chương Độc lập hạng nhất cho Quân khu 4, Quân chủng Phòng không - Không quân, quân và dân tỉnh Quảng Bình, Đặc khu Vĩnh Linh; Huân chương Độc lập hạng hai cho Hải quân nhân dân Việt Nam, quân và dân các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Sơn La.


Tháng 8.

Viện Kỹ thuật quân sự nghiên cứu chế tạo thành công bóng chứa khí nhẹ làm vật chướng ngại trên không chống máy bay địch bay thấp.


2 tháng 9.

- Thành lập sư đoàn bộ binh 9 chủ lực Miền tại Suối Nhung, tỉnh Phước Thành (Đông Nam Bộ). Biên chế ba trung đoàn: trung đoàn 1 (đoàn Bình Giã), trung đoàn 2 (đoàn Đồng Xoài), trung đoàn 3 vừa được tổ chức gồm một số đơn vị bộ đội địa phương các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và các tiểu đoàn, đại đội binh chủng.

Sư đoàn trưởng: đại tá Hoàng Cầm (Năm Thạch).
Chính ủy: đại tá Lê Văn Tưởng (Lê Chân).

- Thành lập sư đoàn bộ binh 3 chủ lực Quân khu 5 tại xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Nhơn (Bình Định). Biên chế: trung đoàn 2 chủ lực Khu 5 và hai trung đoàn 12, 22 vừa từ miền Bắc hành quân vào.

Sư đoàn trưởng: Giáp Văn Cương.
Chính ủy: Đặng Hòa.


7 tháng 9.

Thành lập trung đoàn không quân tiêm kích thứ hai, phiên hiệu 923 thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân.

Trung đoàn trưởng: thiếu tá Nguyễn Phúc Trạch.
Chính ủy: thiếu tá Nguyễn Văn Tiến.

Căn cứ: sân bay Kép (Hà Bắc).


8 tháng 9.

Đại đội 11 pháo bờ biển Vĩnh Linh bắn chìm một tàu biệt kích ngụy.


24 tháng 9.

Quân và dân Vĩnh Linh bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 600 trên miền Bắc.

10 tháng 10.

Tiểu đội du kích xã An Điền (Bến Cát, Thủ Dầu Một) do xã đội trưởng Út Mối chỉ huy, đánh bại cuộc càn lớn của một tiểu đoàn thuộc lữ đoàn 173 không vận Mỹ, diệt và làm bị thương 150 tên.


15 tháng 10.

Thành lập đoàn pháo binh 69 chủ lực Miền (đoàn pháo binh Biên Hòa) tương đương sư đoàn. Biên chế hai tiểu đoàn 35 và 52 pháo cối và ĐKZ, tiểu đoàn 34 sơn pháo 75, tiểu đoàn 36 và tiểu đoàn 43 súng máy cao xạ.

Đoàn trưởng: Lương Văn Nho.
Chính ủy: Hoàng Minh Khanh (tức Đào Sơn Tây).


19-10 đến 26-11.

Chiến dịch Plây Me (Tây Nguyên).

Lực lượng tham gia: ba trung đoàn bộ binh (33, 66, 320), tiểu đoàn 952 đặc công, tiểu đoàn 200 pháo binh, tiểu đoàn 32 súng máy phòng không.

Chỉ huy chiến dịch: Chu Huy Mân (Tư lệnh), Nam Hà (Chính ủy).

Trong hơn một tháng chiến đấu, bộ đội ta loại khỏi vòng chiến đấu 1.700 tên Mỹ, 1.270 tên ngụy, diệt tiểu đoàn 1, đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn 2 (sư đoàn kỵ binh bay Mỹ), bắn rơi 59 máy bay lên thẳng, phá hủy 89 xe quân sự và nhiều pháo, súng các loại. Sư đoàn kỵ binh bay số 1 Mỹ cơ động bằng máy bay lên thẳng (lần đầu tiên xuất hiện trong chiến tranh) bị quân đội ta đánh bại trên chiến trường.

Chiến thắng Plây Me là thực tế chứng minh quân đội ta có thể tiêu diệt tiểu đoàn Mỹ, phá chiến thuật cơ động bằng máy bay lên thẳng, đánh bại những đơn vị tinh nhuệ, trang bị hiện đại nhất của Mỹ trong “chiến tranh cục bộ” ở miền Nam.


20 tháng 10.

Thành lập sư đoàn bộ binh 2 chủ lực Khu 5 tại Tiên Phước, Quảng Nam. Biên chế gồm trung đoàn 1 (đoàn Ba Gia) chủ lực Khu 5, trung đoàn 21 vừa từ miền Bắc hành quân vào và tiểu đoàn 70.

Sư đoàn trưởng: Nguyễn Năng (tức Nguyễn Việt).
Chính ủy: Nguyễn Minh Đức (tức Nguyễn Minh Đạo).


26 tháng 10.

Quân và dân đảo Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 700 trên miền Bắc.


27 tháng 10.

- Tiểu đoàn đặc công 484 Khu 5 sử dụng 30 chiến sĩ tập kích sân bay Nước Mặn (Đà Nẵng, Quảng Nam), phá hủy và phá hỏng 106 máy bay trực thăng, hai kho đạn, diệt và làm bị thương một số phi công và nhân viên kỹ thuật Mỹ.

- Tiểu đoàn đặc công 409 Khu 5 sử dụng 22 chiến sĩ tập kích sân bay Chu Lai (Quảng Nam), phá hủy, phá hỏng 45 máy bay phản lực và nhiều phương tiện chiến tranh của Mỹ.


29 tháng 10.

Thành lập đội giao liên 665 (quyết định số 2049/QĐ) thuộc Bộ tham mưu Tổng cục Hậu cần. Nhiệm vụ: đưa quân vào giao cho Đoàn 559 và đón nhận thương binh từ chiến trường ra các bệnh viện ở hậu phương miền Bắc điều trị. Đội 665 tổ chức năm trạm giao liên ở Ninh Bình, bảy trạm ở Thanh Hóa, năm trạm ở Nghệ An và chín trạm ở Hà Tĩnh.

8 tháng 11.

Chiến thắng Đất Cuốc.

Tiểu đoàn 3 trung đoàn 1 (sư đoàn 9 chủ lực Miền) dưới sự chỉ huy của phó trung đoàn trưởng Bùi Thanh Vân tập kích lữ đoàn 173 không vận Mỹ ở Đất Cuốc, cách thị xã Biên Hòa 30 ki-lô-mét về phía bắc, diệt và làm bị thương gần 300 tên, bắn rơi 4 máy bay, thu nhiều vũ khí. Đây là trận đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn quân Mỹ đầu tiên trên chiến trường miền Đông Nam Bộ.


12 tháng 11.

Thành lập hai công trường 7 và 211 (quyết định số 203/QP-QĐ của Bộ Quốc phòng) làm nhiệm vụ bảo đảm các tuyến đường từ biên giới Việt Nam tới các căn cứ cách mạng Lào và thành lập trung đoàn công binh 251 xây dựng sân bay thuộc Bộ Tư lệnh Công binh.


12-27 tháng 11.

Chiến dịch Bàu Bàng – Dầu Tiếng (miền Đông Nam Bộ).

Lực lượng tham gia: sư đoàn bộ binh 9 chủ lực Miền và một tiểu đoàn bộ đội địa phương tỉnh Bình Dương.

Chỉ huy chiến dịch: Lê Trọng Tấn (Tư lệnh), Hoàng Cầm (Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng).

Trong 15 ngày, bộ đội ta đánh sáu trận, trong đó có hai trận đánh quy mô trung đoàn tăng cường đến sư đoàn: trận Bàu Bàng (12-11) và trận Dầu Tiếng (27-11) gây thiệt hại nặng cho lữ đoàn 3 sư đoàn 1 Mỹ và chiến đoàn 7 ngụy, loại khỏi vòng chiến đấu 4.250 tên, phá hủy 300 xe quân sự (có 80 xe tăng và xe M.113), 10 khẩu pháo 105 ly, bắn rơi hai máy bay.

Chiến thắng Bàu Bàng - Dầu Tiếng củng cố niềm tin đánh thắng quân Mỹ, mở ra phong trào: “Tìm Mỹ mà diệt”, “Nắm thắt lưng Mỹ mà đánh” trong các lực lượng vũ trang miền Nam.


15 tháng 11.

Đoàn đại biểu Anh hùng và Chiến sĩ thi đua các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam (gồm các Anh hùng: Hồ Vai, Tạ Thị Kiều, Huỳnh Văn Đảnh, Trần Dưỡng và Chiến sĩ thi đua Lê Chí Nguyện) ra thăm miền Bắc.


17-11 đến 18-12.

Chiến dịch Đồng Dương.

Diễn ra trên địa bàn các huyện Quế Sơn, Thăng Bình, Tam Kỳ, Tiên Phước tỉnh Quảng Nam.

Lực lượng tham gia: sư đoàn bộ binh 2 (thiếu) chủ lực Khu 5, tiểu đoàn bộ binh độc lập 70, một tiểu đoàn đặc công (thiếu), một tiểu đoàn cối 120 và ĐKZ, một tiểu đoàn súng máy phòng không 12,7 ly, tiểu đoàn bộ binh 72 Quảng Nam và lực lượng vũ trang địa phương trên địa bàn chiến dịch.

Bộ Tư lệnh chiến dịch gồm Tư lệnh: Nguyễn Năng (sư đoàn trưởng sư đoàn 2); Chính ủy: Võ Minh Thành (Bí thư tỉnh ủy Quảng Nam); Tham mưu trường: Lê Hữu Trữ.

Trong hơn một tháng chiến đấu, ta loại khỏi vòng chiến đấu 6.184 tên địch (có 1.142 Mỹ), bắn rơi và bắn hỏng 61 máy bay, thu 809 súng các loại, giải phóng 43.500 dân (gồm quận lỵ Hoài Đức, 7 xã và 21 thôn).


20 tháng 11.

Bộ chỉ huy Miền phát động phong trào thi đua giành danh hiệu “Dũng sĩ diệt Mỹ” và “Đơn vị anh dũng diệt Mỹ” trong các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam.


23 tháng 11.

Thành lập sư đoàn bộ binh 5 chủ lực Miền tại Bà Rịa. Biên chế lúc đầu có trung đoàn 4 (trung đoàn Đồng Nai) bộ đội chủ lực Quân khu 7 và trung đoàn 5 vừa được tổ chức từ một số đơn vị bộ đội địa phương các tỉnh Nam Bộ.

Sư đoàn trưởng: Nguyễn Hòa.
Chính ủy: Lê Xuân Lựu.


27 tháng 11.

Quân và dân tỉnh Yên Bái bắn rơi chiếc máy bav Mỹ thứ 800 trên miền Bắc.


Tháng 11.

Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) chế tạo thành công súng cối 60 ly.


1 tháng 12.

Cụm biệt động 3-4-5 thành phố Sài Gòn đặt mìn ở khách sạn Mê-trô-pôn, diệt 200 sĩ quan và nhân viên kỹ thuật Mỹ.


5 tháng 12.

Trung đoàn 2 (sư đoàn 9) vận động tiến công hai tiểu đoàn thuộc sư đoàn 1 bộ binh Mỹ ở bàu Da Dốt, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát (Thủ Dầu Một), đánh thiệt hại nặng một tiểu đoàn địch, thu 40 súng.


20 tháng 12.

- Thành lập sư đoàn bộ binh 1 chủ lực Tây Nguyên. Biên chế ba trung đoàn 33, 66 và 320 vừa từ miền Bắc hành quân vào.

Sư đoàn trưởng: Hoàng Kiện.
Chính ủy: Huỳnh Đắc Hương.

- Thành lập Trường Hậu cần Quân khu 5 tại Sơn Hà, Quảng Ngãi. Nhiệm vụ: đào tạo cán bộ, nhân viên hậu cần tại chỗ cho các đơn vị, địa phương.

Hiệu trưởng: Nguyễn Hữu Doang.


27 tháng 12.

Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định: động viên lực lượng cả nước, kiên quyết đánh bại chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào để bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước ... xây dựng lực lượng vũ trang mạnh về số lượng và chất lượng để bảo vệ miền Bắc và chi viện miền Nam ... Tăng cường giáo dục chính trị, làm cho bộ đội nhận rõ nhiệm vụ và vinh dự chiến đấu bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam và giúp đỡ cách mạng Lào để mọi người hăng hái và quyết tâm đi chiến đấu hoặc phục vụ chiến đấu ở bất cứ nơi nào mà Tổ quốc cần đến.

Tháng 1.

- Thành lập Bộ Chỉ huy mặt trận Bình Định thuộc Quân khu 5. Nhiệm vụ: chỉ đạo tập trung, thống nhất mọi hoạt động của lực lượng vũ trang trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Chỉ huy trưởng: Giáp Văn Cương, Sư đoàn trưởng sư đoàn 3.
Chính ủy: Trần Quang Khanh (Hai Lâm), Bí thư tỉnh ủy Bình Định.

- Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) thiết kế, chế tạo thành công lựu đạn phóng ghép mảnh.


Tháng 1 - tháng 4.

Quân và dân miền Nam đánh bại cuộc phản công chiến lược lần thứ nhất (gồm 450 cuộc hành quân càn quét, trong đó có 20 cuộc hành quân lớn) của 20 vạn quân Mỹ, chư hầu và 50 vạn quân ngụy, loại khỏi vòng chiến đấu gần bảy vạn tên địch (có ba vạn Mỹ), đánh thiệt hại 15 tiểu đoàn (có chín tiểu đoàn Mỹ), bắn rơi, phá hủy 940 máy bay; bắn cháy và phá hủy 6.000 xe quân sự (có 300 xe tăng, xe bọc thép)...


5 tháng 2.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm hai trung đoàn công binh vượt sông 239 và 249 diễn tập bắc cầu phao qua sông Hồng.


7 tháng 2.

Bộ Tư lệnh Quân khu Sài Gòn - Gia Định tổng kết kinh nghiệm chiến tranh nhân dân trên địa bàn huyện Củ Chi, rút ra 10 bài học đánh Mỹ:

1. Ai cũng đánh được Mỹ.

2. Vũ khí gì cũng đánh được Mỹ.

3. Nhiều cũng đánh, ít cũng đánh, một người, một tổ cũng đánh và đều đánh thắng.

4. Ở đâu cũng đánh được Mỹ, đánh ở rừng, ở xóm, ở ấp chiến lược, ở đầm lầy. Chỉ cần tích cực bám địch, tìm địch mà đánh là được.

5. Ngày cũng đánh, đêm cũng đánh được Mỹ, vì cả ngày cả đêm Mỹ đều có sơ hở, nhược điểm.

6. Đánh địch phản công là cơ hội tốt để ta diệt chúng.

7. Đánh ở cả tiền tuyến, đánh cả ở hậu phương địch, đánh đều khắp, càng làm cho giặc Mỹ bối rối, bị động, ta diệt địch càng dễ dàng hơn.

8. Đánh cả trong xã, ấp chiến đấu và ngoài xã, ấp chiến đấu, chỉ cần nâng cao quyết tâm tìm Mỹ mà đánh, tìm Mỹ mà diệt.

9. Có khả năng đánh thắng các loại binh chủng Mỹ.

10. Đánh bằng võ trang, đánh bằng chính trị, đánh bằng binh vận.


20-2 đến 20-4.

Chiến dịch tây Sơn Tịnh (Quảng Ngãi).

Chỉ huy: Nguyễn Năng (Tư lệnh); Nguyễn Minh Đức (Chính ủy).

Lực lượng tham gia gồm sư đoàn bộ binh 2 (thiếu) chủ lực Khu 5, một tiểu đoàn đặc công (thiếu), một tiểu đoàn cối 120 và ĐKZ.75, một tiểu đoàn súng máy phòng không 12,7, hai tiểu đoàn (48, 83) và một đại đội đặc công tỉnh Quảng Ngãi, sáu đại đội bộ đội địa phương huyện Sơn Tịnh và du kích trên địa bàn chiến dịch.

Kết quả: đánh thiệt hại nặng hai tiểu đoàn, bốn đại đội thủy quân lục chiến Mỹ, 12 đại đội và 22 trung đội ngụy, bắn rơi và phá hủy 102 máy bay, 27 xe cơ giới, thu 823 súng các loại, hỗ trợ nhân dân nổi dậy giành quyền làm chủ.


23 tháng 2.

Đại đội 10 pháo binh địa phương Quảng Bình bắn chìm ba tàu biệt kích ngụy.


Tháng 2.

Quân ủy Trung ương đề ra sáu phương thức tác chiến của các lực lượng vũ trang nhân dân:

1. Đẩy mạnh tác chiến tập trung, mở những chiến dịch vừa và lớn của bộ đội chủ lực trên những hướng quan trọng.

2. Đẩy mạnh chiến tranh du kích đến trình dộ cao, phối hợp tác chiến giữa dân quân du kích, bộ đội địa phương và một bộ phận quân chủ lực.

3. Đánh phá các cơ sở hậu phương, cơ quan đầu não địch.

4. Phát triển cách đánh giao thông.

5. Kết hợp hoạt động vũ trang với đấu tranh chính trị của quần chúng ở đô thị và vùng ven.

6. Phối hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự, đấu tranh chính trị và binh vận.

4 tháng 3.

Biên đội MIG.21 (gồm Phan Thành Chung, Ngô Đức Mai, Trần Minh Phương, Nguyễn Thế Hôn) trung đoàn không quân 923 xuất kích trận đầu, bắn rơi một máy bay trinh sát không người lái Mỹ.


7 tháng 3.

- Tại trận địa Quỳnh Thắng (Quỳnh Lưu, Nghệ An), bằng một quả đạn, tiểu đoàn 61 (trung đoàn tên lửa 236) bắn rơi hai máy bay trinh sát RF.101, trong đó có chiếc máy bay thứ 900 của Mỹ bị bắn rơi trên miền Bắc.

- Đại đội 2 pháo cao xạ đoàn Sông Đà (Thanh Hóa) bằng tám viên đạn ngay loạt đầu bắn rơi tại chỗ một máy bay phản lực F.105D của Mỹ.


Tháng 3.

Hội nghị Trung ương Cục miền Nam lần thứ tư, đề ra nhiệm vụ: “Đẩy mạnh đấu tranh vũ trang, xây dựng lực lượng vũ trang lớn mạnh, phát động du kích chiến tranh rộng khắp, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực Mỹ - ngụy, quyết tâm đánh bại địch trong mùa mưa sắp tới... Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trên các mặt chỉ đạo tác chiến, xây dựng lực lượng vũ trang, chuẩn bị hậu cần đối với lực lượng vũ trang...”.


31 tháng 3.

Bộ Quốc phòng quyết định (số 27/QĐ-QP) chuyển Trường cán bộ Chính trị sơ cấp vào Học viện Chính trị. Nhiệm vụ:

- Đào tạo cán bộ cấp đại đội và bổ túc cán bộ chính trị từ cấp tiểu đoàn trở lên.

- Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chính trị và cán bộ chính trị toàn quân.

- Nghiên cứu lý luận chủ nghĩa Mác—Lê-nin về chiến tranh và xây dựng lực lượng vũ trang, về công tác đảng - công tác chính trị trong lực lượng vũ trang.

Giám đốc kiêm bí thư: đại tá Lê Đình Thiệp.


13 tháng 4.

- Thành lập trung đoàn đặc công trinh sát 426 (quyết định số 28/QĐ-QP của Bộ Quốc phòng). Biên chế: sáu tiểu đoàn (bốn tiểu đoàn đặc công bộ, một tiểu đoàn đặc công nước, một tiểu đoàn huấn luyện cán bộ) và ba cơ quan tham mưu, chính trị, hậu cần.

Trung đoàn trưởng: Nguyễn Việt.
Chính ủy: Hoàng Kim.

Ngày 19 tháng 3 năm 1967, trung đoàn 426 giải thể, các tiểu đoàn chuyển trực thuộc Bộ Tư lệnh Đặc công.

- Thành lập đoàn huấn luyện trinh sát đặc công nước, phiên hiệu đoàn 126. Lực lượng nòng cốt của đoàn gồm 40 người đã qua huấn luyện ở đoàn 8 và 74 người ở đại đội đặc công đánh biển thuộc Cục Nghiên cứu - Bộ Tổng Tham mưu. Tháng 5 năm 1966, Bộ Tư lệnh Hải quân điều 700 cán bộ, chiến sĩ từ các đơn vị về tổ chức thành 12 đội chiến đấu. Cơ quan đoàn bộ đóng tại huyện Yên Hưng (Quảng Ninh) và Thủy Nguyên (Hải Phòng).

Đoàn trưởng: Hoàng Đắc Cót.
Chính ủy; Phạm Điệng.


17 tháng 4.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước, quân đội tham quan tiểu đoàn 99 và trung đoàn 84B bắn thử pháo phản lực A.12 và ĐKB tại Hòa Lạc, Hà Tây.


20 tháng 4.

Thành lập trung đoàn ra-đa dẫn đường 293 (quyết định số 32/QĐ-QP của Bộ Quốc phòng) thuộc Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân. Biên chế: 10 đại đội, trong đó có sáu đại đội ra-đa dẫn đường, ba đại đội ra-đa cảnh giới, một đại đội chỉ huy và cơ quan trực thuộc.

Quyền trung đoàn trưởng: Tạ Văn Hoan.
Chính ủy: Nguyễn Đức Chính.


22 tháng 4.

Đại đội 4 pháo 85 Hà Tĩnh bắn cháy tàu khu trục số 567 của Mỹ.


29 tháng 4.

Trung đoàn pháo phòng không 210 do trung đoàn trưởng Nguyễn Luân và chính ủy Nguyễn Đắc Thái chỉ huy cùng quân dân Bắc Thái bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 1.000 trên miền Bắc.


30 tháng 4.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ký lệnh thưởng 5 Huân chương Độc lập và 8 Huân chương Quân công cho 13 đơn vị thuộc Quân khu 3, Quân khu Việt Bắc, Quân khu Tây Bắc, Quân chủng Hải quân, Quảng chủng Phòng không - Không quân, Binh chủng Công binh, Cục Vận tải quân sự (Tổng cục Hậu cần) và đảo Cồn Cỏ đã lập nhiều chiến công vẻ vang, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.


Tháng 4.

- Thành lập Quân khu Trị Thiên (B4) trên cơ sở phân khu Bắc (Khu 5)

Lực lượng vũ trang trên địa bàn có trung đoàn bộ binh 6 và một số phân đội binh chủng, bốn tiểu đoàn (804, 808, 810, 814) bộ đội địa phương hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên.

Tư lệnh kiêm Chính ủy: Thiếu tướng Lê Chưởng.

- Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu sản xuất thành công pháo khói dùng để ngụy trang, nghi binh các trận địa pháo, tên lửa và sản xuất thành công “súng cối giải phóng”.

Tháng 5.

Thành lập Đặc khu quân sự Rừng Sác (Đoàn 10) thuộc Bộ Tư lệnh Miền. Nhiệm vụ: chỉ đạo hoạt động quân sự và xây dựng khu căn cứ Rừng Sác.

Đặc khu trưởng kiêm chính ủy: Lương Văn Nho (Hai Nhã).


18-24 tháng 5.

Đại hội thanh niên quyết thắng toàn quân lần thứ nhất đánh giá, rút kinh nghiệm về công tác giáo dục, vận động thanh niên quân đội, đẩy mạnh sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.


21 tháng 5.

Tiểu đoàn 5 trung đoàn 24 chủ lực Tây Nguyên tiến công địch ở Tu Mơ Rông (Công Tum), diệt một tiểu đoàn Mỹ thuộc sư đoàn dù 101.


Cuối tháng 5.

Quân ủy Trung ương ra nghị quyết phát động phong trào thi đua lập công đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giành danh hiệu “Chiến sĩ Quyết thắng” và “Đơn vị Quyết thắng” trong các lực lượng vũ trang nhân dân.


30 tháng 5.

Thành lập ba trung đoàn tên lửa 261, 263 và 267 (quyết định số 42/QĐ-QP của Bộ Quốc phòng) thuộc Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân.

Nhiệm vụ: chiến đấu bảo vệ sân bay Nội Bài.


6 tháng 6.

Quân và dân Nghệ An bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 1.100 trên miền Bắc.


8 tháng 6.

Trung đoàn 2 (sư đoàn 9) phục kích một đoàn xe quân sự Mỹ ở Cần Đâm (Thủ Dầu Một), phá hủy, phá hỏng 40 xe quân sự (có 12 xe tăng, 19 xe M.113), diệt và làm bị thương 300 lính Mỹ, 200 lính ngụy, bắn rơi 8 máy bay, thu nhiều súng đạn.


13 tháng 6.

Thành lập sư đoàn bộ binh 7 chủ lực Miền tại căn cứ tỉnh Phước Long (Đông Nam Bộ). Biên chế: ba trung đoàn bộ binh 141, 165, 52 và các đơn vị binh chủng.

Sư đoàn trưởng: Nguyễn Hòa.
Chính ủy: Dương Thanh (Dương Cự Tẩm).


15 tháng 6.

Thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không Quân khu 4. Nhiệm vụ: chỉ huy toàn bộ lực lượng phòng không trên địa bàn quân khu.

Tư lệnh: đại tá Hoàng Kiện.
Chính ủy: đại tá Trần Vinh.


21 tháng 6.

- Thành lập sư đoàn phòng không 367 thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân. Biên chế: bốn trung đoàn pháo cao xạ (234, 230, 218, 241) và một trung đoàn tên lửa (trung đoàn 278) làm nhiệm vụ cơ động chiến đấu.

Sư đoàn trưởng: Hoàng Khải Tiến.
Chính ủy: Lê Đình Truy.

- Bộ Tổng Tham mưu tổ chức Bộ Tư lệnh Phòng không đường số 2 và 3. Nhiệm vụ: chỉ đạo, chỉ huy và quản lý các lực lượng tác chiến phòng không ở Thái Nguyên - Việt Trì. Lực lượng gồm các trung đoàn phòng không 210, 226, 270 và trung đoàn tên lửa 274.

Tư lệnh: Nguyễn QuaỊng Tiến.
Phụ trách chính trị: Lê Đình Truy.

Ngày 24 tháng 3 năm 1967, Bộ Tư lệnh Phòng không đường số 2 và 3 giải thể.


23 tháng 6.

Thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không Hà Bắc (quyết định số 46-QĐ của Bộ Quốc phòng).

Nhiệm vụ: chỉ huy các đơn vị phòng không bảo vệ giao thông đường số 1 và sân bay Kép, sân bay Nội Bài. Lực lượng gồm: bốn trung đoàn pháo cao xạ (216, 221, 225, 226) và trung đoàn tên lửa 257 triển khai theo trục đường số 1.

Tư lệnh: Hoàng Văn Khánh.
Chính ủy: Hoàng Đức Tiêu.

Ngày 16 tháng 3 năm 1967, Bộ Tư lệnh Phòng không Hà Bắc đổi tên là sư đoàn phòng không 365 (quyết định số 16-TM-QĐ của Bộ Tổng Tham mưu).


30 tháng 6.

Trung đoàn 1 (sư đoàn 9) phục kích một đoàn xe cơ giới thuộc sư đoàn 1 bộ binh Mỹ ở cầu Cần Lê trên đường số 13 từ Hớn Quản đi Lộc Ninh (Thủ Dầu Một), phá hủy 43 xe quân sự (có 25 xe tăng, 18 xe M.113), diệt và làm bị thương 300 tên Mỹ.


Tháng 6.

Quân ủy Trung ương quyết định mở mặt trận Đường 9 – bắc Quảng Trị (B5) nhằm tạo nên một hướng tiến công mới vào nơi hiểm yếu của địch, buộc chúng phải phân tán lực lượng lên vùng rừng núi để ta thực hiện tiêu diệt chiến lược quân cơ động Mỹ-ngụy, kìm giữ một bộ phận địch, tạo điều kiện cho các chiến trường khác mà trực tiếp là đồng bằng Trị - Thiên hoạt động, ngăn chặn âm mưu mở rộng chiến tranh trên bộ ra nam Quân khu 4 của địch, thăm dò phản ứng của Mỹ và quốc tế.

Tư lệnh: đại tá Vũ Nam Long.
Chính ủy: Thiếu tướng Nguyễn Xuân Hoàng.