Lịch sử Quân sự Việt Nam

           Tiếp nối cuốn Trên điểm tựa 608 và Lịch sử Tiểu đoàn Bộ binh 1 anh hùng - (R20 - Quảng Đà) - cháu xin tiếp tục số hóa cuốn Mậu Thân 1968 - Cuộc đối chiến lịch sử để đóng góp vào kho tư liệu của diễn đàn. Rất mong nhận được sự đóng góp cũng như nhận xét của các bác, các cô, các chú cùng anh chị em về mặt tài liệu để sau cuốn này, sẽ có nhiều cuốn sách quý khác nữa, được gửi đến mọi người cùng đọc và nghiên cứu.

          Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm Mậu Thân 1968 đã làm rung chuyển không chỉ chính quyền ngụy Sài Gòn mà còn làm chao đảo cả chính trường nước Mỹ lúc bấy giờ. Nó đã làm thay đổi cục diện cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta, nó quyết định cho sự ký kết hiệp định Pari năm 1973 và là tiền đề cho sự toàn thắng của cuộc tổng công kích năm 1975, giải phóng và thống nhất hoàn toàn đất nước. Có thể nói, cuộc tổng công kích này cho tới tận hôm nay đã trở thành biểu tượng của ý chí tiến công và lòng quả cảm của người Việt Nam.

           Nhân dịp kỷ niệm 40 năm sự kiện lịch sử trọng đại của Xuân Mậu Thân (1968 – 2008), Nhà xuất bản Lao Động xuất bản và phát hành cuốn sách Mậu Thân 1968 – cuộc đối chiến lịch sử. Trong cuốn sách này, chúng tôi cố gắng giới thiệu một cái nhìn vừa tổng quát vừa chi tiết về cuộc tổng tiến công và nổi dậy lịch sử. Phần tư liệu, để tạo ra sự phong phú, nhiều chiều giúp bạn đọc có cái nhìn toàn cảnh hơn, chúng tôi chọn cả những tư liệu được trích dịch, biên soạn từ các nước phương Tây, của người Mỹ và của chính chế độ ngụy Sài Gòn cũ.

           Cuốn sách chia làm ba phần chính:

           Phần thứ nhất: Diễn biến chính.

           Phần này miêu tả diễn biến tổng quan của hai đợt tổng công kích của quân và dân ta trên toàn bộ các mặt trận, đồng thời cũng có cả chi tiết các trận đánh ở những thành phố lớn như Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng, Buôn Mê Thuột, Vĩnh Long…

           Phần thứ hai: Ý nghĩa lịch sử.

           Phần này tập hợp có chọn lọc những bài viết, bài phân tích, đánh giá về ý nghĩa, vị trí, vai trò của cuộc tổng tiến công và nổi dậy năm Mậu Thân 1968 của các nhà chính trị, các tướng lĩnh, các nhà nghiên cứu quân sự trong và ngoài nước.

          Phần thứ ba: Phụ lục.

          Phần này bổ sung những tư liệu liên quan tới cuộc tổng công kích và nổi dậy năm Mậu Thân như: điện mật  chỉ đạo của Bộ Chính trị, những trích đoạn hồi ký của nhân viên tình báo, nhà chính trị, ngoại giao trong nước và trên thế giới, những bài bút ký của các nhà văn liên quan và phản ánh trực tiếp sự kiện Mậu Thân.

          Đặc biệt trong cuốn sách này chúng tôi có sử dụng tư liệu tham khảo trong ấn bản của phía Việt Nam Cộng hòa thời bấy giờ, với mục đích giúp bạn đọc có thêm những tư liệu để so sánh, đối chiếu, nhằm làm rõ hơn nữa diện mạo cũng như tính chất oanh liệt của Cuộc tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta. Với những tư liệu tham khảo đó, nếu lọc bỏ ra những yếu tố thiên kiến, che đậy, những lời ngụy biện cho thất bại, những tuyên truyền mị dân và những lời mạo phạm khi nhận xét về đối phương, ta sẽ phần nào có được những sự thật của các trận chiến.

          Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

BỐI CẢNH CUỐI NĂM 1967

Tình hình quân sự

Số quân Mỹ đến tháng 12 năm 1967 ở Việt Nam là 85,600.

Theo Westmoreland, từ năm 1966 Mỹ đã thực hiện kế hoạch: lực lượng Sài Gòn tập trung bảo vệ vùng đông dân trong khi lực lượng Mỹ làm lá chắn để phía sau tiến hành công tác bình định. Lực lượng Mỹ hoạt động xa vùng dân cư để phát huy được hỏa lực và cơ động, chống lại các đơn vị chủ yếu của Bắc Việt Nam và quân giải phóng.

Nhà sử học của lính thủy đánh bộ Mỹ - chuẩn tướng Edwin Simmonus bình luận: “Sự thật là chúng ta vi phạm nhiều nguyên tắc cơ bản của chiến tranh, chúng ta không có mục đích rõ ràng Chúng ta không có thống nhất chỉ huy, không bao giờ có chủ động. Câu nói thông thường là “lực lượng phản ứng”, lực lượng của chúng ta chia rẽ và lộn xộn. Do chúng ta không có một chiến lược rõ ràng nên phải tính thành tích bằng con số thống kê: ngày chiến đấu của tiểu đoàn, số ấp được kiểm soát, số chết qua “đếm xác”.

Cuộc tranh cãi về chiến lược của Mỹ trong cuộc chiến tranh kéo dài. Đến giữa năm 1967, cuộc họp cấp cao nhất ở Honolulu đã không xác định được chiến lược và cũng không quyết định được vấn đề gì có tầm chiến lược, ngoài việc bàn về ngăn chặn tiếp tế từ Bắc vào Nam.

Cuộc chiến tranh bằng không quân mà Mỹ đặt nhiều hy vọng đã không đạt được các mục tiêu đề ra: không phá được tiềm lực của miền Bắc (còn được viện trợ gấp bốn lần mức bị thiệt hại), không chặn được tiếp tế vào miền Nam, không phát huy được trong chiến đấu ở vùng rừng núi, trong khi đó lại bị chiến tranh nhân dân Việt Nam đánh cho thiệt hại nặng, đến tháng 11 năm 1967 đã mất hơn 1.000 máy bay trị giá hơn 6 tỷ đô la. Quyết tâm chống Mỹ của lãnh đạo Việt Nam không hề bị lay chuyển.

Ở miền Nam, quân giải phóng vẫn chủ động trong 80 – 85% các trận đánh, tức là chủ động về địa điểm và thời gian tác chiến, đánh rồi rút, không chủ trương giữ đất. Từ giữa năm 1967, ta chỉ có một số trận đánh ở Làng Vây, Hải Lăng, Cồn Tiên phía nam khu phi quân sự; Đắc Tô ở Tây Nguyên đánh Lộc Ninh, Sông Bé giáp Campuchia. Đầu tháng 1 năm 1968 hoạt động rộ lên ở Khe Sanh, địch cho ta có đến 4 sư bộ binh và 2 trung đoàn pháo ở quanh khu vực này. Đây là cơ hội để Mỹ phát huy cao độ lực lượng không quân, pháo mặt đất và pháo hạm. Như vậy chỉ trận ở Đắc Tô và Khe Sanh cỡ sư đoàn, còn là các trận nhỏ, ở dọc biên giới.

Địch có các cuộc hành quân Persing ở Tam Quan và Bình Định, phản ứng mạnh ở Đắc Tô và Khe Sanh. Chúng cho rằng lực lượng ta lùi về Campuchia, biên giới Lào và khu phi quân sự, chứng tỏ khả năng chiến đấu giảm sút do bị thiệt hại nhiều. Đại sứ Mỹ Ellsworth Bunker, tướng Westmoreland, Robert Komer phụ trách chương trình bình định, đều gây ấn tượng cho mọi người là quân giải phóng đang thua trận, quân Mỹ đã đẩy lùi được họ ra vùng rừng núi biên giới.

------------------------------------------

(*) Tổng thuật qua tài liệu của Mỹ.

Đánh giá sự thất bại của quân giải phóng và mức độ nào thì phải chịu thua

Theo tính toán của Tình báo quân đội Mỹ (DIA) của Ủy ban tình báo quốc gia thì cộng sản có thể kéo dài chiến tranh vô thời hạn nếu bị thiệt hại dưới 3,265 người một tuần. Trong khi đó, con số thống kê năm 1966 thì bình quân cao nhất một tuần theo MACV là 2,460. Nếu tính bình quân quý I năm 1967 thì đạt mức rất cao là 3,696 người/tuần. Nếu đạt được con số bình quân đó cả năm 1967 thì số hụt của cộng sản là 431 người/tuần thì cũng phải 10 năm mới diệt hết họ. Số thiệt hại gồm bị chết, bị bắt, đào ngũ. Theo điều tra của ngành thống kê thì số “đếm xác” thường được tăng 50%, số người đào ngũ được tăng gấp đôi. Hơn nữa cứ tính 6 người chết mới thu được một khẩu súng thì nhiều người chết không phải là lính mà là cư dân hoặc người qua đường. Do đó, có thể thấy con số thống kê về lực lượng vũ trang của quân giải phóng bị thiệt hại là quá phóng đại.

Quân đội Mỹ không có khả năng định chỉ tiêu nâng mức thiệt hại của quân giải phóng vì chủ động tấn công không thuộc về quân Mỹ.
Westmoreland lại đang chứng tỏ với Tổng thông Johnson và nước Mỹ là đang thắng cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Vậy tổng số lực lượng của cộng sản ở miền Nam là bao nhiêu, Westmoreland báo cáo số quân địch ở miền Nam là 285.000 số tiêu hao lớn hơn số bổ sung. Nhưng Samuel Adams chuyên viên phân tích của CIA, với những tài liệu mới bắt được, thì số Việt cộng là 600.000 người, không phải như con số của htam mưu liên quân là 271.000 người. Đại tá Gains B.Hawkins phụ trách theo dõi các đơn vị Việt cộng trong cơ quan tình báo của Westmoreland cho rằng số quân VC là 500.000 người. Wheeler tham mưu trưởng liên quân điện cho Westmoreland không được công bố cho báo chí con số nghiên cứu trên”. Westmoreland cũng chỉ thị cho cơ quan là không được báo cáo về Mỹ, vì con số đó sẽ là một “quả bom chính trị”.

Tranh cãi giữa CIA và DIA kéo dài hàng tuần, DIA được lệnh giữ con số khoảng 300.000. Tháng 9 – 1967 George Carver được phái đi Sài Gòn gặp Komer, lúc này là đại diện cá nhân của Tổng thống, hàm đại sứ. Komer cho là không nên tính du kích và dân quân vào quân số địch vì loại này chất lượng thấp, chỉ làm nhiệm vụ từng thời gian, phần lớn không có súng. Quân đội Mỹ không có loại lực lượng này, vả lại trình độ của họ thấp, không đe dọa lực lượng Mỹ. Nên con số được chấp nhận là 299.000 người. Tháng 10 – 1967, đại sứ Bunker điện cho Walt Rostows, cố vấn an ninh, là nên loại số 120.000 du kích vì dễ gây ra những lộn xộn và rắc rối. Lúc này Rostows đang phụ trách “ủy ban chiến lược tâm lý” ở Nhà trắng nhằm giới thiệu chiến tranh Việt Nam ngày càng thuận lợi càng tốt nên chấp nhận ngay.

Westmoreland xin tăng quân cho năm 1968

Từ giữa năm 1967, phải xác định tổng số quân Mỹ ở Việt Nam trong năm 1968. Năm 1966, Westmoreland đã xin cho năm 1967 là 124 tiểu đoàn chiến đấu gồm 555.741 người, nhưng chỉ được duyệt là 470.366 người.

Westmoreland trình bày với Johnson là 470.000 quân Mỹ của năm 1967 không đặt Mỹ trong tình trạng nguy hiểm, nhưng không đủ để đối phó với sự tăng cường của địch, gây một cuộc chiến tranh tiêu hao ở Đông Nam Á, phải tăng quân để giành thắng lợi. “Trừ phi quyết tâm của địch bị sụp đổ hay trừ phi có sự cân đối thâm nhập (so với thương vong), cuộc chiến tranh còn kéo dài 5 năm. Nếu tăng thêm 23 sư đoàn thì thời gian còn 3 năm”.

Theo “Tài liệu của Lầu Năm Góc” thì lực lượng cần thêm tối đa để giành thắng lợi là 4.2/3 sư đoàn, 10 đại đội máy bay chiến thuật, 1 sân bay mới, 1 đội tàu cơ động trên sông. Số quân ước 201.250 cộng với trần của năm 1967 là 470.366 nâng tổng số lên 671.616 năm 1968.
Westmoreland chỉ yêu cầu như đề nghị năm 1966 là 557.741 người, nhưng thay cơ cấu, tức xin thêm 2.1/3 sư đoàn, còn hậu cần cho số đơn vị mới này sẽ xin sau. Thực tế được duyệt là 525.000 (sau Tết 1968, Johnson cho phép trần của năm 1968 là 549.500
Như vậy theo tính toán của Westmoreland với số quân được tăng thêm phải 3 năm mới giành được thắng lợi với quân giải phóng là 299.000 người không kể quân du kích.

LỰC LƯỢNG CÁC BÊN TRƯỚC CUỘC TIẾN CÔNG TẾT 1968
TỔNG SỐ QUÂN MỸ - NGỤ VÀ ĐỒNG MINH LÀ 1.298.000

   Quân Sài Gòn

   Có 342.951 quân chính quy: lục quân, hải quân, không quân, lính thủy đánh bộ. có 12.000 cố vấn Mỹ trong các đơn vị lục quân, mỗi sư đoàn có 300 cố vấn Mỹ làm các nhiệm vụ liên lạc, cố vấn, chuyên viên hậu cần. Mỗi tiểu đoàn có một tổ 3 đến 5 cố vấn Mỹ. Người cố vấn Mỹ nào cũng có máy thông tin riêng nên họ liên lạc rất nhanh với hệ thống hỏa lực của họ.

   Trước hết, phần lớn các đơn vị thiếu phương tiện thông tin, phương tiện cần thiết để gọi pháo và không quân chi viện. Về trang bị, chỉ những đơn vị xung kích nhất mới được trang bị M16 như các tiểu đoàn của dù, lữ đoàn lính thủy đánh bộ, một trung đoàn bộ binh và 5 tiểu đoàn biệt động quân. Những đơn vị khác được trang bị  súng lạc hậu hơn, rõ ràng là thua loại AK-47 của các đơn vị Bắc Việt Nam và lực lượng chủ lực quân giải phóng.

   Điểm yếu của quân đội Sài Gòn là Thiệu củng cố quyền lực nên bố trí người chỉ huy là tay chân của mình nên sự chỉ huy chiến đấu kém; người lính đều hiểu rằng sĩ quan làm giàu nhờ Mỹ. Mỹ đánh giá là 6 trong số 10 sư đoàn Sài Gòn không có hiệu quả.

   Ngoài quân chính quy, còn 151.376 quân địa phương, 148.789 bảo an và 42.000 dân vệ; cảnh sát quốc gia có 70.000.

   Quân Mỹ

   Có 9 sư đoàn, 1 trung đoàn kỵ binh cơ giới và 2 lữ đoàn độc lập. Số đơn vị trên có 100 tiểu đoan bộ binh và cơ giới, quân số 331.098 lục quân và 78.013 lính thủy đánh bộ. Các đơn vị có tinh thần chiến đấu cao là lính thủy đánh bộ, Sư đoàn Kỵ binh số 1, Lữ đoàn Nhảy dù 173 và Trung đoàn Thiết giáp 11. Tất cả có 3.100 trực thăng.

   Yếu điểm của quân Mỹ là chế độ luân phiên 1 năm ở Việt Nam. Một sĩ quan Mỹ nói: “nước Mỹ không phải có 10 năm kinh nghiệm chiến tranh ở Việt Nam mà có kinh nghiệm mười lần một năm”. Thường lính Mỹ chiến đấu khá là từ tháng thứ 2 đến tháng thứ 8. Họ nghĩ chiến tranh không thắng lợi trong nhiệm kỳ của họ, dại gì mà cố gắng, sĩ quan thường 6 tháng ở đơn vị, 6 tháng ở cơ quan tham mưu.

   Quân đồng minh của Mỹ: đội đặc nhiệm Úc số 1 (3 tiểu đoàn khoảng 6.000 người).

   Trung đoàn tình nguyện quân đội Thái (2.400 quân).

   Sư đoàn bộ binh Mãnh Hổ (…) Nam Hàn.

   Sư đoàn số 9 Bạch Mã (…) Nam Hàn.

   Lữ đoàn lính thủy đánh bộ số 2 Nam Hàn.

   Tổng số quân Nam Hàn 48.800.

   Quân giải phóng

   Có hai thành phần rõ rệt: Bắc Việt Nam và quân giải phóng (VC). Tình báo Mỹ đánh giá thời gian tấn công Tết, khoảng 50% số 197 tiểu đoàn chủ lực là quân chính quy Bắc Việt Nan. Đầu năm 1968, tình báo Mỹ phát hiện 7 sư đoàn Bắc Việt Nam, quân số khoảng 50.000, không kể một số quân Bắc Việt Nam biên chế vào các đơn vị chủ lực của quân giải phóng.

   Sĩ quan và chiến sĩ sống liên tục ở chiến trường miền Nam, không có chế độ đi phép, không có giải trí, nói chung thiếu thốn về vật chất, tình cảm.

   Quân giải phóng có 2 trình độ: lực lượng chủ lực có khoảng 60.000 người và các lực lượng bán vũ trang hoặc du kích, lực lượng bán vũ trang đánh rồi chuồn, phục kích, đặt mìn. Rất khó xác định các tổ chức bán vũ trang nhưng cơ quan chỉ huy của Westmoreland cho là độ 400.000 người.

   Chủ yếu chiến đấu theo đơn vị bộ binh nhẹ, không có hỏa lực pháo binh và không quân, nên chủ trương đánh gần và dụ địch vào những nơi rừng núi, địch không phát huy được không quân, pháo binh. Thường trinh sát rất kỹ mục tiêu sẽ tấn công. Thường dùng lực lượng địa phương làm liên lạc dẫn đến cận mục tiêu để quan sát khi vẽ, làm sa bàn để phổ biến cho cán bộ, chiến sĩ.

   Không có pháo binh, nhưng thay vào đó là rốc-két, súng không giật, cối 82mm và 120mm. Cối 120 là loại nguy hiểm nhất, bắn xa 6 km, chia làm 3 bộ phận để mang vác qua địa hình khó. Xạ thủ trực tiếp tính toán các phần tử bắn, thường loại 120mm bắn khá chính xác.

   Còn loại rốc-két 107mm, 122mm và 140mm kém chính xác hơn – nhưng nắm khối thuốc lổ lớn hơn, nhẹ nhàng dễ mang vác hơn.

   Năm 1968 là năm bầu cử tổng thống, Westmoreland đề cao khả năng giành thắng lợi cuộc chiến tranh Việt Nam

   Tổng thống Johnson thuộc Đảng Dân chủ trong nhiệm kỳ đã có một số hoạt động đáng kể về mặt kinh tế, xã hội, nhưng uy tín về điều hành cuộc chiến tranh ở Việt Nam ngày một giảm. Trong nội bộ Đảng Dân chủ, Eugne Mc Carthy tuyên bố sẽ ứng cử với đề tài “hòa bình ở Việt Nam” và cuộc thăm dò dư luận cho thấy có khả năng không đáng đề cử thay Johnson muốn tuyên truyền cuộc chiến tranh Việt Nam phát triển thuận lợi, chiến thắng đã trong tầm tay. Ông gọi Westmoreland về nước báo cáo.

   Trong cuộc họp kín với Ủy ban quân lực ngày 16-11-1967, Westmoreland nói là có thể giành thắng lợi trong 2 năm và “mọi hy vọng của cộng sản đã phá sản”. Ngày 22-11-1967, ông ta nói trong câu lạc bộ Báo chí Quốc gia là “bây giờ chỉ còn việc quét sạch kẻ địch ra khỏi Việt Nam, chỉ cần 2 năm”.

   Johnson rất phấn khởi cho tiến hành một chiến dịch tuyên truyền là cộng sản đang từ từ thua trong cuộc chiến tranh này.

   Ngày 24-1-1968, Robert Komer phụ trách chương trình bình định họp báo ở Sài Gòn tuyên bố: “Chúng ta bắt đầu năm 1968 trong tư thế thuận lợi hơn bất kỳ thời gian nào trước đây”.

   Như vậy cuối năm 1967, đầu 1968, Nhà Trắng và Lầu Năm Góc sống trong sự lạc quan giả tạo được tô hồng bởi các cấp do sự áp đặt từ trên. Tuy nhiên các cơ quan quyền lực cao nhật chia làm hai phái:

   - MACV (Bộ Tư lệnh Mỹ ở Việt Nam), CIHCPAC (Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương), Tham mưu trưởng liên quân, cơ quan sứ quán Mỹ ở Sài Gòn có quan điểm là có thể thắng cuộc chiến tranh nếu tăng quân.

   - CIA, Bộ trưởng Quốc phòng, Hệ thống thống kê, Bộ Ngoại giao có quan điểm là Mỹ đang thất bại ở Việt nam

   Những tin tức thu lượm được trước cuộc tiến công

   Mỹ biết có cuộc họp quan trọng ở Hà Nội giữa năm 1967, có mời đại sứ ở các nước về dự, nên Mỹ phán đoán có thể Việt Nam sẽ có sáng kiến nào đó về ngoại giao, không hề biết đó là cuộc họp quyết định cuộc Tổng tiến công Tết năm 1968.

   Bắt được một tài liệu Ủy ban tỉnh Bình Định gửi cán bộ: “Tổng tấn công 1.000 năm mới có một lần, sẽ quyết định số phận đất nước, sẽ chấm dứt chiến tranh. Đó là ý muốn của Đảng và nhân dân”.

   Ngày 25-11-1967, thu được một tài liệu gửi cán bộ quân sự, chính trị “Quán triệt tình hình và nhiệm vụ mới” vạch rõ 3 bước là tấn công các căn cứ quân sự Mỹ, gây cho quân ngụy tan rã và vận động quần chúng nổi dậy. Ngày 5-1-1968, MACV ra một thông cáo báo chí “Tài liệu bắt được ngày 19-11-1967 chứng tỏ đã đến giai đoạn quyết định” trong đó có đoạn: “Tấn công quân sự mạnh mẽ, kết hợp với nổi dậy của quần chúng địa phương để chiếm thành phố và đô thị. Lực lượng vũ trang dồn xuống đồng bằng, chiếm lấy chính quyền và cố gắng lôi kéo từng đơn vị lữ đoàn, trung đoàn của ngụy. Tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân và rải truyền đơn tới sĩ quan và binh lính ngụy”.

   Tài liệu này được tình báo đánh giá là không tin cậy, chỉ nhằm mục đích động viên nội bộ. Về cuộc họp anh hùng chiến sĩ thi đua lần thứ 2, có nêu một số điển hình về dũng sĩ diệt Mỹ: Một chiến sĩ cụt một tay, tập bắn với vai đã giết được 2 Mỹ, một chuyên gia về mìn đã giết được 400 tên địch, 1 em 17 tuổi cũng là dũng sĩ diệt Mỹ nói “Nếu căm thù địch thì một trẻ em cũng giết được Mỹ”. Phát hiện cuộc họp này chỉ chứng minh quyết tâm chống Mỹ còn cao, chưa suy giảm như ước đoán của Mỹ.

   Ngày 20-11-1967, sư đoàn 23 ngụy bắt được kế hoạch tấn công Buôn Mê Thuột. Đại tá Đào Quang An không đi phép, phái tuần tiễu đi cách thị xã 10 km để thăm dò tình hình.

   Quy Nhơn: Ngụy cũng phát hiện được tin sẽ có cuộc tấn công vào Quy Nhơn, nhưng không có biện pháp gì.

   Đà Nẵng: Một nhân viên cảnh sát ngụy lọt được vào hàng ngũ Việt cộng và biết sẽ có cuộc tấn công. Hoàng Xuân Lãm (chỉ huy Quân đoàn 1) khi được nhân viên tham mưu báo tin trên thì trả lời “vô nghĩa”; khi cuộc tấn công diễn ra, Lãm phải lái xe qua làn đàn để đến chỉ huy sở.

   Ngày 30-1-1968, một đài truyền tin Mỹ nhận được tin về lệnh tấn công của cộng sản vào Huế đêm 30-1, tin được báo cáo lên các cấp, nhưng đơn vị bảo vệ Huế không nhận được. Đó cũng là một thất bại của tình báo.

   Ngô Quang Trưởng, Sư trưởng sư 1 ngụy được Westmoreland yêu cầu bỏ lệnh ngừng bắn Tết. Trưởng báo động 100% những Sư đoàn chỉ còn một nửa quân số. Trưởng không nghĩ là cộng sản sẽ tấn công Huế, nên bố trí quân ở phía ngoài thành phố. Đây cũng là sự thất bại trong công tác chuẩn bị.

   Westmoreland ngày 20-12-1967 có báo cáo về Mỹ là địch sẽ có một cố gắng tối đa, nhưng lại nghi là tập trung vào Khe Sanh. Đô đốc Sharp, Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương lại cho là ít có khả năng Việt cộng hoạt động lớn.

   Một sĩ quan Mỹ sau này nói “Nếu chúng tôi bắt được toàn bộ kế hoạch tấn công, chúng tôi cũng không thể tin được”.

   Có thể nhận xét về tin tức tình báo về cuộc tấn công Tết Mậu Thân 1968: Một là: không có người dân nào báo cho địch về hoạt động chuẩn bị tấn công của quân giải phóng (di chuyển hàng vạn con người, hàng vạn tấn vũ khí, lương thực vào vùng đô thị xưa nay bất khả xâm phạm). Suốt thời gian chuẩn bị không có người nào đào ngũ để địch khai thác.

   Hai là: địch có thu được một số tin tức lẻ tẻ nhưng bộ máy chiến tranh của Mỹ - ngụy đều đánh giá quá thấp đối phương, đang say sưa với thắng lợi (giả tạo) nên không tin là VC có thể tấn công vào các đô thị. Riêng Westmoreland nghĩ rằng đối phương sẽ cố gắng lớn nhưng lại phán đoán sai là sẽ tập trung vào Khe Sanh, muốn biến Khe Sanh thành Điện Biên Phủ.

Đêm 30 rạng 31 tháng 1 năm 1968, quân giải phóng đã tấn công vào tất cả các căn cứ quan trọng của Mỹ, vào các thành phố và đô thị ở miền Nam Việt Nam, lực lượng ước chừng 84.000 người đã đột nhập đồng thời vào 5 trên 6 thành phố, 36 trên 44 ấp thị xã, 36 trên 242 huyện lỵ, 25 sân bay, nhiều kho tàng, ấp chiến lược, trụ sở chính quyền, trạm cảnh sát.

Cuộc chiến đấu làm chấn động dư luận nhiều nhất là trận đánh ở Sài Gòn và Huế.

Cuộc tiến công vào Sài Gòn

Quân giải phóng sử dụng 35 tiểu đoàn, đánh vào 6 mục tiêu chính: sứ quán Mỹ, Bộ Tổng tham mưu, dinh Độc Lập, sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ Tư lệnh Hải quân, đài phát thanh, 11 tiểu đoàn khoảng 4.000 người phần lớn là người địa phương, cả nam lẫn nữ, tấn công trung tâm thành phố. Tiểu đoàn đặc công số 10 của Sài Gòn có 250 nam nữ, rất thạo nội thành phố; một số là người đạp xích lô, lái xe tải, dẫn đầu các cuộc tấn công, chiếm giữ một số mục tiêu rồi đợi viện binh tới.

Vũ khí, đạn dược được chuyển vào nội thành bằng cách giấu trong các xe chở rau, chở hoa quả, các quan tài, chở bằng ghe thuyền theo sông rạch, được tập trung cất giấu trong các nhà là cơ sở cách mạng. Còn người thì vào bằng nhiều ngả, mặc như dân, có người mặc quân phục ngụy hoặc cảnh sát, tất cả đều lọt qua sự kiểm soát của địch.

Quân Mỹ đóng ở ngoài thành phố, trong nội thành chỉ có Tiểu đoàn quân cảnh 716 gồm 1.000 tên phải bảo vệ 130 cơ sở của Mỹ, chỉ có 300 tên sẵn sàng chiến đấu; quân cảnh ngụy có 300 tên nhưng chỉ có 15 tham gia cùng với Mỹ. Quân ngụy còn có 3 sư đoàn để bảo vệ thành phố nhưng đi phép tết một nửa quân số. Đêm 30 tháng 1, dân Sài Gòn nô nức ra phố mừng xuân, đốt pháo thoải mái (bỏ lệnh cấm đột pháo sau ngày tết).

Trận tiến công sứ quán Mỹ

Từ một xưởng sửa chữa ô tô cách sứ quán 5 khối nhà, 19 đặc công thuộc Đại đội 10 lên một xe vận tải nhỏ Peugeot và một xe taxi tiến ra phía sứ quán. Một cảnh sát Sài Gòn thấy xe không có đèn không muốn rắc rối nên không có hành động gì. Ra đường Thống Nhất, 4 cảnh sát bảo vệ vòng ngoài sứ quán bỏ chạy mà không bắn một phát đạn nào. Khi xe đến gần cổng sứ quán thì 2 quân cảnh Mỹ bị bắn, có bắn lại rồi chạy vào đóng cửa lại. Đặc công xuống xe, dùng thuốc nổ phá thủng một lỗ rộng 1m của bức tường cao 2m50. Lúc này là 2 giờ 47 phút sáng 31-1-1968. Quân cảnh Mỹ báo qua máy thông tin: “Sứ quán bị tấn công, địch đã lọt vào sứ quán, cứu tôi với!”. Một xe Jeep có 2 quân cảnh Mỹ nghe được và chạy đến cứu viện bị đặc công bên ngoài sứ quán bắn chết. Bên trong khuôn viên sứ quán, bắn nhau giữa hai bên, phút đầu tiên 2 quân cảnh rút vào trong cổng bị bắn chết, ta có 2 cán bộ hy sinh. Ta bắn rốc-két phá hỏng biểu tượng của sứ quán, làm bị thương nặng một quân cảnh  trong 5 phút đầu tiên, 5 lính Mỹ bị bắn chết.

Bên ngoài quân tăng viện Mỹ đã tới nhưng do hỏa lực của ta khá mạnh khiến họ không vào sứ quán được, đêm tối họ không nhìn thấy lỗ thủng ở tường.

Tin điện qua radio của tiểu đoàn quân cảnh Mỹ

3.59 cối và rốc-két bắn vào sứ quán, yêu cầu tăng viện.

4.07 xe gíp số C9A báo cáo có xe vận tải 2 tấn chở 25 Mỹ đến tăng viện cho nhà sĩ quan độc thân số 3 bị trúng rốc-két và mìn, thương vong nặng.

4.08 xe gíp số C9A trúng đạn, 2 quân cảnh chết.

44.19 sĩ quan độc thân số 3 yêu cầu tiếp tế đạn.

4.20 tướng Westmoreland ra lệnh ưu tiên cướp lại sứ quán.

4.30 yêu cầu xe thiết giáp và trực thăng để tấn công sứ quán.

Số phóng viên phương Tây cư trú gần sứ quán, khi nghe tiếng súng đã đến ngay sứ quán để quan sát tại chỗ. Một phóng viên AP hỏi đại úy quân cảnh đứng bên ngoài sứ quán và được trả lời “Việt cộng đang ở trong sứ quán. Chúng tôi đang bị bắn từ phía trên kia, hãy cúi thấp đầu xuống!”. Thế là đủ để phóng viên gửi bản tin về Mỹ chỉ 15 phút sau khi cuộc tấn công bắt đầu: “Việt cộng đã chiếm một phần sứ quán Mỹ ở Sài Gòn sớm ngày thứ tư. Biệt kích cộng sản đã đột nhập được vào tòa nhà bất khả tiến công bằng một cuộc phối hợp pháo binh và xung phong của du kích, đưa cuộc chiến tranh hạn chế vào Sài Gòn”.

Bản tin đến vừa kịp chỉ đăng các báo buổi sáng ở miền Đông nước Mỹ gây chấn động dư luận là kẻ địch đã chiếm biểu tượng của uy tín Hoa Kỳ!

Khi biết sứ quán bị tấn công, đại sứ Mỹ Ellsworht Bunker đang ngủ ở biệt thự cách sứ quán vài ngôi nhà, chuồn đến ẩn nấp ở nhà một nhân viên sứ quán. Nhà ngoại giao trực đêm ở sứ quán, Allen Wendt, chui vào buồng mật mã và khóa trái lại. Tin của hãng AP gửi về làm Johnson bật dậy gọi điện đến sứ quán hỏi tin tức. Lúc 5h00, theo yêu cầu từ Hoa Thịnh Đốn, Westmoreland điều động một trung đội dù, bay trực thăng  đến định đổ bộ trên nóc sứ quán nhưng bị bắn mạnh quá phải quay về. Đến khi trời sáng, quân tiếp viện Mỹ vào được sứ quán, sau một thời gian chiến đấu, làm chủ được tình thế thì các nhà báo cũng ào vào. 9h30 Westmoreland mới đến, vội vã tổ chức họp báo. Trong khi máu me, chết chóc, tàn phá đầy rẫy trong khuôn viên sứ quán thì Westmoreland lại nói một cách lạc quan là VC không vào được toàn nhà của sứ quán, họ đã thất bại, Mỹ đã làm chủ tình hình; nhiều nhà báo không tin ở tai mình nữa! Người Mỹ rất sửng sốt khi hiện xác VC nằm cạnh khẩu đại liên Liên Xô là anh lái xe nhiều năm của sứ quán.

Khi người Mỹ đọc báo buối sáng, họ có cảm tưởng VC đã chiếm sứ quán và Westmoreland nói láo.

Tiến công dinh Độc Lập

Các phóng viên truyền hình vừa theo dõi xong cuộc tấn công và sứ quán thì một trận đánh khác lại diễn ra ngay gần đó. Đó là trận đánh gần dinh Độc Lập. Những xác chết của Mỹ và ngụy còn nằm dọc đường, đơn vị của họ đang bao vây một căn nhà trong đó có 13 nam và 1 nữ đặc công phòng thủ, sau khi rút khỏi cuộc tấn công vào dinh của Thiệu.

1 giờ 30 sáng 31 tháng 1, một đội đặc công 34 người tấn công dinh Độc Lập theo như cách đánh vào sứ quán, dùng B40 bắn vào cổng, rồi đột nhập vào trong khuôn viên. Đây là nơi phòng thủ mạnh nhất ở Sài Gòn, có lực lượng bảo vệ, quân cảnh, cảnh sát và 2 xe tăng. Lực lượng tấn công yếu hơn nhiều nên sau một thời gian chiến đấu ác liệt, đã rút khỏi căn nhà nói trên và giữ được 2 ngày, đẩy lui cuộc tấn công của Mỹ - ngụy, chiến đấu đến viên đạn cuối cùng  (tổng số hy sinh trong dinh Độc Lập và căn nhà phòng thủ trên là 32 người).

Đánh chiếm đài phát thanh

Phóng viên phương Tây không có ai được đi theo quân giải phóng nên không rõ tình tiết trận này. Cho đến nhiều năm sau cuộc chiến tranh, có người may mắn tìm gặp được một cựu chiến binh của quân giải phóng trực tiếp chỉ huy trận đánh này. Đó là anh Đặng Xuân Tèo, câu chuyện anh kể nói lên nhiều vấn đề trong đó có khả năng cộng sản tổ chức một chiến dịch lớn hơn như thế mà Mỹ và ngụy không phát hiện được.

Anh Tèo người nhỏ con, đã suýt chết trong chiến dịch Lédar Falls năm 1966 ở vùng tam giác sắt gần biên giới Campuchia phía bắc Sài Gòn. Tháng 11 năm 1967, cấp trên của Tèo giao cho anh huấn luyện một đội 14 người để tấn công đài phát thanh Sài Gòn, coi nhiệm vụ này đời người mới có một lần. Nhiệm vụ của đội là giữ tòa nhà 2 tiếng đồng hồ, sau đó đơn vị chính quy sẽ đến thay thế.

Tèo hiểu những khó khăn của trận đánh. Đài phát thanh là phương tiện thông tin chủ chốt, thường là mục tiêu ưu tiên tranh chấp trong các cuộc đảo chính lật đổ chính quyền Sài Gòn. Nghiên cứu kỹ các cuộc đảo chính, Tèo thấy đội của anh dễ dàng diệt trung đội bảo vệ đài và làm chủ khu vực. Nhưng vấn đề thực tế là làm sao giữ cho được đến khi có viện binh đến.

Tèo ăn tết sớm hơn 2 ngày, cúng lễ tổ tiên theo đúng phong tục. Sau đó bắt tay vào hành động. Từ nhiều năm trước, người của VC đã mua được một villa cách đài phát thanh gần 200 mét, giấu trong hầm nhà vũ khí dùng trong hoạt động khủng bố hoặc trong các nhu cầu như cuộc tấn công hiện nay. Các đồng chí của Tèo thâm nhập vào thành phố riêng từng người bằng xe buýt, xe vận tải, xe máy và đến tập trung ở nhà nhà villa, đến đó họ hơi thất vọng vì phần gỗ của súng bị mối sông, phải lấy giẻ để bọc lại. Đúng 3h00 sáng 31-1-1968 đúng giờ các nơi khác cùng nổ súng, họ xuất phát đi làm nhiệm vụ.

Đội đặc công được tổ chức rất tốt, đi trên một xe chứa thuốc nổ, tiến qua cổng vào sân đài phát thanh trong khi có đại liên ở mái nhà gần đó yểm trợ. Đợt tấn công ngay bước đầu đã tiêu diệt gần hết trung đội bảo vệ đang ngủ ở trên sân thượng. Cuộc chiến đấu kết thúc trong 10 phút và quân giải phóng đã làm chủ đài phát thanh. Một chuyên viên về phát thanh của Bắc Việt Nam đi theo đội đặc công, có mang theo một băng cát-sét ghi sẵn tuyên bố Sài Gòn đã được giải phóng và một số tài liệu tuyên truyền. Anh này có sơ đồ tỉ mỉ bố trí trong đài phát thanh và có những chìa khóa chính do một nhân viên trong đài đã dập mẫu đưa ra từ trước.

Kế hoạch phát thanh đã không thực hiện được do viên trung tá quân đội Sài Gòn phụ trách đài đã dự kiến trường hợp bị tấn công, sẽ phát một tín hiệu tắt nguồn điện của đài phát cách đấy 20 km, và chỉ cho chạy các băng nhạc cổ điển, nhạc hành khúc. Quân tiếp viện đã không đến đúng hẹn. Trời sáng, đội đặc công bị quân Sài Gòn vây bên ngoài. Tèo thấy triển vọng rất mong manh “quân số chỉ còn 8 người. Nhưng chúng tôi còn một số thuốc nổ, nhưng đã hết hạn. Chúng tôi không biết nên tiếp tục giữ hay phá hủy đài phát thanh này. Các đồng chí của tôi quyết định tôi phải tìm cách thoát ra khỏi đây để báo cáo với cấp trên và sẽ trở lại với lệnh mới. Tôi rút ra được không lâu sau đó, các bạn tôi đã cho nổ khối thuốc nổ phá tan tòa nhà và tất cả hy sinh theo”.

Khán giả đài truyền hình Mỹ thấy sau đó trên màn hình cảnh các lính Sài Gòn lục soát thi hài VC để tìm tiền và đồ vật có giá trị, lục lọi ngay đài phát thanh và ăn cắp những trang bị còn nguyên vẹn.

Nhưng đài truyền hình đưa tiếp một hình ảnh đáng ghi nhớ nhất trong cuộc nổi dậy ở Sài Gòn, một cảnh tượng nóng bỏng của toàn bộ cuộc chiến tranh xảy ra ở góc một đường phố. Tướng Nguyễn Ngọc Loan, Giám đốc cảnh sát quốc giá Nam Việt Nam, là người cảnh sát thô bạo nhất, đã đàn áp dã man những người phật giáo bất mãn ở Huế 2 năm trước đây. Bây giờ ông ta còn hung hăng hơn nhiều. Loan đi tua trong thành phố để củng cố sự phòng thủ. Sáng hôm đó phóng viên nhiếp ảnh AP là Eddie Adams và nhà quay phim Võ Sửu làm việc cho NBC thấy gần chùa Ấn Quang một toán tuần tra dẫn một tù binh đã bị trói, anh này mặc quần cộc đen và sơ mi thể thao. Đám lính giao tù binh cho Loan. Không một chút do dự, Loan rút súng ngắn ra làm hiệu cho những người đứng gần lùi ra xa, rồi gí súng vào đầu tù binh và nổ súng. Người tù binh nhăn mặt rồi từ từ ngã xuống, máu trong đầu tuôn ra hè phố. Sự việc xảy ra tức thì, chỉ nghe tiếng nổ súng của Loan, tiếng chụp ảnh của Adams và tiếng máy quay phim của Võ Sửu. Ngày hôm sau, các báo đều đăng trên trang nhất cảnh Loan bắn chết tù binh. Buổi chiều đài truyền hình phát phim đặc biệt của NBC về sự kiện này, có bớt đi đoạn chảy máu từ đầu tù binh để khán giả khỏi phải xem cảnh hãi hùng này.

Cuộc tiến công vào Bộ Tổng tham mưu

Bắt đầu lúc 2h00, đơn vị đặc công tấn công vào cổng số 5 thì một xe quân cảnh Mỹ xuấ hiện. Quân tấn công bắn vào xe quân cảnh làm cho lính Sài Gòn ở cổng số 5 vội đóng cổng lại và chuẩn bị đối phó. Có thêm nhiều quân cảnh Mỹ đến trợ giúp quân Ngụy nên cuộc tấn công của đặc công vào cổng số 5 không kết quả. Trong khi đó, một lực lượng khác, Tiểu đoàn 2 địa phương, có nhiệm vụ tấn công vào cửa số 4, nhưng đến chậm nên đến 7 giờ sáng mới tới nơi. Tiểu đoàn này đã đột phá được và vào chiếm tòa nhà có biển to đề là Bộ Tổng tham mưu. Thực ra đây chỉ là một trong các tòa nhà chỉ huy, nhưng không phải là tòa nhà quan trọng nhất. Đơn vị tấn công quan niệm là đã hoàn thành nhiệm vụ, đào hầm để phòng thủ, đợi đơn vị tiếp viện đến. Thực ra nếu họ linh hoạt đánh chiếm tiếp các tòa nhà khác thì có thể làm tê liệt toàn bộ hệ thống thần kinh của quân đội Sài Gòn lúc này không được bảo vệ. Đáng lẽ lực lượng tấn công đạt được thắng lợi xuất sắc nhưng do máy móc thực hiện kế hoạch, đến trưa thì quân dù và lính thủy đánh bộ đã đẩy lùi được Tiểu đoàn 2 ra khỏi Bộ Tổng tham mưu. Sau đó, một máy bay lên thẳng Mỹ đã đưa Nguyễn Văn Thiệu đến, Thiệu biến nơi đây thành chỉ huy sở khẩn cấp, sử dụng các phương tiện chưa bị phá hoại để điều hành đối phó với cuộc tấn công của quân giải phóng.

Sân bay Tân Sơn Nhất

Một đơn vị giải phóng tấn công vào hàng phòng thủ dày đặc của sân bay, đốt cháy nhiều máy bay và trực tiếp giao chiến với quân Mỹ. Chỉ huy sở của MACV (còn gọi là Lầu Năm Góc phương Đông) cũng bị đạn rốc-két và bộ binh tấn công.

Địch đối phó chủ yếu bằng trực thăng vũ trang. Số này bị bắn trả rất mạnh khiến nhiều chiếc bị thương.

Bộ Tư lệnh Hải quân

Một đội 12 đặc công, dùng thuốc nổ phá thủng tường, đột nhập vào chiếm được cơ quan chỉ huy, bố trí ở đó để đợi lực lượng tiếp sau, nhưng lực lượng này không đến, 10 hy sinh.

Toàn cảnh cuộc chiến đấu ở Sài Gòn không được các báo chí phản ánh hết vì họ không đủ phóng viên đi khắp các nơi mà chỉ tập trung vào các mục tiêu chính. Đến tờ mờ sáng 31 tháng 1 thì quân giải phóng đột nhập chủ yếu từ hướng tây và nam của Sài Gòn, làm chủ phần lớn Chợ Lớn, tấn công tiêu diệt nhiều trạm cảnh sát, cơ quan chính quyền quận, khu phố, kho tàng khắp thành phố. Tướng Mỹ Weygand chỉ huy khu vực Sài Gòn không thể có khái niệm gì về chiến thuật của cuộc tiến công nhiều hướng, nhiều mũi này.

Từ 3h00, ông ta điều khiển cấp từ ngoài thành phố vào 5.000 lính Mỹ để tăng cường bảo vệ các cơ sở của Mỹ trong nội thành Sài Gòn.

Các đơn vị giải phóng tiến công Sài Gòn không có khái niệm về toàn cảnh cuộc tấn công. Phần lớn chỉ được phổ biến là họ tham gia một cuộc tấn công, quy mô không được biết, điều này cần thiết vì lý do bảo mật, việc này đã hạn chế sự phối hợp của các đơn vị. Vì thế lúc đầu đạt được nhiều thắng lợi, nhưng một khi trụ lại, đơn vị giải phóng phải phòng thủ chống với sự phản công ngày càng lớn của Mỹ - Ngụy.

Bị đẩy lùi khỏi 6 mục tiêu chính, bên tấn công phân tán thành các đơn vị nhỏ và ẩn nấp trong nhiều nhà khắp Sài Gòn. Đặc biệt nhiều bộ phận đã bám vào khu vực trường đua Phú Thọ. Tiểu đoàn 6 giải phóng đã chiếm trường đua từ ngay đợt tấn công đầu tiên. Những nhà làm kế hoạch tấn công đã đánh giá mục tiêu trường đua là đầu mối của nhiều tuyến giao thông lớn, nếu kiểm soát được khoảng đất trống sẽ làm cho đối phương không thể dùng để trực thăng chuyên chở tăng viện và là nơi dễ nhận biết đối với nhiều chiến sĩ giải phóng sống ở nông thôn không quen đường phố Sài Gòn.

Bắt đầu phát hiện có lực lượng giải phóng ở Phú Thọ vào hồi 4h45 sáng 31-1 khi một xe tuần tiễu của tiểu đoàn quân cảnh Mỹ số 716 báo điện về “người lái xe đã bị một mảnh đạn vào ruột và tôi đang bị súng máy hạng nặng bắn. Có thể giúp tôi được không?” sau đó đài im bặt. Trước khi tiếp viện đến, hai quân cảnh đã bị bắn chết.

Một đại đội Lữ đoàn 199 bộ binh Mỹ lên xe vận tải và xe thiết giáp 8h00 sáng 31-1 tiến về phía trường đua, cách 6 khối nhà thì bị súng đại liên bắn từ các mái nhà dọc bên đường. Một quả rốc-két bắn trúng xe thiết giáp đi đầu giết chết trung đội trưởng và hai người lái. Súng trường, súng đại liên, súng phóng lựu đạn của quân giải phóng làm cho cuộc tấn công của Mỹ rất chậm; đẩy lùi cuộc tấn công, đại đội Mỹ phải tổ chức lại và tiến lên dưới sự yểm trợ của trực thăng vũ trang và súng không giật, đến 4h30 chiều thì tới được trường đua. Đến tối, một đại đội được chuyển đến để tăng cường và lính Mỹ tổ chức một vành đai phòng thủ.

Trong nhiều ngày sau đó, thêm viện binh đến trong đó có Tiểu đoàn 33 biệt động quân Sài Gòn, hai bên cùng mở rộng vành đai kiểm soát gần Phú Thọ. Nhưng không dễ dàng. Một đại đội cơ giới Mỹ tiến theo một phố hẹp cách trường đua có 3 khối nhà, bất ngờ bị phục kích bởi rốc-két và đại liên, đợt bắn đầu phá hủy 2 xe thiết giáp và làm hỏng chiếc thứ 3. Xe còn lại dùng hỏa lực yểm trợ cho việc lấy xác và người bị thương. Rồi những tên sống sót quay trở về trường đua vừa kịp để giúp đẩy lùi một cuộc phản kích quy mô lớn của quân giải phóng. Cuộc chiến đấu khi tăng khi giảm còn diễn ra nhiều ngày ở Phú Thọ. Các đơn vị đã đánh các mục tiêu lớn ở Sài Gòn đóng góp lực lượng cho cuộc chiến đấu ở đây kéo dài trong 2 tuần.

Thành phố rất lộn xộn. Những lính Mỹ và dân sự sống ngoài các doanh trại và ngoài trung tâm thành phố luôn phải ẩn nấp trong nhà mình và tự bảo vệ bằng loại súng nhỏ. Cách sứ quán Mỹ nửa dặm, người ta trông thấy cán bộ chính trị của mặt trận giải phóng đi từng nhà giải thích về chiến thắng của Mặt trận. Có cuộc bắn nhau ở quảng trường gần chợ giữa lính ngụy và quân giải phóng mặc quân phục ngụy. Các đơn vị xe tăng tràn vào các phố, phá hủy nhiều tòa nhà trên đường tiến. Cháy lan rộng cả khu vực nhà tranh và nhà mới làm bị san phẳng. Từng đoàn dân hoảng sợ quân đội và máy bay ném bom, tràn ra phố mang theo người chết và bị thương trên xe đạp hoặc xích lô.

Cho đến ngày 7-2-1968, 5 tuần sau cuộc tấn công đầu tiên, các đơn vị biệt động quân Sài Gòn mới làm chủ được thành phố ban ngày. Ở Sài Gòn có 9.580 nhà bị phá, hàng nghìn dân thương vong, theo điều tra của MACV thì chủ yếu do Mỹ gây ra.

Tiến công Long Bình, Biên Hòa

Nằm ở phía bắc Sài Gòn gần 30 km, hệ thống kho hậu cần hiện đại Long Bình nối liền với căn cứ không quân to lớn Biên Hòa là những mục tiêu to lớn của Mỹ mà quân giải phóng rất quan tâm. 3 giờ sáng ngày 31-1, bắt đầu trận pháo kích dữ dội, bằng rốc-két và súng cối vào căn cứ trên. Trung đoàn kỵ cựu số 275 của quân giải phóng tấn công phía bắc căn cứ Long Bình trong khi tiểu đoàn địa phương đánh nghi binh vào các lô cốt phía đông. Đồng thời đặc công đột nhập kho đạn ở ngay phía bắc Long Bình gây ra tiếng nổ long trời và khói cao hàng nghìn mét. Trong khi đó trung đoàn giải phóng số 274 tấn công Biên Hòa. Nhiều toán nhỏ đột nhập vào phía đông nam và tây nam sân bay. Thiếu úy John A.Novak chỉ huy lực lượng bảo vệ đã không đối phó nổi, phải yêu cầu đại đội trực thăng vũ trang Cobra đến yểm trợ. Kế hoạch tấn công của quân giải phóng rất nhịp nhàng và dũng mạnh.

Sau đợt pháo kích nửa giờ, đại đội 2 Tiểu đoàn 47 Mỹ được điều từ bến Cát đến Long Bình. Trời bắt đầu sáng, Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 560 được chở bằng máy bay đến Biên Hòa. Trung đoàn kỵ binh cơ giới số 11 phải mất 12 tiếng đồng hồ hành quân để trong ngày đến được Long Bình. Hoạt động mạnh hơn cả là bộ phận kỵ binh cơ giới của sư 9 bộ binh Mỹ đóng ở phía đông bắc Sài Gòn: 7 giờ sáng 31-1 được lệnh phái đội A đến cứu Biên Hòa, chi đoàn để lại 1/3 quân số để bảo vệ căn cứ pháo binh rồi tiến thẳng lên Biên Hòa. Ra khỏi doanh trại chưa được bao xa thì chi đoàn rơi vào trận địa phục kích, vừa tiến vừa dùng hỏa lực xe thiết giáp yểm trợ trên đoạn đường 2 km.

Chiếc xe tăng dẫn đầu đoàn xe đến một cầu xi măng nhỏ, vượt qua dễ dàng. Bỗng nhiên một tiếng nổ rung trời làm sập cầu. Đoàn xe thiết giáp phải tìm đường ngầm vượt qua, nhưng chiếc xe tăng phải nằm lại. Đội A đi trước tới thị xã Biên Hòa thấy ở quảng trường giữa thị xã có rất đông người, bỗng nhiên phát hiện đám đông đó toàn là địch. Quân giải phóng nổ súng phá hỏng 2 xe thiết giáp. Nhiều xe thiết giáp khác tham gia bắn bằng các loại súng, làm cho quân giải phóng phân tán nấp vào các nhà, đẩy các xe hỏng ra một bên để cố vào tới sân bay. Bây giờ chi đoàn chỉ còn 1 xe tăng và 8 xe thiết giáp. May mắn cho họ là khi đến gần sân bay, trực thăng phát hiện có nhiều địch bố trí dọc đường số 1 mục đích để chặn các đoàn tiếp viện. Thế là đoàn xe cơ động sang một đường khác song song với đường số 1 và cuối cùng vào được sân bay. Sự có mặt của đoàn xe đã giúp tiểu đoàn 2 Trung đoàn bộ binh số 560 đang thất bại đẩy lùi được nhiều đợt xung phong. Đến cuối ngày, chiếc xe tăng bị 19 lần trúng đạn, 2 lần phải thay đổi tổ lái. Trong số 12 xe thiết giáp lúc ban đầu, đến chập tối chỉ còn 6 chiếc. Lực lượng bộ binh bị thiệt hại nặng. Số sống sót xưa nay ấm ức vì chỉ bị phục kích, bị bắn nhưng không thấy địch, lần này hai bên đối diện đánh nhau kịch liệt.

Trong ngày 1-2-1968, Mỹ phải huy động tất cả 5 chi đoàn thiết giáp, hơn 500 xe đến tác chiến ở Sài Gòn, Biên Hòa và Long Bình.

Đà Nẵng

Một cảnh sát ngụy thâm nhập được vào tổ chức giải phóng địa phương, báo cáo là sẽ có cuộc tấn công, một đại đội được tăng cường đến chỉ huy ở Quân đoàn 1 ngụy ở ngoại ô thành phố. Khi tướng Hoàng Xuân Lãm chỉ huy Quân đoàn 1 được sĩ quan tham mưu báo cáo là cuộc tấn công Đà Nẵng sẽ xảy ra, ông ta phán: “vô nghĩa”.

Các đơn vị giải phóng quân địa phương, đặc công tham mưu tấn công đợt đầu tiên vào các chỉ huy sở sân bay Đà Nẵng, căn cứ huấn luyện và hậu cần đài phát thanh. Quân giải phóng đã chiếm được một số khu vực trong thành phố, sân bay bị tê liệt. Hoàng Xuân Lãm phải lái xe qua làn đạn đến chỉ huy sở. Ông ta yêu cầu cố vấn Mỹ cho ném bom vào quân giải phóng, loại bom to, bất kể là khu vực ném bom quá gần các vị trí quân ngụy, kể cả chỉ huy sở Quân đoàn 1. Dân thiệt hại nhiều. Quân giải phóng rút.

Đồng bằng sông Cửu Long

13 trên 16 tỉnh lỵ bị tấn công.

Mỹ Tho: 3 tiểu đoàn quân giải phóng và một đại đội đặc công vào được nội thành, còn 1 tiểu đoàn trụ lại ngoại ô. Lực lượng của sư đoàn 7 ngụy chống cự nổi (4.000 có mặt, 3.500 đi phép) phải xin tiếp viện của lực lượng cơ động trên sông của Mỹ (Mobile Riverine Force), 2 tiểu đoàn của lực lượng này được phái đến. Cuộc chiến đấu diễn ra rất quyết liệt, đánh từng nhà, cách đánh không quen đối với lực lượng cơ động trên sông và trang bị vũ khí cũng không thích hợp. Phải mất 3 ngày mới kiểm soát được Mỹ Tho sau khi Mỹ dùng bom đạn phá hủy 1/3 thành phố này.

Bến Tre: có 35.000 dân. Một trung đoàn tăng cường của quân giải phóng gồm 2.500 người đã đánh chiếm được thị xã này. Mỹ đã huy động pháo binh, máy bay đánh phá không phân biệt, tiêu hủy hoàn toàn một nửa thị xã.

Chính ở đây một viên thiếu tá Mỹ trước cảnh đổ nát, chết chóc của thành phố đã nói một câu nổi tiếng “cần thiết phải phá hủy thành phố để cứu lấy nó”.

Cần Thơ, Rạch Giá, Vĩnh Long cũng bị quân giải phóng đánh chiếm. Sự chống cự của quân ngụy rất yếu ớt, Mỹ đối phó là chính, chủ yếu bằng lực lượng cơ động trên sông và máy bay ném bom, hoạt động liên tục trong một tháng để giành lại quyền kiểm soát các đô thị và thị trấn ở đồng bằng sông Cửu Long. Người Mỹ thừa nhận: Ở đây cũng như ở các nơi khác, những thắng lợi về chiến thuật không che giấu được sự thật là quân giải phóng đã chứng minh cho dân chúng đồng bằng sông Cửu Long là mặc dù có sự giúp đỡ của Mỹ, họ có thể tấn công bất cứ nơi nào, và bất cứ lúc nào. Vì cuối cùng chiến tranh thắng hay bại cũng là do sự cố gắng của nhân dân Nam Việt Nam nên sự chứng minh đó là góp phần vào thắng lợi chiến lược của cộng sản.

Một thuyền trưởng trong lực lượng cơ động trên sông hiểu rất rõ hậu quả của cuộc tấn công tết đối với đồng bằng sông Cửu Long: “Sau Tết toàn bộ vùng này đã thay đổi thực sự”. Nói về một thành phố bị tàn phá nặng nề trong chiến đấu, ông ta tiếp: “VC làm cho nơi này tan tác và tôi nghĩ là người Mỹ bị phê phán nhiều hoặc ít về việc này. Chúng ta phải rút khỏi thành phố, đến khi quay trở lại thì có rất ít người Việt Nam có cảm tình với chúng ta”.

Sự việc ở tỉnh Bến Tre đã chứng minh điều nhận xét của viên thuyền trưởng là đúng.

Người Mỹ nhận xét về tướng tá ngụy ở đồng bằng sông Cửu Long: viên thiếu tướng chỉ huy Quân khu đã ở lỳ trong chỉ huy sở nhiều ngày liền, được bảo vệ bởi xe tăng và thiết giáp, mặc cho cố vấn Mỹ chỉ huy cuộc phòng thủ. Cũng như vậy, đại tá chỉ huy tỉnh Vĩnh Long suy sụp trước diễn biến tình hình, khi một cố vấn Mỹ hỏi là trực thăng bị bắn có quyền bắn trả lại không thì ông đại tá chỉ trố mắt nhìn. Một cố vấn khác thấy ông tỉnh trưởng mặc thường phục bên ngoài bộ quân phục.

Miền Trung

Cuộc chiến đấu ác liệt diễn ra ở 12 tỉnh miền Trung. Những cuộc tấn công bộ binh lớn vào 7 thị xã và 3 mục tiêu khác. Ở Quy Nhơn, trước cuộc tấn công, lực lượng phòng thủ của ngụy bắt được 11 nhân viên của quân giải phóng, do đó biết được kế hoạch cuộc tấn công. Nhưng nội bộ quân Sài Gòn lộn xộn không coi trọng tin này; quân giải phóng tấn công đúng như kế hoạch được biết và chiếm được các mục tiêu kể cả nhà tù giam 11 người bị bắt trước đó và bắt được tên đại úy Sài Gòn đã vây bắt 11 người trên.

Quân giải phóng tấn công Nha Trang, Tuy Hòa, Chu Lai, Phú Bài và căn cứ Mỹ ở Cam Ranh. Đà Lạt, nơi nghỉ mát của các tướng ngụy và có Học viện quân sự đã bị 6 tiểu đoàn quân giải phóng tấn công, đánh chiếm trong nhiều ngày.

Khi chiếm Quảng Ngãi, quân giải phóng đã mở cửa nhà tù và thả hàng ngàn người bị bắt.

Tiêu biểu là cuộc chiến đấu ở Buôn Mê Thuột. Ở đây Sư đoàn 23 ngụy bắt được kết hoạch tấn công thành phố từ ngày 20-1. Chỉ huy sư đoàn là đại tá Đào Quang An đã hủy việc đi phép Tết của đơn vị, phải tuần tiễu đi cách xa thành phố gần 10 km, đội tuần tiễu đã phát hiện bộ phận của Trung đoàn 33 Bắc Việt Nam đang chuyển vào vị trí tấn công. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt ở Buôn Mê Thuột trong 3 ngày rưỡi, quân ngụy bị thiệt hại rất nặng vì không quen chiến đấu trong thành phố. Do đó, An phải sử dụng pháo binh và máy bay đánh phá gây sự tàn phá tai hại cho dân chúng. Cuộc chiến đấu còn diễn ra trong 9 ngày nữa, trung tâm thành phố 4 lần chạy thuyền kiểm soát của bên này hay bên kia trước khi sư đoàn 23 làm chủ được tình hình.

Đến ngày 21-2, có tin là cơ quan chỉ huy của quân giải phóng ra lệnh rút khỏi các đô thị (trừ Huế), chuyển sang pháo kích bằng cối và rốc-két, đánh bằng đặc công và rút.

Đáng chú ý là ngày 7-2-1968, quân Bắc Việt Nam có xe tăng dẫn đầu đã chiếm Làng Vây là một vị trí của lực lượng đặc biệt gần Khe Sanh. Cơ quan chỉ huy Mỹ lại đau đầu xem có phải đây là trận mở đầu cho việc tấn công Khe Sanh, nhưng sau thấy đây chỉ là thời cơ vị trí này sơ hở nên đơn vị Bắc Việt Nam tranh thủ tiêu diệt.

Huế:

Trận đánh ở Huế là trận ác liệt nhất, một thành phố cổ, gồm nhiều đền chùa và lâu đài do vua Gia Long xây dựng vào thế kỷ 19, theo kiểu cấm thành ở Bắc Kinh. Ở trong thành có một cột cờ cao nhất miền Nam Việt Nam. Có cầu đường sắt và đường bộ qua sông Hương là con đường chính tiếp tế cho các đơn vị ngày càng đông ở phía nam khu phi quân sự.

Cuộc tấn công Huế được chuẩn bị từ 5 tháng trước, sĩ quan tình báo quân giải phóng đã có danh sách 196 mục tiêu ưu tiên tấn công, đồng thời có danh sách của những người cần bắt giữ từng cơ sở dân sự, quân sự đều được đánh dấu. Chủ trương bắt cả người nước ngoài trừ người Pháp (có thể do De Gaulle hay phát biểu chống Mỹ).

Ngày 30-1-1968, một đài thông tin của Lục quân Mỹ thu được một lệnh tấn công Huế đêm đó, nhưng lực lượng bảo vệ Huế không nhận được thông báo. Trong thành phố, chuẩn tướng Ngô Quang Trưởng chỉ huy trưởng Sư đoàn 1 ngụy, nhận được báo động của Westmoreland yêu cầu hủy bỏ ngừng bắn. Trưởng được Mỹ coi là tướng khá nhất của Nam Việt Nam, họp các sĩ quan ở chỉ huy sở và tuyên bố báo động 100%. Nhưng một nửa số quân nhân của sư đoàn đã đi phép. Các tiểu đoàn được bố trí phòng thủ vòng ngoài thành phố.

Khi cuộc tiến công bắt đầu, chỉ có đại đội trinh sát Hắc Báo bảo vệ chỉ huy sở ở góc phía bắc thành phố Huế. Các đơn vị yểm trợ bố trí rải rác trong thành phố. Bên kia bờ sông Hương, bờ phía Nam có cơ quan MACV (chỉ huy trợ giúp quân sự ở Việt Nam) ở đó có các cố vấn quân sự Mỹ, Úc và cơ quan tham mưu. Trên đây là 2 cứ điểm cô lập chống lại cuộc tấn công khi tiểu đoàn đặc công số 12 của quân giải phóng người Huế, 2 trung đoàn bộ binh Bắc Việt Nam và 1 tiểu đoàn rốc-két tràn vào chiếm thành phố Huế.

Đúng 2 giờ sáng ngày 31-1, một đội tuần tiễu của Trưởng báo cáo là có ít nhất 2 tiểu đoàn quân địch đang tiến về phía thành phố. Sự say sưa trong ngày Tết đã làm ông ta không sử dụng tin tức đó và không báo cho đồng minh ở MACV biết. Họ chỉ biết sự có mặt của địch một giờ 40 phút sau đó khi một tá rốc-két 122mm rơi vào khu vực MACV, pháo kích bằng cối và rốc-két tiếp tục, là hỏa lực chuẩn bị để cho quân giải phóng địa phương đã xâm nhập vào thành phố từ trước, mặc thường phục, chiếm lĩnh vị trí đợi quân Bắc Việt Nam đang tiến nhanh vào nội thành.

Quân tiến công đã đợi đợt pháo kích kết thúc, 5 phút sau mới tấn công trụ sở MACV nên Mỹ tranh thủ bố trí chiến đấu, đưa một khẩu đại liên lên một chòi gác bằng gỗ cao 6m, chặn được đợt xung phong đầu tiên của 40 binh sĩ thuộc Trung đoàn 4 Bắc Việt Nam. Một phát B40 đã tiêu diệt ổ súng máy trên chòi canh, bộ đội tiến vào cổng, gặp một số lính thủy đánh bộ Mỹ trong một lô cốt, nên phải tiến chậm lại, quân giải phóng thay đổi chiến thuật , dùng súng cối và súng tự động từ các nhà cao chung quanh bắn sang. Bị cô lập không biết có cuộc tấn công trong toàn quốc, nên bộ phận MACV cố bám giữ và cầu cứu tiếp viện. Bao vây chung quanh MACV và hoạt động bên kia sông là Trung đoàn 4 và 6 của Bắc Việt Nam, hiện đã kiểm soát phần lớn thành phố và đã đi lại tự do trong các phố. Cờ giải phóng đã được kéo lên trên cột cờ cao nhất thành phố. Quân giải phóng và Bắc Việt Nam chỉ cần hai tiếng đồng hồ là chiếm xong thành phố lớn thứ hai của Nam Việt Nam.

Cách phía nam thành phố Huế 16 km có căn cứ của lính thủy đánh bộ Mỹ, phó chỉ huy Sư đoàn 1 lính thủy đánh bộ là chuẩn tướng Fossterlatlue được tin có hoạt động địch trong địa bàn ông tap phụ trách. Ông ta cũng nhận được điện cầu cứu của bộ phận bị vây hãm của MACV qua hệ thống các cấp chỉ huy nên có vẻ cũng không cấp bách lắm. Ông ta không được biết cả quy mô lẫn bản chất các sự kiện ở Huế. Nhưng theo lệnh trên, ông điều 2 trung đội mới của đại đội A Tiểu đoàn 1, lên xe vận tải tiến về Huế, không biết rằng gần một sư đoàn đối phương đang đợi họ. May mà có kết hợp được với 4 xe tăng M48 trên đường tiến. Đến ngoại ô Huế thì bị quân giải phóng nổ súng làm bị thương nhiều xe. Đoàn xe tiếp tục tiến qua làn đạn, vượt qua một cái cầu bắc qua một lạch nước mà quân giải phóng đã phá một phần, đến một dãy nhà, loại nhà hai tầng bằng gỗ, không có vỉa hè và điều tai hại là không có dân. Đại úy Gorden Batcheller ra lệnh cho lính rời xe vận tải, leo lên xe tăng, đại úy đi xe đầu, vừa tiến vừa bắn vào dãy nhà hai bên phố. Lập tực bị bắn lại bằng AK47 như đổ đạn và rốc-két phóng trúng chiếc xe đi đâu, viên đại úy bị rất nhiều mảnh đạn, thông tin viên radio trên xe bị cụt hai chân. Từ các nhà lân cận và trên mái một số nhà khác, quân Bắc Việt Nam bắn xối xả vào hai đại đội A. Tác chiến trong phố rất khác với cách đánh ở đồng ruộng và rừng núi ở đó, đại đội này ít khi nhìn thấy địch. Đại đội A bị thương vong nặng, yêu cầu được tăng viện.

Khoảng trưa, những người chỉ huy ở Phú Bài mới biết là Đại đội A bị tai họa. Trung tá Markcus Gravel nhận nhiệm vụ điều Đại đội B đến tăng viện cho Đại đội A. Họ gặp được những người sống sót của Đại đội A do một thượng sĩ Mỹ bị thương chỉ huy và cùng tiến về hướng MACV, máy bay trực thăng đến chuyên chở số bị thương.

Khi đến được trụ sở của MACV, hai đại đội tuy đã bị thương vong nặng nề, lại được lệnh của tướng Latlue là vượt sông Hương, tiến qua Thành nội và liên lạc với tướng Trưởng ở chỉ huy sở Sư đoàn 1. Trung tá Gravel phản đối nhưng không ăn thua, vẫn phải chấp hành mệnh lệnh. Khi đoàn quân đến giữa cầu bắc qua sông Hương thì quân giải phóng nổ súng, 10 lính thủy đánh bộ chết và bị thương trong loạt đạn đầu. Đại đội B cố tiến nhưng lại bị phục kích ở khu phố hẹp gần Thành nội, Gravel ra lệnh rút lui, 50 trong số 150 quân của ông ta đã chết hoặc bị thương. Đêm đó Gravel lồng lộn chống lại mệnh lệnh điên rồ đưa quân ông ta vào chỗ chết. Nhưng ông ta cũng được an ủi một chút là nếu quân Bắc Việt Nam để cho đại đội của ông ta vào sâu trong dãy phố hẹp hãy nổ súng thì đại đội ông ta chắc không còn ai. Họ nổ súng quá sớm.

Hai vị trí MACV và chỉ huy sở Sư đoàn 1 đứng vững được đã làm đảo lộn kế hoạch của bên tấn công. Trực thăng đã có thể chở quân tăng viện đến hai nơi đó và biến thành căn cứ để phản công lấy lại thành phố Huế. Dù sao thì hai đại đội lính thủy đánh bộ đến với nơi đó trong ngày đầu tiên cũng có tác dụng tốt.

Một trong những mục tiêu đầu tiên của quân giải phóng là trại giam có 2.500 người. Sau khi được giải phóng, 500 người đã tham gia quân giải phóng. Trong đợt tấn công đầu tiên quân giải phóng đã lấy được nhiều vũ khí khi chiếm kho vũ khí của ngụy. Điều này cộng với khả năng giữ thông được đường tiếp tế từ A Sầu, cách 50 km về phía tây, có nghĩa là quân giải phóng được trang bị đầy đủ súng và có lượng đạn dồi dào. Thêm vào đó, lại có thêm 5 tiểu đoàn tăng viện thêm vào số 9 tiểu đoàn tấn công ban đầu. Thời tiết cũng ủng hộ họ. Trời mù hạn chế nghiêm trọng hoạt động không quân. Tuy nhiên, theo Mỹ, quân giải phóng đã cứng nhắc không tìm cách tiêu diệt hai cứ điểm còn lại trong thành phố mà lại tổ chức hầm hào để chờ đợi cuộc phản công của Mỹ.

Ngày thứ 2 ở Huế, 1-2-1968, đã thiết lập kiểu cách cho cuộc chiến đấu còn lại. Các tướng Latlue trở lên, nói câu chữ là “quét sạch” và “đẩy lùi VC ra khỏi Huế sáng nay”. Trong khi đó 4 đại đội lính thủy đánh bộ bắt đầu cuộc chiến đấu từng nhà trong khu vực 11 khối nhà bên bờ sông phía nam. Mỗi ngõ, mỗi góc phố, cửa sổ và tường của vườn đều tiềm tàng sự chết chóc. Cách duy nhất để tiến lên là phá một lối đi qua đường bằng bazooka hoặc súng không giật rồi phái tổ chiến đấu qua lỗ thủng hoặc trèo qua từng vườn, việc này đòi hỏi phải hết sức dũng cảm. Lính thủy đánh bộ với tinh thần đồng đội đã động viên những lính 18 và 19 tuổi làm những việc đó, lặp đi lặp lại nhiều lần, trong gần một tháng trời! Trong suốt thời gian chiến đấu chỉ có 2 tiểu đoàn thiếu quân số làm nhiệm vụ.

Trong khi lính thủy đánh bộ chiến đấu ở bờ nam, trung tướng Hoàng Xuân Lãm tìm cách lấy lại Thành nội. Ông ta định dùng khu vực chỉ huy sở Sư đoàn 1 làm bàn đạp cho cuộc hành quân. Trước hết phải điều thêm quân đến tăng viện, điều này rất khó khăn. Đơn vị kỵ binh cơ giới số 7 của quân ngụy và 2 tiểu đoàn dù phải mở đường máu để vào Huế. Cũng như vậy, Trung đoàn 3 thuộc Sư đoàn 1 bị thiệt hại đáng sợ trong cuộc tiến công. Trong ngày 1-2, tiều đoàn dù số 2 và đơn vị kỵ binh số 7 đã lấy lại được sân bay Tây Lộc nhưng phải trả giá rất đắt: 12 chiếc xe thiết giáp bị phá hủy và chi đoàn trưởng chi đoàn thiết giáp bị bắn chết. Từng bước tiến, quân Nam Việt Nam bị chống lại rất ác liệt, y như quân Mỹ gặp phải ở bờ nam, nên chỉ tiết rất chậm từ những vị trí được chuẩn bị kiên cố. Đến 4-2, một tiểu đoàn của Trung đoàn 3 dù (trung đoàn bị què quặt do bị thiệt hại nhiều) tấn công chiếm cửa An Hòa ở tây bắc Thành nội. Đêm 6-2, một cuộc phản công mãnh liệt của quân ở Bắc Việt Nam đã lấy lại được bức tường Đông Nam mà quân Sài Gòn mới chiếm được.

Ở phía ngoài Huế, Sư đoàn 1 kỵ binh Mỹ đổ quân xuống đoạn giữa đường A Sầu để cắt đứt nguồn tiếp tế vào Huế. Hành quân trong thời tiết sương mù nên không có sự chi viện của trực thăng vũ trang và rốc-két như thường lệ. Bị 2 tiểu đoàn Bắc Việt Nam bố trí trong công sự đánh lại, quân Mỹ thất bại buộc phải rút ngay để chuẩn bị đối phó với cuộc phản công. Quân Bắc Việt Nam phản công bằng AK47, được yểm trợ bằng nhiều súng máy hạng nặng, nhiều lần xung phong vào vị trí của Mỹ, những vẫn không chiếm được, vì có pháo 105 chi viện. Đến trưa, số thương vong của Mỹ tăng nhiều do bị súng cối bắn liên tiếp vào đội hình dày đặc trong căn cứ. Đạn của kỵ binh đã cạn. Trực thăng đến chỉ chở đi được những người bị thương nặng nhất dưới làn đạn dày đặc của đối phương. Đến tối, người chỉ huy tiểu đoàn là Trung tá Dick Sweet ra một quyết định táo bạo là rút lui vì tiểu đoàn bị cô lập không thể giữ nổi vị trí. Hướng rút không phải về nơi có đơn vị bạn, mà rút về phía ruộng lúa, tuyệt đối im lặng, không được dùng súng, nếu họ bắn thì nằm xuống. Phải mang theo cả những người bị thương, đi trong trời rét, mưa, tối như mực. Sau 11 giờ hành quân đầy nguy hiểm, Tiểu đoàn Kỵ binh số 2 đến được một quả đồi, ở đó được trực thăng tiếp tế nhưng đã thất bại trong nhiệm vụ cắt đường tiếp tế của địch vào Huế.

Trở lại nội thành, cuộc chiến đấu giành giật từng căn nhà làm nản lòng các viên chỉ huy Mỹ - ngụy. Lúc đầu việc cấm dùng pháo binh và máy bay ném bom để bảo vệ di tích lịch sử của Huế cộng với thời tiết xấu đã hạn chế sự tiến triển của cuộc chiến đấu. Ngày 9-2, một phóng viên hỏi người chỉ huy Sư đoàn 1 quân Nam Việt Nam là có phải Thành Cổ quan trọng đến mức không được ném bom? Tướng Tưởng trả lời: “Anh phóng đại vấn đề. Nơi đó chỉ để du lịch, nhưng nếu chúng tôi gặp phải sự chống cự mạnh thì chúng tôi sẽ ném bom, bắn pháo, đủ mọi thứ”.

Thời tiết xấu, lính thủy đánh bộ Mỹ chiến đấu thiếu sự yểm trợ của hỏa lực. Phải dùng pháo của xe tăng và các loại súng không giật 106 ly để loại các tay súng bắn tỉa và các ổ súng đại liên. Nhưng phát hiện cho được mục tiêu là việc khó khăn và phải trả giá đắt. Một lính thủy đánh bộ kể lại: Trông thấy một trung đội bị tiêu diệt cả đống bên rìa các tường ở vườn. Khi một lính Mỹ nhô đầu lên khỏi tường để quan sát thì bị AK47 bắn trúng mặt, anh ta ngã xuống và chỉ kịp kêu tiếng “mẹ” rồi chết.

Đến 10-2, lính thủy đánh bộ Mỹ đã kiểm soát được bờ nam. Bây giờ phải quan tâm đến Thành nội bên kia sông. Cơ quan chỉ huy Mỹ ở Phú Bài không sát với tình hình, ví dụ có kế hoạch cho quân vượt qua cầu, nhưng cầu đã bị quân giải phóng phá một tuần trước đó. Dù quân Nam Việt Nam đã kiểm soát ¾ Thành Cổ, nhưng quân Bắc Việt Nam vẫn giữ được các vị trí rất mạnh và vẫn được tiếp tế từ vùng núi phía tây. Hơn nữa, có cơ hội là họ phản công rất mãnh liệt. Biểu hiện của tinh thần chiến đấu của họ là trận đánh đêm kỳ diệu của đặc công nước làm sập hai nhịp của một cầu quan trọng.

Quân tiếp viện được đưa từ Sài Gòn ra để giúp giải phóng Thành nội. Lính thủy đánh bộ Nam Việt Nam sau khi giải tỏa được Sài Gòn, được điều ra để thay thế những tiểu đoàn dù đã bị đánh tơi tả. Tiểu đoàn 1 thuộc Trung đoàn 5 lính thủy đánh bộ Mỹ vào tham chiến từ 12-2. Cuộc chiến đấu ở đường phố đã nghiền nát đơn vị này qua sự mất mát các trung đội trưởng. Sau 9 ngày chiến đấu, trong số 10 trung đội thường do các trung úy chỉ huy, nay chỉ huy các trung đội gồm có 3 thiếu úy và 5 thượng sĩ và 2 trung sĩ.

Trận đánh vào thành gặp những khó khăn không kém bất kỳ những khó khăn nào trong lịch sử của lính thủy đánh bộ Mỹ. Xe tăng hoạt động rất không thuận lợi trong những phố hẹp. Phải dùng chất độc CS quy mô lớn nhưng không xa hơn 150 mét. Lính thủy đánh bộ phải đổ máu nhiều trong những hoạt động đó. Trong tuần từ 13-20 tháng 2, bốn đại đội lính thủy đánh bộ bị chết 47, bị thương nặng 240, bị thương nhẹ 60. Thiệt hại của lính thủy đánh bộ nặng đến mức phải lấy quân bổ sung thẳng từ trại huấn luyện ở Mỹ. Vụng về một cách tuyệt vọng trong đánh ở thành phố, họ thường phải bỏ mạng. Ngày 16-2, nhân viên kỹ thuật radio của Mỹ nhận được một điện và dịch mã được: Người chỉ huy của Bắc Việt Nam trong Huế báo cáo là thương vong nhiều trong đó có một sĩ quan cấp cao và xin rút ra. Nhưng lệnh trên là ở lại và tiếp tục chiến đấu.

Ngày 21-2, Sư 1 kỵ binh đã bịt được đường tiếp tế từ ngoài vào Huế. Ngày hôm sau, lính thủy đánh bộ chuẩn bị cho cuộc phản công cuối cùng và báo cáo là ít chạm địch hơn mọi ngày. Trong khi đó, Nam Việt Nam cũng bắt đầu tiến quân. Đại đội Hắc Báo của Sư 1 Nam Việt Nam được chọn làm đơn vị tấn công Thành nội và đã được cờ giải phóng sau 25 ngày trên Thành nội. Một sĩ quan lính thủy đánh bộ nhận xét một cách cay đắng: “Báo cáo của MACV sẽ là quân Nam Việt Nam lấy được Thành nội. Đúng là nước rửa bát của cơ quan thông tin đại chúng… Tiểu đoàn 1, Tiểu đoàn 5 lính thủy đánh bộ lấy được Thành nội. Quân Nam Việt Nam chỉ là khán giả”.

Huế là trận đánh dài nhất trong chiến tranh. Thiệt hại lớn theo tiêu chuẩn Việt Nam; trong 26 ngày chiến đấu, quân Nam Việt Nam chết 384 và bị thương 1.800; Lục quân Mỹ chết 74 và bị thương 507; 3 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ chết 142 và bị thương 857.

Không quân Mỹ ném bom tàn phá khu dân cư, không quân Nam Việt Nam ném bom bắn phá thành nội, làm hỏng nhiều tòa nhà theo kiến trúc cổ trước thời thực dân. Có 14.000 người chết, trong đó có khoảng 300 du quân giải phóng gây ra, 24.000 dân bị thương, 627.000 dân mất nhà cửa, chủ yếu do không quân, pháo binh Mỹ - ngụy.

Lúc Huế bắt đầu bị tấn công, tất cả các bác sĩ Việt Nam trốn vào trong các trung tâm tỵ nạn ở trường đại học, chiếm gạo và thuốc men và không chịu đi cứu chữa hàng trăm bệnh nhân từ các khu vực chiến đấu. Khi quân Mỹ xuất hiện thì họ đòi đi, bỏ lại hàng chục bệnh nhân đang chết vì hoại thư.

Còn chính quyền Huế thì coi như không còn tồn tại. Tỉnh trưởng cũng là đại tá Phạm Văn Khoa trong 6 ngày đầu cuộc tấn công. Tết trốn trên xà nhà một bệnh viện và thời gian còn lại tổ chức các bạn bè ăn cắp các chuyển tiếp tế gạo cho các trại tỵ nạn khỏi bị chết đói. Bị kết tội là biết trước cuộc tấn công 2 ngày, Khoa tự bào chữa là cố ý để cho quân giải phóng vào Huế để bẫy lại tại đây. LÍnh của Khoa theo gương của y (1.000 đi phép tết) đã đến các trại tỵ nạn và ở lại đó trong 3 tuần không chịu tập hợp lại. Một người Mỹ nhận xét: “Một đại tá chẳng làm được việc gì cả, hắn trốn trong 3 tuần liền”. Khi chiến sự chấm dứt, cũng những người lính đó ra lục soát một cách trắng trợn và có hệ thống các nhà để lấy cắp, 17 ngày sau, đại tá Khoa ra lệnh sẽ bắn kẻ nào ăn cắp. Một chức trách Mỹ nói: “Lúc này thì mọi thứ đều đã bị đánh cắp, có khi đến lần thứ hai”. Frank Kelly, một trong những người Mỹ có nhiều kinh nghiệm nhất ở Việt Nam nói: “Tôi đi vào các trại tỵ nạn, nhiều đại tá mặc thường phục, nhiều bà thuộc tầng lớp trên của xã hội, giáo sư đại học… cầu xin tôi giúp họ chạy trốn”. Đối với nhiều người Mỹ tại chỗ thì cuộc tấn công Tết đã làm mất tinh thần chính quyền Sài Gòn và những người ủng hộ họ.

                             Anh chị em ơi!
                              Hãy giương súng lên cao, chào Xuân 68
                              Xuân Việt Nam
                              Xuân của lòng dũng cảm

                              Ai đến kia, rộn rã cùng Xuân?
                              Hoan hô Anh giải phóng quân
                              Kính chào Anh, con người đẹp nhất!

                              Lịch sử hôn Anh, chàng trai chân đất
                              Sống hiên ngang, bất khuất trên đời
                              Như Thạch Sanh của thế kỷ hai mươi
                              Một dây ná, một cây chông, cũng tiến công giặc Mỹ

                              Không tự ngắm mình, anh chẳng hay đâu, hỡi chàng dũng sĩ!
                              Cả năm châu, chân lý đang nhìn theo
                              Bóng Anh đi… và vành mũ tai bèo
                              Của Anh đó!
                              Ôi cái mũ vải mềm dễ thương như một bàn tay nhỏ
                              Chằng làm đau một chiếc lá trên cành
                              Sáng trên đầu như một mảnh trời xanh
                              Mà xông xáo, mà tung hoành, ngang dọc
                              Mạnh hơn tất cả đạn bom, làm run sợ cả Lầu Năm Góc!

                              Ta muốn hỏi Trường Sơn
                              Có đỉnh nào cao hơn
                              Chiếc mũ kia của chủ nghĩa anh hùng cách mạng?
                              Cảm ơn Đảng của chúng ta, Đảng làm ra ánh sáng
                              Người chưa đưa tên lên được sao Kim
                              Nhưng đã cho ta một linh hồn và một trái tim
                              Biết lẽ phải, biết yêu thương, căm giận
                              Biết đi tới và làm nên thắng trận!
                              Hôm nay sao vui thế! Sáng xuân nay
                              Ta đi đây, lòng ta như bay
                              Với mỗi làn mây, với từng cơn gió
                              Gió miền Bắc đang thổi vào Nam đó!
                              Gió mây ơi, không đợi nắng xuân về
                              Hãy bay đi mà che những đoàn xe
                              Và những đoàn quân tuôn ra tiền tuyến
                              Tổ quốc ta! Hai mươi ba năm đau khổ gian nan, bền gang kháng chiến

                              Tiến lên!
                                         Toàn thắng ắt về ta! (1)
                              Hỡi bốn phương và những chiến trường xa
                              Xin lắng nghe… phút giao thừa đang chuyển Bác Hồ gọi.
                                                                             Ấy là mùa xuân đến…

                              Hoan hô Xuân 68 anh hùng!
                              Hãy gầm lên như sấm sét đùng đùng
                              Tất cả pháo!
                              Và xông lên, dũng sĩ!
                              Như khí phách Trần, Lê. Như oai vũ Quang Trung
                              Khắp thành thị nông thôn
                              Đánh tan đầu Mỹ, ngụy!

                              Vì Độc lập, Tự do, núi sông hùng vĩ
                              Vì thiêng liêng giá trị Con Người
                              Vì muôn đời hoa lá xanh tươi
                              Ta quyết thắng. Giành mùa xuân đẹp nhất.


_____________________________

(1) Thơ Hồ Chủ tịch “Mừng Xuân 68”.

                                                                                                                   THAM KHẢO



   Trận tổng công kích đợt 1 của Việt cộng đã xảy ra trong những ngày đầu năm Mậu Thân 1968.

   Để che dấu âm mưu này và để đánh lạc hướng, chiều ngày 20.1.1968 nghĩa là trước cuộc tổng tấn công 10 ngày, sau những loạt trọng pháo mở màn địch tấn công mạnh mẽ bằng bộ binh vào Khe Sanh.

   Khe Sanh là một căn cứ chiến lược chặn ngang đường xâm nhập của quân Bắc Việt vào vùng 1 Chiến thuật nằm ở ngã ba biên giới Bắc Việt – Lào và miền Nam Việt Nam cách thượng lưu sông Bến Hải không xa và cách Cồn Tiên nơi xảy ra một trận đánh lớn vào giữa năm 1967 vào khoảng 30 cây số. Căn cứ Khe Sanh nằm trong một lòng chảo chung quanh núi cao vây bọc dài hai cây số, ngang một cây số. Khoảng 6000 TQLC Hoa Kỳ, trú đóng chia giữ Khe Sanh, căn cứ chính có một phi trường làm đường liên lạc tiếp tế và ba tiền đồn là các ngọn đồi 881 và 861. Ở phía Nam, đồi 1015. Ở xa hơn về phía đông có cứ điểm Carrol. Ngoài ra được kể thêm một tiền đồn là Làng Vei-do do một Tiểu đoàn dân sự chiến đấu với một số cố vấn Hoa Kỳ chiếm giữ.

   Cuộc tấn công mở màn vào Khe Sanh đã khiến ngay từ lúc đầu 20 TQLC Hoa Kỳ tử thương và 109 bị thương. Thoạt đầu quân Bắc Việt oanh kích dữ dội bằng trọng pháo và hỏa tiễn vào trại TQLC Hoa Kỳ tại Carrol sau đó chúng tấn công đánh vào các ngọn đồi 881 và 861. Các đơn vị của Trung đoàn 26 thuộc Sư đoàn 3 TQLC Hoa Kỳ đã phải chiến đấu dữ dội với các đơn vị thuộc Sư đoàn 325 Bắc Việt xuất hiện bao vây vùng thung lũng Khe Sanh, dường như quân chính quy Bắc Việt đã dồn chừng 3 sư đoàn ở vùng phi quân sự và biên giới Lào để gián tiếp yểm trợ cho chiến trường Khe Sanh.

   Trước tình hình này, lệnh hưu chiến trong dịp Tết Nguyên đán Mậu Thân trước định 48 giờ được lệnh rút xuống 36 tiếng nghĩa là lệnh hưu chiến chỉ còn có giá trị từ 18 giờ ngày 29.1 đến 06 giờ ngày 31.1.1968.

   Biện pháp phòng thủ hai tỉnh Thừa Thiên và Quảng Trị được đặt ra và ước lượng tăng quân số Việt – Mỹ lên 50.000 người để phòng ngừa một cuộc đánh úp vào hai tỉnh này.

   Sư đoàn Nhảy dù Việt Nam được lệnh tăng cường vùng hỏa tuyến một Chiến đoàn. Một số các đơn vị chủ lực Hoa Kỳ như Sư đoàn 1 Không vận cũng được lệnh đưa ra vùng 1 Chiến thuật.

   Nhưng trước tết, Sư đoàn Nhảy dù mới gửi ra vùng hỏa tuyến được các Tiểu đoàn 2 và 9. Mãi tới ngày mồng 2 Tết, Bộ Chỉ huy Chiến đoàn 1 với Tiểu đoàn 7 mới được không vận ra Huế. Sư đoàn 1 Không vận cũng từ An Khê kịp ra đóng ở một khu vực cách xa thành phố Huế. Các lực lượng này chỉ là những lực lượng trừ bị cho chiến trường Khe Sanh nên chỉ nằm đợi tại chỗ, không tham gia vào những hoạt động khác.

   Các chiến lược và chiến thuật gia cho rằng Việt cộng chỉ có khả năng mở những trận quy mô đưa vào những căn cứ xuất phát tại các vùng biên giới nhưng sẽ thất bại. Với những sự phối trí quân lực như trên hẳn địch chẳng có thể làm gì nên chuyện theo đà tiến triển của tình hình.

   Còn tại một địa các nhà quân sự ước tính rằng địch quân chỉ có khả năng mở những cuộc tấn công ở cấp liên tiểu đoàn nhằm gây tiếng vang, chúng chỉ có thể đánh trong một thời gian chớp nhoáng nếu không muốn bị tiêu diệt. Người ta cảm thấy lạc quan đối với tình hình quân sự chung trên toàn quốc qua các trận đánh xảy ra ở Cồn Tiên, Đắc Tô, Lộc Ninh và Phước Quả vào năm 1967 mà chiến thắng cuối cùng đã nghiêng về phía quân bạn.

   Tuy nhiên những người am hiểu thời cuộc lại cảm thấy lo ngại. Vấn đề xây dựng nông thôn không tiến triển. Các vùng nông thôn phần lớn nằm trong sự kiểm soát của địch. Các cơ sở hạ tầng của địch vẫn còn nguyên vẹn và dường như còn phát triển mạnh tới những vùng làng mạc phụ cận và ngoại ô của các thành phố và đô thị, bằng chứng là những vụ ám sát và khủng bố được gia tăng nhằm vào các viên chức xã, ấp, phường, khóm ở các vùng này trong những tháng về cuối năm 1967.

   Vào những ngày giáp Tết, ngoài một Khe Sanh sôi động, tình hình chung trên toàn quốc hoàn toàn yên tĩnh.

   Các đơn vị binh sĩ được hưởng phép nghỉ Tết dễ dàng: trực gác theo như thông thường.

   Thủ tướng Nguyễn Văn Lộc cho dân chúng tùy theo an ninh từng địa phương được phép đốt pháo trong bốn ngày Tết, từ ngày 30 đến hết ngày mồng 3. Nhưng tiếng pháo đã bất chấp luật lệ bắt đầu nổ rải rác trong đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn từ 20 tháng chạp nghĩa là trước cả ngày tiễn ông Táo lên chầu trời.

   Như đêm 30 Tết tức ngày 29 tháng 1 năm 1968, Việt cộng đồng loạt tấn công vào năm thị xã thuộc vùng 2 Chiến thuật.

   Quy Nhơn lúc 04g10.

   Kon Tum lúc 02g00.

   Playcu lúc 04h40.

   Đắk Lawsk lúc 01g30.

   Nha Trang lúc 0g35.

   Đồng thời, pháo kích và đột nhập Tổng Hành dinh Quân đoàn 1 vào lúc 03g40 sáng.

   Cũng trong đêm nay, địch đột kích vào Chi khu Hội An, pháo kích vào thị xã Quảng Trị, phi trường Đà Nẵng, phi trường Non Nước cách phía nam Đà Nẵng bốn cây số và pháo kích tấn công nhiều đồn bót lẻ tẻ trên toàn quốc.

   Cả năm thị xã kể trên và Tổng Hành dinh Quân đoàn 1 đều bị địch lọt vào. Các thị xã Qui Nhơn, Nha Trang và Playcu đã được giải tán nhanh chóng. Tổng Hành dinh Quân đoàn 1 đẩy lùi địch trong vài giờ đồng hồ. Các lực lượng địch tại thị xã Buôn Mê Thuột và Kon Tum cũng bị ta đẩy lùi ngay nhưng tại hai nơi này địch bám sát, tạo áp lực xung quanh và sau nhiều ngày ta mới làm chủ tình hình hoàn toàn.

   Đềm mồng 1 Tết tức 24 giờ sau các cuộc tấn công những tỉnh lỵ miền Cao Nguyên và miền Trung, lực lượng Việt cộng mở các cuộc tấn công vào đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn và các tỉnh lỵ miền Nam.

   Khi xảy ra các vụ tấn công đêm giao thừa, chính quyền trung ương thông báo ngay cho các địa phương biết để kịp phòng bị. Vào sáng mồng 1 Tết, đài phát thanh quốc gia Sài Gòn tố cáo Việt cộng vi phạm trắng trợn việc hưu chiến trong dịp Tết và ban bố bãi bỏ lệnh này.

   Dân chúng đang say sưa trong cái tết dân tộc ít người biết đến.

   Tại các tỉnh nhỏ, nhà cầm quyền đã dễ dàng hơn trong việc kêu gọi quân nhân nghỉ phép trở lại trại để gia tăng việt phòng thủ.

   Tại thủ đô, chiều tối ngày mồng 1, các giới chức quân sự theo dõi tình hình và ban lệnh cho các cơ quan đơn vị đề phòng. Nhưng lệnh này quá cấp bách, khiến việc kêu gọi những quân nhân nhiệm nghỉ phép không thể nào thi hành được.

   Nhưng việc gì đến đã đến! Một cuộc tổng công kích của Việt cộng trên toàn thể lãnh thổ miền Nam Việt nam đã quả thực xảy ra.

   Bọn Việt cộng đã đánh vào các đơn vị Việt Nam cộng hòa (VNCH) trong lúc không chuẩn bị hay vừa mới kịp đề phòng do những trận đánh đầu tiên xảy ra.

   Tính theo kế hoạch tổng công kích Việt cộng đã đồng loạt mở các cuộc tấn công và đột kích vào hầu hết các tỉnh lỵ và thị trấn trong thời gian như sau:

Tại vùng 1 Chiến thuật:


   Huế bị tấn công đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 02 giờ.


   Quảng Trị đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 04 giờ.


   Quảng Tín đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 04 giờ.


        Quảng Ngãi đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 04 giờ.

 
Tại vùng 2 Chiến thuật:


        Bình Thuận bị tấn công đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 03g25, Tuyên Đức đêm mồng 2 rạng mồng 3 Tết lúc 02 giờ.


Tại vùng 3 Chiến thuật:


         Thành phố Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định bị tấn công đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 02 giờ.


         Bình Dương đêm mồng 2 rạng mồng 3 lúc 04g25.


         Bộ Tư lệnh Sư đoàn 24 bộ binh bị tấn công lúc 08h30 sáng ngày mồng 2 Tết.


         Biên Hòa đêm mồng 2 rạng ngày mồng 3 lúc 03 giờ.

 
         Long Khánh đêm mồng 4 rạng mồng 5 Tết lúc 01 giờ.


Tại vùng 4 Chiến thuật:


         Phong Dinh đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết lúc 03 giờ.


         Vĩnh Long đêm mồng 1 rạng mồng 2 lúc 03g30.


         Kiên Hòa đêm mồng 2 rạng ngày mồng 3 lúc 03 giờ.


         Định Tường đêm mồng 2 rạng ngày mồng 3 lúc 04 giờ.


         Kiên Giang đêm đêm mồng 2 rạng ngày mồng 3 lúc 2g40.


         Vĩnh Bình đêm mồng 2 rạng ngày mồng 3 lúc 4g15.


         Kiến Tường đêm mồng 4 rạng ngày mồng 5 lúc 4g15.


         Bộ Tư lệnh Biệt khu 44 đêm mồng 6 rạng ngày mồng 7 lúc 1g25.


         Gò Công đêm mồng 7 rạng ngày mồng 8 âm lịch lúc 2g35.


         Bạc Liêu đêm 12 rạng 13 âm lịch tức ngày 10.2.1968.


         Như vậy trong 44 tỉnh lỵ địch đã dùng bộ binh tấn công vào 28 nơi.


         Cuộc tổng tấn công của chúng kể ra cũng khá linh hoạt tuy không diễn ra trong một lúc nhưng khoảng cách của các trận đánh ở các tỉnh lỵ không quá rời rạc.

Tính ra như vậy:

Đêm 30 Tết, Việt cộng mở được năm cuộc tiến công vào các nhà tỉnh Cao nguyên và miền Trung.

Đêm mồng 1 Tết, chúng mở được tám cuộc tấn công khác vào các tỉnh lỵ và thị xã trong đó có đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định. Với tám cuộc tấn công này trong đó có bốn thành phố Huế, Quảng Trị, Quảng Tín và Quảng Ngãi thuộc vùng 1 Chiến thuật, thành phố Phan Thiết thuộc vùng 2 Chiến thuật và hai thành phố Cần Thơ, Vĩnh Long thuộc vùng 4 Chiến thuật. Người ta nhận thấy rằng trong hai ngày liên tiếp tất cả các tỉnh lỵ thuộc vùng 1 Chiến thuật đều bị đánh. Các tỉnh lỵ thuộc vùng 2 Chiến thuật cũng bị đánh gần hết. Riêng vùng 4 Chiến thuật mới bị chớm đánh vào hai tỉnh Cần Thơ và Vĩnh Long.

Đêm mồng 3 Tết, địch lại đánh vào tám tỉnh lỵ khác gồm: năm thành phố Kiến Hòa, Định Tường, Gò Công, Kiên Giang, Vĩnh Bình thuộc Vùng 4 Chiến thuật, hai thành phố Bình Dương, Biên Hòa thuộc vùng 3 Chiến thuật, thành phố Tuyên Đức thuộc vùng 2 Chiến thuật.

Qua ngày mồng 3 Tết tức ngày 1.2.1968 hoạt động địch trên toàn quốc có phần suy giảm tuy địch vẫn bám sát được vào một vài thành phố như Sài Gòn, Huế, Buôn Mê Thuột, Kon Tum, Mỹ Tho và Vĩnh Long. Còn tại các nơi, các phần từ địch thất tán trong các khu dân cư và đang bị tiêu diệt.

Ngày mồng 4 Tết, địch còn mở một cuộc tấn công yếu ớt vào thị xã Kiến Tường và một cuộc tấn công khác vào các đơn vị trú phòng tại Long Khánh, nhưng đều bị đẩy lùi ngay.

Ngày mồng 5 Tết, hoạt động địch tại các vùng Chiến thuật suy giảm rõ rệt. Riêng tại Huế địch vẫn còn chiếm đóng và hoạt động mạnh. Tại thủ các phần tử địch trà trộn trong khu dân cư đa bị thanh toán lần lần.

Ngày mồng 5 và 6 Tết, chúng còn mở những cuộc tấn công muộn vào tỉnh lỵ Gò Công. Bộ Tư lệnh Biệt khu 44 nhưng không gây được sự thiệt hại nào đáng kể.

Ngày mồng 8 âm lịch tức ngày 6.2.68, Thừa Thiên vẫn đáng được chú ý hơn cả, tiếp đến là đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn và Phong Dinh. Tại Phong Dinh trận chiến đã diễn ra trong 2 đợt: đợt đầu lâu trên một tuần lễ và đợt thứ hai vào đêm 14 rạng ngày 15.2, tại các nơi khác địch tiếp tục duy trì các cuộc pháo kích và khuấy rối đặc biệt là ở Vùng 1 và 4 Chiến thuật.

Ngày 7.2.68, Việt cộng lần đầu tiên sử dụng thiết giáp xuất phát từ biên giới Lào vượt quốc lộ 9 tấn công căn cứ Làng Vei tại Khe Sanh khiến trại này bị thất thủ hồi 18g40. Quân đồn trú chỉ có 72 người rút lui được về Khe Sanh, số còn lại 316 người coi như chết và mất tích. Nhưng TQLC Hoa Kỳ tại Huế tái chiếm một phần lớn khu vực hữu ngạn sông Hương. Địch quân phải rút ra cố thủ tại vùng ngoại ô.

Sáng ngày 10.2.68, địch đột nhập thị xã Bạc Liêu đốt trên mọt ngàn căn nhà của dân chúng. Tại Huế địch còn duy trì áp lực tại vùng Cửa Hữu và khu vực phía bắc cầu Bạch Hổ. Các thị xã và thị trấn khác đều được giải tỏa. Tại đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn, các lực lượng ta tiếp tục mở các cuộc lục soát trong nội thành và hành quân tảo thanh vùng ven đô. Các lực lượng địch lần lượt rút ra xa đô thành.

Tình hình Khe Sanh cũng yên tĩnh sau vụ thất thủ làng Vei.

Ngoài 28 tỉnh lỵ và thị trấn bị tấn công bộ binh, 18 tỉnh lỵ còn lại trừ một vài nơi yên tĩnh hoàn toàn đều bị địch pháo kích và bắn quấy rối. Tình hình liệt kê theo từng tỉnh lỵ được ghi nhận như sau:

1. Ninh Thuận: hoàn toàn yên tĩnh.

2. Phú Yên: thành phố yên tĩnh, địch tấn công một vài đồn bót quanh tỉnh.

3. Phú Bồn: hoàn toàn yên tĩnh.

4. Lâm Đồng: thành phố yên tĩnh, địch bắn quấy rối vào khu MACV quận Di Linh ngày 9.2.1968.

5. Tây Ninh: pháo kích tỉnh lỵ ngày 6.2.1968.

6. Long An: pháo kích tỉnh lỵ ngày 10.2.1968.

7. Hậu Nghĩa: pháo kích một vài địa điểm trong tỉnh.

8. Bình Long: hoàn toàn yên tĩnh.

9. Phước Tuy: hoàn toàn yên tĩnh.

10. Phước Long: pháo kích ngày 7.2.1968.

11. Kiến Phong: pháo kích thị trấn Cao Lãnh ngày 2.2.1968.

12. Ba Xuyên: pháo kích phi trường Sóc Trăng và bắn quấy rối tỉnh lỵ.

13. Sa Đéc: pháo kích ngày 10.2.1968.

14. Châu Đốc: pháo kích tỉnh lỵ ngày 31.1.68 và nhiều nơi khác.

15. An Xuyên: pháo kích và bắn quấy rối tỉnh lỵ ngày 31.1.1968, 6.2.1968.

16. Chương Thiện: hoàn toàn yên tĩnh.

17. An Giang: hoàn toàn yên tĩnh.

18. Quảng Đức: hoàn toàn yên tĩnh.

19. Bình Tuy: hoàn toàn yên tĩnh.

So với những thành phố bị tấn công, những tỉnh lỵ này đều là những thị trấn nhỏ kém phần quan trọng. Địch trừ ra không đánh, có lẽ cho rằng nếu chúng làm chủ tình hình, những nơi này bất chiến tự nhiên thành. Do đó, chúng lấy hết lực lượng địa phương của các tỉnh trên phối hợp với chủ lực quân dồn đánh vào những tỉnh lỵ được chọn làm mục tiêu. Hơn nữa, hầu hết các đồn bót quận lỵ đều không bị đánh cũng vì chúng dồn toàn thể nỗ lực vào việc đánh chiếm các thành phố. Chúng coi các đồn bót quận lỵ là những mục tiêu phụ. Nếu chiếm được trọn vẹn các mục tiêu chính là thành phố, những mục tiêu phụ này đương nhiên bị cô lập và bị thanh toán.

Cuộc tổng công kích của Việt cộng kéo dài khoảng hai tuần lễ và được coi chấm dứt. Vì các hoạt động của chúng cứ mỗi ngày một suy giảm do các cuộc hành quân phản công của ta và do chính chúng tự rút các lực lượng bị hao tổn nặng nề ra để nghỉ ngơi và để bổ sung chỉnh đốn lại.

Nhưng vào tối thứ bảy 17.2.1968, rạng ngày chủ nhật, địch lại tập trung lực lượng cố gắng mở một trận tổng công kích mới.

Đợt tấn công này cũng rải rác ở nhiều nơi và đồng khởi cùng một lúc như đợt tấn công thứ nhất vào dịp Tết. Nhưng không nghiêm trọng và kéo dài bằng đợt trước.

Địch có khả năng quy tụ quân ở quanh các thành phố nhưng cuộc tấn công hôm 18.2 phần lớn chỉ là pháo kích.

Cuộc pháo kích địch nhằm vào 47 thị trận cùng các cơ sở của quân đội đồng minh. Như vậy, khác với lần trước, lần này Việt cộng hướng đánh cả vào các cơ sở của quân đội đồng minh không như lần trước chỉ riêng vào quân đội VNCH.

Sau các vụ pháo kích, có một vài vụ tấn công bằng bộ binh. Đó là các vụ tấn công vào vùng cầu Bình Lợi, Thủ Đức, vùng Tân An, phía bắc Gò Vấp, Định Tường, Kiến Hòa, Châu Đốc và quan trọng hơn hết là cuộc tấn công vào tỉnh lỵ Phan Thiết.

Cuộc pháo kích đang chú ý nhất là vụ vào thủ đô. Các cơ sở bị pháo kích gồm căn cứ Tân Sơn Nhất xảy ra hồi 1 giờ 10 sáng, sau đó lúc 1g20 vào Phái bộ Viện trợ Hoa Kỳ - Việt Nam tại Tân Sơn Nhất, Nha Cảnh sát Đô Thành trên đường Trần Hưng Đạo, đài ra đa Phú Lâm.

Ngày 25.2 lúc 2g25 địch pháo kích và đột nhập dân y viện tỉnh lỵ An Xuyên, ta giải tỏa địch lúc 4 giờ sáng. Cũng trong những ngày này một lực lượng địch động đảo muốn tái đột nhập đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định gây áp lực tại vùng Hóc Môn thuộc tây bắc thủ đô và vùng Phú Thọ Hòa ở phía tây. Nhưng áp lực chúng tạo ra đối với thủ đô không có gì là nguy hiểm. Cùng ngày 25.2 ta làm chủ tình hình tại Huế sau 26 ngày binh biến.

Để hỗ trợ cho vụ tổng công kích, Bắc Việt đã xâm nhập vũ khí, đạn dược một cách ồ ạt và táo bạo vào miền Nam bằng cả đường biển.

Bằng cơ là ngày 29.2, ngay trong một lúc khoảng từ 01 giờ đến 03 giờ, hải quân Việt – Mỹ đã chặn bắt được ba tàu bọc sắt chở súng của Việt cộng từ Bắc Việt vào. Ba chiếc tàu sắt này, một bị bắt gặp tại cửa Đức Phổ, thuộc tỉnh Quảng Ngãi, một tại cửa Bồ Đề thuộc tỉnh An Xuyên và một tại Đầm Vân thuộc tỉnh Khánh Hòa. Cả ba chiếc bị chặn xét đã nổ súng chống trả. Hai chiếc ở ngoài khơi Quảng Ngãi và An Xuyên bị bắn chìm tại chỗ. Chiếc ở ngoài khơi Nha Trang bị săn đuổi đã chạy đâm vào bờ phát nổ. Tại chiếc tàu bị bắn chìm ở Đức Phổ, ta tịch thu được 645 súng trường, 45 tiểu liên và 12 trung liên và 1 đại liên. Trên chiếc tàu bị hạ tại Nha Trang ta tịch thu được 40 B.40, 28 AK.50 và nhiều thùng âu dược của Trung Cộng và Đông Đức. Trên tàu để lại 11 xác chết.

Kế đến ngày 1.3 lực lượng Hải quân Việt – Mỹ còn đánh chìm hai ghe và bắt một chiếc khác nguyên vẹn. Cả ba ghe này đều chở đầy vũ khí và đạn dược.

Vào tối ngày 5.3, Việt cộng lại mở cuộc tấn công mới vào nhiều thành thị và các cơ sở của QLVNCH. Đây là cuộc tiến công thứ ba có tính cách đồng loạt kể từ cuộc tấn công đầu tiên ngày Tết. Trong lần này, vùng Hậu Giang bị tấn công nhiều nhất. Cuộc tấn công nặng nhất là vào tỉnh lỵ Quản Long tức Cà Mau. Trong ngày này, lần đầu tiên địch pháo kích vào phi trường Cam Ranh làm hư hại nhẹ đường ray.

Các cuộc tấn công về sau này đều không có hiệu lực. Địch cốt đánh để duy trì tiếng vang đối với quốc tế và làm xáo trộn cuộc sống bình thường của dân chúng.

Để đáp ứng với chiến trường Khe Sanh có thể trở nên nghiêm trọng, ngày 6.3, tướng Westmoreland tư lệnh lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam đã lập một Bộ Chỉ huy mới tại vùng 1 Chiến thuật nhằm trợ giúp vào việc chỉ huy và điều khiển các đơn vị Mỹ tại vùng giới tuyến Bộ Chỉ huy này do tướng Cushman làm tư lệnh và được gọi là Quân đoàn lâm thời tại Việt Nam.

Cũng kể từ thượng tuần tháng 3 dương lịch, quân đội VNCH và đồng minh đã làm chủ chiến trường, liên tiếp mở ra các cuộc hành quân tảo thanh. Một cuộc hành quân đại quy mô được tổ chức ngày 11.3.68 để nối tiếp cho chiến dịch Trần Hưng Đạo được đặt ra cấp bách tại thủ đô và dịp tết. Cuộc hành quân này được đặt tên là “Quyết thắng”. Khoảng 50.000 binh sĩ thuộc các đơn vị  của 6 Sư đoàn và 2 Chiến đoàn đã tham dự cuộc hành quân này tại năm tỉnh quanh Thủ đô là các tỉnh Gia Định, Long An, Biên Hòa, Bình Dương và Hậu Nghĩa. Phía Việt Nam, tham dự cuộc hành quân gồm có các đơn vị thuộc Sư đoàn 5 và Sư đoàn 25 bộ binh, 1 Chiến đoàn nhảy dù, 1 Chiến đoàn TQLC, 1 Đơn vị Biệt động quân và một số cảnh sát. Về phía Hoa Kỳ có các đơn vị thuộc Sư đoàn 1, 9 và 25. Kết quả của chiến dịch này không lấy gì làm tốt đẹp vì chủ lực địch tránh nè chạm trán với ta.

Xa hơn nữa 1 chiến dịch thứ hai có tính cách đại quy mô được mở ra tại vùng Hậu Giang là chiến dịch “Trương Công Định”.

Tại giới tuyến các cuộc hành quân Lam Sơn 192, 193 và mang số kế tiếp được liên tiếp khai diễn. Tại Cao Nguyên, mở cuộc hành quân MAC Tiểu đoàn Arthur với sự hợp tác giữa Sư đoàn 4 bộ binh Hoa Kỳ và các lực lượng thuộc Khu 23 Chiến thuật. Tại Nam Tín, có cuộc hành quân Wallawa Wheeler, tại Quảng Ngãi hành quân Musoatine v.v… Đây chỉ là những cuộc hành quân có tính cách thông thường.
Về phía địch, từ đầu Xuân Mậu Thân qua các đợt tấn công lực lượng của chúng bị thiệt hại lớn lao, nhưng nhờ có một nguồn nhân lực dồi dào ở Bắc Việt tiếp viện bổ sung nên khả năng tham chiến của chúng vẫn giữ được một cách khả quan trên khắp các mặt trận.

Theo một bản ước tính khả năng địch từ ngày mở cuộc tổng công kích 29.1.68 đến ngày 29.2.68 lực lượng địch được xác nhận trước ngày tổng công kích chung các loại vào khoảng 323.500 người, số tổn thất địch được ước lượng trong thời gian trên khoảng 45.000 người, con số tổn thất này bao gồm các loại:

- Cán binh thuộc các đơn vị tác chiến ………………………………  18.600 tên

- Cán binh thuộc cơ quan, hậu cần  …………………………………    4.000 tên

- Du kích địch ……………………………………………………………………… 12.400 tên   

- Cán bộ chính trị ………………………………………………………………… 5.000 tên

- Thường dân và dân công …………………………………………………  5.000 tên

               Cộng  ………………………………………  45.000 tên

Trừ số tổn thất từ ngày tổng công kích, quân số địch còn lại tới ngày 29.2.68 là:

- Quân số tác chiến ……………………………………………………          110.600 tên

- Quân số tham mưu, hậu cần ………………………………………        33.700 tên

- Quân số du kích ………………………………………………………………     60.200 tên

- Cán bộ chính trị ………………………………………………………………     79.000 tên

               Cộng  ………………………………………… 283.500 tên

Với quân số nêu trên, địch đã có đến 97 Tiểu đoàn và 18 đại đội trực tiếp tham chiến được phân chia ra như sau:

- 35 Tiểu đoàn cộng với 18 Địa đội tại vùng 1 Chiến thuật.

- 28 Tiểu đoàn tại vùng 2 Chiến thuật.

- 15 Tiểu đoàn tại vùng 3 Chiến thuật hầu hết được dùng đánh vào thủ đô.

- 19 Tiểu đoàn tại vùng 4 Chiến thuật.

Trước khi mở cuộc tổng tấn công, địch đã trừ liệu trường hợp không thành công, chúng sẽ rút các đơn vị chiến đấu ra ngoài và tiếp tục bao vây lỏng các thị trấn. Trong khi đó, quân địch rút ra được bổ sung và nghỉ ngơi, đồng thời tiếp tục tấn công cục bộ tại một vài thị xã để duy trì áp lực và giữ quân ta phải dân quân ở khắp nơi để giữ. Và cũng kể từ thượng tuần tháng 3.68, địch áp dụng phương sách này duy trì áp lực bằng những trận pháo kích thất thường và những trận đánh nhỏ bằng bộ binh không đáng kể.

                                                                                                            THAM KHẢO




   Dưới đây là những con số ghi các sự thiệt hại quân sự trên toàn quốc theo báo cáo của Bộ Tổng tham mưu QLVNCH trong tháng 2 và 3/1968 là thời gian xảy ra các trận đánh trong vụ tổng công kích đầu năm Mậu Thân và tái tấn công ngày 17/2 và những vụ kế tiếp đến ngày 31/3/1968:






________________________

(1) Các phi cơ tổn thất do pháo kích, bị bắn và vì lý do kỹ thuật. Các loại phi cơ bao gồm các phản lực cơ, vận tải cơ và trực thăng quan sát. Do tổn thất đa số là trực thăng.

(2) Trong số 316 phi cơ có 68 bị bắn, 32 kỹ thuật và 205 bị pháo kích. Và trong số 236 có 38 bị bắn, 67 kỹ thuật, 116 bị pháo kích, 5 bị tấn công và 10 không rõ lý do.

(3) Số tổn thất này là số đếm được căn cứ theo báo cáo, không rõ và không kể tổn thất quân số địch bị chết do các ném bom thường và của B.52. Đối với quân số địch tổn thất theo đếm được thấy hơi trội đối với thực tế căn cứ theo sự quan sát của 1 Phái đoàn Bộ TTM thăm viếng nhiều tỉnh sau ngày biến cố.

   Cuộc tấn công đợt 2 xảy ra ngày 5-5-1968.

   Sau thất bại tổng tấn công đợt 1 vào dịp Tết Mậu Thân, Việt cộng đã mở trận tấn công ngày 17/2 nhằm hỗ trợ tinh thần cho chiến trường Huế còn đang sôi động lúc bấy giờ. Cuộc tấn công được chú trọng vào Thành phố, nhưng các lực lượng địch chỉ đến vùng ven đô đã bị đánh tan không xâm nhập được vào trong thành phố. Tối ngày 5-3- địch đồng loạt mở một cuộc tấn công khác phần lớn bằng pháo kích trên khắp nơi. Cuộc tấn công này ngắn ngủi và yếu ớt dường như chỉ nhằm gây nên một tiếng vang.

   Còn từ ngày đó đến ngày mở cuộc tổng tấn công đợt 2, địch chỉ hoạt động theo mức độ thường lệ.

   Chính quyền miền Nam tỏ ra thận trọng và tăng gia các biện pháp bố phòng. Lệnh giới nghiêm được ban hành trên toàn cõi miền Nam tức khắc ngay sau biến động xảy ra.

   Thủ tướng chính phủ ngày 28/2 ký sắc lệnh đình chỉ việc giải ngũ mọi loại quân nhân, và gọi tái ngũ các quân nhân khác trở lại quân đội.
   Từ đầu tháng 3 dương lịch, tất cả các nam giáo sư từ 18 đến 45 đều phải tham gia huấn luyện quân sự, sinh viên phải mặc đồng phục kaki vàng và ghép thành hàng ngũ.

   Tại nhiều Tỉnh lỵ, các đoàn phòng vệ dân sự được tự động tổ chức theo sáng kiến của các Tỉnh Trưởng, các công chức phải tham gia phong trào. Phong trào này sau được đổi danh từ thành phong trào nhân dân tự vệ.

   Các đoàn thể chính trị cùng hoạt động. Ngày 10-3 Mặt trận Nhân dân Cứu nguy Dân tộc ra đời và bầu được ban chấp hành trung ương do thượng nghị sĩ Trần Văn Đôn làm chủ tịch.

   Quân đội được đặt trong tình trạng giới nghiêm 100%. Các cứ điểm quân sự và cơ quan trọng yếu đều được tăng cường thiết lập lô cốt và rào kẽm gai. Tổng thống VNCH trù định ban hành lệnh tổng động viên.

   Một điều ghi nhận khác nữa là các đơn vị Việt Nam được thay thế các vũ khí cũ bằng vũ khí mới M.16. Loại súng này là loại tối tân nhất của Hoa Kỳ vào năm 1968. Việc trang bị vũ khí mới đã làm cho các đơn vị tăng thêm hỏa lực, binh sĩ tăng thêm tinh thần chiến đấu.

   Ngày 31-3 Tổng thống Johnson ra lệnh cho Không quân Hoa Kỳ hạn chế oanh tạc miền Bắc và ngỏ ý hòa đàm với Bắc Việt.

   Trong khi đó, tại Việt Nam, ngày 1-4=1968, quân đội Mỹ mở một cuộc hành quân giải tỏa Khe Sanh. Cuộc hành quân được giao cho sư đoàn 1 Không vận. Sơ khởi hành quân trực thăng vận chiếm mấy ngọn đồi cao chế ngự quốc lộ 9, các đoàn quân chính gồm chiến xa và bộ binh dựa theo quốc lộ này tiến vào Khe Sanh. Cuộc hành quân chậm chạp không gặp chống trả mãnh liệt của địch. Lực lượng giải tỏa Việt Mỹ khoảng 20.000 người gồm các binh sĩ thuộc Sư đoàn 1 Không vận, Sư đoàn 3 TQLC Hoa Kỳ và 1 Chiến đoàn Nhảy dù Việt Nam. Căn cứ Khe Sanh bị địch bao vây 76 ngày đến ngày 5-4-68 được giải tỏa.

   Ngày 6-4 Hoa Kỳ chính thức liên lạc ngoại giao với Bắc Việt để mở hội nghị hòa đàm, và ngày 8-4 nhận được đáp thư của Bắc Việt chấp nhận. Hai bên tiến đến chỗ tìm một địa điểm hòa đàm mà sự chọn lựa địa điểm đã kéo dài đến gần một tháng không giải quyết được. Bắc Việt đề nghị mở hội đàm tại Ba Lan hoặc Cao Miên. Hoa Kỳ ngược lại đòi mở hội đàm tại một trong mười nước: Tích Lan, Nhật Bản, Hồi, Nepal, Afghanistan, Mã Lai Á, Ý Đại Lợi, Bỉ, Phần Lan hay Úc Đại Lợi.

   Vào khoảng trước ngày 10-4, một thượng tá Việt cộng tên Tám Hà về quy chánh. Sĩ quan này tiết lộ là địch đang chuẩn bị tổng tấn công đợt 2 vào đô thành Sài Gòn - Chợ Lớn – Gia Định. Thượng tá này cho biết: “khoảng chừng trên 1 vạn binh sĩ VC đang chuẩn bị tấn công thành phố Sài Gòn vào ngày thứ hai 22-4 nhưng có thể vì lý do nào đó chậm lại. Lực lượng tấn công của Việt cộng gồm 2 Trung đoàn của Công trường 9, 2 Trung đoàn của Công trường 5 và được tăng cường thêm chừng 2 Trung đoàn địa phương là Trung đoàn 165 và Trung đoàn Đồng Tháp. Để công kích vào Sài Gòn, Công trường 9 sẽ đánh từ vùng ven đô Tây Bắc, mục tiêu tấn kích gồm cả phi trường Tân Sơn Nhất và phía nam. Các mục tiêu được chọn lựa và các cứ điểm quân sự, nhà đèn, các nơi tiện nghi công cộng và trọng yếu trong thành phố”.

   Các đơn vị quân đội Sài Gòn mới được giải tỏa 50% cấm trại trở lại 100% khi nhận được tin tiết lộ này.

   Ngày 28-4 Sư đoàn 1 Không vận Hoa Kỳ hành quân trực thăng vận bất ngờ vào thung lũng A Shau nơi đặt một căn cứ tiếp vận quan trọng của Bắc Việt. Cuộc hành quân này đã dùng đến hơn 200 phi cơ trực thăng. Một Chiến đoàn Nhảy dù Việt Nam được gửi ngay sau đó đến tăng cường. Tại A Shau địch chống trả yếu ớt tuy nhiên súng phòng không địch tác xạ hiệu quả làm 30 trực thăng của Hoa Kỳ hư hại vì trúng đạn. Liên quân Việt – Mỹ phá hủy và tịch thu được rất nhiều chiến cụ trong cuộc hành quân này.

   Trong khi đó, cuộc dàn xếp chọn một địa điểm nghị hòa vẫn diễn ra tại Lào quốc, giữa đại sứ William H. Sullivan của Hoa Kỳ và tổng đại diện Nguyễn Chấn của Bắc Việt.

   Cuộc tiếp xúc riêng này đã mang đến kết quả là thứ sáu ngày 3-5-68, Hoa Kỳ và Bắc Việt cũng công bố chọn Balê làm địa điểm hội nghị sơ bộ. Cuộc hội họp đầu tiên được ấn định vào ngày 10-5-1968, sau đó hai bên công bố thành phần phái đoàn. Phía Hoa Kỳ, ông Harriman trưởng phái đoàn, ông Cyrus Vance cố vấn đặc biệt cho Tổng thống Johnson phó trưởng phái đoàn, Tướng Andrew Good Paster phụ tá Tướng Abrams ở VNCH hội viên, ông Jordan chuyên viên về các vấn đề Việt Nam tại hội đồng an ninh quốc gia kiêm thứ trưởng ngoại giao phụ trách Viễn đông sự vụ hội viên v.v… Phía Bắc Việt, ông Xuân Thủy bộ trưởng không giữ bộ nào trưởng phái đoàn, đại tá Hà Văn Lâu đại sứ trưởng phái đoàn Bắc Việt cạnh Ủy hội quốc tế phụ tá, Nguyễn Minh Vỹ và Nguyễn Thành Lễ hội viên v.v…

   Hội nghị chính trị Balê thành hình, chiến cuộc tại Việt Nam gia tăng mức độ. Mọi người đều nghĩ và biết như vậy nhưng không hiểu cường độ chiến tranh xảy ra lúc nào và vào những nơi nào.

   Ngày 4-5-68 một triệu chứng đầu tiên khơi mào cho một cuộc tấn công lớn phát hiện ra. Đó là một tiếng nổ rất to do Việt cộng gây ra gần đài truyền hình Sài Gòn. Chất nổ được mang trên xe taxi gồm 60 ký TNT, nổ lúc 13 giờ trưa khiến 3 người chết chừng 30 người bị thương và làm sụp một căn nhà gần đài truyền hình.

   Người ta cho rằng tiếng nổ này là một hiệu lệnh của Việt cộng phát động cho cán binh mở cuộc tấn công và thành phố Sài Gòn vào ngày hôm sau.

   Sự việc chỉ 24 giờ sau khi tin Mỹ và Bắc Việt thảo luận hợp nhau ở Balê được tung ra là Việt cộng mở cuộc tấn công vào thành phố. Cuộc tấn công này xuất phát lúc 03g10 ngày 5-5 mới đầu bằng những loạt trọng pháo bắn bừa bãi vào thành phố, sau đó các đơn vị võ trang địch xuất hiện tại nhiều nơi.

   Tuy cuộc tấn công được khơi diễn trên toàn quốc bằng pháo kích, nhưng chỉ nhằm đánh bộ binh vào thành phố Sài Gòn.

   Cuộc tấn công ngày 5-5 vào Sài Gòn đã kéo dài đến ngày 12-5 mới chấm dứt, các lực lượng võ trang địch chỉ lọt được vào vùng ven thành rồi bị tiêu diệt và đẩy lui ra.

   Ngày 25-5, địch trở lại. Lần này địch xâm nhập qua Đồng Ông Cộ vào khu vực ngã năm Bình Hòa và những khu kế cận. Chúng chiếm và cố thủ trong các nhà dân chúng để chống lại các lực lượng phản công của ta. Ngoài ra tại Chợ Lớn, chúng cũng xâm nhập được vào nhiều khu phố thuộc Quận 6. Chúng tổ chức chiến đấu ngay trong các khu vực này dựa vào các ngôi nhà kiên cố. Các trận chiến xảy ra tại những khu vực trên hết sức khốc liệt.

   Chuẩn bị Tổng công kích – Tổng khởi nghĩa Mậu Thân 1968.

   Cuộc phản công hai mùa khô thất bại, Mỹ đứng trước tình thế bế tắc cả về chiến thuật, chiến lược. Sa lầy ở Việt Nam, kinh tế Mỹ suy thoái, nhân dân Mỹ phản đối chiến tranh, giới cầm quyền Mỹ bắt đầu giao động, chia rẽ… Địch đã thất bại một bước rất cơ bản trong chiến lược chiến tranh cục bộ. Mỗi thất bại về quân sự lúc này của Mỹ sẽ có tác dụng trực tiếp đến tình hình chính trị của Mỹ, đặc biệt năm 1968 là năm bầu cử tổng thống.

   Bộ chính trị nhận định: “Chúng ta đang đứng trước những triển vọng và thời cơ chiến lược lớn, đế quốc Mỹ đang ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan về chiến lược”, tháng 12 năm 1967, Bộ Chính trị họp và ra nghị quyết lịch sử “Chuyển cuộc đấu tranh cách mạng miền Nam của ta sang một thời kỳ mới – thời kỳ giành thắng lợi quyết định”.

   “Nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của ta là động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bước phát triển cao nhất, dùng phương pháp tổng công kích – tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định” (Nghị quyết được hội nghị Trung ương lần thứ 14 thông qua tháng 01 năm 1968)(1).

   Từ đó dự kiến 3 khả năng, nhưng xác định: phải nỗ lực phi thường giành thắng lợi cao nhất theo khả năng 1, nhưng cũng sẵn sàng đối phó với khả năng 2, khả năng 3 tuy có rất ít nhưng phải chuẩn bị đề phòng, đồng thời khi phát động tổng công kích, tổng khởi nghĩa, chỉ phổ biến khả năng 1.

   Khả năng một: Ta thắng to ở các chiến trường quan trọng, công kích và khởi nghĩa thành công ở các đô thị lớn và đập tan được mọi âm mưu phản kích của địch, làm cho địch thất bại đến mức không thể gượng dậy được nữa, đè bẹp ý chí xâm lược của chúng, bắt chúng phải chịu thua, phải thương lượng đi đến kết thúc chiến tranh theo mục đích, yêu cầu của ta.

   Khả năng hai: Tuy ta giành được thắng lợi ở nhiều nơi, nhưng địch cố gắng tập trung và tăng thêm lực lượng từ ngoài vào, giành lại những vị trí quan trọng, các đô thị lớn, nhất là Sài Gòn và dựa vào các căn cứ lớn để tiếp tục chiến đấu với ta.

   Khả năng ba: Mỹ động viên và tăng nhiều lực lượng mở rộng chiến tranh ra miền Bắc Việt Nam, sang Lào, và Campuchia, hòng xoay chuyển cục diện chiến tranh và gỡ thế thua của chúng.

   Về tính chất cuộc tổng công kích – tổng khởi nghĩa. Bộ Chính trị xác định đó “là một giai đoạn, một quá trình tiến công chiến lược rất ác liệt và phức tạp…”(2). Về nội dung, đó là “sự tấn công của các lực lượng trên các chiến trường chính và sự nổi dậy của nhân dân ở các đô thị lớn là hai mũi tiến công chính kết hợp chặt chẽ nhau, hỗ trợ nhau và thúc đẩy toàn bộ cuộc tổng công kích – tổng khởi nghĩa khắp cả ba vùng đô thị, nông thôn, núi rừng. Đặc biệt, sự nổi dậy của quần chúng và các cuộc tiến công của các lực lượng quân sự ở các đô thị lớn là mũi nhọn thọc vào yết hầu của địch, có tầm quan trọng quyết định với toàn bộ cuộc chiến tranh”.

   So với tình hình thực tế ở chiến trường, các yêu cầu khả năng 1 về tấn công quân sự và sự nổi dậy của quần chúng đều vượt quá sức.
___________________

(*) Đầu đề do biên tập đặt

(1) (2) Nghị quyết do Bộ Chính trị tháng 12 năm 1967. Biên niên “Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954-1975” NXB Sự Thật, 1988, tr.177.

   Về quân sự, địch còn trên 1 triệu 2 trăm ngàn quân, còn rất ngoan cố, lực lượng cách mạng chưa đủ sức chiếm giữ thành phố, nhất là “thủ đô” địch. Về lực lượng quần chúng, thực lực chính trị, Nghị quyết Trung ương Cục tháng 5 năm 1967 đã nhận định: “Thực lực chính trị ở đô thị và vùng nông thôn tạm chiếm của ta còn quá yếu, chưa phát huy hết khả năng của quần chúng cách mạng”. Thực tế cuối năm 1967, ở Sài Gòn cơ sở quần chúng có hàng ngàn nhưng chưa tổ chức được chặt chẽ theo địa bàn, phường, khóm. Phong trào công nhân còn yếu. Nông dân bị càn quét, cuộc sống xáo trộn, nhất là một số vùng vốn đã gặp khó khăn như Củ Chi, Hóc Môn, Gò Vấp. Phong trào thanh niên sinh viên, Phật giáo có sôi nổi nhưng bề sâu còn yếu.

   Lực lượng Đảng trong nội thành có: Các quận 6, 5, 3 có 12 chi bộ, 153 đảng viên (trong đó có 18 biệt động), quận 2, 4, 7, 8 có 24 chi bộ, mỗi chi bộ có 3 – 4 đảng viên. Các xí nghiệp có 5 chi bộ, 16 đảng viên và 2 chi bộ cơ quan công vận.

   Nghị quyết Bộ Chính trị đề ra tháng 12 năm 1967 và Trung ương Đảng chính thức thông qua tháng 1 năm 1968, nhưng tinh thần của Nghị quyết đã đến Trung ương Cục và Bộ chỉ hủy Miền từ tháng 10 năm 1967, từ đó Trung ương Cục miền Nam ra nghị quyết về tổng công kích – tổng khởi nghĩa (gọi là “Nghị quyết Quang Trung”), lấy miền Đông Nam Bộ và Sài Gòn làm trọng điểm, hướng tiến công chủ yếu là Sài Gòn với quyết tâm cao nhất là xóa bỏ ngụy quyền, thành lập chính quyền cách mạng và thực hiện các nhiệm vụ tiếp theo trên cơ sở giành được chính quyền.

   Lúc bấy giờ Ủy viên Bộ Chính trị Trung ương Đảng Phạm Hùng đã được cử làm Bí thư Trung ương Cục kiêm chính ủy Miền thay cho Đại tướng Nguyễn Chí Thanh từ trần. Tư lệnh Miền: Hoàng Văn Thái (Mười Khang), Ủy viên Trung ương Đang, Phó Tổng Tham mưu trưởng.

   Thời gian cho phép chuẩn bị tính từ ngày Bộ Chỉ huy Miền nhận nhiệm vụ (chưa có nghị quyết chính thức), đến ngày nổ súng chỉ có 3 tháng. Mặc dù được kế thừa một phần cơ sở “kế hoạch X” để lại trước chiến tranh cục bộ, nhưng đó là một thời gian hết sức ngắn so với yêu cầu tổ chức lực lượng và chuẩn bị chiến trường, kể cả việc đưa vũ khí, phương tiện và người vào nội thành.

   Thi hành Nghị quyết Trung ương Cục tháng 10 năm 1967, Khu ủy Sài Gòn – Gia Định họp tại chiến khu Dương Minh Châu, hạ quyết tâm động viên mọi lực lượng với khí thế và nỗ lực cao nhất, để thực hiện 2 nhiệm vụ được giao trên.

   - Đánh chiếm các cơ quan đầu não của địch tại Sài Gòn.

   - Phát động quần chúng nổi dậy khởi nghĩa, giành chính quyền, làm chủ các quận và đưa lực lượng quần chúng có tổ chức vào làm chủ các mục tiêu mà bộ đội đã chiếm lĩnh, đồng thời cùng với lực lượng của Phân khu và Miền từ ngoài vào, tiêu diệt và làm tan rã đại bộ phận quân ngụy, đánh đổ ngụy quyền các cấp, giành chính quyền về tay nhân dân, tiêu diệt một phần quan trọng sinh lực và phương tiện chiến tranh của Mỹ, làm cho chúng không còn khả năng thực hiện được các nhiệm vụ chính trị và quân sự ở miền Nam.

   Ngày 25 tháng 10 năm 1967, Trung ương Cục quyết định giải thể Quân khu 7(1) và quân khu Sài Gòn – Gia Định, tổ chức lại chiến trường miền Đông theo yêu cầu, nhiệm vụ mới. “Khu trọng điểm” được thành lập, ban lãnh đạo có Nguyễn Văn Linh (Bí thư), Võ Văn Kiệt (Phó bí thư), Trần Văn Trà (Phó Tư lệnh Miền).

   Với ý định hình thành 5 mũi tấn công hướng vào trung tâm Sài Gòn, “khu trọng điểm” được tổ chức thành 6 phân khu, mỗi khu có 1 phân khu ủy và bộ chỉ huy quân sự phân khu.

____________________

(1) Phần còn lại của Quân khu 7 thành lập tỉnh Bà Rịa – Long Khánh. Riêng Tây Ninh trực thuộc Trung ương Cục.

   Phân khu 1 gồm các huyện Củ Chi, Hóc Môn, Gò Vấp, một phần huyện Trảng Bàng và các huyện Bến Cát, Dầu Tiếng. Bí thư phân khu ủy đầu tiên là Mai Chí Thọ, Tư lệnh: Trần Đình Xu (Ba Đinh).

   Phân khu 2 gồm huyện Tân Bình (Tân Bình và nửa Bình Chánh), các quận 5, 6, 3 và Bắc Long An. Phan Văn Hân (Hai Song) làm Bí thư, Tư lệnh: Ba Long (sau đó: Nguyễn Văn Sĩ), Chính ủy: Võ Trần Chí.

   Phân khu 3 gồm huyện Nhà Bè, nửa huyện Bình Chánh, phía Nam, các quận 2, 4, 7, 8 và Nam Long An. Bí thư đầu tiên là Nguyễn Văn Chín (Chín Cần) Kiêm Chính ủy: Tư lệnh: T.T(1).

   Phân khu 4 gồm các huyện Thủ Đức, Long Thành, Nhơn Trạch, Khu Thạnh Mỹ Tây, các quận 9 và 1. Bí thư đầu tiên là Đoàn Công Chánh (Sáu Bảo), Tư lệnh: Lương Văn Nho (Hai Nhã). Chính ủy: Đông Quang Long (Tám Quang).

   Phân khu 5 gồm các khu vực Bình Hòa, Phú Nhuận và các huyện Lái Thiêu, Dĩ An, Phú Giáo, Tân Uyên. Bí thư đầu tiên là Hoàng Minh Đạo (Năm khu) Kiêm Chính ủy: Tư lệnh: N.C.S(2).

   Các lực lượng nội thành tổ chức thành Phân khu 6 (không có đất), có Ban cán sự Đảng nội thành và Bộ chỉ huy quân sự phân khu chỉ đạo, chỉ huy các lực lượng biệt động, đặc công ở nội thành và hoạt động của các ngành, các giới nội đô. Bí thư đầu tiên của ban cán sự là Trần Bạch Đằng. Các thành viên Ban cán sự gồm: Nguyễn Thái Sơn (Phó bí thư), Trần Hải Phụng. Chỉ huy trưởng: Trần Hải Phụng, Chính ủy: Võ Văn Thạnh, Phó chỉ huy trưởng kiêm Tham mưu trưởng: Nguyễn Đức Hùng (Tư Chu).

______________

(1) (2) Sau này bị địch bắt và đầu hàng.

   Riêng Thành đoàn có sự thay đổi lớn về tổ chức. Đơn vị Thành đoàn không còn, lực lượng Thành đoàn chia làm 3, chịu sự lãnh đạo trực tiếp của Ban cán sự phân khu 6.

   - Lực lượng 1 làm chức năng quân sự như biệt 65 (lực lượng biệt động vũ trang).

   - Lực lượng 2 làm chức năng vũ trang tuyên truyền (lực lượng biệt động vũ trang).

   - Lực lượng 3 làm chức năng vận động, tổ chức và hướng dẫn quần chúng nổi dậy khởi nghĩa, giành chính quyền (lực lượng biệt động vũ trang).

   Cán bộ lãnh đạo của Thành đoàn được bố trí vào 3 lực lượng nói trên.

   Để chỉ đạo, chỉ huy kịp thời trong tổng công kích – tổng khởi nghĩa, Trung ương Cục quyết định thành lập một Đảng ủy tiền phương và 2 Bộ chỉ huy. Đảng ủy tiền phương gồm: Võ Văn Kiệt (phụ trách nổi dậy), Trần Văn Trà (phụ trách quân sự). Bộ Chỉ huy Tiền phương Bắc (Tiền phương 1) gồm: Trần Văn Trà, Mai Chí Thọ, Lê Đức Anh, lãnh đạo, phụ trách các mũi phía đông, phía bắc và lực lượng chủ lực. Bộ Chỉ huy Tiền phương Nam (Tiền phương 2) gồm: Võ Văn Kiệt và Trần Bạch Đằng; lãnh đạo, phụ trách các mũi phía tây, phía nam và các lực lượng nội thành.

   Bộ chỉ huy Miền và phân khu cũng có 2 bộ phận: cơ bản và tiền phương.

   Khu ủy và Bộ Chỉ huy Quân khu Sài Gòn – Gia Định tạm thời giải thể và tăng cường cho các phân khu. Toàn bộ lực lượng vũ trang ở ngoại thành của Sài Gòn – Gia Định: các tiểu đoàn mũi nhọn, đặc công, bộ đội địa phương đều chuyển về thuộc các phân khu trên các hướng.

   Về lực lượng, Bộ Tư lệnh Miền tổ chức lực lượng thành 3 khối lớn: khối biệt động thành, khối các Phân khu 1, 2, 3, 4, 5 và khối chủ lực Miền.

   Khối biệt động Thành ngoài các lực lượng bảo đảm có hơn 100 chiến đấu viên của các đội từ đoàn F100 giải thể, tổ chức thành cụm để đánh các mục tiêu chiến lược.

   Cụm 3 – 4 – 5 gồm các đội 3, 4, 5.

   Cụm 6 – 9 gồm các đội 6, 9.

   Cụm 7 – 8 gồm các đội 7, 8.

   Ngoài ra còn có Đội 90C độc lập. Ngày 25 tháng 1 có lệnh của Tiền phương 2 thêm mục tiêu tòa Đại sứ Mỹ; do đó lại tổ chức thêm đội 11 để đánh tòa Đại sứ Mỹ, cấp tốc điều động người từ cơ quan, bộ phận bảo đảm. Nhiệm vụ của các đội biệt động Thành là đánh chiếm mục tiêu đầu não địch, giữ cho đến khi các tiểu đoàn mũi nhọn đến tiếp sức, chiếm giữ luôn tạo điều kiện cho quần chúng nổi dậy. Các mục tiêu đó là:

   Dinh Độc Lập (đội 5), Đài phát thanh (đội 4), Bộ Tư lệnh Hải quân Sài Gòn (đội 3), Bộ Tổng Tham mưu Sài Gòn (đội 6), Tổng Nha cảnh sát (đội 2), Biệt khu Thủ đô (đội 8), cổng Phi Long sân bay Tân Sơn Nhất (đội 9), khám Chí Hòa (đội 90C), Tòa Đại sứ Mỹ (đội 11). Có 5 mục tiêu trọng yếu nhất trong 9 mục tiêu trên: Dinh Độc Lập, Đài phát thanh, Bộ Tổng Tham mưu, Biệt khu Thủ đô, Tòa Đại sứ Mỹ (lúc đầu không coi là mục tiêu chủ yếu).

   Các tiểu đoàn mũi nhọn có nhiệm vụ sau 30 phút đến tiếp ứng biệt động chiếm luôn các mục tiêu chủ yếu:

   - Dinh Độc Lập: tiểu đoàn 3 Dĩ An (PK5)

   - Đài phát thanh: tiểu đoàn 3 Dĩ An (PK5)

   - Tòa Đại sứ Mỹ: tiểu đoàn 3 Dĩ An (PK5)

   - Cổng 4 Bộ Tổng Tham mưu: tiểu đoàn 2 Gò Môn (PK1)

   - Cổng 5 Bộ Tổng Tham mưu: tiểu đoàn 267 (PK2)

   - Sân bay Tân Sơn Nhất: Trung đoàn 16/PK1 + tiểu đoàn 16 + tiểu đoàn 12 đặc công PK2.

   - Biệt khu Thủ đô: tiểu đoàn 6 Bình Tân (PK2)

   - Tổng nha cảnh sát: tiểu đoàn 1 Long An + tiểu đoàn Phú Lợi (PK3)

   - Khám Chí Hòa: tiểu đoàn 269/PK2

   - Bộ Tư lệnh Hải quân: tiểu đoàn 5 Nhà Bè PK3 (sau chỉnh lại: tiểu đoàn 4 Thủ Đức).

   Ngoài ra ở mỗi mục tiêu chủ yếu như Dinh Độc Lập, Đài phát thanh, tòa Đại sứ Mỹ, Bộ Tư lệnh Hải quân, sẽ có lực lượng 200 thanh niên – sinh viên đến tiếp ứng trước các tiểu đoàn mũi nhọn, riêng cổng 5 Bộ Tổng tham mưu có 5000 thanh niên – sinh viên, Tổng nha cảnh sát có 1000 thanh niên – sinh viên (cùng lực lượng Phân khu 2), khám Chí Hòa có 1000 thanh niên – sinh viên. Các đơn vị đánh chiếm Tổng nha cảnh sát, khám Chí Hòa, Biệt khu Thủ đô, Bộ Tổng tham mưu và cổng Phi Long được phối thuộc hẳn cho các phân khu 2 và 3.

   Khối các phân khu gồm các lực lượng bản thân, tăng cường 15 tiểu đoàn và đặc công (gồm cả 4 tiểu đoàn của Trung đoàn Quyết thắng) 1.

   1 Trung đoàn vừa thành lập cuối năm 1967 gồm Tiểu đoàn 1 Quyết Thắng, Tiểu đoàn 2 Quyết Thắng, Tiểu đoàn 4 đặc công Gia Định.

   Các đội đặc công biệt động do Quân khu Sài Gòn – Gia Định tăng cường cho các phân khu, đứng bên cạnh các tiểu đoàn mũi nhọn có: Bình Tân: đội 2 và đội 65, Dĩ An: đội 66, Gò Môn: đội 1 và 67, Nhà Bè: đội 69 à 25 chiến đấu viên đặc công nước, Thủ Đức: đội 3 đặc công nước và biệt động Thủ Đức.

   Từ tháng 10 năm 1967, các đơn vị Biệt động Thành đã chính thức nhận được lệnh chuẩn bị điều kiện để ém quân, chuyển và ém vũ khí.

   Khối chủ lực Miền có 3 sư đoàn bộ binh thiếu 5, 7, 9, Trung đoàn bộ binh 88, 1 sư đoàn pháo binh, một số đơn vị và binh chủng. Nhiệm vụ ban đầu của chủ lực là: tiến công một số căn cứ địch, không cho chủ lực địch kéo về ứng cứu Sài Gòn.

   Ngoài các khối lực lượng nói trên, ở Phân khu 6 còn có các đội vũ trang của các cánh Thành đoàn, Hoa vận, An ninh, Tuyên huấn, Công vận, Phụ vận… được giao nhiệm vụ chiến đấu, đánh chiếm một số mực tiêu cấp quận (hành chánh, cảnh sát) trong địa bàn được phân công, ngoài ra lực lượng này còn làm trinh sát, vận động binh lính ngụy làm binh biến, phát động quần chúng nổi dậy cướp chính quyền, phối hợp với các mũi tiến công quân sự làm chủ thành phố. Lực lượng phụ vận cũng có một tiểu đội du kích mật nằm rải rác ở quận 1 và 2 do Lê Thị Bạch Cát, Bí thư quân đoàn 2 chỉ huy (Lê Hồng Quân phó chỉ huy). Thành đoàn theo chỉ đạo của Thành ủy đã tổ chức 3 lực lượng, phân bố đều ở các quận trung tâm thành phố 1, 2, 3, 10,… để làm nòng cốt.

   Ở Đặc khu Rừng Sác, các lực lượng của Đặc khu được biên chế thành đoàn, mật danh Đoàn 10 với nhiệm vụ chủ yếu là chặn sông Lòng Tàu, đánh phá quân cảng, kho tàng, diệt đồn bót, hỗ trợ cho nhân dân phá ấp chiến lược, mở rộng vùng giải phóng trước ngày N. Đoàn 10 vận chuyển 15 chuyến vũ khí, khí tài vượt quốc lộ 15 vào Rừng Sác.

   Để đảm bảo phục vụ cho các lực lượng tiến công, đến cuối năm 1967, ở miền Đông Nam Bộ đã hình thành các khu vực hậu cần: 81, 82, 83, 84, 100. Đã sử dụng được đường vận chuyển vũ khí qua cảng Sihanouk Ville.

   Ở các huyện vùng trung tuyến như Đức Hòa, Trảng Bàng, đều thành lập đội cung cấp lo lương thực thực phẩm phục vụ tổng công kích. Ở mỗi xã có các chuyên ban: quân lương, cứu lương, chôn cất… đủ sức sơ cứu hoặc nuôi dưỡng hàng trăm chiến thương. Lực lượng tải thương mỗi xã có 1 đại đội nam nữ. Lực lượng dân công được huy động lớn. Một xã vùng “trung tuyến” như An Tịnh (Trảng Bàng) có đến 5000 dân công lên đường. Riêng tỉnh Long An, ngoài các lực lượng du kích và các đơn vị địa phương bổ sung lên trên, còn có 5000 thanh niên mới tòng quân và được bổ sung ngày cho các quân khu.

   Cuối năm 1967 đầu năm 1968, cùng với lực lượng đã đứng chặn từ trước, thêm vào lực lượng tăng cường, địch đang hình thành đội hình dày đặc xung quanh Sài Gòn.

   Vòng ngoài, trên hướng tây bắc có căn cứ Đồng Dù gần Lữ 1, Lữ 2 và Sư đoàn bộ sư đoàn 25 Mỹ, bên cạnh đó có Sư đoàn bộ binh 25 Sài Gòn và nhiều tiểu đoàn, biệt động quân, đại đội bảo an. Trên hướng bắc có căn cứ Lai Khê của sư đoàn 1 bộ binh Mỹ, bên cạnh có Sư đoàn bộ binh 5 Sài Gòn, cùng mấy chục tiểu đoàn biệt động quân, đại đội bảo an và lực lượng dân vệ án ngữ từ Bến Cát qua Ba Tri, Tân Quy đến Lái Thiêu, Tân Uyên. Hướng này còn có Trung đoàn 11 thiết giáp Mỹ cơ động đang ở Bàu Khai, Bến Cát. Trên hướng đông và đông bắc, có lực lượng Nam Hàn đóng ở Dĩ An, quân dù Mỹ đóng ở Biên Hòa, quân Úc đóng ở Long Bình. Sư đoàn 18 Sài Gòn đóng ở Xuân Lộc. Trên hướng nam địch dựa chủ yếu vào lực lượng hải quân dù và thủy quân lục chiến (thuộc lực lượng tổng trù bị) sẵn sàng chi viện. Xa hơn nữa, về phía Tiền Giang và phía Bắc Sông Hậu có 1 lữ đoàn thuộc Sư đoàn bộ binh 9 Mỹ sẵn sàng tiến về Long An và bảo vệ phía Nam Sài Gòn.

   Vòng tỏng, ngoài lực lượng bảo vệ trị an lãnh thổ của Biệt khu thủ đô và cảnh sát dã chiến Sài Gòn, địch còn có các lực lượng: 2 tiểu đoàn Mỹ và 1 tiểu đoàn Sài Gòn ở sân bay Tân Sơn Nhất, lực lượng Sài Gòn ở các trại Đống Đa, Hoàng Hoa Thám, Quang Trung, Tô Hiến Thành… lực lượng bảo vệ các căn cứ và hậu cứ các Bộ tư lệnh Pháo binh, Thiết giáp ở Gò Vấp.

   Tổng cộng, lực lượng địch bảo vệ vòng trong, vòng ngoài Sài Gòn những ngày trước Tết Mậu Thân tương đương 4 sư đoàn Mỹ, 4 sư đoàn Sài Gòn, 8 tiểu đoàn dù và thủy quân lục chiến, 1 tiểu đoàn an ninh thủ đô, 20 vạn biệt động quân, bảo an, dân vệ, cảnh sát dã chiến, hàng ngàn khóa sinh quân sự, hàng ngàn thanh niên chiến đấu và nhiều đơn vị cơ giới, binh chủng.

   Giáp tết Mậu Thân, địch đang có sơ hở, đặc biệt là ở nội thành, vì chưa nắm được ý định lớn của đối phương nên nhiều lính còn đi phép hoặc bỏ về nhà ăn Tết, nhiều sĩ quan đang tính việc du xân, giao cấp dưới tự quản, cả Tổng thống Thiệu cũng về quê vợ Mỹ Tho ăn tết. Bộ Tư lệnh Mỹ vẫn đang bị “cái bẫy Khe Sanh”(1) thu hút.

______________

(1) Trước Tết Mậu Thân, để tạo thế bất ngờ về ý định chiến lược mới, ta mở chiến dịch đường 9 – Khe Sanh . Đêm 20 tháng 1 năm 1968, chiến dịch mở màn, việc này đã thu hút sự chú ý của địch. Chính Tổng thống Mỹ Johnson đã chỉ thị cho tướng Taylor thành lập phòng tình hình đặc biệt tại Nhà Trắng để theo dõi chiến sự Khe Sanh và yêu cầu Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ cam kết bảo vệ Khe Sanh với bất cứ giá nào.

   Đến tháng 12 năm 1967, quân Mỹ ở miền Nam đã lên tới 48 vạn và đang còn tăng để đạt số 535 vạn vào cuối năm 1968(1). Ở miền Đông Nam Bộ, Mỹ đã điều Lữ đoàn 196 ra Trị Thiên nhưng lại đưa Sư đoàn nhảy dù 101 từ Playme vào (tháng 12 năm 1967). Tuy địch có sơ hở và Bộ Tư lệnh Mỹ vẫn còn bị “cái bẫy Khe Sanh” thu hút, nhưng địch hơn hẳn phía cách mạng cả về lực lượng quân sự trong và ngoài thành phố, đặc biệt trong thành phố điều đó càng rõ, ở đây địch có hệ thống công sự vững chắc và hệ thống bố phòng nghiêm ngặt. Trên sự so sánh này mà nhìn, nhiệm vụ quân sự đề ra trong tổng công kích là quá sức, nhiệm vụ “tổng khởi nghĩa” càng khó khăn.

   Mặc dù không đạt được mục tiêu của 2 cuộc phản công chiến lược năm 1966 – 1967, nhưng trên cơ sở có quyết định tăng thêm 2 sư đoàn, lại đánh giá không đúng về khả năng, ý định của đối phương(2), Westmoreland quyết định sẽ mở cuộc phản công lần thứ 3; riêng ở miền Đông sử dụng một lực lượng Mỹ tương đương 3 sư đoàn tăng cường (3) được hỗ trợ của 3 sư đoàn cộng 2 lữ đoàn ngụy cùng lữ đoàn bộ binh Thái Lan (sẽ vào từ tháng 7 năm 1968) và Trung đoàn Úc hình thành khối chủ lực tương đương trên 9 sư đoàn, trọng điểm vẫn là hướng bắc Sài Gòn. Cuộc hành quân chủ yếu của cuộc phản công lần này mang tên “Hòn đá vàng” nhằm vào chiến khu Dương Minh Châu với lực lượng chủ công là sư đoàn 25 Mỹ.

   Cuối năm 1967 tập trung chuẩn bị tổng công kích – tổng khởi nghĩa, Bộ chỉ huy Miền chủ trương chỉ sử dụng lực lượng du kích cơ quan và một số bộ phận của chủ lực để đánh địch càn quét vào vùng căn cứ. Mặc dù vậy, trên chiến khu Dương Minh Châu, quân giải phóng đã loại gần 2500 tên địch các loại (chủ yếu là Mỹ) trong đó có 1 chiến đoàn thuộc Sư đoàn 25 Mỹ bị thiệt hại nặng. Trong bối cảnh đó, Bộ chỉ huy Mỹ lại phát hiện các đơn vị lớn của đối phương ở miền Đông đang tiếp cận ở Sài Gòn. Chúng phải bỏ dở kế hoạch phản công lần 3 để lo phòng ngự trên hai hướng chính: Sài Gòn và đường 9 Trị Thiên. Ngày 21 tháng 12 năm 1967, Phó tư lệnh Miền – Trần Văn Trà báo cáo trước Thường vụ Trung ương Cục kế hoạch tác chiến B2, tập trung trọng điểm Sài Gòn – Gia Định.

   Ngày 25 tháng 12 năm 1967 (ngày N-6) Nguyễn Văn Linh, Phó Bí thư Trung ương Cục, Bí thư “khu trọng điểm”, báo cáo trước Trung ương Cục ý kiến nhắc nhở của Bộ Chính trị, xác định đây là một giai đoạn kết thúc cuộc chiến tranh lâu dài, kiên quyết tiến công giành thắng lợi cao nhất, nhưng phải dài hơi, sẽ gồm nhiều đợt, đợt Tết Mậu Thân là chủ yếu.

   Cuộc họp bàn cụ thể các mục tiêu tổng công kích, những việc cụ thể sau khi giành chính quyền.

_________________________________

(1) Johnson đã bác bỏ phương án đưa số quân Mỹ miền Nam lên 600.000 và dùng bộ binh Mỹ đánh ra miền Bắc.

(2) Theo tài liệu AB14D tháng 11-1967, địch nhận định “Mặc dù bị tổn thất nặng, cộng sản vẫn còn khả năng tấn công đáng kể, trọng tâm đánh vào chương trình bình định, chưa đủ mạnh để tạo thắng lợi quân sự, chưa có khả năng bước sang giai đoàn tổng phản công, chỉ có khả năng bảo tồn lực lượng chờ khi Mỹ rút sẽ tổng tiến công vào quân lực Việt Nam Cộng Hòa”

(3) FBB1 + FBB25 + dù 101 (vào miền Đống tháng 12 năm 1967) + FKBKV1 (sẽ điều từ vùng chiến thuật 2 vào) + Lữ BB 199 + Lữ đoàn BB196 + Lữ 1-FBB (F: Sư đoàn, BB: bộ binh, KBKV: kỵ binh không vận).

   Ngày 29 tháng 1 năm 1968 (N-2) Hội nghị Quân ủy và Bộ chỉ huy Miền đánh giá việc chuẩn bị cho đợt Tết Mậu Thân. Trong điều kiện gấp rút chuẩn bị, tinh thần xốc tới, niềm tin thắng lợi của toàn thể cán bộ, chiến sĩ và đồng bào trở thành khí thế xuống đường mạnh mẽ, náo nức chưa từng thấy trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Trên khắp các nẻo đường từ chiến khu về Sài Gòn, ngày đêm không ngớt những đoàn dân công, bộ đội tiến ra phía trước. Trên hành lang dài hàng trăm kilômét, từ vùng Mỏ Vẹt xuống Trảng Bàng, Hóc Môn, Gò Vấp đêm đêm có hàng trăm xe bò tải đầy ắp đạn, gọa lăn bánh, luồn qua hàng chục đồn bót địch, 200 tấn vũ khí đã được vận chuyển theo hành lang biên giới qua Long An xuống vành đai phía tây và phía nam Sài Gòn.

   Từ “khí thế Mậu Thân” đang đi vào lịch sử.

   Tuy nhiên, bên cạnh ý thức dồn sức tấn công thành phố, ngay từ đầu kế hoạch củng cố phía sau, củng cố nông thôn không được coi trọng. Đợt tấn công Đông Xuân 1966 – 1967 chưa đạt yêu cầu tiêu hao, tiêu diệt địch và chuyển thế mạnh hơn nữa. Lực lượng chính trị tuy đã được tăng cường, khí thế quần chúng cách mạng rất cao nhưng chưa được tổ chức chặt chẽ. Chỗ yếu lớn nhất là lực lượng chính trị đô thị chưa đạt yêu cầu mà một cuộc tổng khởi nghĩa cần có.

   Mặc dầu chưa được phổ biến ngày giờ nổ súng, Ban thường vụ Thành đoàn tổ chức cuộc tập hợp quần chúng thanh niên với quy mô lớn để tập dượt nổi dậy phối hợp tấn công vũ trang. Đêm văn nghệ mừng tết Quang Trung do Tổng hội sinh viên và Hội đồng đại biểu sinh viên Sài Gòn phối hợp tổ chức ngày 25 tháng 1 năm 1968 (N-5) với sự tham gia của 21 phân khoa đại học, 53 trường trung học, đoàn văn nghệ Bừng Sáng của học sinh sinh viên tại sân Trường Quốc Gia Hành chánh Sài Gòn, đã quy tụ trên 12 ngàn thanh niên, sinh viên, học sinh. Cả vạn người hát vang bài hát “Lên Đàng” của Lưu Hữu Phước. Hầu hết lực lượng vũ trang thanh niên thành phố được sung vào các đội vận chuyển vũ khí, các bộ phận dẫn đường:Lực lượng này lần lượt chuyển vào thành phố 100 tiểu liên AK và súng ngắn K54, nhiều đạn, trên 2 tấn chất nổ.

   Tiến công nổi dậy đợt 1 Tết Mậu Thân, đánh địch phản kích.

   Giờ G, ngày N trên toàn miền được quy định là 00 giờ đến 2 giờ ngày 31 tháng 1 năm 1968, tức đêm mùng 1 sáng mùng 2 Tết theo lịch cũ. Các tư lệnh Quân khu, các chỉ huy các cụm biệt động đã được phổ biến 48 giờ trước giờ G.

   Một việc đáng tiếc là do đổi lịch ở miền Bắc, Khu 5 và Tây Nguyên nổ súng trước, theo lịch mới(1). B2 nhận được lệnh hoãn, nổ súng đúng lịch cũ.

   Do đó, tuy vẫn còn “cái bẫy Khe Sanh” ám ảnh và chưa nắm được ý định tổng công kích của đối phương, từ ngày 29 tháng 1 năm 1968 địch đã tăng cường bố phòng ở Sài Gòn. Ở nhiều ngã ba, ngã tư có xe Jeep gắn đại liên chực sẵn, các đội tuần tra nhan nhản trên đường phố.

   Mặc dù vậy, từ ngày 29 đến ngày 30 tháng 1 năm 1968 (tức mùng 1 Tết Mậu Thân), theo kế hoạch, các chiến sĩ biệt động, từng người, từng tốp, bằng mọi phương tiện, xe đò, xe hơi nhà, xe lam, xe gắn máy… dưới dạng người đi làm về, người đi ăn tết… lần lượt vào các vị trí ém quân ở nội thành, gần các mục tiêu.

   Vào thời điểm này, riêng Đỗ Tuấn Phong chỉ huy cụm Biệt động 6-9 phải huy động đến ba hầm chứa vũ khí: hầm nhà Trần Văn Miêng – Võ Thị Sang, số nhà 348/38B Bác Ái, Bình Hòa, Gia Định (này là phường 11, quận Bình Thạnh)(2); hầm nhà Phan Văn Sự và Phan Trọng Thúy, 99/1C Trương Minh Ký (nay là nhà 281/26/9 Lê Văn Sĩ, quận 3); hầm nhà Bùi Thị Lý 246/25 Nguyễn Huỳnh Đức nay là đường Huỳnh Văn Bánh, phường 11, quận Phú Nhuận).

   Đêm mùng 1 Tết Mậu Thân (ngày 30 tháng 1 năm 1968), Chính ủy Phân khu 6 Võ Văn Thanh từ cơ sở bí mật nhà Nguyễn Nông, số 241/5 đường Bạch Đằng (cầu Long Vân tự) Bình Thạnh, đến sở chỉ huy bí mật số 7 Yên Đổ - tiệm Phở Bình do ông bà Ngô Toại làm chủ. Trước gần 100 cán bộ, chiến sĩ, cơ sở, các ban chỉ huy các cụm, các cánh, Chính ủy trịnh trọng đọc lời hiệu triệu của Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng, động viên “lời thề biệt động” “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, phổ biến giờ G, phát lệnh tiến công.

   Giờ giao thừa Tết Mậu Thân 1968, quân dân miền Nam náo nức đón thơ Chúc Xuân của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

   …

   “Tiến lên, toàn thắng ắt về ta!”

   Lời thơ Bác như một hồi kèn xung trận!

   Phương án hành động: biệt động bất ngờ đánh chiếm mục tiêu và giữ trong khoảng 1 giờ chờ các tiểu đoàn mũi nhọn và lực lượng thanh niên xung kích hoặc lực lượng định binh biến đến hỗ trợ tăng cường và chiếm luôn mục tiêu.

___________________________

(1) Có nhận được lệnh hoãn, nhưng quân đã ém nên xin đánh trước.

(2) Chủ nhà là Trần Văn Miêng (bán bong bóng) đã từ trần. Nhưng trước khi mất đưa cho vợ là Võ Thị Sang một nửa tờ bạc và dặn “nếu sau này có ai đến đưa ra nửa tờ bạc còn lại, ăn khớp thì cho phép người đó nhận vũ khí”. Chị Sang đã làm tròn nhiệm vụ cách mạng mà chồng đã giao lại vào ngày 30 tháng 1 năm 1968.

   Theo hợp đồng, “giờ G” được báo hiệu bằng những loạt pháo ĐKB bắn vào sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ chỉ huy MACV, vị trí chỉ huy của tướng Westmoreland, nhưng đã không thực hiện được. Chờ mãi không thấy, 2 giờ sáng ngày 31 tháng 1 năm 1968 bộ phận phối thuộc cho tiểu đoàn 268 Phân khu 2 ở phía tây Tân Sơn Nhất bắn 8 quả 82 li vào sân bay. Cả thành phố coi đó là hiệu lệnh tấn công.

   Cụm biệt động 6-9 gồm 27 tay súng do Đỗ Tấn Phong chỉ huy cơ động trên 2 chiếc xe hơi, hình thành 2 mũi tiến công vào cổng số 4 gần ngã ba Trương Quốc Dung – Võ Tánh (nay là Hoàng Văn Thụ) Bộ Tổng Tham mưu Sài Gòn và cổng Phi Long sân bay Tân Sơn Nhất ngay sau loạt cối 82 vừa nổ. Địch quá đông, chống trả quyết liệt, cả hai mũi không vào được bên trong. Sáng ra, địch tung bộ binh và thiết giáp có máy bay yểm trợ liên tục oanh kích. Ở khu vực Trương Quốc Dung, đường Võ Tánh các chiến sĩ cụm 6-9 lợi dụng địa hình, địa vật, anh dũng đánh lui từng đợt xung phong của địch, diệt 2 xe GMC, phá hủy 1 đại liên, loại khỏi vòng chiến nhiều tên địch. Chiến sĩ Phạm Thị Mỹ (Phạm Thị Oanh) vừa làm liên lạc vừa chiến đấu, lúc cầm súng thay đồng đội bị thương vong, lúc trèo lên cao quân sát địch báo cáo cụm trưởng, lúc lại vận chuyển đạn băng qua lưỡi lửa địch để tiếp tế cho đơn vị, bị thương không rời trận địa (các đồng chí Đỗ Tấn Phong và Phạm Thị Oanh sau này đều được tuyên dương Anh hùng các lực lượng vũ trang).

   Không có tiểu đoàn bộ binh 267 của Phân khu 2 và 500 thanh niên sinh viên đến tiếp sức ở hướng này như hiệp đồng, 14 giờ ngày 1 tháng 2 năm 1968 đơn vị hết đạn, cụm 6-7-9 buộc phải nhanh chóng giải quyết hậu quả, phân tán về vị trí quy định, mặc dù ở hướng bắc Bộ Tổng Tham mưu Sài Gòn, tiểu đoàn 2 Phân khu 1 và đội đặc công đã đánh được cổng số 4, lọt vào trụ lại một góc bên trong, đang đánh phản kích.

    
       Do thành viên fantomasft đã không quay lại VMH từ 2010 nên tôi số hóa tiếp cuốn này (được đến đâu hay đến đấy)



        Lực lượng tiến công “Phủ tổng thống” (dinh Độc Lập) gồm 17 chiến sĩ đội 5 (có 1 nữ) do Trương Hoàng Thanh chỉ huy. Lúc 1 giờ 30 phút sáng, từ số nhà 180/70 Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần), lực lượng xuất phát với 3 xe hơi nhỏ và một hòn đá (có 1 xe hơi chứa chất nồ đề phá huỷ mục tiêu). Gần đến dinh Độc Lập ở phía đường Nguyễn Du, lính gác địch phát hiện bắt dừng lại. đoàn xe cứ tiến, chúng la lên báo động. Các chiến sĩ trên xe đầu nổ súng diệt mấy tên này và dùng bộc phá để phá cổng cho xe chứa chất nổ lao vào, tiếc ráng bộc phá không nổ. Tuy vậy, tổ đột phá đã lọt vào được bên trong. Địch bắn xối xả, 2 chiến sĩ hy sinh, số còn lại phải tạm lui, hai bị thương. Địch từ các phía bên trong ập tới bịt kín các cổng. Các tổ xung kích buộc phải triển khai dội hình chiến đấu trên đường Nguyễn Du. Từ phía đông xuất hiện 1 toán lính 7 Mỹ, theo sau có 7   xe Jeep chở đầy lính đang lao tới. Các chiến sĩ dùng B40 bắn cháy cả hai xe và dùng AK quét sạch đám chạy bộ. Ngay sau đó trên đường Thù Khoa Huân lại xuất hiện 1 xe Jeep chờ lính cũng đang lao tới. Đợi chúng đến thật gần, chiến sĩ đội 5 liên tiếp đánh 5 lựu đạn, diệt tất cả địch trên xe. Như vậy, sau 30 phút, đội 5 diệt 3 xe Jeep và khoảng 20 tên địch. Địch kéo đến mỗi lúc một đông, có cả xe bọc thép. Thêm một số chiến sĩ hy sinh. Đã 3 giờ sáng, không thấy tiểu đoàn bộ binh mũi nhọn và thanh niên, sinh viên kéo đến tiếp sức như kế hoạch. Đến 4 giờ sáng thêm đội trưởng Trương Hoàng Thanh hy sinh. Gần sáng điểm lại còn 8 người, nhưng có 4 bị thương phải rút vào số nhà 56 Thủ Khoa Huân và tổ chức cố thủ trên lầu 3. Đói, mệt, giữa vòng vây giặc, 8 chiến sĩ ngoan cường, chiến đấu suốt cả ngày 31 tháng 1 năm 1968 tức mùng 2 Tết (trong dó có nữ y tá Chín Nghĩa). Quân ngụy dùng thang cứu hỏa leo lên lầu. Anh em chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, tháo súng, vứt bỏ, lại dùng gạch đá, gỗ chặn địch. Chiến sĩ lê Tấn Quốc (Bảy Rau Muống), với khẩu AK làm nhiệm vụ chốt chặn ở cẩu thang, anh dũng hy sinh. Mờ sáng hôm sau, 7 chiến sĩ còn lại lên sân thượng chuyền qua ngôi nhà kế tiếp và tiếp tục di chuyển. Đến ngôi nhà 108 đường Gia Long (dường Lý Tự Trọng bây giờ), tất cả rơi vào tay giặc (năm 1978 liệt sỉ Lê Tấn Quốc dược tuyên dương anh hùng lực lượng vũ trang).

        Lực lượng tấn công Đài phát thanh Sài Gòn gồm 12 chiến sĩ đội 4 và 2 nữ biệt động do Nguyễn Văn Tăng, cụm trường cụm 3-4-5, phụ trách chung. Năm Lộc trực tiếp chỉ huy, Đặng Xuân Tèo chính trị viên. Vũ khí được ém tại nhà vợ chồng Trần Phú Cương (Năm Mộc), Trần Thị Út số 65 đường Nguyễn Bình Khiêm quận Westmoreland (tiệm may Quốc Anh) xuất phát tại đấy là một tổ đi bộ, 2 tổ di xe¹ (1 xe Toyota và 1 Honda) lúc 2 giờ 59 phút. Vừa tiếp cận mục tiêu, mới bước xuống xe, địch đã nổ súng, lái xe Trần Phú Cương bị thương nặng, trước khi tắt thở, động viên đổng đội tiến lên. Sau 3 phút chiến đấu, đội 4 đã làm chủ Đài phát thanh. Mục tiêu của đội 4 là dập tiếng nói của địch, đồng thời dùng phương tiện của địch vừa chiếm được phát đi tiếng nói của cách mạng động viên tinh thần, sĩ khí của quân dân thành phố và toàn miền Nam tiến lên giành thắng lợi quyết định. Thế nhưng sau khi chiếm, kỹ thuật vién đi cùng đã bị địch ngăn chặn không đến được, kỹ thuật viên của địch thì đã bỏ chạy, nên kế hoạch không thực hiện được. Trong khi đó, trực thăng của địch đã xuất hiện và kêu gọi đầu hàng (!), 15 phút sau từ hướng Đa Kao, một đoàn xe thiết giáp địch lao tới. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt đến sáng. Đội 4 đánh thiệt hại 1 đại đội lính dù, 1 trung đội an ninh thủ đô ngụy. Nhưng nhiều cán bộ chiến sĩ lần lượt hy sinh. Không có lực lượng mũi nhọn Phân khu 5 và lực lượng thiết giáp địch làm binh biến đến tiếp cứu như hiệp đồng. Các chiến sĩ biệt động truớc lúc hy sinh dùng 20 kg thuốc nổ phá hủy hệ thống máy móc của đài. Tập thể 4 đội viên còn lại hy sinh ở Đài phát thanh: Năm Mộc, Bảy Thân, Nhẹ, Hổng, chỉ có Đặng Xuân Tèo rút ra được, vào nhà Năm Mộc. Sáng hôm ấy, trong dòng người tiến về Đài phát thanh, chị Trần Thị Út, vợ Năm Mộc, hết sức bàng hoàng, tận mắt thấy địch khiêng xác chồng mình quăng lên xe, chị cố nén đau thương để không cất lên tiếng khóc. Quay trở lại nhà, chị bình tĩnh và thông minh trước tình huống dịch đang bao vây, khám nhà, đặt máy nghe trộm... trong lúc 2 cán bộ chỉ huy còn trong hầm bí mật. Mãi đến sáng ngày 3 tháng 2 tức mồng 5 Tết, chị mới tổ chức được cho Tư Tăng và Ba Tèo thoát ra được khỏi nhà về căn cứ. Đêm hôm đó, chị Út độn bụng giả làm người đi nhà thương sinh đẻ để thoát khỏi ngôi nhà, đến tạm trú nhà chú ruột là Trần Văn Trổ ở đường Trần Quý Cáp. Ngày 10 tháng 2 năm 1968, dịch khám xét, lục lọi nhà chị một lần nữa, phát hiện được hầm bí mật, nhưng mọi việc đã rồi².

------------------------
        1. Xe chạy ra đường Phan Thanh Giản rẽ qua đường Phan Đình Phùng đến  cổng đài phát thanh.

        2. Tuy vậy, cũng vẫn tung tin bịp "đã bắt được thủ phạm Trần Thị Út“, đăng ảnh chị  trên các báo kèm theo những lời “thú nhận tội lỗi và cầu xin được hưởng lượng khoan hồng", cùng một bài tường thuật dài về những phát hiện ở số nhà 66 Nguyễn Bình Khiêm mà chứng gọi lá "cơ sở may quân phục của Việt cộng“, với đầy đủ hồ sơ chi tiết về căn hầm bí mật và một bàn thống kê tỉ mỉ nào vải, máy kháu, dao kéo, kim chỉ... mà chúng tịch thu được. Trong khi đó chị Út đã được đưa ra vùng căn cứ của khu Sài Gòn - Gia Định, chính thức trở thành chiến sĩ biệt động.

        Cuối năm 1969, với tấm căn cước thật mà địch đã cấp mang tên Trần Thị Liên, chị Út hợp pháp trở lại Sài Gòn với cương vị đội trường đội trinh sát gổm 20 chiến sĩ hoạt động trong thành phố, cho đến ngày Sài Gòn giải phóng.

        Trận đánh Đài phát thanh Sài Gòn đã làm câm tiếng nói gọi là “Tiếng nói Việt Nam Cộng hòa" từ những giờ phút đầu cuộc tiến công Tết Mậu Thân vào Sài Gòn. Trần Phú Cương sau được tuyên dương anh hùng lực lượng vũ trang.

        Tại Bộ Tư lệnh Hải quân Sài Gòn, 16 chiến sĩ biệt động của đội 3 do Trần Văn Lém (tức bảy Lốp) chi huy, dùng xe Simca lúc 1 giờ 50 phút áp sát mục tiêu, diệt ngay một số lính gác ở cổng trước, phía bến Bạch Đằng. Tổ bộc phá lập tức lao vào trong, dưới sự yểm trợ của tổ hòa lực. Địch đánh trả mạnh. Các chiến sĩ lần lượt người trước ngã, người sau lao tới. Địch dồn toàn lực bao vây đội 3. Cuộc chiến đấu kéo dài đến sáng. Không có tiểu đoàn Thủ Đức và 200 thanh niên sinh viên đến tiếp sức như hiệp đồng. 14 chiến sĩ biệt dộng anh dũng hy sinh, chỉ còn 1 nữ chiến sĩ trở về được căn cứ và Hai Liễu vượt sông Sài Gòn về tới cánh 4 Thủ Đức.

        Cùng lúc những trận đánh trên, 17 cán bộ chiến sĩ dội biệt động 11 Ngô Thành Vân (Ba Đen) chỉ huy chung, Phan Văn Sửu (Bảy Tuyền) đốc chiến, Út Nhỏ trực tiếp phụ trách đội đi trên xe du lịch Dauphin và một xe tải nhẹ Peugeot 304, xuất phát từ nhà chị Hai Phê - Nguyễn Thị Huệ, số 59 Phan Thanh Giản (nay là đường Điện Biên Phù) cách mục tiêu 200 mét chạy theo đường Mạc Đĩnh Chi tiếp cận tòa đại sứ Mỹ (ở đường Thống Nhất) lúc 1 giờ 45 phút. Sau khi diệt 2 lính gác Mỹ ở cổng gác và dùng thuốc nổ phá thủng bức tường bao quanh, toàn đội xông vào sâu, tiếp cận tòa nhà, dùng hỏa lực phá tung cửa và giao chiến với lính Mỹ bảo vệ. Các chiến sĩ biệt dộng lọt vào tòa Đại sứ Mỹ trong lúc Đại sứ Mỹ Bunker đang ở một cơ quan Mỹ trên đường Parsteur. Tên linh Mỹ gác điện thọại chỉ kịp kêu một tin hiệu cấp cứu đã bị bắn gục ngay tại bàn. Lúc 3 giờ 5 phút, một chiếc xe đi tuần cùa quân cảnh Mỹ bắt dược tin hiệu cấp cứu phát sứ quán vội chạy tới, 2 tên quân cảnh vừa nhảy xuống bị diệt tại chỗ. Nhận thấy tiểu đoàn 716 quân cảnh của Mỹ không đủ sức bảo vệ tòa Đại sứ Mỹ, Fred Weyand (tư lệnh các lực lượng dã chiến Mỹ ở vùng 3 Chiến thuật) điều một bộ phận lực lượng Sư đoàn Nhảy dù 101 ở miền Đông đổ quân bằng trực thăng xuống nóc nhà tòa Đại sứ Mỹ.
        
        Nhưng chiếc trực thăng đầu tiên bị bắn quá mạnh, việc đổ quân không thế thực hiện được lúc trời chưa sáng.

        5 giờ sáng, giặc đã vây 4 phía bên ngoài, tiếp 7 trực thăng của sư đoàn dù 101 lại ồ ạt kéo đến dùng hỏa lực và chất độc hóa học để dọn bãi đổ quân. Không có 200 thanh niên sinh viên đến chi viện đội 11 theo hoạch. 7 giờ sáng, quân cánh Mỹ mang mặt nạ đầu heo xông vào cổng chính, 20 phút sau đó hãng AP Mỹ đã đưa tin do ký giả Peter Arnett từ Sài Gòn điện về New York: -Việt cộng đã chiếm lĩnh bên trong tòa đại sứ”. 8 giờ trực thăng trở lại đổ quân Mỹ xuống sân thượng. Chiến sĩ đội 11 độc đảm chiến đấu đến viên đạn cuối cùng. Toàn đội dùng cảm hi sinh, bị thương, bị bắt.

        Cán bộ, chiến sĩ đội 11 mới được giao nhiệm vụ ngày 27 tháng 1 năm 1968 và trưa ngày 28 tháng 1 năm 1968 mới bắt đầu làm công tác tổ chức tại nhà Bộ Chiêu (Bến cát). Phần lớn chiến sĩ mãi đến tối ngày 30 tháng 1 năm 1968 mới được biết. Tuy nhiên anh em chiến đấu rất xuất sắc chiếm tòa Đại sứ Mỹ từ tầng trệt đến tầng 3 trong 6 giờ, hy sinh tại chỗ 15 cán bộ, chiến sĩ, đội trường Đồng Đen bị thương và bị bắt. Phía Mỹ: chết 27 (trong đó có 22 tử thương ở bệnh viện), bị thương 124 người.

        Trận tiến cỏng tòa Đại sứ Mỹ làm chấn động nước Mỹ. Nhà báo Mỹ Don Oberdoỉíer viết (trong cuốn sách dày 380 trang xuất bản ở New York): “Tuy là trận đánh nhỏ về số người tham gia, nhưng đã kích động mạnh công chúng Mỹ về chính trị và tâm lý. Sứ quán Mỹ, nơi ngọn cò sao và vạch chính thức cắm trên lãnh thổ Việt Nam, là điếm tượng trưng cho mọi cố gắng và quyền lực Mỹ! Trận đánh làm cho người ta nghĩ rằng các lực lượng cộng sản mạnh hơn nhiều so với mức chính phủ Mỹ mô tả... Và như vậy, chiến tranh còn lâu mới kết thúc..”.

        Cụm 7-8 biệt động có 30 súng, có nhiệm vụ tấn công Biệt khu thủ đô và Tổng nha cảnh sát, yêu cẩu phải chiếm giữ một thời gian, theo kế hoạch có tiểu đoàn 6 Bình Tân của Phân khu 2 và 1000 sinh viên thanh niên đến tiếp sức. Chiều 30 tháng 1 năm 1968 từ địa bàn đứng chân An Tịnh (Trảng Bàng), cụm bắt đầu hành quân.

        Nhưng khi toàn thành phố nổ súng, phối hợp với các đơn vị Phân khu 2, Phân khu 3 chưa chặt, cụm này hãy còn ở ấp 2 Tân Nhựt, cách Sài Gòn 15 km vể phía tây nam, do đó không thể hoàn thành nhiệm vụ.

        Đội biệt động 90C có nhiệm vụ tấn công nhà lao Chí Hòa, giải thoát tù nhân. Đêm 30 tháng 1 năm 1968 đội hành quân từ Sa Nhỏ (Củ Chi). giữa đường gặp địch, dơn vị nổ súng và rút lui. Đội 90C không hoàn thành nhiệm vụ.

        Trong đợt 1, theo kế hoạch, các lực lượng thành đoàn sẽ tổ chức đại hội liên hoan “Tết Quang Trung" tại vườn Tao Đàn và sau khi biệt động chiếm các mục tiêu trong nội đô, lực lượng học sinh sinh viên sẽ đến phối hợp làm chủ các mục tiêu ấy. Cũng theo kế hoạch, các cơ sở binh vận ở Lữ đoàn dù 1, căn cứ thủy quân lục chiến, một đơn vị thiết giáp, cục an ninh quân đội và căn cứ thiết giáp Phù Đổng, sẽ nối dậy làm binh biến và đưa lực lượng đến tiếp sức cho quân giải phóng ở hai mục tiêu dinh Độc Lập và Đài phát thanh. Các kế hoạch trên đều không thực hiện được, lý do trực tiếp là các điều kiện đều chưa chín muồi, dưới một nguyên nhân bao trùm là vấn đề tương quan lực lượng. Ngoài ra, thời gian hành động không phố biến kịp đến cấp thực hiện trực tiếp, các đơn vị biệt động hầu như không được chuẩn bị về mục tiêu tiến công.

        Tại nhà số 7 đường Yên Dỗ, nơi đặt sở chi huy tiền phương phân khu 6, sáng mùng 3 Tết, lúc Bộ Chỉ huy vừa đi, quân cảnh Sài Gòn đến bao vây, xông vào nhà bắt hai vợ chồng Ngô Toại, con gái, con rể và một số cán bộ, chiến sĩ liên lạc còn ở lại theo nhiệm vụ. Tại Tổng Nha Cảnh sát, địch bắt bác Ngô Toại lột hết quần áo, trói chặt chân vào ghế rồi dùng gậy đánh, đố nước vào miệng, xịt dầu len tóc rồi đốt... chết đi sống lại, bác vẫn một mực không khai điều gì, không nhận là cơ sở biệt động. Địch đày bác ra Côn Đảo, lại tiếp tục tra tấn đủ kiểu, bác giữ trọn lòng trung với cách mạng cho đến ngày được trao trả (năm 1973).

        Với ý chí quyết tâm và lòng dùng cảm cao, chiến công của các đội biệt động Sài Gòn vang dội trong Tết Mậu Thân, nhưng sự tồn thất không nhỏ (41 hy sinh, 26 bị bắt trong số 86 trực tiếp chiến đấu).


        Phối hợp với biệt động nội thành, các tiểu đoàn mũi nhọn, các trung đoàn thọc sâu khẩn trương bôn tập triển khai đội hình tiến công theo hiệp đồng.

        Cùng thời gian, lực lượng biệt động cụng 6-9 tiến công Bộ Tổng Tham mưu Sài Gòn ở cổng 2, tiểu đoàn 2 Gò Vấp - Hóc Môn được tăng cường một bộ phận tiểu đoàn 4 đặc công, thực hiện nhiệm vụ tấn công Bộ Tổng Tham mưu từ phía cổng số 5.

        Đêm trên đường bôn tập tiếp cận mục tiêu, người cán bộ địa phương dẫn đường tự ý tách khỏi đội hình, đơn vị phái mò mẫm, vận động theo sự chỉ dẫn của đồng bào, mãi đến 4 giờ sáng ngày 31 tháng 1 năm 1968 mới bắt đầu tấn công Bộ Tổng Tham mưu cổng 5 phía bắc. Trong điều kiện không còn bất ngờ, tiểu đoàn 2 phải nổ súng chiến đấu từ bên ngoài.

        Mặc dù vậy, 7 giờ sáng, một mũi của tiểu doàn đã chiếm được cổng 5 phát triển vào bên trong, bắt tù binh dẫn dường chiếm kho đạn, kiềm chế sân trực thăng. 9 giờ sáng, địch tung tiểu đoàn dù 8 có xe tăng M41 yểm trợ mở cuộc phản công vào cổng 5. Các chiến sĩ giải phóng lợi dụng công sự có sẵn và sử dụng các đại liên mới chiếm được đánh trả có hiệu quả. Trong lúc đó, từ các nhà lầu trên đường Võ Di Nguy nối dài, hỏa lực tiểu đoàn 2 Gò Vấp - Hóc Môn chế áp tiểu đoàn dù 8, chúng không sao tiến lên được. Sáng 1 tháng 2 năm 1968, địch lại ném thêm tiểu đoàn 2 chiến đoàn thủy quân lục chiến vừa mới điều từ Cai Lậy (Định Tường) về Sài Gòn ngày 31 tháng 1 năm 1968 đến tiếp sức cho tiểu đoàn dù, nhưng cũng không chiếm lại được các trận địa đã mất. Địch lại tung thêm tiểu đoàn dù 6 vào trận. Các đơn vị dù chia làm 2 cánh, từ cổng số 3 và số 2 len lỏi tiến về cổng số 5. Tiểu đoàn 2 Gò Vấp, Hóc Môn và đặc công vẫn kiên cường bám vị trí chống trả, sử dụng vũ khí địch đánh địch, giữ vững trận địa suốt ngày hôm đó. Tối 1 tháng 2 năm 1968, tiểu đoàn mới tổ chức rút ra trong điều kiện địch đông ken, đơn vị bị chia cắt, thương vong và thất lạc nhiều, khi về căn cứ còn 28 tay súng¹.

        Cùng lúc tiểu đoàn 2 Gò Vấp, Hóc Môn tấn công Bộ Tổng Tham mưu, còn nhiều mũi khác của Phân khu 1 tấn công các mục tiêu quan trọng; trại pháo binh Cổ Loa, trại thiết giáp Phù Đổng, trung tâm huân luyện Quang Trung...

        Tiểu đoàn 1 Quyết Thắng từ xã An Nhơn tấn công trại pháo binh Cồ Loa và trại thiết giáp Phù Đống diệt lực lượng địch bảo vệ 2 căn cứ này. Sau đó, tiểu đoàn tiếp tục phát triển đánh chiếm xưởng quân cụ 80, đại đội 80 tiếp vận truyền tin, căn cứ 10 tồn trữ quân trang... phá hủy hầu hết xe pháo, loại khỏi vòng chiến nhiều sĩ quan, binh lính địch. Trong số địch bị diệt cổ Trung tá Tuân chỉ huy trại thiết giáp, Trung tá Ngô Ngọc Thọ và Đại úy Trần Hạnh, sĩ quan pháo binh, Thiếu tá Đoàn Dư Khương. Tiểu đoàn 1 bắn rơi tại chỗ 7 máy bay lên thẳng, 1 máy bay trinh sát L19. Ngày 2 tháng 2 năm 1968, địch điều các tiểu đoàn 1 và 4 thủy quân lục chiến đến phản kích. Tiểu đoàn 1 chiếm giữ khu vực trại Cổ Loa ngoan cường đánh trả, loại khỏi vòng chiến nhiều tên địch, bắn cháy 5 xe tăng và xe bọc thép. Sau một tuần bám trụ đánh phản kích và tập kích lại địch ở khu vực này, tiểu đoàn rút ra phía chợ An Nhơn cùng các đơn vị bạn tiếp tục trụ lại vùng ven.
       
        Cùng lúc tiểu doàn 2 Gò Vấp, Hốc Môn và một bộ phận tiểu đoàn 4 tiến công Bộ Tổng tham mưu ở phía cổng 5, một bộ phận trung đoàn bộ binh một sư đoàn 9 chủ lực Miền tiến công trung tâm huấn luyện Quang Trung và vùng phụ cận.

        Tiểu đoàn 5 pháo ĐKB của Miền và tiểu đoàn 8 pháo binh Phân khu pháo kích các căn cứ Đổng Dù, Tôn Sơn Nhất, Đồng Chùa, Trung Hòa.

-----------------------
        1. Một số ít lực lượng dạt qua phía nghĩa trang Bắc Việt, phẩn lớn rút về phía ngã tư Phú Nhuận, theo đường Chi Lăng đến Hàng Keo đi vào đường Hoàng Hoa Thám, vào các hẻm trở ra ngã ba Cây Thị, đánh phản kích ở đáy rồi vào đường Ngô Tùng Châu, cư xa Hiền Vương à 1 ngày với chiến thương, khi ra lại chạm địch ở khu vực đường số  buộc phải quay lại cư xá Hiển Vương.

        Trên hướng tiền phương Nam, đêm 30 tháng 1 năm 1968 một bộ phận cán bộ chỉ huy xuất phát từ phía bắc Binh Chánh, dưới sự hướng dẫn của nữ giao liên Đoàn Lê Phong, luồn lách qua nhiều đồn bót địch, bí mật áp sát trường đua Phú Thọ, Chợ Thiếc. Nhưng địch phát hiện được bộ phận này, Võ Văn Kiệt lệnh (qua điện đài) cho cán bộ rút trở lại Cầu Tre, chỉ để lại phân đội an ninh vũ trang với nhiệm vụ kềm chân và tiêu diệt địch để bảo vệ các đổng chí cán bộ chuyển ra khu vực an toàn hơn. 12 chiến sĩ an ninh nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa sẵn sàng chiến đấu.

        Trên hướng tây (hướng PK2), tiểu đoàn bộ binh 268 cùng tiểu đoàn đặc công 12 hợp đồng với Trung đoàn bộ binh 16 có nhiệm vụ đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất. Đêm 30 tháng 1 năm 1968 tiểu đoàn chiếm lĩnh vị trí xuất phát tiến công đúng hợp đồng, nhưng chờ mãi đến 2 giở sáng không thấy có ĐKB làm “pháo lệnh" như hiệp đồng, ban chi huy tiểu đoàn 268 quyết định sử dụng 8 quả đạn cối 82 bắn vào sân bay Tân Sơn Nhất thay pháo lệnh ĐKB. Không chờ các đơn vị bạn đến theo hiệp đồng, tiểu đoàn giữ quyết tâm tiến công đúng giờ đã định. Sau loạt đạn cối, xung kích xông lên đánh chiếm hai lô cốt đầu cầu phía Tây Bắc sân bay, tiếp dó, vượt qua một bãi đất trống thọc vào hướng bãi đậu máy bay. Tuy nhiên, địch đã kịp thời xuất trận xe tăng M48, hỏa lực yểm trợ lực lượng không đoàn 33 và dù phản kích. Địa hình bất lợi, tiểu đoàn 268 buộc phải lui trở lại hai lô cốt đầu cầu và lui dần về khu vực Tham lương. Tại đây, tiểu đoàn trụ lại đánh địch phản kích suốt ngày 31 tháng 1 năm 1968. Cùng các lực lượng quân giải phóng trong khu vực loại 7 xe bọc thép cùa địch.

        Đêm đó, đơn vị di chuyển về huớng Tân Thái Nhất (Hóc Môn), tiếp tục đánh địch nống ra vùng này vào những ngày sau.

        Các lực lượng Phân khu 2 từ các căn cứ Bà Vụ, Vinh Lộc, Lý Vân Mạnh tiến công khu vực phía tây Sài Gòn theo 3 cánh:

        Ở cánh 1, tiểu đoàn 16 chiêm lĩnh hãng dệt VINAMEXCO làm bàn đạp tiến công sân bay Tân Sơn Nhất. Chỉ có 1 bộ phận nhỏ vào tới một góc sân bay, nhưng cách đường băng 400m thì bị đấy lùi khu vực hãng dệt. Bộ phận này trụ lại, cùng các đơn vị ở đây đánh địch phản kích từ Tân Sơn Nhất ra, từ Củ Chi, Hóc Môn xuống.

        Ở cánh 2, tiểu đoàn 267 tiến về Bộ Tổng tham mưu Sài Gòn nhưng đến ngã tư bảy Hiền thi bị chặn, lui ra cầu Tham Lương cùng tiểu đoàn 16 tiểu đoàn 12 đặc công và tiểu đoàn 268 đánh địch phán kích (chúng có các tiểu đoàn 38 và 41 biệt động quân).

        Tiểu đoàn 269 đảm nhiệm cánh 3 tiến công vào khu rađa Phú Lâm nhưng không thành công. Lực lượng này vòng qua cầu Tre đánh vào đường Trần Quốc Toản tiến đến chợ Thiếc trụ lại đánh phản kích ở khu vực Bà Hạt, Nhựt Tảo, Chợ Thiếc.

        Cùng với các cánh trên, tiểu đoàn 6 Bình Tân có nhiệm vụ thọc sâu để phối hợp với biệt động đánh chiếm biệt khu thủ đô, nhưng suốt 8 giờ hành quân (xuất phát từ Vườn Thơm - Lý Văn Mạnh) không đến được, đơn vị chia nhiều mũi thọc sâu về hướng cánh 2, cùng lực lượng cánh 2 chiến đấu trong khu vực của cánh. Tiếu đoàn tấn công trại cảnh sát ngụy ở cạnh trường đua Phú Thọ, đánh dịch ở đường Nguyễn Văn Thoại, đường Trần Quốc Toản, sau đó phát triển tiến công đến các khu vực đường Nguyễn Lâm, Nguyễn Kim, Nguyễn Tri Phương, Triệu Đà, chùa Ân Quang. Bị đánh bất ngờ, địch ở nhiều nơi trên địa bàn cánh 2 bỏ chạy tán loạn. 6 giờ sáng, địch điều tiểu đoàn 8 biệt dộng quân cơ động bằng máy bay lên thẳng từ Nhà Bè lên ứng cứu. Tiểu đoàn 6 và các lực lượng trên địa bàn cánh 2 chiếm lĩnh một số nhà cao tầng, các ngã ba, ngã tư đường và các ngõ hẻm, đánh chặn địch.

        Địch phải tiến quân rất dè dặt. Một cánh quân địch xông vào đường Nguyễn Tri Phương và đường Nguyễn Tiểu La, bị đại dội 1 tiểu đoàn 6 diệt gọn. Một cánh địch khác, men theo các đường Bà Hạt, Bà Bầu. Vĩnh Viễn, Nhựt Tảo đều bị thiệt hại nặng. Một cánh địch giữa tiến theo các đường Trần Quốc Toản và Lý Thái Tổ. hướng về chợ Cá bị quân giải phóng đánh chặn. Chúng tung các toán biệt kích, thám báo xâm nhập vào phòng tuyến quân giải phóng ở các khu vực Nguyễn Kim, Nguyễn Văn Thoại, Lê Đại Hành... nhưng đều bị nhân dân phát hiện chỉ cho quân giải phóng bắt. Đặc biệt các khẩu đội dại liên của đại đội trợ chiến đã chiếm lĩnh vị trí lợi hại trên sân thượng tòa nhà cao tầng số 527 đường Trần Quốc Toản, sát cây xăng Êsso, khống chế được các khu vực Nguyễn Tri Phương, Lê Đại hành, Lữ Gia, trường đua Phú Thọ... không cho các tốp máy bay lên thẳng của địch đổ quân ứng viện xuống trường đua. Một mũi của cánh 2 tiến vào đường Tô Hiến Thành, nhưng nửa đường bị chặn. Đánh sâu, phát triển rộng, tiểu đoàn 6 bị thương nặng. Đêm 31 tháng 1 dại đội 2 và đại đội 3 tăng cường một số cho đại đội 1. còn lại rút về vị trí tập kết ban đầu ở Bình Chánh. 23 giờ cùng ngày, đại đội 1 dưới sự chỉ huy trực tiếp cùa tiểu đoàn trưởng Lê Minh Xuân, cùng tiểu đội vũ trang thuộc Bộ Tư lệnh tiền phương Nam phối hợp với các cán bộ địa phương, phát động quần chúng ở các khu vực ngã bảy tổ chức mít tinh, huy động được hàng trăm đồng bào đến dự để thông báo các tin chiến thắng và động viên nhân dân cùng bộ đội diệt địch. Sau mít tinh, một số thanh niên nam nữ xin gia nhập quân Giải phóng và đã được bổ sung ngay cho đại đội 1 đế làm nhiệm vụ tải thương, dẫn đường. Trên toàn quận 6, trong đợt Tết có gần 1.000 thanh niên xin gia nhập quân Giải phóng. Những ngày tiếp sau, các chiến sĩ đại đội 1 phân tán thành từng nhóm nhỏ tiếp tục chiến đấu ở khu vực trường đua Phú Thọ, các đường Nguyễn Văn Thoại, Nguyễn Tri Phương, Trần Quốc Toản, Sư Vạn Iìạnh, Nguyễn Thiện Thuật, Phan Đình Phùng, bàn Cờ, Trần Hoàng Quân, Minh Phụng... sau hơn 1 tuần lễ ngoan cường chiến đấu trong lòng địch, đại đội rút ra Tản Kiên, Tân Nhựt (Bình Chánh) đế củng cố.

        Phối hợp với các lực lượng Phân khu 2, tại khu vực Nguyễn Kim, Tân Phước, 12 chiến sĩ an ninh vũ trang dựa vào từng căn nhà, từng góc phố, từng con hẻm để chiến đấu, luồn lách, cơ động, chặn đứng hàng chục cuộc tấn công của địch. Địch tung thêm vào hướng này 1 tiểu đoàn Biệt động quận và hàng chục xe tăng, xe bọc thép, vây kín các ngả đường, qụyết bắt cho được bộ phận cán bộ sở chỉ huy tiền phương Nam. Cuộc chiến đấu càng lúc càng ác liệt. Tại góc đường Tân Phước - Lê Đại Hành, chiến sĩ an ninh Nguyễn Minh Hoàng bị thương vẫn bám công sự chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, anh dũng hy sinh vào chiều ngày 4 tháng 2 năm 1968. Những ngày tiếp theo, cuộc chiến đấu không cân sức càng ác liệt. Các chiến sĩ Nguyễn Văn Lợi, Lê Văn Thìn, Lê Văn Ngọc, Nguyễn Đức Oanh, Bùi Văn Đức, Ngô Văn Bạch, Nguyễn Văn Chụp, Bùi Văn Tâm. Nguyễn Hoàng An lần lượt hy sinh, đến ngày 7 tháng 2 chỉ còn lại 2 chiến sĩ Phạm Minh Trung và Lê Văn Tăng lui về trụ lại nghĩa địa Phú Thọ để tiếp tục đương đầu với hàng ngàn quân giặc có máy bay, xe tăng, pháo binh yểm trợ; chiến đấu đến kiệt sức, cả hai chiến sĩ đều sa vào tay giặc. Tại phòng điểu tra Tống nha cảnh sát Sài Gòn, cả hai kiên cưởng giữ vững khí tiết người chiến sĩ cách mạng, bị địch thủ tiêu. 12 chiến sĩ vũ trang an ninh đều anh dũng hy sinh, song đội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ đoàn cán bộ chỉ huy tiền phương.

        Trên mặt trận này còn có các lực lượng vũ trang thanh niên sinh viên và một số tổ vũ trang nữ biệt động nội thành Sài Gòn cùng sát cánh chiến đấu với tiểu đoàn 6 Bình Tân và phát động quần chúng nổi dậy ở các khu vực Bình Thới, Phú Thọ. Trần Hoàng Quân, Vườn Lài, Sư Vạn Hạnh, Ngã Bảy, Vườn Chuối, Bàn Cờ. Đồng bào ở quận 5, quận 6 dùng bàn ghế, giường tủ lập chướng ngại ngăn chặn địch, hướng dẫn lực lượng vũ trang truy lùng ác ôn, kêu gọi binh lính ngụy ra hàng. Lực lượng võ trang cánh Hoa vận vận động quẩn chúng nối dậy làm chủ các khu vực chợ Thiếc, lò gạch. lò gốm, lò thiêu, một số khu vực ở đường Nguyễn Trãi, Nguyễn Huỳnh Đức. Suốt mùng 1 đến mùng 6 Tết, lực lượng Hoa vận tìm diệt ác ôn, phát triển lực lượng chính trị, võ trang, xây dựng cơ sở.

        Trên nhiều khu vực chiến sự ác liệt, chiến sĩ quân giải phóng bi thương hoặc lạc đơn vị, đổng bào chấp nhận chịu nguy hiếm, tận tình chăm sóc, nuôi giấu anh em rồi tìm cách đưa ra ngoài thành phố để trở về căn cứ. Gia đình bác Tư Mạnh ở đường Nguyễn Tri Phương băng bó, nuôi giấu một chiến sĩ giải phóng suốt 1 đêm. Sáng hôm đó, anh Thu, người cùng khu vực đưa chiến thương này ra khỏi vòng vây của địch. Gia đình chị Phạm Thị Trang ở đường Minh Mạng nuôi giấu một chiến sĩ trong nhà suốt 2 ngày 4 và 5 tháng 2 năm 1968, sau đó giúp anh một chiếc xe đạp dể thoát ra khỏi vòng vây quân thù. Bà Hồ Thị Hương ở phường Nhựt Tảo bình tĩnh, khôn khéo tiếp chuyện với bọn cành sát đi lùng sục, cứu được 2 chiến sĩ giải phóng đang ẩn ngay trong nhà. Anh Duyên ở khu vực chùa Pháp Hội, ngã Bảy với 2 y tá chích dạo dùng xe gắn máy vượt qua lửa đạn, lần lượt đưa 12 chiến thương về số nhà 98 đường Trần Văn Văn. Tại đây, gia dinh bác Nguyễn Quang Tuyến nuôi giấu, che chờ anh em suốt 1 tuần lễ. Sau đó, số chiến thương này được đưa sang nhà bác Đào Văn Lễ số 702/87 cùng đường Trần Văn Văn. Ở đây các chiến thương lại tiếp tục được nuôi dưỡng đến trung tuần tháng 2 năm 1968, anh Duyên mướn được một chiếc xe lam đưa được cả 12 chiến thương về Long Định. Những chuyện người thành phố “tự nhiên mà nhập cuộc” như vậy không sao kể hết được.

        Trên hướng Phân khu 3, lực lượng quân giải phóng từ các khu vực Long Cang - Long Định - Hiệp Phước - Phước Lại tiến vào khu vực phía nam Sài Gòn theo 3 cánh: Phú Định - Phú Lâm, quận 8, quận 4.

        Tiểu đoàn bộ binh 2 Long An tấn công địch trên lộ số 5 đoạn từ ngã ba Phú Lạc đến cầu Nhị Thiên Đường, phát triển đánh chiếm cầu Hiệp Ân phường Chánh Hưng và phường Bình An quận 8, phối hợp với lực lượng võ trang quận 7 đánh chiếm cầu Vạn Nguyên, vùng Sân Tro, hãng ruợu Bình Tây và cầu Bình Tiên, sau đó phát triển qua đường Minh Phụng, Bình Thới, trường đua Phú Thọ, bắt liên lạc với lực lượng Phân khu 2.

        Tiếu đoản bộ binh Long An tiến công địch chốt giữ ở ngã ba Bến Đá, diệt bót Vị Quang, chiếm bến Phạm Thế Hiển từ cầu Hiệp Ân đến nửa đường Bến Đá làm chủ phường Bến Đá, phường Hàng Thái, sau đó đánh địch phản kích ở khu vực này cho đến ngày 7 tháng 2 năm 1968.

        Tiểu đoàn bộ binh Phú Lợi đánh chiếm khu vực rạch Lồng Đèn, xóm Chú Quái, phường Bến Đá, vượt sông Bình Điền chiếm Vàm Nước Lên, phát triển qua cống Bà Liêu phường Phú Định, bao vây bót Kiều Công Mười. Sau đó, tiểu đoàn Phú Lợi được lệnh đánh ra Đa Phưởc, bảo vệ phía Nam tiểu đoàn 1 và 2 Long An đang đánh địch phản kích.

        Tiểu đoàn 5 Nhà Bè định tiến vào nội thành qua ngã quận 4 (xóm Chiêu) nhưng khi đến Tân Quy đã gặp địch, buộc phải dừng lại đánh dịch phản kích.

        Phối hợp với các dơn vị chủ lực, lực lượng vũ trang quận 7 chiếm bến Nguyễn Duy và huy dộng dồng bào tập trung ghe thuyền để đưa bộ đội vượt sông Kênh Đôi, tiến sâu vào thành phố, đánh chiếm bót Ma Rắc, đánh chiếm cầu Nhà Thương, lùng diệt ác ôn đầu sỏ. Một mình chị Tám Gờ diệt 5 ác ôn ờ phường Rạch Giá. Chị Hiếu, công nhân hãng rượu Binh Đông chỉ còn 1 tay, dùng súng ngắn diệt 3 ác ôn tại cầu số 3 phường Bình Đông. Một đội du kích thuộc phân khu 3 vào được bến quận 2, lối sang quận 4 và trở lại đường Bùi Thị Xuân, quận 2 (tại một quán cà phê). Hàng trăm thanh niên đeo băng đỏ trên cánh tay, hăng hái đẫn đường cho bộ đội tiến công dịch, thu gom vũ khí chuyển lên phía truớc tiếp tế cho các chiến sĩ đang chiến đấu.

        Trên hướng Phân khu 4 và Phân khu 5, tiểu đoàn 3 bộ binh mũi nhọn Dĩ An với nhiệm vụ thọc vào tiếp sức cho đội 5 biệt dộng đánh chiếm dinh Độc Lập, đêm 30 tháng 1 năm 1968 tiếp cận và ém sẵn vùng Cầu Sơn, đúng 2 giờ sáng ngày 31 tháng 1, bất ngờ đánh chiếm ti cảnh sát Hàng Xanh, làm chủ khu vực này. Địch điều tiểu đoàn 30 biệt động quân hành quân bằng ô tô từ Thủ Đức về ứng cứu. Đoàn xe lọt vào trận địa phục kích, tiểu đoàn 3 Dĩ An đồng loạt nổ súng, bắn cháy một số xe và xung phong, đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn 30 biệt động quân, giữ vững trận địa suốt ngày hôm ấy. Sáng 1 tháng 2 năm 1968, một bộ phận của tiểu đoàn 3 phát triển tiến công sang khu vực phía tây cầu Sơn. Cùng ngày, địch điều thêm quân đến, tiếp tục phản kích, giải tỏa, có máy bay lên thẳng vũ trang và máy bay chiến đấu yểm trợ. Chúng bắn bừa bãi vào các khu dân cư, khói lứa ngùn ngụt một vùng trời. Chiến sự diễn ra ác liệt, tiểu đoàn 3 Di An trụ ở khu Hàng Xanh cả ngày 1 tháng 2 năm 1968, đến đêm mới rút.

        Trong khi đó tiểu đoàn bộ binh 4 Thủ Đức tiến công cầu xa lộ. Địch phản kích quyết liệt, đơn vị không phá được cầu. Tối 31 tháng 1 năm 1968, đại đội 2 của tiểu đoàn vượt sông sang chiếm ấp 10 xã Bình Qưới Tây. Trước đó, từ buổi chiều. Hai Chi, bí thư chi bộ cùng du kích gỉa vờ vào chúc rượu cho lính dân vệ trong bốt ấp 10, rồi bất ngờ bắt sống cả bọn, thu toàn bộ vũ khí, san bằng bót. Ngày 4 tháng 2 năm 1968, đại đội 2 từ ấp 10 phát triển ra ấp 9, diệt bốt Bình An, ngày 5 tháng 2 năm 1968 đánh sập cầu Kinh. Địch để 2 tiểu đoàn thủy quân lục chiến gần ấp 9 ấp 10 Bình Quới Tây kết hợp với tàu chiến trên sông và 1 dại đội báo an rải dài trên trục lộ từ ấp 9 đến ấp 10, dưới sự yểm trợ của máy bay pháo, thực hiện phản kích. Quân giải phóng ngoan cường đánh trả, giữ vững trận địa. Một mình chiến sĩ Lý Hùng dùng súng B40 diệt 5 xe tăng và xe bọc thép. Các nữ chiến sĩ vừa phục vụ chiến đấu vừa chiến đấu rất dũng cảm. Nữ chiến sĩ Bé Sáu biệt động vừa vận chuyển trên 100 kg thuốc nổ cho đơn vị vừa tổ chức đưa 17 thương binh của tiểu đoàn 3 Dĩ An bị kẹt ờ khu vực Cầu Sơn về căn cứ an toàn.

        Cùng thời gian trên hai trung đoàn chủ lực quân giải phóng ở phía đông bắc Sài Gòn làm nhiệm vụ cầm chân, thu hút địch. Trung đoàn bộ binh 3 Sư đoàn 9 tấn công chi khu quàn sự Thủ Đức, Trung đoàn bộ binh 1 Sư đoàn 7 đánh địch phản kích ở khu vực Lái Thiêu để giữ địa bàn phía sau.

        Nhìn chung các tiểu đoàn mũi nhọn chiến đấu rất dũng cảm nhưng phần lớn không đến được mục tiêu, bị thiệt hại nửa số quân và vũ khí vì địch kịp thời điều lực lượng dự bị từ 4 giờ sáng ngày 31 tháng 1 năm 1968.


        Quân dân các huyện ngoại thành dốc sức phục vụ tống công kích, đồng thời phối hợp nội thành góp sức tấn công công địch.

        Chuẩn bị vào trận, nhân dân Gò Vấp, Hóc Môn đã xây dựng hầm xi măng chắc chắn, nhiều tầng, nhiều nhánh, liên hoàn, chứa được đên vài ba tiểu đội, như các hầm ở nhà má Chín Cho, má Tám Hòa, má Hai Giá... (xả An Nhơn) và các hầm nhà các anh Tám Thiệt, Tám Chà, Ba Sóc, Tư Hớn, Mười út... (xả Hạnh Thông Tây).

        Khi quân giài phóng nổ súng tiến công trong thành phố, nhiều nơi ở xung quanh Sài Gòn đóng bào đánh trống gõ mõ, dập thùng thiếc, đốt khí đá, phát loa, treo cờ, rải truyền đơn kêu gọi binh lính địch bỏ súng trở về với gia đình hoặc chạy sang hàng ngũ cách mạng.

        Đồng bào dẫn đường, tải thương, tải đạn, tiếp tế cơm nước cho bộ đội. Ở Gò Vấp, Hóc môn, Tân Bình. Bình Chánh. Thủ Đức, đổng bào tập trung đủ ghe xuống để chuyển bộ đội, chuyển vũ khí, chuyển thương binh, ngày ngày nấu cơm, nắm cơm đem ra mặt trận. Có người dỡ cả vách nhà ra làm củi nấu cơm phục vụ chiến đấu.

        Trong lúc đó các lực lượng địa phương và du kích tiến công tiêu diệt kêu gọi bức hàng, bức rút hàng loạt đồn bót địch, cắt đứt các đường giao thông số 1, số 15..., liên lạc của địch từ Sài Gòn ra các địa phương bị gián đoạn. Nhiều nơi tề tan rã, lực lượng chiến tranh nhân dân có điều kiện vùng lên giải phóng xã, ấp, nhưng đã không tổ chức thực hiện một cách chặt chẽ do chỉ tập trung hướng vào giải quyết nội đô.

       
        Ở Củ Chi, tiểu đoàn 7 bộ đội địa phương và du kích phối hợp với mũi binh vận tập kích chi khu Củ Chi, làm chủ 1 ngày, tập kích chi khu Phú Hòa, bắt sống chi khu phó và nhiều tay chân; tiêu diệt các đồn Tân Thạnh Tây, Phú Hòa Đông, Tân An Hội, Bình Mỹ, các bót Mỹ Khánh (xã Thái Mỹ), Phước Hưng (xã Phước Thạnh), bức hàng đồn An Nhơn Tây; phát động quần chúng nổi dậy làm chủ ở cơ sở và vận động thanh niên tòng quân. Hàng ngàn thanh niên xin ngay vào lực lượng vũ trang và bán vũ trang. Du kích các xã Nhuận Đức, An Nhơn Tây liên tục tấn công quân Mỹ đang hành quân ờ Cây Điệp, Xóng Bưng, Sở Đất thịt, hạn chế bọn này về ứng cứu cho Sài Gòn.

        Ở Gò Vấp, quân dân địa phương bức rút, bức hàng các bót ở Quới Xuân, Thạnh Lộc, diệt các đồn An Phú Đông, Tân Thới Hiệp, Nhị Bình, Đông Thạnh, Vàm Thuật, đánh chìm 2 xuồng chiến đấu của địch trên sông Vàm Thuật..

        Ở Hóc Môn, thừa cơ địch bối rối, nhản dân vùng lên chiếm thị trấn Hóc Môn suốt 3 ngày, sau đó du kích phối hợp với bộ đội địa phương liên tục đánh địch suốt 12 ngày đêm tại thị trấn này.

        Ở Tân Bình, lực lượng vũ trang địa phương đánh địch ở cầu Ván, cầu Sắt, trường Lao Động...

        Ở Bình Chánh, bằng cách phát loa kêu gọi địch hàng, lực lượng võ trang địa phương lấy được đồn Hưng Long, thu toàn bộ vũ khí mà không tốn một viên đạn.

        Ở Duyên Hải, lực lượng vũ trang địa phương tiến công các đồn Đông Hòa, Long Thạnh, pháo kích chi khu Quảng Xuyên, diệt ác trong ấp chiến lược Giồng Ổng Đông, đột nhập thị trấn Cần Giờ, diệt bốt cảnh sát.

        Đặc công Rừng Sác tiến công đồn Phú Hừu (huyện Nhơn Trạch) đồn Đảo An, xã Lý Nhơn và đánh chiếm 6 ấp chiến lược khác. Tranh thủ thời cơ "thủ đô” địch đang náo động, đêm 14 tháng 2 năm 1968, một tổ đặc công Rừng Sác đột nhập cảng Nhà Bè, đánh chìm một tàu trọng tải 10.660 tấn. Đêm 25 tháng 2 năm 1968, đội 2 lại phục kích bắn cháy 2 tàu Arizona, Patrick và 1 xà lan chở đầy hàng quân sự đang vượt sông Lòng Tàu vào Sài Gòn. Ngày 17 tháng 3 năm 1968 cũng trên sông Lòng Tàu, đội 1 và đội 2 bắn cháy 3 tàu nữa. Những trận đánh trúng "dạ dày” này gây cho địch thêm nhiều bối rối.

        Sau 2 tuần lễ chiến đấu cực kỳ anh dùng, đến ngày 13 tháng 2 năm 1968 các lực lượng từ ngoài vào chiến đấu trong nội thảnh Sài Gòn lần lượt rút ra ngoại ô.

        Sau hồi choáng váng, địch nhanh chóng xốc lại lực lượng phản kích quyết liệt Chúng ầm ĩ tuyên truyền: đây là những cuộc hành quân “lùng và diệt” to lớn nhất trong cuộc chiến với trên 100.000 quân tại các tỉnh quanh Sài Gòn.

        Từ tháng 2 năm 1968, các đơn vị thuộc sư đoàn kỵ binh bay số 1 Mỹ từ vùng chiến thuật 2 Sài Gòn bắt đầu vào miền Đông Nam Bộ.

        Sự thực là với quân đông, phương tiện mạnh, địch luồn được vào phía sau của đối phương nhung chúng đang gặp phải một đối phương đang chiến đấu với khí thế tổng công kích.

        Từ ngày 18 tháng 2 năm 1968, chiến sự quyết liệt diễn ra trên vùng ven ngoại ô. Ở hướng bắc, quân giải phóng phản kích hàng chục trận ở Ấp Đồng Tiến 5, cầu sắt, Vườn Cau Đỏ, cầu Đồng Tiến 1, rạch Cây Đa, An Nhơn, quốc lộ 13... loại khỏi vòng chiến hàng ngàn tên. Nổi bật là các trận đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn Mỹ trên nhánh lộ 13 Lái Thiêu - Gò Vấp, đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn dù 8 ở Tân Thới Hiệp (ngày 18 tháng 2) và Tân Thái Trung (ngày 25 tháng 2)...

        Bình Chánh là một trong những vùng chiến sự ác liệt nhất. Sáng ngày 20 tháng 2 năm 1968, sau khi bắn phá, dọn bãi, 1 tiểu đoàn Sài Gòn đổ quân bằng máy bay lên thẳng xuống sát bờ kênh ấp 5 xã Hưng Long và triển khai đội hình tiến vào xã, nơi tiểu đoàn Phú Lợi đang trụ. Quân giải phóng dựa vào các gò cao, nhiều tổ dùng rơm đội đầu, đợi địch đến thật gần, tốc rơm đánh, địch bất ngờ không tiến được. Đến 11 giờ trưa, sau cuộc “dọn bãi” dữ dội bằng pháo bầy, chúng dốc toàn lực mở đợt tấn công mới, dùi lên được 200m, nhưng đến 1 giờ chiểu lại bị dánh bật ra, lui vẻ vị trí xuất phát, tối rút luôn.

        Đúng một tuần sau, ngày 27 tháng 2 năm 1968, địch lại tiến công vào Hưng Long. Lần này bộ binh Mỹ có 6 xe tăng dẫn dắt, máy bay, pháo binh yểm trợ tối đa, tiểu đoàn Phú Lợi vẫn giữ vững trận địa, bắn hỏng 1 xe tăng, loại khỏi vòng chiến gần 50 tên Mỹ; 6 giờ chiều địch rút sau khi dùng máy bay chở xác và chiến thương Mỹ.

        Địch chuyển hướng về phía Vĩnh Lộc. Ngày 6 tháng 3 năm 1968, một tiểu đoàn bộ binh Mỹ có xe tăng tiến vào xã, bộ đội và dân quân địa phương kiên cường chặn đánh, trận càn bị bẻ gãy. Ngay ngày hôm sau, quân Mỹ lại điên cuồng tung ra 2 trung đoàn bộ binh và 2 chiến đoàn xe bọc thép quyết san bằng Vĩnh Lộc. Từ tờ mờ sáng ngày 7 tháng 3 năm 1968, chúng bắn hàng ngàn đạn địa bác dọn dường và dùng máy bay oanh tạc, bắn phá những nơi nghi có quân giải phóng, 7 giờ mới bắt đầu tấn công. Nhưng điều bất ngờ là ngay từ đầu, các mũi tấn công của chúng đều bị đánh. Từ sáng đến chiều, chiến sự ác liệt xảy ra khắp thôn trên ấp dưới. Đụng phái lực lượng quyết chiến, dũng cảm, táo bạo, 4 giờ chiều quân Mỹ buộc phải rút lui. Cả 2 ngày 6 và 7 tháng 3 ở Vinh Lộc, quân giải phóng loại gần 200 tên Mỹ, phá hủy và phá hỏng 5 xe tăng bắn rơi 3 máy bay lên thẳng. Đây là một trong những trận đánh phản kích ác liệt nhất, cũng là trận thua đau nhất của quân Mỹ ở vùng ven sau đợt 1 tổng công kích.

        Trong khi đánh địch phản kích, từ ngày 17 đến ngày 28 tháng 2 năm 1968, quân giải phóng thực hiện nhiều trận pháo kích vào nhiều mục tiêu quan trọng của địch: sân bay Tân Sơn Nhất, Nha cảnh sát đô thành, Biệt khu thủ đô, kho xăng An Nhơn... tiếp tục tổ chức một số trận vào nội đô và ven đô nhưng không thành¹.

        Trên toàn bộ vùng ven sau đợt 1, địch gây nhiều thiệt hại về người và của, chiếm lại một số khu vực quan trọng.

        Trong lúc đó ở nội thành, lực lượng của các ngành, các giới tiếp tục đánh nhỏ lẻ. Đến ngày 28 tháng 2 năm 1968, tiếng súng nội thành mới tạm dứt, kết thúc đợt 1 cuộc tổng tiến công.


        Qua 7 ngày cao điểm tiến công quyết liệt kết hợp với nổi dậy, nhiều ngày đánh phản kích, quân dân miền Nam với quyết tâm cao nhất và sẵn sàng chấp nhận ác liệt, hy sinh đã gây cho địch tổn thất nặng hơn bất kỳ thời kỳ nào trước đây về cả quân sự và chính trị. Ý nghĩa lớn nhất của đợt 1 Tết Mậu Thân chính là đòn đánh “trúng đầu não” và sự bất ngờ về mọi mặt đối với địch về việc đối phương đã thực hiện đồng loạt cuộc tấn công vào hậu phương sào huyệt của chúng: “đưa chiến tranh vào đô thị” đó chính là điều choáng váng nhất đối với đế quốc Mỹ trong quá trình xâm lược Đông Dương.

        Ngày 9 tháng 2 năm 1968, trái với những tuyên bố huyênh hoang mới đầu năm 1968. Westmorelanđ đã phải báo cáo về Mỹ: “Phải mất một thời gian mới lấy lại sức của quân đội cộng hòa (quân Sài Gòn) - Nói theo quan điếm thực tế thì chúng ta phải công nhận là đối phương đã đánh cho chính phủ Nam Việt Nam một cú đấm nặng nề, họ đã đưa chiến tranh vào các thành phố, các đô thị, đã gây thương vong, thiệt hại...”.

        Ngày 1 tháng 3 năm 1968, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ MacNamara, người “dao động cực độ”, ra đi. Clark Clifford - cố vấn riêng của Johnson về chiến tranh Việt Nam - lên thay. Mới nhậm chức, Clark Clifford đã lo lắng nói: “Tôi không biết bao giờ cuộc chiến tranh kết thúc, không biết nó kết thúc bằng cách nào... Không biết liệu đến bao giờ quân đội Nam Việt Nam có thể thay thế được quân Mỹ”.

     7 ngày sau việc bãi nhiệm MacNamara, thay vì tăng thêm 206.000 quân chiến đấu Mỹ vào miền Nam theo đề nghị của đại tướng Westmoreland. Johnson triệu hồi (thực tế là cách chức) viên tướng “chi biết tiến không biết lùi” này về Washington, “nhường” chức tư lệnh chiến trường lại cho tướng Creighton Abrams. Với việc thay tướng và xin tăng thêm mấy chục vạn quản vào lúc này, mặc nhiên Mỹ đã thú nhận thất bại quân sự của chúng trong mùa xuân 1968, thú nhận sự thất bại của chiến lược của Westmoreland đang thực thi và buộc phái thay thế chiến lược khác. Báo chí Mỹ bình luận đây là lần dầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ có một vị đại tướng mà ngày 28 tháng 4 năm 1967 vừa được quốc hội Mỹ long trọng tuyên dương công trạng thì đến ngày 23 tháng 3 năm 1968 đã bị cách chức tư lệnh chiến trường và phải ra điều trần trước quốc hội”.

------------------------
        1. Từ ngày 16 đến ngày 19 tháng 2, lực lượng Phân khu 2 tiến công Phú Lâm không thành. Đêm 18 tháng 2 tiểu đoàn 1 Đồng Nai và tiểu đoàn 3 Dĩ An tấn công cầu Bình Lợi, diệt được 60 tên thủy quân lục chiến ngụy, nhưng không phá được cầu.

     
        Ngày 31 tháng 3 năm 1968, đến lượt Tổng thống Mỹ Johnson cũng ra trước máy vô tuyến truyền hình tuyên bố không ra ứng cử tổng thống nhiệm kỳ tới, chấp nhận sẽ chấm dứt ném bom Bắc Việt Nam từ vĩ tuyến 20 trở ra, đồng ý thương lượng với chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, bắt đầu từ ngày 13 tháng 5 năm 1968 tại thủ đô Paris. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một tổng thống kiêm tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang phải “tự cách chức" giữa lúc cuộc chiến tranh đang tiếp diễn

        Đòn tết Mậu Thân trớ thành sự kiện vang dội trong ngoài nước, mọi phía chính trị trên thế giới qua đó nhìn thấy con đường thất bại tất yếu của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam trước mắt là sụp đổ của chiến lược chiến tranh cục bộ, loài người tiến bộ hiểu thêm về cuộc chiến đấu của nhân dân Việt Nam.

        Đánh giá ý nghĩa đợt 1 Tết Mậu Thân, Hội nghị Trung ương Cục tháng 3 năm 1968 khắng định: "... mở ra một cục diện mới trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta”. Hội nghị cũng cho rằng đợt Tết Mậu Thân chưa đạt thắng lợi cao nhất theo khả năng thứ nhất mà Bộ Chính trị đề ra vì ta còn khuyết điểm, nhược điểm mà rõ nét nhất là chủ quan.

        Tuy nhiên, một sự thực khách quan có ý nghĩa chiến lược là cuộc tổng công kích - tổng khởi nghĩa diễn ra giữa cuộc chiến tranh trong điều kiện địch còn hơn 1 triệu 20 vạn quân và rất ngoan cố, lực lượng chính trị chưa đáp ứng được yêu cầu của một cuộc tổng khởi nghĩa, trước hết là lực lượng quần chúng có tố chức chưa đủ mạnh, chưa được lãnh dạo chặt chẽ để đưa lên mức bạo lực vũ trang khởi nghỉa kết hợp tiến công quân sự. Về quân sự, trên chiến trường miền Đông, tính riêng khối chủ lực, 3 sư đoàn chủ lực quân giải phóng phải đối đầu với lực lượng tương đương 9 sư đoàn Mỹ - ngụy, “đổng minh". Nhiều vấn đề rất lớn, rất phức tạp mà ta nhận thức chưa đầy đủ trước ngày phát động, trong khi đó, mọi ý nghĩ, tình cám, hành động đều dồn vào mục tiêu “dứt điểm" toàn bộ, ngay cả sau khi chưa dứt điểm mục tiêu nào và địch đã bắt đầu bung ra. Đó là lời giải đáp bao trùm cho câu hỏi tại sao đợt tết chưa đạt thẳng lợi cao nhất, tại sao cả 2 mũi tấn công và nổi dậy đều chưa tương xứng với khái niệm “tổng khởi nghĩa" - tổng công kích”. Dưới nguyên nhân bao trùm trên, ở nội đô lực lượng cách mạng đã sớm dốc sức bộc lộ lực lượng, ở nông thôn bỏ lỡ cơ hội (tề và các lực lượng tại chỗ của địch đang hoang mang) để phát triển và củng cố vùng giải phóng¹.

        Bị đòn choáng váng, chỉnh quyền Sài Gòn hèn nhát giết hại hàng loạt người yêu nước đang bị chúng giam giữ.

        Ngay đêm 31 tháng 1 năm 1968 mở màn cuộc tổng tấn công, địch đã đưa chị Lê Thị Riêng, Khu ủy viên, ủy viên Ủy ban Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, đang bị chúng giam tại bót biệt kích Bà Hòa; Trần Văn Kiểu, Khu ủy viên, phụ trách Công vận cùng một số người yêu nước khác, lên một chiếc xe lớn chạy ra đường Hồng Bàng rồi dùng súng bắn xối xả. Chị Lê Thị Riêng sinh năm 1925 tại Bạc Liêu, tham gia cách mạng từ năm 1945. Trong một chuyến công tác vào cuối tháng 5 năm 1967 bị sa vào tay giặc. Bị địch tra tấn dã man, tay bị đốt cháy đến lòi xương, chi vẫn giữ thái độ hiên ngang, bất khuất. Trước khi tắt thở, chị chửi thẳng vào quân giặc và hô to “Đả đảo bè lũ Mỹ - Thiệu - Kỳ", “Mặt trận Dân tộc Giải phóng muôn năm”, “Hồ Chí Minh muôn năm”.

--------------------------
        1. Tài liệu tham kháo:

        - Nghị quyết Bộ Chinh trị tháng 5 năm 1969.

        - Đề cương báo cáo tổng kết cuộc tiến công Sài Gòn

        - Gia Định trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy năm 1968. Viện Lịch sử quân sự - Bộ quốc phòng (tài liệu dùng trong hội nghị khoa học tổng kết các chiến dịch trong cuộc chiến tranh chống Mỹ).

        - Dự tháo kiểm điểm sự lãnh đạo của Thành ủy từ tháng 7 năm 1954 đến ngày 30 tháng 4 năm 1976. Bài "Đồng chí Lê Đức Thọ nói một số vấn đề vế chiến tranh và cách mạng Việt Nam" đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử quân sự, số 28 (tháng 4 năm 1988). Viện Lịch sử quân sự.

        - Các bài tham luận về cuộc Tiến cóng vá nổi dậy Mậu Thán - 1968 của các đồng chí Lê Đức Thọ, Hoàng Văn Thái, Trần Văn Trà, Trần Văn Quang, Trần Độ, Trần Bạch Đằng đăng trên Tạp chi nói trên, số kỷ niệm Hai mươi năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân - 1968 (tháng 2 năm 1988)

         
        Về chiến lược quân sự, Nhà Trắng và Lầu Năm Góc quyết định bãi bỏ chiến lược “tìm và diệt” thay bằng chiến lược “quét và giữ” do Abrams trực tiếp thực thi, tăng cường, củng cố và yểm trợ cho quân Sài Gòn để cải thiện thế phòng ngự, không để thua hơn, làm hậu thuẫn cho đàm phán; từng bước phi Mỹ hóa chiến tranh, dần dần châm dứt sự dính líu trên bộ của quân Mỹ ở miền Nam Việt Nam.

        Mục tiêu trước mắt của Abrams là đẩy đối phương ra xa các đô thị, dốc toàn lực và mọi biện pháp không loại trừ việc sử dụng chất độc hóa học và B52 ném bom rái thảm sát đô thị.

        Từ ngày 11 tháng 3 đến ngày 7 tháng 4 năm 1968, địch mở cuộc hành quân mang tên “Quyết thắng” càn quét Sài Gòn - Gia Định, Long An, Hậu Nghĩa, Bình Dương, Biên Hòa để giải tỏa ven đô, đánh phá các căn cứ, bàn đạp của đối phương xung quanh Sài Gòn. Từ ngày 9 tháng 4 năm 1968 trở đi, chúng lại mở cuộc hành quân hỗn hợp “Toàn thắng", huy động trên 50.000 quân càn quét trên toàn lãnh thổ vùng ba chiến thuật nhằm đẩy đổi phương ra xa các vùng đông dân cư, tiếp tục đánh phá các căn cứ, bàn đạp, ngăn chặn các cuộc tiến công mới vào thành phố. Trong lúc các sư đoàn Mỹ 1, 9, 25 và các đơn vị chủ lực Sài Gòn đang co về bảo vệ vùng ngoài Sài Gòn - Gia Định.

        Các lực lượng chủ lực dịch ở ven đô dược điều chỉnh, bố trí lại như sau:

        Chiến đoàn dù 1 và 2 (4 tiểu đoàn) ở Hóc Môn - Gò Vấp.

        Chiến đoàn 4 thủy quân lục chiến (3 tiểu đoàn) ờ Thủ Đức chủ yếu là khu vực cầu Bình Lợi, xa lộ.

        Liên đoàn 5 biệt động quân (4 tiểu đoàn) ở Tân Bình, Bình Chánh, Nhà Bè và thường xuyên là khu vực Phú Thọ Hòa.

        Sư đoàn 9 và Sư đoàn 25 Mỹ (12 tiểu đoàn) ở phía nam thành phố và các khu vực ven đô phía tây bắc.

        Phản ứng của địch là kịp thời huy động lực lượng vừa phòng ngự vừa tiến công, đang hình thành thế phòng thủ nhiều tầng, nhiều lớp xung quanh Sài Gòn. Vùng ven đô ban đêm pháo sáng vẫn sáng như ban ngày, tiếng loa tâm lý chiến của địch ầm ĩ.

        Các lực lượng giải phóng vừa chiến đấu ác liệt để giữ bàn đạp, vừa chuẩn bị vào đợt cao điểm tới. Rất khó khăn. Nhiều đơn vị đang chuẩn bị nhiệm vụ kế tiếp buộc phải tạm xé nhỏ, giã lúa ra gạo để ăn hoặc ăn gạo sống, rau muống. Có nơi như Gò Vấp, lực lượng đứng chân phải lấy mãng cầu sống nấu ăn đỡ đói. Nhân dân lên Lái Thiêu mua gạo về tiếp tế bộ đội.

        Tính cả Mỹ lẫn ngụy, lực lượng địch ở quanh Sài Gòn lên đến 200.000 tên (60 tiểu doàn) hàng ngàn xe tăng, xe bọc thép do một trung tướng Mỹ chỉ huy. Tuy nhiên còn hướng nam là hướng mà từ trước đến nay địch hay sơ hở do tin vào địa hình bị chia cắt, nhiều sình lầy, đối phương khó xâm nhập, nhất là với lực lượng lớn. Ở đây, quân Mỹ thường đóng tập trung từng tiểu đoàn, công sự dã chiến, cơ động bằng máy bay lên thẳng... nên có những chỗ sơ hở nhất là ở các khu vực cầu Chữ Y, Bình Đồng, Bình Tây, Phạm Thế Hiển...

        Chuẩn bị và thực hành tiến công nổi dậy đợt 2

        Chấp hành chỉ thị ngày 23 tháng 3 năm 1968 cùa Quân úy trung ương: “Tập trung lực lượng đẩy mạnh tiến công quân sự và chính trị từ nay đến cuối thu nhằm gây cho địch những tổn thất lớn, đưa chúng vào thế bị động hơn nữa, giành được thắng lợi quân sự, chính trị quan trọng, làm cho tình hình chuyển biến mạnh”, “phải cố gắng cao nhất đề giành thắng lợi quyết định, đồng thời chuẩn bị mọi mặt để thắng địch trong điều kiện chiến tranh kéo dài". Trung ương Cục chủ trương: “Mở đợt tấn công thứ hai nhằm liên tục tiến công địch và phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền, ra sức tiêu hao tiêu diệt thật nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của Mỹ ngụy, duy trì và đẩy mạnh các mặt hoạt dộng trên địa bàn đô thị, làm chủ các đường giao thông chiến lược, giải phóng toàn bộ nông thôn, đồng bằng, miền núi và tăng cường xây dựng, củng cố, phát triển lực luợng vũ trang và chính trị, giành thắng lợi liên tiếp và vững chắc, tiến lên giành thắng lợi hoàn toán với tinh thần hết sức khẩn trương, đồng thời sẵn sàng ứng phó một cách chủ động nếu chiến tranh kéo dài và mở rộng".

        Hội nghị A51 (Thành ủy) (đầu tháng 6 năm 1968) thông qua nghị quyết công tác đô thị Sài Gòn các tháng 3, 4, 5, 6 năm 1968. Trên cơ sở nhận dịnh: “Thời cơ dứt điểm¹ đang tổn tại sau đợt 1, căn cứ nhiệm vụ trên giao (Hội nghị Năm Trường lần thứ 6), Nghị quyết đề ra nhiệm vu chung trong thời gian tới là: “Tận dụng thời cơ chiến lược, thừa thế tấn công của quân dân ta khắp miền Nam và của quân đội ta trong thành phố, kết hợp chặt chẽ với công kích và chiếm lĩnh của quân dội, tiến hành cuộc khởi nghĩa vũ trang của quần chúng giành những thắng lợi thật to lớn, tạo ra cho kỳ được một sự chuyển biến lực lượng so sánh giữa ta và địch, chuẩn bị tốt cho phong trào phát triển liên tục, ngày càng mạnh mẽ, tiến lên cùng cả miền Nam đánh gục kẻ thù” ².

        So với tương quan lực lượng và thực tế tình hình lúc bấy giờ, nhận định “thời cơ dứt điểm" đang tồn tại là không phù hợp, từ đó các nhiệm vụ, mục tiêu như “phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền", “khởi nghĩa võ trang”, “giải phóng toàn bộ nông thôn”... đều vượt quá khả năng thực tế.

        Có dự kiến “ứng phó một cách chủ động nếu chiến tranh kéo dài và mở rộng" nhưng mọi kế hoạch cũng như trong chỉ đạo chuẩn bị chưa thể hiện tinh thần này, trái lại vẫn tập trung vào mục tiêu “dứt điểm”.

        Đối với chiến trường Sài Gòn - Gia Định, chấp hành ý định của Thường Vụ Trung ương Cục và Quân ủy Miền, Bộ Chỉ huy Miền quyết định: sử dụng một bộ phận chủ lực (2 trung đoàn thuộc sư đoàn 9) cùng các tiểu đoàn mũi nhọn tấn công một số mục tiêu nội thành, chiếm các khu vực dân cư, phát động quẩn chúng nổi dậy phá rã bộ máy kìm kẹp từ quận trở xuống, xây dựng chính quyền cách mạng trong thành phố; lực lượng biệt động có nhiệm vụ đánh phá nhiều mục tiêu nội đô và làm mũi nhọn kết hợp với bộ binh tiến công trên khu vực phía tây thành phố³; sử dụng một bộ phận chủ lực (Sư đoàn 7 thiếu, sư đoàn 5 thiếu và một số đơn vị pháo) đánh địch ở vùng ven về vòng ngoài, tiêu diệt một bộ phận quan trọng quân Mỹ-ngụy, hỗ trợ cho các lực lượng tấn công nội thành và mở rộng địa bàn giải phóng xung quanh thành phố.

        Cán bộ, chiến sĩ còn lại cùa các cụm biệt dộng 1-2-8, 3-4-5, 6-7-8- (các cụm này có điều chỉnh sau đợt 1), Hoa vận và một số anh chị em mới bổ sung tổ chức lại thành một cụm mạnh, lấy cụm mạnh, lấy cụm 6-7-9 làm nòng cốt. Các lực lượng biệt động và vũ trang của thanh niên học sinh, Hoa vận, công vận chưa chiến đấu trong đợt 1, sẵn sàng làm nhiệm vụ ở các mục tiêu đã phân công (tòa hành chính và cảnh sát cấp quận, các bót cảnh sát ác ôn địa phương).

        Một bộ phận nữ biệt động của cánh phụ vận lấy tên nghi binh “Tiểu đoàn Lê Thị Riêng”, do Lê Thị Bạch Cát (Sáu Xuân) chỉ huy, Lê Thị Hồng Quân phó chỉ huy, lực lượng ít ⁴, nhưng rải rác nhiều nơi, gom họp lại ở khu vực quận 2.

        Nhiều bộ phận bộ dội địa phương và du kích xã được rút lên bổ sung cho các đơn vị chủ lực.

        Bộ chỉ huy Miền giao cho Đoàn 10 đặc công Rừng Sác nhiệm vụ trong đợt 2 là tham gia đánh các cơ quan đầu não của địch, đồng thời đánh liên tục, đánh chìm, đánh cháy nhiều tàu hơn nữa.

        Hạ tuần tháng 4 năm 1968, tuy biết chắc là địch biết được ý định tiến công đợt 2 của đối phương do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc đầu hàng phản bội của Trần Văn Đắc, chính ủy Phân khu 1 (Tám Hà)..., nhưng Thường vụ Trung ương Cục và Quân ủy Miền vẫn giữ quyết tâm về mục tiêu, ngày, giờ.

-----------------
        1. Tư liệu số 12, I06-SY. Số BM, 7727-1. Nguyên văn nhận định tình hình sau đợi I sau: 'Thuận lợi lớn nhất và có ỷ nghĩa chiến luợc là thời cơ giành thắng lợi hoàn toàn trong thời gian truớc mắt đang mở ra, đó là thời cơ không phải chỉ cho phép ta giành những thắng lợi từng mặt hoặc trong từng chiến dịch, mà đó là thời cơ dứt điểm. Chưa bao giờ chúng ta nắm trong tay những nhân tố thắng lợi, đầy đủ như hiện nay" (A51).

        2. Tài liệu đã dẫn,

        3. Lần này, với nhận định có sơ hở trên hướng nam - tây nam (do địa hình sông nước, chúng cho rằng đối phương khó lập trung lực lượng, Bộ Chi huy Miền chuyển hướng tiến công chú yếu về hướng này.

        4. Trên dưới 30 người. Nay đang có nhiều ý kiến khác nhau về lực lượng này, nhưng tuơng đối thống nhất là không có "tiểu doàn", đó chỉ là tin nghi binh.

        Phần lớn các đơn vị làm nhiệm vụ đánh vào Sài Gòn đểu phải hành quân từ xa, đánh địch mở đường. Các đơn vị thọc sau như tiểu đoàn 2 Long An, tiểu đoàn Phú Lợi, tiểu đoàn Đồng Nai tăng cường cho Phân khu 3, khi xuất phát, mỗi tiểu đoàn ba, bốn trăm, hành quân đến nơi chỉ còn một nửa.

        Địch biết trước, tình huống đã phức tạp, lòng tin "dứt điểm" có giảm so với đợt 1, nhưng trước nhiệm vụ lịch sử, nhân dân, cán bộ, chiến sĩ vẫn quyết tâm tất cả cho thắng lợi cao nhát, triệt để chấp nhận mệnh lệnh.

        Trong không khí náo nức chuẩn bị cho tổng tiến công và nổi dậy đợt 2, một số nhân sĩ ở Sài Gòn ra vùng giải phóng họp và thành lập Liên minh các Lực lượng Dân tộc Dân chủ và Hòa bình Việt Nam (ngày 20, 21tháng 4 năm 1968) do Luật sư Trịnh Đình Thảo làm Chủ tịch, công bố tuyên ngôn cứu nước và chương trình hành động. Liên minh nêu rõ mục tiêu đấu tranh: "Đoàn kết mọi lực lượng và cá nhân yêu nước, kiên quyết chống ngoại xâm, đánh đổ toàn bộ chế độ bù nhìn Nguyễn Văn Thiệu, thành lập Chính phủ Liên hiệp dân tộc, giành độc lập dân chủ và hòa bình".

        Mở màn cho cao điếm 1 đợt 2, lúc 0 giở 30 phút ngày 5 tháng 5 năm 1968 các loạt hòa tiễn H12, DKB bắn vào các mục tiêu sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ Tổng Tham mưu, Sứ quán Mỹ, dinh Độc Lộp. Tân Cảng Sài Gòn, Bộ Tư lệnh Hải quân. Tổng Nha Cảnh sát. Đạn tản mát nhiều.

        Trưa ngày 4 tháng 5 các chiến sĩ biệt động Nguyễn Nhất Hiếu, Nga dùng xe du lịch chở thuốc nổ, có xe gắn máy yếm trợ, tấn công gây thiệt hại nặng đài truyền hình Sài Gòn. Phục vụ trận đánh này có Huỳnh Thị Tờ đứng trên mui xe du lịch, Nguyễn Kim Quang, cơ sở trong đài truyền hình vẽ sơ đồ. Cùng đêm, các tiểu đoàn mũi nhọn, các trung đoàn làm nhiệm vụ thọc sâu xuất phát tấn công các mục tiêu quy định.

        Trên hướng tây - tây nam (Phán khu 2): Phân khu 2 được tăng cường Trung đoàn 1 Sư đoản 9, các tiểu đoàn của phân khu đã hợp lại thành lập Trung đoàn 2 Phân khu 2.

        Đêm 4 tháng 5 tiếu đoàn 6 Bình Tân, Trung đoàn bộ binh 2 Phân khu 2 theo hướng Phú Lâm tấn công vào khu vực Cầu Tre, phát triến vào trường đua Phú Thọ. đường Trần Quốc Toản, đường Hậu Giang... sâu nhất đến chợ Thiếc.

        Trung đoàn 1 Sư đoàn 9 Chủ lực Miền phải chống càn liên tục với sư đoàn 25 Mỹ từ Bàu Công (Tây Ninh) xuống đến bưng Vĩnh Lộc. Đêm 4 tháng 5 trung đoàn đế lại một bộ phận nhỏ đế giữ chân địch ở Vĩnh Lộc, còn lại toàn bộ trung đoàn tiến vào Sài Gòn; trong đêm 2 tiểu đoàn 1 và mất liên lạc nhau, trên bổ sung tiểu đoàn 4 Trung đoàn 2. Rạng sáng ngày 5 tháng 5, vượt kênh Bình Thủy rất ác liệt để vào ngoại ô.

        Ngày 6 tháng 5, Trung đoàn bộ binh 1 Sư đoàn 9 tiến công vào nội ô, trong lúc đó ở phía bắc Trung đoàn 2 Phân khu 2 vào đến trường đua Phú Thọ, liên lạc được một bộ phận Trung đoàn 2 Phân khu 2 đã vào chợ Thiếc. Có một bộ phận biệt động đặc công gặp 1 đại đội của Sư đoàn 9 ở sân vận động Cộng Hòa và trụ ở đấy.

        Tại các khu vực từ ngoài vào, quân giải phóng tác chiến ác liệt với các tiểu đoàn biệt động quân 33, 35, 38 có xe tăng, thiết giáp và máy bay yểm trợ.

        Tư ngày 6 đến ngày 7 tháng 5 năm 1968, tại Cầu Tre, đại đội 7, Trung đoàn 1. Sư đoàn 9 và một bộ phận Trung đoàn 2 Phân khu 2 bao vây đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn biệt động quân 33, bắn cháy 2 xe M.133, bắt sống 6 tên khác. Một bộ phận tiểu đoàn 8 ở Bình Tân chọc thủng từ Cầu Tre qua Bình Thới đánh chiếm bót cảnh sát Nguyễn Ngọc Châu, làm chủ khu vực Minh Phụng, đường 46, Lạc Long Quần, cầu Cây Gỗ. Tại khu vực Minh Phụng, dường 40, các chiến sĩ cùng đồng bào giành giật từng tấc đất với quân thù. Tự vệ bắn rơi 1 máy bay lên thẳng.

        Trên mặt trận này, từ vùng ven vào nội dô, có những phóng viên quay phim, nhà văn, nhà báo bám sát đơn vị chiến đấu và hy sinh, trong dó có nhà văn Nguyễn Thi tức Nguyễn Ngọc Tấn, các phóng viên quay phim Trung Chánh và Quốc Dũng, nhà thơ Lê Anh Xuân, các phóng viên báo Quân Giải Phóng Thân Trọng Hân và Ngọc Châu... Chiến sĩ và đồng bào giữ từng thước phim, từng trang ghi chép của các anh hy sinh để lại, sau đó chuyển về vùng căn cứ. Gần 50 chiến sĩ Quân Giải phóng hy sinh tại trận được đồng bào chốn cất chu đáo.

     
        Từ Cây Gỗ, đếu đường Minh Phụng, ngày 7 tháng 5 tiểu đoàn bộ bính 4 Sư đoàn 9 thọc lên đến ngã tư Bảy Hiền và khu nghĩa địa lính Pháp, uy hiếp sân bay Tân Sơn Nhất. Đại tá Lưu Kim Cương, tư lệnh không quân 33, chi huy trưởng yếu khu Tân Sơn Nhất đích thân chi huy tiếu đoàn 7 dù ra phản kích, bỏ mạng lúc 9 giờ 30 phút ngày 6 tháng 5.

        Các đơn vị đánh vào thành phố diệt được nhiều địch song tổn thất nặng. Đêm 7 tháng 6 tiểu đoàn 4 dần rút ra. Đêm 8 và 9 tháng 5 toàn bộ Trung đoàn 1 trụ ở ngã ba Bà Quẹo đánh phản kích quyết liệt, đến ngày 12 tháng 5 rút về bưng Vĩnh Lộc (Bình Chánh). Đêm 12 tháng 6 Trung đoàn 2 và tiểu đoàn 6 Bình Tân rút sau khi đánh chiếm khu vực Bình Tiên, Chợ Lớn, Minh Phụng, Phú Định, khu vực Trang Tử, bắn rơi 1 máy bay, tiêu hao nặng 1 tiểu đoàn thủy quân lục chiến Sài Gòn, đánh lui 1 tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn 199 Mỹ đến ứng cứu (từ 9 tháng 5 đến ngày 11 tháng 5 năm 1968), khỏng đánh được Biệt khu thủ đô, trung đoàn 2 Phân khu 2 lui ra Phú Định mở đường ra An Lạc, ngày 12 tháng 6 ra Tân Kiên, Tân Nhựt còn có 50 tay súng, phải mang 25 thương binh của 5 tiếu đoàn. Ban chỉ huy chiến đấu hy sính đến người cuối cùng (phải thay toàn bộ). Đại đội 2 tiếu đoàn 6 thương vong gần hết, các tiếu đoàn khác còn phân nửa. Trong khi đó Trung đoàn bộ binh 3 Sư đoàn 9 trên đường hành quân tiếp cận đụng địch liên tiếp, không đến kịp để thay thế Trung đoàn 2 Phân khu 2.

        Địch phán kích mạnh mẽ trên nhiều hướng, Cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng tung bay trên nhiều cao ốc ở các khu vực Bình Tiên, Lò Gốm, Phú Định.

        Trên hướng nam (Phân khu 3); Phân khu 3 vừa được tăng cường 3 tiểu đoàn.

        Ngày 8 tháng 5 tiểu đoàn Phú Lợi vượt sông tấn công vào quận 8. Một đại đội của tiếu đoàn vượt Kinh Đôi, tập kích địch ở Lò Heo. Ngày 9 tháng 5 đại đội này rút lui ra Chếnh Hưng cùng cả tiểu đoàn đánh địch phản kích.

        Cùng ngày 9 tháng 5. tiểu đoàn 1 Long An đi trước và tiểu đoàn 2 Long An tiếp theo rạch Cây Khô tiếp tục tiến công vào quận 8, tại khu vực cầu Chữ Y, cầu Nhị Thiên Đường, cầu Mặt, đường Âu Dương Lân đường Phạm Thế Hiển

        ... Các đơn vị Long An chiếm được khu vực phía nam cầu Chữ Y, địch phản kích dữ dội, chủ công là 1 tiểu đoàn Mỹ thuộc Lữ 3 (Sư 9 Mỹ) Chúng dội bom vào khu dân cư để dọn đường, sau đó bộ binh Mỹ tiến vào có chiến xa. máy bay yếm trợ. Chiếm lại được khu vực Phạm Thế Hiển (phía nam cầu Chữ Y), nhưng bị loại 5 xe M113 trước cửa khu chợ. Ở phía tây nam cầu Chữ Y. chiến sự giằng co quyết liệt từ 5 giờ 30 phút đến 23 giờ 50 phút ngày 10 tháng 5, hai đơn vị Long An vẫn giữ được trận địa trước sức tấn công của 1 tiểu đoàn Mỹ. Trên toàn bộ khu vực cầu Chữ Y, các chiến sĩ Long An đã làm chết, bị thương 900 tên Mỹ và ngụy, bắn cháy và bắn hỏng 5 xe M113. trong các trận đánh ở đây, tiếu đoàn 2 giữ vai trò đương đầu trực tiếp với Mỹ, bảo vệ phía sau cho tiểu đoàn 1.

        Trong lúc đó tiểu đoàn 5 Nhà Bè tiếp cận vào đến rìa phía nam quận 4 nhưng do không vượt sông được nên không vào quận 4 được, tiểu đoàn chuyến sang đánh phản kích ở cầu Tân Thuận, khu vực Tân Quy, chỉ có 1 bộ phận nhỏ qua sông đánh được 1 bót nhỏ ở phía đông cầu Chữ Y (bót Mồ Côi).

        Ngày 10 tháng 5 tiểu đoàn Phú Lợi và tiểu đoàn 5 rút khỏi trận địa. Đêm 11 tháng 5, tiểu đoàn 1 và tiểu đoàn 2 tiếp tục rút.

        Nhiệm vụ đánh chiếm tổng nha cảnh sát và phát triển vào quận 1, quận 2 của Phân khu 3 không thực hiện được.

        Ở cao điểm này, các Phân khu 1, 4 bị địch ngăn chặn từ vòng ngoài (PK5 vào được) nên địch bảo vệ phía trong có điều kiện tập trung lực lượng phản ứng trên 2 khu vực tây nam và đông bắc (PK5) thành phố¹.

        Các trận đánh cao điểm 1 đợt 2 ở Phân khu 3 kết thúc vào ngày 12 tháng 5, tuy nhiên vẫn được lệnh bám vùng ven. Lúc này hướng tây và nam chỉ còn tiểu đoàn 6, tiểu đoàn 308 (từ Trà Vinh lên) của Phân khu 2 còn có thế tấn công được vào Sài Gòn.

----------------------
        1. Cho đến lúc PK2, PK3 bám trụ vùng ven thi các tiểu đoàn ở các Phân khu 1, 4 lại vượt qua được tuyến phòng ngoài cùng của địch, lách qua tuyến trung gian, tiến vào nội thành.

       
        Trên hướng bắc và tây bắc (Phân khu 1): Ngày 5 tháng 5 lực lượng của Trung đoàn bộ binh 16 và Trung đoàn Quyết Thắng tấn công vào hướng Tân Sơn Nhất nhưng đụng địch án ngữ vùng ven, phải chiến đấu ngay từ vùng ngoài Gò Vấp. Ngày 6 tháng 5. các đơn vị trụ lại đánh địch ở các khu vực xóm Mới. cây Xoài. An Nhơn loại khói vùng chiến đấu 200 lính dù ngụy. Ngày 8 tháng 5, lực lượng các đơn vị trên tập kích 2 cụm xe cơ giới địch ở Tân Thới Đông và Tân Thới Trung, phá hủy và phá hỏng 50 xe. diệt và làm bị thương 230 tên địch.

        Trên hướng đông (Phán khu 4): Ngày 5 tháng 5 năm 1968 lực lượng Phân khu 4 và công binh Miền tấn công cầu xa lộ để cắt giao thông từ phía Đông Sài Gòn, nhưng chỉ đặt được có 20 kg thuốc nổ nên cầu chỉ hư hại. Ngày 8 tháng 5 năm 1968 một cánh khác đánh chiếm khu vực Thạnh Mỹ Lợi, Bình Trung, sau đó liên tục đánh trả chiến đoàn Tiểu đoàn thủy quân lục chiến đến phản kích. Trong lúc đó, một đơn vị đặc công tấn công cầu Rạch Chiếc không thành. Một đơn vị đặc công khác chiếm được xí nghiệp Sinco. Địch đóng ở các bót lân cận tháo chạy. Quân giải phóng nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa, kêu gọi quần chúng nổi dậy. Du kích cùng công binh đánh sập cầu Sụp, cầu Trao Trảo, bao vây, bức hàng các bót Truông Tre, Lò Lu, đóng Ông Nhiều, đồng Xóm Mới làm chủ dài ngày khu vực từ Long Bình cùng lên Bình Trưng và trụ đánh địch trên trục lộ từ Long Bình lên gần cầu Rạch Chiếc.

        Trên hướng đông bắc (Phân khu 5): hai tiểu đoàn của Phân khu 5 tấn công vào khu vực cầu Đình Triệu, ngã tư Hàng Xanh và cầu Bình Lợi. Ba giờ sáng ngày 5 tháng 5 năm 1968, một đại đội bộ binh quân giải phóng dùng xe tải hành quân về hướng quận 1, đến cầu Phan Thanh Gián (cầu Điện Điên Phủ bây giờ) bắn B40 vào bót gác của địch, xong vượt qua cầu chiếm các nhà cao tầng ớ khu vực cuối đường Tự Đức. Hải quân Sài Gòn đóng ở gần cầu Thị Nghè bó chạy tán loạn, chi một ít chống cự yếu ớt. 4 giờ 20 phút, 1 tiếu đoàn thủy quân lục chiến Sài Gòn mở cuộc bao vây hòng giải tỏa khu vực dường Tự Đức. Chúng bị ghìm đầu tại chỗ. Trong lúc đó, pháo quân gỉái phóng bắn vào khu vực Tân Cảng, nhiều kho tàng của địch ngùn ngụt bốc cháy. Chiến sự diễn ra mỗi lúc một ác liệt. Giám đốc Tổng Nha Cánh sát Sài Gòn Nguyễn Ngọc Loan buộc phái đích thân chỉ huy cuộc hành quân giải tỏa.

        Sáng ngày 6 tháng 5 năm 1968 địch tung một tiểu đoàn biệt động quân có thiết giáp yếm trợ từ hướng Hàng Xanh đánh vào, một tiểu đoàn thủy quân lục chiến từ hướng đông nam Sở thú đánh qua, kết hợp với tâm lý chiến phát loa ầm ĩ. Quán giải phóng dựa vào công sự và các vật kiến trúc bẻ gãy từng dợt phản kích của địch.

        Ờ phía hẻm Nguyễn Bình Khiêm, địch tiến quân có 2 xe thiết giáp phía trước bắn xối xả. Hai xe bị bắn cháy, bộ binh phía sau quay đầu chạy

        19 giờ 35 phút ngày 6 tháng 5 năm 1968). 10 giờ 40 phút cùng ngày, mội toán biệt động quân địch định chiếm khẩu cối 60 của quân giải phóng nhưng thất bại, khấu 60 li vẫn tiếp tục rót đạn vào cây xăng Thị Nghè Ty nông cụ và Đài phát thanh Sài Gòn.

        Ở khu vực phía tây cầu Thị Nghè, quân giải phóng đánh trả tiểu đoàn 5 thủy quân lục chiến “cọp biển", làm chủ trận địa đường phố nhiều ngày. Tại đây Nguyễn Ngọc Loan bị bấn gãy chân, buộc phải vào bệnh viện mất luôn chức giám đốc Tổng nha canh sát.

        Các lực lượng vũ trang tại chỗ phối hợp với các đơn vị thọc sâu, tích cực tiến công địch.

        Một đơn vị vũ trang của Thành đoàn do Nguyễn Sơn Hà (Bảy Thép) chi huy, các chiến sĩ Năm Lã, Mười Thu., tấn công xe cảnh sát ngụy trên đường Bàn Cờ, Vườn Chuối. Bị địch bao vây, anh em chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, dập phá vũ khí trước khi hy sinh. Các đơn vị khác của Thành đoàn gồm Nguyễn Thị Thu Vân (Bảy Thúy), Chín Trương, Hai Thúy... làm nhiệm vụ dẫn đường và chiến đấu với các đơn vị Phân khu 2. Địch phản kích, các anh chị quyết liệt đánh trả và anh dũng hy sinh.

        Đêm ngày 4 tháng 5 năm 1968 các đội viên nam nữ biệt động tiểu đoàn Lê Thị Riêng ém ở chợ Cầu Muối, bờ sông Cầu Ổng Lãnh, đường Nguyễn Công Trứ, khu nhà thờ đường Nguyễn Cư Trinh, chợ Chiều (đường Phạm Ngũ Lão, đường Bùi Viện, lô nhà Kiến Thiết giữa đường Cô Bắc và đường Cô Giang...). Một số đội viên ém trong các nhà cơ sở, một số khác giá làm người buôn bán trên các vỉa hè. Nhóm trung tâm của đội có 13 người - 6 nữ và 7 nam do chị Sáu Xuân và chị Lê Hồng Quân chỉ huy ém ở hẻm 83 Đề Thám, từ 00 giờ ngày 5 tháng 5 năm 1968 đã chiếm lĩnh khu vực chiến đấu, gom nhiều cảnh sát, nhân viên ngụy quyền trong khu vực, dùng loa phóng thanh hù doạ địch và vận động nhân dân làm công sự. Nhóm này chiến đấu đánh lui nhiều đợt tấn công của địch. Sáng ra, địch tiếp tục tăng quân, hình thành thế bao vây. Cuộc chiến đấu mỗi lúc một ác liệt. Sau khi thương vong một số và đạn gần hết, chỉ huy cho anh em vượt vòng vây giặc, còn lại chị Sáu Xuân, chị Lê Thị Hổng Quân và em Quang ở lại thu hút, kìm chân địch. Trận đánh ở hẻm 83 Đề Thám kéo dài đến 11 giờ ngày 5 tháng 5 năm 1968 mới kết thúc. Lê Hồng Quản bị gãy tay trái và sa vào tay giặc. Em Quang bị thương nặng, bị địch bắt, về sau bị giết trong tù. Trong khi đó ở nhiều nơi khác, nam nữ đội viên biệt động cùng các đội tự vệ quận 1, quận 2 triển khai đánh địch, truy lùng và trừng trị ác ôn ở các khu vực Cô Giang, Cô Bắc, Đề Thám, Huỳnh Quang Tiên, khu vực cầu Kho, Cầu Muối. Địch cho xe tăng xe bọc thép phản kích, ủi sập từng dãy nhà của đồng bào. Các dơn vị tự vệ võ trang ngoan cường chống trả, giữ vững khu vực Cầu Kho, Cầu Muối trong nhiều ngày liền. Tại mặt trận cầu Kho, đội viên trinh sát 14 tuổi Nguyễn Vân Dân (Nghĩa) anh dũng hy sinh. Tại đường Cô Giang, Lẻ Thị Bạch Cát, Bí thư Đoàn quận 2 hy sinh.

        Lực lượng vũ trang quận 7, quận 8 bám trụ đánh địch ở Bến Đá, cẩu Sập. Hố Bần, quán cơm, rạch Bà Tàng, cẩu Kiệu, đường Âu Dương Lán, dường Phạm Thế Hiển...

        Lực lượng vũ trang quận 10 cùng đồng bào lao động nổi dậy chiếm khu vực chợ Thiếc, lùng diệt phàn dộng, tích cực đánh phản kích.

        Lực lượng vũ trang biệt động cánh Hoa vận ngay từ giờ đầu đợt 2(0 giờ ngày 5 tháng 5) đã đánh chiếm được tòa hành chánh quận 5, cắm cờ và đánh địch giải tỏa; đến 15 giờ chiều mới rút sau khi dùng thuốc nổ đánh sập một phần tòa nhà; những ngày tiếp sau lại tấn công Ty cảnh sát quận 5, Ty thuế vụ quận 5, bót Bà Hòa... cùng nhân dân làm chủ các khu vực lò Gạch, lò Gốm, lò Siêu, khóm 1 phường Trang Tử, khóm 6 phường Phú Lâm, diệt một số tên ác ôn và phản động.

        Nếu như trong đợt 1, các đội biệt dộng thành đã hoàn thành nhiệm vụ đánh trực tiếp các cơ quan đầu não địch thì trong đợt 2, lực lượng võ trang các ngành, các giới, các quận đã mở được diện tiến công rộng rãi và mạnh mẽ ở các khu phố quan trọng trong khắp nội thành, diệt nhiều cảnh sát, mệt vụ, ác ôn và binh lính ngụy.

        Cao điểm 1 đợt 2 tạm lắng vào những ngày 12, 13 tháng 5 năm 1968. Cao điểm này làm nổi rõ thành tích thọc sâu diệt địch trong thành phố của bộ đội và hoạt động của lực lượng vũ trang các cánh, đoàn thể. Westmoreland (đã bị triệu hồi về nước) phải thừa nhận về đợt này: Họ đã đạt được mục tiêu là làm cho phía Mỹ phải đơn phương xuống thang, ngừng ném bom, đình chì việc tăng quân và làm hỏng một chiến lược đánh mạnh và trong quá trình đó làm cho người Mỹ phải đến bàn hội nghị, trong khi đó nhiều người Mỹ cứ tưởng là chính phủ Mỹ đã bắt địch đến hội nghị.

        Cao điếm 2 đợt 2 bắt đầu từ đêm 24 tháng 5 năm 1968. Trẽn hướng tây và nam thành phố, mặc dù chỉ còn 2 tiểu đoàn có sức tiến công vào thành phố (tiểu đoàn 6 Bình Tân và tiểu đoàn 308 Trà Vinh lên), Phân khu 2 vẫn nghiêm chỉnh chấp hành lệnh tiến công cao điểm mới; Phân khu 3 không thể rút chân ra khỏi các cuộc chiến đấu ác liệt với quân Mỹ ở vùng ven nên không tham gia tiến công nội đô trong cao điểm này. Sau cao điểm 1, trên 2 hướng này địch đã hàn chặt các ngõ tiến vào Sài Gòn chỉ còn khu vực Phú Định là tương đối sơ hở. Đêm 25 tháng 5, 2 tiểu đoàn 6 và 308, từ An Lạc vượt xuống phía nam lộ 4. Đêm 26, cùng với tiếu đoàn 8 (Trung đoàn 3 Sư đoàn 9) tổ chức đánh chiếm ngã tư Phú Định tiến vào cư xá Phú Lâm để giữ sườn phía Bắc cho trục tiến công chính là đường Hậu Giang, bắt được 18 tên địch. Lực lượng thọc sâu chiến đấu ở khu vực này đến ngày 3 tháng 5 mới vượt được sang phía Đông cầu Phú Định. Trong thời gian đó, tiểu đoàn 7 Trung đoàn 2 Sư đoàn 9 đã thay thế cho tiểu đoàn 8 (ngày 28 tháng 5) để cùng 2 tiểu đoàn của Phân khu 2 tiếp tục tiến công vào quận 6, quận 5. Từ ngày 1 tháng 6. từ phía đông cầu Phú Định quân giải phóng phát triển sâu, chủ yếu theo trục đường Hậu Giang.

        Địch tung hết tiểu đoàn này đến tiểu đoàn khác ra ngăn chặn nhưng các chiến sĩ thọc sâu có kinh nghiệm đánh trong thành các đợt trước nên luồn lách vuợt qua được.

        Ngày 2 tháng 6 năm 1968 tiểu đoàn 6 và tiểu đoàn 308 cùng các chiến sĩ trinh sát trung đoàn nhẹ Phân khu 2 hoàn thành nhiệm vụ ở vùng cư xá Phú Lâm, các đường 18, 15, 14, đường 446 ở Minh Phụng, Chợ Lớn, được lệnh chuyến về hướng Khổng Tử, Lý Thành Nguyên, Mạnh Tử.

        Đôi bên giằng co từng khu phố, từng ngôi nhà. Các chiến sĩ chiếm giữ từng lầu cao, từng cửa sổ trên cao, đục tường, thông nhà này sang nhà khác, phân tán lực lượng ra nhiều phía để đánh phản kích. Chiến đấu liên tục, thương vong cao, nhưng không được bổ sung, sức chiến đấu của bộ đội giảm dần. Với lực lượng ít hơn trước, các đơn vị Phân khu 2 lại thọc sâu hơn trước, nhưng chỉ theo một trục đường Hậu Giang vào nên địch có điều kiện hàn phía sau, vây hai bên sườn. Đến ngày 6 tháng 6 phát triển đến khu vực Khổng Tử, Đồng Khánh, tiểu đoàn 6 vượt lên đường Nguyễn Trãi thì bị quân địch cắt phía sau. Tiểu đoàn 308 và tiểu đoàn 6 bị chia cắt đến ngày 7 tháng 6 phải vừa đánh vừa lui. Tiểu đoàn biệt động quân 30 của địch có xe tăng yểm trợ nhưng rất thận trọng. Quân giải phóng phải mở đường bí mặt cho một số ra ngoài rồi đánh lại sau lưng địch để yếm trợ phía trong. Địch tung ra từng toán nhỏ biệt động quân, cảnh sát kết hợp xe tăng hạng nặng và cả máy bay lên thẳng bắn phá, thả hơi ngạt. Trong quá trình lui quân, thương vong của các đơn vị thọc sâu rất cao. Ban chi huy tiếu đoàn 308 hy sinh gần hết, phải thay ban chỉ huy mới, nhưng chiến đấu rất xuất sắc. Hai Hoàng - chính ủy Trung đoàn 2 chỉ huy 1 bộ phận chiến đấu đến khi chỉ một nữ liên lạc thoát ra được (chinh ủy Hoàng hy sinh luôn).

        Trong thế giằng co cài răng lược (đã có trường hợp đạn địch nện lên đầu địch). Khoảng hơn 17 giờ ngày 2 tháng 6 năm 1968 một máy bay lên thẳng võ trang nhằm vào số 266 đường Khổng Tử tức trường Phước Đức, nơi các sĩ quan thân cận của Kỹ đang họp bàn cách đối phó ở mặt trận quận 5, quận 6 phóng rốc két. Đạn xuyên xuống lầu 2 làm chết 6 tên và bị thương 3 sĩ quan từ thiếu tá đến đại tá Sài Gòn¹.

        Sau ngày 7 tháng 6, chiến cự mới tạm lắng ở khu vực nội thành phia Tây.

        Trên hướng bắc và đông bắc đợt này, cánh Tây của Phân khu 5 gồm Trung đoàn Đổng Nai phối hợp với Trung đoàn Quyết Thắng của Phân khu 1. Đêm 25 tháng 4, trong lúc Trung đoàn Quyết Thắng còn bị quân Mỹ chặn trên tuyến sông Rạch Tra thì một tiểu đoàn của Trung đoàn Đồng Nai vượt dược sông Binh Quới Tây đến cầu Kênh, tắt sang đổng Ống Cộ.

        Ngay từ đầu, trên đường tiến vào Bình Hòa, Bà Chiểu, lực lượng thọc sâu đã chạm súng quyết liệt với địch, đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn thủy quân lục chiến Sài Gòn ở chùa Tường Quang (An Phú Đông), đánh địch ngăn chặn, phản kích trên khu đường sắt Cầu Hang (Gò Vấp) và cầu Bình Lợi, 2 tiểu đoàn của Phân khu 1 (Trung đoàn Quyết Thắng) chiến đấu vượt cầu sắt. Trung đoàn trưởng bị thương, hy sinh, chính ủy trung đoàn cầm cờ đứng lên hô “Những người cộng sản tiến lên", lại trúng đạn, gục ngã. Đơn vị đánh bật tiểu đoàn ngụy khỏi đường sắt, vào khu vực nghĩa trang. Từ ngày 25 tháng 5 trung đoàn Quyết Thắng liên tục đánh các tiểu đoàn thủy quân lục chiến 1 và 6 Sài Gòn phản kích.

        Đêm 30 tháng 5 thêm 2 tiểu đoàn cùa Phân khu 1 tiến vào Gò Vấp và liên lạc được với Trung đoàn Đồng Nai.

        Ngày 31 tháng 5 thêm 2 tiểu đoàn của Phân khu 1 tiến vào Gò Vấp và liên lạc được với Trung đoàn Đổng Nai.

        Ngày 31 tháng 5, địch điều thêm các tiểu đoàn 5, 9; ngày 8 tháng 6 thêm Liên đoàn 81 biệt cách đã đến phản kích. Đêm 7 tháng 6, 2 tiểu đoàn của Trung đoàn Đồng Nai rút ra An Phú Đông, còn lại 2 tiểu đoàn của Phân khu 1.

----------------------
        1. Chết:

        - Trung tá Nguyễn Văn Luận, giám đốc cảnh sát đô thành Sài Gòn.
        - Trung tá Đào Bá Phước, chỉ huy trưởng Liên đoàn 5 biệt động quân
        - Trung tá Lê Ngọc Trụ, trưởng ty cảnh sát quận 5.
        Trung ta Phó Quốc Chú, giám đốc nha thương cảng Sài Gòn (anh vợ Kỳ)
        - Thiếu tá Nguyễn Ngọc Sinh, phụ tá giám đốc cảnh sát đô thành Sài Gòn
        - Thiếu tá Nguyễn Bái Thùy, chánh sở an ninh đô thành

        Bị thương nặng:

        - Đại tá Văn Văn Của, đô trưởng Sài Gòn (bị gãy tay mặt, nằm viện, mất chức)
        - Đại tá Nguyễn Văn Giám, Tư lệnh biệt khu thủ đô.
        - Trung tá Trần Văn Phấn, phụ tá Tổng giám đốc cảnh sát quốc gia

        Các trận ác chiến diễn ra ở Lò Vôi, đường Ngô Đức Kế, Tập Thành chùa Linh Sơn, chùa Trúc Lâm, trung tâm Tịnh xá đường Trần Bình Trọng, đường Ngô Tùng Châu, ngã năm Bình Hòa, ngã ba Cây Thị, ngã tư Xóm Gà... Địch ném bom lửa để yểm trợ cho bộ binh phản kích. Chúng đánh ngày đêm, nhưng tất cả đều bật ra và bị thiệt hại nặng. Tại chùa Trúc Lâm ở đường Trần Bình Trọng, địch dùng đến hàng ngàn đạn pháo để dọn bãi mà vẫn không vô được. Tại sở rác Cây Thị và đường Ngô Tùng Châu xe tăng bị bắn cháy. Ngày 16 tháng 6 năm 1968, chúng dùng đến hơi độc đánh vào trận địa đối phương.

        Ngày 17 tháng 6 năm 1968 địch bắt được trung đoàn phó trung đoàn Quyết Thắng, một số chiến sĩ hết đạn buộc phải chôn súng.

        Ngày 18 tháng 6, những bộ phận còn lại của 2 tiểu đoàn của Phân khu 1 rút ra hết, chiến sự ở khu vực này mới dứt.

        Qua 26 ngày đêm chiến đấu (từ mở màn đợt 2) trên mặt trận phía bắc và phía đông bắc thành phố, quân giải phóng loại khỏi vòng chiến hàng ngàn tên địch, nhưng bị tốn thất nặng. Hai tiểu đoàn của Trung đoàn Đồng Nai khi rút ra An Phú Đông chi còn 70 tay súng. Một tiểu đoàn cùa Trung đoàn Đồng Nai bị thương vong gần hết. Ban chi huy trung đoàn còn 5 cán bộ chiến sĩ bị địch vây ở nghĩa địa trước xưởng dệt Nam Á, nhờ sự hỗ trợ của nhân dân trở về được căn cứ¹. Số về được của trung đoàn còn 300 người.

        Trong cao điểm 2 pháo binh quân giải phóng pháo kích nhiều mục tiêu địch trong thành phố, trong đó sân bay Tân Sơn Nhất bị pháo kích liên tiếp trong các ngày 5, 6, 7, 8, 10 tháng 5 và 12, 14, 21 tháng 6 năm 1968. Riêng trận ngày 6 tháng 5 năm 1968 có 28 máy bay bị phá hủy và hư hỏng. Trong lúc bộ đội các hướng đánh vào nội đô, trên vùng ven và vùng ngoài quanh Sài Gòn, các đơn vị chủ lực và vũ trang địa phương loại khỏi vòng chiến một lực lượng quan trọng của địch, ở Tràng Bàng, Củ Chi. Trung đoàn bộ binh 5 Sư đoàn 5 phối hợp với lực lượng tại chỗ tấn công địch ở Trảng Sa, cầu Xe, đường 15. Ở khu vực Búng Lái Thiêu, Trung đoàn bộ binh 12 Sư đoàn 7 diệt 1 tiểu đoàn Sài Gòn ở Phú Văn và tiếp tục đánh Mỹ phản kích, phá hủy, phá hỏng 1 xe tăng, bắn rơi, bắn bị thương 14 máy bay lên thẳng. Ở Long Thành, Trung đoàn 14 Sư đoàn 7 đánh thiệt hại 1 tiểu đoàn Úc và 2 đại đội Mỹ, phá hủy, phá hỏng 15 xe tăng và 5 pháo.

        Trên hướng đông nam thành phố, để mở màn cao điểm 2, từ 2 vị trí ở rạch Cá Nhám, Đoàn 10 bắn 50 quả ĐKB vào trận địa pháo binh địch ở Nhà Bè, Bộ tư lệnh hải quân Sài Gòn, dinh Độc Lập và tòa Đại sứ Mỹ. Máy bay lên thẳng và tàu chiến địch đổ quân bao vây các trận địa pháo Đoàn 10 nhiều tẩng, nhiều lớp. Các pháo thủ Đoàn 10 ngoan cường chiến đấu, suốt 3 ngày phá vây, an toàn về căn cứ. Địch lại đổ thêm 1 tiểu đoàn đóng chốt ở khu vực rạch Cá Nhám, nhưng pháo Đoàn 10 lại chuyển trận địa, tiếp tục nhả đạn vào kho xăng Nhà Bè, kho đạn Cát Lái, kho Rạch Dừa (Vũng Tàu) trong suốt cao điểm 2. Trong lúc đó, trên mật trận đường sông, pháo bắn thẳng của Đoàn 19 bắn cháy 10 tàu chiến đấu và vận tải của địch trên sông Lòng Tàu. Đặc biệt ngày 10 tháng 5 năm 1968, pháo Đoàn 10 bắn cháy 1 tàu chở dầu 10 ngàn tấn và làm hư hại 1 tàu chờ hàng quân sự 7 ngàn tấn trên đoạn sông Đông Hàn - Rạch Bàng, bắn trọng thương 1 tàu LCM và 1 tàu chở dầu 7 ngàn tấn ở ngả ba sông Đổng Tranh - Phước Khánh.

---------------------
        1. Cán bộ chiến sĩ đào hầm trong nhà dân, được chủ nhà che giấu suốt 5 ngày trước sự lùng sục của cảnh sát địch. Năm người được chuyển sang nhà chị ruột kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát, được giấu trên trần nhà và sau đó chuyền sang nhà anh Ba Lăm (là chị ruột bà Nguyễn Thị Bình, sau là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao chính phủ (CMLTCHMNVN) được anh Ba Lâm dùng ô tô chuyển về Lai Khê (vòng qua Thủ Đức, Lái Thiêu, Thủ Dầu Một, Bến Cát, ...)

        Tiếp sau đợt 1, ở đợt 2 rất nổi bật hình ảnh “hậu cần nhân hậu” phục vụ chiến đấu trong điều kiện địch phản kích hết sức ác liệt.

        Ở Bình Chánh, ngày 15 tháng 6 một đoàn dân công của xã Vinh Lộc bị máy bay địch phát hiện và truy kích. Toàn bộ đoàn 33 chị em hy sinh trên đồng bưng Vĩnh Lộc. Trong cảnh tang tóc hàng loạt người khác lại xung phong lên đường thay thế cho những người vừa hy sinh. Rất nhiều dân công đã hy sinh trong phục vụ chiến đấu.

        Ờ Gò Vấp, Hóc Môn trong đợt 2, mặc dù bị địch đánh phá hết sức ác liệt, nhân dân sơ tán rồi lại trở lại chỗ cũ để tiếp tục nuôi giấu, báo vệ cán bộ, bộ đội, chiến thương, điển hình như các má Mười Cưu, má Bảy Ty, má Hai, má Bảy...

        Trong khi địch phản kích, nhiều nơi đổng bào từng nhóm hai, ba người mang cơm. bánh, xôi, trái cây, giã vờ đi bán rồi len lỏi ra trận để tiếp tế cho quân giải phóng. Có nơi đồng bảo nấu cơm vừa chín, chiến sĩ chưa kịp ăn. địch đã đánh tới, quân giải phóng cơ động, chiến đấu, đồng bào phải tạm tản cư, nhưng để lại những thùng gạo. thức ăn kèm theo những dòng chữ “gạo này cho giải phóng", “các chú giải phóng cứ lấy mà dùng". Đồng bào vận động con em mình gia nhập lực lượng vũ trang bổ sung ngay trong chiến đấu. Ở Tân Thới Nhất, thanh niên tòng quân đủ bù ngay số hy sinh và bị thương của đơn vị quân giải phóng đang dừng chân tại xã.

        Cứu và nuôi chiến thương vượt quá nhiều lần số lượng đã dự tính và chuẩn bị trước tổng công kích - tổng khởi nghĩa, trong tình thế địch phản kích ác liệt, đồng bào vùng ven cố gắng khắc phục khó khăn, vượt lên ác liệt với khẩu hiệu “thà chết không bỏ thương binh”.   
        Ở một xã cách xa Sài Gòn 45 km như An Tịnh, số chiến thương kể cả Sài Gòn ra trước nổ súng dự tính là 200, sau nổ súng qua các đợt lên đến 700 - 800. Nhiều gia đình nuôi 4-5 chiến sĩ, lúc căng anh em phải xuống hầm bí mật.

        Ở Củ Chi, rất nhiều đồng bào đào hầm hố trong nhà để nuôi thương binh. Có người nuôi đến 5 thương binh. Nhân dân xã Bình Mỹ nuôi toàn bộ thương binh của các cánh quân đánh vào Bộ Tổng Tham mưu Sài Gòn Riêng xã Nhuận Đức, đồng bào nuôi đến 700 thương binh.

        Ở Gò Vấp trong đợt 2. chiến sĩ Nguyên thuộc Trung đoàn Đồng Nai quê miền Bắc bị lạc đơn vị bám 45 ngày đêm ở Vũng Bèo (Hạnh Thông) được đồng bào nuôi giấu chu đáo. 15 chiến thương nặng của Trung đoàn Quyết Thắng được nhân dân An Phú Đông nuôi giấu, chăm sóc tận tình.

        Ở ấp Tân Phước (Tân Bỉnh), má Phan Thị Thêm cùng chồng là Nguyễn Văn Thương đã nuôi giấu tổng cộng hơn 40 trinh sát và biệt động thành, đào hẩm giấu hơn 150 kg thuốc nổ và hàng trăm tiểu liên AK, đạn dược, truyền đơn, cờ Mặt trận. Địch phát hiện các tang vật. Bị bắt, bị tra tấn dã man, nhưng bác Thương nhất quyết không khai báo. Bác bị chúng đày ra Côn Đảo. Má Thêm bị chúng đưa đi an trí ở trại Tân Hiệp (Biên Hòa).

        Ngày 18 tháng 6 năm 1968, sau 2 cao điểm, đợt 2 tổng tiến công kết thúc.

        (Trích từ Lịch sử Sài Gòn-Chợ Lớn- Gia Định kháng chiến - NXB Lao Động)

                                Anh ngã xuống đường băng Tân Sơn Nhứt
                                nhưng anh gượng đứng lên tỳ súng trên xác trực thăng
                                Và anh chết trong khi đang đứng bắn
                                máu anh phun theo lửa đạn cầu vồng
                                Chợt thấy anh giặc hốt hoảng xin hàng
                                có thằng sụp xuống chân anh tránh đạn
                                bởi anh chết rồi nhưng lòng dũng cảm
                                vẫn đứng đàng hoàng nổ súng tiến công
                                Anh tên gì hỡi anh yêu quý
                                anh vẫn đứng lặng yên như bức thành đồng
                                như dôi dép dưới chân anh giẫm lên bao xác Mỹ
                                mà vẫn một màu bình dị sáng trong
                                Không một tấm hình, không một dòng địa chỉ
                                anh chẳng để lại gì cho riêng anh trước lúc lên đường
                                chỉ để lại cái dáng dứng Việt Nam tạc vào thế kỷ
                                anh là chiến sĩ Giải phóng quân
                                Tên anh đã thành tên đất nước
                                ơi anh Giải phóng quân
                                từ dáng đứng của anh trên đường băng Tân Sơn Nhứt
                                tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân

  
        THAM KHẢO

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dầu sao đây là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo)



        CÁC TRẬN ĐÁNH TRONG ĐỢT 1

        Thành phố Sài Gòn được kể cả Chợ Lớn, Gia Định và các vùng phụ cận.

        Cộng quân tấn công vào thành phố Sài Gòn vào lúc 2 giờ khuya mồng một Tết Mậu Thân năm 1968.

        Đêm mồng một Tết, chúng đã mở nhiều cuộc công kích vào một vài địa điểm quan trọng và đầu não tại trung tâm thành phố đó là:

        - Bộ Tổng Tham mưu QLVNCH, tại đây địch đánh vào các cổng số 4 và số 5, riêng tại cổng số 4 chúng tràn vào được nhưng bị cầm chân tại chỗ.

        - Dinh Độc Lập - địch định đột nhập do cửa sau phía đường Nguyễn Du nhưng không vào được.

        - Sân bay Tân Sơn Nhất - địch bị ngăn chặn và bị thiệt hại nặng khi đang tiến vào cuối phi dạo ở gần Bà Quẹo.

        - Đài phát thanh quốc gia tại đường Phan Đình Phùng - địch đột nhập được vào lầu dưới đài phát thanh và bị ngăn chặn.

        - Tòa đại sứ Phi Luật Tân tại đường Trương Minh Giáng - địch đột nhập dễ dàng, đại sứ Phi Luật Tân kịp thời chạy trốn thoát hiểm.

        Cũng trong đêm này, tại các khu vùng phụ cận thành phố, địch đã mở các cuộc xung kích vào vài nơi. Đó là:

        - Trại Cổ Loa và trại Phù Đổng tại Gò Vấp - địch chiếm được trại Phù Đổng của thiết giáp và một phần trại Cổ Loa của pháo binh.

        - Căn cứ 80 Quân cụ và Căn cứ 60 Truyền tin tại Hạnh Thông Tây địch bắn quấy phá.

        - Trung tâm Huấn luyện Quang Trung tại Hóc Môn - địch bị thiệt hại nặng và bị ngăn chặn ngay tại cổng trại.

        Vào sáng mồng 2 Tết nhiều cánh quân dịch xuất hiện tại đô thành và các vùng phụ cận. Tình hình địch được ghi nhận như sau:

        - Một cánh quân địch xuất hiện tại Bà Quẹo đặt bộ chỉ huy tại hảng dệt Vinatexco uy hiếp phi trường Tân Sơn Nhất và các khu dân cư tại đây.

        - Một cánh quân địch xuất hiện tại Gò Vấp uy hiếp và chiếm một phần trại Cổ Loa của pháo binh và toàn khu trại Phù Đổng của thiết giáp - xâm nhập các khu đông dân cư Gò Vấp, Xóm Mới lan tràn sang tới khu ngã nam Bình Hòa.

        - Một cánh quân địch xuất hiện tại Hàng Xanh chiếm khu phố Hàng Xanh đặt hướng tiến quân về Tiểu khu Gia Định và uy hiếp vùng cầu Xa Lộ.

        - Một cánh quân địch xuất phát từ Phú Thọ lan tràn vào các khu dân cư Phú Thọ, Bà Hạt cùng những khu kế cận.

        - Một cánh quân địch còn hoạt động ở xa thành phố tại vùng Thủ Đức, tấn công Chi khu Thủ Đức trong đêm trước và đang uy hiếp chi khu này.

        - Một cánh quân địch sau chốt còn hoạt động ở xã thủ đô tại vùng Hóc Môn chiếm các vùng phụ cận Trung tâm Huấn luyện Quang Trung.

        Địch sử dụng các toán đặc công xung kích vào các mục tiêu tại trung tâm thành phố. Trong khi đó lực lượng địch ở bên ngoài theo các cánh tiến vào nội thành để hỗ trợ cho các toán xung kích ở bên trong và đồng thời xâm nhập vào các khu dân cư.

        Sở dĩ địch thất bại không làm chủ được tình hình trong đêm vì chúng dùng những lực lượng xung kích quá nhỏ để đánh vào những mục tiêu quá lớn. Các lực lượng xung kích nhỏ này không đủ khả năng mở đợt công phá dù xâm nhập được vào bên trong nhưng tiềm lực yếu không thể thọc sâu khai thác chiến quả. Hơn nữa các lực lượng bên trong và bên ngoài của chúng vì hoạt động trên một địa bàn quá rộng rãi không phối hợp và hỗ trợ chặt chẽ với nhau được nên tới khi trời sáng các cánh quân địch tuy đã có mặt ở các vùng ven đô nhưng tỏ ra rời rạc.

        Qua đêm tới sang, quân đội của ta vẫn làm chủ được tình hình. Và ngay từ khi trận đánh xảy ra. Bộ Tổng tham mưu vẫn điều động được các cuộc hành quân trên toàn quốc và điều động một vài đơn vị cấp Tiểu đoàn về giải cứu thủ đô.

        Ngay khi xảy ra trận đánh vào thành phố, ta chỉ có 2 Tiểu đoàn Nhảy dù hiện diện. Đó là Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 8 nhảy dù. Cả hai Tiểu đoàn này đang chuẩn bị di chuyển. Tiểu đoàn 1 Nhảy dù đi vùng 1 Chiến thuật tiếp ứng cho chiến trường Khe Sanh và Tiểu đoàn 8 Nhảy dù cho vùng 2 Chiến thuật.

        Ngay trong buổi sáng mồng 2 Tết, các đơn vị địch mưu toan đánh úp các cơ quan đầu não của VNCH đã không thành công trong đêm trước. Bọn địch không đánh vào bất cứ một cơ quan nào của Hoa Kỳ ngoài trường hợp đánh vào tòa Đại sứ Hoa Kỳ. Bọn chúng với các cánh quân trên hy vọng ở sự tiếp tay nổi dậy của dân chúng, cố gắng lan tràn vào các khu đông dân cư. Để ngăn chặn và theo dõi các hoạt động dịch, các phi cơ chiến đấu và quan sát của QLVNCH thay nhau bay thường xuyên trên vòm trời thủ đô.

        Ngày trong đêm mồng 2, lực lượng phản công của ta được tung ra. Hai Đại đội của Tiểu đoàn 1 nhảy dù tới giải tỏa đài phát thanh. Đài này được ta chiếm lại trước 06g30 sáng. Tiểu đoàn 8 nhảy dù chia quân làm hai cánh. Cánh thứ nhứt gồm hai Đại Đội được phái tới giải tỏa cổng số 4 Bộ Tổng tham mưu nhưng trong suốt ngày không xong vì địch núp trong khu nhà bằng gạch của trường Sinh Ngữ Quân Đội bắn rất dữ dội. Cánh thứ hai với hai Đại Đội còn lại tới bảo vệ đầu phi đạo Tân Sơn Nhất ở Bà Quẹo và ngăn chặn địch xâm nhập khu hãng dệt Vinatexco.

        Vào buổi trưa, toàn bộ Tiểu đoản 6 nhảy dù được đưa về phi trường Tân Sơn Nhất chờ lệnh.

        Liên đoàn 5 Biệt động quân gồm 4 Tiểu đoàn 30, 33, 34 và 38 trấn đóng vòng quanh khu bán nguyệt từ Thủ Đức, Nhà Bè, Bình Chánh đến Hóc Môn.

        Liên đoàn được lệnh gửi ngay từ ban đêm hai Tiểu đoàn Biệt động quân về giải cứu Thủ đô. Tiểu đoàn 30 và 38 BĐQ tiến vào thành phố trước khi trời sáng.

        Nhiệm 30 BĐQ đến Hàng Xanh xa lộ lúc 4 giở sáng ngày mồng 2 Tết. Tại đây, Tiểu đoàn đã chạm súng dữ dội với các phần tử địch.

        Tiểu đoàn 38 BĐQ xuất phát từ Nhà Bè vào 4 giờ sáng ngày mồng 2 Tết, đến giải tỏa khu Phú Thọ, Trần Quốc Toản.

        Vào lúc 06g30 cùng ngày Tiểu đoàn 4 Thủy quân Lục Chiến từ Vùng Tàu đuợc không vận về Sài Gòn mặc dù đơn vị này vừa hành quân ở miền Trung mới về có 2 ngày. Song song với Tiểu đoàn 4 TQLC Chiến đoàn B gồm có các Tiểu đoàn 1 và 2 TQLC đang ở Cai Lậy thuộc tỉnh Định Tường cùng đuợc không vận về Sài Gòn ngay vào gần chiều tối hôm đó

        Vào buổi chiều mồng 2 âm lịch, người ta đã thấy những đám cháy bốc lên ngùn ngụt tại đường Nguyễn Kim gần Vận động trường Cộng Hòa. Như vậy có nghĩa là cánh quân địch phát xuất Phú Thọ Hòa tiến vào trung tâm thành phố đã không gặp trở ngại nào đáng kể. Khi tiến vào, địch chỉ bắn quấy rối Chi cảnh sát Nguyễn Văn Thoại ở Nam trường đua, bắn vào trại cảnh sát dã chiến ở đường Trần Quốc Toản cũng các doanh trại của Tiểu đoàn 10 Vận Tải và lực lượng Công binh ở xung quanh. Địch chiếm trường đua Phú Thọ, kiểm soát các khu vực quanh trường Nữ Quản Nhân tại vườn cao su cũ. Cánh quân này đã lan tràn vào khu vực đông dân cư ở khoảng đường Bà Hạt loang ra một khu rộng lớn từ chùa Từ Nghiêm đến chùa An Quang có 4 đại lộ bao bọc là Nguyễn Tri Phương, Trần Quốc Toản, Lý Thái Tổ và Minh Mạng.

        Đường Nguyễn Kim bị oanh kích vì địch xuất hiện rất đông ở đây. Đám cháy này một điểm nhỏ lan tràn cháy cả một khu phố.

        Cũng vào buổi chiều mồng 2, người ta thấy địch xuất hiện và đột nhập nhà thương Nhi Đổng, bắn vào hậu cứ Tiểu đoàn 5 Quân Cảnh ở đường Lý Thái Tổ. Người ta còn thấy khoảng một Trung đội xuất hiện tại đường Sư Vạn Hạnh, Lý Thái Tổ và một số ít ẩn núp trong chùa Ấn Quang.

        Vào sáng ngày mồng ba Tết, 8 Tiểu đoàn tổng trừ bị đã có mặt tại đô thành. Các lực lượng này được phối trí để mở các cuộc phản kích như sau:

        - Các Tiểu đoàn 6 và 8 Nhảy dù: giải tỏa cổng số 4 trại Trần Hưng Đạo.

        - Tiểu đoàn 1 Nhảy dù: bảo vệ đài phát thanh và làm trừ bị.

        - Tiểu đoàn 2 TQLC: giải tỏa cổng số 4 trại Trần Hưng Đạo (lúc đầu TQLC sau giao cho nhảy dù). Cổng xe lửa số 2 và số 4 (Gia Định)

        - Tiểu đoàn 4 TQLC: giãi tỏa trại Cổ Loa, Phù Đồng.

        - Tiểu đoàn 1 TQLC: chặn đường rủt lui địch tại trại Cổ Loa.

        - Tiểu đoàn 30 BĐQ: giải tỏa khu Hàng Xanh, Xa Lộ

        - Tiểu đoàn 38 BĐQ: giải tỏa khu Phú Thọ, Bà Hạt.

        Trong ngày này, lực lượng nhảy dù đã hoàn tất nhiệm vụ giải tỏa cổng số 4 trại Trần Hưng Đạo ngay trong buổi sáng. Trực thăng võ trang đã phải oanh kích vào khu vực này gây thiệt hại về doanh trại cho trường Sinh Ngữ Quân Đội, trường Tổng Quản Trị. Trung tâm Huấn Cụ và Thính Thị và một vài thiệt hại nhỏ cho các cơ sở khác kế cận. Cũng trong ngày này, các Tiểu đoàn TQLC tiến chiếm lại được các trại Cổ Loa và Phù Đổng bị địch trấn giữ từ hôm xảy ra các trận đánh

        Cũng trong ngày này, tình hình tại Chợ Lớn thêm khẩn trương. Nhiều đơn vị địch xuất hiện tại các Quận 6,7 và 8.

        Sáng ngày 4 Tết, Tiểu đoàn 2 TQLC tiến vào Chợ Lớn thay thế Tiểu đoàn 38 BĐQ chuyển sang Gia Định. Tiểu đoàn 33 BĐQ cũng được sử dụng gửi đến mặt trận Bình An tại Quận 7 mới khởi phát. Tiểu đoàn 6 TQLC đang trú đóng tại Bổng Sơn đuợc lệnh không vận về Sài Gòn trong ngày 2- 2- 1968.

        Khi đến Chợ Lớn. Tiểu đoàn 2 TQLC mở ngay hành quân vào khu vực chùa Ấn Quang. Tiểu đoàn 6 TQLC về tới Sài Gòn chiều ngày 2- 2- 1968 được nghỉ một đêm sáng hôm sau được đưa xuống giải vây Chi khu Thủ Đức và các hậu cứ đơn vị TQLC tại đây.

        Tung vào trận tấn công thành phố Sài Gòn địch đã sử dụng lối 15 Tiểu đoàn kể cả chủ lực quân và địa phương quân cộng với 2 đoàn đặc công có quân số trên một tiểu đoàn.

        Đó là chỉ kể những đơn vị dù ít dù nhiều đã tham gia vào trận đánh không kể đến nhũng đơn vị khác từ Công Trường 7 và 9 có thể tăng cường thêm vào.

        Danh hiệu của những đơn vị địch trực tiếp tham chiến với các mục tiêu tấn kích dược ghi nhận trong nội ô thành phố và ở vùng phụ cận như sau:

        - 1 Tiểu đoàn Trung đoàn 271/CT9 tăng cường TĐ/56/U 80: đánh TTHL Quang Trung và vùng phụ cận.

        - Tiểu đoàn 267, 269 phối hợp với thành phần trung đoàn 271: nhằm đánh sân bay Tân Sơn Nhất.

        - 2 Tiểu đoàn Trung đoàn 273/CT 9: tấn công Chi khu Thủ Đức.

        - Tiểu đoàn 1 Củ Chi tăng cường 1 Tiểu đoàn của Trung đoàn 101/CT7 và thành phần của TĐ2 Cơ giới R: đánh chiếm khu căn cứ tiếp vận Gò Vấp.

        - Tiểu đoàn 2 Gò Môn phối hợp với đội đặc công J1/F100: Bộ Tổng tham mưu cổng số 4.

        - Tiểu đoàn 3 Dĩ An hay 3/165A: Hàng Xanh.

        - Tiểu đoàn 4 Thủ Đức hay 4/165 A: vùng Xa Lộ Sài Gòn

        - Tiếu đoàn 6 Bình Tân hay 6/165 A: vùng Phú Thọ - Bà Hạt.

        - Tiểu đoàn 508 Long An: vùng Bình Tây.

        - Biệt động đội P.100: Đài phát thanh, cổng số 5/TTM dinh Độc Lập, BTL Hải quân, tòa Đại sứ Hoa kỳ, tòa Đại sứ Phi Luật Tân.

        Quân lực VNCH dã kịp thời đưa quân tăng viện vào thủ đô để đối phó. Quân số trực tiếp tham chiến tại thủ đô tính dến ngày 4.2.1968 đã lên đến trên 10 Tiểu đoàn không kể các lực lượng cánh sát thành phố.

        Ngày 5.2.1968, chiến dịch Trần Hưng Đạo được khai sinh do đại tướng Cao Văn Viên Tổng Tham mưu trưởng QLVNCH đích thân điều khiển để cấp thời giải tỏa thủ đô thanh toán địch. Thiếu tướng Trần Thanh Phong làm Tham mưu trưởng chiến dịch. Chuẩn Tướng Cao Hảo Hớn làm Tham mưu phó.

        Chiến dịch Trần Hưng Đạo bao gồm một địa bàn hoạt động là thành phố và các vùng ven thành được chia làm 6 khu vực trách nhiệm. Tới ngày 9.2.1968 đặt thêm một khu vực trách nhiệm nữa do Hoa Kỳ phụ trách.

        - Khu A: Thiếu tướng Dư Quốc Đống - Tư lệnh Sư đoàn Nhảy dù chỉ huy.

        - Khu B: Đại tá Yên Tư lệnh phó TQLC chi huy.

        - Khu C: Chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Loan Tổng Giám đốc CSQG chỉ huy.

        - Khu D: Đại tá Trần Văn Hai - Chỉ huy trường BCH/BĐQ chỉ huy.

        - Khu E: Chuẩn tướng Ngô Du - chỉ huy.

        - Khu F: Lực lượng Hoa Kỳ phụ trách (xem sơ đồ phân ranh và phối trí quân bạn).

        Khu A thuộc vùng trách nhiệm của binh chủng Nhảy dù gồm 2 Chiến đoàn tham dự:

        Chiến đoàn 2 Nhảy dù gồm Tiểu đoàn 6 và tiểu đoàn 8 Nhảy dù phụ trách khu vực Bà Quẹo, Phú Thọ Hòa, Bà Điểm, Tân Phú.

        Chiến đoàn 3 Nhảy dù gồm Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 3 Nhảy dù phụ trách khu vực Cổ Loa. Xóm Mới, Gò Vấp.

        Tại Bộ chi huy Khu A có Tiểu đoàn Pháo binh nhảy dù (- ) Chi đoàn 2/10 Thiết vận xa.

        Khu B thuộc vùng trách nhiệm của binh chủng thủy quân lục chiến gồm có Chiến đoàn B TQLC. Tiểu đoàn pháo binh TQLC (- ) Chi đoàn 1/5 Chiến xa phụ trách khu vực Gia Định - Xa Lộ - Thủ Đức.

        Khu C tương đối yên tĩnh thuộc vùng trách nhiệm của các đơn vị cảnh sát và cánh sát dã chiến phụ trách các quận hành chánh 1, 2, 3, 4, và 5. Các đơn vị cảnh sát chỉ mở các cuộc hành quân cánh sát loại địch ra khỏi dân chúng.

        Khu D thuộc vùng trách nhiệm của binh chủng Biệt động quân gồm có Liên đoàn 5 BĐQ với 4 Tiểu đoàn được phân chia như sau:

        - Tiểu đoàn 33 BĐQ phụ trách khu vực Bình Thới, Cầu Tre.

        - Tiếu đoàn 38 BĐQ phụ trách khu vực Minh Phụng.

        - Tiểu đoàn 41 BĐQ phụ trách khu vực Phú Định.

        - Tiểu đoàn 30 BĐQ phụ trách khu vực Bình Đông.

        Các lực lượng BĐQ này phải hoạt động trên địa bàn của các quận hành chánh 6, 7 và 8.

        Ngoài các lực lượng trên, Bộ Chi huy Khu D còn có Chi đoàn 5/1 thiết thiết quân vận, một Đại đội giang thuyền và 1 Đại đội trinh sát BĐQ.

        Đại đội giang thuyền hoạt động tại Kinh Đôi.

        Bộ Chi huy khu D đóng tại Quận 6.

        Tất cả lực lượng cánh sát và quân sự đồn trú trong khu vực A, B và D đều đặt dưới quyền chi huy của các Bộ chi huy mỗi Khu.

        Khu E thuộc khu vực trách nhiệm của các quân nhân phục vụ tại Bộ TTM/QLVNCH. Các quân nhân này ngoài nhiệm vụ tham mưu được tổ chức thành đội ngũ để phụ trách phòng thủ trại Trần Hưng Đạo và bảo vệ các khu vực xung quanh trại này.

        Ngoại trừ tiểu đoàn danh dự liên quân đại đội 1quân cảnh và các chi đội chiến xa M.41, thiết vận xa M.113 với chi đội V.100 được tăng cường là những thành phần chiến đấu đã có sẵn, tất cả các Phòng - Sở - Tổng cục ở trong trại Trần Hưng Đạo đều phải tham gia vào tổ chức chiến đấu.

        Tiêu chuẩn tổ chức lực lượng trên được hoạch định như sau: mỗi Đại đội 118 người mỗi Tiểu đoàn 4 Đại đội chiến đấu và một ban chỉ huy Tiểu đoàn 10 người - tố chức 4 Tiểu đoàn - Chỉ huy 4 Tiểu đoàn này có 1 Bộ chỉ huy Liên đoàn 20 người. Tổ chức đầy đủ một Liên đoàn theo tiêu chuẩn trên phái mất một quân số 1928 người. Quân số này hầu như choán hết quân số làm việc của bộ Tổng Tham mưu và buộc tất cả quân nhân các cấp phải đứng trong hàng ngũ mới đủ số trên, chi riêng một số được bài miễn. Trong hàng ngũ chiến đấu phần lớn các sỉ quan cấp Thiếu tá làm Tiểu đội trưởng, còn các cấp úy nhiều người chỉ làm đội viên khinh binh.

        Ngày 7.2.68 được liên đoàn này được mang trình diện trước đại tướng Tổng Tham mưu Trưởng QLVNCH và cũng là ngày xuất quân. Phiên công tác được ấn định cho cấp Tiểu đoàn như sau: 1 đêm ra ngoài vòng trại, đêm kế nghỉ tại trại, đêm kế tiếp canh gác vòng trong trại, đêm sau đó nghỉ tại trại, và cứ theo thứ tự này luân phiên.

        Danh hiệu được đặt cho Liên đoàn: Liên đoàn Trần Hưng Đạo.

        Danh hiệu dược đặt cho 4 Tiểu đoàn: Tiểu đoàn Lý Thường Kiệt, Tiểu đoàn Lê Lợi, Tiểu đoàn Nguyễn Huệ và Tiểu đoàn Lê Văn Duyệt.

        Khu F thuộc vùng trách nhiệm của lực lượng Hoa Kỳ gồm khu vực nam Kinh Đôi và tây Phú Thọ Hòa được tách ra khỏi Khu D kể từ ngày 7.2 1968.

        Trong khuôn khổ chiến dịch Trần Hưng Đạo, còn có một lực lượng Hoa Kỳ nằm vòng ngoài thủ đô.

        Hoa Kỳ đã phối trí Tiểu đoàn 1/27 Hoa Kỳ hoạt động tại khu vực Hóc Môn. Tiểu đoàn 2/27 cộng với đại đội A/l/4 Kỵ binh Hoa Kỳ hoạt động tại khu vực Bình Lộc Tiểu đoàn 3/7 cộng với Đại đội J/60 cơ giới và một Trung đội APC Hoa Kỳ hoạt động tại khu vực tây và tây nam Quận 7. Tiểu đoàn 2/327 Hoa Kỳ hoạt dộng tại khu vực Nhà Bè và một chiến đoàn Hoa Kỳ gồm Tiểu đoàn 1/18 với đại đội A/l/11 thiết giáp hoạt động tại khu vực Thủ Đức, Giồng Ông Tổ.

        Lược lại từ khi khởi hấn, các cánh quân địch tiến vào Thủ đô đã hành động ra sao?

        Cánh quân địch xuất hiện tại Bà Quẹo gồm có các Tiểu đoàn VC 267, 269 và những thành phần của Tiểu đoàn 1/271 thuộc Công trường 9. Các lực lượng địch này xâm nhập một ngã từ vườn thơm Lý Văn Mạnh, một ngã tư Lương Hoa và một ngã tư Hòa Khánh - Hữu Thành đều thuộc phía tây thủ đô tới. Dường như một lực lượng địch lối một đại đội 100 tên xâm nhập vào trước sau đó 2 Tiểu đoàn 267 và 269 mới tăng viện vào. Tại Bù Quẹo địch quân đặt Bộ chi huy tại hãng dệt Vinatexco dùng súng thượng liên phòng không bố trí trên các mái nhà xưởng dệt. Từ Bà Quẹo, địch phóng nhiều mũi dùi tiến đánh vào phi trường Tân Sơn Nhát. Nỗ lực chính của chúng nhằm 2 vào tiến đồn OF 51 - 51. và 49 - 50 bên trái xưởng dệt khoảng 1000 thước. Lựa chọn địa điểm này chứng tỏ VC đã nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi mở trận đánh với các ưu điểm sau đây:

        - Đó là đoạn đường ngắn nhất mà từ đó VC có thể xâm nhập vào phi đạo và bãi đậu phi cơ.

        - Địa điểm này là một cổng phụ dành cho các nhân viên của hãng RMK ra vào làm việc thường ngày nên có những đường lớn có thể chạy xe tới phi dạo. Nếu sử dụng đường này đánh vào Việt cộng đỡ phải chọn lựa một con đường nào khác băng qua các bãi mìn.

        Vào khoảng 3g45 rạng ngày mồng 2 Tết, đại đội 1 của Tiểu đoàn 269 vc xung phong vào tiền đồn OF 51 - 51 và OF 49 — 50. Bị phản công mạnh, chúng bèn cắt hàng rào mở một đường nhỏ xuyên qua bãi mìn để đánh xuyên hòng cố gấp rút thanh toán hai tiền đồn này. Khi vượt qua được hàng rào kẽm gai địch dùng B.40 bắn sập lô cốt OF 50 gây cho 7 quân nhân tử thương và 5 bị thương nhiều lực lượng phòng thủ ở đây phải bỏ chạy về phía sau.

        Nhở nhổ xong hai tiền đồn này, địch quân bắt đầu dồn hàng ngang vào qua một bãi trống ở cuối phi dạo. Từ cuối phi dạo ta có thể nhìn thấy bãi đậu phi cơ đủ loại cách đó chừng 600 thước. Lúc đó là 5g20 sáng.

        Giữa lúc đó 2 chiến xa M113 tới bắn cản đường theo sau là những xe Jeep, Dogde, CMC chở một toán quân hỗn hợp gồm các sĩ quan thuộc Bộ tư lệnh Không đoàn 33 và một Đại dội Nhảy dù tăng phái.

        Loạt súng phản công đầu tiên đã chặn đứng toán VC khi chúng chỉ còn cách phi trường khoảng 400 thước. Địch hốt hoảng tìm chỗ bố trí nhưng không kiếm được một điểm tựa nào trong cánh đồng cỏ hoang này.

        Hai chiến xa dần dần tẽ qua 2 bên bắn chéo cạnh xe nhường chính diện cho đơn vị hỗn hợp không quân Nhảy dù. VC ở vào một vị thế bất lợi nên rút lui về cố thủ tại các tiền đồn đã chiếm được. Các chiến sĩ ta xung phong chiếm lại tiền đồn OF. Trong trận này 162 VC bỏ thây. Xe ủi đất phải đào một hầm rộng để chôn.

        Vào khoảng 5g00 sáng ngày mùng 2 Tết, hai đại đội Nhảy dù thuộc Tiểu đoàn 8¹ được điều động tới khu vực hàng dệt Vinatexco khi tới gần một trạm kiểm soát thời đụng độ dữ dội với địch nhưng nhờ dược khu trục và trực thăng võ trang yểm trợ đã đẩy lui được địch và cũng vào quãng thời gian này một đoàn thiết vận xa của Hoa Kỳ từ Củ Chi về Sài Gòn di chuyển ngang qua bị VC bán chặn làm cháy hai chiếc. Các TVX đã phản công ngay vào đồn OF 51- 51 khiến dịch phải dời khỏi khu vực phòng thủ và rút vào khu vực hàng dệt Viantexco. Việt cộng vừa thua trong trận tấn công vào phi trường liền tập trung lại tại hãng dệt để chuẩn bị một cuộc tấn công khác thì các đơn vị Nhảy dù phối hợp với Không quân đánh luôn đòn thứ nhì, oanh tạc ngày vào các lực lượng cùa chúng tập trung trong hãng dệt. Tiếu đoàn 267 Việt cộng bị tổn thất nặng nề. Quanh khu vực Vinatexco, địch tản ra tại mật trận này. Ta tái lập trật tự vào ngày hôm sau.

        Cánh quân địch xuất hiện tại Hàng Xanh là Tiếu đoàn 3 Di An tập trung từ xóm Vườn Trầu và xóm Giồng Ông Tố' thuộc quận Thủ Đức tiến vào thành phố.

        Dường như địch quân đã tới đây ngay từ chập tối ngày mùng 1 Tết. Chúng ngăn giữ không cho dân chúng chạy ra sợ bị lộ và cũng giữ dân lại để lợi dụng tổ chức biểu tình. Vào khoảng 2 giờ khuya đêm mồng 1 rạng mồng 2, địch mới bắt đầu tấn công vào Chi cảnh sát quốc gia Hàng Xanh. Địch bắn súng nặng vào bức tường ngoài đường gần sụp đổ đột nhập vào trong nhà bắn chết vài cảnh sát viên, xé giấy tờ vứt lung tung và chiếm giữ nơi này.

        Tiếu đoàn 30 Biệt động quân từ vùng Thủ Đức được lệnh điều động về thủ đô và đến ngay ngã tư Hảng Xanh vào lúc trời chưa kịp sáng.

        Vì ngờ ngay ở cửa ngõ đô thành có Việt cộng nên khi qua khỏi cầu xa lộ đoàn xe của Tiểu đoàn 30 Biệt động quân mở hết tốc lực tiến vào. Tại đây địch đã bố trí sẵn ở các dãy nhà của thường dân trước cửa cảnh sát quốc gia Hàng Xanh bắn như mưa vào đoàn xe...

        Đến 11 giờ, một cánh quân của Tiểu đoàn 30 Biệt động quân từ bên phía Tân Cảng xa lộ luồn qua các xóm thuộc đường Hùng Vương Thị Nghè tiến về phía đường Nguyễn Duy Khang với mục đích đánh úp đằng sau đường Hàng Xanh. Cuộc khai hỏa bắt đầu quyết liệt.

        Cùng một lúc, một cánh quân khác từ bìa chùa Xa Lộ mở cuộc tấn công vào các vị trí cố thủ của địch ở trong Chi cảnh sát quốc gia Hàng Xanh và các nhà kế cận. Đế tránh thiệt hại cho dân chúng còn bị kẹt. lực lượng phản công chưa dám dụng đến vũ khi nặng chỉ vừa bắn tỉa địch vừa tiến từng bước. Do dó, địch rút lên các lầu nhà dọc theo dường từ Hàng Xanh đến Cầu Sơn chống trả.

        Suốt đêm mồng hai Tết, các chiến sĩ Biệt động quân và quân địch kìm súng với nhau tại chỗ. Dưới ánh sáng của hỏa châu được thả suốt đêm, các tiếng súng bắn trả lời nhau để cầm canh.

        Đến hôm sau mồng 3 Tết, ta cho phi cơ phóng thanh kêu gọi dân chúng lánh cư. Kế đó các phi cơ xạ kích vào vị trí địch.
 
        Nhờ cơ hội địch phải đối phó với hỏa lực của ta, một số đông dân chúng còn kẹt lại đã di tản dược ra ngả tư xa lộ dưới đạn đạo của hai bên.

        Đến 12 giờ số dân chúng cư ngụ tại gần ngả tư xa lộ ở dọc theo đường đi Cẩu Sơn đã thoát ra được. Lúc đó quân ta mới bắt đầu tiến sâu vào các nơi có địch.

        Vào 14 giờ. quân ta có chiến xa M.41 và Thiết vận xa M.113 đến yếm trợ cho cuộc tiến quân.

        Cuộc chạm súng gần 60 tiếng đồng hồ tại khu ngã tư xa lộ đến 19g00 chiều mồng 3 mới chấm dứt. Ngay chiều hôm ấy, đại đội 1 Tết thuộc Tiểu đoàn 38 Biệt động quân tại khu Nguyễn Tri Phương được gửi lên tăng cường thanh toán tàn quân địch còn lấn quất.

        Kết quả tổn thất:

        Địch:

        - Chết 85 tên đếm tại chỗ.

        - Bị bắt sống 3 tên.

        - Vũ khí tịch thu 21 súng cá nhân trong số này có 5 B.40, 5 súng cộng đồng.

        Ta:

        - Hy sinh 12 chiến sĩ Biệt động quân. 2 chiến sĩ thiết giáp.

        - Bị thương 23 chiến sĩ Biệt động quân, 2 chiến sĩ thiết giáp.

        - Bị cháy 1 M.113.

------------------------
        1. Hồi 3 giờ mồng 2 Tết lệnh báo động dù được ban hành lại sư đoàn Nhảy dù, 5 giờ sáng 2 Đại đội thuộc Tiểu đoàn 8 Nhảy dù được phái đến phi trường Tán Sơn Nhất để bảo vệ phó Tổng thống Nguyễn Cao Kỳ.

        Tại mặt trận Phú Thọ, cánh quân địch gồm toàn bộ Tiểu đoàn 6 Binh Tân tập trung và xuất phát từ vươn thơm Lý Văn Mạnh. Cũng như trên đã nói, cánh quân này không gặp một trở ngại nào đáng kể khi tiến vào.

        Tới 03g30, Việt cộng đã kiểm soát khu trường đua và từ phía Đông trường đua và vườn ươm cây tấn công vào trại cảnh sát dã chiến đóng cạnh trường đua. Hệ thống rào kẽm gai của trại này sơ sài nhưng nhờ phía trong cỏ bức tương gạch khá kiên cố và mỗi góc có lô cốt đặt đại liên 30 bắn sát tường nên địch không đột nhập được. Khi Việt cộng tấn công. Tổng nha cảnh sát điều động thám thính xa đến tiếp ứng. Các thiết xa bị ngăn chặn ở phía đường Trần Quốc Toản không tới nơi được. Cuộc cầm cự kéo dài tới sáng. Địch chẳng làm gì hơn được.

        Tiểu đoàn 38 Biệt động quân nhận lãnh trách nhiệm thanh toán địch tại khu này. Vào sáng mồng 2 Tết lúc 6 giờ sáng Tiểu đoàn đã có mặt tại thủ đô và cho đổ quân xuống đường Trần Quốc Toản. Tiểu đoàn 38 Biệt động quân do Đại úy Cường chỉ huy.

        Tiểu đoàn tiến quân vè phía chợ Nguyễn Tri Phương và trường đua Phú Thọ. Khi quân tiến tới ngã ba Pétrus Ký, Trần Quốc Toản. Đại úy Tiểu đoàn trưởng cho quân phân tán mỏng để xâm nhập phía sau phòng tuyến của địch. Trong lúc đó, địch im lặng bố trí trên các nhà lầu tại các ngả đường trong các ngõ hẻm.

        Khi các chiến sĩ Biệt động quân xâm nhập và bố trí theo đường Bà Hạt. Ba Bầu, Vĩnh Viễn, Nhật Tào. Một bộ phận nhỏ được lệnh tiến quân dọc theo đường Trần Quốc Toản và Lý Thái Tổ hướng về phía chợ cá và buộc dịch khai hỏa để lộ mục tiêu.

        Quả nhiên, ngay lúc đó địch bố trí dọc theo đường Nguyễn Tri Phương và Nguyễn Tiểu La xuất hiện nghênh chiến. Khi chúng dồn lực lượng nghênh chiến thì ngay từ sau lưng chúng đã bị các chiến sĩ ta đánh ngang hông.

        Vì thế ngay cuộc chạm súng đầu tiên, địch đã bị tổn thất nặng nề khiến chúng phải rút lui về phía các đường Triệu Đà. Nguyên Kim. Nguyễn Lâm, Nguyễn Văn Thoại.

        Ngoài những khu vực địch vừa rút về, địch còn có mặt ở cư xá lữ Gia đường Lê Đại Hành, Nguyễn Văn Thoại và tại chợ Thiếc.

        Sau trận trên lực lượng hai bên đều tạm ngưng tiếng súng. Dân chúng lũ lượt bồng bế kéo nhau ra khỏi nhà đi lánh cư. Họ sửng sốt không ngờ địch đã xâm nhập vào được đô thành.

        Chính trong lúc tình hình lắng dịu này, cả ta lẫn địch đều chuẩn bị một cuộc giao tranh ác liệt.

        Khoảng 10 giờ dân chúng ra khỏi nhà cùng lúc các chiến sĩ của đại đội 1 và Trung đội thám báo đã xâm nhập được vào sát phòng tuyến của địch tại khu Nguyễn Kim, Nguyễn Văn Thoại và Lê Đại Hành.

        Các lực lượng đồn trú của Công binh, Tiểu đoàn 10 Vận tải và cảnh sát dã chiếm ở phía tay mặt của trục tiến quân đã yểm trợ hữu hiệu cho Tiểu đoàn 38 Biệt động quân trên đường tấn công địch.

        Khu Nguyễn Tri Phương đã ngập trong khói lửa. Tiếng súng cộng đồng và cá nhân nổ rền khắp mọi nơi. Phi cơ trực thăng xuất hiện xạ kích các đám quân địch. Đám cháy lớn nhất bắt đầu từ đuờng Nguyễn Kim. Các toán địch bị quân ta truy kích chạy tán loạn. Một toán chạy vào nhà thương Nhi Đồng. Một toán gồm 3 tên chạy lạc vào trại Đào Duy Từ bị bắn hạ.
 
        Sau gần một giở kịch chiến trong các ngõ hẻm khu Nguyễn Tri Phương và đường Nguyễn Văn Thoại, địch rút về phía cư xá Lê Đại Hành và khu Lữ Gia ở sát trường đua Phú Thọ.

        Vào buối chiều ngày mồng 2 địch mới chịu rút khỏi khu trường đua khi bị cướp mất khẩu địa liên trên.

        Cùng lúc đó, lực luợng ta đuợc phi cơ trực thăng võ trang yểm trợ xạ kích khu vực gần trường Nữ Quân Nhân ở trên đường Nguyễn Văn Thoại. Địch rút về phía nhà thờ hầm và khu Lò Da.

        Kiếm điếm chiến quà trong khu vực Nguyễn Tri Phương:

        - Địch chết 98 tên.

        - Bị bắt 2 tên.

        - Vũ khi tịch thu: 1 đại liên, 4 B.40, 1 thượng liên và 4 súng cộng đồng khác.

        - Vũ khi phá hủy 2 thượng liên.

        Sau trận này, mặt trận Nguyễn Tri Phương lại yên tĩnh. Một số địch trà trộn và phân tán trốn trong các khu nhà cửa của dân chúng nhưng không có phản ứng gì. Tiểu đoàn 38 Biệt động quân tiếp tục mở cuộc hành quán lục soát tại đây để thanh toán tàn quân địch.

        Vào chiều ngày mồng 3 Tết, Tiểu đoàn biệt phái đại đội 1 cho mặt trận Hàng Xanh để hỗ trợ cho Tiểu đoàn 30 Biệt động quân.

        Vào đêm ngày mồng 3, địch lại xâm nhập vào ngã năm Bình Hòa thuộc tỉnh Gia Định.

        Sáng ngày mồng 4, Tiểu đoàn 38 Biệt động quân được đưa tới Gia Định để ngăn chặn các toán quân địch đã tràm vào vùng Ngã Năm Bình Hòa. Đây là những đơn vị địch bị ta dồn từ Gò Vấp chạy sang. Tiểu đoàn 38 Biệt động quân dàn quân tại đường Trương Công Định và Nguyễn Văn Học. Địch núp ẩn trong các khu nhà cửa bắn ra.

        Tại Hàng Xanh, tình hình trở lại yên tĩnh tuy nhiên Tiểu đoàn 30 Biệt dộng quân vẫn ở tại chỗi để lo các công tác giúp dỡ dân chúng tỵ nạn.

        Vào chiều 4 âm lịch. Chừng một tiểu đoàn địch đến tấn công và uy hiếp cầu Xa Lộ. Tiếu doàn 39 Biệt động quản được tăng cường một chi đội Thiết vận xa tới giải tỏa.

        Mặt trận Gò Vấp đã diễn ra từ ngày trận khởi hấn. Cánh quân dịch tại Gõ Vấp là Tiểu đoàn 1 Củ Chi và 1 Tiểu đoàn của Trung đoàn 101 thuộc Công trường 7 được tăng cường thêm một thành phần của Tiểu đoàn 2 Cơ giới R. Cánh quân này tập trung ở vùng Búng thuộc tỉnh Bình Dương cùng với một cánh quân khác là Tiểu đoàn 2 Gò Môn được tăng cường thêm đội đặc công Jl/F100 di chuyển theo cùng một đường xâm nhập về thành phố.

        Khi về gần đến nơi, các lực lượng địch này tách làm hai. Cánh quân thứ nhất theo hướng xã An Nhơn đánh vào khu căn cứ tiếp vận Gò Vấp, còn cánh quân thứ hai theo đường ray xe lửa qua xóm Thơm đột nhập cổng số 4 Bộ Tổng Tham mưu.

        Cánh quân thứ nhất đánh vào khu tiếp vận Gò Vấp ngay từ loạt súng đầu nỗ lực 4g30 sáng đột nhập chiếm trại Phù Đống đặt Bộ chỉ huy thiết giáp và chiếm một phần trại Cố Loa đặt Bộ chi huy pháo binh. Các quân nhân tại đây một phần kịp thời trốn thoát, một phần khác bị địch sát

        Địch còn tấn công vào căn cứ 80 Quân cụ và căn cứ 60 Truyền tin nhưng không vào được. Tại căn cứ 80 Quân cụ, địch tấn công nhiều lần vào pháo đài 10 nhưng bị các chiến sĩ quân cụ dùng lựu dạn và 3 khẩu trung liên bắn đẩy lui. Thiếu tá Đoàn dư Khương Chi huy trường căn cứ đích thân ra chi huy. Trèo lên chòi quan sát, Thiếu tá Khương bị địch bắn trúng mặt tử thương ngay tại chỗ.

        Cánh quân thứ hai của địch mãi 7g05 sáng ngày mồng 2 Tết mới bắt đầu đánh vào cổng số 4 Bộ Tổng Tham muu. Địch lọt được vào cổng nhưng chi bám vào khu trường Sinh ngữ quân đội không tiến sâu vào trong.

        Đến 09 giở, một đơn vị nhẩy dù đến tăng cường Bộ Tổng tham mưu. Lực lượng này với một vài thiết giáp M.41 mở cuộc phản công cổng số 4. Địch nằm trong các công sự phòng thủ có sẵn, nấp theo các nhà cửa và từ các cao ốc tại đường Võ Di Nguy nối dài bắn vào khiến ta không thế tiến dược. Một chiến xa M.41 của ta bị B.40 bắn cháy. Một số chiến si nhảy dù bị thương. Cả ngày máng 2 địch bám giữ khu cổng số 4.

        Sáng ngày mồng 3 Tết, Tiểu đoàn 2 Thủy quân lục chiến được điều động đến để đối phối hợp cũng các đại đội Nhảy dù giải tỏa khu vực này. Nhưng Bộ tư lệnh sư đoản Nhảy dù xin dành mục tiêu này cho nhảy dù thanh toán để tránh tình trạng phối hợp nhiều binh chủng sẽ gây khó khăn cho việc chỉ huy. Bộ Tống tham mưu chấp thuận đề nghị này. Bộ Tư Lệnh Sư đoàn Nhảy dù đến phối hợp với các đơn vị nhảy dù đã hiện diện để thanh toán mục tiêu cổng số 4.

        Trước cuộc phản công, các phi cơ trực thăng thay nhau xạ kích xuống khu hành chánh của đại đội Tổng Hành dinh, khu trường Sinh Ngữ quân đội, khu trường Tổng Quản Trị. Kế đó các đơn vị Nhảy dù theo hướng từ cổng số 3 và công số 2 tiến lên. Trước hỏa lực mạnh mẽ của ta từ 2 mặt dàn rộng ra bắn vào, địch phải mở đường máu rút ra phía rào trốn vào đường Vỏ Di Nguy. Cuộc hành quân này hoàn tất lúc 10 giờ sáng. Địch bỏ lại chiến địa trên 10 xác chết. Những gia đình quân nhân bị kẹt lại kể chuyện nhiều địch chết và bị thương trong ngày mồng 2 đã được bọn chúng di tản đi. Sở dĩ bọn chúng có một hỏa lực mạnh vì lấy được súng đại liên với đạn của ta bố trí trong những công sự chắc chắn bắn cản quân ta. Các vũ khí của ta để trong khi đều bị cháy, một số nhỏ bị mất.

        Vừa thoát ra khỏi hàng rào, địch quân bị các chiến sĩ Thủy quân lục chiến của Tiểu đoàn 2 bọc theo đường Võ Di Nguy săn đánh. Tiểu đoàn này đã chiếm cổng số 2 số 4 xe lửa và tiến đến ngã năm Chuồng Chó giải tỏa Trung tâm tiếp huyết.

        Vào buổi chiều, Tiểu đoàn 1 Thủy quân lục chiến được trực thăng vận lên khu Gò Vấp để làm một nút chắn không cho địch rút về phía nam. Tiểu đoàn 4 Thủy quân lục chiến được trực thăng vận tiếp lên theo.

        Các trại Phù Đổng và Cổ Loa được chiếm lại vào 18g30 trong ngày. Tại tuyến chặn của Tiểu đoàn 1 Thủy quản lục chiến, địch biết bị bao vây nên bằng ba mặt phía đông tây và phía bắc dựa vào các địa điếm trọng yếu và cao ốc chúng đã chiếm từ trước mở một cuộc tấn công vào quân ta. Tiểu đoàn 1 Thủy quản lục chiến đã đẩy lui địch gây cho chúng nhiều tốn thất quan trọng.

        Vào ngày mồng 4, mặt trận Gò Vấp tạm yên, địch lại chuyển chiến tranh sang khu vực ngã năm Bình Hòa như trên đã nói.

        Tiểu đoàn 38 Biệt động quân khi đến mặt trận ngă năm Bình Hòa vào khoảng 8 giờ ngày mồng 4 Tết bố trí tại ngả ba Nguyễn Văn Học và Trương Công Định, khu vực này đông dân cư và rất chật hẹp. Địch đã lợi dụng núp sẵn trên các căn lầu dùng AK.47 bắn xối xả vào các toán tiền phong của biệt động quân. Các thiết vận xa M.113 tiến theo lên yểm trợ cho các chiến sĩ mũ nâu đánh vào mục tiêu.

        Cũng trong ngày mồng 4 Tết. Tiểu đoàn 41 Biệt động quân được trực thăng từ Tuy Hòa về để tăng cường cho mặt trận này.

        Bước qua ngày thứ hai của cuộc hành quân càn quét, Biệt động quân đã loại ra khỏi vòng chiến nhiều địch trong khu vực từ ngã Năm Bình Hòa kéo dài xuống đến ngã ba Cây Thị và mặt trận này trở lại yên tĩnh.
Để thay thế cho Tiểu đoàn 39 Biệt động quân. Tiểu đoàn 2 Thủy quân lục chiến được điều động đến khu chùa Ấn Quang tảo thanh các toán dịch lẻ tẻ còn lẩn quẩn trong các khu dân cư.

        Địch vẫn bám sát vào khu này nổ súng bắn sẻ vào các toán quân ta. Chúng di chuyến từng tốp nhỏ từ khu phố này sang khu phố khác có cả cán bộ phụ nữ đi theo.

        Tại vùng Chợ Lớn mỗi ngày áp lực địch mỗi gia tăng. Tuy không có những trận đánh xảy ra, nhưng nhiều dấu hiệu chứng tỏ hai tiểu đoàn Việt cộng là Tiểu đoàn 508 Long An từ vùng Tân An mới xám nhập vào thành phố và Tiểu đoàn 6 Bình Tân vào từ hôm mùng 2 Tết phân tán mỏng hoạt động không chịu rút ra dù đã bị một vài tổn thất khá nặng. Cả 2 Tiểu đoàn này hoạt động mạnh nhất tại các Quận 5. 6, 7, và 8.

        Tình hình chung ngày 5.2 cho thấy rằng các đơn vị Việt cộng chủ động đã rút lui ra ngoại ô. Riêng các dơn vị thuộc các cánh cũng như đơn vị đặc công vẫn còn phân tán bám sát vào dân chúng đặc biệt ở những khu lao động như khu Bình Đông, Phú Thọ và Gò Vấp.

        Trong ngày 6.2 địch đã thực hiện 18 hoạt động phần nhiều xẩy ra trong khu vực giáp ranh các Quận 5, 6, 8 và khu A, đáng kể các sự kiện sau đây:

        Tại khu D, địch tấn công vào Chi cảnh sát Trần Văn Châu và Quận 8. Cảnh sát tại bót Trần Vân Châu phải rút ra ngoài mãi sáng hôm sau mới trở lại, khoảng 200 Việt cộng uy hiếp các khu vực thuộc đường 46. đường Trương Công Định, đường 39 và khu vực Phú Lâm. Một đơn vị Biệt động quân phục kích tại cầu góc đường Tản Đà Bình Đông đã bắn chết 6 Việt cộng xâm nhập vào vùng này hoạt động.

        Tại khu C địch chận bắn Đại dội 114 Nhảy dù tại góc đường Tống đốc Phương và Khổng tử khi đơn vị này đến tăng cường cho khu D

        Trận dáng kể nhất đã xảy ra tại xóm Mới - Gò Vấp. Vào buổi trưa ngày 6.2. chiến đoàn 3 Nhảy dù chạm súng mạnh với 1 Tiếu đoàn Việt cộng. Địa điểm xảy ra trận đánh ở 1 cây số đông bắc tại Cổ Loa.

        Vào các ngày 7 và 8 tháng 2. địch vẫn quấy rối mạnh tại khu D. nhiều toán địch từ cấp Trung đội đến đại đội xuất hiện trong khu vực Sư Vạn Hạnh. Việt Cộng đốt 1 xe Jeep của Biệt động quân tại đường Trần Hoàng Quân gảy cho bạn 3 tử thương và 1 bị thương, đốt kho gạo Bình Đông. Sau 2 tiếng đồng hồ xe chữa lửa của ta mới dập tắt ngọn lửa. Kho này bị thiệt hại 40%. Địch đốt nhà máy giấy gốc đường Hậu Giang - Đồng Tháp. Ngày 8.2 Tiểu đoàn 30 Biệt động quán chạm địch mạnh tại vùng phía nam kinh đôi. Tiểu đoàn 6 Thủy quân lục chiến chạm địch tại vùng rạch Chiếc. Tiểu đoàn 38 Biệt động quân chạm dịch mạnh tại đường Minh Phụng khiến 5 bạn tử thương, và 1 thiết vận xa bị hư nặng.

        Vì áp lực địch mạnh tại khu D nên Bộ Tư lệnh chiến dịch tăng cường thêm quân, thêm các lực lượng Hoa Kỳ tham dự. Tổ chức khu D được thay đối như sau:

        Các lực lượng Hoa Kỳ gồm một đại đội cơ giới được đặt ở phía nam Kinh Đôi, Quận 8 thay thế Tiểu đoàn 30 Biệt động quân được rút về Quận 7. Tiểu đoàn 3/7 Hoa Kỳ được đặt ở khu nghĩa địa Quảng Đông tại Phú Thọ Hòa thay thế Tiểu đoàn 33 Biệt động quân cũng được rút về.

        Bộ Chỉ huy khu D được tăng cường ngày 10.2.68, 1 Tiểu đoàn khỏa sinh truyền tin được đặt tên là Tiểu đoàn Trần Nguyên Hãn và ngày kế tiếp thêm một Tiểu đoàn khóa sinh pháo binh đặt tên là Tiểu đoàn An Dương

        Vào ngày 10.2.68 để đáp ứng với chiến trường, Bộ chi huy khu D phối trí lực lượng lại đặt ra 2 chiến đoàn:

        Chiến đoàn 1 gồm có các Tiểu đoàn 33, 38 Biệt động quân, đại đội Trinh sát Biệt động quán, chi đoàn thiết vận xa và Tiểu đoàn Trần Nguyên Hãn phụ trách các khu vực Phú Lâm và tây bắc Phú Lâm nghĩa là những khu vực nằm trong địa bàn hoạt động của Quận 6. Chiến đoàn này được đặt nặng về trách vụ chiến thuật nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công của địch từ bên ngoài vào.

        Chiến đoàn 2 gồm có các Tiểu đoàn 41, 30 Biệt động quân và Tiểu đoàn An dương Vương (sát nhập ngày 11.2) phụ trách các Quận 7 và 8 với nhiệm vụ chinh bảo vệ các kho và xí nghiệp kỹ nghệ tại các khu vực này.

        Kể từ ngày 9.2.68. Bộ Chỉ huy khu Đường từ trụ sở Quận 6 di chuyển lên đóng tại Trường Cây Mai.

        Trong các ngày 11 và 12-2-68, hoạt động địch sút giảm hẳn tại hai khu vực chinh yếu Trần Hoàng Quân, Trần Quốc Toản, Minh Mạng và Xóm Mới sau khi Bộ chi huy Tiểu đoàn 6 Bình Tân và thành phần của Trung đoàn 101 bị tổn thất nặng vào những ngày trước.

        Tại đô thành, địch chi còn hoạt động lẻ tẻ tại khu vực Trần Hoàng Quân, Minh Phụng, Triệu Đà, Trần Nhân Tông do các toán võ trang tuyên truyền còn sót lại.

        Kiểm điểm lại tình hình địch, người ta thấy rằng: 

        Tiểu đoàn 6 Binh Tân đã rút hẳn ra thành.

        Tại vùng ven thành, lực lượng địch ở khu Xóm Mới đã vuợt rạch Bến Cát rút về vùng An Phú Đông.

        Tiểu đoàn 3 Di An rút về vùng Bình Đông tả ngạn sông Sài Gòn.

        Tiểu đoàn 4 Thủ Đức đã rút về vùng Long Trường 8 cây số phía đông nam Thủ Đức.

        Tiểu đoàn 5 Nhà Bè đã rút về Long Điển 6 cây số phía đông nam cầu Nhị Thiên Đường.

        Tiểu đoàn 508 đã rút về vùng Đa Phước 7 cây số thuộc tây nam Quận 7.

        Tiểu đoàn 267 và 269 rút về vùng Vĩnh Lộc 9 cây số phía tây thuộc Bà Quẹo.

        Lực lượng còn lại trong thành phố còn khoảng 100 tên xuất hiện lẻ tẻ tại các khu A, D, và c như bắn vào toán giang dinh tuần tiễu tại ngã ba rạch Lò Gốm, bắn vào toán Quân y tại đường Minh Phụng và bắn vào Tiểu đoàn 30 Biệt động quân tại phía bắc xóm Phú Định v.v...

        Cũng vào ngày 12-2, các lực lượng Biệt động quân mở một cuộc hành quân táo thanh ra vùng ven thành Phú Lâm để giải tỏa áp lực địch. Cuộc hành quân này được diễn tiến như sau;

        Đêm 11 rạng ngày 12-2, Tiểu đoàn 38 xuất phát vượt cầu bắc ngang rạch Cầu Sắt, bắn chết 1 Việt cộng và bắt một tên khác. Tiểu đoàn được lệnh tiến quân để phối hợp với Tiểu đoàn 30 Biệt động quân đang chiếm giữ ven sống Rạch Lò Gốm. Từ hướng tây nam, hai Tiểu đoàn này sẽ lùa địch về xóm Hòa Đông và xóm Mỹ Thuận. Tiểu đoàn 41 Biệt động quân trong ngày hỏm trước dược di chuyển từ khu D về làm trừ bị cho Bộ tư lệnh chiến dịch để sáng hỏm sau dược trực thẳng vận án ngữ lực lượng địch tại phía nam đường Rạch Cát đi Bà Điểm gần mũi tàu Phú Lâm¹.

        Kế đó một chi đội thiết vận xa đuợc tăng cường đến cùng các lực lượng bạn tấn công vào mục tiêu là xóm Hòa Đông, Mỹ Thuận. Kết quả Tiểu đoàn 30 Biệt động quân tiêu diệt được 26 dịch quẩn và thu 8 súng cá nhân.

        Trận này tuy không mang lại kết quả vẻ vang nhưng là một trong những trận đánh dấu các cuộc hành quân ra ngoái vùng ven đô của quân ta

        Trong các cuộc hành quân ngoài ven thành, một trận đánh quan trọng của lực lượng Hoa Kỳ đã diễn ra trong 15g30 chiều ngày 11-2. Trận này đã gây cho địch 47 chết, 2 bị bắt, ta tịch thu 30 AK. 47 va 4 B.40. bên phía Hoa Kỳ có 6 tử thương và 15 bị thương. Theo tài liệu để lại tại chỗ, lực lượng địch này thuộc Bộ chi huy Tiền Phương của “R" bao gồm các thành phần tham mưu, chính trị và bảo vệ cho Bộ chỉ huy. Người ta ghi nhận có Tướng Việt cộng là Trần Độ chết trong trận này.

        Cùng do lực lượng Hoa Kỳ trong một cuộc hành quân tảo thanh ven thành ban đêm. Tiểu đoàn 4/39 Hoa Kỳ chạm súng với địch tại vũng Hưng Long ở phía đông nam thuộc Bình Điển khiến 154 dịch chết (do phi cơ oanh kích) và 1 bị bắt khai thuộc Tiểu đoàn 2 Biệt lập Long An. Về phía bạn vô sự.

        Đến đây, người ta thấy cuộc tổng công kích của Việt cộng vào Sài Gòn đã thất bại. Các lực lượng tham chiến của chúng trước đây cố bám vào thủ đô hoạt động phá rối đã bị đẩy lui ra ngoài và chịu nhiều thiệt hại.

        Trong các ngày kế tiếp, tình hình thủ đô coi như hoàn tất. Bộ tư lệnh chiến dịch Trần Hưng Đạo do đích thân Đại tướng Cao Văn Viên chi huy được giải tán kể từ ngày 17-2-68. Một buổi lễ đã dược tố chức trong dịp này để tưởng thưởng các chiến sĩ hữu công.

        Chiến dịch này dược giao lại cho Trung tướng Lê Nguyên Khang - Tư lệnh Quân đoàn 3 kiêm Tư lệnh vùng 3 Chiến thuật phụ trách.

        Các khu vực trách nhiệm ABCDE vẫn được duy trì. Các Bộ chi huy những khu vực này vẫn giữ nguyên như cũ, ngoài trừ một vài thay đổi về nhân sự như trường hợp Trung tá đào Bá Phước Chiến đoàn trưởng Liên đoàn 5 Biệt động quân nhận lãnh khu D thay thế Đại tá Trần Văn Hai Chỉ huy trưởng Biệt động quân.

        Riêng khu F trước đây do lực lượng Hoa Kỳ đảm trách nay sát nhập khu D và do Chỉ huy trưởng khu D phụ trách luôn.

----------------------
        1. Cũng kể từ ngày này Tiểu đoàn 41 Biệt động quân xuất phá khỏi khu D.

           
        THAM KHẢO

        (Tài liệu này chúng tôi biên soạn trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo).


        Tấn công tòa Đại sứ Hoa Kỳ

        3 Giờ đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết, một xe Citroen do tên Nguyễn Văn Mười lái cho 19 tên đặc công tiến về phía tòa đại sứ trông ra đường Mạc Đỉnh Chi tên Mười dừng lại. Cả bọn xô cửa nhảy ra bắn chết hai quân cảnh Mỹ. Một tên dùng súng Bazoka 3.5 bắn thủng tường chui vào bên trong. Khi tên chỉ huy đã vào lọt trong vườn bèn ra phá ổ khóa cổng ngang gần đó để cho đồng bọn vào. Bọn chúng mặc quần áo đen và xanh quấn băng đỏ ở cánh tay ồ vào bố trí theo đội hình, mở cuộc tấn công vào tòa đại sứ.

        Bẻn trong tòa đại sứ có 6 dân chính Mỹ chiếm giữ phòng truyền tin ở lầu 4 vừa kịp báo cáo bằng điện thoại là địch xâm nhập vào bên trong và ngay sau đó liên lạc với bên ngoài bị cắt đứt. Ở tầng lầu dưới, hai Thủy quân lục chiến Mỹ canh gác chạy ra giữ cửa chính. Việt cộng bắn B.40 vào cửa này khiến 1 người bị thương nhẹ ở tay. Nhờ cửa làm bằng một thứ gỗ quá chắc nên qua mấy lần địch dùng B.40 bắn vào mà không phá được vào trong.

        Chừng 20 phút sau, một toán quân cảnh Mỹ tới cứu viện bị hỏa lực Việt cộng ngăn không thể tiến được. Có 2 quân cảnh Mỹ dùng xe lao thẳng vào vùng hỏa lực địch bị bắn hạ. Và cũng từ lúc này Việt cộng nhờ bóng tối ẩn núp theo các bồn giồng hoa và các cày cột của tòa nhà bắn ra.

        Để cứu viện kịp thời, quân đội Mỹ phải dùng trực thăng đổ quân xuống nhưng mấy lần định xuống đều bị hỏa lực Việt cộng bắn lên dữ dội không xuống được và mãi gần đến 9 giờ sáng mới xuống được.

        Vì trực thăng không xuống được nên trước 7 giờ sáng, một toán quân cảnh Mỹ dùng hòa lực tấn công ngay hướng cổng chính vào và nhờ có anh binh nhất Paul Healey xung phong vào đầu tiên nên cuộc tấn công đã thành công. Một cuộc xáp chiến đã xảy ra tại vườn tòa đại sứ. Cuối cùng còn một tên chạy vào căn lầu 2 tầng ngay cạnh tòa đại sứ. Nhà này do đại tá hồi hưu George Jacobson, một nhân viên của toà đại sứ ở.

        Việt cộng chiếm tầng dưới, đại tá George Jacbson ở lầu trên. Quân cảnh Mỹ nằm bố trí ở vườn hoa bắn vào không biết rõ Việt cộng ở chỗ nào. Sau cùng một nhân viên an ninh hướng dẫn quân cảnh đến sát cửa lầu dưới rồi qua cửa sổ bắn vào. Nhân viên an ninh này lấy lựu đạn cay và súng lục tung lên lầu cho đại tá G. Jacbson. Với lựu đạn cay và vũ khí, chính đại tá đã tiêu diệt tên Việt cộng cuối cùng này và chấrn dứt trận đánh.

        Tổng kết 19 đặc công Việt cộng bỏ xác tại chỗ, về phía Hoa Kỳ 5 người tử thương. Cuộc chiếm khuôn viên tòa Đại sứ Hoa Kỳ đã lâu đúng 6 tiếng đồng hồ.

       
        Tấn công Bộ Tư lệnh Hải quân.

        Vào 02g50 mồng hai Tết, 1 tiểu đội đặc công gồm 12 tên thuộc đơn vị F/1 do tên Bảy Lốp cầm đầu định đột nhập Bộ tư lệnh Hải quân. Tiểu đội này trang bị tiểu liên AK, lựu đạn tay và chất nổ. mặc thường dân mang khăn quàng cổ trắng băng tay đỏ buộc trên cánh tay trái có dấu hiệu "Liên đoàn an ninh thủ đô"

        Bọn chúng đi trên hai chiếc xe du lịch. Một sơn màu xanh mang VA không số và một sơn màu trăng mang số ED 6473.

        Vừa đến nơi, địch liền nổ súng bắn lính gác tại đầu cầu Cửu Long đối diện tượng Đức Trần Hưng Đạo. Chiếc xe VA tiến sát hàng rào cản đổ quân xuống bắn xối xả vào quân bạn. Tại vọng canh đầu đường này có hai hạ sĩ quan hải quân phản ứng lại bằng súng lục. Bộ tư lệnh Hải quân được báo dộng do tiếng nổ. Các nhân viên ứng chiến của hải quân từ trên lầu đã kịp thời bắn xuống yểm trợ. Một tên đặc công bị bắn chết ở ngay hàng rào cản. Một tên khác bị bắn ngã khi tới tiếp viện.

        Bọn chúng vẫn từ hướng cổng trường Mê Linh tấn công vào. Tiếng súng hai bên bắn nhau chát chúa. Khoảng 03g05 một xe tuần quân cảnh từ hướng cầu Thủ Ngữ nghe tiếng súng chạy lại. Quân xa này bị hỏa lực bất ngờ của chiếc xe địch mang số ED 6473 xả súng. Hai quân nhân Mỹ ngồi trên xe bị thương. Chiếc xe của quân cảnh Mỹ vì quẹo quá gắt để tránh làn đạn địch nên bị lật ngay ờ góc cổng trường.

        Địch vẫn tiếp tục mở tấn công vào Bộ Tư lệnh Hải quân. Một bộ phận địch nằm ở hàng rào cản bắn yểm trợ cho một bộ phận khác mang chất nổ vào cổng chánh của Bộ tư lệnh định xâm nhập nội vi của trại.

        Các nhân viên phòng thủ của hải quân từ trên lầu bắn xuống dữ dội. Ba tên địch xung phong vào trước bị bắn gục ngay ở cổng. Những tên còn lại bị dồn vào thế kẹt núp sau hàng thùng chướng ngại vật bắn chống trả. Một vài tên ở hàng rào phía sau lên tiếp viện men theo chân tường tới điếm canh đặt chất nổ. Một tiếng nổ phát ra khiến vách tường của ban canh phòng đại đội công vụ hải quân bị khoét một lỗ hổng. Hai tên đặc công theo lỗ hổng chui vào. Cả hai tên này đều bị quét ngã tại chỗ.

        Khoáng 03g40 khi tiếng súng đã im toán thám báo Bộ Tư lệnh Hải quân xuất trại xem xét. Một vài tên địch còn sót lại chưa kịp chạy đã bị hạ hoặc bị bắt. Nhưng trường hợp một tên bị hạ ở bụi cây tại cổng trường một tên khác bị hạ sau đống gạch của nhà thầu Nguyễn Văn Dần. Một tên khác nữa đầu hàng. Còn một tên chót vùng chạy vừa thoát khỏi cổng trường Mê Linh tới hãng rượu BGI thì bị quân nhân Mỹ đồn trú ở đó bắt. Kết quả: địch 10 tên bị bắn chết. 2 tên bị bắt sống, 7 AK, 1 súng lục Trung cộng và khoảng 100 ký plastic bị tịch thu. Bên ta 2 chiến sĩ hy sinh cùng với 9 người bị thương nặng nhẹ.

        Thông thường chỉ toán gác dưới cổng có vũ khí, còn các nhân viên ứng trực không có. Nhờ có lệnh báo động của Bộ Tổng Tham mưu lúc 11 giở khuya, sĩ quan trực nhật mới cấp vũ khí cho các nhân viên. Do đò, khi địch đột nhập vào. ta đã phản ứng kịp thời làm cho địch bi tê liệt ngay từ phút đầu. Theo kế hoạch của Việt cộng chúng định chiếm Bộ Tư lệnh Hải quân chớp nhoáng. Sau đó được quân tăng viện từ bên ngoài vào, chúng sẽ chiếm các tàu chiến bạn dọc theo sông Sài Gòn để yếm trợ cho cuộc nổi dậy cướp chánh quyền của dân chúng.

        Tấn công trại Phủ Đổng.

        Địch chiếm trại thiết giáp với ý định chiếm các chiến xa vì chúng mang theo các tài xế chiến xa thuộc Tiểu doàn 2 Cơ giới R để nếu chiếm được chiến xa chúng lái xe về đánh Sài Gòn. Nhưng trước kia trại này có để một số thiết giáp mới nay không có vì đã bổ sung cho các dơn vị cả.

        Sở dĩ trại thiết giáp bị thủng dễ dàng vì hệ thống phòng thủ sơ sài, bên trong chỉ có Bộ chỉ huy Thiết giáp vói khoảng 40 nhân viên vừa cư ngụ tại chỗ và vừa phụ trách canh gác

        Địch đánh ngay vào cổng chính. Khi xâm nhập trại, chúng bắt quân nhân và gia đình tập trung và khi rút lui chúng đã tàn sát. Một vải sĩ quan cao cấp thiết giáp bị tàn sát như Trung tá Nguyễn Tuấn với cả gia đình ngoại trừ một bé nhỏ 10 tuổi. Trung tá Huỳnh Ngọc Diệp.

        Vào ngày hôm sau, nhiều người thấy vài Commando car chạy đi chạy lại ở phía Tổng Y Viện Cộng Hòa. Đó là thiết giáp của Chi khu Gò Vấp vừa làm nhiệm vụ án ngữ địch phía ngang quận Gò Vấp và vừa làm nhiệm vụ tải thương để tránh các làn đạn địch bắn lẻ tẻ.

        Tấn công khu vực Pháo binh.

        Tại khu vực Pháo binh có trại Cổ Loa và trại Nỏ Thần gồm Bộ chỉ
huy Pháo binh, một vài hậu cứ của Tiểu đoàn pháo binh và căn cứ của Tiểu đoàn 61 pháo binh đóng trong trại Nỏ Thần.

        Địch chỉ thành công xâm nhập một phần khu trại Cổ-Loa.

        Trại Cổ Loa phòng thủ sơ sài. Tuy đuợc bộ Tống tham mưu ban lệnh báo động và một vài quân nhân sống ngoài trại biết địch xâm nhập và vào báo cáo nhưng bắt chợt địch xung phong vào cổng Tây Bắc của trại khiến tại đây có 1 Tiểu đội canh gác không thể ngăn chặn được địch đột nhập và chỉ ngăn chặn được khi nhờ các khẩu đại bác 105 ly của tiểu đoàn 61 pháo binh bắn trực xạ.

        Nhiều phần tử địch được chuyên chở bằng xe gắn máy từ Gò Vấp đến tăng cường cho mặt trận.

        Địch không vào được nên dùng bích kích pháo bắn vào và đồng thời đột nhập cư xá sĩ quan ở phía bắc để lùng bắt các quân nhân.

        Cả ngày mồng 2 Tết địch tạo áp lực nặng nề ở đây và công hãm cả quản lao Gò Vấp, Tuy quân tiếp ứng của ta chưa lên kịp nhưng chúng cũng không mờ được cuộc tấn công nào mạnh mẽ để làm chủ tình hình trên toàn thể khu vực này.

        Ngày mồng 3 Tết lực lượng Thủy quản Lục chiến thuộc Chiến đoàn B đến giải tỏa. Nhiều trận đụng độ rất gay go đã xảy ra nhưng đến buổi chiều, bên ta với hai Tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến đã làm chủ được tình thế.

        Rạng sáng ngày mồng 4 Tết, địch còn từ các hướng bắc và đông bắc mở một cuộc tấn công chót vào các căn cứ của pháo binh. Chúng đã thành công đột nhập vào một phần trại, khiến pháo binh của trại Nỏ Thần phải bắn trực xạ một lần nữa mới đẩy lui được địch. Trong cuộc tấn công này 2 khẩu 105 ly hư hại. Vào ngày mồng 4 Tết mật trận Gò Vấp mới yên nhưng địch lại chuyển hoạt động sang ngã năm Bình Hòa.

        Cũng kế từ sau biến cuộc này, Bộ chi huy pháo binh được rút về đặt trong vòng thành trại Trần Hưng Đạo Bộ Tổng Tham mưu.

        Một số sĩ quan pháo binh thiệt mạng trong biến cố: Trung tá Tô Ngọc Thọ pháo binh Sư đoàn 5, Đại úy Trần Mạnh thuộc Bộ chi huy pháo binh. Tấn công đài phát thanh.

        Các đặc công dịch ăn mặc giả cảnh sát dã chiến dường như chiếm đài phát thanh trước nửa đêm. Bọn chúng không có nhiều khoảng trên một Tiểu đội. Tuy nhiên chúng đã làm chủ được tình hình tại đài phát thanh một cách nhanh chóng và dễ dàng. Theo thường lệ tại đài phát thanh có một trung dội cảnh sát dã chiến canh gác nhưng không hiểu trong ngày

        Tết này có đầy đủ quân số không. Đơn vị cảnh sát dã chiến tại đây một phần rút lên trên lầu chống cự còn một phần chạy thất tán.

        Bọn đặc công đã mang chất nổ vào phá nhiều máy móc tại đài hư hỏng. Riêng căn nhà mới làm phía sau dùng làm văn phòng làm việc hồ sơ giấy tờ còn nguyên vẹn. Nhân viên đài chỉ có một tài xế trực bị bắn chết. Vào 5 giờ sáng lực lượng Nhảy dù tới phản công và lấy lại đài trước 7 giờ sáng. Tất cả 14 tên Việt cộng bị bắn hạ tại chỗ. Ta tịch thu được một ít vũ khí và chất nổ.

        Đài phát thanh tuy bị chiếm nhưng làn sóng truyền thanh vẫn được phát di. Vì đài phát tuyến ở Quán Tre nằm trong vòng bao của Trung tâm huấn luyện Quang Trung vẫn điều hành được.

        Được biết đài chính bị chiếm. Thiếu tá Hưng thuộc Khối chiến tranh Chính trị Trung tâm huấn luyện Quang Trung trình Chỉ huy trưởng là Đại tá Lê Ngọc Triển dùng ngay băng nhựa ghi nhạc hùng phát thanh

        Do đó váo buổi sáng mồng 2 mọi người chỉ nghe thấy nhạc với sự ngắt quãng của những mẩu tin về cuộc biến động do Bộ Tổng tham mưu chuyến lên Quán Tre cho phát thanh.

        Tấn công cổng sau Dinh Độc Lập.

        Địch không vào được bên trong và bị tiêu diệt ngay tại chỗ. Địch chỉ kịp bắn 2 trái B.40 vào đồn canh. Chiến sĩ ta giết 4 tên, bắt sống 2 tên, tịch thu 5AK và 1 xe chất nổ.

        Tại cao ốc 5 tầng đường Nguyễn Du, một vài tên địch nấp bắn vào dinh Độc Lập mãi 2 hôm sau cảnh sát mới thanh toán được.

        Tấn công cổng số 4 và cổng số 5 Bộ Tống tham mưu.

        Cổng số 5 dành cho các gia đình sĩ quan cao cấp trong trại đi lại.

        Vào khoảng 2 giờ đêm mồng một, một vị tướng lãnh vừa đi khuya về. Cổng vừa mở, xe vị Tướng lãnh vừa vào. Chỉ một lát sau, nhiều phần tử địch nấp sẵn bên con đường nhỏ là đường Trương Quốc Dung ở đối diện với cổng số 5 tấn công sang. Các phần tử địch đã đi đến nơi này trên một xe hàng từ đường Công Lý rẽ vào đường Trương Quốc Dung và khi đi hết đường này để rẽ vào đuờng Võ Tánh thời cho xe dừng lại. Cán binh ở trên xe nhảy xuống bố trí và mở tấn công vào cổng. Dường như trước đó cũng đã có nhiều cán binh địch tới khu vực này ở luẩn quất quanh vùng chùa Long Hoa.

        Khi toán quân địch xung phong lại phía cổng, các phần tử còn lại nấp ở trên bắn yểm trợ cho chúng đột nhập

        Tại cổng số 5 lúc ấy, ta chỉ có năm quân nhân canh gác trong đó có hai quân cảnh. Hạ sĩ Thảo ở tại cổng số 5 đã phản ứng rất lẹ làng. Anh vác cây Trung liên Bar bắn ngay vào toán xung phong địch khiến chúng trùn lại không đột nhập qua cổng được.

        Ngay lúc đó một xe quân cảnh Mỹ đi tuần tiễu cũng từ đường Trương Quốc Dung tới, thấy xe thường dân kia đang dùng súng bắn vào cổng trại, quân cánh Mỹ trên xe liền phản ứng ngay bắn chết ba tên đặc công Việt cộng trên xe.

        Các toán Việt cộng nắm phục sẵn tại chùa Long Hoa nổ súng bắn trả vào xe quân cảnh Mỹ, các quân nhân Mỹ trên xe vừa bị chết vừa bị thương.

        Các toán đặc công địch lại xung phong vào cổng. Bên trong Hạ sĩ Thảo cầm trung liên Bar bắn lại rất anh dũng.

        Cũng may ngay lúc đó có toán lính gác tư dinh của một tướng lãnh Hoa Kỳ ở gần chùa Long Hoa bắn xéo lại cổng số 5 yểm trợ. Đồng thời một quân xa của Hoa Kỳ mang lính tới thay phiên toán lính canh tư dinh vị tướng Hoa Kỳ. Việt cộng bắn B.40 vào xe. Xe này bốc cháy gây thêm một số quân nhân Mỹ vừa bị thương và chết.

        Do các vụ này địch không đột nhập được vào cổng.

        Xem ra các thành phần địch dự vào cuộc tấn công này đều thuộc đơn vị F.100 bọn chúng định tấn công vào cổng để trước hết bắt các tướng lãnh và các sĩ quan cao cấp Việt Nam. Trong kế hoạch đánh chiếm, chúng chia quân đánh vào cổng số 4 ở đường Võ Di Nguy và cổng số 2 và số 5 tại đường Võ Tánh. Riêng đối với cổng số 1 nhằm vào một khu vực có nhiều cơ quan Việt Mỹ được canh gác cẩn thận và cổng số 3 vào một khu trong trại chúng không sắp đặt quân để đánh vào.

        Tại cổng số 4 một số đặc công đã trèo tường vào trường sinh ngữ từ sớm, nhưng vì toán quân chính đánh vào khu vực này tới trễ, mãi ngoài 7 giờ sáng mới khai hỏa¹. Toán quân địch đánh vào cổng số 5 lại chẳng may bị thẩy bị do sự can thiệp ngẫu nhiên của quân Mỹ. Vì sự thất bại ở cổng số 5 nên địch không tấn công vào cổng số 2. Do đó toàn bộ kế hoạch của địch tấn công vào Bộ Tổng tham mưu bị thất bại. Vào buổi sáng ngáy mồng 2 khi toán quân dịch từ vườn Thơm đến đột nhập cổng số 4, chúng không khai thác lỗ hổng để tiến sâu vào vì không bắt được liên lạc với các toán khác. Hơn nữa trời lại sáng tỏ gây cho chúng nhiều thất lợi.

        Tại Bộ Tổng tham mưu trong giờ phút ngặt nghèo này chỉ có một Đại đội ứng chiến thuộc thành phần văn phòng khoảng 80 người và mấy chiến xa.

        Ngay sau khi địch đã thất bại không đột nhập được vào cổng số 5 cũng không có thêm quân tăng cường cho cổng này, dù những tiếng súng của địch và của ta vẫn nổ.

        Ở ngoài phố, lính Mỹ ở tư dinh đối diện cổng số 5 và một vài quân nhân gác cổng này bắn lẻ tẻ suốt đêm đến sáng. Còn dịch ở phía chùa Long Hoa cũng thỉnh thoảng bắn lẻ tẻ sang. Có lẽ chúng đổ chừng quân ta đã tăng cường bố trí cẩn thận. Chúng đã mất cơ hội bất ngờ nên không đánh sang.

-----------------------------
        1. 7g05 địch vào cổng số 4 bắn B.40 sập lô cốt cổng có bốn quân nhân canh gác đều bị chết. Toán ứng chiến đại đội Tổng Hành dinh nổ súng bắn. Địch lui lại bố trí lại khu trường sinh ngữ quân đội. Thiếu to Trần Lê Tài Chi huy toán ứng chiến bị thương nhẹ ngay từ loạt  đạn đầu của địch, rút toán ứng chiến về án ngữ ngang trường tiểu học quân đội ở cách cổng trại 200 thước.

        Vào gần sáng, Đại đội Tổng Hành dinh cho một xe quân cảnh đi tuần ra bên ngoài chạy từ cổng số 1 xuống gần cổng số 5. Cuộc tuần tra này tiến hành vô sự.

        Sĩ quan trực cấp tá Bộ Tổng Tham mưu Thiếu tá Nguyễn Đang Chất nhận lệnh của Thiếu tướng Tham mưu Trưởng Liên quân trong đêm điều động toán ứng chiến đối phó. Vị sĩ quan này bị thương nhẹ khi thi hành công tác.

        Mãi 09g00 sáng hôm sau, lực lượng Nhảy dù được gửi đến. Từ lúc đó người ta mới tin là Bộ Tổng tham mưu thật sự thoát hiếm.

        Người ta kế lại rằng khi địch đã nổ súng ngay chính vào Bộ Tổng Tham mưu, binh sĩ vẫn không tin là Việt cộng tấn công. Họ cứ cho rằng đó là một cuộc đảo chính, vẫn giữ thái độ thụ động như mấy lần đảo chính trước. Cũng may là Việt cộng không tràn vào, nếu họ tràn vào, Bộ Tổng Tham mưu sẽ phải chịu những thiệt hại đáng kể.

        Quân sĩ bị hại kể cả chết lẫn bị thương thuộc vòng trại của Bộ Tổng tham mưu trong vụ biến động này là 23 ngươi.

        Tấn công Trung tâm Huấn luyện Quang Trung.

        Đêm mồng 1 rạng mồng 2 Tết, một lực lượng địch khoảng 2 Tiểu đoàn gốm 1 Tiểu đoàn của Trung đoản 271/CT 9 và Tiểu đoàn U56 xâm nhập từ phía bắc vào vùng Hóc Môn. Vào khoảng 3 giờ khuya, bọn chúng xuất hiện trước cổng số 1 giáp ranh trại Châu Văn Tiếp. Trước khi tiến vào cổng trại, chúng đốt trường học và trụ sở xã Trung Mỹ Tây. Sau đó kéo quân tiến ngay vào cổng chính. Các quân canh gác thấy chúng đi tới lại tưởng trạm kiếm soát liền bắn một phát súng sau xem phản ứng của toán quân này ra sao. Quả nhiên chúng nổ súng ngay vào trạm kiếm soát. Một khẩu đại liên của ta mới được bố trí trên nóc đồn canh từ 11 giờ đêm nổ súng vào toán dịch. Vì bọn chúng vào quá gần và bị hỏa lực của đại liên bắn rát quá nên cuống quít rút xuống một bờ mương. Nhưng bờ mương này lại nằm dọc theo hướng súng đại liên nên toàn bộ toán quân đi đầu đều bị bắn chết. Tổng số chết của địch bỏ lại tại trận 40 tên, 6 bị bắt. ta tịch thu 30 súng đủ loại. Bạn chi có 2 tử thương và 5 bị thương.

        Theo thông thường tại mỗi đồn canh chi có một bán tiểu đội canh gác. Nhưng vào ban chiều, nhà trường nhận được lệnh báo dộng của Bộ Tổng tham mưu nên đã tăng cường cho mỗi trạm một đại liên với ba binh si vào khoảng 11 giờ đêm.

        Người ta cũng không hiểu tại sao địch lại chủ quan đến như vậy.

        Vào buổi sáng hôm sau. Trung tảm Huấn luyện Quang Trung sử dụng lực lượng cơ hữu hành quân tào thanh xung quanh trại, tiêu diệt thêm được một số Việt cộng khác.

        Các trận đánh trong vùng ven đô sau tổng công kích đợt 1

        Cuộc tổng còng kích của Việt cộng trong dịp Tết Mậu Thân mở vào 28 tinh lỵ và địa điểm trọng yếu với một quân số khoảng 97 Tiểu đoàn gồm đầy đủ thành phần tác chiến, tham mưu, hậu cần, chính trị và du kích đã không thành công.

        Lực lượng tham chiến dịch cầm cự tại các nơi trong ít ngày đều bị đẩy lui ra ngoài, ngoại trừ thành phố Huế nhờ có thời tiết ẩm ướt và mây mù đã cầm cự được lâu.

        Tuy bị đẩy ra nhung còn tham tiếc một chiến thắng tường tượng, Việt cộng vào tối ngày thứ bảy 17-2 lại cố gắng tập trung lực lượng mở trận tổng cổng kích mà ta gọi là cuộc tổng công kích giai đoạn 2.

        Đợt tấn công này xảy ra rải rác ở nhiều nơi nhưng cường độ không đáng kể và chỉ diễn tiến trong một thời gian ngắn.

        Người ta thấy địch có khả năng quy tụ quân số quanh các thị trấn nhưng dù vậy địch không thể làm hơn được bằng những chiến thắng tại thị trấn.

        Một điều ghi nhận là địch có khả năng duy trì các cuộc pháo kích nhất lả trên chiến trường miền Nam địch mới mang ra sử dụng một loại hỏa tiễn do Nga-sô chế tạo. Đó là hỏa tiễn 122 ly với tầm tác xạ tối đa 11 cây số và với sức công phá của một khối 46 ký chất nổ.

        Đối với thủ đô Sài Gòn, trong đợt tổng công kích này, địch đã mở màn bằng một cuộc pháo kích vào phi trường Tân Sơn Nhất.

        Cuộc pháo kích xảy ra lúc 1g20. Ngoài phi trường, các quả đạn còn rơi vào Phái bộ Viện trợ Hoa Kỳ tại căn cử Tân Sơn Nhất, Nha cảnh sát đô thành, đài ra đa Phú Lâm.

        Trong đêm, 100 quả dạn bích kích pháo 82 ly và 37 hoả tiễn 122 ly rơi rải rác vào phi trường.

        Một quà rơi vào phòng đợi của phi truờng đang có 88 thủy quân Mỹ thuộc lực lượng tuần giang Cửu Long đợi chuyến phi cơ lên đường hồi hương. Quả nổ này gây cho 6 người chết và vài chục người bị thương. Đại bản doanh của tướng Westmoreland đặt trong căn cứ Tân Sơn Nhất bị trúng 6 trái súng cối. Không gây cho ai bị thương hoặc chết. Không đoàn 33 Việt Nam có một phi cơ C.47 bị hủy, 1 chiếc khác hư hại. Bốn phi cơ Hoa Kỳ bị hủy và 1 chiếc khác bị hư. Tổng số tổn thất về nhân viên : 7 chết, 131 bị thương trong đó có 67 người phải vào nhà thương. Một phi đạo bị hư đôi chút.

        Cuộc pháo kích vào khuôn viên Nha cảnh sát đô thành làm cho 5 nhân viên cảnh sát thiệt mạng và 40 bị thương nặng nhẹ. Địch bắn vào đây khoảng 20 bích kích pháo 82 ly. Qua đêm hôm sau hối 10g10, địch pháo kích khu nhà cửa của dân ở phía sau Nha Thanh tra Lao động, người ta thường gọi là khu xóm chùa Phật Ấn.

        Ngoài ra, địch mở một cuộc tấn công bộ binh ngay trong đêm vào cầu Bình Lợi nhằm phá sập cầu này và cầu Xa Lộ nhưng địch bị Thủy quân Lục chiến đẩy lui. Trận dánh kéo dài tới 7g30 sáng 18-2 mới kết thúc.

        Trong đêm 17 rạng ngày 18-2, Việt cộng còn mở cuộc tấn công vào Tân Thới Hiệp nằm trên đường Hóc Môn. Xóm Mới.

        Khu vực này do Chiến đoàn 2 Nhảy dù trách nhiệm. Chiến đoàn 2 Nhảy dù đang hành quân ngoài vòng dai đô thành ở phía sau phi trường Tân Sơn Nhất thuộc vùng Bà Quẹo, Vinatexco, Trung tâm Huấn luyện Quang Trung, Gò Vấp, Chí Hòa và Bảy Hiền.

        Tiêu đoàn Quyết thăng thuộc trung đoàn Phú Lợi đã đụng độ với Tiểu đoàn 8 nhảy dù ở phía tây bắc địa điểm kể trên trong suốt đêm.

        Vào đêm hôm sau 18 rạng ngày 19-2 Việt cộng mở trận đánh vào khu vực Phú Lâm. Việt cộng đã điều động 2 Tiểu đoàn chinh quy của chúng để thanh toán Tiểu đoàn 30 Biệt động quân và tiếp theo đó sẽ tái kích vào đô thành.

        Đó là 2 Tiểu đoàn chính quy 1 và 6 của Việt cộng. Tiểu đoàn 6 tấn công vào Tiểu đoàn 30 Biệt động quân và Tiểu đoàn 1 yểm trợ cho Tiểu đoàn 6. Tiếu đoàn trưởng cũ của Tiểu đoàn 6 là Năm Xuân và Tiểu đoàn phó cũ là Từ Vũ và toàn Bộ chỉ huy Tiểu đoàn đã chết trong cuộc hành quân vào thủ đã Sài Gòn trong dịp Tết.

        Trưa ngày 19-2 một đơn vị bộ binh cơ giới của Mỹ đã giao tranh với một số Việt cộng ở cách Hóc Môn 2 cây số về phía nam và cách Sài Gòn 15 cây số về phía tây bắc. Trận chiến khởi đầu từ trưa và kéo dài đến 18g45.

        Cũng trong ngày 19-2, Thủy quân Lục chiến ta lục soát các khu vực ngả năm Bình Hòa cầu Bình Hòa và Hàng Xanh gây cho địch một vài thiệt hại.

        Đêm 19-2 các cuộc giao tranh dữ dội lại diễn ra tại vùng xung quanh Tân Sơn Nhất. Địch tăng viện và tạo áp lực tại phía bắc Trung tâm Huấn luyện Quang Trung.

        Khuya đêm 19-2 địch dùng B.40 bắn sập lô cốt và giặt mìn phá hoại cây cầu Gò Dưa cách Quân Trấn Thủ Đức hơn 1 cây số.

        Ngày 20-2 địch pháo kích vào hãng Equipment và chiếm dóng hẵng dệt Sico-vina tại Thủ Đức. Một trận chiến quan trọng đã diễn ra từ trưa đến tối tại Cầu Tre, Tân Thới, Phú Thọ Hòa cách trường đua Phú Thọ lối hơn 3 cây số về phía tây bắc. Trực thăng, phản lực và đại bác đã yểm trợ cho bộ binh. Địch dùng cả liên thanh phòng không để chống trả. Vùng này lả một trong mấy đường mà Việt cộng đã xâm nhập thủ đô hôm Tết và trong vài ngày vừa qua đã đặt súng cối pháo kích vào thủ đô...

        Cho tới sáng 21-2 Tiểu đoàn 33 Biệt động quân đã cầm chân địch tại khu vực này trong khi từng loạt đại bác và phi cơ oanh tạc dữ dội vị trí địch.

        Tiểu đoàn 33 Biệt động quân đá mất một tiếng rưởi đồng hồ để tiến qua một cánh ruộng rau muống lối 300 thước và tràn vào chiếm các cao ốc tiếp giáp với phòng tuyến của dịch.

        Tuy nhiên địch vẫn cố gắng xâm nhập cà ở phía tây bắc đô thành ngày 21.2, một lực lượng địch khoảng một Tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 272/CT9 đã bị trung đoàn 3 Sư đoàn 25 Hoa Kỳ chặn đánh tại xã Vĩnh Lộc, Tân Bình cách ranh giới Sài Gòn 6 cây số về phía tây - bắc.

        Sau trận này, áp lực địch vẫn đè nặng tại khu vực trên. Cũng kể từ trung tuần tháng 2.68. người ta thấy Sư đoàn 9 Việt cộng, một đơn vị được coi là thiện chiến nhất xuất hiện tại Hóc Môn. Dường như Sư đoàn này muốn cố gắng tạo một chiến thắng quân sự để bù đắp vào các sự thiệt hại của chúng trong cuộc tống công kích bị thất bại vừa qua.

        Sư đoàn 9 Việt cộng toan xâm nhập Trung đoàn 272 theo ngả Vĩnh Lộc và đã bị lực lượng của Hoa Kỳ chặn đánh khiến chúng bỏ lại 132 xác chết. Trung đoàn 273 tạo áp lực tại vùng Gò vấp bị lực lượng nhảy dù cùa ta án chặn nén không tạo được cơ hội mở mũi dùi vào thủ đô. Còn Trung đoàn 271 được bối trí luẩn quất ở Hóc Môn làm lực lượng tăng viện cho các toán quân hoạt động phía trước.

        Để đối phó với mọi de dọa này, ta vẫn phải duy trì nhiều binh sĩ ở Sài Gòn, gồm có 2 Chiến đoàn nhảy dù, 1 Liên đoàn thủy quân Lục chiến, 1 Liên đoàn Biệt động quân và các dơn vị mới được tạo lập bằng những quân nhân khóa-sinh, Phòng, Sở để tăng cường cho việc phòng thủ. Trực tiếp tham gia vào các cuộc hành quân giải tỏa đô thành còn có 2 Lữ đoàn Hoa Kỳ đóng ở ngoại ô để mở các cuộc hành quân ở bên ngoài. Lực lượng Hoa Kỳ này do Trung tướng KEITH L.WARE chỉ huy đóng bản doanh ngay trong vòng thành Bộ TổngTham mưu. Các công tác đào hầm hố và làm các công sự chiến đấu bằng bao cát và chăng kèm gai dược xúc tiến nhanh chóng tại các cơ quan quân sự tại thủ đô để chống pháo kích.

        Đêm 22.2 khoảng l0g ta đụng địch ở sau kho xăng Gò Vấp và ta đã đẩy lui dược.

        Ngày 23.2, tình hình an ninh tại các khu ven biên tương đối lắng dịu. Thời vào tảng sáng ngày 24.2 từ 4g40 đến 5g30, Việt cộng lại pháo kích phi trường Tân Sơn Nhất và vùng ven biên phía bắc thủ đô. Khoáng 22 trái dạn vừa BKP.82 ly và hỏa tiễn 122 ly rót vào khu căn cứ Tân Sơn Nhất gây cho 3 quân nhân thiệt mạng, 17 bị thương, 3 máy bay bị hư hại, tại đây địch pháo kích làm 2 đợt cách nhau 3 phút. Một quả rơi vào vòng thành Bộ Tổng Tham mưu gây 2 binh sĩ bị thương. Một quả lựu đạn khác rơi vào một cân nhà dân tại khu Lăng Cha Cả. Nhà cháy chỉ còn một đống gạch vụn. Hai gia đình vô tội gồm 11 người trong nhà bị chết. Địch pháo kích từ vùng phía nam phi trường cũng như mấy lần trước đều ở phía này. Khi bị máy bay săn tìm chúng chỉ đổi chỗ ít nhiều về phía Tây cũng trong khu đầy mồ mả này.

        Sau vụ thất bại đêm 22.2, địch lại cố đánh kho xăng tại xã An Nhơn Gò Vấp vào đêm 24 rạng ngày 25.2. Khởi đầu chúng mở nhiều đợt pháo kích và sau đó xua quân vào để tấn công. Nhưng đẫ bị lực lượng phòng thủ tại nơi này đánh bật ra.

        Vào sáng ngày 24.2, Liên quân Việt Mỹ có thiết giáp, phi cơ yếm trợ tiếp tục tào thanh địch đang gây áp lực và lẩn quất trong vùng các xã

        Xuân Thới Sơn, Xuân Thới Thượng và Tân Thới Trung cách Sài Gòn 10 cây số về phía tây bắc. Cuộc chiến kéo dài đến chiều. Pháo binh, trực thăng võ trang và oanh tạc cơ đã yểm trợ đắc lực cho bộ binh. Đến 20g vẫn còn những đụng độ nhẹ. Kết quả 20 địch bị bắt, 5 địch bị giết, 10 vũ khí cá nhân bị tịch thu. Về phía ta có 2 tử thương. Lực lượng địch mà ta đụng độ gồm khoảng chừng 400 tên đuợc trang bị cả súng phòng không. Một trực thăng của cố vấn Tiểu đoàn nhảy dù bị bắn rơi nhưng không ai bị thương.

        Mặt khác, tại vùng Hóc Môn cách Sài Gòn 14 cây số. Lữ đoàn 3 thuộc Sư đoàn 25 Bộ binh Hoa Kỳ đụng dịch cũng vào buổi sáng ngày 25. 2 và diệt được 32 dịch. Sau cuộc đụng độ ngắn ngủi, địch quân đã tháo chạy. Hoa Kỳ có 2 tử thương, 10 bị thương.

        Hành quân vào vùng thuộc quận Hóc Môn cách ven Thủ đô Sài Gòn 5 cây số về hướng đông bắc, ngày 1.3.68 Tiểu đoàn 6 Nhảy dù gồm 2 Đại dội 61 và 64 chia làm 2 cánh quân tiến đến mục tiêu và trận đánh ác liệt đã xảy ra vào lúc 8g. Lực lượng địch là Đại đội B2/A7 thuộc đoàn Phú Lợi 3 Việt cộng. Vào quá muộn, quân ta đã làm chủ trận địa hạ sát 72 Việt cộng tại chỗ, tịch thu 2 thượng liên, 10 AK, 2 súng lục Trung Cộng. Bên ta có 5 chiến sỉ hy sinh, 7 bị thương. Trong số dịch chết có tên Đinh Hữu Chính, Đại đội trường B2/A7 và tên Trần Văn Ngự chính trị viên Đại dội.

        Cũng kể từ ngày này, Liên quân Việt Mỹ tổ chức nhiều cuộc hành quân giải tỏa các khu vực ngoài đô thành.

        Tại phía cầu Bình Lợi, để giải tòa áp lực địch, một cuộc hành quân gồm có các binh chủng Hoa Kỳ tham chiến đã diễn ra tại khu tam giác quận Thủ Đức. quận Lái Thiêu và quận Dĩ An trong đó những trọng điểm là rừng Đồng An, rừng Dâu trú khu Lò chén, Thuận Giao, mật khu rừng Cò Mi. Bên ngoài khu tam giác có nhiều đơn vị bộ binh gồm Thủy quản Lục chiến và Biệt động quân với sự yểm trợ của thiết giáp, giang đỉnh hợp thành một hàng rào bao quanh. Trong khu này ước lượng có 4000 quân dịch gồm những đơn vị chinh quy, chủ lực địa phương VC đã thất bại trong vụ tấn cống vào đô thành và vùng phụ cận Gia Định hôm đầu Xuân Mậu Thân và nhất là đơn vị đã đột kích Bình Lợi, Bình Triệu vào ngày 19.2. Cuộc hành quân này không đạt được kết quả mong muốn. Dường như địch quân cố né tránh nên không có cuộc chạm súng nào quan trọng ngoài những vụ chạm súng lẻ tẻ mang đến cho dịch một vài thiệt

        Lần thứ ba sau cuộc tổng công kích, địch pháo kích phi trường Tân Sơn Nhất bằng hỏa tiễn 122 ly. Các quá đạn mãi đến 9 giờ sáng ngày 2.3 hãy còn bắn vào phi trưởng. Tổn thất nhân mạng nhẹ. Thiệt hại vật chất không đáng kể ở các khu vực thuộc Chợ Lớn, địch cũng pháo kích rải rác.

        Ngày 7.3 vào hồi 14g30 tại Bà Điểm và xã Tân Thới Trung, một cuộc đụng độ khá ác liệt dã xảy ra giữa các đơn vị thuộc Tiểu đoàn 8 Nhảy dù và quân địch. Cuộc tác chiến đã kéo dài suốt 3 tiếng đồng hồ với 4 phản lực cơ thay nhau tới trợ chiến.

        Trong những ngày kế tiếp, nhờ những cuộc hành quân ven đô, tình hình chiến sự tại đô thành láng dịu, không còn có một cuộc tấn công nào bằng bộ binh và những cuộc pháo kích cũng chấm dứt.

        Kết quả thiệt hại giữa ta và địch trong các tháng 2 và 3-68 tại Biệt Khu thủ đô như sau:

        Thiệt hại ta: tử thương 323, bị thương 907, vũ khí bị mất 28 trong đó có 5 vũ khí cộng đồng.

        Thiệt hại địch: tử thương 5.289, bị bắt 415, vũ khí bị tịch thu 1.934, trong đó gồm 1.544 cá nhân và 390 cộng đồng.

        Thống kê này được trích dẫn trong các báo cáo hoạt động hành quân cùa Bộ Tổng tham mưu P.3 các tháng 2 và 3-68.

        
        Các trận đánh trong đợt 2

        Thời kỳ thứ nhất (5-12/5/68)

        Ngày 5-5-68

        Tấn công vào Sài Gòn khởi đầu bằng một trận pháo kích bằng đạn hỏa tiễn 122 ly và BKP 82 ly vào lúc 0g30 sáng. Những trái đạn đã bắn vào nhiều địa điểm trong đô thành và vùng phụ cận:

        - Một số lớn vào phi trường Tân Sơn Nhất không gây đuợc một sự thiệt hại nào dáng kể.

        - 1 trái nổ gần nhà đại sứ Bunker.

        - 1 trái nổ gần chợ Bến Thành.

        - 1 trái nổ làm sập nhà hơi điện trước bệnh viện Phuớc Thiện và căn nhà lầu số 314 đường Nguyễn Trãi.

        - 11 trái khác nổ rải rác ở đường Tự Do, Thống Nhất. Hoàng Diệu. Huỳnh Thúc Kháng, Ngô Đức Kí.

        Sau đó địch xuất hiện tấn công vào lực lượng Thủy quân Lục chiến án ngữ trên trục giao thông xa lộ, tấn công cầu Bình Lợi, tấn công cầu xa lộ
Phan Thanh Giàn, tấn công bót Cầu Tre tại vùng Bình Thới. Các cuộc tấn công này xảy ra trong khoảng thời gian từ 03g30 đến 5giờ sáng không mang lại cho địch một thắng lợi cụ thể nào. Nhưng qua các cuộc tấn công này địch đã xâm nhập và bám chắc vào các khu dân cư tại vùng Thị Nghè cùng một khu phố thuộc Đa Kao và tại vùng Bình Thới thuộc Chợ Lớn.

        Trong khi đó vào khoảng gần sáng tại nội thành, nhiều phần tử địch nổ súng lẻ tẻ và bắc loa tuyên truyền. Đó lá những toán cán bộ và đặc công võ trang tuyên truyền địch. Bọn chúng đã xuất hiện tại các đường Phố Cơ Điều. Nguyễn Trãi, Trần Quý, Phan Văn Trị, Cô Giang, Đề Thấm, Nguyễn Thiện Thuật, Cao Đạt và Trần Bình Trọng.

        Ngoài các hoạt động trên, một toán địch mưu toan đột nhập vào Ty cảnh sát Quận 8 nhưng không thành công. Một toán khác đã xâm nhập được vào tòa hành chánh Quận 5 treo cờ và đốt một số hồ sơ.

        Ngay sáng sớm ngày 5/5, các lực lượng phản kích của ta đã mỡ các cuộc hành quân thanh toán và ngăn chặn.

        Một đơn vị BĐQ tiến sang giải tỏa khu vực Bình Thới khi tới Phú Bình ngang lò da Phú Thọ thời đụng độ với địch. Vì địch bám trong các nhà cửa của dân chúng và dân chúng còn bị kẹt trong vùng địch nên trận đánh tiếp diễn suốt ngày ta vẫn không làm chủ được tình thế.

        Một lực lượng khác gồm TQLC phối hợp với Cánh sát dã chiến cũng đã tới khu Thị Nghè ngay khi trời chưa sáng. Các lực lượng chỉ ngăn chặn không cho địch tràn lan sang những khu dân cư khác và vì ngõ ngách và khu phố' toàn nhà kiên cố nên lực lượng bạn chỉ cố gắng xiết chặt vòng vây và tiến chiếm từng nhà không thể đẩy địch ra khỏi trong ngày dược. Một điều tai hại cho ngành cánh sát là Chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Lan tới chi huy mật trận này đã bị thương nặng vào buổi trưa.

        Tại xóm Chiểu quận 4, bốn thiếu nữ VC chưa kịp hoạt động gì đã bị nhân viên an ninh ta bắt, tịch thu 4 súng lục Trung Cộng.

        Tại quận 5 khoáng 7 giờ sáng bọn địch vẫn chiếm tòa hành chánh Quận 5, Trung tá Trương ty cánh sát đích thân tới giải tỏa.

        Tại Quận 6, ngoài vụ đụng độ ở Bình Thới, áp lực địch rất mạnh khiến ngay trong buổi sáng dân cư rất nhốn nhác bồng bế nhau di tản cư. Vào buổi chiều, các quận 6, 7 và 8 đã có những áp lực rất mạnh của địch. Chính tại Quận 8 trong đêm 4 rạng 5 địch đã đặt BKP 82 ly để bắn vào đô thành. Tuy rằng trong ngày 5/5 chưa có vụ dụng độ nào chính thức xảy
ra tại các quán này nhưng ngươi ta cho xâm nhập lén lút vào được.

        Kết quả từ 4 giờ sáng 5/5 đến 18 giờ chiều, trong 8 quận đô thành ta đã hạ được 32 dịch, 25 bị bắt sống và tịch thu 70 vũ khí đủ loại. Về phía cảnh sát dã chiến có 6 chiến sĩ bị hy sinh.

          
        Ngày 6.5.68

        Địch lại mở thêm mặt trận ngã tư Bảy Hiền. Một đơn vị địch xâm nhập từ hương lộ 14 qua đường Hồ Tấn Đức, Lê Văn Duyệt ngã tư Bảy Hiền vào nghĩa trang quân đội Pháp.

        Ngay sau dó một lực lượng nhảy dù của ta được điều dộng từ Biên Hòa và đã thanh toán xong toán địch này trong ngày.

        Buổi chiều ngày 6.5 vào 18g 00 một nhóm đặc công dịch lại xuất hiện ở cổng xe lửa số 6. Sơ khởi chúng bắn chết một quân nhân Hoa Kỳ di Honda ngang qua. Kế đó, ta mở cuộc hành quân thanh toán tuy bắn chết được 3 tên nhưng bọn chúng vẫn lẩn lút trong khu xóm dọc đường hỏa xa.

        Trong suốt ngày, các trận đánh tại Thị Nghè vẫn tiếp diễn với một mức độ yếu hơn hôm truớc. Nhưng trận đánh tại Bình Thới vẫn không có tiến triển mặc dù ta dã dùng đến không quân oanh kích.

        Ban dèm, địch lại pháo kích. Các quả đạn rớt bừa bãi vào đường Nguyễn Cảnh Chân khu gần nhà đèn Chợ quán, bến xe lô đường Nguyễn Huệ và Nha cảnh sát đô thành. Một quả hỏa tiễn 122 ly trúng khách sạn Catinat đại lộ Nguyễn Huệ.

        Ngày 7.5.68

        Địch xuất hiện ở quận 8 tại đường Phạm Thế Hiến. Tình hình tại vùng Bình Thới khẩn trương thêm. Suốt buổi sáng, các lực lượng bộ binh không làm sao tiến vào các khu vực trên được, nên buổi chiều từ 15 giờ đến 18 giờ các khu trục cơ và phản lực thi nhau oanh kích vào cả hai khu vực trên, nhất là khu vực Bình Thới.

        Ngày 8.5.68

        Tình hình Chợ Lớn trở nên nghiêm trọng hơn. Địch xâm nhập vào khu vực cầu Bình Tiên. Một số khác xuất hiện ở ngã tư đường Hậu Giang, Minh Phụng và các khu kế cận như khu Bãi Sậy, hãng dệt Nam A, Lò Gốm. Một lực lượng của ta vào buổi sáng được tăng viện tới khu này mới làm giảm được áp lực địch và dồn chúng vào khu Lò Gốm. Vào lúc 13g 00 phi cơ trực thăng bắt đầu xa kích khu này.

Tình hình tại quận 8 cũng rất khẩn trương. Trong buổi chiều, khu trục cơ ta oanh kích vào một vài địa điểm tại vùng này.

        Ngày 9.5.68

        Một trận mới mở ra ở vùng Khánh Hội. Địch tập trung quân tại vùng Tân Thuận Đông uy hiếp quận 4.

        Một mật trận mới nữa mở ra tại Tân Thới Hiệp, Gò Vấp nhưng lực lượng địch bị quân Nhảy dù cùa ta chặn đánh khiến chúng bị thiệt hại nặng và phải bỏ ý định xâm nhập vào thành phố qua ngả này. Trận này đến ngày  11.5 mới chấm dứt hẳn.

        Mặt trận Chợ Lớn trở nên gay cấn. Tình hình buổi sáng cho thấy ở đây có 3 mật trận chính.

        - Mặt trận Phạm Thế Hiển thuộc vùng quận 8 - tại vùng này địch rất mạnh uy hiếp ta trầm trọng kể từ đêm 8 rạng ngày 9.5.

        - Mặt trận Bình Tiên tại dây địch chiếm hãng rượu Bình Tây.

        - Mặt trận Minh Phụng, mặt trận này ăn thông qua Xóm Giá, Cầu Tre, Binh Thới địch chiếm các cao ốc cố thủ.

        Các lực lượng BĐQ của ta có chiến xa của Sư đoàn 9 Hoa Kỳ yểm trợ hồi 9giờ 00 sáng mở một cuộc phản công dữ dội vào khu Minh Phụng. Cùng lúc đó nhiều trực thăng võ trang xạ kích yểm trợ. Nhiều đám cháy đã bốc lên tại khu vực này đến chiều chưa tắt.

        Đêm khuya vào lối 04giờ00 sáng rạng ngày 10/5, địch lại pháo kích vào phi trường Tân Sơn Nhất trên 10 quả dạn hỏa tiễn 122 ly.

        Ngày 10.5.68

        Mặt trận Khánh Hội trở nên trầm trọng trong đêm 9/5. Vào buổi sáng sớm ngày 10.5, chiến xa Mỹ và bộ binh tiến vào nằm bố trí hai bên cầu Tân Thuận.

        Mặt trận cầu chữ Y trở nên gay cấn vào quá trưa khiến khu trục cơ phải oanh kích liên miên từ 14giờ00 đến mãi 18giờ00. Tiếng súng nổ suốt đêm với nhiều đám cháy cao ngất tại khu vực này.

        Mặt trận Minh Phụng vẫn tiếp diễn suốt ngày rất ác liệt.

        Một sự kiện cũng được ghi nhận là vào buổi trưa cầu tạm Thị Nghè Sài Gòn bị sụp đổ vì sức nặng của một xe thiết giáp Mỹ đi qua.

        Ngày 11.5.68

        Mặt trận cầu chữ Y tiếp diễn sôi nổi suốt ngày. Vào buổi sáng một lực lượng của Sư đoàn 9 Hoa Kỳ có chiến xa yếm trợ đã vượt cầu chữ Y xung phong vào các phố Phạm Thế Hiến, Âu Dương Lân. Một cuộc ác chiến đã xảy ra tại đây mãi gần tối ta mới làm chủ được tình thế và giải vây cho một lực lượng bạn bị địch vây cố thủ trong trường trung học La San. Cho đến tối các đám cháy tại vùng này vẫn còn cất cao.

        Tại mặt trận Chợ Lớn gồm các khu vực Minh Phụng, đường 46, đường Phú Thọ tình hình tạm yên. Quân ta đã làm chủ được tình thế tại đây. Vào buổi chiều một lực lượng BĐQ tiến về Bình Thới miệt Phú Thọ Hòa đã gặp một sức chống trả khá mạnh của địch. Ta đã dùng khu trục và trực thăng võ trang xạ kích. Kế đó 4 phi tuần phản lực tới dội bom 350 ký. Khi trời tối sẩm dưới ánh hỏa châu, BĐQ đã tiến lên và làm chủ được chiến trường Bình Thới vào khoảng 23 giờ đêm.

        Ngày 11.5.68

        Đây là ngày ghi dấu các trận phản công quyết liệt của quân ta và đồng minh.

        Cũng trong ngày này, Sư đoàn sinh viên bảo vệ thủ đô được thành lập.

        Ngày 12.5.68

        BĐQ đã tái lập trọn quyển kiểm Soát khu vực Quận 5 và Quận 6 tại Chợ Lớn.

        Vào buổi sáng bên ta mở một cuộc hành quản cuối cùng vào vùng cầu chữ Y mãi tới trưa cả ổ kháng cự cuối cùng của Cộng quân mới bị thanh toán. Vào buổi chiều trước khi trời tối, địch bắn một vài quả đạn BKP 82 ly rớt xuống hẻm số 340 đường Đỗ Thành Nhân. Ban đèm dịch còn đột kích phá hoại dược một thanh cầu xa lộ gần Sài Gòn.

        Các mặt trận quanh thủ đô lần lượt im tiếng súng kể từ ngày 13.5. Các sinh hoạt của đô thành trở lại bình thường

        Kể từ ngày 5 đến 12 những tổn thất nhân mạng như sau đã được ghi nhận tại Biệt khu thủ đô.

        Địch:

        - 1629 tên bị lực lượng Mỹ hạ. 49 bị bắt.

        - 880 tên bị lực lượng Việt Nam (VN) hạ, 172 bị bắt.

        - 405 tên bị lực lượng cảnh sát hạ.

        - 68 tên bị DPQ và NQ hạ, 10 bị bắt
-   
        (tống cộng: 2962 bị hạ: 281 bị bắt).

        Bạn:

        - 67 Mỹ tử thương, 363 bị thương.

        - 70 chủ lực quân VN tử thương. 363 bị thương.

        - 65 ĐPQ và NQ tử thương, 306 bị thương.

        - 08 ĐPQ và NQ tử thuơng, 37 bị thương.

        (tổng cộng: 210 tử thương: 979 bị thương).

        Thời kỳ thứ hai (5.5 - 18.6.68)

        Trong thời kỷ này, có hai mặt trận rõ rệt xảy ra: một tại phía bắc thủ đô (Gia Dịnh) và một tại phía nam (Chợ Lớn)

        Tại phía bắc thủ đô, phân khu 1 và 5 Việt cộng đã điều động 2 Trung đoàn là Trung đoàn Đồng Nai gồm có Tiểu đoàn K.3 và K.4 và Trung đoàn Quyết Thắng gồm có Tiểu đoàn Quyết Thắng 1 và Quyết Thắng 2 cùng một số đặc công phân tán từng bộ phận nhỏ.

        Trung đoàn Đồng Nai đã lặng lẽ xâm nhập qua các kẻ hở của vòng đai phòng thủ vào từ ngày 23.5 nhưng thực sự tới ngày 25.5 mới phát động trận đánh. Đúng ra, địch chưa muốn đánh sớm nhưng vì sự xâm nhập bị tiết lộ. Khởi sự địch đã từ vùng An Thới Đông xâm nhập vào thành phố Gia Định đưa Bộ chi huy nhẹ Trung đoàn Đồng Nai với tiểu đoàn K.3 Phú Lợi vào trước. Toán quán này đã len lỏi vào tới khu chùa tập thành thuộc ấp7. Bọn chúng đợi quân xâm nhập thêm để từ vùng này băng qua cầu tiến tới vùng Bà Chiểu vượt đường Bùi Hữu Nghĩa qua ấp 4 xã Bình Hòa vào đường Trần Nhật Duật làm đà vọt vào Quận 1 Sài Gòn. Nhưng khi chúng đến chùa Tân Thành bị quân ta phát giác. Liền ngay đó các lực lượng ta đuợc điều động đến ngăn và mở hành quân tảo thanh cho nên chiến sự đã chỉ hạn chế trong khu ấp 7, khu cầu Sơn, cầu Băng Ky, Cây Quéo và Cây Thị.

        Mặt trận cầu Băng Ky trong mấy ngày đầu xẹp ngay vì địch không có bao nhiêu bị TQLC thanh toán lẹ làng mới vỡ lẽ ra lực lượng chính cùa chúng đã dồn sâu vào bên trong để đánh vào thành phố còn tại nơi đây chúng chỉ có một ít quân bảo vệ đường xâm nhập cho các lực lượng chi viện của chúng vào.

        Lực lượng Nhảy dù đã gặp một sức chống trả mãnh liệt của địch ở khu chúa Tập Thành. Địch đã tổ chức hầm hố quyết tử thủ khu vực này và qua 13 ngày giao tranh ác liệt tức là vào ngày 5.6.68 quân ta mới kiểm soát đưọc khu vực chùa.

        Trung đoàn Quyết Thắng với hai Tiểu đoàn 1 và 2 của Gò Môn (Gò Vấp và Hóc Môn) mải đêm 31.5 mới từ Rạch Ông Nên vượt qua đường ray xe lửa vào vùng Cây Thị để tăng viện cho các hoạt động trong nội thành. Lực lượng địch khi vào chạm trán ngay với TQLC và xảy ra các cuộc đụng độ ở vùng cầu Băng Ky.

        Mặt trận cầu Băng Ky vì vậy lại sôi động nhưng chỉ trong 2 ngày lực lượng TQLC dẹp tan hết các dám quân địch ở đây.

 
        Ngày 5.6.68 chấm dứt mặt trận khu Tập Thành. Chiến trận lại chuyển sang vùng Cây Quéo. Địch kèm ta trong khu tứ giác Ngô Tùng Châu, Hoàng Hoa Thám, Lê Quang Định và một con đường không tên. Trong khi đó, bọn chúng định lòn qua xóm Thơm để đánh vào các khu vực gần Bộ Tổng Tham mưu.

        Mặt trận này mà địch định mở lan rộng ra đã bị các lực lượng ta kiềm chế nên chấm dứt ngày 11.6 do địch tự dộng rút đi sau khi bị thiệt hại quá nặng.

        Vừa dứt mặt trận Cây Quéo. Mặt trận Cây Thị lại mở ra trong ngày 12.6 rất sôi động. Sau đúng một tuần lễ giao tranh các đám tàn quân địch kiệt quệ định rút lui mà không có lối thoát để cuối cùng những kẻ sống sót còn lại của Trung đoàn Quyết Thắng phải đầu hàng tập thể ngày 18.6.68.

        Tóm lại, Trung đoàn Quyết Thắng VC coi như hoàn toàn tan rã sau khi 152 cán binh thuộc 2 Tiểu đoàn 1 và 2 ra hàng. Theo lời hàng binh Thượng úy Phan Văn Xướng, Trung đoàn Quyết Thắng khi xâm nhập vào có 400 quân trang bi đầy đủ, đến chiều ngày 17.6 còn 229 người trong đó có 120 bị thương nhẹ. Trung đoàn trưởng Ba Vinh chết ngay lúc đầu. Chính ủy hai Phái lên thay. Với số hàng tập thể và bị chết trong các vụ chạm súng ngày chót ở vùng cầu Băng Ky, Trung đoàn Quyết Tháng chỉ còn lối 20 tên lọt lưới chạy thất tán.

        Trung đoàn Đồng Nai cũng bị tổn thất nặng trong các vụ chạm súng những ngày đầu tiên và ở vùng Cây Quéo. Mặt khác, một lực lượng của Trung đoàn này định tăng viện cho mặt trận Gia Định bị lực lượng Nhảy dù gây tổn thất nặng ở vùng An Phú Đông. Quân số còn lại của Trung đoàn này lối 250 tên đã phái rút về vùng Bình Mỹ 9 cây số phía tây bắc Tân Uyên.

        Tại mặt trận Chợ Lớn, Phân khu 2 Việt cộng điều động Tiểu đoàn 6 Bình Tân và Tiểu đoàn 308 phân tán cấp Tiểu đội, Trung đội xâm nhập từ Phú Định vào các khu vực dân cư phía nam Chợ Lớn Hai Tiểu đoàn địch khi rút ra chỉ còn khoảng 100 tên chạy về mật khu Bà Vụ để bồi dưỡng.

        Suốt trong thời kỳ tấn công vào thủ đô, không đêm nào là địch không bắn hòa tiễn 122 ly vào thành phố. Nhịp độ pháo kích vào đô thành sau ngày 18.6 giảm thiểu và sau vụ pháo kích chót vào phi trường Tân Sơn Nhất đêm 21.6. địch mới chấm dứt hẳn.

 


                                  Giặc Mỹ!
                                  Chẳng công sự nào che nổi mạng bay
                                  (Hầm 6 thước chiều sâu, tường ba thước bề dày!
                                  Khi ta đạp bật cửa tầng năm sứ quán!
                                  Đèn nè-ông tắt trên mắt bay hốt hoảng
                                  Chỉ còn ánh sáng:
                                  đạn vọt khỏi nòng
                                  Và, sao vàng cờ xanh đỏ bay tung
                                  Và, mất triệu người sau trước ngắm
                                  Giữa lưới nhện ngụy quyền rách toang từng mảng
                                  Chổi lửa súng ta lia
                                  Bay bò qua vỏ chai rượu uýt-ky
                                  Vòi nước rỉ, chen nhau há mõm!
                                  Những đầu não phát lệnh vây còn, tra tấn
                                  Ta bóp bẹp trong tay!
                                  Trọng pháo ta gầm khóa chặt họng bay
                                  Đài phát thanh bật lời rên rỉ
                                  Nóng bỏng tràn bay bóng đầu ruồi bắn tỉa...
                                  Chờ đợi bánh mì ở cánh trực thăng
                                  Xa lộ, sân bay lở loét - Ta vằm
                                  Khói xăng vẩn đặc khí trời bay thở
                                  Lừa đuổi theo bay ào khắp phố!
                                  Đồng chí, đồng bào ơi!
                                  Ta chẳng hỏi nhau từ đâu xuất hiện
                                  Mũ tai bèo
                                  cát-két công nhân
                                  áo ngụy quân vằn vện
                                  Mười bốn năm rồi
                                  Còn trái tim nào không buốt nhát dao:
                                  Chân bước đi quên trăng tỏ trên đầu
                                  Người bị trói nhìn người bị giết
                                  Ôi Sài Gòn !
                                  Thành phố Hồ Chí Minh
                                  Giặc Mỹ đến khoét sâu sào huyệt
                                  Nọc độc tự nơi này lan khấp châu thân
                                  Miền Nam ta da thịt tím bầm!
                                  Của ta
                                  Những đại lộ thênh thang tàn me khoe lá lục
                                  Nhịp guốc biểu tình nện mòn gạch lát!
                                  Của ta
                                  Chợ Bến Thành chẳng lúc vắng truyền đơn
                                  Mộc Bốn Bình thành chốn pháp trường!
                                  Của ta
                                  Các cửa ô dập dìu xe thổ mộ
                                  Vú sữa, sầu riêng tham theo vó ngựa!
                                  Của ta
                                  Sông Nhà Bè, cầu Ồng Lãnh, bến Lăng Tô
                                  Nơi tiễn bước bôn ba tuổi trẻ Bác Hồ!
                                  Của ta
                                  Hòn ngọc Viễn đông giành từ tay giặc Pháp
                                  Thơ Đồ Chiểu, Nguyễn Du ấm từng viên đá ngục! Của ta
                                  Nơi, tiếng Việt thanh tao đâu chỉ để nói thầm
                                  Tiếng Mỹ dùng chửi lũ ngoại xâm!
                                  Thành phố này không dung cờ giặc Mỹ
                                  Ta vẫn xé, như mười tám năm xưa đã xé
                                  Chúng thêm hai sao hay đến ngàn sao
                                  Cờ thực dân ta chẳng quen chào!
                                  Ơi Sài Gòn!
                                  hoan hô những chiến hào giữa lòng đô thị!
                                  hoan hô những lưỡi lê xuyên hầu Mỹ - ngụy!
                                  Cho tôi hôn lên những chiếc hôn
                                  Cho tôi hôn những cánh tay ôm
                                  Chói băng đỏ và sáng lòa vũ khí!
                                  Ôi, những tiếng "đồng bào", "đồng chí"
                                  Nín trong ta giờ vang dột tường cao
                                  Át tiếng bom thù!
                                  Đất mẹ dẫn chao
                                  Triệu lòng dân vẫn vững
                                  Ôi ta đánh trận này thật sướng
                                  Trận tổng tấn cổng!
                                  Khắp miền Nam rên tiếng thét xung phong
                                  Chào những Phú Nhuận. Bàn Cờ, Thủ Thiêm, Chợ Quán
                                  Gạo lức, cơm đùm bốn mươi năm nuôi Đảng
                                  Chào những Chí Hòa, Khánh Hội. Hàng Xanh, Phú Lảm
                                  Ào ạt ra quân
                                  Mở lối chính quyền Cách mạng!
                                  Đẹp biết mấy những xóm nghèo lép bụng
                                  Nhường nhau từng lon gạo phá kho lương
                                  Lệ rưng rưng mắt kẻ trót lầm dường!
                                  Sài Gòn xuống đường.
                                  Sài Gòn nổ súng...
                                  Mùa xuân tiến theo bước người đánh lớn
                                  Đêm ngày trời ừng sắc da cam
                                  Hoa mai xòe trên đất khét tro than
                                  Thắp những vì sao
                                  Không tắt.

        Tháng 4 năm 1965, tại căn cứ Suối Dây tỉnh Tây Ninh, Khu ủy Sài Gòn - Gia Định họp quán triệt Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 11 và triển khai nhiệm vụ theo yêu cầu “Kế hoạch X" đã được đặt ra từ trước mùa khô 1964-1965 với phương án chuẩn bị tích cực kiềm chế và thắng địch trong cuộc "chiến tranh đặc biệt" ớ mức cao nhất ở miền Nam, ra sức tranh thủ thời cơ, tập trung lực lượng của cả nước giành thắng lợi quyết định ở miền Nam trong thời gian tương đối ngắn; đồng thời sẵn sàng đánh Mỹ trong trường hợp chúng đưa quân chiến đấu vào chiến trường, thực hiện chiến lược “chiến tranh cục bộ".

        Từ đó, một trong những nhiệm vụ trên giao cho Quân khu Sài Gòn - Gia Định về mặt vũ trang là tiến hành xây dựng một lực lượng biệt dộng, chuẩn bị các điều kiện bảo đảm để lực lượng này có thể cùng một lúc bất ngờ tập kích chiếm lĩnh các cơ quan đầu não cấp trung ương của ngụy tại Sài Gòn - Chợ Lớn và vùng ngoại ô khi có thời cơ chiến lược.

        Thực hiện nhiệm vụ trên, Quân khu ủy và Bộ chỉ huy Quân khu Sài Gòn - Gia Định thảnh lập Đoàn biệt động, mật danh là F100¹.

        Về công tác bảo đảm, nhiệm vụ cụ thể của Fl00 là trực tiếp và bí mật tiến hành chuẩn bị các điều kiện bảo đảm cho F100 và cả các lực lượng biệt động được bố trí sẵn trong thành phố thực hiện nhiệm vụ như đã xác định. Có 25 mục tiẻu tại "Thủ đô" địch lúc bấy giờ được xép vào “loại A" bao gồm các cơ quan đầu não của ngụy về quân sự, chính trị, kinh tế, các khu vực xung yếu về quân sự, các đầu mối giao thông thủy bộ. Nội dung bảo đảm tại chỗ gồm: Lực lượng xung kích, các hầm vũ khí, chỗ tập kết quân, phương tiện vận chuyển và chiến đấu, lực lượng công khai, cơ cấu chi huy tại chỗ của lực lượng biệt động và sở chi huy của cấp trên trong nội thành

        Khác với trước, ở Sài Gòn. việc bảo đảm được chuẩn bị cho từng trận, từng tổ, đánh xong trận này thì chuẩn bị cho trận khác; nay phải đồng thời chuẩn bị một loạt mục tiêu, nhiều vũ khí phương tiện chiến đấu, phải có sẵn ở khu vực tác chiến, nhiều tổ chức và nhiều cơ sở. Công tác bảo đảm mọi mặt phải tiến hành ngay trong lòng địch, nên nhiệm vụ này dược xác định là "phần chìm", phần hạn chế tối đa người biết, ngay những người trực tiếp làm cũng chỉ biết được phẩn việc của minh.

        Hai bộ phân bảo đảm đấu tiên được thành lập là:

        Bộ phận vận chuyển từ căn cứ ngoài vào thẳng nội thành lấy mật danh là A20, chi huy trưởng là Đỗ Tấn Phong (Ba Phong), chính trị viên - bí thư chi bộ là Dương Long Sang (Hai Sang).

        Bộ phận xây dựng nội thành, mặt danh là A30, chỉ huy trưởng là Ngô Thành Vần (Ba Đen), chính trị viên - bí thư chi bộ là Võ Văn Thành (Sáu Thành), sau đó năm 1966 là Nguyễn Văn Trị (bí thư chi bộ). Đồng chí Ngô Văn Thành phụ trách chung, chủ yếu là bộ phận căn cứ; đồng chí Nguyễn Văn Trị phụ trách công tác Đảng và nội thành.

        Đầu năm 1967, đảng ủy, Bộ chỉ huy quân khu Sài Gòn - Gia Định chỉ thị hai đơn vị tập trung vào nội thành. A20 đổi thành J8, A30 đổi thành J9 (gọi là cụm), hai đảng ủy cụm được thành lập.

        Đảng ủy J8 gồm: bí thư Dương Long Sang, các đàng ủy viên: Võ Văn Thành, Sáu Ven.

        Đảng ủy J9 gồm: bi thư Ngô Thành Vân (kiêm chi huy trưởng); các ủy viên: Nguyễn Văn Trị (kiêm chính trị viên), Nguyễn Lập Hòa (chỉ huy phó).

        Đảng ủy J9 gồm 3 chi bộ (hai ở bên trong, một ở bàn đạp).

        Thảng 5 năm 1965, một đơn vị chiến đấu Mỹ đầu tiên đã vào chiến trường Đông Nam Bộ (Lữ đoàn dù 173), báo trước sự chuyển chiến lược của Mỹ từ “chiến tranh đặc biệt" sang "chiến tranh cục bộ". Mặc dù phương án kết thúc chiến tranh giải phóng miền Nam trong"chiến tranh đặc biệt", cùng "kế hoạch X" không thực hiện được nhưng đã tạo được cho ta thêm điều kiện sẵn sàng đánh Mỹ trong suốt hai năm 1966-1967, đồng thời sẵn sàng chớp thời cơ thực hiện tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968.

-------------------------
        1.Chỉ huy trưởng: Nguyễn Đức Hùng (Tư Chu); Chính ủy: Võ Tâm Thành

        Ngay từ trước năm 1965, cùng với quá trình xây dựng cơ sở, ta đã xây dựng dược các lõm chính trị ờ các xóm lao động, từ đó xây dựng được các hầm bí mật, cơ sở tạm trú, các cơ sở giao liên hợp pháp. Các cơ sở nội thành đã chuyến về trên nhiều phương tiện phục vụ chiến đấu như đồng hồ (để tạo mìn hẹn giờ), xe đạp, radio, máy ảnh, ô tô, bản đồ hệ thống cống trong thanh phố ¹ ... Từ sau khi thành lập F100, ta đã xây dựng, phát triển mạnh mẽ hệ thống bảo đảm, trước hết là vũ khí phục vụ tác chiến nội thành.

        Nói đến việc xây dựng hệ thống cơ sở ém vũ khí ở nội thành phải nói đến việc xây dựng cả hệ thống bàn đạp, hành lang vận chuyển trên bộ. dưới sông, các hầm bí mật chứa vũ khí.

        Bên trong, địch đánh phá cơ sở, lục soát, hàng đêm, bắt chụp ảnh từng nhà để truy tìm “Việt cộng". Bên ngoài chúng đánh phá hành lang, bàn đạp, hòng đẩy ta ra xa Sài Gòn hàng trăm cây số, cùng với các chốt ngăn chặn, hành quân cánh sát, hành quân "bình định” và hành quân “tìm diệt" (như các cuộc hành quân Grimp, Cédarfalla... ).

        Đảng ủy, Bộ chi huy quân khu nêu khẩu hiệu và phương châm hành động cho các cánh, các đon vị đột nhập: "Khấn trương, táo bạo, vững chắc", "thọc sâu - trụ bám - bung ra", "Dựa vào dân", quán triệt phương châm trên, lực lượng bảo đảm quyết tâm xây dựng vùng “tam giác sắt"² làm nơi đứng chân gồm từ căn cứ Bến Cát (Thanh An - Cỏ Trách, Bến Dược, Bến Súc, Tranh Tuyền.), lưng dựa Hố Bò, Phú Mỹ Hưng (Củ Chi), xuống Cù Chi (Thái Mỹ - Truông Viết - Phước Trạch), Tràng Bàng (An Tịnh - Gia Lộc - thị trấn).

        A20 có xí nghiệp cao su ở Rạch Bắp (Bến Cát) làm cao su, các thiết bị cao su, chuyển vũ khi bằng đường bộ, đường sông xuống Sài Gòn. Những người đảm đương chủ yếu cho việc này là gia đình ông Võ Văn Nhân (Chín Khổ) vận chuyển đường sông, các anh Nam Phùng, Sáu Mỉa vận chuyển đường bộ.

        A30 xây dựng được một đội ngũ giao liên chuyên nghiệp và giao liên hợp pháp. Các gia đình ông Dương Văn Ten (Chín Ten); ông Tư Dậu ven quốc lộ 1 và chung quanh là cà một khu vực hầm bí mật chứa vũ khí, kể cả từ thờ trong nhà. Có những gia đình là điểm trung chuyển vũ khí. Hệ thống cơ sở này giúp các đơn vị bảo đảm bảo vệ vững chắc hầm vũ khí. đổng thời tạo được cơ sở tài chính để tự nuôi sống đơn vị.

        Việc xây dựng các điểm ém vũ khí nội thành là công việc hết sức phức tạp, trong đó phái đạt các yêu cầu: đúng chỉ đạo của trên về khu vực, đất phải cao ráo (sâu 2m không có nước) địa điếm thông suốt đường xe vận tải nhỏ, và đặc biệt để đạt yêu cầu an toàn thì việc chọn người là tối quan trọng. Khi đã có vũ khí, có người cách mạng trong nhà thì cả gia đình trên “ngọn núi lửa", cho nên không chỉ cần có “tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" mà còn phải có bản lĩnh, mưu trí.

-------------------
        1.Do đồng chí Ba Giên. chuyên viên thiết kế đồ họa tàu thuyền làm việc ở hãng cố vấn Mỹ chuyên về chương trình dẫn nước sông Đồng Nai, đưa ra

        2. Tên do quân Mỹ đặt để chỉ 1 vùng đất ở phía bắc Sài Gòn, hình tam giác với 3 đỉnh là thị trấn Bến Cát, ngã ba sông Sài Gòn và sông Thị Tính, Thị Lư, Bến Súc, về sau hiểu rộng là cả một vùng giáp giới, các tuyến Bến Cát - Củ Chi - Trảng Bàng

      
        Cuối năm 1967, sau khi đánh bại hai cuộc phản công chiến lược mùa khô của Mỹ, quân dân ta bước vào thời điểm chuẩn bị gấp rút nắm bắt thời cơ "một ngày bằng hai mươi năm".

        Đến lúc này lực lượng bảo đảm đã nắm được một hệ thống 15 lõm chính trị trên toàn nội thành¹ với trẽn 200 gia đinh, trên 300 nguời tham gia và đã xây dựng được 15 cơ sở ém vũ khí, ém người, đặt cơ quan chỉ huy (mỗi cơ sở có thể có nhiều hầm).

        Những cơ sở ém vũ khí quan trọng trong cuộc Tống tiến công và nối dậy Xuân Mậu Thân gồm nhà số 65 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm (Quận 1) tức hiệu may Quốc Anh của gia đình đồng chí Trần Phú Cương và vợ là Trần Thị Út (cũng là chiến sĩ biệt động).

        Kho nhà 436/58 Lê Văn Duyệt (nay là đường Cách Mạng Tháng 8 - Quận 3) do đồng chí Lê Tấn Quốc (Bảy Rau Muống) phụ trách. Kho này kết hợp với kho đống chí Trần Văn Lai phục vụ tiến công dinh Độc Lập.

        Hầm nhà số 287/70 Trần Quí Cáp (nay là đường Võ Văn Tần - Quận 3) của đống chí Trần Văn Lai (Tự Mai Hồng Quế, năm USOM) phục vụ tấn công dinh Độc Lập.

        Hầm nhà số 248/27 Nguyễn Huỳnh Đức (nay là Huỳnh Văn Bánh, Phú Nhuận) do ba Bùi Thị Lý xây dựng, kết hợp hai hầm và kho khác phục vụ tấn công Bộ Tổng Tham mưu ngụy; hầm kho nhà số 281/26/29 Trương Minh Ký - Phú Nhuận (nay là Lê Văn Sỹ - Tân Bình) của đồng chí Phan Văn Bảy, sau giao lại cho con gái là Phan Thị Thúy; hầm nhà số 438/38B ấp Bác Ái, xã Bình Hòa (nay là dường Phan Van Trị. phường 11. quận Bình Thạnh) của đồng chí Trần Văn Miêng (mất trước Mậu Thân, giao lại cho vợ là Vô Thị Sang).

        Hầm nhà 59 Phan Thanh Giản, Đa Kao, Quận 1 (nay là đường Điện Biên Phủ) của chị Nguyễn Thị Huệ (Hai Phê) phục vụ tiến công tòa Đại sứ Mỹ.

        Hầm nhà 93/22 Cường Đế (nay là Ngô Đức Kế, quận Bình Thạnh) phục vụ tiến công Bộ Tư lệnh hải quân ngụy.

        Nhà số 171 đường Bạch Đằng, Hàng Xanh, quận Bình Thạnh của gia đình đồng chí Vũ Bá Tài. nơi trú đóng của 8 cán bộ, chiến sĩ cơ yếu trong cuộc Tống tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân.

        Đặc biệt, tiệm Phở Bình số 7 Yên Đổ (nay là Lý Chính Thắng, Quận 3) của gia đình ông Ngô Toại là Chỉ huy sở tiền phương cùa Phân khu 6 (ngay trước giờ xuất quân và trong đợt 1 cứ mặt các đồng chí Võ Văn Thạnh - chính ủy Phân khu và Nguyễn Đức Hùng, tham mưu trưởng - nguyên chi huy trưởng F100).

----------------------
        1.Các khu vực: ấp Đông Ba, Phú Nhuận (nay là phường 7, quận Phú Nhuận; Võ Di Nguy nay là Phan Dinh Phùng) - Tự Đức - Sư Nguyễn Minh Chiểu (Phú Nhuận); Lê Quang Định - Cây Quéo (Bình Thạnh); Lê Văn Duyệt (nay là Đinh Tiên Hoàng - Binh Thạnh) - Bùi Hữu Nghĩa - chợ Ba Chiểu, Bàn Cờ, đường Vạn Kiếp, đường Trần Tế Xương, bót Hàng Keo (Gia Định); Trần Quang Diệu (quận 3); đường Trần Quốc Toản (nay là 3/2), đường Lý Thái Tổ (lúc đó thuộc quận 3, nay quận 10) Hàng Xanh - Bạch Đằng - Hồng Thập Tự (nay là Xô Viết Nghệ Tĩnh, Bình Thạnh); Cầu Kho, xóm lao động và cầu Công Lý (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa và Nguyễn Văn Trỗi); các đường Lê Thánh Tốn. Gia Long (nay là Lý Tự Trọng), Nguyễn Trung Trực; Hòa Hưng. Tân Định - xóm Chùa; Thuận Kiều - Triệu Đà (nay là Ngô Quyền, Quận 10).

        Bên cạnh các cơ sở trên, còn có các cơ sở quan trọng khác đã phục vụ những trận đánh nối tiếng trước năm 1968 hoặc nằm trong phương án phục vụ tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân nhung do những điều kiện, tình huống cụ thể không phục vụ được¹.

        Đặc biệt một kho hầm đã xây dựng, chứa vũ khí suốt 10 năm (kể cả sau năm 1968) là kho hầm số 183/4 đường Trần Quốc Toản, Quận 3 (nay là đường 3-2, Quận 10) của đồng chí Đỗ Văn Cân (Ba Mủ) nằm trong phương án phục vụ tiến công, tổng nha cánh sát ngụy, nhưng do tình huống cụ thể không phục vụ được.

        Vũ khí được ém trong các hầm kho chủ yếu là thuốc nổ, súng AK, lựu đạn, mìn, kíp nổ, súng ngắn, một số hầm có súng cối, B40. Thuốc nổ thường mỗi hầm trên dưới l00kg (cá biệt 400kg, phục vụ đánh cầu Bình Lợi), AK trên dưới 10 khẩu.

        Bên cạnh vấn đề vũ khí, việc bảo đảm phương tiện phục vụ chiến dấu như xe ô tô, xe gắn máy..., cũng là công tác phức tạp, đặc biệt như đảm báo xe du lịch chuyên chở thuốc nổ, phục vụ chiến đấu viên hành quân xuất kích.

        Qua hơn hai năm chuẩn bị công phu, phức tạp, lực lượng bảo đảm tác chiến biệt động Sài Gòn đã hoàn thành xuất các nhiệm vụ xây dựng những cơ sở đứng chân, cất giấu vũ khí cho các cuộc tiến công ở nội đô. Dựa vào những cơ sở đã có trong Tổng tiến công và nối dậy Xuân Mậu Thân năm 1968 ta đã phát triến các cơ sở và ém vũ khí sẵn tại nội đô thuận lợi phục vụ đắc lực các mũi tiến công các mục tiêu chiến lược giữa "Thủ đô" địch như dinh Độc Lập, tòa Đại sứ Mỹ, Bộ Tổng tham mưu ngụy, Đài phát thanh Sài Gòn, Bộ Tư lệnh Hải quân ngụy

        Lực lượng bảo đảm tác chiến biệt động đã góp phần tạo bí mật, bất ngờ các khu hầm chứa từ lúc đưa vào đến lúc dỡ xuất phát tiến công đểu an toàn, không một người bị bắt. không một điểm nào bị lộ.

        Đó là kết quả của quá trình "thọc sâu - bám trụ - bung ra” đẩy gian khổ hy sinh, dựa vào dân, kết hợp tinh thần "quyết tử cho Tố quốc quyết sinh" với mưu trí. kỷ luật nghiêm minh của cán bộ. chiến sĩ lực lượng bảo đảm, các đảng viên, lực lượng quần chúng cơ sở và cả những “người tự nhiên mà nhập cuộc".

        Không thể nói hết sự chịu dựng hy sinh của những người trong cuộc, như trường hợp chị Ba Trầu (xã An Tịnh - Trảng Bàng) trong nhà có hầm ém người cách mạng, bị địch bất treo ngược đầu tra tấn đến chết đi sống lại vẫn không khai; như chị giao liên hạng bi chúng bắt lột hết quần áo để tra khảo vẫn giữ tròn khí tiết. Đặc biệt, gia đình tiệm Phở Bình, nơi đặt sở chi huy tiền phương Phân khu 6. sáng mồng Ba Tết bị địch bao vây, cả cha mẹ. con gái. con rể đều bị bắt. Ngưởi cha - bác Ngô Toại bị đưa về Tổng Nha Cảnh sát, bị lột hết quần áo, trói chặt chân vào ghế rổi đánh, đổ nước vào miệng, xịt dầu lên tóc rồi đánh chết đi sống lại, bác vẫn không khai điếu gì. Địch dày ra Côn Đảo và tiếp tục tra tấn nhưng không khai thác được gì hơn.

        Cán bộ lực lượng bảo đảm đồng thời là cán bộ tác chiến biệt động đã được Nhà nước phong tặng Anh hùng lực lượng vũ trang có đổng chí Đỗ Tấn Phong (Ba Phong, chinh trị viên A20, chi huy trưởng lực lượng biệt động tiến công Bộ Tống tham mưu ngụy); liệt sĩ Trần Phú Cương (Năm Mộc, chủ kho hầm 65 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, chỉ huy phó Đội 4 biệt động tiến công Đài phát thanh Sài Gòn); liệt sĩ Lê Tấn Quốc (Bảy Rau Muống phụ trách kho nhà số 436/58 Lê văn Duyệt, chỉ huy phó Đội biệt động 11 tiến cỏng tòa Đại sứ Mỹ).

        Tháng 12 năm 1989. Bộ văn hóa Thông tin đã công nhận ba di tích Văn hỏa lịch sử cấp quốc gia: Nhà số 7 đường Lý Chính Thắng (Quận 3)

        - tiệm Phở Bình, do ông Ngô Văn Toại làm chủ, nơi đặt Sở chi huy tiền phương Phân khu 6 trong đợt 1 tết Mậu thân; hầm vũ khí phục vụ tấn công dinh Độc Lập, do ông Trần Văn Lai làm chủ, nhà số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu, phường 5, quận 3; hầm vũ khí (tồn tại 10 năm. vũ khí được bảo quản tốt), do ông Đỗ Văn Căn làm chủ, nhà số 183/4 đường 3-2 Quận 10.

------------------
        1. Ví dụ: Kho hầm số 8/4 đường Vườn Chuối, Quận 3 do chị Lán Thị Ẩn (Chín Lộc) phụ trách, đã chứa khẩu cối 82 ly và đã pháo kích dinh tướng Oét-mo-len.

        Một căn hầm ở đường Tôn Thất Đạm, quận 1 do đồng chí Ba Tường phụ trách có khẩu cối 61, tháng 12 năm 1967 đã pháo kích lễ nhậm chức tổng thống của Nguyễn Văn Thiệu

        Hám ở nhà tang lễ nghĩa địo Triều Châu Phú Thọ do Trần Thị Bi xây dựng, có khẩu cối 82 ly, phục vụ pháo kích sân bay Tân Sơn Nhất.

        Hầm nhà 47 Nguyễn Đình Chiểu do ông Hà Văn Xưng xây dựng đã phục vụ tiến công Tết Mậu Thân.

      

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dân từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan sự kiện chưa chính xác. Dầu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo).


        Ngay từ chiều 27 Tết (26-1-68) hai Trung đoàn 274 và 275 Việt cộng phối hợp với Trung đoàn DKB hòa tiễn 122 ly đã bám sát tinh lỵ Biên Hòa ở trong các khu rừng phía bắc.

        Kế hoạch tấn công của chúng được phân chia làm hai mũi. Một mũi gồm Trung đoàn 274 với một Đại đội Địa phương tiến đánh phi trường Biên Hòa. Một mũi khác là Trung đoàn 275 tấn công trại FRENZEL JONES (căn cứ Long Bình) lả Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3.

        Trận đánh vào toàn thể các mục tiêu trên đã xảy ra vào lủc 3 giờ sáng mồng 2 Tết

        Khởi sự địch pháo kích vào thành phố và phi trường. Các hòa tập chỉ nhằm vào phía Đỏng phi trường trong khi đó ở mặt Tây quân xung phong Việt cộng vượt qua các hàng chưởng ngại vật tràn vào gần tới nhà chứa phi cơ. Trực thăng võ trang đã kịp cất cánh tới nơi can thiệp bắn rốc két và đại liên xuống đẩu dịch. Dưới ánh hỏa châu, các phi cống trực thăng thấy rõ địch hốt hỏang chạy tứ tán làm bia cho trực thăng bắn hạ.

        Mặt trận địch hỗn loạn bị quân trú phòng đẩy địch ra khỏi phi trường.

        Đến rạng sáng, tiêu tan mọi hy vọng chiến thắng, địch rút chạy về hướng Bắc để lại trận địa 224 chết, 41 vũ khí đủ loại và 24 bị bắt sống trong đó có nhiều tên do Tiểu đoàn 57 Địa phương quân bảo vệ phi trường bát, trong người còn mang theo chất nổ để phá hủy phi cơ.

        Song song vơi cuộc tấn công vào phi trương, Trung đoàn 275 chia quân làm 2 cánh.

        Cánh thứ nhất tiến đánh Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 nhưng gặp sức kháng cự mạnh của quân phòng thủ, phải rút vào nhà dân hai bên phố cầm cự.

Cánh thứ hai tiến qua giáo khu Hố Nai đến bố trí tại khu Gia Viên vả nghĩa trang xứ Kẻ Sặt (Hố Nai) cách trại PRENXEL JONES thuộc lữ đoàn 199 Mỹ (Long Binh) lối 500 thước, chúng xả súng dữ dội vào trại nhằm hỗ trợ toán đặc công tiến theo hộ thống ống cống ngầm vào căn cứ Mỹ. Nhưng không may hệ thống ống cống ngầm bị hư. bọn đặc công bối rối chưa kịp trở lên dă bị phát giác.

        Sáng mồng 2 Tết, trực thăng võ trang Mỹ lên tấn công liên tiếp các vị trí địch và diệt các ổ súng phòng không giữa khu nhà thờ xứ Hố Nai và khu Phú Tảo (Hố Nai) đồng thời yếm trợ phân đội chiến xa tiến theo Quốc lộ 1 đánh bọc hậu địch. Phân đội này khi đến gần nhà thở Phù Tảo bị B.40 Việt cộng bắn cháy 2 chiếc, phái rút về căn cứ xuất phát.

        Tới trưa, khi hay tin toán đặc công thất bại, Việt cộng mớ rút về hướng Duối Dia (phía bắc Tràng Bom). Bị trực thăng truy kích, chúng để lại trên Ỉ00 xác chết trong đó có cả Bộ chi huy mặt trận Biên Hòa.

        Qua ngày mồng 3 quân ta phối hợp với Lữ đoàn 199 Mỹ mở hành quân tào thanh vùng ven biên. Tổng kết địch bị giết 527 tên, 40 bị bắt.

        Chiến công Xuân Mậu Thân tiến công và làm chủ thành phố Huế 25 ngày đêm của quân và dân Thừa Thiên - Huế được cả nước và bè bạn khắp nơi cổ vũ động viên, Đảng, Nhà nước biểu dương khen ngợi và tặng quân dân Thừa Thiên - Huế 8 chữ vàng: Tấn công, Nổi dậy, Anh dũng, Kiên cường".

        Trong cuộc Tổng tiến công và nối dậy ở Huế, với phương thức tiến công về quân sự và nổi dậy của quần chúng cách mạng giành chính quyền, các lực lượng vũ trang và nhân dân Thừa Thiên - Huế đã cống hiến hết sức mình để giành thắng lợi. Trong đó, mũi tiến công quân sự diễn ra vô cùng quyết liệt trong suốt cả quá trình chuẩn bị, tiến công và sau tiến công.

        Bước vào năm 1968, để phát huy thắng lợi to lớn trong mùa khô, song song với Mật trận đường 9, Quân khu Thừa Thiên - Huế mở mặt trận đô thị đánh vào trung tâm đầu não của Mỹ - ngụy.

        Giữa lúc các Đoàn 5 thuộc Huế, Đoàn 4 Phú Lộc và Đoàn 6 Phong - Quáng dang khẩn trương chuẩn bị thực hiện kế hoạch tiến công và nổi dậy của Quán khu thì ngày 19-11-1967, Khu ủy và Quân khu nhận được chí thị của Bộ Chính trị và mệnh lệnh của Bộ Quốc phòng về cuộc Tổng công kích - tống khởi nghĩa trên toàn miền Nam.

        Đối với chiến trường Thừa Thiên - Huế, Trung ương chỉ rõ: chiến trường Thừa Thiên - Huế là một trong hai chiến trường trọng điếm của toàn Miền. Hướng đường 9 do chủ lực Bộ có nhiệm vụ thu hút. phán tán lực lượng cơ động chiến lược của dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho toàn Miền. Thừa Thiên - Huế phải thực hành tổng tiến công và nổi dậy đổng loạt đánh chiếm thành phố Huế và các thị xã, thị trấn, đánh tiêu diệt và làm tan rã ngụy quân, ngụy quyền, giải phóng nông thôn, thiết lập chính quyền cách mạng, tiêu diệt và tiêu hao nhiều quân Mỹ, bao vây cô lập chúng, làm cho chúng không ứng cứu được quân ngụy, sẵn sàng đánh  địch phản kích, đánh cho chúng bị tổn thất nặng, giữ vững chính quyền cách mạng, tạo điều kiện tiến lên giành thắng lợi hoàn toàn.

        Với tinh thần hết sức khẩn trương, ngày 3-12-1967. Thường vụ Khu ủy họp để bàn triển khai thực hiện chỉ thị, mệnh lệnh của Trung ương và xác định tư tường chi đạo là: động viên toàn đảng bộ, toàn dân, toàn quân tập trung sức lực và trí tuệ, khẩn trương đẩy mạnh chuẩn bị về mọi mặt, bảo đảm chấp hành triệt để chỉ thị về mệnh lệnh của cấp trên.

        Quyết tâm của Khu ủy và Quân khu là:

-           Tập trung lực lượng chủ yếu cùa Quản khu cùng với lực lượng của các đoàn, các huyện, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng vũ trang, chính trị, bí mật, bất ngờ tiến công trúng các mục tiêu, nổi dậy chiến đấu. phục vụ chiến đấu, lập chính quyền cách mạng.
-   
-           Tiêu diệt tiêu hao nặng quân Mỹ và chư hầu, đẩy mạnh bình địch vận trong ngụy quân, ngụy quyền, đánh bại ý chí xâm lược và chiến lược "chiến tranh cục bộ" của Mỹ trên chiến trường Thừa Thiên - Huế, bảo vệ và phát huy sức mạnh chính quyền cách mạng
-   
-           Tập trung trọng điểm là Huế, đánh vào trung tâm đầu não của ngụy quân, ngụy quyển, căn cứ quân sự lớn của Mỹ, cắt đứt giao thông Đà Nẵng - Huế - Quảng Trị, mở mặt trận đánh giao thông Phúc Lộc (mặt trận 4), ở Quảng Trị (mặt trận 7) tạo diều kiện cho mặt trận Huế (mặt trận 5) phát triển tiến công, nổi dậy.
-   
-           Chia mặt trận Huế làm hai cánh: bắc sông Hương và nam sông Hương. Cánh bắc là hướng chính, điểm tiến công khởi nghĩa chủ yếu của mặt trận lúc đầu. Cánh nam là điểm tiến công khởi nghĩa quan trọng, đồng thời là hướng chủ yếu đánh địch phản kích.
-   
-           Thảnh thị là trọng điểm nhưng nông thôn phải đồng thời khởi nghĩa sức mạnh tiến công nổi dậy.
-   
        Về thời gian của chiến dịch: Thực hiện mệnh lệnh của Bộ Quốc phòng. Sẽ tiến hành tổng tiến công và nổi dậy vào Tết Mậu Thân (ngày 31-1- 1968). Trong 7 ngày đêm bảo đảm hoàn thành các mục tiêu cơ bản, tập trung chủ yếu vào 2 ngày 3 đêm đầu, tình hình khó khăn có thể 1 tháng hay 2-3 tháng cũng chiếm bằng được Huế.

        Bộ chi huy mặt trận Huế được thành lập trong tháng 1-1968; các đồng chí ờ Khu ủy, Quân khu, Thành ủy, Huyện ủy, Quận ủy đều xuống tham gia chi huy các hướng, các mũi tiến công.

        Công tác chuẩn bị trong lực lượng vũ trang được tiến hành hết sức khẩn trương nhằm nâng cao trình độ tác chiến cho bộ dội và cơ quan chỉ huy. Các đơn vị trung đoàn, tiểu đoàn bộ binh, các đơn vị hỏa lực, công binh, các đội công tác vũ trang, đặc biệt, biệt động đều được tổ chức lại chặt chẽ. Một số bộ dội chủ lực chuyển về tăng cường cho các huyện đội, thành đội. Thành dội lúc này có Tiểu đoàn 10, Tiểu đoàn 4 và 2 đội biệt dộng, sau đó phát triển thành 2 tiếu đoàn đặc công K1 và K2. Quân khu cũng tăng cường cho Huế thêm 2 tiểu đoàn bộ binh. Mỗi huyện cũng được gãp rút xây dựng thêm 3 đại đội biệt động và 1 đội đặc công cùng với 1 đại đội bộ binh vốn đã có. Tất cả đều rút người từ địa phương lên. Trong thanh phố cả 3 quận đều có đội biệt động riêng, đứng chân cả trong và ngoài thành phố.

         
        Quân khu còn bổ sung hẳn Trung đoàn 6 (Trung đoàn Phú Xuân) cho Huế, gồm 4 tiểu đoàn bộ binh, 1 tiểu đoàn đặc công và 1 đại đội trợ chiến có ĐKZ, ĐKB, B40, B41 và cối 82. Ngoài ra, mỗi tiểu đoàn đều được tăng cường riêng 1 đại đội trợ chiến. Lực lượng cán bộ được rút lẻn từ các huyện Phong Điền, Quảng Điền, Hương Trà, Hương Thủy, Phú Vang. Toàn bộ lực lượng hành quân vào Huế, dự kiến khoảng 4.2- đồng chi, trong đó bộ đội từ 3.00 - 3.400 đồng chí. Riêng Trung đoàn 6 có khoảng 1.800 quân. Hai cánh do Thành đội chi huy trực tiếp gồm khoảng 1.000 quân. Ngoài ra còn có nhiều đội công tác vũ trang hoạt dộng trên các khu vực nhỏ. Tất cà các lực lượng này đều dược xảy dựng và huấn luyện từ tháng 10-1967, sức khóe bộ dội trước đây giảm sút do thiếu ăn nay được tăng cường, tiêu chuẩn bữa ăn được nâng lẻn. Công tác chính trị, tư tưởng được phát động mạnh mẽ ở tất cả các đơn vị trên tinh thần: “Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua" và “Tiến lên toàn thắng ắt về ta".

        Một đợt hoạt động quân sự được mở từ ngày 6-1 đến ngày 27-1 nhằm giữ chân, nghi binh đánh lạc hướng dịch. Các đơn vị Đoàn 5 tập trung diệt ác trừ gian làm trong sạch địa bán. Bộ đội địa phương và du kích các huyện ngoại thành (Phú Vang, Hương Thúy, Hương Trà) chặn đánh 2 cuộc càn của 4 tiểu đoàn ngụy lên vùng núi Hương Trà, diệt 300 tên địch, buộc chúng phải rút lui, bảo vệ được căn cứ đang chuẩn bị cho chiến dịch Xuân 1968. Ở mặt trận 6, bộ dội và du kích đánh địch ở ấp Mỹ Xuân, Thù Lễ, phá đường An Lỗ - Sịa.

        Tại mặt trận 4, các đơn vị bộ binh, đặc công, công binh, hỏa lực tập trung tiến công vị trí cầu Hai, đồn An Bằng, đồn Nước Ngọt diệt 400 tên địch. Du kích các xã tiến công các căn cứ địch trên dọc tuyến quốc lộ 1A, phía 20 ki-lô-mét thuộc đoạn Hải Vân - Huế.

        Đội hoạt động quân sự trên địa bàn Thừa Thiên thực hiện được việc đánh phá, cắt giao thông địch, góp phẩn và0 việc chuẩn bị hành lang, địa bàn cho cuộc hành quân của các đơn vị chủ lực và tiếp cận các mục tiêu theo kế hoạch tiến công

        Cuộc hành quân của 11 tiểu đoàn tập trung hướng chính vào mặt trận Huế bắt đầu từ chiều ngày 30-1-1968, gồm 8 tiểu đoàn bộ binh, 3 tiểu đoàn đặc công. Các đội vũ trang biệt dộng, các đội công tác trẻn nhiều hướng, nhiều mũi cũng vượt qua vòng vây dày đặc của dịch tiến vào mục tiêu

        2 giờ 33 phút ngày 31-1-1968. pháo binh của ta đồng loạt nã vào những căn cứ lớn của dịch làm hiệu lệnh mở dầu cuộc Tổng tiến công và nổi dậy lịch sử.

        Trung đoàn 6, Trung đoàn 9, Đoàn 5, các đội đặc công, biệt động, trinh sát vũ trang, các đại đội bộ đội địa phương, các đội công tác, du kích, tự vệ nội, ngoại thành đồng loạt tiến đánh các mục tiêu.

        Ở cánh bắc: đại đội 1 đặc công và Đại đội 2 bộ binh thuộc Trung đoàn 6 tiến công Sở chỉ huy Sư đoàn 1 ngụy ở Mang cá. Đại đội 2 (Tiểu đoàn 2 đặc công) và Đại đội 2 (Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 6) ba lần đánh chiếm sân bay Tây Lộc, tiêu hao nặng 2 tiểu đoàn địch ra phản kích. Cùng lúc đại đội 14 đặc công và Đại đội 3 (Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 6) tiến công vào khu Đại Nội diệt đơn vị Hắc Báo. Đại đội 3 (Tiểu đoàn được Trung đoàn điều động tiến chiếm Cột cờ Thành nội 9 giờ ngày 31-1-1968, chiến sĩ Trung đoàn 6 Nguyễn Văn Tuyên đã cắm cờ lên đỉnh cột cờ Phú Văn Lâu. Đồng thời một số dơn vị Trung đoàn 6 đánh chiếm các mục tiêu vòng ngoài như cầu Bạch Hổ, Kim Long, Kẻ Vạn, Văn Thánh, tiêu diệt và tiêu hao 2 tiểu đoàn địch, đánh chiếm cầu An Hòa, làng An Hòa, 5 lần đánh bại Tiểu đoàn 7 ngụy phản kích, diệt 5 xe 113 và nhiều tên địch buộc chúng tháo chạy về hướng Bao Vinh để vào Mang Cá.

        Tiểu đoàn 116 (Trung đoàn 9) tiến đánh vùng La Cha, Quế Chữ, An Lưu - Bổn Trì. Bổn Phổ, diệt 1 đại đội ngụy. Bộ dội ta cùng với các đội biệt động dẫn đường đánh chiếm cửa Hữu, cửa Thượng Tứ, cửa Đông Ba và khu phố Đông Ba. Lực lượng Tiểu đoàn 10 (Đoàn 5) và đội biệt động từ huớng Phú Vang hành quân đánh chiếm khu Gia Hội.

        Ở cánh nam: Tiểu đoàn 1 đặc công (Đoàn 5) tiến công Trung đoàn 7 thiết giáp ngụy ở Tam Thai, diệt 350 tên địch, phá hủy 35 xe thiết giáp và xe tăng

        Tiểu đoàn 4 bộ binh (Đoàn 5) đánh chiếm cầu Kho Rèn, diệt sở chỉ huy cảnh sát dã chiến, chiếm khu vực Ngã 6, đánh chiếm Đài phát thanh Huế.
 
        Các  đại đội của Tiểu đoàn 815 bộ binh tiến công tiêu diệt gọn đại đội Nam Triều Tiên tại khu Tàu Lăng, đánh chiếm Phước Quả, Ty sắc tộc, Tòa tỉnh trưởng, phá nhà lao Thừa Phù (giải phóng 2.000 cán bộ, chiến sĩ bị địch bắt), nhà lao Thấm Vấn (giải phóng 107 người). Đại đội 1 thuộc Tiểu đoàn 1 dặc cõng (Đoàn 5) danh chiếm tiếu khu Thừa Thiên, khách sạn Thuận Hóa, Hương Giang và đánh vào An Cựu diệt 2 đoàn bình định.

 
        Tiểu đoàn 10 (Đoàn 5) đánh Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 3 nguy) ở Đổng Di và Tiểu đoàn 4 (Trung Đoàn 3 ngụy) ở Tam Đông.

        Ngày 31-1 và đêm 1-2-1968, lực lượng ta đã cơ bán chiếm dược thành phố, ngăn chặn không cho dịch chi viện cho Huế. Tuy vậy do ta chưa dứt điểm được vị tri địch ở Mang Cá nên sau này địch gây cho ta nhiều khó khăn.

        Từ ngày 2 đến ngày 7-2-1968. bộ dội ta liên tiếp đánh địch phản kích, hỗ trợ nhân dân nổi dậy, giành quyền làm chủ, tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu.

        Ở các huyện ngoại thành Huế, bộ dội địa phương và dân quân du kích đánh địch, hỗ trợ quần chúng nổi dậy, phát triển lực lượng.

        Tại mặt trận 4 (Phú Lộc), các dơn vị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đánh cắt giao thông, mở vùng giải phóng.

        Ở mặt trận 6 (Phong Quảng), bộ đội địa phương và dân quân du kích đánh chiếm nhiều căn cứ địch, bao vây quận lỵ Phong Điền, tiến công địch ở vùng Thanh Luơng, hỗ trợ cho quần chúng nổi dậy.

        Đội tự vệ khu Gia Hội dược thành lập trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đã hăng hái, dũng cảm chiến đấu, bắn cháy nhiều tàu chiến địch trên sông Hương. Tiểu đội 11 cỏ gái Hương Thủy đã gan dạ bám trục đường chợ Cống - Văn Dương phối hợp với Tiểu đoàn 10 đánh địch phản kích, diệt hàng trăm Mỹ-ngụy, bắn cháy 5 xe tăng.

        Từ ngày 8-2-1968, địch bắt đầu phán kích dữ dội. Chúng huy động lực lượng tổng dự bị từ Sài Gòn và vùng I chiến thuật ra, rút một số quân ở Đương 9 vào tiến hành phản kích, giải vây cho Huế, nâng tổng số địch tại mặt trận Huế lên 23 Tiểu đoàn (trong dó có 15 tiểu đoàn Mỹ). Cuộc chiến đấu diễn ra hết sức ác liệt, ta và địch giành nhau từng căn nhà, từng góc phố. Bất chấp địch đông hơn ta nhiều lần và có hỏa lực rất mạnh, quân và dân thành phố Huế vẫn kiên cường đánh địch phản kích. Có ngày ta diệt hơn 1.000 tên địch, bắn rơi, bắn cháy và phá hủy hàng chục máy bay và xe tăng.

        Do so sánh lực lượng quá chênh lệch, Bộ chi huy mặt trận quyết định cho lực lượng rút khỏi thành phố từ ngày 25-2-1968.

        Sau 25 ngày đêm chiến đấu và làm chủ thành phố Huế. quân và dân ta đã diệt, bắt sống, bức hàng hơn 25.000 tên địch, bắn rơi và phá hủy 255 máy bay, bắn cháy 41 tàu chiến, phá hủy 533 xe quân sự và nhiều kho đạn lớn của địch.

        Quân dân ta đã đánh mạnh, đánh trúng vào cơ quan đầu não Mỹ-ngụy, đập nát hệ thống chính quyền ngụy từ thôn đến tỉnh. Ta đã giải phóng gần 210.000 dân, 20 xã, 271 thôn;

        Thành lập chính quyền ở 200 thôn; chính quyền quận, huyện, xã, phường; chính quyền cách mạng tỉnh Thừa Thiên - Huế. Lực lượng vũ trang ba thứ quân trưởng thành nhanh chóng cả về tổ chức, chi huy, cả về kỹ thuật, chiến thuật, đặc biệt là đánh trong thành phố.

        Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tết, địch tập trung lực lượng phản kích quyết liệt, chúng mở nhiều cuộc hành quân giải tỏa hậu cứ của ta. Cuộc chiến đấu chống địch phản kích ác liệt diễn ra trên cả 3 vùng chiến lược.

        Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn do sự ngăn chặn của địch, như tháng 5-1968, Tiểu đoàn 10 bị bao vây ở Vinh Thái (Phú Vang) phải mờ đường máu đưa 500 cán bộ, chiến sĩ thoát vòng vảy lên căn cứ, bộ đội thiếu ăn, đau yếu, sức khỏe giảm sút nhưng các lực lượng vũ trang trên chiến trường Thừa Thiên - Huế dã chấp hành nghiêm túc kế hoạch tiến công đợt 2, phối hợp với Sài Gòn. Trong tháng 5 và tháng 6 đã đánh hàng trăm trận càn quét của các đơn vị kỵ binh bay ở Phong Điền - Quảng điền, đánh vào 66 mục tiêu, căn cứ, quận ly như: Ấp 5, Động Toàn, Phú Thứ, Đồng Lâm, Mang Cá, cắt giao thông Thuận An - Huế, Huế - Đà Nẵng. Ở miền núi, bộ dội ta đánh bại cuộc hành quân lớn của địch, buộc chúng rút khỏi A Lưới

        Trong 3 tháng 4, 5 và 6 năm 1968 quân dân Thừa Thiên - Huế và làm bị thương gần 2.500 tên địch (trong đó diệt 25 đại đội Mỹ - ngụy), bắn rơi và phá hủy 72 máy bay, 30 xe quân sự. 33 khẩu pháo địch.

        Mùa xuân 1968, trước tình hình khó khăn ở chiến trường và do yêu cầu củng cố lực lượng, phần lớn các đơn vị chủ lực Quân khu ra hậu phương củng cố. Một số đơn vị như Tiếu đoàn 10, Tiếu đoàn 4 bộ binh: Tiểu đoàn 1, Tiểu đoàn 2 đặc công; Tiểu đoàn 323 pháo binh, Tiếu đoàn trinh sát, các đội biệt động vẫn bền bỉ, chịu đựng gian khổ, ác liệt, kiên trì bám trụ giữ địa bàn, giữ thế, tạo thế mới để tiến công địch, khôi phục phong trào.

        Hội nghị Khu ủy Trị - Thiên tháng 11 năm 1968 đã đánh giá cao thành tích trên của các đơn vị vũ trang: Suốt trong thời gian đánh Huế đã chiến đấu hết sức dũng cám, ngoan cường và sáng tạo, đã lập được nhiều chiến công anh dũng: được nhân dân hết lòng ca ngợi và yêu mến. Tiếp theo đó lại liên tục chiến đấu với địch, chịu đựng nhiều gian khổ thiếu thốn, vẫn giữ vững lực lượng, phát huy truyền thống nâng cao trình độ chiến đấu, đã đánh được nhiều trận nhỏ, vừa đánh một số trận tốt gây cho địch nhiều tổn thất nặng.

                                         Dõng dạc tay cầm khẩu súng trường
                                         Khôn ngoan dàn trận khắp trong phường
                                         Bác khen các cháu dân quân gái
                                         Đánh giặc Hoa Kỳ phái nát xương

        Chú thích!

        Tháng 2 năm 1968, được tin 11 nữ dân quân tự vệ thành phố Huế đã lập nhiều thành tích trong chiến đấu giải phóng thành phố. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khen tặng bồn câu thơ trên.

      

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


        DIỄN TIẾN TỔNG QUÁT

        Vào tối ba mươi, thành phố Huế nhộn nhịp khác thường. Chợ Đông Ba đông chen chân không được. Những người tinh ý đều lấy làm lạ thấy nhiều người ở đâu mới lại đi dong choi. Nhưng rồi cũng chẳng ai để ý và quan tâm đến một chuyện gì sẽ xảy ra với Huế.

        Cũng như Sài Gòn, Huế cũng có một hiện tượng tương tự về giá cá. Tnước Tết hai tuần, mọi thứ hàng đều ế ẩm rẻ hơn lúc thường mà chẳng ai buồn mua, thế mà tới ngày áp Tết dân chúng tranh nhau đến mua khiến giá hàng cao lên vòn vọt

        Từ chiều 30 đến đêm giao thừa qua ngày mồng một, tiếng pháo giao thừa nổ liên hổi, dân chúng lũ lượt đi lễ đi chúc Tết lẫn nhau rất vui vẻ không có chuyện gì xẩy ra.

        Sáng mồng 1 Tết, Chuẩn tướng Ngô Quang Trưởng, Tư lệnh Sư đoàn 1 bộ binh cùng toàn thế nhân viên thuộc Bộ Tư lệnh Sư đoàn đến dự lễ chào cờ đầu năm ở Phú Văn Lâu. Ngay sau đó, Chuẩn tướng được tin Quân đoàn cho biết Việt cộng trong đêm 30 Tết đã đột nhập tấn công hai thị xã Nha Trang và Quy Nhơn và cả Bộ tư lệnh Quân đoàn 1. Cấm trại được ban hành tức khắc cho các đơn vị trực thuộc. Chính Chuẩn tướng cũng ngủ tại Bộ Tư lệnh Sư đoàn không về nhà. Đang say sưa với hương vị Tết, binh sĩ đồn trú vẫn không tin địch sẽ tấn công nên tuy vào trại nhưng vẫn cho la chuyện thường.

        Vào đêm mồng một Tết, Huế đang im lìm trong giấc ngủ mệt nhọc của một ngày Tết nhộn nhịp, thời vào 02g Việt cộng đồng loạt pháo kích vào Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1. Bộ Chỉ huy Tiểu khu, Trung tâm Huấn luyện Đống Đa và vị tri của Thiết đoàn 7 kỵ binh ở An Cựu.

        Khoảng trên một trăm trái cối 82 ly bắn vào khu Mang Cá lớn.

        Cùng lúc đó, địch tấn công khu Mang Cá sau khi lọt qua được cửa An Hòa. Một cánh quân địch tiến đến sân bay Tân Lộc tấn công khu quân cụ của Đại đội 1 quân cụ bị lực lượng của ta bắn chặn dữ đội. Một cánh quân tấn công cửa thành phía tây dùng bộc phá phá tan cổng tràn vào nội thành. Một đơn vị địch cỡ tiểu đoàn tấn công vị trí phía bắc cầu An Hòa tới 03g20 mới chiếm được xong tràn đánh vào làng An Hòa tưởng có một tiểu đoàn nháy dù của ta, nhưng thật ra Tiểu đoàn 2 Nhảy dù của ta đã chuyển đi nơi khác từ hôm trước. Lực lượng tiến vào nội thành chia một số quân xuống chiếm cầu Bạch Hổ, chiếm cầu này và phá một dịp cầu ở phía tả ngạn sông Hương.

        Sau khi chiếm xong cửa An Hòa và cửa Chánh Tây, Việt cộng dồn nỗ lực tấn công vào khu Mang Cá. Lực lượng phòng thù từ trên các tầng lầu bắn xuống dữ dội khiến địch tiến không nổi.

        Lực lượng đánh sân bay Tây Lộc bị rào kẽm gai ngăn cản nên chạy lạc sang đánh khu quân cụ. Đến 03gl5 Việt cộng dốc toàn lực tấn công khu sân bay, đột nhập đốt kho đạn, kho xăng và khu nhân viên kỹ thuật nhưng cả ngày hôm sau địch vẫn không chiếm được sân bay. Đêm đến, Việt cộng lại tấn công nữa, cuối cùng chiếm được khu đậu phi cơ. Sáng hôm sau, ta phản kích chiếm lại sân bay.

        Cuộc chiến giữa địch và đội thám báo của Sư đoàn 1 bộ binh đả diễn ra dữ dội quanh khu Đại nội, cuối cùng vào 5g sáng địch tràn ngập cả khu Đại nội và tới 8g sáng chiếm được cột cờ treo lên một lá cờ giải phóng

        Tới sáng mồng 2 Tết, tại phía tả ngạn sông Hương, địch trà trộn vào nhiều khu phố và kiểm soát được Đại nội, chợ Đông Ba, cửa Thượng Tứ, cửa Chánh Tây và cửa An Hòa.

        Tại hữu ngạn sông Hương, một cánh quân khác của địch phối hợp với thành đội Huế cũng làm chủ tình hình khá dễ dàng. Địch chỉ tràn ngập vào các khu dân chúng và bao vây cô lập các cứ điểm quân sự của ta. Tuy nhiên, địch đã thành công chiếm tất cả các cơ quan hành chánh trong đó có tòa hành chánh tỉnh Thừa Thiên, khu đại học v.v... Riêng khu tứ giác MACV Bộ Chỉ huy Tiểu khu Thừa Thiên - Đài phát thanh, Trường Kiểu mẫu và cầu tàu hải quân giữ được nguyên vẹn từ đầu tới cuối.

        Vào sáng mồng 2 Tết, để giải tỏa áp lực địch, Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1 điều động Tiểu đoàn 2 nhảy dù Từ Hạ kéo về giải tỏa thành phố. Tiểu đoàn dù  trước hỏa lực rất mạnh của địchtừ trong các  nhà dân chúng bắn  ra không sao xê dịch được nhất là trời xấu không có không quân yểm trợ Tiểu đoàn 3/3 đóng tại chợ Nam Giao phản công cũng không giải tỏa được áp lực tại vùng này. Thiết đoàn 7 kỵ binh dòng tại An Cựu được lệnh tiến sang Thành nội giải tỏa.

   
        Cả buổi sáng Trung tá Phan Hữu Chi - Thiết đoàn trưởng xuất trại ba lần đều bị địch bắn cầm chân. Vào buổi trưa có đoàn xe Mỹ từ Phú Bài lên, nhân dịp này Trung tá Chi đích thân mang ba chiến xa mở đường vào thành phố. Đoàn xe Mỹ vừa đi vừa bắn vào các ruộng mía hai bên đường và ngưng lại ở ngoại ô thành phố. Các thiết giáp chẳng ngại hiểm nguy cứ vọt lên nhưng khi vào thành phố tới gần Ty cảnh sát quốc gia vẫn do ta giữ, bất đồ xe ông bị B.40 địch từ khu nhà phố bắn lén cháy và ông đã hy sinh.

        Suốt cả ngày mồng 2 Tết, tình hình Huế rất hỗn tạp. Tất cả các cơ quan quân sự của ta đều giữ vững. Riêng phòng động viên  ở sát cầu Bạch Hổ, trại cảnh sát dã chiến bị địch chiếm vì binh sĩ đồn trú quá ít bỏ chạy. Tuy nhiên các cơ quan quân sự này đều bị cô lập không thể liên lạc tiếp cứu lẫn nhau. Tại Lê Lai nơi đồn trú Đại đội 811 quân cụ sau vài ngày chống cự, bị cô lập hết đạn, binh sĩ phải bỏ chạy.

        08 giờ sáng ngày mồng 3 Tết. Chiến đoàn 1 nhảy dù gồm các Tiểu đoàn 2 và 7 cùng với chi đoàn 3/7 thiết vận xa từ An Lỗ và Tư Hạ kéo về giải tòa thành phố Huế. Bộ Chi huy Chiến đoàn 1 và Tiểu đoàn 7 nhảy dù mới được tăng cường từ Sài Gòn tới Huế vào buổi trưa ngày mồng 2 Tết.

        Địch nghênh chiến và nhiều cuộc chiến rất ác liệt đã xảy ra tại làng An Hòa và làng Đốc Xo. Cuối cùng địch rút lui vào nội thành cố thủ.

        Tại đồn Mang Cá, khu quân cụ và sân bay, Việt cộng vẫn bám xiết. Địch đã mở một cuộc xung phong vào đồn Mang Cá nơi trú đóng Bộ Tư lệnh sư đoàn 1 bộ binh. Một vài phần tử xung phong địch đã lọt vào khu đại đội quân y sư đoàn đã bị tiêu diệt. Nhiều bệnh binh và y tá điều dưỡng ta bị sát hại.

        Sau nhiều ngày tác chiến với nhiều đợt phản kíchcủa ta có thiết xa, pháo binh và phi cơ yểm trợ, địch bỏ khu An Hòa. khu nhân viên kỹ thuật tại sân bay Tây Lộc rút về phòng thủ tại cửa Chánh Tây.

        Trong khi các lực lượng của ta và địch kìm kẹp và dành đánh những trận quyết liệt, các khu phố dân sự lại bỏ ngỏ cho địch thao túng để chúng dấy động lên những hoạt động chính trị trong thời gian chiếm đóng Việt cộng đã được tự do hành động và đi lại trong các khu phố
trong ba ngày liền từ mồng 2 đến mồng 4 Tết không bị một phản ứng cụ thể nào từ phía ta.

        Khi Huế bị đánh, Hoa Kỳ không có một lực lượng nào ờ trong thành phố ngoài Bộ Chỉ huy MACV ở ngay sát Bộ Chi huy Tiểu khu Thừa Thiên

        Mãi đến chiều mồng 3 Tết mới có một Đại đội Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ di chuyển từ phía đông thành phố vào được chuyển vận bằng tàu vượt sông Hương đổ bộ lên cầu tàu ngay cạnh trường Kiểu Mẫu (xem sơ đồ hành quân giải tỏa giai đoạn 1) rồi từ dó di chuyến đến Bộ chỉ huy MACV khoảng 700 thước.

        Liên tiếp trong ba ngày mồng 3, 4 và 5 Tết (1, 2 và 3.2.68) Quân lực Hoa Kỳ gồm 3 Đại đội Thủy quân Lục chiến và 1 Chi đoàn thiết xa thuộc Sư đoàn 1 Thủy quân Lục chiến đã được đưa vào khu vực hữu ngạn sông Hương và đặt căn cứ ở phía sau Bộ Chỉ huy MACV để mở các cuộc hành quân giải tỏa

        Ngày mồng 4 Tết, Việt cộng tấn công Tiểu đoàn 1 Công binh tại một cây số phía Nam Huế vả tiếp tục duy trì áp lực tại khu vực Tây Lộc, Thành nội. khu vực cột cờ, khu vực hành chánh và trưởng Đồng Khánh. Cũng trong đêm này, địch chiếm lao xá giải thoát khoảng 2.000 can phạm đủ thành phần. Sự giãi thoát các can nhân này gây thêm xáo trộn cho thành phố Huế. Các tù nhân được địch võ trang tăng thèm áp lực vào tất cả các khu phố chỉ điểm trả oán.

        Đêm mồng 5 Tết, địch đốt một kho xăng quân sự tại chợ Dinh cách Huế 1 cây số về phía đông bắc, tại An Cựu địch hoạt động lẻ tẻ xung quanh vị trí đóng quân của Tiểu đoàn 111 Vận tải.

        Cũng cần nhắc lại trong những ngày đầu của cuộc binh biến, Ông tỉnh trưởng Thừa Thiên kiêm thị trưởng Huế là Trung tá Phan Văn Khoa đều vắng mặt. Người ta tưởng ông bị địch bắn giết, nhưng sự thật ông đã trốn

        Có thể nói là mãi đến mồng 5 Tết, quân ta mới bắt đầu thực sự phản công.

        Quân lực ta và Đồng minh đã phối trí lực lượng phản công như sau:

        - Lực lượng Hoa Kỳ gồm Tiểu đoàn 2/5 Thủy quân Lục chiến có 3 Đại đội và một Chi đoàn chiến xa xuất phát từ cứ điểm MACV Thừa Thiên cộng với Chiến đoàn RAY gồm hai Đại đội TQLC Hoa Kỹ xuất phát từ đầu cầu An Cựu. Các lực lượng này được phân công giải tòa khu vực hữu ngạn sông Hương.

     
        - Lực lượng VNCH gồm Chiến đoàn 1 Nhảy dù với 3 Tiểu đoàn và 1 Chi đoàn thiết vận xa. Tiểu đoàn Nhảy dù 2 và 7 với Chi đoàn thiết vận xa xuất phát từ phía bắc Thành nội tiến vào. Tiểu đoàn 9 Nhảy dù được trực thăng vận từ Quảng Trị đến đồn Mang Cá vào chiều ngày 4 Tết và xuất phát từ đây tiến vào Thành nội. Chiến đoàn dù còn được tâng cường thêm các đơn vị của Sư đoàn 1 bộ binh đế giải tỏa khu vực tả ngạn sông Hương.

        . Ngoài ra, cũng cần kể đến một lực lượng khác nằm án ngữ ở phía tây bắc và tây nam của thành phố Huế. Đó là Sư đoàn 1 Không vận Hoa Kỳ mới đưa từ An Khê ra trước Tết để ứng phó với tình hình chiến sự tại Khe Sanh.

        Trong ngày mồng 5 Tết, lực lượng hành quân của Việt Nam đã tái chiếm được một nửa sân bay Thành nội và cửa An Hòa. Trong trận này địch chết 77 mất 27 súng đủ loại. Ta thiệt hại nhẹ.

        Trong ngày mồng 6 Tết tức ngày 4.1.1968. tinh hình không tiến triển. Địch lợi dụng các pháo đài cũ thiết lập từ thời Pháp cầm chân lực lượng bạn trong khu vực Thương Từ và Kỳ Đài.

        Về phía tả ngạn, Tiểu đoàn 2/5 TQLC Hoa Kỳ giải tỏa áp lực địch tại khu Đại học Huế và Bộ Chi huy MACV. Hoa Kỳ có chiến xa Ontos loại được trang bị 6 khấu đại bác trên xe. Họ đánh mỗi ngày một dường phố, dùng hỏa lực chiến xa bắn vào các nhà trước khi tiến vào. Đến gần tối, họ lại rút quân về đóng tại khu MACV. Đánh theo cách này. thành ra họ có tiến lên rồi lại lui về, do đó việc giải tỏa khu vực hữu ngạn sông Hương đã trì chậm và kéo dài trong nhiều ngày. Họ đã tận dụng hỏa lực hùng mạnh để tiêu diệt từng đám địch nhỏ và cũng nhằm tièu diệt địch Tiếu dotn 2/5 TQLC Hoa Kỷ coi việc chiếm đất là thứ yếu. Trên thực tế các đơn vị của Tiểu đoàn 2/5 TQLC Hoa Kỳ đã giải tỏa được áp lực cho nhiều cơ sở quân sự và cho nhiều khu dân cư nhưng trên thực tế ít giờ chiếm đóng các đơn vị này lại rút lui nên địch lại quay lại bắn sẻ. Trong ngày mồng 6 Tết, tại phía hữu ngạn, địch quân vẫn chiếm khu hành chánh gồm tòa Đại biểu, dinh tỉnh trưởng, lao xá và trường Khải Định. Ta còn cò Duyên đoàn 12 Hải thuyền tuần tiễu trên sông Hương. Duyên đoàn trong ngày này bị súng cối Việt cộng pháo kích gây thiệt hại nhỏ. Thời tiết rất xấu hạn chế các hoạt động của không quân.

        Ngày 7 Tết, địch còn tấn công Tiểu đoàn 1 Công binh tại cây số phía Nam Huế. Một Tiểu đoàn của ta được dưa vào tăng cường cho Thành nội Huế.

        Vào buổi chiều, lực lượng Hoa Kỳ đã đẩy lui quân và tái chiếm một phần lớn khu vực hữu ngạn Việt cộng cố thủ tại khu trường Quốc Học.
Vào 11 giờ 30 sáng ngày 9 Tết, được tăng cường thêm hai Tiểu đoàn từ phia An Hòa - Kim Long, địch mà một cuộc tấn công vào Tiểu đoán 4/3 trú đóng tại Chánh Tây gây cho ta tử thương và thất lạc một số máy truyền tin, vũ khí khá quan trọng. Địch bỏ lại 7 xác chết. Cũng trong đêm 9 Tết tức 7.2.68, địch giật mìn sập cầu Tràng Tiền, cầu này có 6 vai VÀ 12 nhịp, bị hư một vai.

        Ngày 10 Tết, lực lượng Hoa Kỳ chiếm lại tòa Đại biếu. Địch bám sát vào các khu: sân vận động, ga xe lửa và Phú Cam. Một lực lượng TQLC Hoa Kỳ đã 2 ngày liền chiếm đóng đầu đường Lê Lợi ngang viện Đại học Huế và trước một nhà Ga.

        Lực lượng hành quân ta trong khu vực tả ngạn không tiến được.

        Đến ngày 9.2.68 tức 11 âm lịch, tại phía hữu ngạn sông Hương, lực lượng Hoa Kỳ mới đẩy lui địch ra khỏi khu vực sân vận dộng, Phú Cam, nhà Ga. Địch phân tán mỏng và rút lui về phía Nam Giao.

        Tính từ ngày 31.1.68 đến ngày 9.2.68, nghĩa là trong 10 ngày, tại hữu ngạn sông Hương, thiệt hại địch: 934 chết, 4 bị bắt, thu 307 súng đủ loại. Thiệt hại Hoa Kỳ: 31 tử thương, 201 bị thương nặng, 80 bị thương nhẹ.

        ...

        Hổi 16 giờ ngày 10.2.68 lần đầu tiên từ khi cuộc giao tranh khởi diễn, một đơn vị TQLC Hoa Kỳ được trực thăng vận tới tăng viện cho Tiểu đoàn 2/5 bên khu vực hữu ngạn sông Hương. Tuy thời tiết rất xấu, cuộc tăng viện bằng trực thăng vận đã được hoàn tất. Trong khi đó một đoàn TQLC khác được di chuyển bằng xe từ Phú Bài vào thành phố Huế. Các giới chức có thẩm quyển và dân chúng tại hữu ngạn sông Hương lạc quan khi tiếp nhận tin tăng viện này.

        Cũng vào chiều ngày 10.2 một chiếc LCƯ của Hải thuyền Việt Nam đã cập bến trước trường Đại học sư phạm chở các đồ tiếp tế từ Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1 bên tả ngạn sông Hương sang hữu ngạn cho các cơ quan quân sự của Tiểu khu Thừa Thiên.

        Phía bắc sông Hương, lực lượng của ta gồm 3 Tiểu đoàn Nhảy dù và 4 Tiểu đoàn bộ binh phải đối đầu với địch tử thủ trong công sự và nhà cửa. Gia Hội vẫn hoàn toàn do địch quân kiếm soát. Hai phần ba đường Phan Bội Châu cũng vậy. Trong Thành nội, quân ta tiến rất thận trọng vì địch quân chiếm được nhiều cao điếm. Cuộc hành quân lùng và tiêu diệt địch lại thêm phần khó khăn vì địch quân đều lẩn lút trong nhà dân chúng.

        Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1 đang đứng trước hai ngả. Một là thận trọng mà tiến cố gắng chiếm từng căn nhà để cố gắng bảo vệ tài sản và nhà cửa đồng bào. Hai là quyết tâm đánh mau đánh mạnh thanh toán nhanh chóng những ổ dịch và như vậy buộc dân chúng chấp nhận một hy sinh rất lớn lao.

        Vào sáng 12.2 một đơn vị tiền thám của Chiến đoàn A Thủy quân Lục chiến được trực thăng vận vào Thành nội.

        Cùng với một trực thăng vận này hồi 18g một đơn vị TQLC Hoa Kỳ đã băng qua sông Hương sang bên tả ngạn cập bến Bảo Vinh vào Thành nội qua cổng hậu. Sáng ngày 13.2. TQLC Mỹ tiếp tục đổ bộ lên bến Bảo Vinh. Đó là lần đầu tiên từ ngày khởi sự cuộc giao tranh tại Huế. TQLC Mỹ nhập Thành nội tăng cường cho quân đội VNCH. Dân chúng có vẻ rất lạc quan.

        Trong khi đó, Lai Chữ. một địa điểm ở phía tây bắc ngoài Thành nội Huế bị pháo binh và phản lực cơ liên tiếp oanh kích. Nơi đây được coi là điểm tập trung lực lượng và Bộ Chi huy của địch quân. Cuộc chạm súng với địch trong Thành nội hết sức lẻ tẻ.

        Nhiều đoàn di cư đã tự tìm cách di tản về những vùng an ninh hơn. Miền Tây Lộc Tây Linh và vùng phụ cận Mang cá hiện đang là những điểm tập trung của một số tỵ nạn mỗi ngày một đông. Cả hai bên hữu ngạn và tả ngạn sông Hương đều thiếu cán bộ mọi ngành vì bị thất tán hoặc mất tích, hoặc đã chết hay bị địch hạ sát. Nền hành chánh ở đây đã bị hoàn toàn xáo trộn.

        Ngày 13.2 tức rằm tháng giêng Mậu Thân, lần đầu tiên từ 15 ngày qua. mưa phùn đã tạm hết sau một đêm tầm tã, gió bấc đã bớt lạnh lùng và hơn mọi điều nào khác, lần đầu tiên từ 15 ngày nay mặt trời đã ló dạng

        Trên không phận cố đô Huế tuy mầy xám chưa chịu nhường hẳn cho vòm trời xanh thắm, nhiều đợt phi cơ đủ loại đã xuất hiện nhào lộn đem thêm một chút yên dạ cho quân dân Thành nội.

        Cũng nhờ trời quang mây tạnh trong ba ngày liền 14, rằm và 16 âm lịch nên việc chuyển vận Chiến đoàn A TQLC/VN từ Sài Gòn đến chiến trường Huế để thay thế cho Chiến đoàn Nhảy dù đã quá mệt mỏi được về lai Sài Gòn nghi ngơi và bổ sung.

        Chiến đoàn A TQLC được mang đến Phú Bài rồi từ đấy di chuyển tới cầu tàu thuộc khu hữu ngạn sông Hương dùng tàu vượt sông đổ bộ lên bến Bảo Vinh. Hai trong 3 Tiểu đoàn TQLC đã đổ bộ an toàn vào Thành nội ngày 12-2-1968.

        Chiến đoàn A TQLC do Thiếu tá Hoàng Thông chiến đoàn trưởng và Thiếu tá Lương chiến đoàn phó.
Vào sáng ngày 14.2, Tiểu đoàn 1 do Thiếu tá Phan Văn Thắng chỉ huy và Tiểu đoàn 5 do Thiếu tá Phạm Văn Nhã làm Tiểu đoàn trưởng bắt đầu xuất phát. Cuộc hành quân của Chiến đoàn A TQLC/VN tại chiến trường Huế nay được mệnh danh là “cuộc hành quân Sóng Thần 739/68" khởi diễn từ Thành nội. Cũng cần nói là chiến đoàn A TQLC/VN trước khi ra Huế đã thắng Cộng quân tại Cai Uy và dự trận càn quét địch quân tại Gò Vấp khi địch mở cuộc tấn công Thủ đô vào đầu năm Mậu Thân.

        Cuộc hành quân giải tỏa Thành nội giai đoạn 2 được chia làm 5 khu vực ABCDEF.

        Khu vực A: là góc đông bắc Thành nội gồm có Mang Cá Nhỏ và Mang Cá Lớn nơi đây Bộ Tư lệnh của Sư đoàn 1 và Khu 11 Chiến Thuật đặt bản doanh. Khu này hoàn toàn an ninh và do một vài đơn vị của Bộ tư lệnh phòng vệ. Cửa hậu của khu A này là cửa độc nhất của Bộ Tư lệnh liên lạc với Bến Bảo Vinh. Cửa này dược coi là cuống họng cùa quân ta và Đồng minh vì mọi tiếp vận đều qua ngả này, ngoại trừ không vận.

        Khu vực B: là khu Chính Đông. Tuy cửa Đông Ba vẫn do Cộng quân trấn giữ trên thành cao, quân ta đã chiếm kiểm soát được khu này.

        Khu vực C: là góc tây bắc Thành nội gồm phường Tây Lộc và Tây Linh do Trung đoàn 3 Bộ binh dưới quyền chi huy của Trung tá Phan Bá Hòa tảo thanh. Vùng nhà thờ Tây Linh là một nơi lánh cư đông đảo trong Thành nội. Khu này có cửa Chánh Tây vẫn do Cộng quân kiểm soát.

        Khu vực D: giới hạn phía bắc là đường Mai Thúc Loan đâm ra cửa Đông Ba, phía đông đường Nguyễn Thành chạy dài bờ thành lớn phía Đông, phía Tây giáp bờ thành Đại nội, phía nam là một phần đường Ông Ích Khiêm, nơi đây có cửa Thượng Tứ. Khu D dược giao cho Tiểu đoàn 1/5 TQLC Hoa Kỳ đảm trách lùng và diệt dịch. Tiểu đoàn này gồm 1000 quân tinh nhuệ, vũ khí tối tân. có cả trung và trọng pháo. Tiếu đoàn 1/5 đã được chuyển vận vào Thành nội trong 2 ngày 10 và 11.2.1968. Tiểu đoàn 1/5 TQLC Hoa Kỳ từ khu B được coi là khu an toàn, tràn ngập đường Mai Thúc Loan rồi từ hai mũi phía Đông dọc theo đường Nguyễn Thành, phía tây dọc theo đường Đinh Bộ Linh đánh tốc xuống phía nam bao vây địch vào giữa.

        Khu vực E: là Đại nội vẫn bị Cộng quân chiếm giữ. Khu này có thể xem là một cứ điểm chiến thuật của địch vì từ trên bờ thành cao bao quanh 4 mặt Cộng quân đều đặt các ổ thượng liên uy hiếp các đường tiến của quân ta tại bốn phía. Khu này có cửa Ngọ Môn và Phú Văn Lâu. Cộng quân đá trương cờ tại đây.

        Khu vực F: là góc tây nam Thành nội do chiến đoàn A TQLC/VN đảm trách lùng về diệt dịch. Khu này gồm các phường Tri Vụ, Thuận Cát được giới hạn về phía bắc bởi đường Triệu Quang Phục, phía tây bời đường Tôn Thất Hiệp có cửa Hữu, phía đông bởi đường Lê Huân chạy song song với bộ Thành Tầy cửa Đại nội, phía nam bởi đường Trần Bình Trọng có cửa nhà Đồ và cửa đi ra cầu Gia Viễn tức cầu Bạch Hổ.

        Như vậy cho thấy các khu c, D, F có thể coi là những khu vực đang tranh chấp. Riêng khu E là Đại nội vẫn hoàn toàn trong tay Cộng quân. Ngoài ra, các bộ thành cao về phía tây, phía đông nam và phía nam Thành nội vẫn bị Cộng quân trấn giữ.

        Toàn thể Thành nội nhìn trẽn bản đồ diện tích uớc vào khoảng 10 cây số vuông. Không kể quân số ở Khu A và Khu B tại ba khu đang tranh chấp với địch là các Khu c, D, F, lực lượng liên quân Viột - Mỹ gồm tất cả 7 Tiểu đoàn.

        Trận đánh ở Huế thật gay go vi thời tiết lạnh giá và vì cuộc chiến diễn ra từng căn nhà một. Trên các con đường tiến vào khu vực chiếm đóng, bàn ghế được mang ra chất ngốn ngang để làm chướng ngại vật. Qua các chuớng ngại vật này, ta thấy rõ Việt cộng chạy ra chạy vào bán sẻ vào quân đội ta,

        Cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn trong ngày 16.2 tại khu Thành nội Huế. Quân Mỹ đã dùng đại bác lân tinh trắng, khi nổ tung ra thành những lớp mây bụi bám vào vật gì thì vật đó cháy. Phi cơ cũng mở những đợt oanh kích dữ dội. Đây là một ngày bị oanh tạc nặng nhất từ trước đến giờ. Hết đợt phi cơ Crusaders này tới đợt khác tới thả bom nặng trước rồi bắn hỏa tiễn Zuni. sau cùng dùng bom Napan oanh kích các vị tri của Cộng quân. Các tòa nhà tan thành mảnh vụn. Những vầng lửa bùng lên trên thành phố.

        Tiểu đoàn 1/5 TQLC Hoa Kỳ đã đẩy Cộng quân về phía nam của Thành nội Huế để chúng phải hứng chịu những hỏa lực bắn chéo cánh sẻ của Liên quân Việt Mỹ từ 2 phía bờ sông Hương. TQLC Hoa Kỳ đã đưa xe tăng tới bờ phía nam sông Hương và bắn vào Cộng quân ẩn náu trong các hầm hố ở bức tường thành xây cách đây hơn một thế kỷ.

        Ổ kháng cự chính của Cộng quân nằm dọc theo bức tường phía tây nam của phào đài rộng hai dậm vuông và chiếm giữ khu nội diện nằm trong Thành nội. Cộng quân đã dùng những chiến xa bắt được hồi Tết để phòng thủ.

 
        Quân đội VNCH và Hoa Kỳ đã phải tiếp vận lương thực và đạn dược vào Thành nội bằng phi cơ trực thăng vì con đường chuyển vận trên sông Hương từ cầu tàu hữu ngạn sang bến Bảo Vinh thường bị Cộng quân đặt súng tại ngả Đông Ba và Gia Hội pháo kích hòng đánh chìm các hải thuyền. Hai xe tăng Ontos đã luân phiên dùng đại bác không giật 106 ly bắn sang phía Đông Ba và Gia Hội. Phía Đông Ba và Gia Hội mù mịt khói đen, khói nâu.

        Chiến đoàn A TQLC/VN đã chạm súng với một đơn vị khá đông địch trưa ngày 16.2 trong khi tiếp tục giải tỏa khu vực phía tây Thành nội Huế. Ta hạ 31 tên địch, tịch thu 1 thượng liên, 5 vũ khí cá nhân và một số chất nổ. Về phía TQLC chỉ tổn hại nhẹ.

        Ngày 18/2, tiến quân thật khó khăn, chậm chạp, thời tiết xấu, phi cơ trực thăng không thể tiếp liệu được. Một đoàn xe đi từ Phú Bài vào đã bị pháo binh địch oanh kích. Ta và địch giao tranh nhiều lần suốt ngày và tuy không tiến được nhưng ta hạ được khoảng từ 30 đến 35 địch. Phi cơ chiến đấu không thế yểm trợ được vi thời tiết xấu, khí hậu ờ Huế thật lạnh và có sương mù, mây thấp cách mặt đất chừng 150 thước. Vào buổi tối thấy địch xuất hiện tại cù lao giữa sông, không rõ chúng địch dùng cù lao này làm gì.

        Lúc 4g30 ngày 19/2 hai Tiểu đoàn Việt cộng tại khu vực phía tây nam Thành nội Huế đã tấn công vào Tiểu đoàn 1 Thủy quân Lục chiến Việt Nam sau khi bắn 300 quả bích kích pháo 82 ly và phóng B.40 vào vị tri của Tiểu đoàn. Để yểm trợ cho quân bạn pháo đội B.105 ly của Thủy quân Lục chiến Việt Nam đặt tại đồn Mang Cá đã tác xạ đến 2000 quả đạn.

        Gần 3 tuần lễ giao tranh, trước sự phản công quyết liệt của quân ta, quân địch đã có dấu hiệu bắt đầu rút lui. Các sĩ quan cao cấp và các cán bộ quan trọng đã lén ra khỏi nội điện. Các toán đó đã đi dọc theo đường Trần Hưng Đạo và cầu Gia Hội. Đường Trần Hưng Đạo nằm trên bờ sông dưới phía tây nam Thành nội ở khoảng chợ Đông Ba thành ra địch chiếm cù lao giữa sông chỉ là để làm nghi bỉnh.

        Tính đến ngày 19/2 riêng Thủy quân Lục chiến Việt Nam đã hạ sát 180 tên dịch, tịch thu 84 vũ khí đủ loại, trong khi đó ta chỉ tổn thất nhẹ.

        Ngày 20/2 tại Thành nội chỉ còn khoảng chừng 350 Cộng quân cám cự tại những vị trí kiên cố,

        Trước khi đánh vào Thành nội quân ta đã truyền loa kêu gọi địch quân ra hàng. Những lời kêu gọi này không được đáp ứng nên quân ta lại dùng hỏa lực mạnh tấn công vào. Thủy quân Lục chiến Việt Nam đồng thời tiến từ hướng tây bắc thành nội xuống góc tây nam. Địch quân hầu hết bố trí trong hầm hố và địa đạo tại dãy trường thành kiên cố Tây Nam

        Sáng ngày 21/2, các binh sĩ thuộc đệ I Sư đoàn Không Vận đã tấn công vào một ngôi làng cách Huế 5 cây số về phía tây bắc. Nơi đây Cộng quân đã đào công sự cố thủ chống trả mãnh liệt bằng vũ khí hạng nặng. Ngòi làng này được coi như là khâu liên lạc chính để tiếp vận cho quân chúng trong Nội thành. Lực lượng Hoa Kỳ đã phải dùng đến 3 Tiểu đoàn để tấn công vào làng này. Kết quả trong trận đánh, về phía địch có 163 tử thương. 4 tinh nghi 22 súng cá nhân và 9 súng cộng đồng bị tịch thu, về phía Hoa Kỳ có 12 tử thương và 137 bị thuơng.

        Sáng ngày 22/2, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 1 gửi thêm 2 Tiểu đoàn Biệt động quân tung thêm vào chiến truờng để sớm kết thúc. Đó là các Tiểu đoàn 39 Biệt động quân và Tiểu đoàn 21 Biệt dộng quân. Tiếu đoàn 21 Biệt động quân thiếu 1 Đại đội được gửi tăng cường cho Tiếu đoàn 37 Biệt động quân tại Khe Sanh từ trước Tết Nguyên Đán. Hai Tiếu đoàn được giao trách nhiệm giải toả địch tại khu vực Gia Hội....

        Trưa ngày 23/2, hai đại đội thuộc một đơn vị Thủy quân Lục chiến Việt Nam đã chiếm cửa Hữu phía tây Thành nội Huế sau khi thanh toán xong một lực lượng địch 31 tẻn, tịch thu 1 trung liên Bar, 4 súng trường M1, 4 các bin. 1 AK.47. Trong khi đó chi có một binh sĩ bạn bị thương.

        Đồng thời một đơn vị khác của Thủy quân Lục chiến Việt Nam chạm súng với một lực lượng Cộng sản không rõ quân số tại khu vực tây nam Thành nội Huế, đã bắn hạ 10 tên địch. Đơn vị bạn vô sự. Còn Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đã chiếm dược một vòng lầu ở phía đông nam. Nhờ tính cách chiến lược của địa điểm này, quân đội Đồng Minh đã hoàn toàn kiểm soát được cầu Nguyễn Hoàng tức cầu Tràng Tiền.

        Cũng trong ngày này một số Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ được trực thăng vận vào Thành nội dưới hỏa lực phòng không mạnh mẽ của đối phương.

        Vào sáng ngày 24/2, Chiến đoàn A Thủy quân Lục chiến Việt Nam tiến lên từ hướng cửa Hữu. Ba mục tiêu được chọn để tiến đánh là: Nam Đài, cửa nhà Đồ và khu vực đường Tôn Thất Thiệp.

        Tiểu đoàn 4 Thủy quản lục Chiến đánh Nam Đài, nơi đây địch đã cố thủ 12 ngày ta không chiếm được. Tiểu đoàn đã phải chiến đấu khó khăn vi địch quân bố tri sẵn trong những hệ thống hầm hố và địa đạo kiên cố. Mãi đến 9 giờ tối, ta mới thanh toán xong lực lượng địch đông đảo ở phía Nam Đài, thành trì cuối cùng của chúng, hạ tại trận 85 tên và tịch thu 30 vũ khí đủ loại.

        Tiểu đoàn 1 Thủy quân Lục chiến đánh cửa nhà Đồ, Tiểu đoàn đã sử dụng hơi cay để đánh bật dịch ra khỏi các vị tri cố thủ của chúng. Tại đây, quân ta đã đánh xáp lá cà với địch. Chúng đã chống trả mãnh liệt.

       Tuy nhiên trước các đợt xung phong của ta, địch bị đánh tan tành phơi xác tại chiến trương 72 tên và bỏ lại 33 vũ khí đủ loại cùng 2 máy điện thoại.

        Tiểu đoàn 5 Thủy quân Lục chiến đã thanh toán xong những tàn quân của địch sớm hơn tại khu vực đường Tôn Thất Thiệp, hạ sát 26 tên tại chỗ tịch thu 5 súng phòng không và cá nhân.

        Song song với việc tiêu diệt địch như đã kể trên, Chiến đoàn A Thủy quân Lục chiến Việt Nam còn yểm trợ cho một đơn vị bạn tái chiếm kỳ đài Phú Văn Lâu.

        Quốc kỳ Việt Nam phất phới trên vòm trời cố dô thay thế cờ Mặt trận Giải phóng Miền Nam bị triệt hạ lúc 4 giờ sáng ngày 24/2.

        Cũng trong ngày này, Thủy quân Lục chiến Việt Nam đã tiến vào Đại nội, Cộng quân hoàn toàn rối loạn tinh thần và chạy tháo lui ra bức tường phía Nam thành.

        Ngày 25/2, lực lượng Biệt động quán cũng kiểm soát được hoàn toàn khu Gia Hội địch đã rút bỏ đi khi nghe tin Đại nội bị ta chiếm lại....

        Cuộc chiến đấu chiếm lại Huế dằng dai trong 26 ngày có thể coi như đã chấm dứt. Các lực lượng Việt Mỹ đã từ thành phố mờ các cuộc hành quân ra các vùng ven thị để lùng và tiêu diệt địch. Tuy thanh phố trở lại yên tĩnh nhưng suốt ngày đêm tiếng súng trọng pháo của ta từ trong thành phố bắn ra vẫn nổ liên tiếp. Người ta cho rằng chiếm dược Huế nhưng tình hình chiến sự tại nơi đây vẫn còn gay cấn trước sự hiện diện của một lực lượng địch khoảng 5 Sư đoàn. Từ ngày khởi sự trận đánh tại Huế, Bộ chỉ huy Mỹ cho biết chừng 2.500 Cộng quân đã bị hạ. Việt cộng báo cáo chết 1.042 người không rõ số bị thương, trong khi dó số tổn thất của Liên quân Việt Mỹ là 266 chết, 1.259 bị thương trong đó có 53 quân nhân Mỹ chết và 380 bị thương.

        Kế hoạch đánh Huế của V.C

        Tấn công Huế, địch đă đặt riêng ra một Bộ tư lệnh chiến dịch chi huy. Địch đã dùng 2 trung đoàn bộ binh và các đặc công trong Thành đội làm chủ công và đặt 2 trung đoàn bộ binh khác làm chi viện.

        Các trung đoàn chù công là Đoàn 5 sát nhập chung với các cán bộ Thành đội Huế gọi là Bộ Chỉ huy 5 hay Bộ Chỉ huy Thành đội Huế do Nguyễn Vạn làm thủ trưởng và Đoàn 6 do Trung tá Việt cộng Nguyễn Trọng Dần làm Thủ trưởng.

        Hai trung đoàn chi viện là đoàn 9 do Trung tá Việt cộng tên Di| chi huy, đoàn này vào thời gian trước còn mang danh hiệu Trung đoàn Cù Chính Lan tên một thủ trưởng đã từng chỉ huy Trung đoàn này chết trong chiến địch Hoà Bình năm 1951¹ và một thành phần của Đoàn 8 (hậu thân của Trung đoàn sông Lô) mãi phút chót mới mang dự cuộc tấn công Huế.

        Địch đã chuẩn bị đánh Huế từ truớc 20 ngày và kế hoạch đánh Huế đuợc hoạch định như sau:

        Đoàn 5 gồm có các Tiểu đoàn K4A, K4B, K10. Tiểu đoàn 21 đặc công phối hợp với lực lượng của Thành đội Huế tấn công từ phía nam. Riêng lực lượng đặc công đột nhập từ tối 28.1.68

        - Đoàn 6 gồm có các Tiểu đoàn K1, K2, K6. Tiểu đoàn 12 đặc công với 4 Đại dội trực thuộc là C15, 16, 17 và 18 được tăng cường một đại đội DKB, toàn bộ lực lượng địa phương, Hương Trà, Phong Điền và hai đội Biệt động gồm 40 tên. Đoàn này có nhiệm vụ tấn công từ phía bắc vào các mục tiêu: Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1 tại đồn Mang Cá Lớn, sân bay Tây Lộc và khu Đại nội.

        Kế hoạch của Đoàn 6 phân công hiện trường như sau:

              + Điểm là toàn bộ nội thành.

              + Điểm chủ yếu và nổ súng ưu tiên: dồn Mang Cá, sân bay

        - Các điểm đột phá: cửa Chánh Tây, cửa An Hoà, thành phía bắc, khu Mang Cá.

              + Hướng phát triển: quận lỵ Hương Trà.

              + Điểm pháo kích: vị trí Từ Hạ nơi có đơn vị thiết giáp và pháo binh

        - Chiến thuật: lấy mật tập kết hợp hỏa lực làm chính, khi bị lộ sẵn sàng chuyến sang cường tập.

              + Hướng đột kích: qua sông lên chỗ cây đa trụ, dùng rễ đa leo lên tường thành để đột nhập - một hướng khác dùng cống thủy quan bí mật từ đầu đến cuối dù ngoài đãz nổ súng.

        Kế hoạch chuyển quân của chúng được thi hành như sau:

        Đoàn 5 tối ngày 30-1-68 vượt sông bằng hai bến đò: bến Khế Mộc Năng và bến Đình Môn, mãi 7 giờ sáng ngày 31-1 mới tiến được vào thị xã vì trên đường di chuyến một thành phần của địch bị quân ta phục kích ở ngã ba cầu Liêm.

        Đoàn 6 xuất phát từ núi Gió 12 cây số phía tây Huế, lên phía đông bắc qua Khe Sóc Chàng trụ lại tại đồn Trường Sơn. vượt nhiều cánh đồng băng tiến đến phia tây thị xã dồn quân tại Cối Ké. Một Tiểu đoàn đi sau sát nhập với Đoàn 9 vượt núi Thông Cung, lên trụ lại ở Thanh Khê ấp, vượt quốc lộ 1 được tăng cường thêm 2 Đại đội DKZ 75 chia làm 2 cánh tiến xuống, một cánh bố trí tại La Chữ vá một cánh tại Đức Bưu, Ngoã Tượng ngay phía bắc đồn Mang Cá.

        Còn Đoàn 9 là đơn vị chi viện gồm hai Tiểu đoàn 416 và 418 tiến từ núi Đôn Trầu 20 cây số phía tây TP. Huế vượt sông Bồ sang núi Thông Cung phối hợp với K6 của Đoàn 6 tiến lên đông bắc theo đường Văn Xá Trung, Liễu Cốc Phương qua La Chữ, Triều Sơn Tây xuống Cối Kê dàn quân ngay phía tây bắc thành phố.

        Ngoài ra, địch còn đặt một đường tiếp vận gọi là đường 12 ở phía bắc thành phố để lo tiếp tế đạn được và để tải thương.

        Vào giờ chót, một thành phần của Đoàn 8 tham gia vào chiến cuộc cùng từ phía bắc dột nhập thành phố.

        Kế hoạch điều quản và tấn công của chúng được toan tính khá tỉ mỉ.

        Theo tài liệu bắt được của Đoàn 6 khi đánh mặt thành phía bắc, địch nhắm vào Bộ Tư lệnh Sư đoàn 1 của cửa An Hoà.

        Chúng chia một đại đội dặc công khoảng trên 40 người thành bốn mũi. Mỗi mũi 10 tên trang bị 2 B.40, 1B.41 cùng AK và CKC, mỗi khẩu 200 viên đạn, mỗi tẻn mang 20 thủ pháo hợp chất và một số thuốc diệt chó. Tên Tiểu đoàn trường Tiểu đoàn 12 đặc công đích thân chỉ huy bốn toán này. Tên Đại dội trường Đại dội đặc công đi mũi đầu. Ngoài ra, Tiểu đoàn K1 cho theo một Trung đội đầy đủ do chính tên Tiểu đoàn trường Kl đích thân chỉ huy. Vào giờ ấn định, các toán người này từ thôn Triều Sơn Tây âm thầm vượt sông, mỗi tên vượt bằng một thước 60 phân nylon làm phao bơi; mỗi toán có hai hoặc ba tấm nyllon lớn để gói vũ khí. Bọn họ còn dùng 4 tấm 12 thước để làm ghe qua sông (?).

---------------------
        1. Sau chiến cuộc, những ai viếng cửa Ngọ Món đều thấy nhiều dòng chữ viết trên tường trong khuôn cổng Hoan hô tinh thần Cù Chính Lan chứng tỏ có nhiều thánh phần thuộc đơn vị này đã tham dự vào trận đánh Huế 

        Khi vượt sông xong, chúng định men bờ thành cho ba mũi đánh vào Bộ Tư lệnh Sư đoàn ở đồn Mang Cá và một mũi chiếm và diệt vọng canh ớ cửa An Hoà. Mũi đánh cửa An Hoà thành công ngay và diệt được lò cốt trên thành. Bọn chúng ào ảo kéo vào cửa. Kế đó được tăng cường thêm quân ở phía sau tiến lên, chúng tấn công sang đồn Mang Cá nhưng bị các lực lượng phòng thủ của ta bắn dữ dội, tiến quân không nổi. Sáng hôm sau thấy lực lượng ta tiếp viện đông đảo có cả thiết vận xa yếm trợ. chúng vội rút vào các nhà để chống lại và chia quân làm hai cánh, một cánh bám sát quân ta, còn một cánh dàn ra bảo vệ đường ra phía cửa Thành Tây.

        Từ phía cửa Tây Thành, chúng sử dụng ba Tiểu đoàn gồm 1 Tiểu đoàn đặc công (trừ 1 Đại dội) và 2 Tiểu đoàn bộ binh (trừ 1 Đại đội) để chiếm sân bay Tây Lộc, Đại nội và Thành nội. Chúng chia quân lảm nhiểu cánh dùng Đại đội làm cơ bản tấn kích cho mỗi cánh.

   - Một cánh chiếm cửa An Hòa và cửa Chánh Tây.

   - Một cánh chui qua cống Thủy quan đột nhập Thành nội.

   - Một cánh tới phía trái nhà thờ để tấn công sân bay Tây Lộc.

   - Một cánh tiến qua cống lên đường Cường Đế.

   - Một cánh chiếm Tây Thành dàn quân bố trí dọc tường.

   - Một cánh tiến vào đồn Mang Cá Lớn

   - Một cánh tiến chiếm Đại nội.

   - Một cánh chiếm dọc đường Yết Kiêu tấn công chiêm cột cờ lớn.

   - Một cánh chiếm khu Đỏng Nam nội thành và chợ Đông Ba, riêng một Trung dội chiếm Ty chiêu hồi. toà Thượng thấm. Ty thông tin.

   - Một cánh tấn công Đại đội địa phương, chiếm cầu Bạch Hổ.

   - Một cánh lấy ghe sang Bãi Dâu chiếm bến đò ngăn chặn quân ta tiếp viện.

   - Một cánh khác cỡ Tiểu đoàn chiếm làng An Hoà.

        Đây là mặt trận chính yếu do Thủ trưởng Đoàn 6 đích thân chỉ huy. Như trên đã nói, ngoại trừ sân bay Tây Lộc và khu quân cụ, tất cả các mục tiêu khác đều bị chúng chiếm dễ dàng. Địch dựa ngay vào những bức tường thành kiên cố và nhà cửa tổ chức phòng ngự và chống phản kích.

        Địch đã chống phản kích ta bàng cách quyết bám sát để tránh phi pháo, bám sát công sự, ban ngày đánh liên tục, ban đêm xuất kích quấy rối không để ta yên, hôm sau tố chức đánh tiếp. Các chiến thuật áp dụng để chống phản kich gồm có lối đánh dàn hàng ngang, bố trí từng cụm, từng điểm, bộ binh kết hợp với hỏa lực phản kích hoặc xuất kích, bắn tỉa, dùng tổ nhỏ chặn ta từ xa hoặc đánh trộm sau lưng và ngang hông đội hình ta. Đêm đến thường có nhiều tổ quấy rối hoặc dùng B.40. B.41 bắn vào các vị trí ta phòng ngự.

        Địch kêu ta oanh kích khốc liệt khiến chúng bị thương vong quá nhiều.

        Tính ra có khoảng 7.500 địch quân trực tiếp tham chiến tại Huế gốm mỗi đoàn khoảng trên 2.000 người cộng với các đặc công thành đội.

        Với số quân này theo tài liệu, Việt cộng tiết lộ chúng bị tổn thất 1.042 tên không kể những người bị thương, trong số tổn thất có một cán bộ Trung đoàn, 8 cán bộ Tiểu đoàn. 24 cán bộ Đại đội và 72 cán bộ trung đội. Cà chiến địch tấn công được chia thành 2 đợt: đợt tổng công kích từ ngày 30-1 đến ngày 6-2-68 và đợt phòng ngự phản kích từ ngày 7-2 đến ngày 25-2-68.

        Trong cuộc chiếm giữ thành phố Huế, bọn chúng khoe bắt được 600 thanh niên tòng quân theo, chiếm kho bạc lấy 4 triệu đổng¹, giải thoát 1.800 phạm nhân tại nhà lao. Cuộc chiếm thành phố khiến địch đã thành công trong việc thành lập được Mặt trận Liên minh Dân tộc Dân chủ Hoà Bình, thành phần gổm có:

   - Chủ tịch: Giáo sư Lê Văn Hảo 34 tuổi.

   - Ủy viên: Bà Tuần Chi

        Thượng toạ Thích Đôn Hậu.

        2 đảng viên Cộng sản (không rõ tên).

        Việt cộng được lệnh rút khỏi Huế ngày 23-2-68 mãi cuối ngày 24-2 ta mới tái kiểm soát hết các khu vực nội thành.

----------------------
        1. Kho bạc Huế bị địch chiếm và mất một số bạc vài triệu. Sau biến cố có nhiều nghi vấn về sự mất này vì tại sao địch không lấy cả hầm bạc ở duới căn nhà, có thể là địch không kịp khám phá hầm bạc ở duới chỉ lấy số tiền để trên phòng làm việc.

                            Đã hết những ngày mưa buồn dài
                            Đi đáu cũng gặp mặt dĩ vãng
                            Cờ giặc Mỹ tối sầm vầng trán
                            Những thánh cao trói mắt, trói tay
                            Đã hết những đêm mưa buồn dài
                            Giữa hớp rượu bay và cánh gián
                            Tiếng đàn nhá ai trên sông trắng
                            Buồn như mưa lạnh ướt đôi vai
                            Huế về ta!
                            Huế thật Huể, hôm nay
                            Huế hồi sinh trong đêm bạo lực
                            Huế đổi hình hài, hồng hào lửa rực
                            Huế xuống đường nối dậy
                            Huế giằng Huế về tay
                            Hỏi lòng sao, đại bác xé Phú Bài
                            Tiếng bộc phá sạt đồn Mang Cá
                            Ta đánh ngược Tam Thai, ta thọc váo Thuận Hóa
                            Ta đi trong tiếng trống mõ, tiếng người
                            Trời sáng rồi, trời sáng thật rồi!
                            Ta vung búa chặt lao Thừa phủ
                            Mây xanh quá, lộc tràn đại thụ
                            Cờ ta lên đỉnh Huế vàng son
                            Cờ ta lên chót vót tâm hồn
                            Ta muốn cười, muốn khóc
                            Sóng Hương, sông Hương lại về trong ngọc
                            Đàn ơi, vang lên bản hành khúc hôm nay
                            Cho những mũi thuyền lá cá lướt như bay
                            Chở bộ đội vượt sông, đuổi giặc
                            Cho búi tóc tròn, vánh khăn xiết chặt
                            Giặc Mỹ còn ngoài kia, mặt sạm khói chưa lau
                            Không ai buồn ngồi cầu bến Phú Văn Lâu
                            Không còn ai nát lòng trên Kim Luông nước mắt
                            Huế bận rộn lớn lên những ngày đánh giặc
                            Ôi niềm vui tươi mới, thiêng liêng.
                            Ta tưởng như gặp Huế đầu tiên
                            Với khẩu súng trên vai áo vàng phật tử
                            Với nụ cười sinh viên tươi băng hồng thập tự
                            Với tay nghĩa binh kèo cờ Mỹ quét đường
                            Ta tưởng như đi giữa nguồn thương
                            Hạt gạo sẻ chia, bát nước chè thơm chiến lũy
                            Bà mẹ cho con đi đánh Mỹ
                            Củ sắn bọc trong vạt áo thâm
                            Huế hồi sinh, Huế nguyên vẹn duyên thầm
                            Màu tim trở về màu tím
                            Mạch nha lại ngọt ngào mặt vịm
                            Giọng mái nhỉ lên... Biếc Ngụ Binh
                            Ta đuổi những cơn mưa buồn ra khỏi lòng mình
                            Dĩ vãng chết. Huế sáng trưng vầng trán
                            Ta có trong tay chính quyền, nhân phẩm
                            Có anh em Hà Nội, Sái Gòn ...
                            Ôi, hôm nay trận chiến đấu mất còn
                            Mỗi người Huế phải trở thành dũng sĩ
                            Ta đào hố, khoét hào, đắp chiến lũy
                            Máu của ta ôm chặt chính quyền
                            Giặc từ Nam Giao, giặc An Cựu, Phong Điền
                            Ta đánh hết, ầm ầm súng nổ
                            Cắt đường giặc đi, giành từng góc phố
                            Ta dìm tàu chiến, bắt phi công
                            Sồng Hương ơi, hãy giữ trong lòng
                            Những thân cầu xưa Tráng Tiền, Bạch Hổ...
                            Tan giặc Mỹ, ta lại về phố cũ
                            Dựng cầu lên, giữa lộng lẫy ngày mai
                            Huế về ta
                            Huế thật Huế hôm nay...

 


        Thực hiện chủ trương đánh cho Mỹ cút, mùa xuân năm 1968, bắt đầu từ ngày Tết, ta chủ trương tiến công đồng loạt vào hầu hết các thành phố thị xã trên toàn miền Nam. Để kéo quân Mỹ ra xa các thành phố, thị xã và làm chúng lầm tưởng mùa xuân 1968 ta vẫn lấy tiến công địch ở rừng núi là chính, ta mở Chiến dịch dường 9 - Khe Sanh, trong dó lấy khu vực Khe Sanh làm khu vực tác chiến chủ yếu.

        Trong 2 mùa khô 1965-1966 và 1966-1967 Mỹ thực hiện chiến lược “chiến tranh cục bộ" mà biện pháp chủ yếu là “tìm diệt" chủ lực ta Mỹ thường nhanh chóng tập trung lực lượng để tiến công khi phát hiện lực lượng ta. Đế tiêu diệt nhiều địch, ít thương vong, ta thường tạo bất ngờ đánh một số trận. Khi địch tập trung lực lượng đối phó. ta nhanh chóng chuyển sang khu vực khác, nơi chúng có nhiều sơ hở. Nay với nhiệm vụ kéo dịch ra ngoài, giam chân địch một thời gian dài trên địa bàn rừng núi, bộ đội trên mặt trận Khe Sanh phải trụ lại và tác chiến dài ngày với chúng. Như vậy, chúng ta phải giải quyết cả tinh thần và phương pháp tác chiến để đánh được dài ngày trong điều kiện địch có hỏa lực mạnh, có sức cơ động cao.

        Trải qua 6 tháng bám trụ và liên tục tiến công địch, ta đã kéo được các đơn vị cơ động mạnh, bao gồm toán bộ sư đoàn ky binh, hầu hết lực lượng dự bị của thủy quân lục chiến, đánh cho chúng thiệt hại nặng, tạo điều kiện thuận lợi cho quân ta tấn công vào thảnh phố, thị xã. Tiến công đánh bại liên tục các lực lượng giải tỏa cho quân chiếm đóng, ta còn buộc địch rút chạy khỏi Khe Sanh, một địa bàn chiến lược quan trọng đối với địch trong việc ngăn chặn lực lượng ta từ miền Bắc vào chi viện cho miền Nam. Nhiều hãng tin, nhiều nhà quân sự phương Tây đã xem việc rút chạy khởi Khe Sanh là một thất bại về chiến lược đối với Mỹ. Tương Pháp Rơ-nê-cô-nhi ngày 27-1-1968 đã nói: "Khe Sanh đã trở thành một nơi tượng trưng, nếu người ta bỏ Khe Sanh tức là người ta thừa nhận thất bại. Báo Nước Pháp buổi chiều ngay 29-6-1968 viết: "Trong khi rút bỏ Khe Sanh, quân Mỹ muốn cứu vãn Sài Gòn. Như vậy, một lần nữa quyền chủ động lại về tay Việt cộng. Họ đã buộc quân Mỹ phải thay dối chiến luợc đẻ đối phó với những sức ép mới". Đài phát thanh BBC tháng 6 năm 1968 nói: "Việc rút lui Khe Sanh không phải đơn giản bỏ rơi một yếu điểm mà là bỏ rơi một ảo tường và một chính sách. Tất cả nỗ lực của Hoa Kỳ dựng lên đã tan ra tro như những pháo đài xi măng cốt sắt ở Khe Sanh". Hãng tin AP ngày 27 tháng 6 năm 1968 viết: “Việc quân Mỹ rút khỏi Khe Sanh là một thất bại đối với Mỹ. Các quan chức cao cấp của Mỹ ở Hoa Thịnh Đốn và Sài Gòn đã từng nói phải bảo vệ căn cứ này bằng bất cứ giá nào. thậm chí nhiều người phát ngôn cùa lính thủy đánh bộ còn nói: “Nếu chúng ta rút khỏi Khe Sanh thì liệu chúng ta dừng lại ở đâu? Trên biến Nam Hải chắc?".

        Có thể kết luận, với chiến công đánh đồng loạt nhiều thành phố và thị xã, cùng với chiến công đánh bại địch ở Khe Sanh, ta đã làm thất bại chiến lược “tìm diệt" của Mỹ. buộc chúng phải chuyến sang chiến lược "quét và giữ", phải từng bước xuống thang, từng bước rút quân về nước.

        Chiến trường Khe Sanh thực sự là một nơi thử thách tinh thần và nghệ thuật tác chiến của quân đội hai bên. Trước hết, tôi muốn nói về tinh thần chiến đấu. Bên phía quân đội ta, chúng ta có thể nói, khắp nơi, phía trước cũng như phía sau các đơn vị chiến đấu cũng như các đơn vị phục vụ đều thể hiện tinh thần chiến đấu rất cao. Nếu không có tinh thần chiến đấu cao không thể đánh thắng được quân Mỹ ở Khe Sanh, nơi tập trung một số lượng bom đạn chưa từng có trên mỗi mét vuông. Có thể kể một gương chiến đấu dũng cảm trong trăm ngàn gương khác: Cách căn cứ Tà Cơn 800m có cao điểm 471. bố trí hỏa lực ở dây có thế bắn trúng bất kỳ tên địch nào cơ động trên mặt đất, có thể bắn trúng bất kỳ loại phi cơ nào cất và hạ cánh ở sân bay Tà Cơn. Quân địch xem đây là một “cái gai" phải nhổ cho bằng được. Ngày này qua ngày khác, chúng đã trút xuống đây không biết bao nhiêu bom đạn, làm sụt lở hàng mấy mét trên đỉnh cao điểm. Anh em đã nói đùa nên gọi đây là cao điểm 469 vì thực tế chiều cao đã bớt đi 2m so với lúc đầu. Tất nhiên, chúng ta cũng chịu tổn thất ở đây cả người và vũ khi. Tôi thực sự khâm phục và xúc động khi gặp một trung đội súng máy 12,7mm lên thay đơn vị bạn mất sức chiến đấu. Họ cười nói với tôi: "Thù trường xem có gi ăn được cho anh em thêm, lần này chắc chắn anh em không trở về nữa đâu". Họ biết lên đỉnh cao điểm 471 chắc chắn khó tránh khỏi thương vong, nhưng vẫn vui vẻ làm nhiệm vụ. Cũng thời gian đó phía quân Mỹ thì sao? Hãng tin Roi-tơ ngày 17-3-1968 dẫn lời viên đại úy Hoàng Phổ, một chi huy của tiểu đoần biệt động Nam Việt Nam nói: "Nếu lính chúng tôi ở lại Khe Sanh nữa thì họ sẽ mất hết tinh thần và tuyệt vọng. Tuần tnrớc hai người lính của tôi không chịu được gian khổ đã tự bắn vào mình, rồi nói 1à bị địch bắn". Báo Anh Tin hàng ngày, ra ngày 11-2-1968 viết: “Quản đội Mỹ đá bị xơi no đòn, kinh hoàng và mất hết tinh thần, luôn lo ngại rằng đối phương có thể đánh bất kỳ lúc nào. Một trung sĩ nói: Ổi Thượng đế! Chúng con còn phải chịu đựng tình trạng này bao lâu nữa”.

        Vẻ nghệ thuật tác chiến, chúng ta bằng nhiều phương pháp khác nhau, đã tiêu diệt một số cứ điếm ở Khe Sanh như quận lỵ Hướng Hóa, các cứ điểm khu vực Tà Mây, cụm cứ điểm Làng Vây. Sau đó chúng ta vào vây hãm căn cứ Mỹ ở Tà Cơn, gây cho chúng nguy khốn, buộc Mỹ phải đưa quân lên giải tòa. Song chẳng những chúng không giải tỏa được cho bọn chiếm đóng mà còn bị đánh cho tả tơi. Cuối cùng bọn địch ờ Tà Cơn cũng phải rút chạy.

        Trước đây các tướng Mỹ đã từng nói: "Quân đối phương chi giỏi lẩn trốn, nếu họ chịu trực tiếp đánh nhau với chúng tôi, chúng tôi sẽ tiêu diệt họ”. Nhưng ở Khe Sanh thì sao? Quân Mỹ không phải di đâu tìm diệt cả. Không phải một vài đơn vị nhỏ, hàng mấy vạn quân ta có đủ các binh chủng bộ binh, xe tăng, pháo binh, pháo phòng không

        Trực tiếp đánh nhau với quân Mỹ suốt 6 tháng trên một chiến trường không rộng. Chỉ có quân ta tìm diệt quân Mỹ, còn quân Mỹ. cà quân chiếm đóng và quân ứng viện đều phải rút khỏi Khe Sanh đế tránh bị ta tiêu diệt. Rõ ràng ờ đây quân đội ta dã đánh bại các biện pháp tác chiến của Mỹ. Cũng như quản đội Pháp trước đây quân Mỹ chịu thua ta khi chúng có số lượng quân lớn nhất, nhưng đã bị chúng ta đánh bại các biện pháp tác chiến.

        Kỷ niệm 30 năm chiến tháng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968), tôi viết những dòng này trước hết đế thay một nén hương, tường niệm các đổng đội đã hy sinh, để nói với những gia đình có ngươi thân không trở về sau chiến tranh, rằng người thân của họ đã hy sinh vì độc lập của dân tộc, vỉ hạnh phúc của nhân dân. Thế hệ chủng ta cùng như các thế hệ mai sau đời đời biết ơn các anh hùng liệt sĩ, chi làm những gì vì lợi ích của nhân dân, của dân tộc.

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác Dẫu sao đây cũng lá tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


       Diễn tiến trận đánh

        Ngày 29 tháng chạp, tại Bộ chi huy Trung đoàn 1 Bộ binh, Trung tá Nguyễn Ấm tinh trưởng Quảng Trị cùng nguyên là Trung đoàn trướng trung đoàn này đã cho biết sơ lượt về những biến cố xảy ra tại Khe Sanh. Trước dó ít lâu, Việt cộng đã đưa một trung đoàn thuộc Sư đoàn 325 vào Chi khu Khe Sanh tức là quận Hướng Hỏa. Với sự yểm trợ của pháo binh, trận chiến kéo dài một ngày một dèm nhưng dưới áp lực quá mạnh Chi khu Khe Sanh phải dời về xóm Chàm dưới dó 3 cây số sát nhập với Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ hiện đóng quân tại đây và đưa về Quàng Trị một số dân tới 1500 người. Ngày nay danh từ Khe Sanh được đưa vào lịch sử chiến tranh là do sự quen miệng dùng chung cho cá khu vực này.

        Sở dĩ mặt trận Khe Sanh phải mở sớm 10 ngày trước Tết là để đánh lạc hưởng quân đội ta cũng như quân đội Đồng Minh.

        Từ Đà Nẵng Trung tướng Hoàng Xuân Lảm - Tư lệnh vùng 1 Chiến Thuật đã ra Quàng Trị và đặt tỉnh này trong tình trạng khẩn trương. Trung tướng cho rằng Quảng Trị trong vài ngày tới sẽ phải chịu một sự thử thách nặng nề.

        Sau dó lệnh thiết quân luật được ban bố và tất cả các đơn vị kể cả cỏng chức phải cấm trại 100%.

        Tại các Chi khu những đơn vị tác chiến đã được điều động cấp thời bảo vệ quận và chuẩn bị tiếp ứng cho thị xã. Tại Triệu Phong, 1 Liên đoàn cán bộ xây dựng nông thôn được đặt tại thôn Bích Khê dưới sự điều khiển của ông Lê Bá Thứ với nhiệm vụ trấn giữ đường xâm nhập Triệu Phong.

        Súng đạn tồn kho được phát ra cho một số công chức cán bộ. Ngày 29 Tết lệnh giới nghiêm từ 9 giờ tối đến 6 giờ sáng đã được nghiêm ngặt thi hành.

        Khi lệnh hưu chiến vừa được bãi bỏ khắp vùng 1 Chiến thuật vào trưa mồng 1 Tết, dân chúng Quảng Trị đã nhìn thấy một trận đánh lớn sẽ xảy ra vì gần chiều đã thấy dấu hiệu địch xuất hiện tại các miệt Hải Lăng, Triệu Phong, Tri Bưu và La Vang khiến dân chúng tại các nơi này ùn ùn kéo về thành phố. Một vài gia đình ờ trên những con dường chính của thị xã gần các cơ sở quân chánh đã lo tản cư đến các khu khác.

        Bên ta lập một vòng đai phòng thủ bố trí quân như sau:

        Trung đoàn 1 Bộ binh do Trung tá Nguyẻn Hữu Hạnh chi huy bao một vòng cung từ Long Hưng qua La Vang. Thạch Hãn đến Khu M.

        Tiểu đoàn 9 Nhảy dù mới được tăng viện từ Sài Gòn ra với nhiệm vụ trừ bị tại chỗ và giữ an ninh cho đồng bào Quảng Trị ăn Tết, bố trí mặt Hạnh Hoa thôn Trí Bưu.

        Nằm gần thị xã là Biệt đoàn cảnh sát dã chiến và xây dựng nông thôn.

        Vào 4 giờ sáng mồng 2 Tết, Việt cộng pháo kích và tấn công ổ ạt vào thành phố Quáng Trị

        Trung đoàn 812 Việt cộng mới xâm nhập cách đây 6 ngày đã tham dự vảo trận đánh.

        Địch đánh nặng nhất là vào phường Đệ Tứ thuộc thôn Trí Bưu ở cách trung tâm thị xã gần 1 cây số. Đánh vào phường Đệ Tứ quân địch đã ngụy trang làm binh sĩ Dù để tấn công vào một Trung đội của Tiểu đoàn 9 Nhảy dù đóng ở đó. Tuy nhiên ta đã kịp thời khám phá vì Việt cộng mặc áo hoa dù nhưng lại mang dép Bình - Trị - Thiên hoặc đi chân đất.

        Khu phương Đệ Tứ tiếp giáp với nhà lao mà hồi tháng 4/1967 đã bị Việt cộng phá vỡ. Xâm nhập theo ngả từ Triệu Phong lên phía đông Quảng Trị, địch còn áp đảo Tiểu đoàn Nhảy dù đóng ờ Hạnh Hoa thôn. Địch đã vượt qua được Trung đội Nhảy dù tại phường Đệ Tứ tràn vào thôn Tri Bưu ờ phòng tuyến nảy, địch đã tiến biển người đế cố tràn vào Tiểu khu Lao Xá nhưng không tiến nổi. Các chiến sĩ Dù của ta phải hy sinh khá nhiều tại Hạnh Hoa.

        Trong lúc đó, các cánh quân khác của Việt cộng tấn công loạn xạ vào thành phố. Hai Trung đội đặc công của chúng lọt qua các phòng tuyến vào được trong thành phố.

        Các lực lượng cảnh sát dã chiến, địa phương quân với các xe Commado Car đã đẩy lui các cuộc đột nhập của địch và không một đồn trại hay cơ quan hành chánh nào bị địch xâm nhập vào được.

        Vào sáng mồng 2 Tết, xác Việt cộng nằm rải rác trong các đuờng phố được dân chúng kéo đi xem. Tại phường Đệ Tứ địch để lại hàng trăm xác chết.

        Sự thiệt hại của dân chúng rất nhẹ vì nhờ nhà nào nhà nấy đều có hầm trú ẩn.

        Hỏa tiễn 122 ly cũng được Việt cộng dùng để bắn vào thị xã nhưng thiếu chính xác không gây thiệt hại gì.

        Từ sáng mồng 2 đến chiều, súng vẫn không ngớt nổ. Việt cộng chiếm được thôn Tri Bưu đặt súng cối bắn tới tấp vào thị xã. Trước đây. Trí Bưu là một xóm đạo an ninh nhất. Sau vụ một viên chức công an bị ám sát tại đây, thôn đã được phòng thủ kỹ càng nhất là sau dó ít lâu, một gia đình công giáo ở vùng này bị tinh nghi là tiếp tay với chinh quyền đã bị những thành phần quá khích trong phong trào tranh đấu Phật giáo phá hủy nhà cửa. Ngày nay dù thôn Trí Bưu ờ ngoài thị xã. vấn đề an ninh cùng được bảo đảm hoàn toàn. Việt cộng đã dùng khoảng 2 đại đội để tấn công thôn này, chiếm đóng và dùng đó làm bàn đạp để uy hiếp thị xã trở lại. Từ thôn nảy. địch có thể trực xạ vào các cơ sở Hoa Kỳ như MACV, sân bay trực thăng và các cơ sở hành chánh như Ty thông tin, Tỉnh đoàn Xây dựng nông thôn.

        Ngay buổi chiều mồng hai, các lực lượng Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hoà ở Quảng Trị đã sẵn sàng phản công trở lại Tri Bưu nhưng còn ngần ngại vì khu này là một nơi đầy dân cư. Máy bay quan sát Hoa Kỳ từ phi trường Ái Tử bay trên vùng này đã bị địch đặt súng từ nhà thờ Trí Bưu bắn lên.

        Đêm mổng 2 Tết. súng khắp nơi nổ ròn. Trời mù và rét nên phi cơ không thể soi sáng được, ngoại trừ vài hỏa châu bắn bằng súng cối. Tuy nhiên, địch không tràn vào được các căn cứ phòng thủ tại bất cứ chỗ nào.

        Qua sáng ngày mồng ba, phi cơ đến oanh tạc vào khu Trí Bưu. Trong ngày này. Việt cộng đâ lùa một số dân chúng gồm đàn bà và trẻ con vào thị xã để biểu tình. Đám người đã lên đến tỉnh lỵ thời bị giải tán. Cũng trong ngảy này ta thanh toán xong mục tiêu Tri Bưu. Địch rút lui, thị xã Quảng Trị được xem như tạm yên.

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn. trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác Dẫu sao đây cũng lá tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


        Cảm giác trung trực của người du khách lạ khi lọt vào thành phố Đà Nẵng thì Đà Nẵng là nơi nghe và nói về chiến tranh chớ không chịu chiến tranh.

        Vì hai trận đánh lớn xảy ra tại Đà Nẵng đều xảy ra ở bên ngoài Đà Nẵng cả, cũng do vấn dề phân ranh và trách nhiệm, thành phố Đà Nẵng thu gọn trong 3 quận nội ô ngoại ô và Đông Giang nay đổi là quận 1, 2 và 3, còn triền vòng đai chạy từ chân đèo Hải Vân xuống Nam Ổ vòng quanh phi trường qua xã Hòa Cường đều thuộc khu Hòa Cuờng đều thuộc khu Hòa Vang tinh Quàng Nam. Cả hai trận thật sự có hại cho dân chúng đều nằm trong vòng đai đó.

        Trận thứ 1

        Chập tối đêm 30 Tết, địch pháo kích vào trại định cư Trà Kiểu. Đêm mồng 1 Tết, địch pháo kích vào phi trường Non Nước và phi trường Đà Nẵng. Sau dó, lúc 3g40 sáng, địch bắn dại bác 57 ly và đồng thời đột kích vào Tổng Hành dinh Quân đoàn 1.

        Lực lượng địch khoáng 1 đại đội vượt qua bến đò Xu băng qua mạn Hòa Cương đột nhập vào phía sau Bộ tư lệnh Quân đoàn. Bọn chúng đă trèo tường lọt vào bên trong được trên 1 tiểu đội nhưng chúng bị quân ta từ các tòa nhà bắn cản ra làm chúng không thể dột nhập vào được các phòng sở. Bọn chúng đã lọt vào đến cột cờ, lúc dó bốn thiết giáp để ngay trong vòng thành trại được điều động ra cộng với một tiểu đội thám báo quần thảo chống đánh địch. Đến 6 giờ sáng địch đuối thế nhảy tường chỗ vào cũ ra và rút lui về khu chùa Bà Quảng. Cuộc đánh vào thị xã chỉ chớm vào được đến Bộ Tư lệnh Quân đoàn và chấm dứt. Bên ta 2 thiết giáp bị hư nhẹ. 3 tử thương. 7 bị thuơng. Ta thu đuợc 1 AK47. tổn thất địch không rõ. Lúc xảy ra trận đánh tiếng pháo và súng lẫn với nhau nên đa số dân thị xã đều ngủ yên đến sáng dậy cùng không hay biết.

        Khi trời sáng rõ, ta mới huy động được lực lượng đến phản công. Lực lượng này gồm Tiểu đoàn 21 Biệt động quân. Tiểu đoàn 3/51 và Tiểu đoàn 59 Địa phương quân cùng 4 commado Car đã mở cuộc hành quân lục soát quanh Bộ Tư lệnh quân đoàn. Ta bắt 5 địch và trong các vụ chạm súng lẻ tẻ ta bị chết 7 bị thương 8. Cuộc hành quân lục soát hoàn tất trong ngày sau đó tình hình trở lại yên tĩnh như bình thường.

        Ở ngoài phố vào buổi sáng hôm ấy, một nhóm người đã tụ tập trước chùa Tĩnh Hội ở Đà Nẵng kéo biểu ngữ lên vừa toan biểu tình.

        Lực luợng cảnh sát đến giải tán bắn gãy chân kẻ cầm đầu là một cán bộ quận ủy, giải tán được đám người này ngay tức khắc, tuy nhiên Đà Nẵng cũng áp dụng lệnh giới nghiêm 100%.

        Địch sở dĩ thất bại ngay trong trứng nước vì đã đánh sớm một ngày trong khi lực lượng chính của chúng còn ở Thanh Khê - Đại Khê chưa kịp về.

        Trận thứ nhì

        Vào đêm mồng 1, địch cũng đã tấn công các tiền đồn của ta trên đèo Hải Vân nhưng vô hiệu quả. Ta mở các cuộc hành quân trong những ngày kế tiếp và một trận đánh đã xảy ra ớ vùng Nam Ô, Liên Chiểu ở ngoài ranh thị xã. Tiểu đoàn 5 Nhảy dù đụng độ với một Tiểu đoàn Việt cộng thuộc Trung đoàn 4. Đây là lực lượng chính của địch định dùng đánh vào thị xã Đà Nẵng nhưng tới trễ gặp phải lực lượng giải tỏa của ta. Trận đánh này nhờ có không quân tích cực yểm trợ khiến địch bị thất bại lớn bỏ lại 150 xác chết và 18 tên bị bắt.

        Ngoài ra tại Chi khu Hội An địch dùng dân đi trước để mưu chiếm vị tri đóng quân của Tiểu đoàn 102 Cồng binh nhưng không được. Chúng bèn bao vây vị trí này và Bộ chi huy của Đặc khu Quảng Đà cùng 1 trạm lựa thương. Ta phải nhờ đến bốn Đại đội Đại Hàn và Hoa Kỳ đến giải tỏa.

        Địch pháo kích quấy rối thường xuyên: Ngày mồng 1 Tết, địch pháo kích vào hậu cứ Trung đoàn 51. Ngày mồng 3, địch bắn 10 trái hỏa tiễn 122 ly vào phi trường Đà Nẵng, đêm mồng 5 địch lại bắn 30 trái hỏa tiễn vào phi trường này cả vào thị xã Hội An. Sự pháo kích này cứ thỉnh thoảng tiếp diễn hoài. Do đó mà từ quân đến dân thi nhau làm hầm trú ẩn. Nhà nào nhà nấy đều có hầm. Người dân trong thị xã thi nhau đào, họ đào bất cứ ở đâu miễn đào cho sâu và kỹ. Đặc biệt là bao đựng cát rất khó mua. Gạo và dầu ở đáy còn dễ mua hơn bao dựng cát. Một bao cát nhỏ từ 5 đến 10 $ và một xe cát trên dưới 1000 $. Ngươi ta thi nhau mua vầ dồn cát thật cẩn thận và ngay thẳng xếp trước phố nhà. trước ngõ dùng như một món trang trí mới mà nhìn qua thành phần bao cát người ta có thế biết ngay giá trị thân thế tiền bạc của nhà ấy tới mức nào.

        Xuân Mâu Thân 1968, cùng với toàn miền Nam, quân dân đồng bằng sông Cửu Long đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt, đều khắp ở các thành phố, thị xã. Trước khi bước vào cuộc Tổng tiến công, theo sự chỉ đạo của Trung ương cục và Bộ tư lệnh Miền, quân dân đồng bằng sông Cửu Long (gồm Khu 9 và Khu 8 ) khẩn trương chuẩn bị mọi mặt. Mỗi quân khu đều xác định trọng điếm tiến công. Ở Khu 9, trọng điểm 1 là thành phố Cần Thơ, trọng điểm 2 là thị xã Vĩnh Long. Ở Khu 8 trọng điểm là thành phố Mỹ Tho, trọng điểm 2 là thị xã Bến Tre. Tại các trọng điểm đều thành lập Ban chỉ đạo khởi nghĩa. Việc chuẩn bị tổng tiến công và nổi dậy được tiến hành khẩn trương, nhưng ngày "N" được giữ bí mật tuyệt đối, ngay cấp quản khu cũng không biết trước, vì vậy, một số đơn vị, Địa phương chưa kịp hoàn thành công tác chuẩn bị, đạn pháo chưa chuyến đủ để đánh vào thành phố, có đơn vị còn ở xa mục tiêu... Thế nhưng khi có lệnh tống tiến công, các cấp, các ngành, các đơn vị đều nghiêm chỉnh chấp hành mệnh lệnh với quyết tâm cao, với khí thế "thời cơ ngàn năm có một".

        Tại trọng điểm 1 của Khu 9, thành phố Cần Thơ - trung tâm chính trị, quân sự, kinh tế của miền Tây Nam Bộ, có nhiều mục tiêu quan trọng như; Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 - vùng 4 Chiến thuật ngụy, tòa Lãnh sự Mỹ, cư xá tình báo Mỹ, sân bay Trà Nóc, sân bay Lộ Tẻ, khu hậu cần kỹ thuật của vùng 4 và nhiều mục tiêu khác Đúng 03 giờ sáng ngày 1-2- 1968, các đơn vị ta đồng loạt nổ súng tiến công các mục tiêu trong thành phố theo quy định. Sau khi pháo bắn chế áp mãnh liệt vào Sở Chi huy Quân đoàn 4 - vùng 4 Chiến thuật và sân bay Lộ Tẻ, đội Biệt động Cần Thơ tiêu diệt đơn vị cánh sát dã chiến ở Đầu Sấu, mở đường cho Tiểu đoàn Tây Đô nhanh chóng tiêu diệt lực lượng địch trên đường tiến công, làm chủ trục giao thông từ Đầu Sấu đến ngã tư đường Tự Đửc (nay là đường Lý Tự Trọng); tiến công lãnh sự Mỹ và cơ quan tình báo Mỹ trên đường Hùng Vương, tiếp tục phát triển đến bến xe mới. Tiểu đoàn 307 đánh chiếm khu vực Đài phát thanh, khu Hậu cần và Trung tâm Nhập ngũ vùng 4 Chiến thuật.

        Ở hướng bắc thành phố. Tiểu đoàn 303 và đặc công đánh vào sân bay Lộ Tẻ. Đại đội 3 (Tiểu đoàn 303) vượt qua khu thông tin, bộ phận còn lại của Tiểu đoàn không qua được, bị xe M113 địch chia cắt. Không được tiếp ứng đại đội 3 bị tổn thất nặng. Đến sáng, Tiểu đoàn 303 rút ra bám trụ phía sau phi trường, từ cầu Tham tướng đến cầu Rạch Ngỗng.

        Tiểu đoàn 309 do nhận lệnh trễ nên ngày đầu chưa tham gia tiến công còn đang làm công tác vũ trang tuyên truyền ở Phụng Hiệp. Ngày hôm sau, tiểu đoàn mới cấp tốc hành quân lên Cần Thơ, cùng các đơn vị bạn đánh vào khu vực cầu Tham tướng, khu văn hóa, làm chủ khu vực này 1 ngày 2 đêm.

        Từ sáng ngày 1-2, địch phản kích quyết liệt bắn phá bừa bãi. máy bay ném bom ngay trong nội thành đế chặn bước phát triển của ta. Các đơn vị ta bám trụ tại chỗ đánh địch phản kích quyết liệt. Ngày 3-2. địch cho 1 Tiểu đoàn dù (quân dự bị chiến lược) đến phản kích bị các đơn vị ta đánh thiệt hại nặng. Đến ngày 4-2-1968 do tình hình khó khăn và thương vong cao, các đơn vị ta lần lượt rút ra vùng ven lộ Vòng Cung. Từ đây các đơn vi liên tục đánh địch phản kích. Sáng ngày 6-2-1968, ta đánh thiệt hại nặng Tiểu đoàn 42 và 44 Biệt động quân. Đêm đến tập kích Tiểu đoàn 2 (Sư đoàn 21 ngụy) và một đại đội bảo an, diệt 60 tên. Ngày 11-2-1968, ta tiếp tục chặn đánh Tiểu đoàn 4 Thủy lục chiến tại rạch Rau Răm và Tiểu đoàn 7 Thủy quản lục chiến tại rạch Bà Chù Kiểu, Khoán Châu, diệt nhiều quân địch.

        Cũng từ vùng ven lộ Vòng Cung, 01 giờ đêm ngày 18-2, một bộ phận đặc công và Tiểu đoàn 307 bí mật tiến công sân bay Lộ Tẻ, diệt 1 đại đội bảo an, pha hủy 29 máy bay, 1 kho đạn. Đến 8 giờ sáng cùng ngày, bộ đội ta rút ra ngoài, địch cho Tiểu đoàn 42 Biệt động quân đuổi theo đến rạch Rau Răm Tiểu đoàn 307 nổ súng đánh thiệt hại nặng Tiểu đoàn này, buộc chung phải rút chạy. 09 giờ, Tiểu đoàn 3 (Lữ đoàn 2, Sư đoàn 9 Mỹ) bắt đầu hành quân phản kích. Các đơn vị tại lộ Vòng Cung chặn đánh quyết liệt, diệt hàng trăm tên, bắn rơi 2 máy bay, bẻ gãy cuộc hành quân phản kích của quân Mỹ. Đây là trận diệt bộ binh Mỹ đầu tiên ở Cần Thơ.

        Sáng ngày 20-2, một Tiểu đoàn bộ binh khác cũng thuộc Lữ đoàn 2 (Sư đoàn 9 bộ binh Mỹ) dùng tầu rút khỏi rạch Rau Răm. rồi quay lại đánh vào đội hình ta. Ta tổ chức các bộ phận nhỏ chặn đánh, buộc địch phải co cụm lại ngả bát. Đêm ta bí mật tiếp cận, tập kích cụm quân Mỹ từ đây, diệt gọn 1 đại đội.

        Tiếp theo, trong tháng 3-1968. các đơn vị của quân khu, tỉnh và thành phố tiếp tục bám trục lộ Vòng Cung đánh địch phản kích. Nổi nhất là trận đánh 2 tiểu đoàn bộ binh của sư đoàn 21 ngụy ngay tại rạch Rau Râm. diệt 76 tên. làm bị thương 109 tên. Đồng thời sử dụng pháo cối nhiều lần bắn vào các căn cứ quân sự trong thành phố, gây cho địch nhiều thiệt hại.

        Như vậy, tại trọng điểm 1 thành phố Cẩn Thơ, quân và dân ta đã 60 ngày đêm kiên trì bám trụ vùng ven lộ Vòng Cung liên tục đánh Mỹ. diệt ngụy. Suốt thời gian tiến công và bám trụ đánh địch phản kích ta diệt 1.540 tên địch, làm bị thương 1.400 tên, bắn rơi và phá hủy 129 máy bay, phá hủy 8 pháo, bắn cháy 3 xe M113 về phía ta, các đơn vị cũng bị tổn thất lớn.

        Phối hợp vơi tiến công quân sự, lực lượng chinh trị của quần chúng nổi dậy tiến công, binh vận, bao vây đồn bốt, phá ấp chiến lược, dẫn đường, tiếp tế và cất giấu, nuôi đường điều trị thương binh Các huyện phía sau huy động hàng ngàn thanh niên bổ sung cho các đơn vị chủ lực khu, tỉnh, bảo đảm liên tục chiến đấu.

        Tại trọng điểm 2 của Khu 9 - thị xã Vinh Long, đúng 01 giờ đêm 1/2, từ hướng nam. Tiểu đoàn 306 đột nhập thị xã, đồng loạt nổ súng. Ta nhanh chóng chiếm căn cứ Bảo An, Ty cảnh sát, khu trung tâm thông tin hoa lư. Cùng lúc, Tiểu đoàn 1 của tỉnh đột nhập sân bay, phá hủy hơn 60 máy bay trực thăng, chiếm đại bộ phận sân bay. Tiểu đoàn 308 vượt sông gập khó khăn. Bộ phận đi đầu gồm 50 chiến si vào được thị xã, bị địch bao vây, cô lập nên thương vong lớn.

        Đến 5 giờ sáng 1/2. Tiểu đoàn 306 đã chiếm được một phần ba thị xã Vĩnh Long. Địch ở thị xã tập trung lực lượng phản kích quyết liệt. Các đơn vị ta giữ vững quyết tâm. củng cố trận địa đã chiếm, phòng ngự vững chắc, đánh địch phản kích.

        Trong hai ngày 2 và 3/2. ta vẫn làm chủ và tiếp tục tiến công. Tiểu đoàn 306 tổ chức đánh lấn từng khu vực, chiếm được tòa hành chính tỉnh, làm chủ hai phần ba thị xã.

        Ở hương tây, Tiểu đoàn 1 bộ binh tỉnh rút ra vùng ven, tiếp tục bao vây khống chế sân bay, làm chủ bến phà Mỹ Thuận, chặn quân viện ở hướng Sa Đéc. Tiểu đoàn 308 phòng ngự theo tuyến sông, bao vây thị xã. đánh quân phản kích.

        Sang ngày 4/2, địch đưa nhiều xe thiết gíap va trực thăng phun lửa, vừa phán kích vừa đốt nhà, hủy diệt các khu phố ta chiếm, hòng đẩy lực lượng ta ra khỏi thị xã. Tiểu đoàn 306 bám công sự đánh bại các đợt phản kích quyết liệt của địch, đồng thời cũng với nhân dân và lực lượng thị xã dập lửa, bảo vệ tài sản của đồng bào, băng bó, cửu chữa nhân dân bị thương. Lúc này phía sau đã kịp thời bổ sung cho Tiểu đoàn 306 trên 500 quân, phần lớn là bộ đội Địa phương và du kích tình nguyện. Ngày 5/2, ta chiếm phần lớn thị xã, địch chỉ còn lại dinh tỉnh trưởng. Tên tỉnh tưởng Vinh Long hoảng sợ xuống tàu chạy ra giữa sông Tiền, dùng điện thoại liên lạc với vùng 4 chiến thuật xin cứu viện.

        Trước nguy cơ thị xã Vinh Long thất thủ. ngày 6/2, quân Mỹ dùng pháo hạm, không quân và trực thăng vũ trang đánh phá ác liệt vào nội đô và vùng ven thị xã, hòng tiêu diệt lực lượng ta. Sau dó địch dùng 40 trực thăng đổ 2 Tiểu đoàn của Lữ đoàn 2 (Sư đoàn 9 bộ binh Mỹ) xuống phía sau lộ Cầu vồng, từ quận Mới đến căn cứ 80, cùng quân ngụy hình thành 2 mũi bao vây quân ta trong thị xã. Tiểu đoàn 306 tập trung đánh bộ binh Mỹ đang bịt hành lang vào thị xã 23 giờ cùng ngày, Tiểu đoàn tập kích một cụm quân Mỹ ở hướng nam cầu Cá Trắm gây cho địch nhiều thiệt hại.

        Trước tinh hình địch tăng cường lực lượng phản kích. Mỹ trực tiếp can thiệp, giải tỏa cho ngụy, và qua 6 ngày đêm chiến đấu, thương vong của ta khá cao, nếu giữ quyết tâm đánh chiếm toàn bộ thị xã như kế hoạch cũ sẽ không có lợi, ban chì huy Mặt trận quyết định cho toàn bộ lực lượng ta rút ra vùng ven gài thế đánh viện, bao vảy thị xã, giải phóng nông thôn.

        01 giờ ngảy 7/2, Tiểu đoàn 306 tập kích cụm quản Mỹ ờ phía nam cầu Cá Trắm diệt 1 đai đội. loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên, mở đường đưa hết thương binh và toàn Tiểu đoàn cơ động ra Phước Hậu. cách thị xã Vĩnh Long 5 km về phía nam. Từ đây. Tiểu đoản 306 bám trụ làm chủ vùng ven, bao vây uy hiếp thị xã Vinh Long, cắt đứt lộ 4 vả lộ 7, thu hút địch, tạ0 điều kiện cho 2 tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh đẩy mạnh tiến công ba mũi (quân sự, chinh trị, binh vận), diệt đồn, giải phóng nông thôn.

        Qua 6 ngày đêm tiến công và làm chủ thị xã Vinh Long. ta diệt trên 2.000 tên địch, bắt hàng trăm tên, phá rã 1 200 cảnh sát. 1.000 phòng vệ dân sự và bộ máy ngụy quyền thị xã bắn cháy 25 xe M.113. bắn chìm 19 tàu, phá hủy 8 pháo và hảng chục xe quân sự, bắn rơi và phá hủy 65 máy bay, phá húy nhiều phương tiện chiến tranh; thu trên 500 súng các loại và nhiều máy vô tuyến điện (VTĐ). Về ta, Tiểu đoàn 308 thương vong trên 300 đồng chi cán bộ, chiến sĩ.

       
        Cùng lúc với 2 trọng điểm của khu 9, và Khu 8 (miền Trung Nam bộ) trọng điểm 1 - thành phố Mỹ Tho, ta đồng loạt nổ súng đánh vào các mục tiêu đã quy định quân khu 8 sử dụng 2 trung đoàn 1 và 2. Tiểu đoàn 514 tỉnh Mỹ Tho, 6 đội biệt động của thành phố. Do Trung đoàn 2 đến trễ (ngày N + 1 mới đến), kế hoạch tiến công thay đổi. Đến giờ quy định, Trung đoàn 1 (Tiểu đoàn 261A, 26ỈB) và Đại đội 2 của thành phố Mỹ Tho nhanh chóng vượt sông Bảo Định, chia làm 3 mũi đánh vào trung tâm thành phố. Đến 7 giờ sáng ngày 1-2, ta chiếm được bến xe, lộ Vòng Nhỏ và tiến đến Giếng Nước. 9 giờ cùng ngày, 2 tiểu đoàn của sư đoàn 7 ngụy từ căn cứ Hùng Vương ra giải tỏa, nhưng đến khu vực Giếng Nước và lộ Vòng Nhỏ bị ta chặn đánh thiệt hại nặng, buộc chúng phải lùi lại, bố trí ngăn chặn, ta không tiến vào được. Tiểu đoàn 514 đánh thiệt hại nặng Tiểu đoàn 32 biệt động quân ở ấp 1 xả Đạo Thạnh. Các đội biệt động thành phố diệt 3 lô cốt ở khám đường Mỹ Tho, nhằm giải thoát cho tù chính trị, nhưng không thành công.

        Sáng ngày 3-2, Lữ đoàn 2 thuộc Sư đoàn 9 Mỹ và 3 tiểu đoàn bộ binh ngụy, 2 chi đoàn xe M.113 phán kích mạnh. Trung đoàn 1 chặn đánh quyết liệt, đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn Mỹ, 1 tiểu đoàn ngụy, diệt 20 xe M.113. Đến 16 giờ chiều cùng ngày, địch dùng 48 khẩu pháo ở các trận địa xung quanh thị xã và pháo hạm trên tàu cùng không quân liên tục dội bom, pháo vào đội hình ta, Trung đoàn 1 bị thiệt hại nặng phải rút ra vùng ven bám trụ đánh dịch phản kích. Trung đoàn 2 sau khi đánh thiệt hại nặng chi khu Trung Lương, diệt 15 đồn trên lộ 4, đánh thiệt hại một tiểu đoàn Mỹ, phá hủy 70 xe quân sự, bị địch phản kích cũng phải rút ra vùng ven.

        Cùng với tiến công quân sự, có trên 11.000 quần chúng ở các vùng nông thôn kéo vào, cùng với 500 quần chúng tại thảnh phố nổi dậy đấu tranh trực diện với tên tỉnh trường, Bộ Tư lệnh Sư đoàn 7 ngụy. Đòi chúng không được ném bom. bắn pháo bừa bãi, gây nhiều thiệt hại cho người dân vô tội. Lực lượng 3 mũi giáp công bao vây 7 đồn, diệt 2 đồn, bức rút 3 đồn, bức hảng 1 đồn, truy lùng, diệt 120 tên tề, công an, do thám, giải phóng 2 xã Đạo Thạnh và Mỹ Phong.

        Tại trọng điểm 2 của Khu 8 - thị xã Bến Tre, lực lượng tiến công vào thị xà gồm 4 tiểu đoàn bộ binh (516, 2, 3 và 4); các đại đội binh chủng được tập trung lại thành trung đoàn. Ngoài ra còn có khoảng 7 tiểu đoàn dân quân, du kích và lực luợng quần chúng khoảng 10.000 người.

        01 giở ngày 1-2, ta bắn pháo cối vào Sở chỉ huy Trung đoàn 10, Sư đoàn 7 ngụy. Tiểu đoàn 516 (đơn vị chủ công) vượt sông Bến Tre đánh vào dinh tỉnh trưởng, nhưng không chiếm được. Các mũi khác của Tiểu đoàn 2, 3 và 4 tiến công các mục tiêu trong thị xã như: Sở chi huy Trung đoàn 10, trận địa pháo, đài phát thanh và sân bay Tân Thành. Trong đêm ta đã chiếm và làm chủ hầu hết các khu vực trong thị xã và bao vây chặt dinh tỉnh trưởng. Đến chiều ngày 3-2, được tăng cường 1 tiểu đoàn Mỹ từ Đồng Tâm (Mỹ Tho), địch tập trung phản kích mạnh. Đêm 3-2, đại bộ phận các lực lượng ta rút ra ngoài ô, củng cố lại đội hình đánh địch phản kích, chỉ để lại một bộ phận bao vây dinh tinh trưởng.

        Các vùng nông thôn trong toàn tỉnh cũng đồng loạt tiến công và nổi dậy, làm tan rã phần lớn bộ máy kềm kẹp ở xã, ấp; bức hàng, bức rút 40 đồn bốt, giải phóng 4 xã, 25 ấp. Đặc biệt ta đã tập trung mở rộng vùng giải phóng ở huyện Lách, hình thành thế vây ép thị xã.

        Đồng loạt với tiếng súng tiến công ở các trọng điểm, hầu hét các thị xã trên khắp chiến trường đồng bằng sông Cửu Long cũng bước vào cuộc Tổng tiến công và nổi dậy.

        Tại Trà Vinh, lực lượng tiến công thị xã có 2 tiểu đoàn của tỉnh, 1 đại đội địa phương huyện càng Long, 1 đại đội huyện Châu Thành, 1 Đại đội pháo binh, 1 đại đội đặc công phối hợp với lực lượng vũ trang và chính trị trong thị xã chia làm 3 cánh, đánh chiếm các mục tiêu trong thị xã. Đêm 31.1, rạng 1-2, các cánh quân đồng loạt nổ súng tiến công thị xã. Cánh 1: tiến công từ Vàm Trà Vinh đánh thẳng đến dinh tỉnh trưởng, mở cửa khám, giải thoát mấy trăm cán bộ, chiến sĩ, chiếm 1 góc dinh tỉnh trưởng. Cánh 2: từ Đa Lộc, Tri Tân đánh chiếm khu vực rạp hát Thái Bình, cầu Long Bình, làm chủ khu vực này. Cánh 3: đánh sân bay, Sở Chỉ huy Trung đoàn 14 (Sư đoàn 9) dùng pháo khống chế sân bay và trận địa pháo của địch.

        Sáng 1-2, quần chúng nội ô nổi dậy kéo vào đồn bốt, kêu gọi chồng con em mình trở về với cách mạng. Đến 13 giờ, tiểu đoàn 2 (Sư đoàn 9 ngụy) cùng 1 chi đoàn xe M.113 từ cầu Ngang kéo về phản kích, giải vây dinh tỉnh trưởng, làm thương vong 1 trung đội. Chiều cùng ngày, địch tập trung lực lượng phản kích liên tục, quyết liệt. Các đơn vị ta phải chuyển sang đánh địch phản kích.

        Truớc tình thế giằng co kéo dài không có lợi, ta không thể dứt điểm được thị xã. Tinh ủy chủ trương rút toàn bộ lực lượng ra khỏi thị xã, chỉ để lại một bộ phận bám chặt vùng ven, kiềm chân địch tại chỗ, phần lớn lực lượng được đưa về giúp các huyện tranh thủ thời cơ mở rộng vùng giải phóng, làm chủ nông thôn. Đến ngày 5-2, quân dân Trà Vinh đã tiêu diệt và làm tan rã khoảng 5.000 tên địch, bức hàng, bức rút 50 đồn bốt, giải phóng thêm 14 xã, 5 ấp với trên 100.000 dân.

        Ở Sóc Trăng, đêm 1-2, 1 tiểu đoàn và 3 đại đội độc lập của tinh cùng 1 đại đội huyện đổng loạt nổ súng tiến công trung tâm thị xã, chiếm được toàn bộ khu hậu cần, khu gia binh, khu vực hồ Nước Ngọt, sân bay Sóc Trăng sau đó, các đơn vị ta tiếp tục đứng lại trong thị xã đánh địch phản kích quyết liệt suốt 3 ngày, tiêu diệt trên 400 tên, nhưng bộ đội ta cũng bị thương vong nhiều. Ở vùng nông thôn. lực lượng địa phương nổi dậy gỡ được 30 đồn bốt. giải phóng 6 xã với 10.000 dân

        Tại Bạc Liêu. lực lượng tiến công thị xã chia làm 2 mũi. Mũi chủ yếu có 1 tiểu đoàn của tỉnh, 1 trung đội biệt động. Mũi này không vượt sông đúng thời gian quy định do nước lớn. Mũi thứ yếu có 4 trung đội bộ binh, 1 đại đội hỏa lực và 1 đại đội dân quân liến công từ Châu Thới qua Tân Tạo, tiến đến đầu sân bay, phá khám lớn. Sau đó phát triển đánh chiếm bệnh viện, cứ điểm pháo binh của sư đoàn 21 đóng ở bót Hội Đồng Điều. Suốt ngày 1-2. ta tiếp tục tiến công địch. Mũi chủ yếu dùng xuồng vượt kinh xáng Bạc Liêu, đánh chiếm Phường 6, Phường 5, sau đó rút ra cầu Kim Cấu - Vĩnh Trạch. Quần chúng nói dậy cùng lực lượng vũ trang truy quét bọn tề xã ấp, ác ôn.

        Đêm 3-2, mũi chủ yếu tiếp tục đánh vào Phường 5, 6, truy quét bọn ác ôn, đến sáng lại rút về Hương Hội. Đêm 5-2. đội biệt động đột phà khu thẩm vấn Mỹ, đánh thiệt hại 1 đại đội thám báo. Sang đêm 8 - 2, ta tiếp tục chiếm lại Khu 3 và 4, địch tập trung phản kích quyết liệt Suốt đợt tiến công vào thị xã, đánh địch nhiều ngày, ta diệt và làm bị thương trên 300 tên, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của địch, nhưng lực lượng ta cũng tổn thất lớn.

        Tại thị xã Cà Mau. đúng 0 giờ đêm giao thừa (1-2-1968). Tiểu đoàn U Minh 2 nổ súng tiến công đánh chiếm chùa Phật Tổ và đột nhập vào Phường 2, Phường 3 và Phường 4, đại đội 1 của thị xã đánh chiếm bót Thầy Giàu, đánh thiệt hại nặng 1 đại đội bảo an. Đại đội 2 đánh chiếm "Làng chiêu hồi", phát triển đến trương trung học Từ Cường. Đại đội 3 phát triển đến rạp hát Huỳnh Long, vượt Kinh 16, đánh ép chính diện trại Phạm Ngũ Lão, phá sập một góc trại. Lực lượng của thị xã làm chủ một khu vực khá rộng từ bót Thầy Giàu đến Giống Kè

        Tiểu đoàn U Minh 3, tuy đến sau 1 giờ nhưng vẫn nổ súng đánh chiếm những mục tiêu được giao; chiếm nhà thương mới, phát triển đánh vào tiểu khu và Tòa hành chính. Do thiếu chất nổ nên đơn vị không mở được cổng Tòa hành chính và dinh tỉnh trưởng. Đến sáng địch cho máy bay ném bom vào trận địa Tiểu đoàn U Minh 3 và đưa Tiểu đoàn 2 (Trung đoàn 32 ngụy) ở Tân Thành đổ theo đường Cái Nhứt, vòng phía sau Tiểu đoàn U Minh 3. Tiểu đoàn đánh địch quyết liệt ở khu vực này, diệt 1 đại đội.

        Cùng lúc, ở phía nam Cà Mau hình thành 2 đại độii gồm du kich Cái Nước, Ngọc Hiền, du kich xã Lợi An, Lương Thế Trân, Thanh Điền tiến vào nội ô. Lực lượng này đột nhập vào Phường 8, Phường 9, giải tán tề và phòng vệ dân sự, diệt ác ôn. Làm chủ khu vực này suốt đêm.
Phối hợp với tiến công thị xã Cà Mau, quân dân huyện Duyên Hải (Ngọc Hiến) bao vây chi khu Năm Căn. Hàng chục vạn lượt người tích cực đào hơn 1.000 mét chiến hào, đắp 132 công sự chiến đấu, xây dựng 4 hầm mìn, cắm hơn 20.000 chông, gài 700 trái nổ và góp hàng ngàn ngày công tiếp tế cho lực lượng bao vây. Trong suốt thời gian bao vây, lực lượng liên tục đánh địch phản kích, có ngày phải đánh 5 trận, đồng thời thường xuyẻn bắn tia, làm địch không dám ra khỏi công sự. Ngày 12-2, địch ở Chi khu Năm Căn phải rút chạy về đồn Đổng Cùng. Quân ta san bằng đồn bốt, thu 20 súng, giải phóng hoàn toàn huyện Duyên Hải.

        Tại Rạch Giá, lúc 3 giờ ngày 1-2, tiểu đoàn 207 tỉnh chia làm nhiều mũi nổ súng tiến công các mục tiêu trong thị xã. Đại đội 616 pháo binh dùng ĐKZ 75 và cối 82 bắn vào cư xá và trại biệt kích Mỹ. Qua 15 phút chiến đấu, ta chiếm được một góc trung tâm hành quân của tiểu khu, khu bưu điện, trại cảnh sát, ty ngân khố; phát triển đánh qua dinh tỉnh trưởng, khu khám lớn, đến cầu Đôi. Các mũi không phát triển tiếp được vì các chiến sĩ biệt động dẫn đường hy sinh và bị thương gần hết. Bộ đội không thạo địa hình, nên Đại đội 3 đứng trước khám lớn mà không biết giải thoát được tù chính trị. Cơ sở binh vận trong đại đội thiết giáp không dám hành động.

       
        Sau 30 phút bị bất ngờ, rối loạn, địch bắt đầu phản kích mạnh. Đại đội  thiết giáp từ Tác Ráng vào, cùng bộ binh đánh giằng co quyết liệt với ta tại khu Bưu Điện, khi xe địch chạy vào nội ô, trung đội công binh của ta phục kích tại cổng Rạch Miễu không bắn, vì tường lầm xe của lực lượng binh vận khởi nghĩa. Các lực lượng ta chiến đấu dũng cảm song vẫn không chiếm được mục tiêu theo phương án, lại bị thương vong cao, 5 giờ 1-2, lực lượng ta rút ra Rạch Giồng chuẩn bị đánh địch phản kích. Nhiều đồng bào trong nội ô thị xã đã che giấu, nuôi chứa, điều trị thương binh

        Phối hợp với tiến công vào thị xã, các huyện trong tỉnh Rạch Giá bằng 3 mũi giáp công nổi dậy bao vây chi khu, bức rút nhiều đồn bốt, giải phóng nhiều vùng nông thôn.

        Ở thị xã Châu Đốc, trọng điếm tiến công của tỉnh An Giang lúc 2 giờ sáng ngày 1-2, bộ đội tỉnh, lực lượng chính trị, binh vận đồng loạt tiến công. Sau vài giờ chiến đấu, ta gần như làm chủ thị xã. Cánh thứ nhất: chiếm được tiểu khu, khu bệnh viện, loại Đại đội 801 hành chính tiếp vận của địch ra khỏi vòng chiến đấu và tiếp tục tiến công dinh tỉnh trưởng. Cánh thứ hai: làm chú hoàn toàn đường núi, diệt đồn quân cảnh, trụ sở cảnh sát dã chiến, chia làm 2 mũi đánh vào khu vực nhà tên tỉnh phó và tiến ra bến đò. Cánh thứ 3: chiếm khu vực cầu sắt An Biên, bao vây địch ở trong nhà Phủ Vị, vũ trang tuyên truyền lên khu vực đất thành. Đến 6 giờ sáng 1-2, địch chỉ còn 10 cụm, tử thủ ở dinh tỉnh trường nhà Phủ Vị, thành PC. Chiều 1-2, địch dùng máy bay ném bom và bắn pháo phá hủy một số khu vực trong thị xã. Lực lượng Sư đoàn 21 ngụy đổ quân tăng cường 1 tiểu đoàn xuống sân bay, 1 đại đội xuống cánh đồng hướng kinh Lò Heo, kết hợp với địch tại chỗ phản kích mạnh vào nội ô thị xã. Đêm 1-2 nhận thấy tình thế bất lợi nếu ta tiếp tục ở lại nội ô, toàn bộ lực lượng ta rút về căn cứ. Riêng cánh quân cầu 14-15 vẫn ở lại. bám trụ trong thị xã, đến sáng 2-2, địch phản kích, toàn bộ cánh quân này chiến đấu chặn địch và đã anh hùng hy sinh, chỉ còn 1 đồng chí.

        Ở thị xã Cao Lãnh, tỉnh Kiến Phong, lực lượng bảo đảm chưa chuyển đạn duợc và thuốc nổ cho các đơn vị, nên giờ nổ súng phải hoãn lại 1 ngày. Do đó, ta mất thời cơ nổ súng đồng loạt với các chiến trường, địch cành giác đề phòng, 1 giờ ngày 2-2, các lực lượng ta nổ súng tiến công. Quân địch trong thị xã đã có phòng bị, chúng chiếm các cao điểm và địa hinh có lợi, phát huy các loại hỏa lực chặn đánh rất ác liệt. Tiểu đoàn 1 tỉnh không chiếm được mục tiêu trước mắt cũng không phát triển sâu vào thị xã được. Hướng thứ yếu, tiểu đoàn 2 đánh chiếm cư xá Mỹ, phát triển tiến công bọn cảnh sát và tiểu đoàn 2 (Trung đoàn 16 ngụy) gây cho chúng một số thiệt hại, nhưng bị địch dùng đạn hóa học ngăn chặn phải dừng lại.

        Ngày 3-2, được tiểu đoàn 1 và 2 bám giữ các địa bàn đã chiếm, hỗ trợ lực lượng mật và quần chúng truy lùng bọn ác ôn. Đêm 3-2, tiểu đoàn 2 tiếp tục tiến công đánh chiếm khu phố Mỹ Ngải, đồn Mỹ Ngải, tua Kinh Cụt. Địch ở các nơi này rút chạy, ta truy kích vào tận nội ô. Quần chúng trong thị xã nổi dậy cùng bộ đội diệt ác ôn, san bằng đồn bốt, đánh hỏng cầu Kinh Cụt.

        Từ ngày 4 đến 8-2, hai tiểu đoàn của tỉnh và các đơn vị vẫn tiếp tục đánh địch ở các xã vùng ven và từng lúc đánh vào nội ở thị xã, gỡ nhiều đồn bốt, hỗ trợ quần chúng nối dậy diệt ác ôn, phá thế kìm kẹp. Trong 7 ngày tiến công và nổi dậy, ta diệt 500 tên địch, đánh thiệt hại nặng Tiểu đoàn 41 biệt động quân và tiểu đoàn 2 (Trung đoàn 16, Sư đoàn 9 ngụy), gỡ 20 đồn bốt, giải phóng 3 xã: Hòa An, Tân Thuận Đỏng. Tân Thuận Tây, 16 ấp với 50.000 dân.

        Ở thị xã Mộc Hóa, tỉnh Kiến Tường, do phải hành quân xa và phải vượt qua sông Vàm Cỏ Tây nên đến ngày 1-2, các đơn vị ở hướng chủ yếu vẫn chưa tiếp cận được mục tiêu. Đến 4 giờ sáng ngày 2-2, bộ đội tỉnh và bộ đội địa phương ở cánh đông mới nổ súng tiến công thị xã. Tuy đã cảnh giác nhưng địch vẫn không chống trả nổi, phải tháo chạy về hướng cầu        Cá Rô một số ra hàng, ở cánh tây, lực lượng ta vẫn chưa đến kịp để phối hợp nên khi địch phản kích mạnh lực lượng cánh đông bị đẩy lùi và thiệt hại nặng Do đòn tiến công quân sự vào thị xã Mộc Hóa không thuận lợi, nên lục lượng chính trị và binh vận không phát huy được hiệu quá. cuối cùng lực lượng dân công phải quay về vị trí cũ, lực lượng chính trị rút về Bắc Chang.

        Trong cuộc Tổng tiến công và nối dậy Mậu Thân 1968, cùng với toàn miền Nam, quân dân đồng bằng sông Cửu Long đã nghiêm chỉnh chấp hành mệnh lệnh, tiến công đồng loạt vào hầu hết các thành phố, thị xã, chi khu, quận lỵ của địch, đưa chiến tranh vào tận hang ổ, vào các cơ quan đầu não của chúng. Ta đã đánh chiếm dược một số mục tiêu quan trọng và đánh địch phản kích quyết liệt, nhất là ở các trọng điếm: Cần Thơ (đánh trong nội ô, sau đó chiến đấu quyết liệt 60 ngày đêm ở vùng ven lộ Vòng Cung); Vinh Long (ta đánh chiếm và làm chủ 6 ngày đêm), Mỹ Tho, Bến Tre, Trà Vinh, Chầu Đốc, ở vùng nông thôn, bộ đội địa phương, dân quân du kích làm nòng cốt cho quần chúng nổi dậy tiến công địch bằng 3 mũi: quân sự, chính trị, binh vận; bao vây đồn bốt, giải phóng nông thôn. Thắng lợi to lớn ở đồng bằng sông Cửu Long trong Tết Mậu Thân 1968 góp phần cùng toàn miền, giáng cho Mỹ - ngụy đòn bất ngờ. làm đảo lộn toàn bộ chiến lược chiến tranh của Mỹ.

         


                                      Tứ nguyệt bách hoa khai mãn viên
                                      Hồng hồng tử từ hỗ tranh nghiên.
                                      Bạch điểu tróc ngư hổ lý khứ
                                      Hoàng oanh phi thượng thiên
                                      Thiên thượng nhàn vân lai hựu khứ
                                      Mang bả Nam phương tiệp báo truyền.

        Dịch nghĩa


                                      Tiết tháng tư trăm loài hoa nở đầy vườn,
                                      Đỏ đỏ, tía tía, hoa đua nhau phó vẻ tươi.
                                      Có con chim tráng sà xuống hồ để bắt cá,
                                      Chim hoàng oanh thì lại bay thẳng lên trời.
                                      Trên trời, những áng mây thong thả bay đến rồi bay đi.
                                      Lòng rộn lên tin thắng trận ở miền Nam báo về.
       
        Dịch thơ


                                      Tháng tư hoa nở một vườn đầy,
                                      Tía tía, hổng hổng, đua sắc tươi.
                                      Chim trắng xuống hồ tìm bắt cá,
                                      Hoàng oanh vút tận trời.
                                      Trên trời mây đến rồi di,
                                      Miền Nam thắng trận báo về tin vui.

       
        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn. trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác Dẫu sao đây cũng lá tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)

       
        Địch đã lợi dụng khu vực đồng ruộng phía tây để nhập vào thành phố. Tham dự vào trận đánh cần Thơ, chúng đã mang tới hai Tiểu đoàn là Tiểu đoàn 303 và Tiếu đoàn U Minh với quân số tổng cộng khoảng trên 500 tên.

        Từ chiều ngày 28 Tết, nhiều toán Việt cộng đã xâm nhập vào khu ven biên phía Tây, ta không hay biết. Đế yểm trợ cuộc tân công vào tinh lỵ, chúng còn tổ chức một mạch tiếp vận gốm ba trạm: một trạm đặt ở cầu Nhiêm, một mặt ở Ba Xe và một ở Phong Điền.

        Cũng từ đêm ngày 28, các toán đặc công Việt cộng đã lén nhập tỉnh lỵ để mưu phá hoại các cơ cấu đầu não trước khi mở tấn công và sách động dân chúng nổi lên cướp chính quyền.

        Một toán giả dạng du khách mướn phòng nghỉ Nam Phương để làm trụ sở liên lạc. Toán này không may bị ta bắt trọn ổ khi chúng vừa tới mướn phòng vào trưa ngày 29 Tết. Tuy bắt được toán này nhưng ta không khai thác được tin tức về hai Tiểu đoàn Việt cộng đã có mặt quanh vùng tỉnh lỵ Cần Thơ.

        Do đó các biện pháp đề phòng không được phân bố, trực gác vẫn như thường lệ. Tại Tiểu khu chi có lối một đại đội Biệt động quân trừ bị ứng chiến, còn lại các cơ quan khác chi có lối 30% quân số túc trực.

        Vào đúng 3 giờ sáng mồng 2 Tết, địch mở cuộc tấn công thật sự vào Cần Thơ và theo kế hoạch, chúng đã phân nhiệm như sau:

        Tiểu đoàn Tây Đô 303 phối hợp với đặc công đánh Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 và trại truyền tin Quân đoàn.

        Tiểu đoàn U Minh phối hợp với các cán bộ chính trị nằm vùng tiến chiếm đài phát thanh, trường đại học và lan tràn vào các khu phố lân cận.
Với ý định này, địch muốn tạo một chiến thắng quân sự và tổ chức một cuộc nối dậy của dân chúng với việc chiếm đài phát thanh làm phương tiện sách động. Nhưng khi mở tấn công vào các mục tiêu trên, không nơi nào địch làm chủ được.

        Tới sáng ngày mồng 2 Tết, ta tăng viện các lực lượng ở xa về và mở phân công tức khắc. Ta làm chủ tình hình ngay tại khu Bộ Tư lệnh Quân đoàn và Trại Truyền tin tại khu dài phát thanh, trường đại học, nhà nghỉ Nam Phương, chợ, áp lực địch vẫn đè nặng.

        Qua ngày mồng 3, áp lực địch được giải tòa. Địch thấy không còn hy vọng thắng, trong đêm mồng 2 đã rút về hướng Rạch Ngông. Quân ta tiếp tục tảo thanh ra vùng ven biên và địch cứ lẩn quất tại đây.

        Đêm mồng 6 rạng mồng 7 Tết vào 1 giờ sáng, địch lại đột nhập khu văn hóa chiếm đại học Cần Thơ. Để đẩy lui địch phi cơ đã xạ kích khiến tòa nhà ba tầng của dại học Cần Thơ mới vừa xây cất xong bị phá sập.

        Tổng kết các trận đánh:

        Phía địch 100 chết, 40 bị bắt sống.

        Phía ta, 44 chiến sĩ hy sinh và 70 bị thương.

    (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn. trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác Dẫu sao đây cũng lá tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


        Tinh Kon Tum tuy có một phần đất rộng bát ngát mà chỉ có 104.000 dân trong số này ta kiếm soát được 82.000, riêng tinh ly và vùng ngoại ô đã chiếm trọn 30.000 nguời. Dân chúng tại thị xã có đến 3/4 thuộc thành phần Công giáo, dân miền xuôi chiếm 3/10 tổng số dân chúng trong tỉnh. Vùng đất đai kiếm soát của ta chỉ được khoảng 1/6 diện tích toàn diện của tỉnh.

        Lực lương bố phòng chính yếu của chốn địa đầu này được đặt vào hai cứ điểm quan trọng: Kon Tum và Đắc Tô. Cả hai cứ điểm này đều ở ngoài tầm trọng pháo yểm trợ lẫn nhau, nhưng trên phương diện chiến lược đã hổ trợ cho nhau để mở rộng các cuộc kiếm soát ra xa và là những căn cứ xuất phát nhằm đánh vào những lực lượng quan trọng của địch trong vùng này kể cả đánh bằng không quân hay bằng các cuộc trực thăng vận.

        Lực lượng trú phòng được chia thuộc 3 cơ quan chỉ huy tuy đôi khi phối hợp nhưng vẫn là riêng biệt, đó là:

        - Lực lượng của tiểu khu.

        - Lực lương của Biệt khu 24

        - Và lực lượng của Hoa Kỷ.

        Ngoài ra còn có Bộ Chỉ huy B12 thuộc lực lượng đặc biệt động tại tỉnh lỵ nhưng quân số không đáng kể.

        Lực lượng tiểu khu gốm 25 đại đội địa phương quân với tổng số 2670 người và 2.884 nghĩa quân đóng giữ các buôn xa và đồn bốt. Riêng tại tỉnh lỵ có 3 đại đội dùng bảo vệ và canh gác các cơ sở.

        Lực lượng Hoa Kỳ gồm có lữ đosfn 173 Nhảy dù còn đóng tại Đắc Tô từ sau chiến trận này kết thúc, và một số máy bay trực thăng vô trang được để ở phi trường Kon Tum, một phi trường được khai triến khá rộng so với trước đây. Ngoài ra được kể đến một số các đơn vị dân sự chiến đấu đặt rồi rác ở các vùng xa thành phố do người Hoa Kỳ chỉ huy và trả lương.

        Lực lượng Biệt khu 24 ngoài một số các đơn vị chuyên môn gồm có các thành phần đơn vị cơ hữu: 2 đại đội thám kích số 403, số 406 và các thành phần đơn vị thuộc dụng: Trung đoàn 42 biệt lập với 2 tiểu đoàn phân chia: Tiểu đoàn 2/4 trừ bị ứng chiến tại Bộ Tư lệnh Biệt khu. tiểu đoàn  3/4 ở với BCH/Trung đoàn 42 tại Đắc Tô. Tiểu đoàn 221 pháo binh (trừ) phân chia đóng tại Kon Tum và Đắc Tô. đại đội công binh 202 và chi đội 1/1/3 chiến xa M.41 đóng tại Kon Tum.

        Như người ta thường lo đến một trận đánh bất chợt thời trận đánh đầu tiên đã xảy ra đêm 28.1.68 tại thị trấn Tân Cảnh (quận Đắc Tô) nơi có BCH Trung đoàn 42 trú đóng, kế đó 2 ngày, trận đánh quyết định mới được tung ra vào giữa đêm giao thừa Tết Mậu Thân. Nhưng lần này thời địch đã thất bại.

        Diễn tiến trận đánh

        Hai giờ sáng, địch pháo kích vào Bộ tư lệnh Biệt khu 24, phi trường Kon Tum, khu hành chính của tỉnh lỵ.

        Mười lăm phút sau địch bắt đầu tấn công vào các cơ sở quân chính nằm trong khu vực của khu hành chánh. Các đơn vị đặc công của địch đã lọt vào thị xã một cách thầm lặng và yên ổn vào giữa lúc giao thừa khi tiếng pháo đón Xuân nổ rền trên các nẻo đường phố.

        Chúng chia quân đi chiếm các nơi. Nơi nào có binh sĩ ta nổ súng chống cự chúng đều không vào được. Trong việc chiếm các cơ sở hành chánh, địch chỉ thành công chiếm cơ sở của đại đội 204 chiến tranh chính trị giết sĩ quan đại đội trưởng và bốn binh sĩ cùng tràn ngập vào khu vực hành chánh gồm có Ty Bưu diện, Ty Thông tin, Ty Tiểu học và chiếm giữ trong các tòa nhà của các Ty này hay trong các 16 cốt phòng thủ thiết lập ở phía trước khu vực hành chánh, ở các nơi khác tuy chúng không chiếm được nhưng vây xung quanh đồng thời cho quân tràn ngập các khu phố. Đánh vào trung tâm thành phố, địch đã sử dụng lối 2 tiểu đoàn đặc công và chủ lực. Các nơi bị chúng vây hãm trong đêm gồm có Tòa Chánh tỉnh, tư dinh tỉnh trưởng. Ty Ngân khố, Ty Cảnh sát Quốc gia, đại đội Hành chánh tiếp vận, Biệt khu 24 an ninh quân đội, Quân trấn và đồn Quân cảnh tư pháp, tư dinh Tư lệnh Biệt khu 24 và BCH/B.12 v.v.

       
        Theo tài liệu, địch đã sử dụng quân số của hai trung đoàn để đánh

        Cánh thứ nhất gồm 2 tiểu đoàn chủ lực tỉnh và đặc công được tăng cường thêm một số đơn vị địa phương. Mục tiêu của cánh quân này là đột nhập chiếm tỉnh lỵ, hỗ trợ cho cán bộ chính trị tổ chức chính quyền mới.

        Cánh thứ hai gồm trọn vẹn trung đoàn 24 Việt cộng, trừ bị chặn viện, hỗ trợ cho cánh quân trên, bảo vệ cho Bộ Tham mưu chính trị tổ chức và cũng cố guồng máy chính quyền mới.

        Căn cứ theo ý niệm điều quân trên. Việt cộng đã phân công lực lượng như sau:

-           Cánh quân 1:
-   
        Nỗ lực chính; tiểu đoàn 406 đặc công có ba đại đội cơ hữu C207, C208, C209 tăng cường thêm công binh.

-           Cánh quán 2:
-   
        Trừ bị và chặn viện: Tiểu đoàn K4 và K6. Trực tiếp hỗ trợ cho tiểu đoàn  304 chủ lực: Tiểu đoàn K5. Lực lượng pháo yểm: tiểu đoàn X.200

        Trong đêm giao thừa, sau khi pháo kích, địch chỉ dùng cánh quân thứ nhất tấn công. Cánh quán thứ hai án binh bất động ở bên ngoài.

        Với cánh quân thứ nhất, chúng đã phân công tiến đánh vào Thị xã Kon Tum như sau:

        Nỗ lực chính là tiểu đoàn 406 đặc công được giao nhiệm vụ đánh khu hành chánh. Chúng xâm nhập từ xã Phượng Quí phía nam thị xã vào một cách yên ổn. Chúng phân công cho đại đội C.208 đánh Đại đội 204 chiến tranh chinh trị tràn ngập được đơn vị này có khoảng 20 quân nhân ở trong trại, kế đó đánh sang Biệt khu 24 An ninh và đồn Quản cảnh tư pháp. Thiếu tá chi huy trường Biệt khu An ninh cùng một số anh em đã đẩy lui các cuộc tấn công đến gần sáng còn cho bắn yểm trợ cho đại đội 204 CTCT khiến địch phải lui khỏi nơi này. Biệt khu An ninh chi có 1 quân nhân bị thương.

        Đại đội C.209 tấn công đại đội Hành chánh Tiếp vận và Tỉnh đoàn Xây dựng nông thôn (XĐNT). Đại đội trưởng đại đội Hành chánh Tiếp vận đi phép, đại đội phó vắng mặt chi còn vỏn vẹn 17 quân nhân kịp thời ra hố chặn đánh địch không vào được. Dù ít người, Tỉnh đoàn Xây dựng nông thôn chống giữ chúng cũng không vào được. Trung úy Do một sĩ quan thuộc đoàn XDNT đã chạy sang liên lạc với Trung tá tỉnh trường tại tư dinh nhưng không trở về được vì sau đó địch vây đánh tư dinh này.

        Phần địch còn lại xâm nhập các Ty, Sở ở khoảng giữa tòa Hành chánh và Ty Ngân khố, chiếm ngay trung tâm truyền tin điện thoại, làm gián đoạn liên lạc ngay trong những phút đầu của trận đánh.

        Trời gần về sáng ta bắt đầu phản công. Trung tá Nguyễn Trọng Luật - Tư lệnh Biệt khu 24 chỉ thị cho Bộ Tham mưu lấy một Trung đội của tiểu đoàn  2/4 tăng cường cho tư thất của ông.

        Lệnh được ban hành lúc 3g30 thời vào 4 giờ 1 Trung đội di trên 1 xe Jeep và 2 GMC được phái đến nơi trên vô sự.

        Lực lượng phản công xuất phát lúc 6 giờ gồm Tiểu đoàn 2/4 và Chi đội 11/3 chiến xa M.41 có 4 chiếc. Hai chiến xa được lệnh đến bố phòng tại tư dinh Tư lệnh Biệt khu. Lực lượng hành quân được chia làm 2 mũi: Mũi 1: Đại đội 1 do Thiếu úy Huỳnh Văn Theo, đại đội Trưởng chỉ huy. Mũi 2: đại đội 2 do Thiếu úy Nguyễn Ngọc Vệ là Đại đội trưởng. Chỉ huy tổng quát Thiếu tá Hoàng Huy Quý, Tiểu đoàn Trưởng Tiểu đoàn 2/4. Hai chiến xa M.41 còn lại, một chiếc lên Biệt khu An ninh đón Thiếu tá Bùi Đức Tài, Tham mưu trưởng Biệt khu. Khi xảy ra cuộc đánh, Thiếu tá Tài đang ở nhà kịp chạy sang Biệt khu An ninh với Thiếu tá Chi. Tại nhà còn kẹt lại vợ ông và 4 con, nhờ hòa lực của Biệt khu an ninh yểm trợ phía trước và các toán binh sĩ cư ngụ ở phía ngang nhà có mang theo súng về nhà, bắn yểm trợ phía sau nhà nên Việt cộng không vào được nhà ông. Chiến xa đến bắn giải tỏa cho Biệt khu An ninh. Thiếu tá Tài lên xe thiết giáp để cùng đến giải tỏa khu hành chánh tỉnh, xe tiến theo đường Phan Thanh Giản tới cơ quan Cords đánh bọc vào phía sau cửa tòa Hành chánh và tư dinh tỉnh trường. Tại nhà công xa địch nấp bắn ra. Một phát B.40 bắn cháy xe khiến Thiếu tá Tài phải bỏ chạy xa. Ta phải lui quân ra cho một toán theo đường Triệu Ẩu bọc nhà vãng lai yểm trợ phía sau. Chiếc chiến xa thứ hai đậu ở đường Phan Thanh Giản bắn vào lô cốt dọc dường và bắn vào các ty bị chiếm. Đại đội 1 nương theo hỏa lực của thiết giáp tiến vào Ty Bưu điện, Ty Tiểu học và điện đài. Địch nấp ở trong các nhà bắn ra làm Thiếu úy đại đội trường bị thương. Thiếu úy trưởng ban 3 Tiểu đoàn thay thế chỉ huy. Địch nấp trên một xe còn để ở trên cầu rửa bắn xối xả ta tìm cách mãi mà không tiêu diệt được. Thiếu úy trưởng ban 3 chi huy đại đội 1 lại bị thương. Biệt khu liền đưa đại đội 2 lại tăng cường để cố chiếm khu này. Thiếu úy Vệ đưa đại đội vào tiêu diệt 4 pháo đài do địch chiếm và giải tòa được nội khu hành chánh, ông đếm được tại chỗ sát tư dinh tỉnh trường 12 xác chết và lấy được 11 súng đủ loại, tại 2 lô cốt phía trước địch để lại 8 xác và 2 lô cốt phía sau 10 tên cộng 30 tên. Có một tên địch đá dơ tay hàng bị đồng bọn bắn sau lưng gục chết.

       
        Vào quá trưa địch lan tràn tới cây xăng ngay truớc hậu cứ tiểu đoàn 2/4 ở cạnh phi trường lúc này lực luợng Hoa Kỳ đang nổ súng vào các phần tử địch lọt vào như đã kể trên. Bộ Tư lệnh Biệt khu cho lệnh tiểu đoàn rút quân về.

        Sau đó tiểu đoàn 2/4 được phân công lại như sau:

        BCH tiểu đoàn và đại đội 3 bảo vệ Pháo binh 221.

        Đại đội 2 và Đại đội 1 bảo vệ khu vực tư thất Tư lệnh Biệt khu.

        Một trung đội bảo vệ hậu cứ tiểu đoàn.

        Chiều mồng 1 lực lượng Hoa Kỳ gồm 2 đại đội ở cách Kon Tum 5 cây số đã tiến đến cầu Dak Bla và nằm đêm tại đây.

        Đến 18g30, địch bắt đầu pháo kích trở lại từ hướng đông nam vào thị xã. Kho đạn của biệt khu bị nổ tung trong nhiếu tiếng đồng hồ. Có 6 ụ đạn nổ mất 4.

        Pháo binh Biệt khu phản kích.

        Vào khoảng 9 giờ đêm, địch xâm nhập và tấn công trở lại. Chúng dùng tiểu đoàn K.5 quấy rối Bộ tư lệnh Biệt khu 24 và các đơn vị trực thuộc. Tiểu đoàn K.6 và một đại đội pháo chiếm Trung tâm thấm vấn để vừa tổ chức bảo vệ các vị trí súng cộng đồng, vừa tấn công vào BCH/B.12 của lực lượng đặc biệt và cư xá Mỹ. Nhờ phản pháo chính xác và phi cơ võ trang xạ kích ta đã tiêu diệt ngay được các ổ súng 82 ly và đẩy lui các đợt tấn công về mặt này. Sang ngày mồng 2 Tết, các đơn vị hành quân lục soát đã tìm thấy tại chỗ 20 xác Việt cộng và 3 khẩu 82 ly. Vì các ổ súng 82 ly đã bị tiêu diệt ngay từ phút đầu nên đơn vị pháo của Việt cộng chỉ sử dụng hỏa tiễn. Sau khi pháo kích một số lớn hỏa tiễn nổ cao (?) Tiểu đoàn 304 chủ lực tỉnh phối hợp với tiểu đoàn 406 đặc công lại mỡ các đợt xung phong vào khu tòa Hành chánh và Tiểu khu¹. Địch bắn hỏa tiễn nổ cao không gây được thiệt hại nhờ có hầm hố có nắp che và nhờ ở sự trở lại đông đảo của binh sĩ đi phép Tết nên các đợt tấn công của địch đều vô hiệu quả.

        Trong ban đêm, phi cơ thả hỏa châu soi sáng liên tục, trực thăng và pháo binh xạ kích và trực xạ hữu hiệu. Một kho quân nhu của ta lại bị phát cháy.

        Sáng ngày mồng 2 Tết, các đơn vị của ta lại được tung ra tảo thanh thị xã. Vì lực lượng quá ít nên các hoạt động tảo thanh chỉ giới hạn trong khu vực thị xã và quanh khu quân sự. Cùng trong ngày này, lực lượng Hoa Kỳ từ cầu Dak Bla tiến vào chợ và tiếp tay giải tòa khu hành chánh.

        Lực lượng ta đến giải tỏa khu quanh đại đội 204 CTCT đếm được 12 tên địch cùng lúc giải tỏa khu chùa Bác Ái có nhiều địch chiếm bên trong. Ta sử dụng pháo binh bắn vào khu này. Quân Mỹ án ngữ tại khu nghĩa địa. Ta phải xung phong mấy lần mới chiếm được khu chùa, mãi 3 giờ chiều mới yên tiếng súng. Chùa Bác Ái bị thiệt hại 50%.

        Cả ngày mồng 2, ta không thanh toán được địch vẫn bám sát vào các khu phố. Ngược lại các cơ sở quân chính của ta đều được giữ vững. Đến 18 giờ các cuộc hành quân tảo thanh đều tạm chấm dứt, các đơn vị trở về vị trí phòng thủ.

        Buổi chiều, máy bay Chinook Hoa Kỳ đến thả đạn pháo binh tiếp tế cho tiểu đoàn 221 pháo binh. Vào chập tối mồng 2 tình hình rất căng thẳng. Có những dấu hiệu là địch dang chuyến quân để đánh một trận lớn vào khu vực đóng quân của Biệt khu 24 và MACV.

        Thực vậy, địch đã xếp đặt một cuộc tấn công mới với tất cả khả năng tham chiến dồn vào trận đánh quyết định này.

        Tiểu đoàn K.5 được phân công tấn công vào Bộ Tư lệnh Biệt khu 24 và các đơn vị trực thuộc. Tiểu đoàn K.6 tấn công BCH/Lực lượng đặc biệt B.12 và cư xá MACV. Tiểu đoàn 304 và 406 tiếp tục tấn công vào khu hành chánh tỉnh. Còn Tiểu đoàn K.4 trừ bị tổng quát dùng để khai thác chiến thắng.

        Tại Biệt khu 24, ngoài các đơn vị trực thuộc, có 2 đơn vị chiến đấu là Tiểu đoàn 2/42 và đại đội 406 Thám kích bố phòng.

-----------------
        1. BCH/Tiểu khu trước để ở khu Bộ Tu lệnh Sư đoàn 22 cũ sau này bị địch đột kích tháng 2.1967 dọn về ở chung trong tòa Hành chánh

        Trận đánh đêm này theo giờ khắc đã diễn tiến như sau:

        - 20:00G Việt cộng bắt đầu tấn công vào tư thất Trung tá Tư lệnh + tòa Hành chánh tỉnh Kon Tum, xạ kích lẻ tẻ vào các đơn vị trực thuộc TD 221 pháo binh TD.2/42 - DD406/TK. Lực lượng phòng thủ chống trả. Địch rút lui.

        - 21:20g Việt cộng mở đợt tấn công mạnh vào 4 phía trong khu vực BTL/BK 24 và các đơn vị trực thuộc Biệt khu. Tinh hình cực kỳ nghiêm trọng Biệt khu phải xin tăng viện.

        - 21:30G pháo binh trực xạ 4 mặt và Gun Ship Hoa Kỳ xạ kich chung quanh tuyến phòng thủ của các đơn vị. Mặt trước BTL/BK (Phía nam và tây nam) tạm yên tiếng súng, nhưng địch vẫn bắn lẻ tẻ vào ĐĐ4/202/CBCD và ĐĐ406TK.

        - 21:35G Việt cộng xuất hiện tại Trung tâm Thượng Ngữ. Pháo binh trực xạ. Hỏa lực phòng thủ của TĐ.221PB+BCH B12 và MACV dồn vào địch. Phi cơ trực thăng xạ kích xuống hướng rút lui của địch.

        - 22.20G tạm yên tiếng súng.

        - 22 30G Việt cộng pháo kích Ty CSQG, phi trường. Pháo binh Hoa Kỳ và trực thăng võ trang tác xạ dọc theo chùa Bác Ái và trước Ty Ngân khố.

        - 24:50G Việt cộng tấn kích bằng bộ binh và bắn B.40 vào tư thất Trung tá tư lệnh. Quân bạn chống trả. Việt cộng tấn công phía nam BCH/B.12 - Quân bạn kháng cự, địch rút lui.

        - 01:25G Tạm ngừng tiếng súng.

        - 02:20G Việt cộng mở đợt tấn công lần chót vào phía nam và tây Tiểu đoàn 221 Pháo binh. Quân bạn chống trả mãnh liệt với tất cá hỏa lực bố trí.

        - 03:40G Việt cộng pháo kích vào kho xăng. Kho xăng cháy. Tấn công bằng bộ binh vào khu quân sự. Địch bị đẩy lùi.

        - 05:40G Tạm ngưng tiếng súng.

        Trong đêm địch tấn công này, khu vực Biệt khu 24 chỉ có 10 binh sĩ và trại B.12. hai bị thương nhẹ vì pháo kích. Pháo binh ta bắn trực xạ nổ cao đến 6000 quả dạn. Nhờ phi cơ soi sáng, ta thấy rõ Việt cộng và hạ chúng như chơi. Khi trời sáng Tiểu đoàn 221 Pháo binh tranh công đầu ra lấy súng và đã thu được 2 DKZ 75 ly. 3 súng cối 82 ly, 2 súng cối 60 ly, 2 đại liên phòng không, 1 M.79, 17 thượng liên 50 khẩu AK.47 và AK.50. Tiểu đoàn 2/42 chỉ lượm được 17 súng cá nhân. Ngay khi trời vừa sáng, một lực lượng Hoa Ký đã mở hành quân truy kích ngay vào khu vực xảy ra trận đánh. Thiếu tá Hạp, Tiểu đoàn trưởng của Tiểu đoàn 221 Pháo binh lấy được nhiều súng mừng quá, ông loay hoay xem từng khẩu chẳng may để súng nổ bị thương nhẹ vào chân. Trong trận này địch chết khoáng 200 tên. Sau mấy ngày phơi ngoài trận địa xác địch sinh thối, ta phải dùng xe ủi chôn va tưới xăng đốt xác.

        Vào buổi sáng mồng 3 Tết, dân chúng khu Võ Lâm tản cư vào tỉnh ly. Các đơn vị Tiểu đoàn 2/42 (trù), đại đội 406 Thám kích hành quân truy nã vào khu này đến mãi chiều mới về. Vào trước tối phi cơ F.105 đến oanh kích phía đống bắc của Bộ Tư lệnh Biệt khu. Tại thị xã lực lượng của Tiểu khu tiếp tục giải tỏa và thanh toán các phần tử địch còn kẹt trong các phố.

        Chiều mồng 3 máy bay Chinook Hoa Ky đến tải tiếp tế đạn pháo binh. Đêm mồng 3 rạng ngày 4 Tết địch tiếp tục quấy rối các cơ sở của ta nhưng không gây được một kết quả nào đáng kể, tái tấn công vào khu vực Bộ Tư lệnh Biệt khu. Hai bên bắn nhau suốt đêm. Đồng thời địch bắn hỏa tiễn và pháo binh súng cối vào khu quân sự gây cho một pháo đài của BCH B.12 trúng đạn và làm cho một căn trại của Tiểu đoàn 2/42 phát cháy.

        Sáng sớm ngày mồng 4 Tết, 2 đại đội Hoa Kỳ, Tiểu đoàn 4/42 (trừ) Chi độil/l/3/CX hành quân lục soát phía sau Bộ tư lệnh Biệt khu chiếm lại Trung tâm Thượng Ngữ mà địch đột nhập vào ban đêm. Tiểu đoàn 2/42 tiến quân vào khu Võ Lâm lục soát. Trong ngày này, các phần tử địch còn bắn vào tòa Hành chánh và pháo kích vào BCH/B.12. Tư dinh Tư lệnh Biệt khu bị uy hiếp nên đại đội Công binh 202 được lệnh ban các nhà ở xung quanh để tiện sự phòng thủ. Cũng vào trưa mồng 4, một chuyến xe tiếp tế đạn từ Kon Tum lên. Đoàn xe này có chiến xa hộ tống. Các binh sĩ quân vận nói chuyện lại rất lo sợ khi nhận lệnh thi hành công tác này, tưởng rằng dọc đường sẽ bị địch phục kích, nhưng chuyến xe đã đến vô sự.

        Đêm mồng 4 vào lúc l0gl0 địch lại pháo kích vào thành phố. Các quả đạn rơi về phía Tư dinh Tư lệnh Biệt khu rất nhiều. Vụ pháo kích này đã gây cho Đại đội 2 phòng vệ dinh thiệt mạng 7 chiến sĩ trong đó có 2 sĩ quan: Thiếu úy Huỳnh Trung Trọng khóa 21 Đà Lạt đại đội phó, chuẩn úy Phạm Hồng Đức khóa 25 Thủ Đức mới dự trận có 3 hôm.

        Ngày mồng 5 ta tiếp tục tảo thanh trong thành phố. Chiến xa của Biệt khu bắn vào một số nhà và chùa Tỉnh Hội nghi ngờ có Việt Cộng. Nhưng thực sự vào ngày này, địch thất bại đã bỏ ý định tấn công và rút khỏi thành phố.

        Địch tuy không còn dùng bộ binh tấn công nhưng trong những ngày kế tiếp vẫn duy trì các vụ pháo kích vào thành phố. Sự pháo kích này kéo dài đến hơn 1 tháng và chỉ nhằm vào khu vực quân sự. Không những bắn ban đêm chúng còn bắn cả ban ngày bằng hỏa tiễn. Tại một ngọn núi hiểm trở cách 10 cấy số về phía đông bắc thành phố địch đặt một dàn phóng hỏa tiễn 122 ly nhằm bắn ngay xuống thành phố. Để diệt dàn hòa tiễn này ta phải dùng B.52 đến ném bom cháy của một mảng núi. Sau khi dội bom, một đơn vị được lệnh trèo lên để khai thác chiến quả tìm thấy 5, 6 xác địch chết đen thui và một dàn súng hỏa tiễn bi phá hủy. Cũng từ ngày ấy, địch mới thôi pháo kích.

 

        Kết quả của trận đánh Buôn Mê Thuột Mậu Thân 1968 là những con số được nêu dưới đây:

        - Về phía bạn:

        Sư đoàn 23 bộ binh: 122 tử thương, 268 bị thương, 3 thất lạc.

        Tiểu khu Darlac:36 tử thương, 47 bị thương, 19 thất lạc.

        Vũ khí bị mất: 3 cộng đồng, 37 cá nhân đủ loại.

        Thiết giáp: 3 chiến xa và 2 thiết quân vận cháy, 2 chiến xa và 2 thiết quân vận bất động.

        Vật dụng khác: Một số máy truyền tin và 1 vài quân xa.

        - Về phía địch: 924 chết, 143 bị bắt, 243 vũ khi bị tịch thu gồm 46 cộng đồng và 197 cá nhân.

        - Về phía dân chúng: 176 chết, trong dó có 66 thuộc gia đình binh sĩ, 403 bị thương, trong đó có 48 thuộc gia đình binh sĩ, 3.319 nhà cháy 100% 1.095 căn (loại xã hội) của trại gia binh, 479 nhà bị hư 50% 323 của trại gia binh, 18.823 người tỵ nạn ở 11 trạm tạm cư.

        - Về công ốc: Khu tòa Hành chánh tỉnh, nhà vãng lai tỉnh, ty Ngân khố, đồn Cảnh sát tại chợ, Ty Thông tin công xá của 3 Phó tỉnh trưởng, cư xá công chức đều bị tàn phà.

        - Về doanh trại quân đội: Tiểu đoàn 232 Pháo binh hư hại 50%, Đại đội 514 Vận tải 30%, Thiết đoàn 8 30%.

        TRẬN TẤN CÔNG CỦA VIỆT CỘNG VÀO THÀNH PHỐ

        Bất ngờ vào đúng lg35, Việt cộng mở cuộc tấn công vào thị xã.

        Lực lượng tham chiến của địch có quân số khoảng 3.599 người gồm:

        - Trung đoàn 33 với 4 Tiểu đoàn cơ hữu.

        -  Các Tiểu đoàn 401 và 301 cơ động tỉnh.

        -  Các Đại đội địch phương huyện H.4, H.5, H.6 và H.8 cùng du kích.

        Địch quân chia làm 3 mũi tấn công vào thành phố theo hướng tây bắc và đông nam.

        Mũi thứ nhất do Trung đoàn 33 từ suối EA Enao ờ hướng đông nam thành phố tấn công vào khu quân sự và hành chánh gồm có Bộ Tư lệnh Sư đoàn 23 BB, tòa Hành chánh Bộ Chỉ huy Tiểu khu, Đại đội 514 Vận tải cùng một vài cứ điểm quân sự lẻ tẻ nằm trong khu này.

        Mũi thứ hai do các Tiểu đoàn 301 và 401 tấn công từ tây bắc vào khu quân sự gồm có Tiểu đoàn 232, 231 Pháo binh, Thiết đoàn 8 ky binh.

        Còn mùi thứ ba do các Đại đội địa phương phối hợp với du kích được tung vào các khu phố để chiếm dân.

        Với nỗ lực quân sự trên địch cho rằng nhờ tấn công bất ngờ có thể chiếm cứ mau lẹ cả hai khu hành chánh và quân sự và có thế lùa dân ở các khu phố vào một cuộc biểu tình cướp chính quyền.

        Bọn chúng còn tổ chức các đám biểu tình từ vùng Khuê Ngọc Điền về tỉnh lỵ để hỗ trợ thêm. Tóm lại, chúng có kế hoạch chiếm Buôn Ma Thuột là hoàn hảo cả về phương diện quân số trội hơn ta gấp đôi và cho rằng chúng sẽ ăn chắc. Cho nên khởi từ ngày đầu chiến cuộc chúng đã tung quân vào thành phố một cách ào ạt, định không chế ta về mọi mặt Nhưng trước phản ứng của quân ta cục diện chiến cuộc đã thay đổi.

        Ngày 30/1/1968 (mồng một Tết)

        Giao thừa vừa xong. Mọi người vừa bắt đầu đi ngủ thời từng loạt trọng pháo của địch vừa cối 82 ly bắn vào Bộ Tư lệnh Sư đoàn, dinh tỉnh trưởng, Phi trường L.19, Bộ Chỉ huy Trung đoàn 45 và các cứ điểm quân sự lẻ tẻ ở xung quanh. Tiếp đó, địch mở cuộc tấn công bằng bộ binh vào thành phố. Ngay từ giờ phút đầu hoặc bằng tấn công hoặc bằng xâm nhập, địch đã xuất hiện tại các nơi như Bộ Tư lệnh, Đại đội 514 vận tải, khu gia đình Đại đội 23 Trinh sát, cư xá sĩ quan. Sở Hành chánh Tài chánh số 3, dinh tỉnh trưởng, tòa Hành chánh, Bộ Chi huy Tiểu khu, Ty Ngân khố, kho thực phím quản trang, Đại đội 2 Quân cảnh, Quân vận 23, Tiểu đoàn 232 và 231 Pháo binh, Đài phát thanh, Trung tâm Huấn luyện Nghĩa quân và tràn vào các khu phố đông dân cư.

        Cuộc tấn công của địch bị thất bại ngay từ đầu. Các căn cứ quan trọng của ta đều không bị chọc thủng. Tại Bộ Chỉ huy Tiểu khu địch bị đẩy lui chết 18 tên, ta thu được 2 B.40, 3AK, 1 cối 60 ly. Địch không vào được đài phát thanh mà chỉ tạo áp lực ở xung quanh. Đại đội Vận tải 514 ngăn chặn được tất cả các cuộc xung phong của địch. Các căn cứ pháo binh vẫn giữ vững các tuyến phòng thủ.   

        Tuy nhièn địch đã lọt vào và chiếm cơ quan như tòa Hành chánh, Ty Ngân khố, Sờ Hành chánh, Tài chánh số 3. Địch chiếm các khu phố và tấn công vào đồn cảnh sát ở gán chợ khiến 4 cảnh sát tử thương, 5 bị thương.

        Bộ Tư lệnh Sư đoàn 23 bộ binh mở cuộc phản công tức khắc ra lệnh cho thiết đoàn 8 kỵ binh tiếp ứng ngay trong đêm. Trung đoàn 2/45. 3/45 và Đại đội 45 Trinh sát đang hành quân ở bên ngoài thị xã được lệnh gọi cứu viện. Ngoài các lực lượng trên, Khu 23 chiến thuật còn có những đơn vị tác chiến được điều động tới sử dụng. Đó là Đại đội 413 và 409 thám kích, Đại đội 23 trinh sát, Đại đội 702 địa phương quân và Đại đội 23 Biệt động quân.

        Vào lúc 2 giơ sáng nghĩa là sau cuộc tấn công của địch một giờ đồng hồ. Thiết đoàn 8 kỵ binh đã xuất trại tiếp ứng.

        Các chiến xa vừa ló ra khỏi trại. Địch đã bắn B.40 ngăn chặn. Một chiến xa M.41 bị cháy ngay trước cổng. Các chiến xa khác vẫn được lệnh phải tiến ra. Nhiệm vụ của thiết giáp là phải giải tỏa ngay áp lực cho các cơ quan quân chính đang bị địch công hãm và đóng giữ các ngã đường trọng yếu để ngăn chặn các cuộc tiến quân của địch băng qua.
       
Khi đoàn chiến xa tới gần Ty Ngân khố, 1 thiết quân vận lại bị B.40 bắn cháy. Đoàn thiết xa vẫn phải tiếp tục di chuyển để chiếm các ngả đường chính. Một chiến xa khác lại bị bắn cháy ở đầu tỉnh ngả đường đi Sài Gòn. Một thiết quân vận khác bị bắn cháy tại dường Hoàng Diệu ngay trong thị xã.

        Tới sáng, Thiết đoàn 8 ky binh đã hoàn thành nhiệm vụ chiếm giữ các dường phố chính và phong tòa các địa điểm địch chiếm dóng. Các chiến sĩ thiết giáp đã hoàn thành nhiệm vụ một cách rất đáng kính phục. Vì trong cuộc tiếp ứng đêm tối này thiết đoàn đã thiệt tới 4 thiết giáp vừa chiến xa và thiết quân vận bị bắn cháy. Tác chiến mò mẫm trong ban đêm và với một địch quân ở ngay sát nách, thiết đoàn đã phải xung vào một trận chiến đầy nguy hiểm nếu các chiến sĩ thiết giáp không có một tinh thần cao, e ngại rụt rè hoặc thiếu phản ứng mau lẹ thời cục diện tình hình đă diễn biến có lợi cho địch. Cũng nhờ có sự phản ứng lẹ này các chiến sĩ trú phòng mới vững tâm chống giữ và quyết chiến với địch.

        Sáng hôm sau trên đường di chuyển về tiếp cứu, Đại đội 45 trinh sát phải hai lần chạm súng với địch ở 13 cây số đông nam thị xã tuy giết được hơn 20 địch, tịch thu 1 cối 60 ly và vài súng đủ loại nhưng đơn vị này bị ngăn cản không tiến về được.

        Trong suốt ngày 1 Tết, ta phối trí các cuộc hành quân phản kích như sau:

        Hai trung đội của Đại đội 23 trinh sát lục soát khu cư xá sĩ quan bắt 3 Việt cộng, Đọi đội 413 thám kích tới giải tỏa Ty Ngân khố nhưng không kết quả vì địch ở đây rất mạnh. Một chi đội chiến xa được phái tới giải tỏa áp lực địch tại đài phát thanh ở cách táy nam thành phố 2 cây số. Địch dùng B.40 bắn cháy thêm một chiến xa M.41 và duy trì áp lực tại các khu xung quanh. Trung tâm Huân luyện nghĩa quân ở cách đài phát thanh 1 cây số vẫn bị địch tấn công. Bên ta có 3 nghĩa quân tử thương và 2 người khác bị thương.

        Các tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 45 trên đường trở về thị xã đã được lệnh của Bộ Tư lệnh Sư đoàn 23 đánh vào hậu tuyến của địch.

        Tiểu đoàn 2/45 vào 12 giờ trưa bọc hậu cánh quân địch ở phía tây bắc dã đụng độ với địch ở cách thị xã 1 cây số. Kết quá địch 25 chết, 10 bị bắt sống, ta tịch thu 1 cối 82 ly, 1 đại liên 30 và 2 súng cá nhân trong khi đó Tiểu đoàn 3/45 đánh sau lưng địch từ phía nam ngược về thành phố cũng đụng độ ác liệt với địch tại Buôn Kao gây cho địch 70 chết, bị bắt sống 39 tên, ta tịch thu 1 đại liên phòng không, 1 trung liên và 41 súng cá nhân.

        Tại thị xã địch vẫn tạo áp lực và xúc tiến các hoạt động có tính cách chính trị. Vào hồi 14 giờ chiều địch nhen nhúm được một đám biểu tình tại thị xã nhưng bị lực lượng cánh sát nổ súng. Đám dân sợ hãi giải tán. Đến chiều tối tình hình vẫn không thay đổi. Ta cho thiết giáp và các đơn vị bộ binh lập phòng tuyến án ngữ tại các nút đường chính.

     
        Ngày mồng 2 Tết.

        Ban đêm Việt cộng pháo kích bộ chi huy tiếu khu nhưng không có 1 cuộc tấn công bằng bộ binh nào mới.

        7 giờ sáng Tiểu đoàn 2/45 phôi hợp với Chi đoàn 3/8 Thiết quân vận tấn công giải tỏa Ty Ngân khố và Khu Quân vận Buôn Ma Thuột. Địch vẫn chống trả dữ dội và tử thủ trong các căn nhà và hầm hố kiên cố. Trong khi đó Đại đội 702 tiến chiếm tòa Hảnh chính cũng bị địch cầm chân.

        Nhằm cô lập địch quân chiếm giữ Ty Ngân khố, vào 14 giờ chiều ta mở cuộc hành quân chia làm 2 mũi dùi, một mũi do Chi đoàn 3/8 thiết quân vận được tăng cường bộ binh, ở vào ngang hông trại của Ty Ngân khố đánh địch ẩn núp trong vườn cà phê ông Huấn. Tại dây địch bị 8 chết và 2 vũ khí bị tịch thu.

        Mũi thứ 2 do Tiểu đoàn 3/45 mới từ Buôn Kao về tới, tiến đánh địch tại đồi Lasan Chiếm đồi này địch đã uy hiếp các khu vực dân chúng ở dọc theo QL 14 tại phía nam tỉnh lỵ. Trận đánh đã xảy ra rất gay go và gây cho địch 32 chết với 9 vũ khí bị tịch thu. Ta 19 hy sinh và 29 bị thương.

        Trong khi các cuộc tấn công vào ngang hỏng địch dang diễn ra, địch liều lĩnh ngay giữa ban ngày cũng mở cuộc tấn công vào Biệt diện và cơ quan MACV ờ Bungalov. Chi đoàn 38 Thiết quân vận buộc phải bỏ dở cuộc hành quân tại vườn cà phê ỏng Huấn trở lại phối hợp với Tiểu đoàn 2/45 giải tỏa Biệt điện. Kết quá giết 10 tên địch, bắt sống 2 tên và thu vũ khí cá nhân.

        Chi đoàn 3/8 và Tiểu đoàn 2/45 tiếp tục tấn công giải tỏa tòa Hành chánh gâv cho địch 32 chết, bắt sống 7 tên. thu 18 vũ khí các loại. Đại đội 702/ Địa phương quân được để lại chiếm giữ tòa Hành chánh. Chi đoàn 3/8 và Tiểu đoàn 2/45 chiếm xong mục tiêu cuối cùng đã 19giờ00 nên án quân nghỉ ngơi.

        Cũng vào giờ này. Bộ Tư lệnh Sư đoàn 23 còn tổ chức một cánh quân khác gồm có Bộ Chi huy Trung đoàn 45, địa phương quân tấn vào vườn cà phê ông Huấn để cố kiểm soát mục tiêu bị bỏ dở này trước khi trời tối. Tại đây địch mỏi mệt đã chiến đấu rời rạc. Quán ta đã bắn chết 30 tên, bắt sống 12, tịch thu 1 đại liên, 1 trung liên và 2 súng cá nhân. Bạn 2 tử vong và 4 bị thương. Vào gần chiều tối, địch từ Ty Ngân khố bắn vào tòa Hành chánh, Đại đội 702 Địa phương quán phái rút lui về cố thủ tại Bộ Chỉ huy Tiểu khu.

        Ban đêm địch lại pháo kích vào các địa điểm đóng quân của ta.

        Ngày mồng 3 Tết

        Địch pháo kích vào Đại đội 514 vận tải phi trường L.19, Bộ chỉ huy Tiểu khu, dinh tỉnh trưởng, sân cờ Bộ Tư lệnh Sư đoàn và trại gia binh Đại đội 23 trinh sát trong ban đêm.

        Khi trời vừa sáng, hai đại đội 377 và 702 Địa phương quân được lệnh tiến vào tòa Hành chánh và Ty Ngân khố. Địch tại đây đã rút đi trong ban đêm chỉ để lại một vài phần tử làm trì hoãn chiến bắn lẻ tẻ.

        Để giải tỏa các khu vực xung quanh các cơ quan quân và dân sự. Thiết đoàn 8 kỵ binh được phối hợp với tiểu đoàn 2/45 từ 8 giờ sáng đến 15 giờ chiều đã lục soát và án ngữ trên các nút đường chính.

        Trong ngày, Bộ Tư lệnh Khu chiến 23 dồn các cuộc hành quản vào việc giải vây tỏa địch tại khu phía tây nam thành phố và trung tâm điểm là khu chợ Nhỏ. Tiểu đoàn 23 biệt động quân được phái tới tảo thanh khu chợ Nhỏ, nhà thờ Tin Lành, đại đội 23 Trinh sát tảo thanh Sở Hành chánh tài chánh số 3. Tiểu đoàn 3/45 tiếp tục lục soát đồi Lasan cách khu chợ nhỏ không xa. Chỉ có những vụ chạm súng lẻ tẻ được diễn ra trong tất cả các cuộc hành quản. Kết quả của cuộc hành quân này như sau: Địch 54 chết, 11 bị bắt, 16 vũ khí đủ loại bị tịch thu. Bên ta 12 tử thương, 19 bị thương.

       Ngày mồng 4 Tết

        Đêm ngày 3 rạng ngày 4 Tết, địch lại tấn công vào Tiểu đoàn 232 pháo binh mưu định phá các khấu đại bác đã lợi hại yếm trợ hỏa lực cho các cuộc phản công nhưng bị đẩy lui bỏ lại 17 chết, 4 bị bắt. Ta thu 4 AK và 1 B.40. Bạn 2 tử thương, 5 bị thương.

        Tới sáng Tiểu đoàn 3/45 được lệnh truy kích địch ở phía tây bắc vị trí của pháo binh. Kết qua giết thêm 19 địch, thu 2 trung liên, 1 B.40 và bắt thêm 5 địch. Quản ta tiếp tục hành quân lục soát khu chợ Nhỏ và đưa thiết giáp tới giải tòa Đải phát thanh.

       Ngày mồng 5 Tết

        Ban đém địch pháo kích vả bắn vào Bộ Ghi huy tiểu khu. Ban ngày ta tiếp tục lục soát khu chợ Nhỏ và Buôn Alê ở ngay kế cận. Chỉ có một vềi vụ đụng độ nhỏ diễn ra. Tại Buôn Alê. Tiểu đoàn 23 biệt động quân tìm thấy một hầm chứa khoảng 200 xác Việt cộng. Vào 19g15 địch bắn hỏa tiễn 122 ly vào Thành phố. Các quả đạn rơi vào đại đội quân cảnh, liên đội tình báo, đâik đội 23 công vụ và đại đội 23 vận tải

        Ngày mồng 6 Tết

        Ban đêm địch pháo kích và tiến công vào bộ chỉ huy thiết đoàn 8 kỵ binh nhưng rất yếu ớt, không gây được một sự thiệt hại nào. Qua ngày 6, ta dồn lực lượng xuống tảo thanh khu phố buôn bán chỉ vấp phải một ổ kháng cự địch ở đường Hoàng Diệu nhưng ta thanh toán ngay trong ngày. Cúng kể từ ngày này ta hoàn toàn kiểm soát và làm chủ tình hình tỉnh lỵ. Vào những đêm kế tiếp địch vẫn bắn trọng pháo vào trong thành phố.

        Sau trận này, trung đoàn 33 và các đơn vị địa phương vẫn lẩn quất ở quanh Buôn Mê Thuột chỉnh đốn hàng ngũ nhằm mở đợt tấn công khác vào thị xã.

        Và mãi tới đêm 3 rạng ngày 4/3/68 địch mới một lần nữa từ 2 hướng nam và bắc pháo kích cùng tấn công bằng bộ binh  nhưng không đạt được một kết quả nào mà còn bị thiệ trên 100 tên chết. Sau cuộc tấn này chúng lại tiếp tục bắn trọng pháo vào thành phố trong một vài đêm mới chấm dứt hẳn.

 
                       Anh đi với em trong đêm thần thoại
                       Thấy cả tâm hồn rạo rực say sưa
                       Như một đêm  nào hăm bốn băm xưa
                       Rũ xiềng xích tám mươi năm nô lệ
                       Anh đi với em giữa thành phố Huế
                       Chân dẫm qiân thù đầu chạm trăng sao
                       Sức sống dâng lên trong mỗi tế bào
                       Anh đi với em trong đêm Há Nội
                       Ngỡ đường đi giữa Đông Ba Gia Hội
                       Có phải em đây buổi đầu gặp gỡ
                       Em, một người con núi Ngự sông Hương
                       Hăm bốn năm trời ngày nắng đêm sương
                       Em vẫn là em bài thơ trong sáng
                       Cũng vẫn dáng người thướt tha duyên dáng
                       Trong chiếc áo dài màu tím quen thân
                       Vẫn những lời ngọt như quýt Hương Cần
                       Kể lại những ngày vào sinh ra tử
                       Nghe ấm áp như những dòng tâm sự
                       Đâu rồi những vết tích của nhà lao
                       Của những trận đòn thịt xé máu trào
                       Của những năm dài sắn xoai lây lất
                       Của những ngày đêm nằm hầm bí mật
                       Thép xe tăng nghiến rầm rập trên đầu?
                       Ồ, chỉ một đêm mà thực nhiệm mầu
                       Em vụt lớn lên như thần Phù Đổng
                       Huế đẹp, Huế lành, Huế thơ, Huế mộng
                       Huế cũng bừng bừng khí phách sung thiên
                       Rất lạ lùng và cũng rất tất nhiên.
                       A ha ha! Những binh đoàn hùng hổ
                       Những tấn thép từng xéo tan cây cỏ
                       Những pháo đài bay kẻ cướp khổng lồ
                       Đã đốt ruộng vườn rừng núi cháy khô
                       Chỉ một đêm đã đi đâu tất cả ?
                       Và trại Tam Thai, và đồn Mang Cá
                       Và những hang hùm Phước quá xa gần
                       Đã từng gieo chết chóc cho nhân dân
                       Lại trở thành những nấm mồ chúng nó
                       Bão đã đến với những ai gieo gió
                       Mười bốn năm trời máu đỏ thành sông
                       Mười bốn năm trời nợ máu chất chồng
                       Chúng nó hôm nay phải giả phải giả!
                       Em cứ nghe những bước chân rộn rã
                       Xông lên xông lên như sóng dập dồn?
                       An Cựu, Nam Giao, Gia Hội, Chợ Cồn
                       Mỗi tấc đất cùng bước vào lịch sử.
                       Em có nghe cả sông Hương núi Ngự
                       Nơi từng bước đôi gặp gỡ hẹn hò
                       Cùng xuống đường đòi lại những câu hò
                       Những ánh trăng khuya mái chèo lấp lánh?
                       Em có thấy ngôi sao vàng năm cánh
                       Trên cửa Ngọ Môn sáng một góc trời
                       Ánh binh minh của triệu triệu cuộc đời
                       Đã mọc lên từ những đêm đen tối
                       Từ những tiếng hô cái nhìn anh Trỗi
                       Từ nắm cơm vừng chai nước mẹ già
                       Vượt bốn vòng vây đến với chúng ta
                       Từ chiếc tầm vông của anh du kích
                       Chân đất đầu trần xông lên đánh địch?
                       Anh đi với em trong những phút này
                       Năm cũ không còn trên một cành cây
                       Ngỡ đã qua suốt bốn năm thế kỷ
                       Đêm Lam Sơn nghe hịch truyền tụ nghĩa
                       Đêm Đống Đa mừng chiến thắng mừng xuân
                       Anh đi với em giữa Huế yêu thân
                       Ngỡ đương đi khắp miền Nam ruột thịt
                       Lửa cháy ngút trời khói tuôn mù mịt
                       Trên Sài Gòn, trên Đà Nẵng, Nha Trang
                       Xác chết quân thù đổ xuống ngổn ngang
                       Anh đi với em, sao em lại khóc
                       Đêm tối qua rồi, bình minh tỏ mọc
                       Anh em mình ngã xuống có sao đâu?
                       Những con người sống không biết cúi đầu
                       Không chết được, không thế nào chết được
                       Tất cà tất cả bước vào Tố quốc
                       Làm thông Ngự Bình làm nước sông Hương
                       Làm những bài ca giục giã lên đường
                       Anh đi với em trong đêm thần thoại
                       Hay đi với em trong đêm Hà Nội?
                       Bốn phiaa hồ Gươm nào nức bộ hành
                       Ai cũng là em, ai cũng là anh
                       Ai cũng ngỡ mình là dân xứ Huế
                       Cả Hà Nội sao mà Huế thế!
                       Và con người anh, giặc cắt làm đôi
                       Nửa Bắc nửa Nam mười bốn năm rồi
                       Bỗng lại nguyên lành thịt da xương tủy
                       Như cuộc đời em kiên trinh chung thủy
                       Để mang về trước mắt cả loài người
                       Một chuyện diệu kỳ, một đêm thần thoại.

                (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


        Cả buổi tối mồng 3 Tết, các cấp chỉ huy Tuy Đức hội họp trong chờ đợi chỉ mong đêm tối chóng hết.

        Người ta cùng phân vân không hiểu địch có đánh không vì chưa tìm thấy dấu vết tình báo nào chắc chắn, nếu đánh, địch có chọn mục tiêu thị xã hay không - nếu suy luận theo diễn biến của toàn quốc thời là điều chắc.

        Người ta đã tính mang quân ở ngoài về tăng cường phòng thủ cho thị xã Đà Lạt nhưng lại ngại lấy quân của các địa phương vể sẽ để những chỗ trống cho địch và làm cho các giới chức tại địa phương liên hệ hoang mang và mất tin tưởng.

        Do đó, chẳng đi đến một quyết định nào ngoài cách hội họp trong chờ đợi

        Bỗng nhiên tiếng súng địch nổ giữa đêm Xuân lạnh mát của Đà Lạt.

        Tiếng súng đầu tiên đã xảy ra đúng 01g45 từ hướng tây nam vào Bộ Chỉ huy Tiểu khu. Bộ binh địch xuất hiện sau các loạt pháo kích bằng súng cối 60, 82 ly. Bên ta chống lại dữ dội. Thượng sĩ Tài chỉ huy trung đội công vụ giữ pháo đài chính bị địch bắn tử thương ngay phút đầu nhưng các chiến sĩ ta chống trả mãnh liệt nên pháo đài không mất và cũng nhờ các thiết giáp V 100 phản kích ngay nên địch buộc phải rút ra ngoài bao vây. Một V 100 của ta trong lúc xung kích bị địch bắn B.40 cháy.

        Tới sáng, kiểm điểm lại tình hình được biết trong đêm ngoài vụ tấn công Bộ chi huy Tiểu khu, địch đã chiếm và kiểm soát những nơi sau đây:

        - Chiếm Biệt diện 3 vào khoáng lg30.

        - Kiếm soát ấp Đồng Tâm.
 
        - Chiếm đài phát tuyến do một trung đội nghĩa quân bỏ chạy vào trường Chiến tranh chính trị.

        - Chiếm khu chợ Hòa Bình.
   
        Biện pháp đầu tiên của Tiểu khu là triệu tập một buổi hội các chỉ huy trưởng trong Quân trấn để phân công đối phó và bàn cách phản công.

        Sau kết quả buổi họp tại Tiểu khu một đại đội sinh viên Đà Lạt đuợc điều động đến giải tỏa chợ Hòa Binh nhưng không toán được mục tiêu nên án ngữ tại đây.

        Vào hổi 1 giờ trưa, quân tiếp viện của ta đã được đưa đến. Thoạt đầu là một trung đội Địa phương quân gồm 25 người của Chi khu Đa Nhím cũng 2 xe cơ giới được trực thăng vận làm nhiều chuyến xuống sân vận dộng.

        Với đơn vị này và chiến xa, ta đã mở cuộc hành quân vào khu công trường Hòa Bình. Địch nằm rải rác trong các nhà xung quanh bắn ra, ta không tiến được. Sau hết, ta phải gọi trực thăng đến bắn rồi tiến lên thanh toán từng ổ địch một, lối 4 giờ ta làm chủ chiến trường. Trong trận này địch chết 22, bỏ lại 16 súng đủ loại - ta 1 chết, 2 bị thương. Tiệm hình Hổng Châu bị bắn cháy. Phần địch còn lại rút xuống đường Phan Đình Phùng, ta không truy kích.

        Vào 5 giờ chiều Đại đội 306 Địa phương quân từ quân Đức Trọng tiếp viện tới nơi. Tiểu khu giao trả đại đội sinh viên về trường.

        Chiều đến ta chia quân án ngữ. Địch chỉ bắn quấy rối nhưng nhiều biến động đã diễn ra trong đêm khiến địch thầm lặng kiểm soát thêm nhiều khu vực trong thành phố:

        - Chiếm đồi Du Sinh, vẫn chiếm giữ Biệt điện 3.

        - Xâm nhập vào Ty Công chánh và Viện Pasteur.

        - Chiếm giữ Mã Thánh.

        - Chiếm giữ Dân Y viện.

        - Kiểm soát khu trại Hầm, chiếm đồi 1506, đóng ở chùa Tàu.

        - Xâm nhập vào các khu phố thương mại.

        - Riêng khu quân trường hoàn toàn yên tinh.

        Tuy nhiên, người ta nhận thấy rằng, địch không có nhiều quân, tại mỗi nơi chỉ có chừng trên dưới một trung đội.
Vào sáng 5 Tết ta lại xuất quân chia làm 2 cánh. Cánh thứ nhất gồm có đại đội 306 địa phương quân, Trung đội Đa Nhim với các cơ giới V 100 do thiếu tá Đào Mộng Xuân, phó tỉnh trưởng nội an chỉ huy giải tỏa khu vực Ty Công chánh, Viên Pasteur và sau đó biệt điện 3. Tai khu công chánh địch chỉ bắn cầm chừng rồi rút lui, còn tại biệt điện 3 sau mấy lần xung phong ta mới chiếm lại được.

        Cánh quaqan thứ 2 là đại đội 302 địa phương quân vừa rút từ xã Thái Phiên lên đặt dưới quyền chỉ huy của thiếu tá Nguyễn Phúc Nghiệp đánh giải tỏa Mã Thánh

        Kế đó cả 2 cánh quân đều tập trung giải tỏa khu Dân Y viện. Địch từ phía nghĩa địa thị xã bắn ra dữ dội, quân ta không tiến được phải nhờ phi cơ can thiệp. Tuy nhiên ta vẫn không tiến được tới 17h00 phải rút về thị xã lo phòng thủ ban đêm.

        Ta đi dịch thời trở lại chiếm khu Ty công chánh như cũ. Lúc đó ta có thêm đại đội 390 địa phương quân đưa từ đơn Dương về được đặt tại biệt điện nhưng sáng hôm sau lại rút đi hành quân.

        Tình hình giằng co này khiến Tiểu khu phải cầu viện khu 23 chiến thuật. Một dại đội dân sự chiến đấu từ An Lạc đã được gửi tới trong ngày 6 tết.

        Tiểu khu phối hợp tất cả các lực lưọng cố gắng giải tỏa khu Công chánh - Viện Pasteur. Lần này ta thành công kiểm soát lại khu này giết 22 địch ở ngay trong Viện Pasteur. Như tại khu đồi Du Sinh ở bên cạnh địch vẫn chiếm giữ kể cả các ngọn đồi xung quanh và kiểm soát thêm cả một khu ấp tại đây.

        Đêm mồng 6 tết, địch được tăng cường thêm tiểu đoàn 145 VC tới. Không hiểu sao đơn vị này lại tới trễ nếu tới cùng dịp với tiểu đoàn 186 VC để phối hợp mở các cuộc tấn công thời thị xã Đà Lạt sẽ hứng chịu những thiệt hại to tát.

        Với đám quân mới vào hồi 1h30 đêm địch lại tấn công bộ chỉ huy tiểu khu. Pháo binh của trường võ bị quốc gia Đà Lạt bắn đạn nổ cao yểm trợ suốt đêm  và lần đầu tiên địch bỏ lại đây 5 xác chết  và 3 AK

        Sáng mồng 7 tết địch lại chiếm khu biệt điện và khu viện .

        Ta đã chía  quân làm 2 cánh nghi binh và đánh thẳng lên đồi.

        Địch cố thủ trong các lô cốt và công sự được đào trong đêm bắn cản. Ta cho xe cơ giới cũng không lên được. Cánh quân phụ trợ cũng bị cầm chân. Ta phải sử dụng phi cơ oanh kích nhưng chỉ nhằm vào các đồi xung quanh để tránh cho biệt điện khỏi bị hư hại. Cuối cùng địch rút khỏi biệt điiện nhưng vẫn chiếm giữ các khu đồi xung quanh mà trời sắp tối, quân ta chỉ để lại một trung đội chiếm giữ biệt điện con lại rút về thị xã án ngữ.

        Cũng trong ngày 6, các khu phố thương mại được giải tỏa, ta tiếp tục giải tỏa đường Phan Đình Phùng.

        Khu 23 chiên thuật cho thêm viện binh tới. Đó là tiểu đoàn 23 biệt động quân. Tiểu đoàn này trong khi di chuyển tới địa điểm ấn định lại đi nhầm đường vào khu địch kiểm soát khiến một cuộc nổ súng ngoài dự định nổ ra. trong trận đụng độ này 3 chiến sĩ biệt dông quân hi sinh cùng với 10 người khác bị thương.

        Cũng trong đêm này, địch lại mở cuộc tấn công vào bộ chỉ huy tiểu khu. Ta được pháo binh yểm trợ như đêm trước cùng với sự lầm lì tác chiến của các chiến sĩ tiểu khu đã quen tiếng súng địch rốt cuộc địch lại thảm bại để lại chiến trường lần này một số chết khá nhiều: 25 xác, 15 súng đủ loại cùng mìn và bộc phá. Và đây cũng là cuộc tấn công lần chót vào cứ điểm này, tổng cộng vừa lớn nhỏ vừa tam lần.

        Vào sáng hôm sau tức ngày 8 âm lịch, ta chia quân làm 2 cánh.

        Cánh thứ nhất là lực lượng của tiểu khu đánh giải tỏa viện Pasteur và chiếm ấp Du Sinh. Tại ấp Du Sinh máy bay ta đã can thiệp. Nhiều đám cháy bốc lên. Quân ta tới buổi chiều kiểm soát được ấp này và các ngọn đồi xung quanh. Địch để lại 4 xác chết sau nhà thờ và 5 xác chết trên đồi Du Sinh cùng với vài vũ khí cá nhân. Khu Du Sinh là nơi bị thiệt hại nhiều nhất đối với thị xã.

        Cánh thứ hai do tiểu đoàn biệt động 23 đảm trách giải tỏa từ cấy số 4 khi tới gần nhà thờ Đức Bà bị hỏa lực mạnh của địch không thể tiến được.

        Ngày 9 âm kịch, các đại đội 304 địa phương quân của quận Đơn Dương và 308 địa phương quân của quận Đức Trọng được rút ra từ các vùng đang hoạt đọng nông thôn về tới thay thế cho hai đại đội địa phương quân số 306 và 406 đã mệt mỏi. Các đon vị mới được điều tới khu đồi Du Sinh tiếp tục tảo thanh địch.

        Vào ngày 11 âm lịch thêm lực lượng của liên đoàn 2 cùng bộ chỉ huy liên đoàn tới. Lực lượng này tấn công vào cứ điểm cuối cùng của dịch là đồi Mã Thánh và khu nghĩa địa thị xã. Đến đay cong việc giải tỏa thị xã Đà Lạt được coi như chấm dứt. Liên doàn 2 biệt động quân tiếp tục mở các cuộc hành quân ra vùng ven biên nhưng địch thất bại đã rút đi không còn xảy ra vụ đụng độ nào đáng kể nữa.

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo).


        Diễn tiến các trận đánh

        Trong kế hoạch tổng công kích địch đã đánh vào thị xã Quảng Ngãi đêm mồng 1 rạng ngay mồng 2 Tết.

        Khởi đầu địch pháo kích vào Bộ Tư lệnh Sư đoàn 2, Trung tâm Huấn luyện Địa phương quân và nghĩa quân tại bên kia cầu sông Trà Khúc và tại khu vực phi trường. Sự pháo kích của địch vào nhiều mục tiêu trong một khu vục đất đai quá rộng rãi với những đợt tác xạ không lầy gì làm dữ dội và kéo dài đến 10 phút không những đã không gây được thiệt hại cho ta trong lúc sơ khởi mà lại giúp cho binh sĩ ta kịp bình tĩnh đủ thời gian ra công sự chiến đấu để đón đánh các cuộc tấn công của chúng

        Ngừng pháo kích địch mới tấn công bằng bộ binh vào những cứ điểm sau đây;

        - Căn cứ núi Ông

        - Trung đoàn 4 bộ bỉnh và phi trường Quảng Ngãi

        - Khu Trung tâm cải huấn Ty Cảnh sát Tỉnh đoàn cán bộ XDNT

        - Tòa Hành chánh

        - Bộ Tư lệnh Sư đoàn 2

        - Núi Bút.

        - Trung tâm huấn luyện Địa phương quân và nghĩa quân khu 12 Chiến thuật.

        Đánh cùng một lúc vào nhiều cứ điểm của ta nhưng thựt sự chỉ có một vài nơi địch đánh mạnh như BTLSĐ2, tòa Hành chánh, Trung tâm Cải huấn, Bộ chi huy Trung đoàn 4 và TTHLĐPQ và NQ còn những chỗ khác địch tấn công vào rời rạc. Có lẽ địch áp dụng chiến thuật nhất điểm lưỡng diện, đánh nghi binh nhiều chỗ và dồn lực lượng đánh vào một vài mục tiêu chính cần thanh toán. Có một điểu nhận thảy là về phương diện phối hợp vả chi huy của địch có phần lông léo vì lúc bắt đầu khai hỏa địch chi dùng toàn súng cối 82 ly tác xạ đơn độc còn đại bác 75 ly không giật. đại liên 30 và đại liên 50 không thấy được sử dụng đồng loạt để áp đáo tinh thần quân phòng thủ. Pháo kích lại không mấy chinh xác. kém mãnh liệt và kéo dài sau đó bộ binh mới đến tuyến xung phong sát rào trong khi đặc công chưa phá được một đợt phá khẩu vào.

        Đánh vảo các căn cứ của ta trong trận này địch đã huy động lối 2 Trung đoàn mà thành phần chính là Trung đoàn 401 Việt cộng có các Tiểu đoàn 406. 407. 409 chinh quy phụ thêm một lực lượng nữa gổm: Tiểu đoàn 107. 81, 38, 48, B/31 địa phương quân. đại đội 506/A, 506/B đặc công. đại dội 571 công binh và Đại dội H20 vận tái.

        Từ chập tối ngảy mồng 1 Tết, các cấp chi huy và binh sĩ đều nằm trong trại. Họ chở một đêm chẳng thấy gì. Nhưng đến 4 giở sáng, cuộc tấn công của Việt cộng đã thực sự diễn ra và nhờ có sự chuẩn bị từ trước nên dù một vài chỗ bị địch quá mạnh đánh thủng còn những nơi khác đã phản ứng kịp thời và làm chủ tình hình ngay từ 7g30 sáng mồng 2 Tết.

        Trong ngày mồng 1 Tết. ta đã cho thay đổi vị tri một vài đơn vị tăng cường hay rút bớt, do đó Việt cộng đã điều động nỗ lực tấn kích vào các cơ sở ta không mấy chinh xác và tương quan lực lượng địch bạn trong trận này được ghi nhận như sau:

        - Trung tám Huấn luyện địa phương quân và nghĩa quân:

                Ta: 3 trung đội nghĩa quản.

                Địch: tiểu đoàn 46 Việt cộng 2 trung đội du kích địa phương.

        - Khu nội thành - tòa tỉnh.

                Ta: Bộ Tư lệnh Sư đoàn tiểu đoàn 3/4 (-) Chi đoàn 1/4 TQV, Đại đội 423 vá 893 (-) DOQP

                Địch: Bộ Chi huy Trung đoàn, TĐ 406 đặc công + ĐĐ 506A đặc công + C21 + C19 + TĐ 107PK + Trung đội H20, TĐ 409 (-) đặc công TĐ 84 (-).

        - Bộ Chi huy tiểu khu Lao xá Quảng Ngãi:

                Ta: Bộ Chỉ huy Tiểu khu ĐĐ 424 ĐPQ, 2 Trung đội NQ.

                Địch: 1 đại đội đặc công thuộc Trung đoàn 409 Đại đội C.95

        - Yếu Khu Phi Trường (BCH/Trung đoàn 4):

                Ta: Bộ Chi huy Trung đoàn 4/2. TĐ 2/4 + ĐĐCb. Pháo đội 106 (-) Trung đội PB 155 + ĐĐQC + ĐĐQn + Trung đội NL TTH1/SĐ

                Địch: Bộ Chi huy Trung đoàn 401 đặc cỏng TĐ 407 DC + TĐ 20 + TĐ 38 + Cb + ĐĐ 107 PK + ĐĐ cối 82 ly + ĐĐ 506B, Đại đội Vận tải H 20 (-).

        Cuộc tấn công trong đêm của địch vào các cử điẻm đều bị đẩy lui, riêng lao xá bị phá thủng và Trung tâm Huấn luyện địa phương quân và nghĩa quân ở ben kia cầu sông Trà Khúc bị địch tràn ngập và treo một ngọn cở giải phóng ngay trên đỉnh núi và cố thủ tại nơi này không rút.

        Tại khu phi trường gồm có Bộ Chi huy Trung đoàn 4 bộ binh và nhiều đơn vị khác, địch đánh tới sáng cũng không chiếm được nơi nào, khi thấy trời sáng và có tiếng phi cơ của ta vội bỏ chạy vào ẩn náu trong các xóm xung quanh.

     
        Phi cơ gunship của ta bắt đầu bắn vào lao xá khi trơi sáng rõ. Trong đêm khởi công từ 4 giờ sáng đến 5gl0 địch đã xâm nhập vào cổng chính nhà lao dùng B40 bắn sập tường. Chúng vào nhà lao thả được một sổ tù khoảng 540 người và để quân cố thủ tại nơi này. Thực ra địch chỉ chiếm được 1 phần nhà lao. còn phần khác ta vẫn giữ được. Để giải tỏa áp lực địch hầu giữ số tù cỏn lại và bắt giữ lại số sổng nên ta sử dụng phi cơ ngay tức khác. Địch bị chết dưới hỏa lực của không quân ngay tại nhả lao hơn 40 xác, ngoài số trên có 21 can phạm chết và 21 bị thương. Dường như đơn vị địa phương quân giữ khu nhà lao đã rút lui khi xảy ra các đợt công kích của địch.

        Tại khu phi trường, phi cơ Gunship đã đến can thiệp lúc 6g45. Nếu máy bay đến sớm trước nửa giờ vào lúc tang tảng sáng địch sẽ thiệt hại rất nhiều vì chưa kịp bỏ chiến trường vào các khu xóm làng. Tuy nhiên địch cũng bị thiệt hại nặng nề.

        Chiến trận ở đây trong đêm hôm trước đã xảy ra như sau:

        Địch đánh tử phía sau khu vực đóng quân của Trung đoàn 4 bộ binh gồm có Bộ Chỉ huy trung đoản, hậu cứ Tiểu đoàn 3/4 ở bên phải giáp xóm Dừa phi trường, tiểu đoàn 2/4 ở bên trái với đầy đủ quân số ứng chiến tại chỗ.

        Trung đoàn 4 mới được trang bị súng Ml6 từ trước Tết có lẽ địch không kịp điều nghiên nên khi ta sử súng vơi một hỏa lực hết sức mạnh làm địch ngỡ ngàng vỏ cùng là điều gây ra sự thất bại cho địch.

        Vào khoảng 04g20, vừa dứt pháo kích địch tràn vào hậu cứ tiểu đoàn 3/4 có khoang 20 quân sĩ trú đóng khiến hậu cứ này vì quân quá ít bị chọc thủng ngay gầy cho ta 7 tử thương, 10 bi thương, số còn lại thu về phía sau hậu cứ cầm cự trên một bờ rãnh, sau đó phải rút vào với ban quân xa của Trung đoàn 4. Tại tiểu đoàn 2/4 địch vấp ngay phải một dàn hỏa lực mạnh mẽ của ta, qua mấy đợt xung phong đều không thể xuyên thùng được phòng tuyến nen cầm cự đến sáng thời rút ra xa. Toán quân địch tràn qua hậu cứ tiểu đoàn 3/4 đánh tiếp tới Bộ Chi huy trung đoàn nhưng vấp phải một pháo đài chiến đấu do Ban Quân xa chiếm giữ.

        Đến sáng trung đoàn nắm phần chủ động. Khi máy bay đến xạ kích, Trung tá Lâm sử dụng ngay lực luợng trừ bị của mình là tiểu đoàn 2/4 tung ra ngoải đánh thẳng vào địch lúc này mất tinh thần vỉ bị phi cơ oanh kích bỏ chạy và bỏ lại nhiều vũ khí nặng.

        Trong trận này giữa ta và địch thiệt hại như sau:

        Về phía địch:

        Khoảng 100 tên chết trong đó có 1 Tiểu đoàn phó và l đại đội trường.

        5 bị bắt.

        Vũ khi tịch thu: 3 súng 75 ly, 2 cối 60 ly, 2 thượng liên, 2 đại liên 30.

        1 trung liên Bar. 4 B.40, 2 M.79. 15 súng cá nhản đủ loại cùng một số mìn vả máy diện thoại.

        Vi phía ta:

        13 tử thương, 44 bị thương, vũ khí bị cháy 100%, 4 M.16, 4 súng lục, 1 carbine và 1 ống nhòm.

        Tại Bộ Tư lệnh Sư đoàn trong đêm, địch từ hướng đông và nam mở ba đợt xung phong vượt qua hai hàng rào và lọt vào nội thành 5 tên. Chúng dùng B.40 bắn cháy một thiết vận xa án ngữ phía trước, tải xế thiết giáp chạy thoát ra khỏi xe cháy đồng thời một tên địch nhảy đến đâm. Hai người vật lộn nhau khiến bị cháy thui cả. Cả 5 tên địch lọt được vào đều bị tiêu diệt hết.

        Tiểu đoàn 3/4 (trừ) do tiểu đoàn trướng đại úy Nguyễn Binh Thuận được lệnh của Sư đoàn lúc 5 giờ sáng phối hợp với Chi đoàn 1/4 Thiết quân vận thanh toán với các phần tử bám sát trong thành phố, nhất là ở trường Kim Thông và Cửa Đông. Cả hai đơn vị này đều không tiến lên được trước hỏa lực của địch. Thiết giáp xa bắn vào yếm trợ cho bộ binh, nhưng bộ binh cũng không tiến được vì những tiếng súng địch bắn ra. Để tiết kiệm sinh mạng binh sĩ, ta phái dùng phi cơ oanh kích. Riêng với trường Kim Thông, tiểu khu có thỉnh ý Cha xứ trước khi ném bom. Mãi đến gần chiều mới thanh toán xong hai mục tiêu này. Tại hai nơi này địch đã bỏ ở Cửa Đông 30 xác chết và ở Khu trường Kim Thông khoảng 50 tên. tiểu đoàn 3/4 tịch thu được 2 súng cộng đồng, 1 súng phun lửa và 25 súng cá nhân đủ loại trong dó có 10 AK 47, đặc biệt có 10 mìn bangalor. Ngoài ra, 1 đại đội của Tiểu đoàn 3/4 án ngữ 2 cây số phía Đông thị xã cũng chạm súng với địch gây cho chúng một số chết. Trong trận đánh cửa Đông, quân số Tiểu đoàn 3/4 tham chiến quá ít nên Bộ Tư lệnh Sư đoàn 2 tăng cường cho một trung đội thuộc Đại đội Tổng Hành dinh Sư đoàn.

      
        Mãi 9 giờ sáng, Đại tá Tư lệnh Sư đoàn 2 mới điều động thiết giáp sang giải cứu cho Trung tâm Huấn luyện Địa phương quân và nghĩa quân. Tại đây, Bộ Chi huy tiểu đoàn 4/4 và một đại đội của tiểu đoàn này đã đóng ngay ở gần cầu Trà Khúc trước khi địch tới đánh tiểu đoàn này khi xảy ra chiến cuộc chỉ nằm bố trí phòng thủ cho đơn vị của mình án binh bất động, dù rằng vào hồi 4 giờ địch bắn vu vơ một quá bích kích pháo 60 ly duy nhất về phía cầu, không may lại rơi trúng Bộ chi huy của tiểu đoàn nổ trên ngọn cây đã khiến cho Chuẩn úy Hòa sĩ quan Trợ y của tiểu đoàn bị thương và một y tá hạ sĩ quan tên là Quý tử thương. Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn này là Thiếu tá Lương Văn Hội, ông còn hai đại đội nữa một đóng ở Sơn Thành cách cầu Trà Khúc khoảng 3 cây số và một đóng ở ấp An Phú cách cầu 4 cây số. Mỗi đại đội vào những ngày Tết chỉ có độ 60 người. Trung tâm Huấn luyện Địa phương quân và nghĩa quân ở trên ngọn đồi cao hơn 20 thước có ba trung đội nghĩa quân nhưng lúc địch tấn công chỉ có chừng 30 ngươi. Địch theo hướng đông trèo lên đồi và tấn công vào trại. Trung úy phụ tá bị bắn chết cùng một vài binh sĩ. Thiếu tá Tế Chỉ huy trưởng Trung tâm Huấn luyện và các anh em binh sĩ còn lại không thể chống cản được rút về phía cầu Trà Khúc nằm lại. Sự thật là trung tâm huấn luyện này thất thủ mà đa số các anh em binh sĩ của tiểu đoàn 4/4 không rõ. Buổi sáng một vài tên địch xuống núi, trông thấy các anh em binh sĩ của tiểu đoàn 4/4 còn ngỡ là cán bộ xây dựng nông thôn, cả hai bên đều không bắn nhau. Thiếu tá Lương Văn Hội biết rõ sự tình nhưng không công bố sợ anh em dưới quyền nhốn nháo. Bộ Chi huy tiểu đoàn 4/4 và một Đại đội ở gần là đại đội 1 đóng cách nhau đến 300 thước. Thiếu tá Tề đến xin Thiếu tá Hội cho các Nghĩa quân được vào trong chỗ đóng quân của tiểu đoàn. Thiếu tá Hội không cho, chỉ có riêng Thiếu tá Tề được vào còn bắt các Nghĩa quân khác phái nằm vòng ngoài, hướng súng về phía địch. Trung tâm huấn luyện này bị thất thủ lần này là lần thứ ba. Hai lần bị mất trước cùng mới gần đây vào năm 1967. Lần mất trước tiên xảy ra khi trung tâm mở tiệc liên hoan có chiếu bóng, địch đã nhân cơ hội lẻn theo dân chứng vào xem và khi tan cuộc vui, dân chúng đã ra về trước, địch ở lại bất ngờ tấn công hạ đồn. Cũng sau vụ thất thủ này, tiểu khu đã dời trung tâm đến một chỗ khác.

        Cũng vào 9 giờ, Đại tá Tư lệnh Sư đoàn 2 đến ngay phía dưới Trung tâm huấn luyện quan sát địa thế và đã ra lệnh cho thiết vận xa tiến tiếp theo đường vòng lên đồi. Bộ Chi huy tiểu đoàn và Đại đội 1 thuộc tiểu đoàn cũng phải dẫn quân tiến lên theo. Lúc này trên trời hai phi cơ Gunship tới bắn. Địch chỉ có thể nấp vào những hang hố trên đồi trọc khiến phi cơ nhìn rõ mục tiêu bán rất chính xác, địch chết rất nhiều. Chúng phái bỏ hổ vào cố thú trong 4 lô cốt của ta thiết lập trên đồi. Ba thiết vận xa đi tiên phong, tiến lên khi đến gần đỉnh đồi một chiếc bị SKZ57 địch bắn chạy, mảnh đạn văng ra làm Thiếu tá cố vấn Tiểu đoàn bị thương. Các thiết vặn xa được lui xuống vì không tiến lên được. Đại tá Toàn ra lệnh Tiểu đoàn 4/4 bằng mọi giá phải chiếm lại ngọn đồi này trong vòng 15 phút, Thiếu tá Lương Văn Hội lập tức dàn quân kể cả sĩ quan và binh sĩ và chính cả ông dàn thành một hàng ngang dùng lựu đạn nhất tề xông lên đồi. Ở trên trời, hai phi cơ bắn yểm trợ sát theo đợt tiến quân của ta. Trong đợt xung phong này khi lên đến đỉnh đồi. Thiếu úy Truyền tin Nguyễn Đức Thu, Khóa 19 Thủ Đức gục ngã hy sinh trước loạt đạn của địch. Nhưng quân ta đã thành công, chiếm được đỉnh đồi, cuối cùng phải dùng đến lựu đạn tiêu diệt các ổ địch ờ trong các pháo dài. Có thể nói toàn quân địch chiếm đồi này bị tiêu diệt hoàn toàn.

        Trong trận này, lực lượng ta chết 7 và 19 bị thương.

        Lấy lại toàn bộ vũ khí của trung tâm bị mất, ta còn gây cho địch 116 tên chết tại chỗ và tịch thu được 16 súng cộng đồng gốm 1 súng cối 60 ly, 1 SKZ 57, 1 đại liên 30, 12 trung liên Bar, 1 B.40 và 76 súng cá nhân các loại. Ta thanh toán xong lúc 11giờ. Dân chúng kéo nhau đến chân núi để xem trận đánh rất đông và ca ngợi chiến thắng của ta.

        Vào buổi chiều ngày mồng 2. ta hoàn toàn làm chủ tinh hình tại thị xã. Nhưng tối mồng 2, địch lại cố gắng mở một cuộc tấn công tuyệt vọng vào Ty Bưu điện và Đài phát thanh và không gây được một kết quả nào.

        Sáng mồng 3, quân ta tiếp tục tảo thanh trong thị xã để bắt những tên địch lạc đường chạy trốn, sinh hoạt binh thường được tái lập trong một vài ngày sau. Tuy nhiên, cứ đến đêm địch lại pháo kích vào thành phố và sự pháo kích kéo dài gần hai tuần sau địch mới ngừng hẳn.

        Tổng số thiệt hại địch trong biến cố Mậu Thân tại thị xã Quảng Ngãi theo sự quan sát thực tế có khoảng trên dưới 500 tên. Con số này được phân ra như sau khoảng 100 người chết ở Yếu khu phi trường, trên 100 tại khu TTHL/ĐPQ+NQ và non 200 tên tại thị xã, nhiếu nhất tại các khu đường Võ Tánh, Cửa Đông, nhà lao, trương Kim Thông và một số địch lạc lõng bị bắt. Vũ khí tịch thu được bao gồm 50 cộng đồng và 250 súng cá nhân đủ loại.

        Phía ta 56 chết, 138 bị thương, 1 mất tích. Mất 2 vũ khí cộng đồng. 27 súng cá nhân đủ loại và 14 súng cá nhân bị cháy.

                (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo).


        Những con số của Chiến cuộc Nha Trang

        Trong cuộc tống công kích năm Mậu Thân, Nha Trang cũng như Qui Nhơn là hai tỉnh duyên hải đầu tiên bị địch tấn công bất ngờ vào giữa đêm giao thừa vào lúc hưu chiến. Nha Trang kể riêng hai xã Nha Trang Đông và Nha Trang Tây có một dân số là 119.000 người, nếu tính luôn ngoại ô dân số gần 200.000 người. Nha Trang trong cuộc biến loạn Tết Mậu Thân cũng chung số phận với các thành thị trên toàn quốc cũng bị thiệt hại, nhưng tương đối bị thiệt hại ít hơn, về phía dân sự có 32 thường dân chết, 137 bị thương kế cả nặng nhẹ và có 3.192 người bị mất nhà cửa với 600 nhả cửa bị hư hại hoàn toàn.

        Trên phương diện quân sự Nha Trang là một thị trấn quan trọng có nhiều cơ quan và trại đóng quân. Trong cuộc biến loạn vừa qua, địch không đánh vào một cơ sở Đồng minh nào chỉ đánh vào một vài Bộ Chỉ huy và đơn vị thuộc Quân đội Việt Nam Cộng hòa (VNCH) nhưng chỉ đột nhập được vào tiểu khu, Tòa Hành chánh tỉnh và Bộ Chi huy 5, Tiếp vận, còn những nơi khác đều bị đẩy lui.

        Cuộc chiến đã xảy ra trong hai ngày, nhưng tính theo giờ thì sau 12 giờ, Quân lực VNCH đã làm chủ tình hình trên toàn tỉnh lỵ và sau 40 giờ thì thanh toán xong địch.

        Sự thiệt hại giữa ta và địch chung cuộc đã được ghi nhận như sau:

        Về phía ta:

        - 88 chết gồm 6 SQ, 17 HSQ, 2 tiểu đội truởng Nghĩa quân và 63 binh sĩ.

        - 220 bị thương gồm 9 SQ, 12 HSQ, 2 trung đội trưởng Nghĩa quân, 3 tiểu đội trưởng Nghĩa quân và 194 binh sĩ.

        - Vũ khí tiêu hủy và thất lạc: 1 đại liên, 1 trung liên, 6 tiểu liên. 3 Garant, 103 các bin và 16 colt.

        Về phía địch:

        - 377 chết tại chỗ, 76 bi bắt, 1 hồi chánh.

        - 137 súng cá nhân bị tịch thu, 23 súng cộng đồng bị tịch thu

        Các chi tiết của trận đánh

        Tin tức của Tiểu khu Khánh Hòa cho biết địch sẽ đánh thị xã Nha Trang nhưng không rõ sẽ đánh vào lúc nào. Những triệu chứng báo hiệu cuộc đánh lớn là do quanh vùng Khánh Hòa có Trung đoàn 18B địch hoạt động Trung đoàn này còn được hỗ trợ bởi 4 đại đội đặc công, 4 đại đội cơ động tỉnh và một đại đội công binh. Thành phần cơ hữu của Trung đoàn 16B gồm 3 Tiểu đoàn chiến đấu và 8 đại đội chuyên môn. Trước tết hai tháng, địch tăng gia các hoạt động tại các vùng xung quanh thị xã. Ta phải mở liên tiếp các cuộc hành quân tảo thanh để đối phó lại Sư đoàn 9 Đại Hàn tức Sư đoàn Bạch Mã là lực lượng chính của các cuộc hành quân này. Ngoài ra ta được biết địch học tập ráo riết chiến dịch Đông Xuân 1967-1968 tức Nghị quyết 13 của Đảng Bộ Trung ương miền Bắc Chiến dịch này nhằm đưa Việt cộng vào hai giai đoạn hành động là chuẩn bị về mở cuộc tổng công kích.

        Mở đầu địch bắn 6 trái bích kích pháo 82 ly vào Trung tâm Huấn luyện Hải quân, nhưng các trái pháo này đều rơi ngoài hàng rào. Địch bắn lúc đó vào đúng 12g35 đêm giao thừa. Không đoàn 62 cho phi cơ lên soi sáng. Ta phản pháo lại. Tình hình trở lại yên tĩnh.

        Lực lượng pháo kích của địch là đại đội cối 82 ly và SKZ 75 ly của Trung đoàn 18B đặt súng ở vùng sát phía Tây sân bay để pháo kích và0 phi trương. Sau này một tù binh bị bắt cho biết giờ khai hòa cho tất cả các đơn vị tham chiến theo kế hoạch định và0 12g30. Đội pháo đến giờ nói trên nghe không thấy các nơi nổ súng nên đợi năm phút rồi tự động bắn. Thành thử pháo của địch nổ trước tiếng súng bộ binh lg25 phút vì mãi đến 2 giờ sáng cuộc tấn công của bộ binh mới bắt đầu, có lẽ các cuộc điều quân của chúng bị chậm

        Đánh Nha Trang, theo cung từ tù binh bắt được, địch đi chia quân làm hai cánh với một quân số khoảng 800 người.

        Cánh 1 khoảng 500 người gồm có:

        - Tiểu đoàn 7/18B 200 người

        - Đại đội đặc công T.88 60 người

        - Đại đội công binh T.89 30 người

        - Đại đội đặc công K 90 26 người

        - Đại đội đặc công K 91 30 người

        - Đại đội đặc công K 92 11 người

        - Đại đội SXZ75 và cối 82 ly 50 người

        - Trung đội địa phương thị xã NT 14 người

        - Lực lượng cán bộ chính trị và quân sự trực tiếp tác chiến 100 người

        - Cán bộ chỉ huy và hộ lý 10 người

        Cánh này đã đột nhập thị xã Nha Trang bằng nhiều cách, từng người vào từ khoảng 25 tết với giấy tờ hợp lệ. Một số cán bộ chính trị đã sống hợp pháp sẵn trong thị xã. Một số khác từ mật khu Đồng bò di quân vào ngày 30 tết.

        Cánh này chia quán làm 5 toán tiến đánh:

        - Toán 1: đánh chiếm khu phía tây thành phố gồm các mục tiêu đài phát thanh, trại Ngô Quyền, khu vực nhà Ga. đồi Trại Thủy.

        - Toán 2: đánh khu quân sự phía đông thành phố gồm các mục tiêu tỉnh đường, Tiểu khu Khánh Hòa và BCH 5/TV.

        - Toán 3: đánh chiếm khu tây nam Nha Trang gồm các mục tiêu đại đội 651 Truyền tin, Tiểu đoàn 61 Vận tài, Đại đội Công binh Cầu Nổi và Quân lao.

        - Toán 4: đánh phía Bắc Nha Trang, có nhiệm vụ phá cầu Xóm Bống và chặn viện ở trường Hạ sĩ quan vào.

        - Toán 5: là lực lượng pháo.

        Cánh 2 gồm 2 Đại đội của Tiểu đoàn 8/18B. Cánh nảy có nhiệm vụ chặn viện và trừ bị cho các lực lượng tấn công. Họ chặn viện ở Bình Cang.

        Ngoài ra, tai vùng Diên Khánh chúng còn để hai Đại đội thuộc Tiểu đoàn 9/18B sẵn sàng thay thế chặn viện cho TĐ8/18B nếu đơn vị này tiến quân vào thị xã.

        Kế hoạch đánh Nha Trang và lệnh phân công cho các lực lượng tham dự đã được phổ biến từ sau buổi hội chính trị và quân sự của chúng tổ chức tại Mật khu Đồng Bò từ ngày 21 đến ngày 26.1.1968.

        Vào đêm 30 Tết, địch đã áp dụng kế hoạch này, trước hết pháo kích như đã nói trên, sau đó từng toán địch đã mở cuộc tấn công.

        Toán 1 đánh khu đài phát thanh có khoảng 240 người gồm 1 phần của Đại đội 75 ly SKZ, Đại đội 2/7/18B, Đại đội Đặc công T.88 và BCH/Thống Nhất cũng 1 tổ cán bộ chính trị. Chúng dùng địa điểm chùa Tỉnh Hội làm địa điểm hẹn hò và đến nơi này 12 giờ đêm. Chúng chiếm đồi Kim thân Phật Tổ và đặt BCH trên đồi một cách êm ả. Sau đó, chúng bố trí để đợi giờ tấn công Nhưng điều không may cho chúng là tại địa điểm đài phát thanh, chúng bị phát giác, nên không tạo được bất ngờ để chiếm đài này

        Đài phát thanh có 1 trung đội 20ĐPQ thuộc Đại đội 381 thị xã canh giữ. Thượng sĩ Đào Hữu Ngọc, 19 năm quân vụ là Trung đội trưởng. Ông cho biết chùa Tỉnh Hội ở gần đài, mỗi năm gần giao thừa mới có người di lí. Năm nay, ngay chập tối đã thấy đông người, nhiều xe đi lại tấp nập vào 12 giờ đêm. Hạ sĩ trung liên Lê Văn Thắng cho biết thấy hai xe Lam chạy qua đường truớc cửa đài để nhiều người bận đồ quân đội nhảy xuống. Thượng ai Ngọc để ý theo dõi và thấy những người này lao xao trước đài. Ông nghĩ sao giờ này lại có quân đội đến đây làm gì và sinh nghi điện thoại về Tiểu khu, dây điện thoại về Tiểu khu đã bị cắt, ông chỉ còn liên lạc với khu 2 Yếu khu được bằng máy PRC.10. Ông vội vã cho anh em bố trí vào các hố đã đào sẵn xung quanh đài. Hạ sĩ Ngô Hải và Hạ sĩ Lê Văn Thắng giữ trung liên được ông di chuyển ra sau đài phòng thủ phía cánh đồng. Các súng tay được đặt ở phía trước hướng ra đường và các nhà gần sát bên. Một quân nhân đề nghị ông bắn thử xem phần ứng của những người tinh nghi kia ra sao. Ông đồng ý cho bắn một tràng súng ra cánh đồng trống. Địch bắn trả ngay vào đài. Địch bắn mấy phát rối im ngay, mấy phát kia là phản ứng tự nhiên của lính Việt cộng. Lúc đó vào khoảng 12giờ30, rồi mãi 3 giờ sáng, địch mới bắt đầu tấn công. Nhưng ta đã bố trí sẵn, ta và địch bắn nhau quyết liệt từ 3 giờ đến 5 giờ sáng. Phía phải đài bị tấn công nặng nhất, địch bắn cả B.40 vào đài. Từ lúc bắn nhau, có phi cơ soi sáng nên địch không tràn vào đài được. Xung quanh đài nhiều xác Việt cộng bị bắn chết nằm rải rác. Đến tảng sáng mồng 1 Tết, địch rút và nấp vào trong khu nhà dân thỉnh thoảng mới bắn vào mấy phát.

        Khi đánh đài phát thanh, địch đã chiếm ngọn đồi Kim Thân Phật Tổ ngay trong lúc giao thừa. Đồi này trước kia gọi là đồi Trải Thủy vỉ trên đồi có bồn chứa nước cung cấp cho thị xã. Đồi này hình bầu dục, một bên dựng tượng Phật, một bên xây các bồn nước. Tại khu bồn chứa nước, có một chòi canh bằng gạch gồm 5 nghĩa quân canh gác. Đồn Nghĩa quân không hay biết gì về địch đã chiếm đồi. Vào lúc 4 giờ sáng ngày mồng 1 Tết, một Chuẩn úy cùng mấy người tình cờ đi Honda lên đồi. Khi lên đến đỉnh đồi, sĩ quan này bất chợt gặp địch hoảng hồn bỏ chạy nên bị địch bắn hạ ngay. Có lẽ địch bắn để khỏi lộ mục tiêu, vì tại đồi này chúng đặt BCH của chúng. Những ngươi theo sau đều chạy xuống đồi. Một nghĩa quân gác ở bồn nước nghe tiếng súng nổ thấy một người chết bên cạnh Honda, lại tưởng là có cướp giật tiền của đồng bào nên nổ súng bắn về phía địch. Địch lúc dó mới nổ súng xung phong vào chiếm các bồn nước, 3 nghĩa quân bị bắn tử thương, còn 2 người khác chạy thoát xuống đồi được. Vào lúc này, từ đồi Phật Tổ, địch mới bắn súng nặng sang đài phát thanh để yểm trợ cho bộ binh.

       
        Lại nói, toán 2 nhằm đánh vào Tiểu khu có độ 130 người gốm đội đặc công K.90, K.91, đặc công K.92 và Đại đội 3/7.18B.

        Chúng đánh tiểu khu, tỉnh đường và BCH 5/TV vào lúc 02 giờ sáng Hai đội đặc công K.90 và K.91, có 56 nguời di chuyển trên một xe vận tải nhỏ và hai xe Lam chờ sẵn ở khu Lò Vôi đến thẳng mục tiêu. Đội đặc công K.92 có 11 người chặn 1 xe Lam trên quốc lộ số 1 ở quãng Bình Cang dùng xe này đến mục tiêu BCH 5/TV.

        Chúng đến trước các nơi này xông ngay vào chính cổng bắn chết lính gác và đột nhập ngay vào bên trong.

        Cũng vào 02 giờ Báng, toán 3 có 111 người gồm đại đội 1/7/18B, 1 tiểu đội của Đặc công T.88 và Trung đội Thị ủy Nha Trang tấn chiếm tiểu đoàn 651 Truyền tin. Chúng bắn súng mầy xung phong vào cổng chính, đột nhập lô cốt tại cổng, nhưng ta đã đánh bật chúng ra. Ta có 2 hạ sĩ quan và 1 sĩ quan bị thương vào phút đầu tấn công.

        Còn toán 4 địch chưa hành động gì trong đêm 30 Tết.

        Địch không tấn công vào BTL/Lực luợng đặc biệt ở ngay trong thị xâ. Do đó, ngay từ phút đầu của cuộc tấn công, BTL đã theo dõi được tình hình để mở cuộc phản công. Vì Thiếu tướng Đoàn Văn Quảng không những là Tư lệnh Lực lượng đặc biệt mà còn kiêm chức vụ Chỉ huy trưởng Yếu khu và Quân Trấn trưởng Nha Trang, nên ngay khi địch tấn công, các nơi đã báo cáo về Yếu khu đầy đủ, Thiếu tướng Tư lệnh Lực lượng đặc biệt đã nắm vững tình hình điều động ngay quân của mình để phản kích lại địch trong vòng 1 tiếng đồng hồ.

        Trong đêm giao thừa, qua cuộc tấn công của Việt cộng, phản ứng của Bộ Tư lệnh Lực lượng đặc biệt được ghi nhận như sau:

        -2g30 nhận báo cáo tiểu đoàn 651 Truyền tin bị tấn công. Ra lệnh cho Không đoàn 62 soi sáng

-           2g45 tăng cường cho khu 2 Yếu khu một Đại đội Biệt kích quân để án ngữ phía tây Tiểu đoàn Truyền tin cho quân lao vào đài phát thanh.
-   
        -3giờ được tin tiểu khu và tòa Hành chánh bị tấn công, không liên lạc được: đường dây bị cắt đứt, vô tuyến không trả lời(l) - chưa biết đối phó ra sao, đợi tình hình rõ rệt hơn.

        - 3giờ lệnh trường HSQ di chuyển 1 Đại đội án ngữ tại cầu xóm Bóng. Yêu cầu Vùng 2 Duyên Hải tăng cường tuần duyên dọc bờ biển đến Tòa hành chánh (nghi địch dùng thuyền đánh vào).

        - 3gl5, di chuyển 1 Đại đội Biệt kích Nhảy dù của Tiểu doàn 91 làm trừ bị tại BTL/LLDB và 1 đại đội ứng trực tại trại.

        - 3g45, Cảnh sát báo cáo bị địch chặn đánh tại Tiểu khu. Cánh sát đặc biệt báo tiểu khu và Ty Cảnh sát đặc biệt bị tấn công, xin tiếp viện.

        - 4giờ, quyết định sử dụng 2 Đại đội Biệt cách Nhảy dù tiếp viện cho cảnh sát đặc biệt và tiểu khu.

        Hai Đại đội Biệt kích Nhảy dù đến Ty Cảnh sát dặc biệt và giải tỏa áp lực của địch. Sau đó hợp với Thiếu tá trưởng Ty tiến theo đường Độc Lập, Phan Bội Châu tới khu vực tòa tỉnh. Không bắt được liên lạc với Trung tá Khánh tỉnh trưởng còn bị kẹt trong Tiểu khu và không hiểu số phận ông ra sao, lực lượng phản công tiến đánh vào BCH 5/TV trước để khi chiếm được căn cứ này sẽ bóc đánh phía sau sang tiểu khu. Lực lượng phản công khi đến ngang cổng BCH 5/TV bị địch ở trong căn trại này và các nhà lầu xung quanh bắn ra. Hỏa lực địch quá mạnh, không vào được. Thiếu tá Lê Như Tú bị thương ngay đợt phản công đầu. Yếu khu phải tăng cường thêm một Đại đội BCND nữa cho cánh quân này.

        Trong khi đó địch còn chiếm Phật đài, bao vây khu đài phát thanh, uy hiếp tiểu đoàn Truyền tin, tiểu đoàn Vận tải, Đại đội Công binh cầu nổi và quân lao - Nếu chiếm được quân lao, chúng có thế thả được 2.000 can phạm trong đó có 600 thuộc thành phần chính trị.

        Bộ Chỉ huy Yếu khu sử dụng Đại đội 554 Biệt kích thuộc Trại Trung Dũng và một trung đội dân sự chiến đấu tiến theo hai ngả tái chiếm Phật đài. Đại đội này do Đại đội trường Hà Minh Hùng chỉ huy tới đây lúc 6 giờ sáng và mãi tới 2 giờ chiều mới chiếm được đồi. Sau ba lần xung phong và giải tỏa ba ngọn đồi kế cận. Tại phía các bồn nước, địch bỏ lại 13 xác chết do phi cơ xạ kích. Khi Đại đội lên đến đỉnh đồi, địch còn nấp dưới chân tượng Phật bắn ra, ta phải dùng lựu đạn ném vào trong để thanh toán. Trước đây dưới bệ tượng Phật có một phòng nhỏ có cửa ra vào vì xảy ra chuyện trên nên sau biến cố chánh quyền xây kín căn phòng này lại.

        Hai Đại đội Biệt kích ở 4 cây số tây bắc Nha Trang về tăng viện cho Nha Trang. Hai đơn vị này đa chạm với các thành phần của Tiểu đoàn 8/18B chận viện. Lực lượng ta không tiến theo đường mà theo các bờ ruộng nên không rơi vào ổ phục kích của địch. Nhờ không quân yểm trợ sau 8 tiếng đồng hồ giao tranh, địch 9 bị bắt, 30 chết, 10 bị thương, vũ khí đủ loại - Ta 7 chết, 10 bị thương, vũ khí bảo toàn. Tiểu đoàn 8/18B đã phải phân tán và rút lui về phía bắc.

        Cũng trong buổi sáng này, địch đã nhóm được một đám dân chúng đi từ Diên Khánh về thành phố khoảng 200 người mang theo khẩu hiệu, cờ hòa bình mầu xanh và chiêng trống, có cán bộ chinh trị hướng dẫn. Ta kịp thời nổ súng bắn bị thương những kẻ cầm đầu và bắt được hai cán bộ nòng cốt hướng dẫn đoàn biểu tình. Đám biểu tình bị dẹp ngay tức khắc.

        Tại đài phát thanh suốt ngày mồng 1, địch chỉ nấp trong các nhà dân thinh thoảng bắn lẻ tẻ vào. Có lẽ địch bị trở ngại phải đối phó với lực lượng phản công của ta tại Phật đài. Anh em binh sĩ phòng thủ đài lại gần hết đạn, mỗi súng chỉ còn chừng 30 viên. Thượng sĩ Ngọc tỏ vẻ lo ngại vì trước đó nhân im tiếng súng địch, ông có cho một quân nhân ra dò đường liên lạc với Khu 2 Yếu khu thì bị địch bắn chết. Lúc này ông không biết làm sao liên lạc với bên ngoài để được tiếp tế đạn kẻo địch tấn công nữa thì sẽ mất đài, cả trung đội của ông sẽ bị tiêu diệt. Lúc đó ông Nguyễn Đồng là một nhân viên dân hình phục vụ tại đài tình nguyện làm liên lạc viên ra ngoài. Thượng sĩ Ngọc viết một bức thư nhỏ để ông lén ra liên lạc với Đại đội Hành chánh Tiếp vận. Vào trưa hôm dó, cả trung đội Địa phương quân (ĐPQ) trấn giữ đài phát thanh đều mừng rỡ khi một xe GMC chở đạn đến. Khi xe tới gần đài thì bị địch bắn. Anh em binh sĩ trong đài phải nổ súng bắn yểm trợ mới lấy được số đạn vào. Số đạn này gồm 7.000 viên. Do đó đêm mồng 1 Tết, địch tấn công lần thứ hai, binh sĩ tại đài phát thanh đã có đầy đủ đạn để bắn và đẩy lui được địch.

        Tại mặt trận tòa tỉnh vào lúc 09 giờ sáng Bộ Chỉ huy Yếu khu mới liên lạc được với Trung tá Tỉnh Trưởng. Trung tá ngồi trên một Commando Car đi ra. Trung tá Khánh cùng gia đình một vợ 4 con đã thoát hiểm một cách may mán. Lời cung từ của một tù binh dự trận đánh tòa Hành chánh cho biết là khi anh vào không biết tư dinh của ông Tỉnh Trưởng và anh ngờ tư dinh Tỉnh Trường là một nhà người dân nén anh xông vào ngay. Sự thực thời tư dinh Tỉnh Trưởng nằm sâu vào phía trong và ở giữa Tòa Tỉnh, với Bộ Chỉ huy 5 Tiếp vận. Trung tá Tỉnh Trưởng đã biết phòng xa vì trong mấy ngày Tết, ông mượn của Bộ Chi huy 5 Tiếp vận hai xe thiết giáp để tăng cường phòng thủ. Hai xe này ghi số 9883 và 83400 được đặt cạnh tư dinh của ông. Khí địch tràn vào tòa Hành chính, ông mới biết vội đưa gia đinh xuống nấp ở một hầm phía dưới tư thất và trèo lên một xe. Còn một xe hỏng bình diện không chạy được chi bắn tại chỗ được để bố trí đề phòng địch tràn vào tư thất. Đến sáng ông bắt đầu di chuyển xe bắn vào các tên địch chết rải rác sát nền nhà và vùng xung quanh những gốc cây gần tư thất và ở khắp chỗ. Một điều bất hạnh cho chúng là khu này chúng không có B.40 nên thiết giáp của ông cứ tung hoành bắn vào địch tứ phía. Trung tá Khánh nói ràng trong số 21 tên giặc lọt vào tòa Hành chánh, ông và bốn anh em binh sĩ có mật hạ được đến 17 tên, Còn 4 tên lọt vào tòa nhà Hành chánh cứ tiếp tục bắn. Tới sáng ông thấy một toán Mike Porcea thuộc lực lượng Hoa Kỷ đến ngoài Tiểu khu, nhưng không vào, ông mới đi xe ra gặp họ và cho họ biết tình hình ở bên trong chỉ còn một ít địch cố thủ trong tòa Hành chánh, ông sẽ tìm cách diệt chúng. Nhưng lực lượng Hoa Kỳ đã gọi L19 đến bắn hỏa tiễn xuống tòa nhà này. Tòa nhà phát cháy tiêu rụi hết và đến 9 giờ thời Trung tá Khánh liên lạc được với cánh quân của Yếu khu đến tiếp viện để cùng phối trí mở cuộc hành quân thanh toán địch tại tiểu khu.

        Cũng vào 9 giờ láng, một đơn vị tăng viện của địch cho khu vực tòa Hành chánh là đại đội 2/7/18B di chuyến theo đường Hoàng Hoa Thám. Việt cộng định chiếm tầng lầu trụ sở Ty XÃ hội nhưng ông Phan Ngọc Tiến - Trưởng Ty Xã hội phát giác kịp thời vội chạy xuống cầu thang đóng cửa sắt lại và nổ một phát súng lục vào toán này đang dứng trước sân, Việt cộng thấy lộ mục tiêu, hoảng hốt chạy toán loạn và nhảy qua tường Ty Xã hội băng qua nhà lầu cạnh Trung tâm Chiêu hồi qua đường Hoàng Hoa Thám, chiếm lầu gỗ nhà ông Trương Như Ủy cựu 75 tinh trưởng và đặt thượng liên trong nhà tắm bắn cơ quan MP Mỹ trước mặt. Tại đây toán Việt cộng này đã phổi gặp phải lực lượng Hoa Kỳ và Đại Hàn bắn tiêu diệt toàn bộ, xác chết nằm ngốn ngang trước đường Hoàng Hoa Thám và trong căn nhà gỗ đếm được 37 xác, ông Lương Như Ủy cũng bị trúng đạn chết. Một bộ phận khác của chúng di chuyển qua đồn Cảnh sát Quốc gia do anh Lê Đức Thạnh chỉ huy và một toán binh sĩi quân cụ chặn giết được 6 tên nằm ngổn ngang trước Ty Nông vụ.

   
        Lực lượng Biệt kích Dư mượn hai thiết vận xa M.113 của quân cụ để làm phương tiện xung kích vào khu tòa tỉnh. Không có tài xế thiết giáp, anh em biệt kích phải tự lái lấy. Do đó mà Đại úy Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 91/BCHĐ lại bị thương do chiếc thiết giáp đáng lẽ tài xế lại tiến lên vào nhầm số xe lại lùi về phía sau đụng vào ông. Tại Tiểu khu quân ta phải thanh toán địch cố thủ trong các lô cốt, tại căn lầu của Bác sĩ Quýnh và nhà hàng Prégate Sự chết chóc của địch hết sức kỳ lạ có ba tên địch chết nằm chung một chỗ dưới bàn tiếp phát công văn, có tên chít ngồi trên nóc tủ hồ sơ. Các hồ sơ giấy tờ tại tòa Hành chánh bị cháy hết. Bộ Chỉ huy Tiểu khu bị hư hại trung bình. Sau đó ta chiếm lại Bộ Chỉ huy 5 tiếp vận hồi 14 giờ, tiêu diệt toàn bộ địch ở đây. Ở khu này có một Việt cộng với 1 AK 47 trèo lên tháp bồn nước để bắn lẻ tẻ gây cho nhiều người bị thương. Ta tìm mọi cách mà không hạ đuợc, tên này tối đến tụt xuống đi mất.

        Tới 16 giờ, ta làm chủ tình hình trong toàn thị xã ráo riết lùng bắt các tàn quân địch chạy trốn ẩn núp trong các nhà phố.

        Đêm mồng 2 Tết, địch lại dồn lực lượng tấn công một lần nữa vào đài phát thanh và khu trại Ngô Quyền (Công binh + Truyền tin + Vận tải).

        Trong đêm này. phi cơ võ trang Gun Ship của Hoa Kỳ lần đầu tiên tham dự vào trận đánh. Địch bị lui để lại gần 100 xác chết xung quanh hệ thống phòng thủ. Trong trận nay Tiểu đoàn 651 Truyền tin bị 5 tử thương, trên 40 người bị thương. Tiểu đoàn 51 Vận tải 6 chết. 17 bị thương. Quân lao vô sự.

        Cũng trong đêm mồng 2 này địch lại lén chiếm đổi Phật đài mà ngày hôm trước ta đã chiếm xong rối rút di. Một đại đội Biệt kích lại phải lên chiếm lại. Lần này cuộc tác chiến đã xảy ra hết sức gay go. quân ta lên được đỉnh đồi với sự yểm trợ của không quân đánh bật địch xuống. Ta từ đỉnh đồi đuổi theo địch tử các bổn nước rút xuống đường ray xe lửa phía đài phát thanh. Khi quân ta xuống lưng chừng đổi thi địch nấp trong các khu phố và sau hàng cây dương đánh ngược lại khiến đại đội này bị thiệt hại khá nặng. Rút cục toán địch này cũng bị tiêu diệt trước hỏa lực mạnh mẽ của Không quân.

        Vào những ngày kế tiếp, Bộ Tư lệnh Lực lượng Đặc biệt và Bộ Chỉ huy Yếu khu Nha Trang đã sử dụng các lực lượng khá dụng phối hợp với các đơn vị Đổng Minh và cơ quan an ninh địa phương mở các cuộc hành quân tảo thanh những vùng phụ cận và cả mật khu Đổng Bò.

        Đám tàn quân địch bị kẹt trong thành phố bị ta bắt hầu hết. Lính chính quy Bắc - việt không thuộc đường xá trong thành phố nên chạy lạc lung tung khắp nơi bị ta bắt trọn. Một số khác cải trang thành thường dân nhưng những dấu dép Binh - Trị - Thiên in trên chân đã bị lộ. Số quân Việt cộng b| bắt trong trận tổng công kích lên đến 77 người trong đó có 12 sĩ quan. Huỳnh Tương Thị ủy Khánh Hòa kiêm Phó Bí thư Thị ủy Nha Trang một cán bộ chính trị quan trọng; Dương Tấn Đạt Thượng úy Tỉnh Đội trưởng Nha Trang; Huỳnh Ngô Thượng úy Phó Ban binh vận tỉnh; Lê Trọng Cách Trung úy Phó ban tác huấn tỉnh đội; Huỳnh Chiêu Trung úy Trưởng ban dân quân tỉnh đội đều bị bắt trong trận này. Số bị bắt còn lại đa số thuộc thảnh phần của Đại đội 1/7/18B, Đại đội 2/7/18B, Đặc công K.90 và thuộc mọi đơn vị tham gia, trận đánh như đã kể trên. Số này bị bắt đã cung khai ra những cơ sở nằm vùng và cũng do dân chúng tiếp tay chỉ điểm. Dó đó từ ngày 30/1 đến 20/2/1968 ta bắt thêm 53 địch nằm vùng trong đó có Thị ủy viên Cao Vân Bí (tức Phong) giữ chức tổ trường đặc công nội thành thị, Thị ủy viên Nguyên Văn Tò tức Quyết Thắng là cán bộ xây dựng cơ sở, Thị ủy viên Đặng Oanh phụ trách đặc công. Số còn lại gồm 45 cán bộ thị ủy phụ trách các ngành tiếp tế, thông tin, liên lạc, xây dựng đoàn thể, đặt cơ sở tiếp trú v.v... và 4 học sinh phụ trách cơ sở rải truyền đơn.

        Các cơ sở nằm vùng Việt cộng tại Nha Trang coi như bị tê liệt trầm trọng sau cuộc bắt cán bộ này. Có lẽ mất một thời gian lâu lắm mới gây dựng lại được mà cùng có thể không tạo dựng lại được.

 

        (Tài liệu tham khảo này chúng tôi biên soạn, trích dẫn từ nguồn tư liệu của phía Việt Nam cộng hòa, vì thế độ trung thực và tính khách quan của sự kiện chưa chính xác. Dẫu sao đây cũng là tài liệu cần cho bạn đọc tham khảo.)


        TRẬN ĐÁNH TẠI TỈNH LỴ

        Tuy địch muốn tạo bất ngờ trong trận đánh nhưng ta đã kịp thời phát giác âm mưu của chúng trước trận đánh. Tuy nhiên phải thú rằng kế hoạch chúng đánh ra sao và vào lúc nào, ngày giờ nào thời ta không rõ.

        Ngay vào buổi chiều còn sáng của ngày 30 tết, Trung tá Phan Minh Thọ tỉnh trưởng Bình Định đã cho 2 xe phóng thanh đi cùng các phố cấm dân chúng đốt pháo, nhưng pháo đã mua lỡ, nhiều nhà vẫn lén đốt.

        Sở dĩ cấp thời có lệnh này, vì vào hổi 17g30 ngày 30 tết. tiểu khu Bình Định bắt được tên Nguyễn Phụng Khuôn bỉ danh Biên Cương tỉnh ủy Việt cộng đặc trách thị ủy trưởng Qui Nhơn với 10 tên khác và tịch thu được 2 cuốn băng kỳ lạ.

        Gọi là cuốn băng kỳ lạ vì nội dung của nó có một tính chất thật quan trọng nhằm kêu gọi một cuộc nổi dậy của toàn dân, và toàn quân để tham gia vào một cuộc tổng khởi nghĩa cướp chính quyền.

        Hai cuốn băng kỳ lạ và đầy bí ẩn làm cho Trung tá Phan Minh Thọ nhanh trí kịp thời đánh giá tầm mức quan trọng của nó. Ông ban hành cấp thời biện pháp an ninh: cấm đốt pháo, giới nghiêm và cấm trại binh

        Trung tá Thọ báo cáo Trung tướng Vĩnh Lộc. Tư lệnh vùng 2 Chiến thuật Chuẩn tướng Nguyễn Văn Hiếu, Tư lệnh sư đoàn 22 bộ binh và Trung tâm Hành quan Bộ Tổng Tham mưu. Với Trung tá Lê Văn Thân - Giám đốc Trung tâm Hành quân. ông thông báo và để cuốn băng kia quay qua ông nói để xác nhận một sự thật.

        Trở lại vấn đề bắt được cuốn băng kia cũng do bắt được tên Biên Cương và đồng bọn đã diễn ra hết sức mau lẹ va tốt dẹp. Tin tức đầu tiên do khu an ninh quản đội cho biết, lập tức tiểu khu tổ chức ngay một cuộc vây bắt. Thiếu úy Lê Xuân Vinh một sĩ quan trẻ tuổi và hăng hái của an ninh Tiểu khu cùng bốn nhân viên phối hợp với một toán 10 người của khu an ninh ngụy trang thường dân. Như mật tin đã được biết, toán chiến sĩ ta đến bao vầy căn nhà tại ấp Bạch Đằng, nhảy xuống bắt bốn Việt cộng đang thi hành một công tác mật. Bọn chúng có ba nam và một nữ dang ngồi thâu bâng Thình lình chúng nháy ra nhưng không kịp phản ứng và bị bắt với một máy thu băng với hai cuốn băng quan trọng kể trên. Bọn chúng mang theo trên người hai súng lục nhưng không kịp bắn. Cũng cùng một nguồn tin đó, ta đến vây căn nhà thứ hai bắt trọn 7 tên khác 5 nam 2 nữ không kịp chống trả.

        Tin tức khai thác sơ khởi cho biết Việt cộng sẽ lợi dụng ngày Tết tấn công Qui Nhơn và nhiều nơi khác trên toàn quốc. Bốn người bị bắt chỉ nói quanh không chịu khai thật. Đại úy Nguyễn Văn Quyền trường khu 22 an ninh đã mất công khai thác từ chập tối đến 12 giờ khuya cùng không biết gi hơn. Đêm về khuya đại úy cũng như nhân viên khai thác đều mệt mỏi.

        Tiếng súng đã nổ đúng 4 giờ 10 sáng mồng một để mở đầu cuộc tân công vào khu 22 an ninh quân đội. Một câu hỏi được đặt ra tại sao địch không tấn công vảo những nơi khác quan trọng hơn mà lại tấn công vào nơi đấy trước hết. Mới rõ địch đã có chú ý giải thoát tù binh trước khi bùng nổ cuộc tấn công toàn diện mà mục tiêu quan trọng nhất dường như đài phát thanh. Địch đã giải thoát được đồng bọn bị bắt ban chiều và dồn cà lực lượng vào chiếm giữ đài phát thanh va các khu chung quanh. Thật ra còn số địch nay không đông khoản chừng một đại đội đặc công gồm vài chục tên. Có lẽ chúng vẫn giữ ý định ban đầu cố chiếm dài phát thanh để gióng lên tiếng nói cách mạng kêu gọi sự hưởng ứng của mọi giới và tin tưởng sẽ thanh công nhờ ờ sự đồng tình khởi loạn trên toàn quốc. Do đó, bọn chúng cố tử thủ khu đài phát thanh một cách cuổng nhiệt để cuối cùng tuyệt đường sinh lộ đến bị tiêu diệt toàn bộ. Tại đài phát thanh bọn chủng cũng không thực hiện được các vụ phát thanh.

   
        Tham dự vào trận đánh thành phố Qui Nhơn thực ra địch không có bao nhiêu quân có lẽ vi phải quá gay gát thi hành một mệnh lệnh tấn công tại địa phương để hưởng ứng với lệnh tổng tấn công trong toàn cõi mà phải đánh và chi mong làm chủ tình hình trong một vài ngày để đợi cục diện chiến thắng của toàn quốc. Quá thật chúng đã liều lĩnh đánh vào tỉnh lỵ Qui Nhơn là một nơi có rất nhiều cơ quan quân chính mà chỉ sử dụng có 2 tiểu đoàn với một số quân kém hụt. Tiểu đoàn E2B có khoảng 100 tên và Tiểu đoàn đặc công trinh sát cùng chỉ có 100 tên. Chúng xâm nhập hướng tây bắc Qui Nhơn, từ khu vực ấp Huyền Trân sát đầm Thị Nại vào. Chúng chia làm 2 cánh quân, cánh thứ nhất, do tiểu đoàn đặc công trinh sát chia làm 2 mũi chính đánh vào trung tâm thành phố với một thành phẩn quyết tử mà người và vũ khí chúng lén xâm nhập vào thành phố từ trước. Khi khởi công đánh chúng ngụy trang binh sĩ sư đoàn 22 bộ binh để tiện đột nhập vào các cơ quan. Mục tiêu chính yếu mà chúng chọn đánh là đột nhập chiếm đài phát thanh Qui Nhơn để có ý vận động sự nổi dậy của dân chúng hưởng ứng một cuộc biếu tình cướp chính quyền. Mũi phụ do đại đội đặc công D.30 định dùng thuyền đổ bộ vào phía sau tòa Hành chánh để đánh vào tòa nhà này và Bộ Chỉ huy Tiểu khu nhưng chiếc thuyền này đã bị hải quân Hoa Kỳ bắn chim trong đêm 30 tết nên chúng chẳng còn một lực lượng nào để quấy rối vào cơ quan đẩu não của Tiểu khu.

        Còn cánh quân thứ hai, do tiểu đoàn E2B xuất phát từ đầu đầm Thị Nại tràn vào ấp Huyền Trân và khu nha ga dể từ đấy lan di vào các khu đông dân cư xúi dục các cuộc biểu tình.

        Cũng vảo giờ trên đồng thời với đám người lạ mặt xông vào Quân Trấn một toán quân địch cải trang thành binh sĩ sư đoàn 22 bộ binh xưng là đơn vị đến tăng cường để cho quân gác cổng bị lầm, nhưng chúng đã bị phát giác do binh sĩ từ 2 xe cơ giới của ta từ phía đường Võ tánh bắn khi chúng đang tiến vào đài phát thanh nhiều tên chết tại chỗ. Nhưng chúng vẫn chiếm được đài cùng trung tâm Nhiếp ảnh và Ty Thông tin Bình Định ở ngay bên cạnh và dùng B.40 bắn cản các xe cơ giới. Hai xe cơ giới này mới được Tiểu khu tăng cường cho các đơn vị phòng thủ ở đây vào lúc buổi chiều. Sở dĩ địch đột nhập được một cách nhanh chóng các nơi trên cũng vì binh sĩ ta quá chủ quan không tin là địch có thể đánh vào giữa trung tâm thành phố nên tuy là có tăng cường canh gác mà vẫn coi thường không chú trọng lắm.

        Chiếm được đài phát thanh các cán bộ chính trị trong đó có tên Biên Cương la tổng chỉ huy vừa mới được giải thoát vội tiến ngay vào để định sử dụng làn sóng điện như trên đã nói.

        Trong vụ địch đột nhập tấn công vào dải phát thanh này ta đã chết 9. bị thương 30 người và bị mất 36 vũ khí đủ loại cùng một máy PRC.10. Đây là một trận đột kích trong thành phố mà địch gây thiệt hại cho ta nhiều nhất kế cả nhân viên và vũ khí. Chiếm được số vũ khí trên, địch đã lấy mang đi ngay dùng để tiếp tay võ trang cho những phần tử nổi dậy. Vào buổi sáng có 4 quan nhân Hoa Kỳ đi ngang qua đại phát thanh bị địch nổ súng bắn làm 3 tử thương 1 bị thương.

 
        Cũng trong đêm nay địch xâm nhập các khu gia cư kế cận nhà ga và ấp Huyền Trân.

        Đứng trước tình thế nghiêm trọng này, tiểu khu một mặt đưa hết các đơn vị cơ hữu gồm có một đại đội địa phương quân ứng chiến và bốn thiết xa một mặt xin tăng viện của Khu 22 Chiến thuật.

        Tư lệnh khu 22 chiến thuật Chuẩn tướng Nguyễn Văn Hiếu cho tiểu khu đại đội 405 thám kích nhưng trên đường tới tỉnh đơn vị này bị địch ngăn chặn ở ấp Long Vân.

        Một đại đội thuộc tiểu đoàn 12 công vụ và một trung đội của Bộ Chỉ huy B.11 Lực lượng đặc biệt đến tăng cương tiểu khu tại đài phát thanh từ 8 giở sáng nhưng cũng không làm sao tiêu diệt được địch cố thủ trong các nhà kiên cố.

        Bộ Tư lệnh khu 22 Chiến thuật bèn can thiệp sư đoàn Mãnh Hổ Đại Hàn đóng cách tỉnh lỵ khoảng 10 cây số xin tiếp viện. Hai đại đội Đại Hàn được chấp thuận tăng phái thay thế lực lượng của tiểu khu đang giải tỏa khu đài phát thanh. Tiểu khu giải tỏa áp lực địch tại ấp Huyền Trân. Bộ Chỉ huy B.11 lực lượng đặc biệt cũng sẽ cho 2 đại đội đến tiếp ứng giải vây cho nhà ga.

        Mãi đến 16 giờ các lực lượng phản công của Đại Hàn và của sư đoàn 22 bộ binh mới đến và bổ vây ngay các mục tiêu trên nửa giờ sau, 2 đại đội biệt kích thuộc lực lượng đặc biệt mới được trực thăng vận đến phi trương Qui Nhơn để tiến đến khu nha ga.

        Trời bắt đầu tối, các lực lượng phản công của ta chỉ bổ vây các khu vực này và án ngữ tại các địa điểm trọng yếu.

        Khuya hôm ấy, hỏa châu soi sáng khắp nền trời. Mười hai giờ khuya máy bay phát thanh kêu gọi Việt cộng sớm đầu hàng.

        Vào sáng mồng hai tết, tiếng súng của địch từ đài phát thanh vẫn còn tắc cú lẻ tẻ. Tuy lệnh giới nghiêm 24/24 giờ vẫn được ban hành, nhưng dọc đường Võ Tánh phía 2 bên lề một số dân chúng hiếu kỳ vẫn đứng dòm ngó.

        Vào 08 giờ sáng hai xe cứu hỏa ty cảnh sát bóp còi inh ỏi, hỏi ra mới biết các xe này phối hợp vơi xe phóng thanh của tiểu khu trang bị một số lựu đạn cay được điều động đến cầu Đôi và trung tâm huấn luyện nghĩa quân để ngăn chặn một đám dân chúng được tin từ Tuy Phước kéo vào thành phố để biểu tình. Đám biểu tình do Việt cộng tổ chức này đã bị đại đội 406 thám kích ngày hôm trước định vào tỉnh tiếp viện nhưng sau lại được lệnh nằm ở ngoài đến giải tán vào lúc l0g 25 ở một khoảng còn cách xa tỉnh lỵ.

        Tiếng súng đại bác 76 ly bắt đầu nổ liên hồi vào đài phát thanh lúc 9 giờ. Khói từ nơi lầu đài phát thanh tỏa mù mịt. Lực lượng Đại Hàn tiến vào lục s0át các khu lân cận đến 10g30 chiếm được Ty Thông tín bị tan phá tan tành mà chi thu được một súng lục. Ty Cảnh sát quốc gia phải gửí đốn 30 nhân viên và một tiểu đội cảnh sát dã chiến dưới qưyền chỉ huy của Thiếu tá Hải để phối hợp với Đại Hàn thanh lọc các người tình nghi ở phía sau đài phát thanh. Đến 13gl0, Đại Hàn vào được đài và mãi đến 16 giờ mới thanh toán xong toàn bộ mục tiêu quanh đài. Tính thời gian địch dã làm chủ tình hình ở đây 12 tiếng đồng hồ. Toàn bộ địch bị tiêu diệt gồm 24 chết, 12 bị bắt, ta thu được 2 súng cộng đồng, 23 súng cá nhân. Tên Biên Cương cũng chết ở đây, cùng một tên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn đặc công. Đài phát thanh bị hoàn toàn hư hại. Để tạm thời thiết lập một dài mới, Bộ Tư lệnh khu 22 chiến thuật đã mượn máy của cơ quan USPAO phối hợp với Tiểu khu Bình Định để đài tạm này được hoạt động ngay trong buổi chiều ngay mồng 2 tết.

        Cuộc giải tỏa ấp Huyền Trân cũng được thực hiện ngay trong ngày. Ấp Huyền Trân là một ấp đông dân cư lao dộng nằm ở ven chân núi Bà Hỏa.

        Đế tiến vào ấp Huyền Trân tiểu đoàn 1/41 xuất phát từ nga ba Đống Đa, Gia Long vào lúc 9gl0 bắt dồn đã vào các khu nhà trong ấp, nhưng khi tiến vào dường như không gặp một sự chống cự nào đáng kể của địch khiến ta tiến khá mau lẹ khi lục soát đại lộ Đống Đa, kế đến ấp Huyền Trân bắn chết 4 địch, tịch thu một vài quả lựu dạn. Địch khoảng một trung đội bị dồn đến nhà ga chúng bị lực lượng biệt kích cũng đang tiến vào nhà ga và một hỏa lực khác của biệt kích từ trên lầu cao bà Nguyễn Thị Để bắn chụp xuống khiến chúng phải chạy vào cơ xưởng hỏa xa và vào 3 chiếc xe Wickham đậu trên đường ray đế chống lại ta. Một số địch khác chạy vượt qua núi Bà Hỏa sang bên kia sườn núi trước sự chứng kiến của dân chúng và hỏa lực của ta bắn theo. Quân ta đã dũng hỏa lực bắn vào cơ xưởng hỏa xa và các xe Wickham trước khi xung phong tới. Mãi 16g30 ta mới thanh toán xong các mục tiêu này. Kết quả trận đánh này được xem như không khả quan: giết được 14 địch, bắt sống 10 mà chi thu được có 2 súng cộng đồng, 2 súng cá nhân và một số lựu dạn. dường như địch đã giấu súng bỏ chạy trốn trước lực lượng phản kích quá mạnh của ta. Về phía ta chết 4, bị thương 7. Cơ xưởng hỏa xa bị hư hại coi như hoàn toàn vì trong xưởng chỉ có một cần trục, một máy tiện và 4 máy diesel thời bị hư hết, ngoài ra trong khi lộn xộn không người canh giữ còn b| mất cắp một số lớn đồ nghề máy móc để trong cơ xưởng.

      
        Trời đã về chiều, tiểu đoàn 1/41 tiếp tục lục soát lại ấp Huyền Trân tiếp ngày hỏm sau hành quân lục soát các triền núi Bá Hóa và xuất phát trở về sự đoàn 22 bộ binh lúc 12g30

        Kết quả từng ngày được ghi nhận như sau:

        Ngày mồng 3 tết:

        - 08 giờ 00 - Đại Hàn lục soát quanh đài phát thanh hạ 4 địch thu 3 súng cá nhân.

        - 10 giờ 30 - tiểu đoàn 1/41 bắt địch thu 1 lựu đại tại ấp Huyền Trân.

        - 12 giờ 30 - Đại Hàn bắt 1 thiếu úy địch.

        - 14 giờ 10 - Lực lượng tiểu khu lực soát 1 hầm tại đài phát thanh bắt 10 địch thu 7 sủng.

        - 18 giờ 45 - một toán địch nấp tại nhà Trung tá Túy bắn bị thương 1 trung úy cố vấn Hoa Kỳ, 2 biệt kích quản bị thương. Ta phàn ứng hạ 4 địch, tịch thu tại giếng nhà Trung tá Túy 3 AK47, 1 AK50, 1 súng trương M1 và 1 súng lục. Nhà Trung tá Túy bị bắn sập hoàn toàn.

        Ngày mồng 4 tết:

        - 10 giờ 45 - Lực lượng tiểu khu bắt 3 địch.

        - 10 giờ 50 - Đại đội 405 thám kích hạ sát 1 địch, thu 1 các bin.

        - 11 giờ 00 - lực lượng đặc biệt bắt 4 địch, thu 1 các bin, 1 súng lục, 1 trung liên bar.

        - 13 giờ 30 - lực lượng tiểu khu bắt 1 địch tại trường Nguyễn Huệ.

        - 14 giờ 50 - trung đội công vụ thuộc tiểu khu lục soát thu 1 trung liên bar, 2 thompson, 1 M79 vả 14 súng trường.

        Tổng kết các trận đánh trong thị xa được ghi nhận như sau :

        Địch:

        - 110 chết trong dó có tên Biên Cương, tên Mười tiểu đoàn trường tiểu đoàn đặc công trinh sát.

        - 57 bị bắt có tên thượng úy nguyên chính tiểu đoàn đặc công, trong số này cũng có nhiều người tình nghi.

        - 9 súng cộng đồng - 120 súng cá nhân đủ loại.

        Bạn:

        - 17 chết trong số có 3 si quan và 4 quân nhản hoa kỳ.

        - 64 bị thương.

        -38 vũ khí gồm 36 cá nhân, 2 cộng đồng bị mất.

        - Thiệt hại vật chất: Ty Thống tin, Đài phát thanh, khu 2 An ninh Quân đội hư 100% - 2 xe Jeep thuộc Ty Cảnh sát quốc gia - 2 xe bọc sắt thuộc tiểu đoàn 12 công vụ, 1 GMC và 1 dodge của tiểu khu bị hư. Cơ xưởng hỏa xa hư 100%.

        - Thiệt hại dân chúng: khu hỏa xa, ấp Huyền Trân 110 căn - ấp Nguyễn Công Trứ 9 căn hư hại nặng, ấp Bạch Đằng 46 căn hư hại trung

        CÁC TRẬN ĐÁNH TẠI PHAN THIẾT

        Trong trận Tổng công kích đầu Xuân Mậu thân, tỉnh ly Phan Thiết đã chịu dựng 4 đợt tấn công trong vòng hơn một tháng. Ba lần đầu đã xảy ra ngay trong tỉnh ly, còn lần thứ tư đã diễn ra tại một vùng phụ cận. Trong 4 lần đánh, đợt thứ nhì đã xẩy ra gay go với nhiều thiệt hại.

        - Đợt đầu từ mồng 1 đến mồng 7 tết

        - Đợt nhì từ đêm 17 rạng sáng ngày 18 đến 20/2.

        - Đợt ba trong hai ngày 25 và 26/2

        - Đợt tư vào ngày 12/3

        Đợt tấn công thứ nhất

        Đợt tấn công thứ nhất xảy ra hồi 03g25 sáng mồng 1 rạng 2 tết, Việt cộng đã pháo kích vào sân bay, yếu điểm 44 nằm trong phạm vi của hải trại Đinh Công Tráng, trại Cao Thắng ở ngang sân vận dộng và vào đồn Trịnh Tưởng ở trên đường Lương Ngọc Quyến cách tòa Hành chánh về phía bắc khoảng 1 cây số. Kế đó, địch mở cuộc tấn công vào đồn Trịnh Tường.

        Lực lượng tham chiến địch là tiểu đoàn 482 Việt cộng. Đấy là một đơn vị chủ lực có quân số khoảng 300 tên, đã hoạt động trong lãnh thổ tỉnh Bình Thuận từ lâu.

        Địch chia quân làm 2 cánh. Cánh thứ nhất, gồm có các đại đội Cl, C2 và đại đội vũ khi nặng đánh đồn Trịnh Tường. Cánh thứ hai, là đại đội C3 xâm nhập vào ấp Phú Khánh.

        Đốn Trịnh Tường có 1 trung đội của tiểu đoàn 23/B pháo binh, hậu cứ trung đoàn 44 bộ binh và đại đội địa phương quân 954 của tiểu khu trú đóng. Tất cả quân đồn trú có vào khoảng 60 người. Sở dĩ ít như vậy vì đại đội địa phương quân 954 hôm trước tết đi hành quân về mệt mỏi được nghi ngơi nên chỉ để lại một ít người canh gác còn phần lớn đều nghỉ phép tết.

        Tuy vậy đánh suốt đêm mồng 1 Tết địch không vảo được đồn. Sáng hôm sau. địch bỏ lại quanh đồn gần 20 xác chết.

        Trong cả đêm mồng 1, đơn vị pháo địch đặt cách đồn 400 m về phía Tây liên tiếp lúc bắn vào đồn Trịnh Tường lúc bắn và0 trại Đinh Công Tráng.

        Chiếm không được đồn, địch tràn qua các vùng kế cận lan tới khu chợ Gò. Vào buổi chiều 2 phản lực cơ oanh kích vào vị trí của địch. Ta đánh mạnh nhưng không đẩy được địch ra khỏi khu dân cư. Gần tối ta để đại đội Địa phương quân 208 ở lại tăng cường cho đồn và dùng các lực lượng còn lại án ngữ không cho địch lan tràn sang các khu khác.

        Sau khi ta diệt được đại đội vũ khí nặng và giải tỏa được áp lực quanh đồn Trịnh Tường, địch rút lui bỏ lại đại đội c 2 lẩn vào khu dân cư, phần còn lại rút lui về hướng tây bắc thành phố.

        Vào 16 giờ chiều trong ngày, 2 trung đội Hoa Kỳ thuộc chiến đoàn 506 của sư đoàn Nhảy dù 101 được trực thăng vận án ngữ trên đường rút lui của địch. Cách tỉnh lỵ, về phía tây bắc 7 cây số một cuộc chạm súng khác lại xảy ra. Đơn vị địch C1/482 bị tổn thất thêm chừng 30 tên.

        Trong suốt đêm mồng 2 Tết, tình hình yên tĩnh. Phi cơ thả hỏa châu soi sáng.

        Cả ngày mồng 3 Tết, ta không đẩy lui được địch ra khỏi khu dân cư quanh đồn Trịnh Tường. Đại đội Địa phương quân 208 tinh thần yếu kém không đánh được. Đại đội địa phương quân 954 chỉ còn 1 trung đội ứng chiến cũng cùng một tình trạng trên. Trung đội Commando car chỉ còn xe sử dụng dùng án ngữ các ngõ vào tiểu khu. Các trung đội tình báo và trung đội thám sát trong ngày hôm trước bị thương 7 và chết 1 quá mệt mỏi cũng không còn sức đế đánh. Dân chúng thuộc các ấp Phú Khánh (ngoại 6) Phú Trinh và Binh Hưng kéo nhau qua cầu sang khu bên kia sông tản cư. Vào chiều mồng 3 từ bến đò Giang Thanh có thể lội qua vào lúc nước cạn, một vài phần tử Việt cộng xâm nhập vào các xóm lao dộng thuộc ấp Lạc Đạo.

        Lại nói về địch, sau khi thất bại trong trận đánh vào đồn Trịnh Tường, tiểu đoàn 482 phải rút ra và bị đánh nữa trong khi rút lui. Kiểm điểm lại tiểu đoàn này còn đại đội C4 tham chiến, hợp lại với C3 ở phi trường rút về là còn nguyên vẹn. Đại đội C2 ở lại trong khu dân cư cũng bị thiệt hại nhiều. Tiểu đoàn về Đại Nam được tái tiếp tế dạn được, chinh đốn lại đội ngũ và được tăng cường thêm đại đội đặc công 481, đại đội pháo 485. đại đội địa phương 430 và một số hậu cần du kích địa phương cùng được thu vét mang theo. Xong xuôi, Tiểu đoàn này được đưa ngay lại mặt trận.

        Lần này chúng vẫn được phân nhiệm như cũ: tiếp tục công hãm và đánh đồn Trịnh Tường và còn có ý định đánh cả tập đoàn cứ điểm của ta là yếu khu Châu Thành ở phía tây bắc tiểu khu.

        Ngoài ra tại tiểu khu đêm mồng 3 người ta được biết địch đang di chuyển một Tiểu đoàn mới khác từ mật khu Lê Hồng Phong về và tin tức được xác nhận thêm danh hiệu của đơn vị này Jà tiểu đoàn 480 Việt Cộng đang di chuyến từ phía đông bắc tới thị xã dế tăng cường vào cuộc đánh chiếm Phan Thiết. Người ta cũng biết Tiểu đoàn này mới xuất hiện trong vùng lãnh thổ Bình Thuận từ đầu năm 1967, quân số đa số là người miền Bắc xâm nhập và có chừng 250 người kể cả thành phần quân số của đại đội địa phương 450 được chỉ định dẫn lối.

     
        Vào 3 giờ đêm mồng 3, tiểu đoàn 480 về tới tình ly tấn công Ty Cảnh sát quốc gia có khoảng 100 cảnh sát và 1 trung đội nghĩa quán trú đóng. Vừa đánh, chúng vừa pháo kích chợ Gò, bộ chi huy tiểu khu trại Đinh Công Tráng có 4 quân nhân chết, 6 bị thương ngoài ra hai cây xăng ở xóm Lu6ng Muối và gần ga bốc cháy.

        Trước tình hình nghiêm trọng, Tiểu khu xin khu 23 chiến thuật tiếp viện. Tư lệnh khu 23 Chiến thuật Đại tá Trương Quang Ân ra lệnh trung đoàn 44 bộ binh đóng tại Vĩnh Hảo Ninh Thuận đưa tiểu đoàn 3/44 và chi đoàn 4/8 thiết vận xa đi cứu viện Phan Thiết. Khởi hành 5 giờ sáng ngày 4 tết, Trung đoàn 44 bộ binh với phải để lại tinh Ninh Thuận 2 Tiểu đoàn 2/44 và 4/44 để phòng vệ tỉnh này. Vào 16g30, trung đoàn tới Phú Long cách tỉnh lỵ Phan Thiết trên 10 cây số bị địch chặn đánh đoàn xe thiết vận xa. Một xe M113 bị bắn cháy, 2 chiến sĩ tử thương. Chi đoàn 4/8 thiết vận xa vừa đánh vừa di chuyển. Vào 17 giờ chiều trung đoàn đến đầu tỉnh ở cổng sở Muối sỏ thì xẩy ra đụng độ. Hai cố vấn Hoa Kỳ của tiểu đoàn 3/44 bị tử thương. Sau cuộc chạm súng, trung đoàn nằm ở lại cây xăng trên quốc lộ 1 và đóng quân tại đó hồi 18 giờ, không vào tỉnh lỵ dù có lời yêu cầu của tiểu khu. Trung đoàn cho rằng tròi đã tối vào sẽ bất lợi.

        Trở lại tình hình tỉnh Phan Thiết, địch với quân số rất đông nhưng tấn công vô hiệu quả vào hai cứ điểm Ty Cảnh sát quốc gia và câu lạc bộ Sĩ quân. Địch quân chỉ bắn vào mà không mở được những cuộc xung phong quyết định. Địch đặt súng cối tại chùa Bửu Quang, đặt SKZ 57 ly tại am ông Cai Hóa, tổ SKZ 57 ly tại trước cửa am bị tiêu diệt có 6 tên địch bị bắn chết. Lực lượng cảnh sát hy sinh 15 người.

        Trong suốt ngày mồng 4 Tết. tình hình tại tỉnh lỵ hết sức căng thẳng. Việt cộng lan tràn chiếm đến khu chùa Giác Hoa. chiếm Ty Lâm Vụ để tấn công câu lạc bộ sĩ quan, đào hố cá nhân trong vườn hoa trước nhà ga để bắn vào Tiểu khu. Dân chúng ở xóm Cổn tản cư. Nhiều gia đình có ghe lớn chuẩn bị lánh ra khơi.

        Đêm mồng 4 Tết hỏa châu thả suốt đêm. Vào hồi 2 giờ sáng, Tiểu đoàn 482 Việt cộng mới xuất hiện đánh lực lượng của chúng chia ra làm 4 cánh:

        - Liên tục đánh đồn Trịnh Tường.

        - Vượt sông Ca Ty đánh vào khu thương mại gần chợ Phan Thiết.

        - Đánh trại Đinh Công Tráng.

        - Đánh vào cổng chữ Y.

        Nhưng đánh đồn Trịnh Công địch cũng không vào được.

        Cánh thứ hai có trên một trung đội địch vượt sông Ca Ty từ ban đêm qua ngả Cổn Cỏ tiến đánh chiếm Chi cảnh sát công lộ ở đường Khải Định và trụ sở xã Đức Nghĩa ở đường Võ Tánh vào 4 giờ sáng. Tại Chi cảnh sát công lộ chỉ có một vài nhân viên bỏ chạy, một người bị thương và một vài người kẹt trên lầu. Địch chỉ vào lướt qua rồi bỏ di. Các vũ khí để ở trong Chi cảnh sát còn nguyên vẹn địch không kịp lấy vì ít ngươi. Chiếm xong Chi cảnh sát, địch tràn ra ngã bảy lên nhà nghỉ Anh Đào là nhà thuốc tây Chính Thuận và tại căn nhà này đã xảy ra cuộc tác chiến. Tại ngã bảy, từ nóc lầu cơ quan MACV, ta bắn lựu đạn M79 vào các ổ súng Việt cộng tại nhà ngủ Anh Đào. Một đại đội dân sự chiến đấu được phải đến giải tòa tiến theo các đường Gia Long. Lý Thường Kiệt. Nguyên Du. Tới llgl5 quân ta đẩy lui được địch. Địch rút lui về phía xóm Cổn Cỏ nhưng lấn lút trong xóm không dám lội qua sông. Tới 4 giờ chiều, máy bay phát ra ở khu này và qua ngày 6 Tết ta mới tảo thanh xong khu này.

        Cánh quân địch thứ ba ở phía Yếu khu 44 Châu thành có khoảng trên một đại đội. lực lượng này có SKZ 76 ly. Địch đặt súng này và một súng không giật 67 ly ở sát bức tường phía cuối sân vận động BCH Yếu Khu 44 nằm trong vòng đai trại Đinh Công Tráng và Cao Thắng ở sát nhau. Hai trại này gồm có quân số của đại đội Địa phương quân 441 toàn những người bệnh tật và yếu đuối, 1 trung đội nghĩa quân và trung đội 2/861 sửa chữa quân cụ. Vào khoảng 2 giờ khuyu, quân đồn trú thấy địch xuất hiện ở sân vận động bắn B.40 vào đồn. Ta có một cây đại liên bố trí sẵn ở ngang tường trại nhờ có ánh sáng hỏa châu bắn rất chính xác khiến nhiều địch bị bắn chết nên không có lúc nào đánh mạnh vào đồn được.

        Còn cánh cuối cùng tại cổng Chữ Y khoáng 11 giờ đêm chúng xuất hiện với một trung đội từ xóm chùa Long Hải ấp Đức Long định xông vào thành phố những đã bị lực lượng án ngữ bạn đẩy lui.

         
        Tình hình này kéo đến sáng thời gian quân tiếp viện thuộc khu 23 chiến thuật bắt đầu đánh vào tỉnh lỵ, chi đoàn 4/8 TVX tiếp tục đến giải tỏa cho trại Đinh Công Tráng. Chi đoàn này tiến theo đường Lương Ngọc Quyến đến Dân Y Viện rẽ vào đường Hải Thượng Lãn Ồng đến sân vận động ở ngang phía trước trại Đinh Công Tráng. Lúc 9 giở sáng, thiết vận xa lên tới nơi, địch từ nhà bên cạnh bán ra. Các thiết giáp xa không đi thẳng vào cổng sân lại húc thủng tường hai bên cổng xông vào, địch bị bất ngờ không kịp chống trả. Các bức tường đổ vả xe lăn lại trúng nơi địch đang nấp đè lên 17 tên Việt cộng chết ngay chỗ này. Đoàn thiết vận xa chạy quanh và đến cuối sân ban để' lấy 2 khấu SKZ 75 và 57 ly mà truớc đây Đại uý Nguyễn Hữu Chi chưa kịp lấy đả tử thương. Chi đoàn trường; 4/8 TVX là Trung úy Lâm thẩy súng ra khỏi xe để lấy, ông bị địch bắn AK 47 trúng tay bị thương khi ông vừa lấy được súng bước lên xe. Cũng vì mấy khấu súng này đã sinh ra hai tai nạn đều do ở sự chủ quan của cả ta lẫn địch. Địch mang súng vào gần vào sát để bắn, để bị cây đại liên của trại Đinh Công Tráng bắn khiến chúng phải bò chạy không kịp mang súng theo. Ta chủ quan thấy súng để ngay trước mặt là thích lấy ngay không để ý tới địch có thể nấp bắn lén.

        Riêng tại sân vận động, xác địch bỏ lại tổng cộng gần 50 tên. Giải tỏa xong trại ĐCT lúc 11 giờ trưa, đoàn thiết vận xa trở lại tiểu khu tiếp tế xăng nhớt. Vào 2 giờ chiều đoàn xe đánh bọc phía sau địch. Một sĩ quan khác của chi đoàn lại bị thương tại khu chùa Bửu Quang và cũng kể từ lúc này, áp lực địch trong toàn tỉnh lỵ sút giảm. Đêm mồng 5 Tết tiểu đoàn 480 Việt Cộng chỉ để lại một bộ phận đánh cầm chân, toàn bộ lực lượng lại theo đường cũ rút lui. Khi chúng rút đến cầu Bến Nội 4 cây số phía đông bắc tỉnh lỵ lại một lực lượng của ta án ngữ tại cầu nổ súng khiến địch bị chết 17 tên. 20 bị bắt sống ta tịch thu 4 AK 47, 1 súng cối 60 ly.

        Qua ngày mồng 6 Tết, ta tiếp tục tảo thanh. Lực lượng của Hoa Kỳ là chiến đoàn 3/506 đã tham gia trong các cuộc hành quân giải tỏa ở ngoài tỉnh ly. Ngày mồng 7 Tết, tỉnh lỵ trở lại bình thường. Đến ngày 10 âm lịch địch pháo kích súng cối gây cho kho xăng đại đội 131 nhiên liệu bốc cháy thiệt hại 350.000 lít xăng và 270.000 lít dầu cặn.

        Sau 15 ngày biến động sự thiệt hại của hai bên như sau:

        Về phía bạn:

        - Lực lượng Việt Nam chết 93, bị thương 244. mất tích 2

        - Lực lượng Hoa Kỳ chết 6, bị thương 100.

        - Vũ khí mất 36 khấu trong đó 27 khấu của cảnh sát, 1 M. 113 cháy.

        Về phía địch:

        - Chết khoảng 4500 kể cả dân công.

        - Bị bắt 28.

        - Hàng binh 3.

        - Vũ khí tịch thu: 1SKZ 75, 3 SK2 57, 1 súng cối 82. 1 súng cối 60. 10 B40. 2 B41. 187 vũ khí cá nhân đủ loại. 1 máy AN PRC 10.

        Đợt tấn công thứ nhì

        Cuộc tấn công xảy ra lúc 1 giờ sáng 17 rạng ngày 18/2.

        Lần này chúng cùng một lúc với hai cánh quân đánh vào Bộ Chi huy Tiểu khu và tòa Hành chánh. Cánh thứ nhất gồm tiểu đoàn 482 tăng cường đại đội pháo 485 và một số đặc công, dân công đánh từ hướng đông bắc tới. Cánh thứ nhì, là tiểu đoàn 840 tăng cường trung đội 481 đặc công cũng một số dân công đánh từ hướng tây bắc chụm lại.

        Cánh thứ nhất, trên đường tiến quân tránh né không đánh trại ĐCT như đợt trước mà tấn công ngay vào trại Quang Trung nơi đặt một phận Bộ Tham mưu Tiểu khu và trụ sỏ quân trấn. Nếu đánh bứt trại này, địch có thê tràn sang được tòa hành chánh tỉnh.

        Cánh thứ hai, chỉ dùng một nỗ lực phụ đánh vào ty cảnh sát quốc gia mà ở đợt trước chúng chú trọng đánh chiếm nơi này còn nổ lực chính đánh thẳng ngay vào Tiểu khu và lao xá.

        Trận này có thể nói đối với chúng đã thành công. Chúng phá được Lao Xá thả 700 phạm nhân một cách dễ dàng, đồng thời đã có dịp tiến sát đến cơ quân đầu não của tỉnh, bám vào khu dân cư để gây cho các khu này nhiều thiệt hại vật chất.

        Khởi đầu địch nổ súng bắn vào hai lô cốt chìm xây bằng bê tông đã có từ lâu. Các lô cốt này nằm ở sau Tiểu khu dọc theo đường ray xe lửa đã lấp đặt thành đường di. Con đường này cũng chạy ngang phía trước Ty Cảnh sát quốc gia. Trên một lô cốt, có lính gác thuộc trung đội 2/954 địa phương quân đứng. Khi địch bắn, ngươi linh này bị hạ. Các binh si canh gác bắn hạ 3 địch ở ngay sát 1 lô cốt. Nhưng sức địch tấn công rất mạnh tràn qua. Địch xông vào lổ hổng này khoảng 2 đại đội với đặc công và dân công. Phòng tuyến của ta bị vỡ. Và buổi tối hôm đó, tiểu khu có ra lệnh cho liên đội trưởng nghĩa quân là ông Nguyễn Văn Đài mang liên đội tình báo nghĩa quân ra án ngữ tại khu vực này nhưng dường như liên đội này dược lệnh rút sang án ngữ tại cống Chữ Y hay là liên đội này đã bỏ chạy không nổ một tiếng súng nào khi thấy địch xuất hiện rất mạnh. Khi đã lọt qua lỗ hổng để tiến sâu vào, một đơn vị địch khác nổ súng vào ty cảnh sát quốc gia để cầm chân lực lượng này ở trong đồn, không thể tiếp ứng ra ngoài.

        Mặt khác, tràn qua lỗ hổng trên địch tiến và nổ súng vào quân canh gác Lao Xá. Một trung đội địa phương quán gác lao xá thấy địch đông và bắn B 40 vào không có phản ứng nào bò chạy sang Ty Công chánh ở sau Lao Xá và tiếp giáp tiểu khu. Địch thả tù ra một cách dễ dàng và mang tù đi luôn. Địch bắn BKP và B.40 vào tiểu khu. Một quả B.40 bắn vỡ một màng chòi canh thiết lập trên nóc tòa tỉnh.

        Cũng vào giờ trên, địch đã tới trường Nữ tiểu học từ lúc nào không rõ mở tấn công vào trại Quang Trung. Cũng may là địch mở cuộc tấn công chậm một chút vì khi nghe tiếng súng nổ ở phía Ty Cảnh sát quốc gia, các binh sĩ thuộc trại này do Trung tá Nguyễn Hữu Định phụ tá quân trấn chi huy đã kịp thời ra công sự phòng thủ. Nên khi địch tấn cống sang, ta đã có phản ứng tức khắc và khỏng thiệt hại một ai bị chết.

        Khu vực dân cư mà địch tràn vào để đánh vào trại Quang Trung là ấp Phú Trình. Dân chúng trong ban đêm chẳng hay biết địch tới, sáng dậy thấy địch mới lục tục tán cư qua cầu sang bên kia sông. Địch cũng để dân chúng ra đi tự nhiên. Ta cũng kiểm soát dễ dàng để cho họ qua cầu lánh

        Trong đêm 18/2 địch còn pháo kích vào cổng Chữ Y. Một cành sát dã chiến tử thương và 1 bị thương. Khoảng 6 giờ sáng, ba quả bích kích pháo của địch rớt vào trung tâm thành phố tại ngã ba đường Võ Tánh, Nguyễn Tri Phương, 1 quả nổ ngoài đường, 1 quả nổ trên nóc nhà sau cửa tiệm vàng Đức Huệ, không ai bị thương tích, còn một quá rớt ở bên cạnh giếng kề xưởng sửa xe lôi không nổ.

        Tới sáng tình hình rất nghiêm trọng. Địch vẫn bám vào những nơi đã chiếm cố thủ vào những nhà bằng gạch cũng đào hầm hố để chiến đấu.

        Địch đã kiểm soát tất cả các cơ quan dân sự ở ấp Phú Trinh như Ty Y tế, Ty Lao động. Tiến vào căn nhà số 1 đường Hải Thượng Lãn Ồng, nơi cư ngụ của khoảng trên 10 nhân viên y tế Trung Hoa dân quốc gồm 2 bác sĩ và khoảng 8, 9 nam và nữ y tá. Chi riêng tại nơi đây địch bị bên trong phản ứng bắn lại. Việt cộng bị chết 6 tên trước căn nhà này. Các nhân viên y tổ trung hoa chiến đấu và tự thoát về tiểu khu được trong số họ có 1 người bị thương. Trại ĐCT ở trước sân vận động khi bị đánh chỉ bị địch pháo kích gây cho trung đội quân cự chết 1 người. Bộ Chỉ huy trung đoàn 44 với tiểu đoàn 3/44 đóng ở đồn Trịnh Tường yên tĩnh.

        Lực lượng của tiểu khu ở trong khu tác chiến gồm có chi đoàn 4/8 chia các thiết giáp án ngữ các ngõ xâm nhập. Hai trung đội tình báo Địa phương quân và thám sát với đại đội Địa phương quân 954 lập 1 phòng tuyến báo vệ tại phía đông Lao Xá. Cây cầu sắt duy nhất nối liền hai khu vực tả và hữu ngạn vẫn giữ được dù địch chỉ cách xa lộ khoáng l00 m.

        Khoáng 10 giờ sáng 18/2 các lực lượng tiếp viện của Hoa kỳ gồm có 1 đại đội Mike Porccs, 1 đại đội của chiến đoàn 3/506 cũng cả loại chiến xa Ontos 6 nòng bắn vào khu trường Nữ Trung học Phan Thiết dế giải tỏa áp lực cho trại Quang Trung. Địch vẫn tử thủ tại trường Nữ Trung học. Mỗi lần bắn súng nặng xong tiến vào binh sĩ Hoa Kỳ đều bị bắn dội trở lại. Trong ngày 18/2 địch bám sát quá gần ta nên không thể dùng không quân oanh kích vào những khu quanh tiểu khu. Riêng tại các khu khác như ấp Binh Hưng, Phú Vinh, Đại Tài, Khu Lò Heo. khu Giang Thánh đối diện Cồn Cỏ, khu trục cơ phản lực cơ và hải pháo thay nhau bắn phá và dội bom. Địch có chừng một đại đội vẫn tử thủ trong Lao Xá và khu kế cận.

        Trong ngày 19/2 địch còn bám sát thành phố. Địch cố thủ tại xóm nhà gần đường Trần Cao Vân, xóm chợ Gò và khu vực bệnh viện Phan Thiết.

        Quân lực của ta đã hành quân giải tỏa được áp lực địch tại Ty Cảnh sát quốc gia, Khu trường Phan Bội Châu, cho Phường và gây nhiều thiệt hại cho địch.

        Chúng vẫn tập trung tại khu vực bên kia sông Cà Ty từ ấp Phú Tài, Giang Thanh đến khu Lò Heo, ngoài ra bọn chúng còn xuất hiện tại ấp Phú Khánh, Phú Phong B. Các vùng kể trên bị oanh kích từ sáng đến chiều.

        Lực lượng Hoa Kỳ đảm trách đánh vào khu xóm Trường Nữ Tiểu học, xóm Chợ Gò. Tại đây địch lập những công sự kiên cố trong nhà dân chúng và đào giao thông hào rất nhiều. Mỗi lần dội bom xong tiến vào quân đội Mỹ lại bị địch bắn dội ra không vào được. Trong 2 ngày 18 và 19/2 lực lượng Hoa Kỳ không làm chủ được khu này ngoại trừ phía đường Hải Thượng Lãn Ông tiến được đôi chút.

        Buổi chiều 19/2 quân Mỹ và xe thiết giáp hạng nạng vượt sông Ca Ty đến ấp Phú Tài và trấn đóng vùng này. 18g30 2 phản lực cơ lại dội bom khu Chợ Gò, đường Trần Cao Vân là nơi Việt cộng còn cố thủ.

        Đêm 19/2 địch còn pháo kích vào tiểu khu. Các toán Việt cộng nhỏ còn ẩn núp tại xóm gần Trường Nữ Tiểu học bắn lẻ tẻ vào tiểu khu.

        Sáng 20/2. 7g30 sáng hai phản lực cơ đội bom khu Chợ Gò. Lực lượng Hoa Kỷ nhường cho Tiểu khu hành quân vào khu nhà đó. Hai Trung đội tình báo và thám sát của tiểu khu do Trung úy Lữ Tây Tựu vào tảo thanh. Lực lượng ta chỉ gặP sự kháng cự yếu ớt của 1 trung đội địch. Chúng là bộ phận trì hoãn cho bộ phận chính đã rút đi từ ban đêm. Trung đội địch này chạy thoát sang phía Dân Y Viện và đi luôn. Cuộc hành quân tảo thanh xong lúc 12 giờ. Vào lúc này một Đại đội Hoa Kỳ lên Chợ Gò, Bệnh viện và tạm đóng án ngữ tại đó.

        Vào 9 giờ Việt cộng còn đánh các đơn vị ta tại các ấp Phú Khánh, Phú Phong B. 2 phản lực cơ liền đến can thiệp. Một Đại đội Dân sự chiến dấu Lương Sơn đến tăng cường đẩy lui chúng ngay.

        Đêm 20, ta pháo kích và dùng trực thăng bắn các nơi ngoại ô thành phố.

        Ngày 21, Việt cộng rút về tại vùng ấp Phú Khánh Phong Phú B, ở hướng tây bác thành phố Phan Thiết và các ấp Vĩnh Thủy, Vĩnh Phú thuộc xã Thanh Hải ở hướng đông. Dân chủng từ Lại An tản cư về thị xã. Nhiều nhà cửa bị cháy sập hoặc san bằng từ cuộc tấn công lần thứ nhất của Việt cộng. Nên bây giờ địch không còn bám ở vùng này.

        Cuộc kiểm soát khu vực hành chánh và tiểu khu chấm dứt lúc 11 giờ chính quyền cho dân chúng đi lại như thường.

        Sau 3 ngày biến động, thiệt hại của 2 bên như sau:

        Về phía bạn:

        - Lực lượng Việt Nam chết 30, bị thương 122.

        - Lực lượng Hoa Kỹ chết 13 bị thương 46.
   
        - Vũ khí mất 1 trung liên, 2 súng cá nhân, 2 thiết giáp hư.

        - Nhiên liệu 80.000 lít xăng bị cháy.
   
        Về phía địch:

        - Chết khoảng 200, bi bắt 20.

        - Võ khí tịch thu: 2 súng cối 60 ly, 1 SKZ 57, 1 thượng liên, 7 trung liên, 3 súng B.40. 2 B.41, 1 đại liên 30, 61 khí cá nhân đủ loại, 1 máy AN PRC 10 và 1 máy quay phim.

        Đợt tấn công thứ ba.

        Xảy ra trong 2 ngày 25 và 26/2. Lần này với thanh phần của tiểu đoàn 482 Việt cộng, Đại đội Địa phương 480 và tăng cường thêm một số hậu cần sản xuất. Địch chia quân làm 2 cánh đánh vào 2 mục tiêu một ở ngoài và một ở trong tỉnh.

        Cánh thứ 1 gồm 2 Đại đội của tiểu đoàn 482 tấn công vào Yếu khu Phú Long cách tỉnh lỵ hơn 10 cây số về phía đông bắc.

        Cánh thứ 2 gồm tiểu đoàn 482 (-) với Đại đội Địa phương 480 đánh vào lực lượng án ngữ ta ở cổng Chữ Y.

        Tại Phú Long ta có 2 đại đội Địa phương Quân 443 và 510 và Trung đội Nghĩa quân 9. Đánh chiếm địa điểm này, theo tài liệu bắt được địch sẽ thực hiện ý định lấy lương thực và thuốc men đế tiếp tế cho chúng hiện thiếu.

        Tại cổng chữ Y ta có Đại đội Địa phương quân 127 án ngữ phía tây tinh lỵ.

        Địch đã khởi đánh cả 2 nơi cùng một lúc vào 8 giờ sáng ngày 25.2. Trong lúc đó, một đơn vị địch xuất hiện từ vùng Đại Nẵng ở phía tây bắc thị xã với ý định quấy rối để hỗ trợ cho hai nỗ lực trên.

        Cánh quân thứ 1 đánh Yếu khu Phú Long không vào được còn bị thiệt hại rất nhiều. Thiếu úy Hải chỉ huy các lực lượng trấn giữ Yếu khu đã được nổi tiếng tại tiểu khu là người hùng của trận đánh.

        Cánh quân thứ 2 cúa địch không đánh vào chính diện tuyến án ngữ của Đại đội ĐPQ 127 nằm hướng lên một bãi tha ma mênh mông, lại bọc bên trái xâm nhập vào ấp Kim Hải đánh vào sau lưng đại đội này. Nhưng khi đánh, địch không làm chủ được tình hình. Ngay sau đó Tiểu khu đưa đại đội Dân sự Chiến đấu Lương Sơn và Chi đội cơ giới lên tiếp viện đánh đón địch vào ấp Kim Hải. Ấp này nằm sát bờ bể nên địch không có lối thoát, chúng đào hố tử thủ ngay trong ấp. Sáng hôm sau tiểu khu giao Trung úy Lữ Tây Tựu dẫn Trung đội tình báo ĐPQ và Trung đội thám sát tỉnh lên tăng viện. Các lực lượng của ta mở cuộc bao vây xiết địch gọn trong ấp không cho chúng lan rộng sang những khu khác. Liên Trung đội tình báo và thám sát lại được chỉ định đánh vào ấp thanh toán địch, một trận đánh khó khăn và quyết liệt đã xảy ra. Liên Trung đội này đã dùng lựu đạn để đánh với địch ẩn nấp trong các hầm hố. Trong trận này. riêng Liên Trung đội tình báo và thám sát đã hạ sát tại đây 27 địch, đoạt 2 B.40, 1 trung liên, 5 AK.47, 3 súng lục và 17 súng truờng. Ta chết 2 bị thuơng 7. Sau trận đánh này, nhà cửa trong ấp Kim Hải bị hư hại rất nhiều. Tượng Phật dựng ở đầu ấp bị bắn bể hư cả đầu. Khác với khu ấp Phú Trinh, các nhà cửa phần lớn bị thiệt hại bởi bom và đại bác. khu ấp Kim Hài bị hư hại phán nhiều do những vết đạn của 2 bên bắn qua lại.

        Cũng trong trận này phi trường Phan Thiết bị địch pháo kích 9 BKP 82 ly, 3 quả lạc ra ngoài còn 6 quả trúng đích vào 1 kho đạn của quân đội việt Nam. Hon 300 tấn đạn gồm 200 đạn đại bác 105. 4.2 và số còn lại đạn bộ binh bị phát nổ đến 8 giờ sáng hôm sau mới hết. Các mảnh đạn văng cả vào những căn trại của Hoa Kỳ tại phi trường làm hư hại chút ít. Căn nhà đợi của hãng Air Việt Nam bị cháy rụi vì mảnh đạn văng tới. Một số xe cộ vũ khí, máy truyền tin cũng bị cháy theo.

        Qua ngày 26.2 trận này mới chấm dứt hẳn.

        Kết quả.

        Thiệt hại ta:

        - Chết 9, bị thương 65.

        - Vũ khi mất 2 các bin.

        - Cháy 300 tấn đạn, 1 đại liên, 1 trung liên, 1 máy VR 19, 2 GRC.9, 5 điện thoại, 1 ăng ten, 1 Jeep, 1 dodge, 1 móc hậu chứa nước, 1 xe vận tải Fargo.

        Thiệt hại địch:

        - Chết 138.

        - Bị bắt 10 (1 bi thư Huyện ủy Hàm Thuận kiêm Thị ủy Phan Thiết).

        - Tịch thu 1 súng cối 82 ly. 3 trung liên, 6 B.40. 1 B.41, 1 đại liên và 31 súng cá nhân đủ loại.

        Đợt tấn công thứ tư.

        Xảy ra lúc 1 giờ sáng ngày 12.3. Trận này ta thua. Địch đã đánh bật quân trú phòng ra khỏi Yếu khu Phú Long. Quân trú phòng lần bị thua này cũng là các đơn vị dự trong trận trước đã thắng khi địch đánh vào Yếu khu. Duy chi có đổi cấp chỉ huy là Thiếu úy Hải bị đau bệnh tả được về tiểu khu trị bệnh và thay thế bằng một sĩ quan khác. Binh sĩ mất tin tường ở sĩ quan này trong dịp địch tấn công đầu Tết Mậu Thân vào thị xã nên khi địch đến đánh binh sĩ mất tinh thần rút lui bỏ đồn. Vị sĩ quan này không trấn giữ được. Lần đánh Phú Long này địch cũng sử dụng những thành phần Việt cộng đánh lần trước nhưng sở dĩ thắng là địch điều nghiên kỹ hơn. Đó cũng là một lý do mà nguời ta quy trách một phần cho sự thất bại. Lực lượng trú phòng rút lui thiệt hại 5 người chết, 45 bị thương.

        12 giờ trưa cùng ngày, ta mở cuộc hành quân tái chiếm Phú Long vả chia quân làm hai cánh: cánh 1, do tiểu đoàn 3/44 và Chi đoàn 4/8; cánh 2, do hai Đại đội Dân sự chiến đấu Lương sơn đánh gọng kìm. Lực lượng phản công 12 chết. Tái lập an ninh tại Yếu khu Phú Long trong ngày.

        Cách đây 30 năm, quân và dân cả nước ta mà trực tiếp là quân dân miền Nam đã ghi một mốc son trong lịch sử chống đế quốc Mỹ xâm lược

        Tháng 12 năm 1967, Bộ Chính trị họp quyết định mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt ở miền Nam. Thời cơ phát động cuộc tiến công là nhân ngày Tết Mậu Thân năm 1968 nhằm lúc địch sơ hở, dùng lực lượng tinh nhuệ, trong dó có Bộ đội đặc công, tập kích vào thành phố, phát động quần chúng nổi dậy, giáng một đòn quyết định vào ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ...

        Thay mặt cán bộ chiến sĩ Binh chúng đặc công, trong cuộc hội thảo khoa học này tôi xin tham luận một số vấn đề xoay quanh việc sừ dụng đặc công trong "Tết Mậu Thân năm 1968.

        Binh chủng đặc công thành lập ngày 19 tháng 3 năm 1967. Bác Hồ, Trung ương Đảng và Quân ủy trung ương quyết định thành lập Binh chủng thời điếm này với ý định trước mắt là sử dụng đặc công như một lực lượng xung kích trong tổng tiến công. Nắm vững quyết tâm của Bộ Chinh trị và Quân ủy trung ương, Binh chủng Đặc công đã khấn trương xúc tiến mọi công tác chuẩn bị để tham gia cuộc Tổng tiến công.

        Công tác chuẩn bị lực lượng trước tiến công

        Ở miền Bắc, năm 1967 Binh chủng Đặc công đã tuyển được 3.835 cán bộ chiến sĩ trong đó có 457 cán bộ từ trung đội trưởng đến tiểu đoàn trường, tập trung huấn luyện sát với yêu cầu của tổng tiến công như đánh các căn cứ, hậu cứ, kho tàng, sân bay, đánh thành phố, đánh độc lập và hiệp đồng... đã tăng cường cho chiến trường 2.563 cán bộ chiến sĩ, tổ chức thành một tiểu đoàn, 40 đội, 7 khung cán bộ tiểu đoàn, 30 khung cán bộ đại đội.

        Ở các chiến trường miền Nam, đến cuối năm 1967 lực lượng đặc công biệt động đã có hàng vạn chiến sĩ gồm 1 trung đoàn, 2 đoàn (tương đương trung đoàn), 21 tiểu đoàn. 58 đội và hàng trăm trung đội, tiểu đội. Lực lượng đặc công đã tổ chức thành hệ thống, có lãnh đạo chỉ đạo từ trên xuống dưới để làm tham mưu cho chỉ huy các mặt trận và các đơn vị trong xảy dựng và tác chiến.

        Bộ Tư lệnh Đặc công cùng các mặt trận đã tham mưu cho Bộ điều chỉnh lực lượng để bố trí trên các địa bàn chiến lược. Đến cuối năm 1967, tại vùng ven Sài Gòn, các phân khu 1, 2, 3, 4, 5 có từ một đến hai tiểu đoàn bộ binh mũi nhọn trang bị nhẹ và mạnh, được huấn luyện chiến thuật đặc công. Trong nội thành Sài Gòn (Phân khu 6) có 11 đội biệt động, các đơn vị tự vệ mật, công an và các đội công tác vũ trang. Đặc công và biệt động Sài Gòn đã xây dựng được hệ thống hành lang, bàn đạp, cơ sở nhân dân trong nội thành, vùng ven và quanh các mục tiêu quan trọng gồm 19 cơ sở chính trị, 225 gia đình cơ sở, 400 điểm giấu ém quân, vũ khí và lương thực...

        Tại Huế, trong nội thành và vùng ven có 3 tiểu đoàn đặc công và 10 đội biệt động. Nhân dân các khu vực Viễn Chinh, Đức Thái, Mực Tra, Dương Mông... đã chuẩn bị sẵn sàng lương thực và hàng trăm hầm bí mật để giấu ém bộ đội đặc công sát mục tiêu tiến công.

        Ở các thành thị khác trên toàn miền Nam, các đơn vị đặc công của Miền, các quân khu, sư đoàn, trung đoàn chủ lực và đặc công các tỉnh, huyện đều được luồn ém sẵn ờ những khu vực trọng điểm, những mục tiêu quan trọng.

        Giáp Tết Mậu Thân, các đơn vị đặc công và biệt động đã được lệnh phân tán thành nhiều tổ, bằng nhiều đường khác nhau hòa nhập vào dòng người di sắm tết, bí mặt ém quân, vũ khi, đạn dược vào các gia đình cơ sở hoặc các vị trí tập kết cuối cùng, đồng thời trinh sát lại mục tiêu lần cuối. Hàng vạn cán bộ chiến sĩ đặc công, hàng trăm tấn vũ khí đặc chủng đã được bố trí cất giấu ngay trong lòng địch. Bộ đội đặc công như những mũi dao nhọn sẵn sàng đâm thẳng vào yết hầu của địch khi có lệnh tiến công.

       
        Bộ đội đặc công biệt động là mũi nhọn xung kích trong tổng tiến công.

        Đêm 30 rạng ngày 31 tháng 1 năm 1968, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân dân ta nổ ra mạnh mẽ, quyết liệt, đổng loạt ở Sài Gòn, Huế và nhiều thành phố, thị xã, thị trấn miền Nam.

        Tại Sài Gòn, lúc 2 giờ sáng ngày 31 tháng 1, Đội biệt động số 11 gồm 17 chiến sĩ do đồng chí Ngô Thành Vân chỉ huy đã tiến công đại sứ quán Mỹ và chiếm được lầu hai của sứ quán. Đến 9 giờ cùng ngày, quân cảnh Mỹ dùng trực thăng đổ xuống sân thượng phản kích quyết liệt. Do không có lực lượng tiếp ứng nên 16/17 chiến si đã anh dũng hy sinh ta không giữ được mục tiêu.

        01 giờ sáng 31 tháng 1. Đội biệt động số 3 do đồng chí Bá Thanh chi huy gồm 15 chiến sĩ (có một nữ) đã tiên công "dinh Độc Lập", địch chống trả quyết liệt. Đến 5 giờ sáng tám chiến sỉ hy sinh, bốn bi thương, còn ba chiến sĩ vẫn bám trụ kiên cường đến sáng. Cũng vì không có lực lượng tiếp ứng nên ta phải rút quân. Đồng chí Nguyễn Thị Chín bị địch bắt và tra tấn dã man nhưng chị vẫn giữ vững khí tiết người chiến sĩ cách mạng

        Cũng đêm 30 rạng ngày 31 tháng 1, đồng chí Đỗ Tấn Phong chỉ huy các đội biệt động 6, 7, 9 (27 người) tiến công Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn. Sau 15 phút ta làm chủ cổng số 5 và một phần mục tiêu, đến 9 giờ sáng, địch phản kích quyết liệt, ta bị thương vong nhiều nên phải rút.

        Cũng đêm 30 rạng ngày 31 tháng 1, đồng chí Nguyến Văn Tăng chi huy Đội biệt động số 4 (11 người), sau it phút tiến công đã chiếm giữ được đài phát thanh 3 giờ. Ngay sau đó. địch phản kích. Ta bị thương vong 10 đồng chí nên phải rút lui sau khi đã phá hủy đài phát thanh.

        Ở vòng ngoài Sài Gòn, đặc công và biệt động cùng bộ binh đánh phá Tổng kho Hạnh Thông Tây, căn cứ Bộ Tư lệnh Pháo binh Cổ Loa, Bộ Tư lệnh Thiết giáp Phù Đổng, sân bay Tân Sơn Nhất, huyện Nhà Bè, Bộ Tư lệnh Hải quân, kho xăng dầu Nhà Bè, Thành Tuy Hạ...

        Tại Huế, lực lượng đặc công có 3 tiểu đoàn, 6 đội biệt động tham gia. Trước Tết các đơn vị hành quân theo nhiều hướng, vượt qua nhiều sông ngòi, đồn bốt địch đến vị tri tập kết an toàn, đúng thời gian quy định. Trên hướng bắc, đặc công, biệt động được giao nhiệm vụ cùng bộ binh đánh Sỏ chỉ huy sư đoàn bộ binh 1 cua địch ở Mang Cá, sân bay và khu kho ở Tây Lộc, khu Đại Nội. Hướng nam, đặc công cùng bộ binh đánh căn cứ trung đoàn thiết giáp ngụy ở Tam Thai và tiểu đoàn bộ binh Mỹ ở Nam Giao.

        Lực lượng đặc công, biệt động ở Huế không lớn, nhưng đã cùng 8 tiểu đoàn bộ binh đánh chiếm và làm chủ được 39 mục tiêu quan trọng trong thành phố. Lực lượng đặc công đã làm nòng cốt cho đánh chiếm các mục tiêu trên, phá hàng trăm xe tăng, xe quân sự, máy bay, tiêu diệt và bắt giữ gần một ngàn tên địch, cùng lực lượng vũ trang tại chỗ phát động quân chúng nổi dậy mạnh mẽ, rộng khắp, làm chủ nhiều khu vực dài ngay, có khu vực tới 25 ngày đêm trong đó có khu Đại nội. Từ 5 giờ sáng ngày 31 tháng 1, lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng đã phấp phới bay trên đỉnh cột cờ trước Ngọ Môn.
Tuy ở Huế sự hiệp đồng giữa đặc công và các tiểu đoàn bộ binh có khá hơn nhưng sự hiệp đồng đó vẫn chưa được chặt chẽ, chưa được tiếp sức kịp thời nên chưa phát huy được chiến quả bước đầu mà đặc công đã đánh chiếm như: Sở chi huy sư đoàn bộ binh 1 của địch, ta không đánh được chỉ bao vây suốt quá trình đánh Huế, sân bay và khu kho Tây Lộc cũng chỉ giữ được có 1 ngày.

        Tại các thành phố, thị xã, thị trấn khác trên toàn miền Nam, đặc công được giao nhiệm vụ nòng cốt đánh chiếm các mục tiêu hiểm yếu, quan trọng nhất như các tiểu khu, chi khu, biệt khu, tỉnh đường, quận lỵ, tòa hành chính, ty công an, cảnh sát, biệt kích, biệt động quân, các sở chỉ huy các cấp của Mỹ, ngụy, khu cố vấn, nhà lao .. Các loại mục tiêu trên, đặc công đã đánh chiếm, làm chủ toàn bộ hoặc một phần mục tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho quần chúng nối dậy diệt đầu sỏ, ác ôn, làm tan rã bộ máy ngụy quyền, giành quyền làm chủ trong một thời gian nhất định.

        Ngoài nhiệm vụ làm mũi nhọn đánh trong thành thị, đặc công còn được sử dụng đánh các sân bay: Tân Sơn Nhất, Biên Hòa (ngày 31-1): Xuân Thiều, Bà Rịa (ngày 5-1); Cù Hanh (ngày 7-2); Đông Tác (ngày 20- 2)... phá hủy hàng trăm máy bay, tiêu diệt hàng trăm giặc lái của địch, làm hạn chế sức cơ động trong tác chiến của chúng. Đặc công còn đánh hàng loạt kho tàng lởn của địch như: Hạnh Thông Tây, Nhà Bè. Long Bình (ngày 31-1), An Khê (ngày 17-2), Đèo Son (ngày 24-2) đốt cháy hàng trăm triệu tấn xăng dầu, bom đạn của địch, làm cho chúng lâm vào tình trạng khó khăn về hậu cần trong tác chiến. Riêng trận đánh Tổng kho Long Bĩnh đã làm cho các trận địa pháo “vùng chiến thuật 3" của địch bắn rất thưa thớt vì thiếu dạn. Đặc công còn đánh nhiều căn cứ xe tăng, thiết giáp, trận địa pháo binh, các cầu giao thông quan trọng. Đặc biệt, Đoàn đặc công nước 126 đã ngăn chặn vận chuyển đường thủy của địch trên sông Cửa Việt từ mấy tháng cuối năm 1967 đến đầu năm 1968, vây hãm cảng Cửa Việt, phá hủy 14 tàu địch, làm tắc nghẽn đoạn sông từ Thanh Xuân đi Cửa Việt.

     
        Về việc sử dụng đặc công biệt động trong Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thản 1968

        Từ giữa năm 1966 về trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn theo dõi từng bước trưởng thành của lực lượng đặc công. Đến giữa năm 1966, Người và Quân ủy trung ương đã đề cập tới việc thành lập Binh chủng đặc công. Cuối năm 1966, đồng chí Cao Pha - Phó cục trưởng Cục Nghiên cứu (Cục II) đã được phép trực tiếp báo cáo với Chủ tịch Hồ Chí Minh về tình hình xây dựng lực lượng và tác chiến của đặc công trên chiến trường. Tháng 1 năm 1967, đồng chí Cao Pha lại được phép trình bày về tác chiến đặc công trong Hội nghị Ban Chấp hành trung ương lần thứ 13. Đến tháng 2 năm 1967. Quân ủy trung ương quyết định thành lập Binh chủng đặc công và chính thức công bố vào ngày 19 tháng 3 năm 1967. Từ tháng 7 năm 1967, Bộ Chính trị đã có ý định rõ rệt sử dụng đặc công làm mũi nhọn (xung kích) đánh vào các thành thị miền Nam, mở đầu trong tổng tiến công. Điều ấy có thể khẳng định: Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Chính trị, Trung ương Đảng và Quân ủy trung ương - Bộ Quốc phòng đã suy nghĩ nhiều, đi đến quyết định xây dựng đặc công thành binh chủng để sử dụng ngay vào Tổng tiến công, khẳng định sự tin tưởng của Đảng và quân đội với lực lượng đặc công. Đó là những chủ trương đúng đắn, sáng tạo. phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

        Trên thế giới chưa có một cuộc tiến công chiến lược nào đồng loạt nổ ra trong cùng thời điểm, trên toàn chiến trường mà hướng chính là các thành thị - đầu não các cấp trong chiến tranh của đối phương như kiểu Việt Nam. Hơn thế nữa, họ có thể tập kích chiến lược nhưng phải bằng máy bay, tên lửa, pháo binh tầm xa, rồi giải quyết chiến trường bằng sức mạnh của binh chủng hợp thành. Nhưng ở Việt Nam vào thời điểm năm 1968, chúng ta chưa đủ khả năng tiến công địch dựa trên sức mạnh hỏa lực, trong khi thời cơ chiến lược và nhiệm vụ quân sự buộc chúng ta phải tiến hành cuộc tiến công và nổi dậy ở quy mô chiến lược để đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của địch thì việc sử dụng đặc công và các đơn vị bộ binh mũi nhọn làm nòng cốt trong Tổng tiến công là chủ trương đúng đắn, táo bạo có cơ sở khoa học. Vì chúng ta có chiến tranh nhân dân, có lực lượng đặc công trong ba thứ quân dược nhân dân che chở, có nghệ thuật quân sự độc đáo, lấy ít đánh nhiều, đánh gần, đánh nhanh, đánh bất ngờ, đánh liên tục gây cho địch thiệt hại nặng nề lại không tốn kém về vũ khi trang bị.

        Riêng về lực lượng đặc công, tuy còn non trẻ nhưng đã tham gia tổng tiến công với lực lượng tới hàng vạn người trên một không gian rộng hàng chục vạn ki-lô-mét vuông, đồng loạt tiến công trong cùng thời điểm vào những mục tiêu quan trọng thì đó là một điều kỳ diệu của nghệ thuật tác chiến độc đáo. Thượng nghị sĩ Mỹ Rô-bớt Ken-nơ-đi ngày 10 tháng 2 năm 1968 phải kinh ngạc kêu lên: “Tại sao nửa triệu lính Mỹ và 70 vạn lính ngụy Việt Nam cộng tác, có ưu thế hoàn toàn trên không và ngoài biển, được cung cấp quá đầy đủ và được trang bị những vũ khí hiện đại nhất, lại không có khả năng bảo vệ được một thành phố khỏi bị đối phương tiến công”¹.
Sở dĩ lực lượng đặc công biệt động hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trong Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968 là bởi có sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương đảng. Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng; sự che chở giúp đỡ tận tình của nhân dân cả nước, nhất là các địa bàn đặc công tác chiến; sự quán triệt sâu sắc nhiệm vụ của các cấp ủy đảng và chi huy các cấp của các lực lượng đặc công và các mặt trên nên đã tiến hành công tác chuẩn bị toàn diện, công phu, đưa một lực lượng lớn, khối lượng vũ khí trang bị lớn vào ngay trong hậu phương đối phương, bí mật, an toàn, đúng thời gian quy định mà đối phương không hay biết gì. Khi thực hành tác chiến thì lực lương đặc công có quyết tâm rất cao, rất dũng cảm, ngoan cường, kỹ thuật, chiến thuật giỏi và tinh nhuệ, khác phục mọi khó khăn, bằng mọi cách để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nhiều trận đánh chỉ còn một, hai người vẫn kiên quyết giữ mục tiêu khi chưa có lệnh rút lui.

        Việc hiệp đồng và bảo đảm cho tác chiến của bộ đội đặc công biệt động trên không gian rộng lớn với nhiều trận đánh, nhiều lực lượng và phương tiện vật chất trong điều kiện bí mật cũng là điều kỳ diệu. Điều đó chứng tỏ vai trò chỉ đạo của Bộ, của Bộ Tư lệnh đặc công, Bộ Tư lệnh các mặt trận rất tỉ mỉ, chặt chẽ và đặc biệt vai trò các cấp ủy đảng, các cơ sở và nhân dân các khu vực tác chiến rất quan trọng. Không có chiến tranh nhân dân, không có thế trận trên cả ba vùng chiến lược, không có nhân dân yêu nước của cả 2 miền Nam - Bắc thì không thể làm được điều đó, không thể có một “Tết Mậu Thân: chấn động địa cầu".

        Đã 30 năm qua, cuộc Tổng tiến công vả nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968 vẫn là một sự kiện nổi bật, một mốc son sáng chói trong lịch sử chống đế quốc Mỹ xâm lược, đáng để cho chúng ta và con cháu chúng ta tự hào, học tập, bạn bè thế giới khâm phục, chúng ta cũng biết ơn những người đã trực tiếp tham gia, nhất là những người đã hy sinh anh dũng trong Tổng tiến công để góp phần rút ngắn con đường đi đến giải phóng hoàn toàn miền Nam. thống nhất Tổ quốc, để ngày hôm nay chúng ta được hưởng hạnh phúc trong hòa binh, xây dựng đất nước từng bước đi lên chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

        Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước hào hùng của dân tộc ta có rất nhiều sự kiện to lớn được lịch sử ghi nhận như những mốc son chói lọi mà dư âm của nó vẫn còn vang vọng mãi trong lòng mỗi người chúng ta hôm nay và các thế hệ mai sau. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một sự kiện như thế.

        Trải qua 30 năm, đến nay ý nghĩa, vị trí, vai trò và tầm vóc lịch sử của sự kiện Tết Mậu Thân 1968 vẫn còn nguyên giá trị. Kỷ niệm 30 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy lịch sử này, chúng ta cùng nhau nhớ lại, hồi tưởng và suy ngẫm để không chỉ tự hào về đất nước ta, dân tộc ta mà thêm một lần nữa cùng nhau khẳng định tài nghệ của Đảng và Bác Hồ trong việc lãnh đạo đất nước tiến hành đấu tranh vũ trang chống chiến tranh xâm lược thực dân mới của Mỹ: đồng thời cũng tìm ra những kinh nghiệm thực tiễn quý báu cho sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, cũng như cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay.

        Khi xác định ý nghĩa của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, chúng ta có thế khẳng định: đây là một đòn chiến lược quyết định đánh thắng chiến lược “chiến tranh cục bộ", một cố gắng quân sự lớn nhất của Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Bằng đòn chiến lược tổng tiến công và nổi dậy trên cả 3 vùng: đô thị, nông thôn đồng bằng và rừng núi, ta đã đưa chiến tranh vào sâu trong thành phố, tiêu diệt và phá hủy nhiều binh lực và phương tiện chiến tranh của Mỹ - ngụy, làm tan rã chính quyền phản động ở nhiều nơi, giữ vững và phát triển thế chủ động của ta. mở rộng vùng giải phóng. Thắng lợi mà cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đã giành được vào thời điểm của miền Nam có tới 486.000 lính Mỹ, 57.800 quân chư hầu, 650.000 quân ngụy với nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại như mảy bay, xe tăng, pháo binh (riêng pháo binh chúng có tới 111 tiểu đoàn với 1.936 khẩu pháo các loại)... là một thắng lợi mang tầm vóc chiến lược, vượt ra ngoài dự đoán của quân xâm lược. Chiến thắng đó đã làm thay đổi cục diện chiến tranh theo hướng có lợi cho ta, chứ không như Phó đại sứ Mỹ ở Sài Gòn đa tuyên bố đầy lạc quan là: “Chúng ta sẽ nghiến nát kẻ thù bằng sức mạnh tuyệt đối của lực lượng vũ trang Mỹ và đồng minh”.

        Là hỏa lực chủ yếu của lục quân và hòa lực mặt đất chủ yếu của quân đội ta, hỏa lực pháo binh đã giữ một vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc Tống tiến công chiến dịch này, chi viện đặc biệt cho các lực lượng vũ trang chiến đấu, hỗ trợ đồng bào nổi dậy, góp phần làm nên thắng lợi vang dội của quân – dân miền Nam trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Đòn hỏa lực mà bộ đội pháo binh giáng lên đầu quân xâm lược và bè lũ tay sai bán nước là đòn hỏa lực mạnh, mang tính chiến lược nằm trong ý định thống nhất của cuộc Tổng tiến công.

        Thực hiện nghị quyết Bộ Chính trị tháng 12 năm 1967 và lời kêu gọi của Bác Hồ: “Tiến lên toàn thắng ắt về ta”, trong khi thế cả nước nhộn nhịp chuẩn bị cho một cuộc tổng công kích lớn. từ tháng 10 năm 1967 Binh chủng Pháo binh đã tích cực, khẩn trương, chuẩn bị trước về mọi mặt để tham gia đòn tiến công chiến lược lịch sử, nhất là khẩn trương chuẩn bị lực lượng pháo binh trên các chiến trường.

        Vể chuẩn bị lực lượng

        Song song với việc củng cố, ổn định biên chế pháo binh trong các trung đoàn bộ binh, sư đoàn bộ binh trong lực lượng vũ trang 3 thứ quân, điều chỉnh lực lượng pháo binh giữa các mặt trận, quân khu, Bộ tư lệnh Miền, Binh chủng đã khẩn trương đưa nhiều đơn vị pháo phản lực, pháo xe kéo từ miền Bắc vào các chiến trường miền Nam, đưa lực lượng pháo binh tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tăng lên đáng kể. Cụ thể:

        - Khẩn trương xây dựng các đơn vị pháo hỏa tiễn H12 cho Nam Bộ, điều 2 trung đoàn 40 và 208 pháo mang vác cho chiến trường B2 và B3, điều chỉnh các tiểu đoàn ĐKB lẻ giữa B5 và B4.

        - Đưa hai Trung đoàn 675 và 16 pháo xe kéo từ miền Bắc vào chiến trường, đưa tiểu đoàn ĐKB, Trung đoàn 208 hành quân bằng cơ giới từ Hà Tĩnh vào B3 kịp thời gian, sẵn sàng tham gia chiến đấu.

        - Ở miền Đông Nam Bộ: có Đoàn 69 - pháo binh Miền gồm 3 trung đoàn pháo mang vác trang bị ĐKB và cối 120, đó là Trung đoàn pháo 724, 208 và Trung đoàn pháo 96 (mới hành quân từ Tây Nguyên vào) và 10 tiểu đoàn cối, ĐKZ, súng máy cao xạ ở các đơn vị trực thuộc khác.

        - Các quân khu 6, 7, 8 có có các tiểu đoàn cối, ĐKZ. Quân khu 9 có Trung đoàn pháo 6. Bộ Tư lệnh Quân khu 5 có 3 trung đoàn pháo. Trung đoàn 575 (có Tiểu đoàn 9 trang bị súng cối và 2 tiểu đoàn ĐKB từ miền Bắc vào tháng 5 năm 1967). Trung đoàn 577 nguyên là Trung đoàn pháo 68 và Trung đoàn pháo 4 thuộc Sư đoàn bộ binh 2.

        - Mặt trận đường 9 - Khe Sanh có 5 trung đoàn pháo: 3 trung đoàn pháo xe kéo là Trung đoàn pháo 164, 204 và Trung đoàn pháo 675 (mới vào đầu 1968), 2 trung đoàn pháo phản lực ĐKB 84 và 45; một tiểu đoàn BM 14 (thuộc Trung đoàn pháo 16).

        Về chuẩn bị chiến trường

        Cùng với nhân dân và lực lượng vũ trang trên toàn miền, bộ đội pháo binh đã tiến hành nhiều mặt công tác chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy như trinh sát nắm địch, tổ chức thông tin liên lạc, vận chuyến đạn, chuẩn bị đường, do đạc địa hình chiến đấu, mọi công việc diễn ra hết sức bí mật, khẩn trương. Binh chúng Pháo binh đã gửi vào các chiến trường hàng trầm tấn khí tài, dụng cụ, phụ tùng thay thế cho xe pháo, hàng chục tấn thuốc men, nhu yếu phẩm nên đã giảm được khó khăn, tạo ra những điều kiện thuận lợi cho các đơn vị pháo binh bước vào chiến đấu, nhất là với các đơn vị mới được thành lập cũng như mới đưa từ miền Bắc vào. Với kết quả của công tác chuẩn bị trên, pháo binh đã tạo được thế trận rộng khắp, phát huy được khả năng chiến đấu của đơn vị có trong lực luợng pháo binh 3 thứ quân; kết hợp được hỏa lực pháo xe kéo với pháo mang vác, pháo cơ động với pháo tại chỗ... trên khắp chiến trường miền Nam.

        Về đòn tập kích hỏa lực mang tính chiến lược của pháo binh

       Đợt 1 (từ ngày 30 đến ngày 31 tháng 1)

        Trong đợt 1 của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy, ngay đêm giao thừa Tết Mậu Thân (đêm 30 rạng ngày 31-1-1968) vào lúc 0 giờ 30 phút với lực lượng 56 tiểu đoàn pháo trên miền Nam (không kể các loại pháo cối nhỏ), bao gồm: 30 tiểu đoàn ĐKB, 20 tiểu đoàn pháo rãnh xoắn cỡ từ 85 đến 130mm, 1 tiểu đoàn A12, 1 tiểu đoàn H12, 1 tiểu đoàn BM14 và 3 tiểu đoàn cối 120, pháo binh ta đã nổ súng mở mần cho cuộc tổng tiến công, đồng loạt bắn vào 42 sân bay, 65 sở chỉ huy, 24 căn cứ lớn nhỏ và nhiều mục tiêu quan trọng khác của địch nằm rộng khắp toàn miền Nam, chi viện đắc lực cho các lực lượng vũ trang nhân dân ta tiến công, hỗ trợ nhân dân nối dậy ở 4 thành phố, 3 thị xã, và hàng trăm căn cứ lớn mà trọng điểm là Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng.

        - Tại chiến trường B1 (Đà Nẵng); đêm giao thừa (30-1-1968), Trung đoàn pháo 575 và Trung đoàn pháo 577 pháo kích dữ dội vào sân bay Đà Nẵng và một số căn cứ quân sự địch ở Tuần Dưỡng, Cám Rơi phá hủy 50 máy bay, thiêu cháy 3 bể dầu lớn, phá hỏng trên chục khẩu pháo, diệt hàng trăm tên địch.

        - Tại chiến trường B2 (Nam Bộ); vào lúc 2 giờ ngày 31 tháng 1 (sau giao thừa hai giờ) các đơn vị thuộc Đoàn 69 - pháo binh Miền tập kích hỏa lực mãnh liệt vào các mục tiêu quan trọng của địch như: sân bay, các căn cứ quân sự, các trận địa pháo, kho tàng gây cho địch nhiều tổn thất nặng nể. Trung đoàn pháo binh 96 dùng pháo ĐKB tập kích vào Lai Khê, Dầu Tiếng, Phú Lợi - căn cứ Lữ đoàn 3 thuộc Sư đoàn 1 - "Anh cả đỏ" của Mỹ, không cho chúng đưa quân về Sài Gòn ửng cứu. Bằng 270 viên đạn ĐKB. pháo binh ta đã tiêu diệt nhiều sinh lực, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của chúng, buộc lữ đoàn này tư thế sẵn sàng lên đường cứu nguy cho Sài Gòn và các khu khác phải xin viện cứu nguy cho chính mình. Trung đoàn pháo binh 724 (pháo ĐKB) phối hợp Sư đoàn bộ binh 5 tập kích sân bay Biên Hòa. Đây là một cân cứ không quân lớn của Mỹ -  ngụy ở vùng 3 chiến thuật. Bằng 42 khẩu ĐKB của trung đoàn cùng với các loại pháo cối của sư đoàn 5, pháo binh ta đã trút bão lửa xuống sân bay Biên Hòa, gây nên những đám cháy lớn và tiếng nổ liên tục kéo dài đến cả hai ngày sau, làm cho sân bay bị hư hỏng nặng, buộc phải ngừng hoạt động nhiều ngày để khác phục. Cũng vào lúc 3 giở sáng ngày 31-1- 1968, Tiểu đoàn pháo 2, Trung đoàn 28 đã phóng 100 viên đạn ĐKB vào căn cứ Đồng Dù; Trung đoàn 724 đã bắn gán 200 viẻn ĐKB vào căn cứ Phước Vĩnh, Bình Long tiêu diệt nhiều sinh lực, hòa khí của địch.

        - Tại chiến trường B3 (Tây Nguyền): vào lúc 0 giờ 55 phút, ngày 31-1- 1968 Trung đoàn pháo 40 cùng các đơn vị pháo binh khác đã đồng loạt nổ súng vào quân Mỹ - ngụy ở thị xã Plây Cu, Kon Tum, các sân bay A Ria, Đắc Tô và Sở chi huy Sư đoàn 23 . làm sập 25 nhà lính, phá hủy 13 trực thăng, 6 máy bay vận tải, bắn cháy 1 kho xăng, phá hủy 2 pháo và diệt hàng trăm tên địch.

     
        - Trên chiến trường B4: Pháo binh ta có ba tiểu đoàn 32, 33, 34 pháo ĐKB cùng các đơn vị súng cối. ĐKZ của các trung đoàn bộ binh. Đúng 2 giờ 30 phút ngày 30-1-1968, pháo binh đồng loạt bắn mãnh liệt vào sân bay Phú Bài, khu đóng quân của trung đoàn thiết giáp ngụy, trung đoàn ky binh bay Mỹ, các căn cứ: La Vang, Ái Tử, Đông Hà.

        - Tại chiến trường B5: Pháo binh đuờng 9 - Khe Sanh đã bắn giòn giã, chi viện tích cực cho bộ binh giữ các chốt Bạch Cầu, Đại Độ, đánh địch hành quân dã ngoại ở Mai Xá Chánh, vây ép địch ở căn cứ Tà Cơn...

 
        Bị giáng đòn hỏa lực mạnh, bất ngờ vào đúng đêm giao thừa - thời điểm mà quân Mỹ - ngụy chủ quan, sơ hở nhất, nên chúng đã bị động lúng túng đối phó và bị tổn thất nặng nề. Trên khắp miền Nam, đặc biệt là ở các thành phố, thị trấn, thị xã, pháo binh ta đã trút bão lửa xuống đầu thù, bắn vào nhiều mục tiêu quan trọng, cơ quan đầu não của địch như: dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham mưu ngụy, các bộ tư lệnh quân đoàn, sư đoàn, lữ đoàn Mỹ - ngụy, căn cứ quân sự, nhiều sân bay, trẬn địa pháo địch.

        Trong lúc địch đang choáng váng trước đòn đánh hiểm, bất ngờ của pháo binh ta trên toàn miền thì tiếp ngay sau đó, kế từ ngày mồng một Tết, pháo binh ta tiến công liên tục, thực hiện “đánh bồi”, "đánh nhồi" làm cho địch càng choáng váng, lúng túng, bị động dối phó để tiêu diệt nhiều hơn, tan rã nhanh hơn. Điển hình như: trận tập kích hỏa lực mãnh liệt vào sân bay Biên Hòa (ngày 31 tháng 1), Tân Sơn Nhất (ngày 18 tháng 2) của pháo binh miền Đông Nam Bộ, bắn phá sân bay Phú Bài, sân bay Đắc Tô, Cù Hám, A Ria, Hòa Bình ngày 31 tháng 1 của pháo binh Tây Nguyên; các trận tập kích vào trung tâm huấn luyện Đống Đa, sở chi huy của sư đoàn bộ binh 1 ngụy, sư đoàn bộ binh 3 Mỹ, các căn cứ La Vang, Ái Tử ngày 1 đến 2 tháng 2 năm 1968 của pháo binh Trị Thiên - Huế; các trận hiệp đồng với bộ binh đánh vào thị xã Kon Tum, Buôn Ma Thuột, Plây Cu. Pháo binh chi viện cho bộ binh, xe tăng tiến công cứ điểm Làng Vây ngày 6-2-1968, tham gia vây ép cứ điểm Tà Cơn của pháo binh mặt trận Đường 9 - Khe Sanh; các trận tập kích căn cứ Lai Khê, Đồng Dù, Phú Lợi trong các ngày 17 đến 22 tháng 2 và 1-3-1968 của pháo binh chiến trường B2. Những trận pháo kích của ta diễn ra không thành quy luật, gây cho địch lúng túng tìm ra cách đối phó hiệu quả.

        Như vậy, trong vòng 60 ngày đêm của đợt 1 cuộc Tổng tiến công kể từ đêm 30 tháng 1 (đêm giao thừa) đến 31-3-1968, pháo binh miền Nam đã đánh 652 trận độc lặp và hiệp đồng lớn, tính trung bình mỗi ngày đánh 11 trận. Kết quả pháo binh ta đã diệt hàng ngàn tên Mỹ - ngụy, phá hủy hàng trăm máy bay các lọại ở 42 sân bay trên toàn miền Nam, trong đó sân bay Tân Sơn Nhất bị đánh tới 12 lần, có tuần bị đánh 9 lần, riêng 2 sân bay Cam Ranh và Phù Cát từ trước chưa bị đánh lần nào thì nay củng bị đánh nhiều lần; bị pháo binh ta bắn cháy 242 kho hậu cần, trong dó có kho chứa hàng vạn lít xăng. Pháo binh còn bắn chìm 47 tàu chiến và vận tải, phá hủy 159 khấu pháo của địch gồm các loại từ 105 dến 175mm. đặc biệt đợt này pháo binh đã chi viện tích cực, bảo đảm cho bộ binh chiến dấu trong nội thành, làm chủ thành phố Huế trong 25 ngày đêm.

        Có thế nói, sau hơn 2 tháng tiến công và nổi dậy, ta đã thu được thắng lợi vô cũng to lớn, tạo nên một bước ngoặt quan trọng đế tiến lên giành thắng lợi quyết định cho cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam.

 
       Đợt 2 (tháng 3 đến tháng 6 năm 1968)

        Thực hiện nghị quyết Bộ Chính trị (tháng 4 năm 1968) đợt 2 tổng tiến công và nổi dậy bắt đầu từ ngày 4 tháng 5 năm 1968. Mặc dù địch đã có chuẩn bị trước, tập trung 2/3 lực lượng Mỹ và toàn bộ lực lượng tổng trù bị của quân ngụy để cố thủ các thành phố lớn. nhất là vùng xung quanh Sài Gòn, nhưng ta đã thừa thắng xốc tới. đồng loạt đánh vào 30 thành phố, thị xã, 70 thị trấn, quận ly, chi khu quân sự, 27 bộ tư lệnh quân đoàn, sư đoàn, lữ đoàn Mỹ - ngụy, 40 sân bay và các kho tàng quan trọng khác...

        Để chi viện cho các lực lượng tổng tiến công đợt 2, đêm 4 rạng ngày 5-5-1968, pháo binh trên khắp các chiến trường miền Nam lại đồng loạt nổ súng đánh vào 32 thành phố, thị xã, thị trấn, các quận ly, các sở chỉ huy, chi khu quân sự địch.

        - Tại chiến trường Bl: Pháo binh đã đánh vào sân bay: Đà Nẵng. Nước Mận, Chu Lai, Xuân Thiều... quận lỵ Thiếu Nhơn, cụm cứ điểm Hà Tân, chi viện cho quần chúng nổi dậy.

        - Ở chiến trường B2: Đế hoàn thành nhiệm vụ trên giao, pháo binh đã kiên quyết luồn sâu, phối hợp cùng bộ binh, đặc công, biệt động đánh phá liên tục vào các cơ quan đầu não và căn cứ quan trọng nhất của Mỹ -  ngụy ở trung tâm Sài Gòn và vùng lân cận như: Dinh tổng thống, Bộ Tống tham mưu, Sứ quán Mỹ, Bộ Tư lệnh biệt khu, các căn cứ Phú Lợi, Đồng Dù, Lai Khê, Dầu Tiếng, Bình Long Phục vụ đắc lực cho các mũi đấu tranh chính trị và các hoạt động vũ trang.

        - Ở chiến trường B3: Pháo binh Tây Nguyên đã đánh 201 trận, diệt hàng trăm tên địch, phá hủy 276 máy bay, 204 xe cơ giới, 74 pháo, 16 kho xăng, 1 kho đạn... nằm trên các khu vực Plây cần, Plây Cu, Buôn Mê Thuột.

        - Trên chiến trường B4: Ngày 5-6-1968 pháo binh đồng loạt bắn vào các căn cứ La Vang, Ái Tử, Mai Lĩnh, thị xã Quảng Trị, quận lỵ Hải Lăng, sân bay Tây Lộc... đáng chú ý trong đợt này pháo binh đã đánh nhiều trận để phối hợp chiến trường, tập kích hỏa lực vào trung tâm xe tăng số 6, trung đoàn ky binh bay của Mỹ và nhiều căn cứ quân sự quan trọng khác; trong đó có trận ngày 29-5-1968 bằng 12 viên đạn ĐKB ta đã bắn trúng khu đỗ máy bay các loại kho tàng của địch, gây cháy nó dây chuyền nhiều máy bay, xe cơ giới cháy suốt đêm, kéo dài sang ngày hôm sau.

        - Tại chiến trường B5: Pháo binh đã chi viện cho bộ binh vây ép cứ điểm Tà Cơn và đánh địch rút chạy, độc lập tập kích hỏa lực vào các căn cứ quan trọng như: điểm cao 88, Hồ Khê (ngày 14 tháng 5), cảng Cửa Việt (ngày 28 tháng 5), Đông Hà (ngày 20 tháng 6). Điển hình là ngày 26 tháng 6 ta dùng 4 khẩu pháo 130mm bắn trúng vào kho xăng, kho đạn địch, gây nổ lớn, phá hủy 100 xe quân sự, 6 máy bay, 6 pháo 105 và 155 chế áp sở chì huy của sư đoàn thủy quân lục chiến, làm tê liệt sân bay suốt 28 giờ.

        Tóm lại, trong 2 đợt tiến công và nổi dậy, pháo binh đã tham gia chiến đấu 2.030 trận, bao gồm 426 trận hiệp đồng và 1614 trận dộc lập tiêu diệt hàng nghìn địch, phá hủy 385 pháo cối, 2.149 máy bay, 2.064 xe cơ giới, 508 kho tàng các loại...

 


        Tuyến chi viện chiến lược Đường mòn Hổ Chí Minh với 3 nhiệm vụ:

        - Là một tuyến vận tải quân sự chiến lược.

        - Là một hướng chiến trường trọng yếu.

        - Là một căn cứ chiến lược của các chiến trường của ta và Bạn.

        Suốt 16 năm ròng, ta đã tiến hành một cuộc chiến tranh chống ngăn chăn quyết liệt, thực hiện thành công công cuộc chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho tiền tuyến lớn miền Nam.

        Tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn thực sự là thảm họa đối với đế' quốc Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Lúc bấy giờ Đại sứ Mỹ E.Buker sau khi nhận chức đã gửi điện lên Tổng thống Hoa Kỳ nói: "Nếu Hoa Kỳ cắt đứt được Đường mòn Hồ Chí Minh, tôi nghĩ rằng Việt cộng sẽ chết khô. Điều duy nhất khiến cho Việt cộng hoạt động được là do tiếp tế khí giới, đạn được, lương thực đưa từ Hà Nội vào". Trên cơ sở tư duy đó, đế quốc Mỹ đã đặt vấn đề phải ngăn chặn bằng được việc chi viện theo tuyến Đường mòn Hồ Chí Minh thành một trong những mục tiêu chiến lược hàng đầu. Suốt 10 năm, từ 1965 đến 1975, Đường mòn Hổ Chí Minh liên tục là trọng điểm đánh phá của chúng, là chiến trường thực nghiệm chiến lược chiến tranh ngăn chặn bằng sức mạnh tống hợp, chiến tranh điện tử, chiến tranh hóa học..., hòng cô lập miền Nam, thực hiện mưu đồ chia cắt lâu dài nước ta.

        Về phía ta, Đảng và Nhà nước đã quyết định lấy nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho miền Nam là một mặt trận hàng đầu.

        Quân ủy trung ương, Bộ Tổng tư lệnh và Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã quyết định giao cho Bộ Tư lệnh Trường Sơn phối hợp chặt chẽ với các chiến trường ta, Bạn với tuyến sau, chủ động sử dụng các biện pháp hữu hiệu để đẩy mạnh hơn nữa công cuộc chi viện qua tuyến Đường mòn Hồ Chí Minh cho các chiến trường.

        Tích Iũy trong quá trình chỉ đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền Nam, từ tháng 6 năm 1967, nhân lúc đế quốc Mỹ đang đứng trước thế tiến, lùi đều khó và trong thời điểm rất nhạy cám của nam bầu cử Tổng thống Mỹ, Bộ Chính trị của Đàng ta đã có Nghị quyết đánh giá thế, lực của ta và của địch, đề ra chủ trương "Chuẩn bị đánh cho địch một đòn quyết định, giành thắng lợi to lớn, tạo nên sự chuyến biến nhảy vọt, buộc Mỹ phải thua về quân sự".

        Lả một tuyến vận tải quân sự chiến lược, năm 1967 là năm thứ ba, tuyến Đường mòn Hồ Chí Minh thực hiện vận chuyến cơ giới, là năm đạt được chỉ tiêu kế hoạch cao hơn hai năm trước đây về khối lượng, chất lượng, thời gian. Khối lượng vận chuyến vũ khí, đạn dược, lương thực đạt trên 7 vạn tấn, quân bổ sung được 14 vạn người, gồm 2 sư đoàn bộ binh, 6 tiếu đoàn binh chủng, dơn vị thực binh và các đơn vị đặc công.

        Cuối tháng 6 năm 1967, Bộ Tư lệnh Trường Sơn ra Hà Nội báo cáo với Bộ Tống tư lệnh về kết quà vận chuyển, hành quân, tác chiến của tuyến chiến lược Trường Sơn và nhận nhiệm vụ năm 1968. Cũng trong dịp này, Tư lệnh và Chính ủy Bộ Tư lệnh Trường Sơn được đến báo cáo với đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn. Sau khi nghe báo cáo, đồng chí Tổng Bí thư có phân tích nhiều vấn để trong nước, quốc tế. Ở đây, tôi chi trích một ý đồng chí Lê Duẩn nói: "Bộ Tư lệnh Trường Sơn thực hiện kế hoạch chi viện năm 1967 như vậy là tốt, đây là một trong các căn cứ để Bộ Chính trị hoạch định những vấn đề chiến lược mới trên chiến trường". Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một chủ trương chiến lược tuyệt mật. Ở cương vị của mình, mãi đến gần ngày mở đầu cuộc Tổng tiến công, chúng tôi mới nhận được chỉ thị. Tuy vậy, thông qua kế hoạch chi viện năm 1967, 1968, cộng với sự suy nghĩ về ý kiến anh Ba Duẩn trong buổi làm việc nói trên với Bộ Tư lệnh Trường Sơn, đã giúp cho chúng tôi có được những dự đoán có lợi cho việc thực hiện nhiệm vụ.

        Theo hướng đó, cuối tháng 11, tháng 12 năm 1967 và tháng 1 năm 1968 lại diễn ra một đợt vận chuyển mới sôi động hơn, cao hơn trong cuộc chi viện cho các chiến trường, từ đường 9 - Khe Sanh, Thừa Thiên - Huế, Khu V, Tây Nguyên, Nam Bộ, Trung Hạ Lào, Cam-pu-chia. Đặc biệt, đợt vận chuyến này, trong 12 tiếu đoàn xe vận tải nhập tuyến thì có đến 4 tiếu đoàn chở súng đạn B40, B41, 12,7 ly, đạn hỏa lực và 18 chiếc xe Gát-69 chở tiền đi thẳng đến ba Biên Giới. Từ đấy, trung đoàn thuyền máy tiếp chuyến bằng đường sông Sê Công từ At-ta-pư, đưa đến Kra-tiê trên sông Mê Công, thuộc đất Campuchia để giao cho B2.

        Khối lượng vật chất và binh lực chi viện thêm cho các chiến trường đợt này gổm 3 vạn tấn vật chất, 6 vạn quân bổ sung, 14 tiểu đoàn tăng, pháo.

        Chiến địch đường 9 - Khe Sanh nằm trong Tổng thế của cuộc Tổng tiến công, nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, nhưng là một hướng trọng yếu, vừa tiêu diệt địch để giải phóng đường 9 - Khe Sanh, vừa thu hút địch tạo thuận lợi cho các chiến trường lớn. Vì vậy, phải sử dụng vào đây một binh lực lớn, trong đó có một bộ phận vật chất và binh lực của đợt vận chuyến mới nói trên, đồng thời chuẩn bị hệ thống đường sá, cơ sở điều trị, tổ chức vận tải phục vụ chiến địch... Chiến địch đường 9 - Khe Sanh diễn ra 177 ngày, kể từ ngày 21 tháng 1 năm 1968. Suốt thời gian đó, tuyến chi viện Đường mòn Hồ Chí Minh đã đảm bảo mọi yêu cầu vật chất và phục vụ chiến đấu. Đường 9 - Khe Sanh được giải phóng, đã tạo điều kiện mở rộng được chính diện của tuyến Đường mòn Há Chí Minh, bao gồm cả đông, tây Trường Sơn, tạo cơ sở để bắt đầu mờ trục đường dọc Đông Trường Sơn.

        Đối với cuộc Tổng tiến công nối dậy ở hướng Thừa Thiẻn - Huế, khác với đường 9 là ở đây cách A Lưới - căn cứ chiến lược tuyến đường mòn Hổ Chí Minh hơn 100 km, đường sá tiếp cận chưa có. Khi bắt đầu chiến địch, bộ dội tự mang theo đủ cơ số đạn bộ binh, một ít lương thực, lúc vào thành phố Huế, chủ yếu dựa vào nhân dân tại chỗ. Khi tấn công và chiếm giữ cố đô Huế, anh Trần Văn Quang, anh Lê Chường gọi điện thoại cho Bộ tư lệnh Trường Sơn, yêu cẩu đưa công binh mờ đường 70, 71 và sửa đoạn đầu đường 12 cũ để kéo pháo vào phía tây Bình Điền và vận chuyển hàng hóa đi sâu vào phía Tà Lương. Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã thỏa mãn yêu cầu đó, góp phần phục vụ cho Thừa Thiên - Huế chiếm giữ Cố đô Huế. Đổng thời, sử dụng toàn bộ xe vận tải của Binh trạm 42 chở gấp lương thực và đạn dược với khối lượng trên 3.000 tấn, phục vụ hướng Thừa Thiên, điều 3 tiếu đoàn cao xạ 37 ly và 23 ly bảo vệ các tuyến đường trên, củng cố mạng thông tin tải ba từ Bộ tư lệnh Trường Sơn đến Bộ tư lệnh Trị Thiên, để hai bên liên lạc và liên lạc về Bộ Tổng tư lệnh.

        Quân, dân Thừa Thiên - Huế chiếm và giữ Cố dô Huế tuy chỉ kéo dài 25 ngày đêm nhưng được phối hợp với chiến địch đường 9 - Khe Sanh, đã tạo tiếng vang rất lớn đối với trong nước, ngoài nước. Đây là một đòn chiến lược để phân tán binh lực Mỹ - ngụy ở các chiến trường phía Nam, tạo thêm sự sa sút mạnh về tinh thần và ý chí của chúng. Đây cũng tạo thêm một nguồn động lực để Sài Gòn, các thành phố, thị xã và toàn bộ chiến trường miền Nam tiếp tục phát triển cuộc Tổng tiến công nổi dậy giành tháng lợi vang dội, chấn động cả thế giới. Trong lúc Mỹ, ngụy phải tập trung đối phó trên toàn bộ chiến trường miền Nam buộc chúng phái giảm đánh phá, ngăn chặn tuyến đường mòn Hổ Chí Minh. Do đó, bộ dội Trương Sơn, không những được cổ vũ, động viên tinh thần, ý chí mà còn lợi dụng được sơ hở của đối phương để đẩy mạnh tốc độ và quy mô vận tải hàng hóa, đảm bảo hành quân, bổ sung vật chất, binh lực cho tất cà các chiến trường. Do đó khối lượng vận tải vật chất và binh lực đạt cao hon s0 với 2 năm truớc đó. Việc đó, càng chứng tỏ mối quan hệ hữu cơ gắn kết giữa cuộc Tổng tiến công nổi dậy với Đường mòn Hổ Chí Minh chứng tỏ càng coi trọng và chăm lo phát triển suốt quá trình thì mới tạo được những bước ngoặt lịch sử.

         
        Đường mòn Hồ Chí Minh đồng thời là một hướng chiến trường trọng yếu để đối phó với cuộc chiến tranh ngăn chặn quyết liệt của Mỹ, ngụy chư hầu. Lực lượng phòng không, bộ binh và tất cả lực lượng tại chỗ trên tuyến Đường mòn Hố Chí Minh đã phối hợp với quân, dân bạn Lào mở chiến địch phối hợp với cuộc Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968: băn rơi nhiều máy bay, tiêu diệt được nhiều sinh lực địch, giải phóng được nhiều huyện, xà của Bạn ở Trung, Hạ Lào. Đặc biệt đã đánh chiếm được Mường Pha Lan, mở rộng được chính diện hệ thống Đường mòn Hổ Chi Minh Tây Trường Sơn, tăng thêm khả năng bảo vệ vững chắc hướng phía tây.

        Tuyến chi viện chiến lược Đường mòn Hổ Chí Minh đuợc thể hiện rõ với góc độ là căn cứ chiến lược của chiến trường ba nước: chiến trường miền Nam Việt Nam, chiến trường Trung, Hạ Lào và chiến trường Đông Bắc Cam-pu-chia.

        Nước Lào và nước Cam-pu-chia anh em với tinh thần quốc tế cao cả, đặc biệt là nước Lào đã đồng ý để phía Việt Nam được xây dựng căn cứ chiến lược Tây Trưởng Sơn xuyên qua 6 tinh Trung, Hạ Lào, một phần của 4 tỉnh Cam-pu-chia. Trong dó có 2 khu vực xung yếu: Đường 9 và ba vùng Biên Giới. Trong khu căn cứ, Bộ tư lệnh Trường Sơn đã cùng với quân, dân Trung, Hạ Lào xây dựng được mạng giao thông đường bộ liên hoàn, gồm các trục đường dọc xuyên Bắc - Nam, các trục đường nối ra các chiến trường, hệ thống đường sông nối Lào với Đông Bắc Cam-pu-chia, đường ống dẫn xăng dầu, hệ thống đường hành quân, trú quân, đường thông tin tài ba xuyên Bắc - Nam, hệ thống bệnh viện, cơ sở kỹ thuật, hệ thống kho dự trữ...

        Trong căn cứ rộng lớn này. Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã cùng với quân dân Trung, Hạ Lào chi viện lẫn nhau trên mọi mặt, đã liên tục phối hợp chiến đấu ròng rã 10 năm chống cuộc chiến tranh ngăn chặn khốc liệt, bảo vệ tuyến vận tải chi viện chiến lược. Đồng thời, đánh địch giải phóng đất đai. xây dựng cơ sở cách mạng ở Trung, Hạ Lào.
 
        Tất cả các cơ sỏ được xây dựng trong vùng căn cứ chiến lược, đã góp phần phát huy trong quá trình chuẩn bị và thực hành cuộc Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 trên chiến trường miền Nam. Sau Tết Mậu Thân, căn cứ chiến lược tiếp tục phục vụ điều trị thương, bệnh binh và một số đơn vị bộ đội các chiến trường củng cố tổ chức, nghi ngơi. Với sự cổ vũ lớn lao của cuộc Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, tuyến vận tải chi viện chiến lược, một hướng chiến trường trọng yếu, một căn cứ chiến lược lại tiếp tục bước lên những đỉnh cao mới. Phối hợp với các lực lượng đánh thắng Chiến dịch đường 9 Nam Lào, phục vụ thỏa mãn cho Đông Xuân 1975, chiến dịch Buôn Ma Thuột, chiến dịch Hổ Chí Minh lịch sử.

        Chủ trương mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 của Đảng ta, chủ yếu đánh vào các cơ quan đầu não Mỹ, ngụy trong tất cả thành phố, thị xã, thị trấn trên toàn miền Nam - là một chủ trương chính xác, sáng tạo, dộc đáo chưa từng có trong các cuộc chiến tranh. Chủ trương đó, biểu hiện trình độ và tài thao lược chỉ dạo nghệ thuật chiến tranh của Đảng ta: thúc đẩy quá trình chuẩn bị, chọn đúng thời cơ trong nước, ngoài nước, chọn đúng hướng, đúng cách đánh, giữ được bí mật bất ngờ tuyệt đối.

        Thắng lợi vĩ dại của cuộc Tổng tiến còng nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, không thể đánh giá thắng lợi như một chiến dịch. Đây là một thắng lợi tổng thể cả quân sự, chính trị, ngoại giao, ảnh hưởng cả trong nước và trên thế giới, đặc biệt là với nước Mỹ, tạo ra được sự phản kháng về chính trị và ngoại giao của nhiều nước trên thế giới, chống dế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam, ùng hộ cuộc kháng chiến chính nghĩa của ta. Thắng lợi to lớn đó, đã tạo được bước ngoặt quyết định của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, khởi dầu một quá trình đi xuống về chiến lược trong chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mỹ, buộc họ phải chuẩn bị để ngồi vào bàn hòa đàm, tạo ra được tốc độ đẩy nhanh sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

        Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công nổi dậy, chứng minh sức mạnh tổng hợp của cả hai miền, lòng yêu nước nồng nàn, trí thông minh và tinh thần dũng cảm hy sinh phi thường của quân và dân ta.

        Thắng lợi đó còn mở rộng, đẩy mạnh hơn sự ủng hộ tinh thần, vật chất của bầu bạn trên thế giới.

        Ba mươi năm trôi qua nhưng bản anh hùng ca về cuộc Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 vẫn còn vang lên trong ký ức của cả dân tộc ta, của quân đội ta. Bộ đội Trường Sơn, tuyến chi viện chiến lược Đường mòn Hổ Chí Minh rất tự hào đã đóng góp phần công sức nhỏ bé của mình trong thời điểm lịch sử của cuộc Tống tiến công nổi dậy Tết Mậu 1968, tạo chiến công bất hủ của dân tộc, đòn chiến lược quyết định đánh bại chiến lược "chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ, tiếp sức cho thắng lợi cuối cùng năm 1976 giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà.

        Cách đây vừa tròn 30 năm, đúng vào Tết Mậu Thân cuộc Tổng tiến công và nổi dậy cùa quân và dân ta nổ ra đồng loạt trên toàn chiến trường miền Nam, đặc biệt là ở Sài Gòn, Huế. nhiều thị xã, thị trấn và căn cứ quân sự của Mỹ - ngụy. Vào lúc đội quân viễn chinh Mỹ trực tiếp tham chiến trên chiến trường đông tới 50 vạn tên, cộng với quân ngụy và quân một số nước khác là trên một triệu tên, có vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại, vào lúc tướng Oét-mo-len chi huy quân Mỹ vừa chủ quan, vừa bưng bít sự thật tuyên bố đối phương sắp bị đánh đến nơi, cuộc Tổng tiến công dồng loạt, mạnh mẽ vào các trung tâm đầu não của Mỹ - ngụy và phong trào nổi dậy của đông đào quần chúng ở các đô thị đã làm chấn động nước Mỹ và dư luận thế giới.

        Thông thường, khi chiến tranh sắp đến hồi kết thúc, phía mạnh hơn và chiến thắng mới có thể mở những cuộc tiến công vào sào huyệt của đối phương. Ở Việt Nam. điều đã trở thành bình thường là ngay khi chiến tranh vừa bùng nổ và trong quá trình chiến tranh, ở bất cứ thời điểm nào, địa phương nào, khi có địch là có phong trào kháng chiến rộng khắp của mọi tầng lớp nhân dân. "Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh!". Cả nước chung sức, toàn dân đánh giặc đã trở thành truyền thống từ ngàn xưa của dân tộc Việt Nam. Cuộc kháng chiến chống Pháp, tiếp đó là kháng chiến chống Mỹ dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm giải phóng dân tộc và bảo vệ Tố quốc đã kế thừa và phát triển truyền thống tốt dẹp đó lên một trình độ mới. Theo lời kêu gọi toàn dân, toàn quốc kháng chiến của chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta trên mọi miền của đất nước, từ vùng núi đến nông thôn đồng bằng và đô thị đã kiên quyết đứng lên kháng chiến chống xâm lược. Đánh địch trên cả ba vùng chiến lược trở thành phương châm chỉ dạo kháng chiến của Đảng, là thực tiễn sinh động trong 30 năm chiến tranh giải phóng, là nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự và chiến tranh nhân dân Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

        Các thành thị là những vùng kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật phát triền, nơi tập trung đông đảo giai cấp công nhân, đồng bào lao động, trí thức, sinh viên học sinh. Do những đặc điếm lịch sử trong quá trình hình thành và phát triển, các thành thị ở Việt Nam gắn rất chặt với vùng nông thôn. Khi nước ta bị xâm lược do tương quan lực lượng giữa quân địch và ta còn chênh lệch, thành thị thường tạm bị địch chiếm trong thời kỳ đầu, là nơi địch đặt các cơ quan chỉ huy, sân bay, kho tàng, bến cảng. Chúng bình định, kiểm soát gắt gao và tìm mọi cách để đẩy chiến tranh ra xa thành phố. Nhưng chính ở dây, cơ sở chính trị và vũ trang đã được Đảng xây dựng từ rất sớm. Phong trào đấu tranh chính trị phát triển mạnh với nhiều hình thức phong phú. Khi đế quốc Mỹ thay chân thực dân Pháp xâm lược miền Nam, cuộc đấu tranh chống Mỹ, đòi hòa bình, thống nhất đất nước của nhân dân các đô thị, đặc biệt là ở Sài Gòn - Gia Định phát triển lên quy mô mới. Nhiều cuộc đấu tranh lôi cuốn sự tham gia của hàng chục vạn công nhân, người lao động, đồng bào phật tử, sinh viên, học sinh, tư sản, trí thức yêu nước, tranh thủ được sự ủng hộ  của binh lính và nhân viên ngụy quyền vì trong các khẩu hiệu đấu tranh  có cả khẩu hiệu đòi tăng lương cho họ... Phương châm chỉ dạo và phương thức đấu tranh bằng hai chân (chính trị - vũ trang), ba mũi (chính trị - quân sự - binh vận), trên cả ba vùng chiến lược (miền núi, nông thôn, đồng bằng, đô thị) hình thành và phát triển mạnh trong các cao trào "đồng khởi" và trong thời kỳ đánh bại chiến lược "chiến tranh đặc biệt'' của Mỹ - ngụy.

        Do thế và lực của cách mạng ngày càng phát triển, vào những tháng cuối năm 1964 - đầu năm 1965, cục diện chiến trường có nhiều biến chuyển, khả năng giành những thắng lợi lớn hơn xuất hiện. Một số tài liệu được công bố gần đây ở nước Mỹ cho biết, trước khi bị ám sát (22-10- 1963), Tổng thống Mỹ Ken-nơ-đi đã nhận thấy "sự dính líu" của Mỹ ở Việt Nam có thế làm cho Mỹ bị sa lầy, ảnh hưởng đến chiến lược toàn cầu, nên đã chuẩn bị một kế hoạch rút lực lượng ra khỏi miền Nam Việt Nam. Trong tình hình đó, theo chủ trương của Trung ương, tôi đã cùng anh Nguyễn Chí Thanh xuống khu Sài Gòn - Gia Định cùng cấp ủy đảng địa phương chỉ dạo kế hoạch tiến công quân sự vào một số mục tiêu quan trọng trong thành phố kết hợp với nổi dậy của quần chúng, tranh thủ thời cơ giành thêm những thắng lợi mới, làm phá sản chiến lược "chiến tranh đặc biệt" của địch. Kế hoạch đang được triển khai thì Mỹ chuyển sang thực hiện chiến lược "chiến tranh cục bộ”, ồ ạt đưa quân viễn chinh và0 chiến trường miền Nam, dùng không quân và hải quân đánh phá miền Bắc, "ngăn chặn chiều hướng thua" của quân ngụy và "tìm diệt" chủ lực quân giải phóng. Cuộc chiến đấu với lực lượng lớn quân viễn chinh Mỹ có vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại trong hai mùa khô 1965 - 1966 vô cùng gay go, ác liệt. Mặc dù đối tượng tác chiến và quy mô chiến tranh có thay đổi, ta vẫn kiên quyết giữ vững thế chủ động tiến công, kiên trì chủ trương đánh địch trên cả ba vùng chiến lược. Ở Sài Gòn và các đô thị, ta tiếp tục xây dựng thêm nhiều cơ sở chính trị và cơ sở vũ trang, hình thành các "lõm căn cứ" ngay trong nội thành và vùng ven; đồng thời, dẩy mạnh phong trào đấu tranh chính trị của quân chúng chống quân Mỹ xâm lược. Ta đã phát triển mạnh phương thức tác chiến của lực lượng đặc biệt tinh nhuệ đánh sâu vào hậu cứ, sân bay, kho tàng, cư xá của sĩ quan, nhân viên kỹ thuật Mỹ, gây chấn động lớn.

        Một số đơn vị tập trung như cụm, đội biệt động được thành lập, có nhiệm vụ đánh địch thường xuyên gây thối động và hỗ trợ phong trào đấu tranh của quần chúng, đồng thời dựa vào cơ sở trong nội thành để phát triển thêm nhân mối, chuẩn bị nơi ém quân, hầm bí mật chứa vũ khí, thiết lập đường dây liên lạc và chuyển vũ khí vào gần các mục tiêu tiến công, sẵn sàng đón và đáp ứng thời cơ chiến lược. Có thể nói, cùng với đấu tranh chính trị, thế trận, lực lượng và phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân ở Sài Gòn và các thành thị miền Nam đã có bước phát triển mới trong những năm Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh vào chiến trường. Đây là thắng lợi lớn của phương châm đánh địch trên ba vùng chiến lược, là một trong những cơ sở quan trọng để Đảng ta hạ quyết tâm đưa chiến tranh vào đô thị, mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt trong dịp Tết Mậu Thân 1968.

        Cũng có người cho rằng trong cuộc Tổng tiến công đánh vào các đô thị miền Nam không có sự nổi dậy của quân chúng. Đúng là do ta giữ bí mật tuyệt đối để giáng dòn bất ngờ cho địch, quần chúng không nổi dậy diệt ác phá kìm giành quyền làm chủ khóm phường cùng lúc với lực lượng biệt động và các tiểu đoàn chủ lực đánh vào các cứ điểm quy định. Nhưng chính quần chúng đã tham gia tích cực vào cuộc chuẩn bị cho đợt tiến công này và sau khi nổ súng đã tham gia rất đông đào, trực tiếp và gián tiếp bằng nhiều hình thức trên nhiều lĩnh vực. Không có nhân dân trinh sát, nắm tình hình địch, dẫn dường, che giấu, các đội biệt động không thể ém quân bí mật ngay gần các cơ quan đầu não địch, không thể có vũ khí để chiến đấu, các đơn vị chủ lực cùng không thể vượt qua các tuyến ngăn chặn dày đặc của địch, tiến vào nội thành đánh địch ngay trên các đường phố. Nhân dân còn trực tiếp tham gia chiến đấu, tiếp tế cơm nước cho bộ đội, che chở và nuôi dưỡng thương binh rồi đưa về căn cứ an toàn. Nhiều người, có trường hợp cả gia đình bị địch bắt, khùng bố, tù đày... vẫn một lòng hướng về cách mạng, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp giải phóng đất nước.

        Cũng cần phải nói thêm về hình thức hoạt động của biệt động. Đây là một sáng tạo về hình thức tổ chức lực lượng vũ trang của Đảng, gọn nhẹ, bí mật, linh hoạt, nằm trong dân, hòa vào dân, thường xuyên hoạt động trong lòng địch. Khác với lực lượng tình báo trinh sát, biệt động là lực lượng chiến đấu, thường đánh đòn hiểm, táo bạo, bất ngờ vào cơ quan đầu não và các mục tiêu quan trọng của địch ở các đô thị. Lực lượng biệt động ra đời từ kháng chiến chống thực dân Pháp, phát triển mạnh trong kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là ở Sài Gòn - Gia Định. Sự ra đời và phương thức hoạt động của lực lượng biệt động đánh dấu bước phát triển mới của chiến tranh nhân dân và là nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự Việt Nam. Trong cuộc Tổng tiến công và nối dậy đồng loạt Tết Mậu Thân 1968, bằng tinh thần dũng cảm vô song, "quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh", lực lượng biệt động đã mở đầu xuất sắc cuộc tiến công ở Sài Gòn và các đô thị, gây chấn động lớn, có thể nói đã lập công đầu. Hoạt động chiến đấu, chiến công xuất sắc, sự hy sinh to lớn của lực lượng biệt động và sự tham gia rộng lớn của nhân dân Sài Gòn và các đô thị trong những ngày Tết Mậu Thân 1968 là một đỉnh cao thắng lợi của chiến tranh nhân dân Việt Nam, góp phần tạo nên hiệu lực chiến lược lớn của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt, góp phần đánh bại cố gắng chiến tranh cao nhất của đế quốc Mỹ, buộc chúng phải chịu thua về chiến lược, xuống thang chiến tranh, chấp nhận đàm phán với ta để tìm cách kết thúc chiến tranh. Đây là kết quả của quá trình chuẩn bị, xây dựng thế trận, lực lượng trong nhiều năm trước đó, trong đó có kết quả xây dựng cơ sở chính trị và cơ sở vũ trang ở các đô thị theo phương châm đánh địch trên ba vùng chiến lược của Đảng.

        Sau thắng lợi vĩ đại của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt Tết Mậu Thân, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta đã chuyển sang một giai đoạn mới, mặc dù còn phái tiếp tục chiến dấu, còn phải trải qua nhiều gian khổ, ác liệt, hy sinh, quân và dân ta đã có điều kiện và thời cơ mới để thực hiện thắng lợi Di chúc thiêng liêng của Bác Hổ kính yêu: "Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào", giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

        Kỷ niệm 30 năm thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt Tết Mậu Thân, đúng vào năm Sài Gòn - thành phố Hồ Chi Minh tròn 300 tuổi, vào lúc công cuộc đổi mới của đất nước dưới sự lãnh dạo của Đảng đã giành được nhiều thành tựu và đang đứng trước những triển vọng mới, chúng ta càng nhận rõ và sâu sắc hơn sức mạnh to lớn, sức sáng tạo phong phú của nhân dân, trong chiến tranh cũng như trong hòa bình, trong chiến đấu cũng như trong công cuộc xây dựng và đổi mới

        Dựa chắc vào dân, biết khơi dậy, tổ chức và phát huy sức mạnh đoàn kết, sức sáng tạo của nhân dân, chúng ta đã lập nên kỳ tích đánh bại

        cuộc chiến tranh xâm lược của nước đế quốc hùng mạnh nhất thế giới, hoàn thành sự nghiệp giải phóng đất nước. Phát huy truyền thống và những kinh nghiệm lịch sử quý báu đó, dưới ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh và dưới sự lãnh đạo của Đáng, nhất định dân tộc ta sẽ thực hiện thắng lợi sự nghiệp vĩ đại mới: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh.

 


        Cách đây 30 năm, đúng vào lúc giao thừa Tết Mậu Thân, hưởng ứng hiệu lệnh của Bộ thống soái tối cao đứng đầu là Bác Hồ kính yêu, toàn quân và toàn dân ta ở miền Nam đã mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mà lúc bấy giờ đề ra là Tổng công kích - tổng khởi nghĩa, đồng loạt đánh vào hầu hết các thành phố lớn, đặc biệt là Sài Gòn và Huế, các thị xã, thị trấn, chi khu, quận lỵ, vào các sân bay và căn cứ hậu cần của Mỹ, trên toàn chiến trường miền Nam Việt Nam.

        Cuộc tiến công táo bạo bất ngờ đã tiêu diệt bộ phận quan trọng sinh lực cấp cao của Mỹ, ngụy, đánh chiếm những mục tiêu hiểm yếu như Đài phát thanh, tòa Đại sứ Mỹ, đánh vào Bộ Tổng tham mưu, Tổng nha Cảnh sát ngụy ở Sài Gòn, đánh vào nội thành và làm chủ trong một thời gian dài Cố đô Huế, phá hủy một khối lượng quan trọng các phương tiện chiến tranh và cơ sở hậu cần hiện đại nhất của Mỹ, ngụy.

        Bất ngờ về thời gian: lúc giao thừa.

        Bất ngờ về mục tiêu: các đô thị và căn cứ quan trọng.

        Bất ngờ về quy mô: không phải đánh vào vài chục điểm nhỏ như phán đoán của tình báo địch, mà đánh đồng loạt, trên khắp chiến trường miền Nam.

        Cuộc Tổng tiến công diễn ra trong tình hình địch đã leo thang đến đỉnh cao: trên 50 vạn quân viễn chinh Mỹ và chư hầu, cùng với đội quân được hiện đại hóa của ngụy, tất cả là 1 triệu 20 vạn quân; và trong khi tướng Oét-mo-len đang chuẩn bị đợt tiến công thứ 3 sau những trận tiên công thất bại của quân đội Mỹ trong hai mùa khô qua, trước mắt thì đang khẩn trương cứu nguy cho căn cứ Khe Sanh, ở đó 2/5 lực lượng chiến đấu Mỹ đã bị vây hãm và tiến đánh, trong một cuộc nghi binh tài giỏi nhằm đánh lạc hướng quân địch.

        Như lời nhận định của một nhà sử học quân sự Mỹ, cuộc tiến công đã gây ra cho Mỹ một cú "choáng đột ngột", đã làm đảo lộn thế bố trí, phá vỡ kế hoạch tác chiến dự định của Mỹ. Nó đã làm rung chuyển không những toàn bộ chiến trường miền Nam mà còn làm rung chuyển lầu năm góc và cả nước Mỹ. Cuộc Tổng tiến công đã đưa cảnh tượng chiến tranh vào mỗi gia đinh Mỹ, vào Quốc hội Mỹ. Trong phút chốc, nhân dân Mỹ bừng tinh, thấy nước Mỹ đang lao vào một cuộc chiến tranh đẫm máu, đang lún sâu vào đường hầm không có lối thoát, cao trào chống chiến tranh ở Mỹ lan rộng và lên cao chưa từng có. Té ra những câu chuyện "chiến thắng ở Việt Nam" mà Lầu năm góc thường tung ra đều là những điều dối trá. Cả thế giới theo dõi, khâm phục ý chí giành độc lập tự do của dân tộc Việt Nam, phong trào ủng hộ nhân dân Việt Nam chống chiến tranh xâm lược của Mỹ phát triển mạnh.

        Thắng lợi quan trọng nhất của cuộc Tống tiến công Mậu Thân đã làm lay chuyển ý chí xâm lược của Mỹ, buộc Tổng thống Giôn-xơn phải xuống thang chiến tranh, chịu ngồi lại đàm phán với ta ở Pa-ris, thay Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Tổng chỉ huy quân đội viễn chinh Mỹ ở miền Nam Việt Nam. Giôn-xơn thôi không ra ứng cử tống thống nhiệm kỳ hai.

        Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân về cơ bản đã đánh bại chiến lược chiến tranh cục bộ của Mỹ, mở ra khả năng cho ta thực hiện chiến lược "đánh cho Mỹ cút", để tiến tới "đánh cho ngụy nhào", giành lại độc lập thống nhất hoàn toàn cho Tổ quốc Việt Nam.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân có được những kỳ tích ấy là do cả một quá trình đấu tranh của đồng bào và chiến sĩ trên cả hai miền Nam - Bắc, do ta đã có một kế hoạch chuẩn bị gian khổ. kiên trì và mưu trí trên chiến trường miền Nam trong nhiều tháng, có nơi hàng năm như ở Sài Gòn, Huế... Do vậy, khi nổ súng tiến công thì các lực lượng tinh nhuệ của ta đã ém sẵn ở các vị tri hiểm yếu của địch, ở hầu khắp các vùng nội thành.

        Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công Mậu Thản thật là to lớn. Song, khi đánh giá cao thắng lợi, tại cuộc hội thảo khoa học này, chúng ta không thể không nói đến một số khuyết điểm, mà sau này Trung ương Đàng ta cũng đã nêu rõ. Do nhận thức và đánh giá chưa thật sát đúng tình hình, nên lúc chiến tranh đang diễn ra quyết liệt, địch còn khá mạnh là không sát thực tế. Cuộc tổng khỏi nghĩa đã không diễn ra. Ta đã kéo dài cuộc Tổng tiến cổng vào các đô thị trong khi yếu tố bất ngờ không còn, địch đã củng cố. Ta đã chậm chuyển hướng về nông thôn rộng lớn, ở đó một thời gian quân địch hầu như bị tan vỡ từng mảng, trước những cuộc nổi dậy của nhân dân. Khuyết điểm, sai lầm ấy đã gây cho ta những tổn thất và khó khăn về sau.

       
        Tổ quốc mãi mãi ghi nhớ tấm gương nghĩa liệt của biết bao anh hùng liệt sĩ, của bộ đội biệt động và đặc công, bộ đội chủ lực, địa phương và du kích, của các cơ sở đảng, cơ sở cách mạng, của đồng bào yêu nước đã có công lớn tham gia chiến đấu và nổi dậy, hưởng ứng ủng hộ cuộc Tổng tiến công để cho chúng ta giành dược thắng lợi to lớn nói trên.

        Cuộc Tổng tiến công và nối dậy Tết Mậu Thân đánh dấu một bước phát triển mới trong học thuyết và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Lần đầu tiên, ta đã tổ chức và phát động một cuộc tiến công đồng loạt trên khắp chiến trường rộng lớn vào các sào huyệt của địch mà vẫn giữ được bất ngờ đến giờ nổ súng.

        Bài học lớn là: biết dựa vào dân, biết kết hợp chủ nghĩa anh hùng cách mạng vô song của nhân dân Việt Nam với trí tuệ sáng tạo Việt Nam, từ Bộ thông soái tối cao cho đến đông đảo quần chúng, thì sức mạnh của chiến tranh nhân dân Việt Nam trở nên một sức mạnh vô tận, có thể làm nên những chiến công hiến hách, những kỳ tích phi thường, tưởng chừng như không thế làm được.

        Diễn biến cuộc Tổng tiến công còn cho thấy: trong chiến tranh, thực tiễn địch - ta biến chuyển mau lẹ, biết địch biết ta không những lúc đầu mà phải bám sát tình hình trong cà quá trình chuyển biến. Xuất phát từ thực tiễn luôn luôn vận động, với tinh thần tích cực, chủ động và cơ động linh hoạt, tìm ra quy luật, kịp thời điều chỉnh chủ trương cho sát đúng, luôn hành động đúng quy luật thì nhất định tránh được khuyết điểm, giành được thắng lợi to lớn, trọn vẹn hơn.


        Ngày nay, trong hòa bình xây dựng, những bài học kinh nghiệm của trận quyết chiến chiến lược Mậu Thân vẫn còn có giá trị lớn.

        Chúng ta hãy đem tinh thẩn cách mạng tiến công của Tết Mậu Thân vào công cuộc đổi mới. xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

        Hãy luôn phát huy ý chí và quyết tâm cao, kết hợp với trí tuệ sáng tạo tuyệt vời của con người Việt Nam trong cuộc chiến đấu mới chống nghèo nàn và lạc hậu, xây dựng cuộc sống ấm no và hạnh phúc cho nhân dân lao dộng, cho toàn dân.

        Hãy luôn xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, dựa vào dân, tin tưởng ở dân, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập, dân chủ và chủ nghĩa xã hội, kịp thời đề ra những bước đi, những quyết sách phù hợp với quy luật của con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

        Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam nhất định vượt qua mọi  thử thách, tranh thủ mọi vận hội, tiến lên giành thắng lợi ngày càng to lớn hoàn thành sự nghiệp công  nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội  công bằng và văn minh, đáp ứng lòng mong ước của Bác Hồ kính yêu.

    


        Trên chặng đường lịch sử 21 năm ròng rã chống Mỹ, cứu nước, có những chiến công vang dội được coi là những mốc son đánh dấu những bước ngoặt lớn của cuộc kháng chiến, khắc ghi những phát triển cao của nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh của Đáng ta.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân chính là sự kiện có tầm vóc như vậy.

        Thời gian đã làm mai một đi nhiều thứ. Nhưng năm tháng trôi qua đã không thể làm phai mờ cái Tết đi vào lịch sử như một biểu tượng của trí tuệ và khí phách dân tộc. Những cứ liệu ngày càng phong phú tích lũy được, sự hiếu biết không ngừng đổi mới và tiến lên đã tạo điều kiện cho chúng ta đánh giá và khái quát đúng đắn hơn, đầy đủ hơn nhiều sự thật lịch sử và giá trị đích thật của chúng.

        Nhân ngày kỷ niệm vẻ vang này, tôi xin phép được nói lên đôi điều tâm đắc về một quyết sách chiến lược mà kết cục đã tạo nên một sự đột biến trong cục diện chiến tranh, làm rung chuyển nước Mỹ và gây chân dộng trong dư luận thế giới.

        Nhạy bén nắm bắt thời cơ chiến lược, kịp thời đề ra chủ trương chiến lược thích hợp.

        Tung vào miền Nam hơn 40 vạn quân Mỹ, chuyển sang tiến hành "chiến tranh cục bộ" với chủ trương đánh mạnh, thắng nhanh, đế quốc Mỹ chắc mẩm có thể xoay ngược tình thế, dè bẹp lực lượng cách mạng, chuyển bại thành thắng trong một thời gian vài ba năm. Trong hai năm, Mỹ đả mở hai cuộc phản công chiến lược, cuộc sau lớn hơn cuộc trước, đồng thời đẩy mạnh chiến tranh phá hoại ác liệt miền Bắc. Nhưng kết quả thu được thật thảm hại. Các cuộc phản công chiến lược đã lần lượt thất bại, cuộc sau nặng hơn cuộc trước. Chiến lược hai gọng kìm "tìm diệt" và "bình định" bị bẻ gãy. Không một mục tiêu chiến lược nào được thực hiện. Với trên một triệu quân Mỹ, chư hầu và ngụy, địch đã không giành lại được thế chủ động, trái lại càng lún sâu vào thế bị động, đi dần vào thế phòng ngự. Về mặt chiến thuật, địch không phát huy được chỗ mạnh, mà buộc phải đánh theo hai cách của ta. Ở miền Bắc, cuộc leo thang chiến tranh phá hoại của địch cũng chịu những tổn thất nặng nể, không ngăn chặn nổi nguồn chi viện từ miền Bác vào miền Nam ngày càng tốt hơn và tăng hơn trước. Thất bại trên chiến trường đã khơi sâu mâu thuẫn và khó khăn về chính trị, kinh tế và xã hội ở trong nước Mỹ và làm suy yếu vị trí của Mỹ trên thế giới.

        Về phía ta, lực lượng mọi mặt được tăng cường, sung sức hơn. Ta đã vận dụng linh hoạt 6 phương thức tác chiến, đồng thời sáng tạo ra nhiềụ cách đánh mới, có hiệu quả. Ta giữ vững và mở rộng thế chủ động, hình thành vòng vây xung quanh các căn cứ, thị xã, đẩy mạnh đấu tranh ở các đô thị. Trên mặt trận mới về ngoại giao mở ra theo quyết định của Hội nghị Trung ương 13 chúng ta có nhiều thành tựu, đẩy Mỹ vào thế ngày càng cô lập.

        Tóm lại, chúng ta đã đánh thắng một bước cuộc chiến tranh cục bộ với nỗi lực quân sự cao nhất của đế quốc Mỹ, đẩy chúng vào thế tiến, lui đều khó. Từ đó có thể kết luận rằng dù Mỹ có tăng thêm quân, đổ thêm vũ khí vào miền Nam nữa, chúng cũng không thể nào làm thay đổi cục diện chiến trường.

        Trong tình thế ấy, Bộ Chi huy Mỹ ở miền Nam đã vạch kế hoạch phản công lần thứ ba nhằm giữ thế giằng co giữa hai bên, cải thiện một phần tình hình, ngăn chặn mọi đào lộn bất ngờ cho đến khi bầu cử xong tổng thống Mỷ.

        Thế nhưng, như tướng Oét-mo-len thú nhận: "... Những tin tức về những cuộc chuyển quân lớn của phía địch đã buộc tôi phải hủy bỏ những kế hoạch đó".

        Trên cơ sở đánh giá cụ thể s0 sánh lực lượng lúc đó, Bộ Chính trị Đảng ta nhận định thời cơ chiến lược lớn đã xuất hiện. Tháng 5-1967, Bộ Chính trị họp dưới sự chủ tọa của Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra chủ trương chiến lược chuyển cuộc kháng chiến lên một bước mới: "Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, trên cơ sở nắm vững phương châm đánh lâu dài, cần phát huy mạnh mẽ chiến thắng to lớn trong mùa khô vừa qua, ra sức đẩy mạnh những cố gắng của ta dồn mức cao nhất nhằm giành thắng lợi quyết định trong một thời gian tương đối ngắn". Ở đây cần phải nói rõ, Trung ương Đảng ta đã xác định từ năm trước, giành thắng lợi quyết định là giành một bước thắng lợi căn bản trong một tinh hình cụ thể nhất định, chứ chưa phải là giành thắng lợi hoàn toàn. Bộ Chính trị quyết định mục tiêu chiến lược và cục diện chiến trường phải
đạt tới yêu cầu là triển khai thế chủ động và thế tiến công của ta trên quy mô chiến lược và chiến dịch ở những hướng chiến trường chủ yếu bằng cả tiến công quân sự và tiến công chịnh trị. Về cách đánh, Bộ Chính trị chỉ rõ cần vặn dụng linh hoạt 6 cách đánh và những cách đánh mới đã xuất hiện vừa qua, kiên quyết thực hiện cho được một số trận đánh lớn có tính chất quyết chiến quan trọng.

       
       Quyết tâm chiến lược chinh xác, sáng tạo, táo bạo.

        Chủ trương đã có, nhưng thực hiện được là cả một quá trình cực kỳ căng thẳng về trí óc và sức lực, bằng mồ hôi và máu, khắc phục nhiều khó khăn, vượt qua nhiều thử thách với nỏ lực phi thường.

        Ban đầu, khi được Bộ Chinh trị và Quân ủy trung ương giao nhiệm vụ chuẩn bị kế hoạch chiến lược Đông Xuân 1967-1968. Bộ Tống tham mưu đề ra phương án có những trận đánh tiêu diệt lớn với những chi tiêu định mức diệt sinh lực địch, giải phóng dân, làm tê liệt giao thông, đánh căn cứ lớn, đẩy mạnh đấu tranh đô thị, phá tuyển cử của địch. Đây là phương án làm theo lối cũ với chi tiêu cao hơn. Với phương án này, ta sử dụng lực lượng quân sự là chính nhằm đánh tiêu diệt lớn, đồng thời đẩy mạnh đấu tranh chính trị và binh vận từng bước giành quyền làm chủ ở các đô thị và vùng chung quanh. Nhưng khó khăn là cho đến lúc này chủ lực ta còn thiếu kinh nghiệm đánh lớn, khoa học khả năng tiêu diệt đơn vị địch lớn hơn cấp tiểu đoàn chưa bảo đảm. Một lúng túng nữa là chọn chiến trường nào để ra đòn quyết định. Vả lại làm theo kiểu "tuần tự nhi tiến" đánh theo mùa, đợt thì địch có thời gian hồi phục, tình hình sẽ nhùng nhằng, kéo dài không thể gây chuyển biến gì lớn. Về chiến lược, không tranh thủ được thời cơ có lợi, không đáp ứng được tình thế đã mở ra.

        Bộ Tổng tham mưu đã báo cáo những phân vân của mình và xin ý kiến của đồng chí Lê Duẩn. Đồng chí nêu vấn đề: Mỹ đã đưa chiến tranh cục bộ đến đỉnh cao mà vẫn thất bại. Phải chăng lúc này đã có thể đưa chiến lược tiến công của ta đến bước phát triển tất yếu của nó là tổng công kích, tổng khởi nghĩa? Song cần phải bàn bạc kỹ. Quân ủy trung ương cần chuẩn bị để báo cáo Bộ Chính trị. Đến tháng 8 năm 1967 đã hình thành ý định thay đổi phương án, lựa chọn phương án mới phát huy sức mạnh tống hợp lớn nhất bằng cách tổng tiến công kết hợp với nổi dậy, giáng cho địch một đòn quyết định, tạo cục diện mới của chiến tranh. Bắt đầu từ tháng 8 đến tháng 11 năm 1967, các đồng chí phụ trách chiến trường ra báo cáo tình hình, thống nhất cao với chủ trương và cách đánh mới này. Ngày 20 tháng 10, Bộ Chính trị nghe Quân ủy trung ương báo cáo kế hoạch chiến lược toàn diện về tổng công kích - tổng khởi nghĩa. Và ngày 18-11-1967. Bộ Chính trị lại họp bàn về đề án phát động quần chúng tổng khởi nghĩa kết hợp với tổng công kích. Ngày 18-1-1967, Bộ Chính trị họp nghe dồng chí Nguyễn Văn Linh báo cáo kế hoạch của miền Nam và hạ quyết tâm cuối cùng. Vậy là phải mất nhiều tháng nghiên cứu, bàn bạc, trao đổi với các chiến trường, các đồng chí lãnh đạo và chi huy quân sự cấp cao, các địa phương, vừa gian khổ tạo thế, tạo lực, mới đi đến khẳng định một quyết tâm: Kết hợp hai đòn tổng tiến công và nổi dậy, tiêu diệt và làm tan rã một bộ phận quan trọng lực lượng quân sự Mỹ - ngụy, đánh đổ ngụy quyền các cấp, làm thay đổi lực lượng s0 sánh có lợi cho ta hơn nữa. Trên cơ sở đó, làm lung lay ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, buộc Mỹ phải thay đổi chiến lược, phải xuống thang chiến tranh. Đồng thời, thực hiện sách lược mềm dẻo, lôi kéo và làm tan rã quân ngụy, mở đường cho Mỹ rút ra mà không mất thể diện.

        Để thực hiện thắng lợi mục tiêu nói trên, chúng ta lựa chọn hướng công kích và khởi nghĩa chủ yếu nhàm vào các thành thị mà trọng điếm là Sài Gòn, Đà Nẵng, Huế. Thành thị là sào huyệt đầu não, trung tâm chỉ huy, nơi dự trữ nhiều trang bị kỹ thuật, hạ tầng cơ sở của không quân, hải quân, phương tiện thông tin, giao thông vận tải của địch. Đánh vào đây là đánh vào tim óc, huyết mạch, dạ dày của địch, nơi rất hiểm và nhạy cảm nhất, chỗ mạnh nhất cũng là nơi địch đang có sơ hờ, có thể do đó tạo một thối động lớn. Ở đây ta sử dụng lực lượng quân sự tinh nhuệ (đặc công, biệt động), kết hợp mũi tiến công của lực lượng xung kích với những cuộc nổi dậy của quần chúng tại chỗ và vùng nông thôn kế cận, phối hợp quân sự và chính trị, thành thị và nông thôn. Đánh như vậy nhất định gây ảnh hưởng lớn đến cục diện chiến tranh, thắng lợi sẽ có tầm vóc chiến lược, "sức dùng một nửa mà công được gấp đôi”.

        Đồng thời, ta chủ trương kéo chủ lực địch ra những chiến trường ta có chuẩn bị giam chân và tiêu diệt nhiều địch, khiến cho địch không phán đoán được ý định của ta, tạo điều kiện cho các thành thị tiên công và nổi dậy. Đây cũng là một đòn chính của Tổng công kích, một hướng tiến công của bộ đội chủ lực của ta.

        Không gian tiến công bao trùm toàn miền, tiến hành dồng loạt trên quy mô rộng lớn chưa từng có.

        Thời gian tiến công được chọn đúng giữa đêm giao thừa Tết Nguyên đán - một thời diểm mà địch không ngờ tới.

        Như vậy, việc lựa chọn phương hướng tiến công đánh đòn quyết định, việc tìm ra cách đánh tối ưu nhầm tạo hiệu lực chiến lược với lực lượng không nhiều, cũng như thực hiện phối hợp chiến trường trên quy mô toàn miền, cả nước dã làm cho trận chiến Tết Mậu Thân là một trận quvết chiến chiến lược chưa từng có trong cuộc chiến tranh giải phóng này. Nó thực sự là một sáng tạo độc dáo trong tư duy chiến lược của ban lãnh đạo Đảng ta, một mẩu mực về nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh cách mạng Việt Nam.

        Song nhiều vấn đề cực kỳ phức tạp vẫn còn ở phía trước. Làm sao đưa một số lượng người và vũ khí không nhỏ vào ém sẵn sâu trong lòng địch, nơi chúng bảo vệ nhiều lớp, nhiều tầng, tường chừng ruồi bay khó lọt. Làm sao giữ được bí mật cả một hoạt động sôi nổi, dồn dập của cả ba thứ quân. Làm sao sắp xếp bố trí lực lượng chuẩn bị và phối hợp nhịp nhàng kịp thời các mũi tiến công.

        Thật khó mà nói hết được mức độ khẩn trương, căng thẳng của lao động trí óc của Bộ thống soái tối cao và các cấp lãnh đạo chi huy các chiến trưởng, các địa phương để bàn bạc, đóng góp trí tuệ, đề ra và tổ chức thực hiện quyết sách chiến lược lịch sử này. Và cũng khó mà hình dung hết được khối lượng đồ sộ công tác chuẩn bị tạo lực, tạo thế cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy, chuẩn bị để phòng cả tình huống địch có thể đánh phá hệ thống đê điều miền Bắc, kéo dài và mở rộng chiến tranh.

        Dựa vào tinh thần làm chủ của nhân dân ta, ý thức trách nhiệm cao của các cấp, thế trận và lực lượng mà Đảng đã dày công chuẩn bị và xây dựng nên cho đến thời điểm lịch sử ấy, mũi tên đã được đặt trên dây cung chỉ chờ giờ hành động điểm là bắn ra nhằm vào yết hầu địch.

         
        Sáng kiến lịch sử, thắng lợi quyết định.

        Như kế hoạch đã định, cuối tháng 1 năm 1968 ta bắt đầu mở hoạt động lớn ở Mặt trận đường số 9 - Khe Sanh, xem như một đòn chính của bộ đội chủ lực ta, nhằm đánh lạc hướng, thu hút quân cơ động của Mỹ, vây hãm, giam chân, tiêu hao chúng tạo thế cho các chiến trường khác tiến công và nổi dậy. Tương Oét-mo-len vội vã điều quân tăng cường giữ và cho không quân ném bom dữ dội, cho quân đổ bộ xuống khu vực Khe Sanh. Sau đợt Tết, quân ta tiếp tục bao vây Khe Sanh, dùng các hỏa lực và đánh lấn khiến Bộ Quốc phòng Mỹ tính tới khả năng ta có thể tạo ra một "cái giống như Điện Biên Phủ". Địch đã rơi vào cái bẫy của ta.

        Trên chiến trường nước bạn Lào, từ ngày 12 đến 27 tháng 1 năm 1968, quân đội Pa Thét Lào và quân tình nguyện Việt Nam mở chiến địch Nậm Bạc đại thắng. Chiến thắng này đi trước và phối hợp nhịp nhàng với cuộc Tổng tiến công và nối dậy trên chiến trưởng miền Nam.

        Đém 30 rạng ngày 31 tháng 1 năm 1968 - đêm giao thừa Tết Mậu Thản - quân dân miền Nam đồng loạt tiến công và nổi dậy trên toàn miền đánh vào 4 thành phố, 37 thị xã, hàng trăm thị trấn. Bốn bộ tư lệnh quân đoàn, hầu hết các bộ tư lệnh sư đoàn, 30 sân bay và gần 100 cơ sở hậu cần bị đánh. Trong đó có những trận gây chấn động lớn trong giới cầm quyền Mỹ và có tiếng vang mạnh mẽ trên thế giới như trận đánh vào tòa Đại sứ Mỹ, dinh Độc Lập ngụy, Bộ Tổng tham mưu, Đài phát thanh ngụy ở Sài Gòn và 25 ngày đêm làm chủ thành phố Huế

        Phối hợp với cuộc tiến công vào đô thị của các lực lượng vũ trang và được sự giúp sức của lực lượng vũ trang, nhân dân đồng bằng Nam Bộ đã nổi dậy, phá rã phần lớn bộ máy kìm kẹp của ngụy quyền ở thôn xã, giành quyền làm chủ ở nhiều vùng, mở rộng và củng cố hậu phương của ta. Tuy vậy, trên thực tế đã không có tổng khởi nghĩa.

        Trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước cho đến lúc đó, chưa có cuộc ra quân nào có quy mỏ lớn và khí thế cao như cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân. Ta đã tiêu diệt một bộ phận sinh lực của Mỹ, làm tan rã từng mảng lớn quân đội tay sai, giải phóng nhiều thôn ấp, phường phố gồm 120 vạn dân.

        Trong khi lực lượng Mỹ - ngụy và chư hầu còn đông tới trên 1 triệu 20 vạn tên, nắm trong tay những phương tiện chiến tranh hiện đại khổng lồ, dứng chân trên những căn cứ được phòng thủ vững chắc, thì quân dân miền Nam đã tiến công vào tận hang ổ của chúng, giành được thắng lợi to lớn chưa từng có.

        Trong khi bộ chỉ huy quân Mỹ chờ đợi một cuộc tiến công thì cuộc tiến công đã được đoán trước lại xảy ra như một bất ngờ. Sức mạnh, thời gian, không gian, cường độ và mức phối hợp của cuộc tiến công làm cho sự bất ngờ càng tăng thêm. Mỹ luôn luôn bị bất ngờ, điều này đã hầu như có tính quy luật vì sự chủ quan, đánh giá thấp đối phương của họ. Còn về phía ta thì tạo được bất ngờ là kết quả của một quá trình tạo thế, tạo lực công phu, chu đáo, có tính toán và chuẩn bị về mọi mặt.

        Tết Mậu Thân là một "đòn sét đánh" giáng vào đầu chính quyền Mỹ, buộc Mỹ phải rời bỏ ảo tưởng để đối đầu với thực tế: Trước mặt giới cầm quyền Mỹ hiểu rõ khả năng lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, quân đội Mỹ bị đánh bại trong một cuộc chiến tranh. Kẻ sợ chiến tranh kéo dài không dứt là Mỹ chứ không phải là ta. Thế trận chiến tranh nhân dân của ta cho phép ta có thể đánh địch ở cả những điểm mà địch nghĩ là "bất khả xâm phạm". Quyền chủ động sử dụng nhân tố thời gian và không gian là thuộc về chúng ta. Chúng ta có thể đánh lâu dài và đánh mạnh, càng đánh càng mạnh, càng mạnh, càng thắng, nơi nào muốn đánh đều đánh được, lúc nào muốn đánh đều đánh được.

        Đòn tiến công Xuân 1968 đã gây kinh hoàng cho cả nước Mỹ. Trên hầu hết các bang nước Mỹ rộ lên những cuộc biểu tình chống chiến tranh, đặc biệt là của giới sinh viên, học sinh. Nhiều người trong chính giới Mỹ đòi xét lại chính sách của Mỹ đối với cuộc chiến này. Trong nội bộ các cố vấn thân cận của Tổng thống Mỹ diễn ra sự chia rẽ gay gắt. Tổng thống Giôn-xơn đã phải triệu tập một cuộc họp "những người am hiểu nhất". Sau hai phiên tranh luận kéo dài, phẩn đông tán thành chấm dứt leo thang và có những biện pháp đi đến tách ra khỏi chiến tranh.

        Ngày 31 tháng 3 năm 1968, Giôn-xơn thông báo quyết định đơn phương ngừng ném bom miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra, nhận đàm phán với ta tại Paris và tuyên bố không ra tranh cử Tổng thống nhiệm ký hai. Có thể coi đó là sự thừa nhận công khai sự phá sản của chiến lược "chiến tranh cục bộ" của Mỹ. Và rõ ràng là ý chí xâm lược của giới cẩm quyền Mỹ đã bị lung lay. Nhưng Mỹ vẫn còn ý đồ xảo quyệt, rút ra mà vẫn ở lại, chuyển sang thi hành chiến lược "phi Mỹ hóa" rồi "Việt Nam hóa" chiến tranh.

        Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân, ta còn tổ chức mấy đợt tiến công nữa vào các thành thị, bỏ lỏng các vùng nông thôn, trong khi địch tiến hành "bình định cấp tốc" giành dân, nên đã gập khó khăn trong một thời gian.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1968 đã giành được thắng lợi to lớn, toàn diện, có ý nghĩa chiến lược quan trọng.

        Thắng lợi to lớn và quan trọng nhất là chúng ta đã tạo ra một sự thay đổi đột biến trong cục diện chiến tranh. Thế chiến lược của địch bị đảo lộn. Địch đã bị hãm vào thế đi xuống về chiến lược trên toàn bộ chiến trường, đặc biệt là mặt trận thành thị, phái chuyển sang chiến lược phòng ngự.

        Tiến công không được, phòng ngự không vững, đó là thế thất bại.

        So sánh lực lượng ta. địch đã chuyến biến một bước quan trọng có lợi cho ta.

        Về chính trị, điều quan trọng nhất là địch đã nhận thấy sẽ thua nếu kéo dài chiến tranh. Tinh thần thất bại chủ nghĩa phát triển mạnh trong hàng ngũ Mỹ - ngụy. Cuộc tiến công phối hợp của ta trên mặt trận ngoại giao làm cho địch càng bị động, khó khăn hơn.

        Ta đã mở ra cục diện mới, tạo ra thế chiến lược mới, một trận mới, lực lượng mới, khả năng mới đế tiến lên giành những thắng lợi mới to lớn hơn nữa.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy này, đúng như Nghị quyết Hội nghị Trung ương và "Tình hình và nhiệm vụ mới" tháng 10 năm 1968 đánh giá, là một chủ trương chiến lược đúng đắn và sáng tạo, là một sáng kiến lịch sử của Đảng ta trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

        Nguyên nhân trực tiếp quyết định thắng lợi đó là sự chỉ đạo chiến lược tài giỏi của Đảng ta, nắm chắc tư tưởng chiến lược tiến công, vận dụng đúng đắn quy luật của chiến tranh nhân dân, hạ quyết tâm chiến lược chính xác, táo bạo, chọn đúng phương hướng tiến công, sử dụng đúng lực lượng, nhất là chọn đúng thời cơ cụ thể, làm tốt công tác động viên chính trị, lãnh đạo tư tưởng, quán triệt quyết tâm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Phát huy mạnh mẽ ý chí và hành động tiến công hết sức mãnh liệt, kiên quyết, liên tục.

        Ổn lại với niềm tự hào chính đáng kỳ công Tết Mậu Thân, đem tinh thần Tết Mậu Thân vào sự nghiệp cách mạng mới: "công nghiệp hóa, hiện đại hóa nước nhà", chúng ta nhất định đi tới tương lai dưới ánh sáng mà Nghị quyết Đại hội Đảng lẩn thứ VIII đã mở ra.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một sự kiện lịch sử có tẩm vóc lớn lao, đánh dấu bước ngoặt có ý nghĩa chiến lược của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.

        Nhớ lại đầu năm 1965, trước sự phá sản của chiến lược "chiến tranh đặc biệt", Mỹ đã ồ ạt đưa quân viễn chinh vào miền Nam, thực hiện chiến lược "chiến tranh cục bộ" hòng từng bước phản công đánh gục đối phương trong một thời gian ngắn, xoay chuyển lại cục diện chiến trường có lợi cho chúng. Mưu đồ chiến lược của Mỹ trong "chiến tranh cục bộ" là bằng sức mạnh quân sự Mỹ cùng với quân ngụy mở các cuộc tiến công lớn "tìm diệt" (sau đó là "tìm diệt và bình định" - được coi là hai gọng kìm) chủ lực ta ở miền Nam, đồng thời dùng không quân và hải quân đánh phá miền Bắc, nhằm ngăn chặn sự chi viện từ Bắc vào Nam, làm suy yếu hậu phương lớn của cuộc kháng chiến, cô lập và đè bẹp cách mạng miền Nam.

        Với việc thay đổi chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, cuộc kháng chiến của nhân dân ta đứng trước thử thách nghiêm trọng.

        Tại các Hội nghị lẩn thứ 11 (tháng 3 năm 1965) và Hội nghị lần thứ 12 (tháng 12 năm 1965), Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta đã phân tích toàn diện, sâu sắc chiến lược mới của Mỹ và đề ra chủ trương hành động đúng đắn, sáng tạo. Đảng ta cho rằng, quản Mỹ ồ ạt vào miền Nam trực tiếp tham chiến sẽ gây cho ta những khó khăn lớn¹. Cuộc chiến tranh sẽ ác liệt, phức tạp lên nhiều. Bởi Mỹ là nước đế quốc giàu mạnh, có tiềm lực kinh tế, quân sự rất lớn, vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại, thủ đoạn thâm hiểm. Tuy nhiên, Mỹ trực tiếp đưa quân vào xâm lược nước ta trong thế thua, chứ không phải thế thắng. Sức mạnh của Mỹ không phải là vô hạn. Chúng lại có những chỗ yếu "chí tử”, nhất là về chính trị, tinh thần bắt nguồn từ hành động chiến tranh xâm lược phi nghĩa, tàn bạo. Ta có thể hạn chế những chỗ mạnh, khoét sâu những chỗ yếu của Mỹ để đánh thắng chúng. Về phía ta, lúc này cách mạng đax chuyển hẳn sang thế tiến công, lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang 3 thứ quân được củng cố, phát triển, thế trận chiến tranh nhân dân của ta dã triển khai trên cả 3 vùng chiến lược. Trên cơ sở đánh giá đúng cả mặt mạnh và mặt yếu của địch, thế và lực của ta, Đảng ta khẳng định: cần tiếp tục giữ vững và phát huy thế chiến lược tiến công, kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự với chính trị, trong đó đấu tranh quân sự ngày càng có tác dụng quyết định trực tiếp, để đưa cuộc kháng chiến của nhân dân ta tiếp tục tiến lên.

        Tư tưởng chỉ đạo nói trên trở thành ý chí, hành động cách mạng của nhân dân và các lực lượng vũ trang nhân dân cả nước. Trên chiến trường, quân và dân ta đã đánh thắng quân xâm lược Mỹ ngay từ những trận đầu, khi chúng vừa đặt chân vào miền Nam. Đặc biệt, mùa khô 1965 - 1966 và 1966-1967, địch tập trung một lực lượng lớn quân và vũ khí, trang bị hiện đại, liên tiếp mở hai cuộc phản công chiến lược vào miền Đông Nam Bộ và Trung Bộ nhằm tìm diệt chủ lực ta - "bẻ gãy xương sống Việt Cộng", tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến ở miền Nam với tham vọng giành thắng lợi quyết định. Trái với toan tính của các chiến lược gia Hoa Kỳ, quân và dân ta đã đánh bại các cuộc phản công trên của địch, trong đó có cuộc hành quân Gian-xơn Xi-ti - cuộc hành quân lớn nhất của Mỹ trong chiến tranh xâm lược Việt Nam.

        Sau những thất bại liên tiếp, nặng nề trên cả phạm vi chiến lược và chiến thuật, giới cầm quyền Mỹ tỏ ra dao động, lúng túng nhưng vẫn chưa chịu từ bỏ âm mưu tiếp tục chiến tranh xâm lược Việt Nam, ngoan cố tiếp tục tăng quân, chuẩn bị kế hoạch mở cuộc phản công lần thứ ba với quy mô lớn hơn.

        Đối với ta, tuy chúng ta đã giành được nhiều thắng lợi, thế và lực của cách mạng có bước phát triển mới, nhưng chua làm chuyển biến cơ bản cục diện chiến tranh. Một vấn đề lớn đặt ra là ta cần có một đòn chiến lược có ý nghĩa quyết định để tạo ra cục diện mới - một buớc ngoặt của cách mạng miền Nam.

        Mỹ ngày càng bộc lộ rõ hơn thế bị động, lúng túng trong nửa cuối năm 1967, khi ta tiếp tục tiến công ở nhiều nơi như: đường số 4, thị xã Phước Long, Tây Ninh, sân bay Trà Nóc, Sở chỉ huy Sư đoàn dù 101 Mỹ, Tây Nguyên và giành những thắng lợi lớn, buộc chúng phải hủy bỏ kế hoạch mở cuộc phản công chiến lược lần thứ ba, đưa lực lượng về giữ các địa bàn chiến lược quan trọng (Sài Gòn - Trị Thiên...). Có thế thấy, những cố gắng chiến tranh Mỹ đã ở mức cao nhưng không xoay chuyển được tình thế. Trong nước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang đến gần. Phong trào phản đối chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam của nhân dân Mỹ ngày càng cao và sự ủng hộ của nhân dân thế giới đối với cuộc kháng chiến của ta ngày càng rộng lớn. Mỹ ở thế bất lợi cả về quân sự và chính trị.

------------------
        1. Số quân Mỹ:
                4-1965:      18.000
                7-1965:      81.000
                12-1965:   181.000
                12-1966:   376.000
                12-1967:   480.000
                4-1968 :    543.000 

       
        Bám sát và phân tích chính xác động thái chiến trường, tình hình nước Mỹ và thế giới, Hội nghị Bộ Chính trị (tháng 12 năm 1967) nhận định: "Chúng ta đang đứng trước những triển vọng và thời cơ chiến lược lớn. Đế quốc Mỹ đang ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan vể chiến lược"¹.

        Từ đó, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đứng đầu là Hồ Chủ tịch quyết định: ”... Động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên bước phát triển cao nhất bàng phương pháp tổng công kích - tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi quyết định"². Đây là "nhiệm vụ trọng đại và cấp bách" nhằm giáng cho địch một đòn thật mạnh, làm lung lay ý chí xâm lược của Mỹ, tạo ra sự thay đổi cơ bản cục diện chiến tranh có lợi cho ta, "chuyển cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dán ta ở miền Nam sang một thời kỳ mới - thời kỳ giành thắng lợi quyết định"³. Hướng tiến công chiến lược chủ yếu là các thành phố, trung tâm đầu não của Mỹ - ngụy trên toàn miến Nam vào dịp Tết Mậu Thân.

        Căn cứ vào chủ trương trên, ta triển khai nhiều biện pháp tổ chức thực hiện: xây dựng quyết tâm, tạo sự nhất trí cao giữa Trung ương và chiến trường cả về tư tưởng lẫn hành động, tiến hành nghi binh bằng cả ngoại giao và quân sự, chiến lược và chiến dịch, tiến hành mọi công tác chuẩn bị theo một kế hoạch chặt chẽ, nghiêm ngặt, giữ bí mật ý định chiến lược của ta.

        Đêm 20 rạng ngày 21 tháng 1 nãm 1968, ta chủ động nổ súng trước ở Khe Sanh, mở Mặt trận đường 9 vừa tiến công tiêu diệt, tiêu hao địch, vừa thực hiện thành công đòn nghi binh chiến lược quan trọng, thu hút, giam chân một phần quân Mỹ tại đây, tạo điều kiện thuận lợi cho hướng chính là tổng tiến công và nổi dậy ở các thành thị. Khi đó, Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đã đánh giá có thể ta tập trung lực lượng tạo ra "một cái giống như Điện Biên Phủ". Tổng thống Mỹ đã ra lệnh cho chỉ huy quân Mỹ ở miền Nam Việt Nam phải cam kết giữ bằng được Khe Sanh, không để xảy ra một Điện Biên Phủ mới ở Việt Nam.

        Đúng kế hoạch chiến lược đã định, đêm 30-31 tháng 1 năm 1968 - đêm giao thừa và mồng Một Tết, ta đồng loạt tiến công và nổi dậy trên toàn miền, đồng loạt tiến công địch ở 4 thành phố, 37 thị xã, hàng trăm thị trấn, đánh vào hầu hết cơ quan đầu não trung ương, địa phương của Mỹ, ngụy gồm toàn bộ 4 bộ tư lệnh quân khu, quân đoàn, 8 bộ tư lệnh sư đoàn, 2 bộ tư lệnh biệt khu ngụy, 2 bộ tư lệnh dã chiến, 30 sân bay, nhiều tổng kho, căn cứ hậu cần lớn, trong đó có Đại sứ quân Mỹ, dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham mưu ngụy ở Sài Gòn, làm chủ thành phố Huế 25 ngày đêm... Ở nhiều nơi, nhất là vùng ven thành thị và nông thôn, quần chúng đã nổi dậy tiến công tiêu diệt địch và giành quyền làm chủ.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 đã giành thắng lợi rất to lớn. Đó thật sự là "một đòn sét đánh" đối với bọn trùm xâm lược Mỹ, làm rung chuyển cả nước Mỹ và chấn động dư luận thế giới.

        Thắng lợi lớn nhất và quan trọng nhất của Mậu Thân 1968 là ta đã làm đảo lộn chiến lược chiến tranh xâm lược Việt Nam của Mỹ - một cường quốc đế quốc giàu mạnh nhất, làm lung lay tận gốc ý chí xâm lược của chúng. Trong chiến tranh, thắng lợi ở quy mô chiến địch, chiến thuật là rất quan trọng, song chỉ khi làm đảo lộn kế hoạch chiến lược chiến tranh của đối phương mới tạo được chuyển biến lớn, thay đổi cục diện chiến trường. Đó là vấn đề có tính quy luật thuộc nghệ thuật chỉ đạo và diều hành chiến tranh, có tác động lớn đến tiến trình và kết cục cuộc chiến⁴. Bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, ta đã giáng một đòn quyết định vào chiến lược "chiến tranh cục bộ" của Mỹ, đánh bại cố gắng quân sự cao nhất của chúng trong chiến tranh xâm lược Việt Nam. Thắng lợi oanh liệt Mậu Thân của quân và dân ta đưa tới nguy cơ, lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, quân Mỹ bị đánh bại trong một cuộc chiến tranh với Việt Nam - một dân tộc nhỏ ở cách xa nước Mỹ.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân của quân và dân ta đồng thời tác động trực tiếp đến đời sống chính trị - tinh thần nước Mỹ, làm cho làn sóng đấu tranh phản đối chiến tranh xâm lược của Mỹ trong nhân dân Mỹ lên cao chưa từng thấy - "một cuộc chiến tranh trong lòng nước Mỹ", như chính giới Mỹ thừa nhận. Nước Mỹ chia rẽ sâu sác.

        Đòn chiến lược Mậu Thân làm cho Mỹ thất bại lớn cả về quân sự và chính trị. Không còn sự lựa chọn nào khác, ngày 31 tháng 3 năm 1968 Tổng thống Mỹ Giôn-xơn buộc phải tuyên bố: 1. Đơn phương ngừng bắn phá miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra; 2. Chấp nhận đàm phán với ta tại Hội nghị Pa-ri; 3. Không ra tranh cử tổng thống nhiệm kỳ 2.... Thực chất, đấy là sự thừa nhận thất bại của Mỹ. Sau Mậu Thân. Mỹ buộc phải thay đổi chiến lược chiến tranh, tiến hành "phi Mỹ hóa" rồi "Việt Nam hóa chiến tranh", từng bước xuống thang và từ tháng 5 năm 1968 phải bắt đầu đàm phán với ta. Đó là bước khơi đầu một quá trình đi xuống về chiến lược trong chiến tranh xâm lược Việt Nam của Mỹ. Mỹ phải bắt đẩu quá trình từng bước rút quân khỏi miền Nam. Từ đó, làm thay đổi so sánh lực lượng trên chiến trường, tạo điều kiện thuận lợi để ta đánh nhào quân ngụy, giành toàn thắng vào mùa Xuân 1975.

        Rõ ràng, thắng lợi oanh liệt Mậu Thân 1968 của quân và dân ta đã tạo ra bước ngoặt mới - bước ngoặt quyết định của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đó là tầm vóc và giá trị lịch sử lớn lao, sâu đậm nhất của Mậu Thân 1968.

------------------
        1. 2, 3. Nghị quyết Bộ Chính trị thúng 12-1967 được Bon Chấp hành Trung ương qua thúng 1-1968 thánh Nghị quyit Trung ương 14.
        
        4. Thực ti, trong 3 nam 1965-1967, ta da tlm ra cách dành Mỹ iá thảng Mỹ ở phạm vi chiến thuật và chiến địch Igua những trận dáu ở Nứì Thành, Vạn Tường, Pldy Me, Đất Cuốc, Bầu Bàng... dtn việc dành bại hai cuộc phản cóng lớn cứa địch trong hai mùa khỏ

        Đánh giá thắng lợi Mậu Thân 1968, Nghị quyết Trung ương 21 đã chỉ rõ: đó là "một thắng lợi có ý nghĩa chiến lược cực kỳ quan trọng tạo ra bước ngoặt quyết định của cuộc chiến tranh, đánh dấu sự thất bại của chiến lược "chiến tranh cục bộ" của Mỹ, buộc Mỹ phải chuyển sang chiến lược phòng ngự trên toàn chiến trường, phải ngồi vào bàn đàm phán với ta ở Pa-ri, chấm dứt ném bom không điều kiện, chủ trương phi Mỹ hóa chiến tranh, mở đầu thời kỳ xuống thang chiến tranh".

        Thắng lợi của Mậu Thân gắn liền với nghệ thuật lãnh đạo, điều hành chiến tranh cách mạng rất sáng tạo và sắc sảo của Đảng, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ý chí và hành động tiến công địch hết sức quả cảm, mưu trí của quân và dân ta. Không có các lực lượng vũ trang tinh nhuệ, chiến đấu dũng cảm vô song, không có nhân dân hết lòng ủng hộ, sát cánh chuẩn bị và tích cực tham gia chiến đấu, không có sự nổi dậy của quân chúng, không có sự chuẩn bị rất công phu, giữ được bí mật tuyệt đối của các cấp, các địa phương, đơn vị, cộng với sự hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân thì không thể có thắng lợi lớn như vậy.

        Tổng tiến công và nổi dậy trên quy mô lớn, đánh vào hầu hết các vị trí, đặc biệt là các cơ quan đầu não địch ở Mậu Thân 1968 là nét dộc đáo, sáng tạo của nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam, một phát kiến chiến lược quan trọng của Đảng ta. Đó là kết quả của cả một quá trình tìm tòi công phu, bằng tư duy độc lập, sáng tạo trên cơ sở thực tiễn, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn cách mạng nước ta và thế giới của Đảng ta để tìm ra cách đánh Mỹ và thắng Mỹ - hơn nữa, đánh thắng quân Mỹ ở miền Nam, bảo vệ được miền Bác, không làm cho chiến tranh lan rộng.

        Từ kinh nghiệm nắm thời cơ giành thắng lợi bằng tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945, trong đó lực lượng chính trị của quân chúng là chính, kết hợp với lực lượng vũ trang, kinh nghiệm đưa chủ lực vào đánh địch ở đồng bằng, đánh các mục tiêu đầu não quan trọng ở sâu trong lòng địch trong kháng chiến chống Pháp, từ bài học về nắm vững bạo lực cách mạng, kết hợp đấu tranh chính trị. quân sự, tiến công quân sự, chính trị, binh vận và đánh địch ở nông thôn đồng bằng, đô thị, rừng núi (2 chân, 3 mũi, 3 vùng) ở miền Nam những năm đầu thập kỷ 60, những sáng tạo của quân và dân ta ở miền Nam, đến bài học rút ra qua mấy năm đánh Mỹ của quân dân hai miền Nam - Bắc, bài học đánh Mỹ của nhân dân Triều Tiên..., tất cả đều được Đảng ta dày công suy ngẫm, chắt lọc.

        Trong cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ - một cường quốc đế quốc có tiềm lực kinh tế, quân sự lớn mạnh hơn ta nhiều lần, có vũ khí trang bị chiến tranh hiện đại, chúng ta không thể chỉ đánh thắng bằng đòn quân sự với quy mô từ nhỏ đến lớn, cuối cùng thực hiện trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ để kết thúc chiến tranh như trong kháng chiến chống Pháp, cùng không thể đánh thắng theo một kiểu chiến tranh cổ điển nào. Từ thực tế này, Đảng ta đã sớm tìm ra và khẳng định: đối với Mỹ ta có thể và cần phải đánh bại ý chí xâm lược của chúng, buộc chúng phải chấp nhận thua và rút quân về nước, rồi đánh cho ngụy nhào, giành toàn thắng. Đây là tư tưởng chiến lược chỉ đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ hoàn toàn mới mẻ của Đảng ta.

        Ở thời điểm cụ thể Mậu Thân 1968. Đảng ta đã hạ quyết tâm chiến lược chính xác: Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam mà hướng chính là đánh vào các thành phố, trung tâm đầu nào của địch. Đó là đòn đánh độc đáo, hiểm hóc, táo bạo, bất ngờ, có hiệu lực lớn về chiến lược, về quân sự và chính trị như thực tiễn đà chứng tỏ.

        Về thực chất, đó là bước phát triển cao, rất sáng tạo của nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam, của bạo lực cách mạng với hai lực lượng: chính trị, quân sự, kết hợp đấu tranh quân sự, chính trị, binh vận, ở cả 3 vùng nông thôn đồng bằng, đô thị. rừng núi, kết hợp quân sự, chính trị. ngoại giao nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp đánh Mỹ và thắng Mỹ. Tổng tiến công và nổi dậy đã được Đảng ta phát triển lên đỉnh cao nhất để giành toàn thắng trong mùa Xuân 1975.

        Thắng lợi Mậu Thân rất lớn song "chúng ta cũng đã mắc một số khuyết điểm: chủ quan trong việc đánh giá tình hình cho nên ta đã đề ra yêu cầu chưa thật sát với tình hình thực tế lúc đó, nhất là sau đợt tiến công Tết Mậu Thân ta đã không kip thời kiểm điểm và rút kinh nghiệm để có chủ trương chuyển hướng kịp thời¹. Cũng do lúc đó đề ra yêu cầu quá cao, không sát thực tế nên Tổng khởi nghĩa đã không diễn ra. Việc chậm chuyển hướng chiến lược cho phù hợp với tình hình thực tiễn là một sai lầm về chỉ đạo chiến lược". Ta bị tổn thất nghiêm trọng và gặp nhiều khó khăn từ giữa năm 1968 đến 1969. Tuy nhiên không thể vì thế mà chúng ta đánh giá thấp thắng lợi Mậu Thân. Đó là một thắng lợi cực kỳ quan trọng của cuộc kháng chiến vĩ đại.

        Nếu nhảy từ cực đoan này sang cực đoan kia như Lê-nin từng nói, thì chúng ta không thế đánh giá đúng hiện thực lịch sử.

        Thời gian sẽ qua đi. nhưng sự kiện Mậu Thân để lại cho chúng ta nhiều bài học quý báu. nhất là việc bồi dưỡng và phát huy sức mạnh ý chí và năng lực sáng tạo của con người Việt Nam, mọi tầng lớp nhân dân, sức mạnh tổng hợp của các lực lượng cách mạng và hình thức đấu tranh cách mạng. Phát huy cao nhất yếu tố nội lực của quân và dân cả nước là yếu tố quyết định để chúng ta thắng Mỹ nhưng không thể tách rời sự phối hợp, giúp đỡ của cách mạng Lào, Cam-pu-chia, sự ủng hộ về vật chất và tinh thần của Liên xô, Trung Quốc, các nước xã hội chủ nghĩa anh em và nhân dân thế giới, trong đó có nhân dân Mỹ. Chúng ta mãi mãi biết ơn sự giúp đỡ quý báu đó! Bài học phát huy cao độ yếu tố nội lực là quyết định, đồng thời biết kết hợp với sức mạnh thời đại. tranh thủ sự ùng hộ của quốc tế vẫn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, cần vận dụng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ngày nay.

-----------------
        1. Nghi quyết Trung ương 21.

            


        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân cách đây 30 năm (1968 - 1998) đã đi vào lịch sử, nhưng tinh thần và ý nghĩa to lớn của mốc son lịch sử ấy vẫn mãi mãi lưu lại trong các thế hệ Việt Nam và bè bạn xa gần. Nhân kỷ niệm trọng thể này, tôi ghi lại một số nét mà ký ức khó quên.

        Chiến lược "chiến tranh đặc biệt bị phi sản, Mỹ tiếp tục lao thang đẩy tới chiến lược "chiến tranh cục bộ" trong thế bị động. Trong chiến lược này. Mỹ thực hiện hai biện pháp chiến lược kết hợp với nhau: quân chiến đấu Mỹ đóng vai trò chủ yếu trên chiến trường với nhiệm vụ "tìm diệt" chủ lực quân giải phóng mà chúng gọi là "bẻ gãy xương sống Việt Cộng", quân ngụy tiếp tục nhiệm vụ "bình định", càn quét, kìm kẹp nhân dân nông thôn trong các ấp chiến lược, khu dồn dân. Trong khi leo thang nguy hiếm trên chiến trường miền Nam. Mỹ tiếp tục tăng cường chiến tranh phá hoại miền Bắc nước ta.

        Mùa xuân 1965, quân chiến đấu Mỹ đổ bộ vào Đà Nẵng, Chu Lai, Cam Ranh (K5) và một số nơi ở miền Đông Nam Bộ. Tháng 9 năm ấy. Sư đoàn ky binh bay số 1 đổ bộ vào Quy Nhơn (Binh Định), lên chiếm đóng An Khê (Gia Lai). Từ "nóc nhà" của miền Trung Đông Dương, địch mưu tính kiểm soát đồng bằng ven biển mấy tỉnh trung Trung Bộ, Tây Nguyên, uy hiếp vùng hạ Lào và đông bắc Cam-pu-chia, ngăn chặn con đường vận chuyến chiến lược Bắc - Nam của ta.

        Sau khi đứng chân ở các địa bàn nói trên, quân Mỹ khẩn trương xây dựng các căn cứ quân sự, có sân bay và đường vận chuyển, công sự chiến đấu và hàng rào dây thép gai, đồng thời tung máy bay và các lực lượng trinh sát khác để tìm kiếm mục tiêu, sẵn sàng ra quân "tiêu diệt" các cơ quan chỉ huy, các đơn vị chủ lực quân giải phóng.

        Đầu năm 1965, Bộ Chính trị Trung ương Đảng, quân ủy trung ương đã chỉ thị cho các chiến trưởng và các địa phương nỗ lực phát huy cao sức mạnh tại chỗ, đẩy mạnh tiến công quân sự, hỗ trợ quần chúng nổi dậy. diệt kìm kẹp, giành quyền làm chủ, mở rộng thế trận của chiến tranh toàn dân, sẵn sàng đánh Mỹ. Chỉ thị nhấn mạnh: Phải tập trung sức đánh những trận tiêu diệt lớn quân chủ lực cơ động ngụy, làm suy yếu chỗ dựa về bình định của địch, đồng thời khẩn trương xây dựng quyết tâm, chuẩn bị chu đáo, đánh thắng những trận phủ đầu quân Mỹ, tiếp tục đẩy chúng vào thế bị động, nhanh chóng đánh bại "chiến tranh cục bộ" của chúng.

        Quán triệt tư tưởng chỉ đạo nói trên, các chiến trường và địa phương đã nỗ lực phát huy sức mạnh chính trị và quân sự, tiến công và nổi dậy, mở rộng địa bàn làm chủ và đã tiêu diệt những chiến đoàn quân ngụy như ở Ba Gia - Quảng Ngãi, Đồng Xoài - Đông Nam Bộ, đồng thời đã đánh những trận phủ đầu quân Mỹ như: Núi Thành - Quảng Nam, Vạn Tường - Quảng Ngãi, Đất Quốc, Bầu Bàng - Đông Nam Bộ. Mùa đông 1965, ta mở chiến dịch Plây Me (Gia Lai - Tây Nguyên) tiêu diệt một chiến đoàn ngụy và Tiểu đoàn 2 Mỹ thuộc Sư đoàn kỵ binh bay số 1. Cuộc chiến đấu anh hùng và thắng lợi lớn trong chiến dịch này của quân dân Tây Nguyên, các tướng lính Mỹ cho là một trận đánh làm thay đổi chiều hướng của cuộc chiến tranh. Đó là thắng lợi trong thời điểm bản lề giữa chiến lược "chiến tranh đặc biệt" bị phá sản vào bước cuối và chiến lược "chiến tranh cục bộ" mới bắt đầu. Điều dáng chú ý là trong lúc quân ngụy bị đánh đau thì quân Mỹ phải thận trọng trong hành động ứng cứu. Từ kết quả thực tế, sau những trận thắng phủ đầu quân Mỹ, quân và dân cả nước ta di đến kết luận: chúng ta có khả năng đánh và đánh thắng Mỹ.

        Đầu xuân 1967, trên chiến trường miền Đông Nam Bộ, quân Mỹ mở chiến dịch mang tên "Gian-xơn Xi-ti" với quy mô lớn, dài ngày, nhằm "tiêu diệt" cơ quan kháng chiến đầu não của miền Nam và các đơn vị chủ lực quân giải phóng. Trong cuộc đọ sức quyết liệt này, quân Mỹ vẫn chưa hiểu gì về đối phương. Trái lại, quân và dân ta đã bước đầu hiểu địch, đã qua thử thách tinh thần và biết cách đánh Mỹ. Kết thúc chiến địch quy mô lớn này, ta đã đánh bại hoàn toàn cuộc "hành quân Gian-xơn Xi-ti" của Mỹ. đánh bại âm mưu "tìm diệt" của chúng. Trên chiến trường Khu 5 và Tây Nguyên tiếp tục diễn ra những trận đánh quyết liệt và kết quả dù mức độ khác nhau, nhưng chúng ta đã giành thêm được thế chủ động mới, quân và dân ta hoàn toàn tin tường vững chắc vào quyết tâm đánh thắng Mỹ. Trái lại, quân Mỹ trên chiến trường, cùng như bọn cầm đầu Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đã thấy khó thắng ta trong cuộc chiến tranh xâm lược kiểu mới này.

        Đông xuân 1966 - 1967, quân chiến đấu Mỹ có mặt trên chiến trường miền Nam hơn nửa triệu, chưa tính quân ngụy và quân của các nước chư hầu. Vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại được Mỹ ổ ạt đổ vào miền Nam. Trên chiến trường, Mỹ ráo riết chuẩn bị để mở cuộc phản công tìm diệt lần thứ 3. Nhưng quân dân ta tiếp tục cuộc tiến công, buộc Mỹ phải co lực lượng về giữ Sài Gòn và Trị Thiên. Oét-mo-len tiếp tục xin thêm quân. Tổng thống Mỹ va bọn hiếu chiến thân cận vừa ngoan cố, vừa ngập ngừng. Ngoan cố vì bản chất đế quốc và tính kiêu câng - không lẽ Hoa Kỳ giàu mạnh phái chịu thua Việt Nam. Nhưng tăng bao nhiêu quân Mỹ vào chiến trường, leo thang thêm mấy bước vẫn chui vào "đường hầm không lối thoát".

        Theo dõi diễn biến, khả năng phát triển của chiến tranh cách mạng ở miền Nam, cũng như cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, bắt mạch đúng tình hình nước Mỹ, sự lúng túng "tiến thoái lưỡng nan" của giới cầm quyền Mỹ, Tổng Bí thư Trung ương Đảng Lê Duẩn đã đề xuất phương hướng và mục đích cho cuộc Tổng tiến công, nổi dậy mùa xuân Mậu Thân để Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam nghiên cứu và trình lên Quân ủy trung ương, Bộ Chính trị Trung ương Đảng thảo luận và xin chỉ thị Bác Hồ. Và từ đây, đồng chí Lê Duẩn được cử theo dõi và chi đạo cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đầu xuân ấy.

        Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân có mục đích tiêu diệt sinh lực quân Mỹ, phá hủy phương tiện chiến tranh của chúng, động viên và tổ chức quân chúng nổi dậy tiêu diệt và làm tan rã lực lượng kìm kẹp, mở rộng vùng giải phóng, đánh sụp ý chí xâm lược của Mỹ, buộc chúng từ đinh cao của chiến tranh xâm lược thực dân mới phải xuống thang, phải chấp nhận đàm phán với Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam. Hướng tiến công chủ yếu hầu hết là vùng đô thị do Mỹ - ngụy kiểm soát mà trọng điểm là Sài Gòn - Gia Định, Huế, Đà Nẵng. Mục tiêu chủ yếu trong các đô thị và căn cứ là đánh vào cơ quan đầu não, tiêu diệt sinh lực cao cấp của Mỹ-ngụy. Cuộc Tổng tiến công, lấy đô thị làm phương hướng chính là bất ngờ lớn đối với địch. Trên cơ sở thắng lợi của cuộc tiến công và nổi dậy, chủ động tạo nên bước ngoặt quyết định, nhanh chóng đi tới toàn thắng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.

        Quán triệt ý định và quyết tâm của Trung ương Đảng và Hồ chủ tịch, quân dân Khu 5 dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Khu ủy đã phát huy sức mạnh Tổng hợp, cả hai lực lượng quân sự và chính trị đồng loạt tiên công từ trọng điểm chủ yếu: căn cứ liên hiệp quân sự Đà Nẵng đến Khánh Hòa, từ đồng bằng ven biển đến Tây Nguyên đã phối hợp nhịp nhàng với toàn miền góp phần tích cực với quân dân toàn miền Nam hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Sau mấy ngày đồng loạt tiến công vào thành phố, thị xã giành thắng lợi lớn, Thường vụ Khu ủy đã chủ trương dùng lực lượng đặc công, pháo, cối mang vác, tự vệ và biệt động tiếp tục đánh vào đô thị, đại bộ phận lực lượng cơ động của quân khu và tỉnh, huyện đứng chân và hoạt động chiến đấu giữ vững địa bàn nông thôn. Các đơn vị và địa phương vừa triển khai theo hướng này thì cũng đúng vào lúc quân Mỹ để ra biện pháp chiến lược "quét và giữ". Cuộc chiến đấu vẫn diễn ra quyết liệt. Thắng lợi to lớn trong Tết Mậu Thân của quân, dân ta đã giáng cho quân địch  một đòn choáng váng, thúc đẩy nhân dân Mỹ mạnh hơn với chính quyền Mỹ, đòi chấm dứt chiến tranh xâm lược, đưa con em họ về nước. Nhân dân tiến bộ thế giới hướng về Việt Nam với tinh thần mến phục và đẩy mạnh phong trào phản đối chiến tranh xâm lược của Mỹ. Tổng thống Mỹ và những tên hiếu chiến thân cận bị động, lúng túng, ý chí giành thắng lợi quân sự của chúng bị lung lay tận gốc.

        Sau một thời gian ngắn, Mỹ phải ngồi vào bàn hội nghị ở Pa-ri đàm phán với đại diện Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa và sau dó cả đại diện của Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam. Sau bốn năm đấu trí gay gắt giữa hai bên trong hội nghị Pa-ri, kết hợp chặt chẽ với tiến công quân sự, chính trị trên chiến trưởng là chính, Hiệp định Pa-ri đã được hai bên chấp nhận. Nhưng phải qua chiến thắng oanh liệt của quân, dân Hà Nội, Hải Phòng và miền Bác đã đánh bại cuộc tập kích chiến lược bằng B52, chính quyển Mỹ mới chịu ký vào Hiệp định Pa-ri. Trong một cuộc đấu tranh cách mạng, ban lãnh đạo chiến tranh và chỉ đạo chiến lược quân sự năng động, sắc bén thì có thể chủ động tạo nên bước ngoặt có lợi cho ta, không lợi cho địch. Ở đây tinh thần chủ động và táo bạo gắn chặt với nhau, táo bạo và sáng tạo đã đưa đến thắng lợi to lớn. Sau Mậu Thân, địch chuyến sang chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh". Cuộc đối đầu của dân tộc ta với đế quốc Mỹ vẫn quyết liệt, nhưng Mỹ không thể đảo ngược nổi tình thế cho đến giờ phút phải hạ cờ, cuốn gói về nước.

        Bải thơ Chúc Tết năm 1969 của Chủ tịch Hồ Chi Minh:


        Theo tôi hiểu: Độc lập, tự do dân tộc 1à chân lý không lay chuyển, nhưng chúng ta phải đánh cho "Mỹ cút", rồi đánh cho "ngụy" nhào, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thu non sông về một mối vào mùa xuân lịch sử  1975 mới có được độc lập tự do trọn vẹn.

       


        Cách đây vừa tròn 30 năm, vào đúng Tết Mậu Thân lịch sử, quân và dân miền Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã mở cuộc Tổng tiến công và nối dậy đồng loạt, đánh vào hầu hết các thành phố, tỉnh lỵ, thị xã, căn cứ quân sự, cơ quan chính quyền của Mỹ - ngụy. Đó là một sự kiện quân sự to lớn, đã tạo ra một bước ngoặt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta, đồng thời làm rung chuyến chính trường nước Mỹ và dư luận thế giới, làm lung lay đến tận gốc mưu đồ và ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ.

        Chiến trường Trị Thiên - Huế - gồm cả mặt trận chủ lực ở đường 9 và mặt trận chiến tranh nhân dân địa phương là một trong hai chiến trường chính¹, trong đó thành phố Huế được xác định là một trong ba mục tiêu chủ yếu của cuộc tiến công (Sài Gòn - Huế - Đà Nẵng).

        Nhiệm vụ của quân và dân Trị Thiên - Huế được Trung ương Đảng và Bộ Tổng Tư lệnh giao là thực hành Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt, tiêu diệt và làm chủ các căn cứ, vị trí quan trọng của địch, đánh chiếm thành phố Huế, các thị trấn, thị xã, chia cắt các trục đường giao thông, sân bay, bến cảng, thành lập chính quyền cách mạng, tạo điều kiện phối hợp với chủ lực ở Mặt trận dường 9 giành thắng lợi. Nhiệm vụ của Mật trận đường 9 được giao là thu hút và tiêu diệt một bộ phận quan trọng quân Mỹ, khi có điều kiện thì phá vỡ tuyến phòng thủ Mác Na-ma-ra, mở đường phát triển tiến công vào phía Nam.

        Thực hiện nhiệm vụ trên giao, trải qua 25 ngày đêm - từ đêm 31 tháng 1 đến ngày 25 tháng 2 năm 1968, nếu kể cả giai đoạn tác chiến tạo thế, chia cắt hệ thống giao thông và nghi binh đánh lừa địch thì gần 2 tháng (trước dó, ngày 7 tháng 1 bắt đầu cắt đứt đường số 1 - huyết mạch giao thông chính nối Huế với Đà Nẵng ở đoạn Phú Lộc phía nam Thừa Thiên), quân và dân Trị Thiên - Huế² với một lực lượng vũ trang có quân số và trang bị ít hơn địch, đã chiến đấu quyết liệt và vô cùng anh dũng, giành được nhiều thắng lợi to lớn. Kết quả, ta đã tiêu diệt và làm tan rã một bộ phận quan trọng sinh lực địch, bắn rơi và phá hủy nhiều máy bay chiến đấu và trực thăng, xe quân sự, tàu xuồng, kho tàng, bến bãi, pháo súng các loại, thu nhiều đạn dược, thuốc men và phương tiện chiến tranh của Mỹ - ngụy. Trong đợt Tổng tiến công và nổi dậy, ta đã đánh chiếm hầu hết các vị trí quân sự, đầu não của địch, các đón bốt, căn cứ hậu cần (trừ căn cứ Phú Bài), tiêu diệt và làm tan rã đại bộ phận ngụy quân, ngụy quyền và hệ thống kìm kẹp (cơ quan tỉnh trưởng ngụy, 40 ty sở, các đoàn bảo an dân vệ), đánh chiếm hai nhà lao và giải thoát trên hai ngàn chiến sĩ cách mạng và quần chúng yêu nước dang bị động, làm cho các cấp chính quyền địa phương (ngụy) càng dao động mãnh liệt khi thấy đa số những nhân vật đầu não của chính quyền đã bị giết³.

        Sau 30 năm với độ lùi của lịch sử, với cách nhìn nhận, đánh giá mới, khách quan và bình tĩnh hơn, chúng tôi thấy cuộc tiến công và nổi dậy ở Trị Thiên - Huế năm 1968 thắng lợi là rất to lớn và căn bản trên tất cả các mặt chính trị, quân sự, ngoại giao, với ý nghĩa tác động sâu sác và toàn diện như trình bày ở trên. Tuy nhiên, bên cạnh những thắng lợi to lớn đó, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan lúc bấy giờ đã làm hạn chế một phần mức độ thắng lợi, đồng thời cũng để lại không ít những hậu quả nặng nề.

        Sau khi chiếm giữ nhiều ngày các vị trí, mục tiêu quan trọng của địch ở Thừa Thiên và thành phố Huế, trước tình hình và yêu cầu mới, quân ta lần lượt rút lui. Địch sau cơn choáng váng đã nhanh chóng tổ chức lại lực lượng, quay sang phản kích ác liệt. Trước sức phản kháng tàn bạo của địch, lực lượng vũ trang và lực lượng chinh trị của ta, nhất là ở cơ sờ bị tiêu hao nặng. Địch chiếm lại vùng giải phóng, càn quét bắn phá vùng căn cứ giáp ranh, tiến công lên cả căn cứ của ta ở phía tây Huế, gây cho ta nhiều khó khăn.

        Những khó khản và tổn thất của ta sau năm 1968 là nghiêm trọng, song chỉ là bước lùi tạm thời. Những khó khăn ấy không thể xóa được ý nghĩa và thành quả thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân.

-----------------------
        1. Chiến trường chính thứ nhất là miền Đông Nam Bộ, trong đó mục tiêu là thành phố Sài Gòn.

        2. Chưa tính Mặt trận đường 9.

        3. Xem Cuộc Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa của Việt Cộng, Mậu Thân 1968, Ban quân lực BTTM quân lực Việt Nam Cộng hòa. Sài Gòn, tháng 6-1968, tr. 161.

        Thực tế chiến trường đã chứng minh là chỉ một thời gian ngắn sau đó ta đã lấy lại được thế trận chủ động, giáng cho địch liên tiếp nhiều thất bại trong mùa khô 1971 - 1972 và sau đó tháng 1-1973 buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri. chấp nhận thất bại, rút quân đội Mỹ về nước. Tuy nhiên nhìn nhận lại sự kiện tiến công và nổi dậy ờ Trị Thiên - Huế Tết Mậu Thân, chúng tôi thấy những khó khăn sau năm 1968 ta có thể tránh được hoặc hạn chế được ở mức thấp hơn, nếu lúc đó chúng tôi - những người lãnh đạo chỉ huy trực tiếp, tỉnh táo hơn, đặt yêu cầu mục đích nhiệm vụ đúng mức, phù hợp với tình hình lúc đó, có phương châm hành động linh hoạt, quyết đoán hơn. Cố nhiên, trong lịch sử không có từ "nêu như'', song chúng tôi vẫn muốn vấn đề như vậy để thấy được rằng ngoài nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan của các cấp lãnh đạo chỉ huy chiến trường là rất lớn. Qua công tác chỉ đạo, chỉ huy cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân ở Trị Thiẻn - Huế, có thể rút ra một số bài học và kinh nghiệm sau đây:

        Một là, đưa cuộc chiến tranh vào hậu phương địch, lấy thành phố Huế làm mục tiêu chính để tiến công là dùng, nhưng yêu cầu giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân là chưa phù hợp với khả năng và so sánh tương quan lực lượng địch - ta lúc đó. đánh giá quá cao yếu tố chính trị -  tinh thần, đánh giá chưa đúng vai trò quyết định trong chiến tranh là tiêu diệt đội quân chủ lực - công cụ chiến tranh chủ yếu của địch.

        Hai là, kế hoạch tiến công và nổi dậy của Bộ tư lệnh Quân khu Trị Thiên có nhiều ưu điểm, thể hiện trong việc chuẩn bị chiến trường, chuẩn bị lực lượng tương đốì chu dáo, tuy lực lượng ít mà tinh, bộ đội có tinh thần chiến đấu cao, chọn cách đánh lúc mở màn thích hợp, kết hợp tương đối nhịp nhàng giữa công kích và nổi dậy của quần chúng, công tác nghi binh, giữ bí mật tốt. Nhưng Bộ tư lệnh Quân khu cũng phạm phải những khuyết điểm, đó là chỉ có một phương án giành toàn thắng mà không tính đến các khả năng, tình huống khác, không có phương án 2, phương án 3 và lực lượng dự bị chiến địch. Trong quá trình chi đạo tác chiến chưa nắm chắc bộ đội, xử lý không kịp thời, để bộ dội lâm vào thế phòng ngự bị động đối phố. Đặc biệt là sau một tuần lễ chiến đấu trong thành phố, khi thấy không thể giành toàn thắng đã không kịp thời thay đổi hướng và phương châm tiến công. Lẽ ra lúc đó ta phái chỉ đạo chuyển sang kìm chế địch ở trong thành phố, chuyển hướng phát triển về nông thôn, kéo địch  ra ngoài căn cứ vững chắc để tiêu diệt chúng ngoài công sự, chuyển yêu cấu đấu tranh chính trị từ hình thức khởi nghĩa sang đấu tranh bảo vệ các cơ sở cách mạng, chuyển ngay những cơ sở bị lộ ra khỏi thành phố, chuẩn bị đối phó địch khủng bố.

        Ba là, trong cuộc Tổng tiên công và nổi dậy chưa có một kế hoạch phối hợp thật chặt giữa mũi tiến công của chủ lực với mũi đấu tranh nổi dậy của quần chúng nhân dân ở thành phố và các địa phương. Trong tư tưởng chỉ đạo của chúng tôi lúc đó, cố nhiên không có ai xem nhẹ vai trò quyết định của đòn chủ lực. Song, cách chỉ đạo, bố trí lực lượng lại phạm phải một thiếu sót nữa là bố trí lực lượng chủ lực của Bộ chủ yếu tập trung trên cùng một hướng với lực lượng chiến tranh nhân dân địa phương của Trị Thiên - Huế. Ở đây, chúng tôi đã không hình dung hết các khả năng. Do vậy, không chi đạo kế hoạch chuẩn bị chiến trường cho chủ lực như xây dựng đường vận động, trận địa triển khai, bảo đàm vật chất kỹ thuật. Vì thế, khi Bộ Tổng tư lệnh có ý định tăng cường các đội chủ lực vào phía nam Quảng Trị và Thừa Thiên thì các cấp chỉ huy bị động, lúng túng không triển khai được.

        Những thiếu sót và khuyết điểm trên đây trong Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân ở Trị Thiên - Huế thật sự là những bài học kinh nghiệm xương máu, vô cùng sâu sắc. Rút kinh nghiệm từ chiến trường Trị Thiên - Huế năm 1968, sau năm 1972, chúng ta đã chỉ đạo khắc phục triệt để các thiếu sót, khuyết điểm trên bằng việc: công tác chuẩn bị chiến trường đầy đủ, tốt hơn, dự kiến và chuẩn bị cùng một lúc nhiều khả năng và phương án khác nhau, giữa lực lượng chủ lực và địa phương được thống nhất chỉ huy... và đó là một trong những điều kiện để ta tiến lên giành thắng lợi lớn trong Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng Huế và phát triển thắng lợi vào Đà Nẵng, thúc đấy nhanh quá trình giải phóng miền Nam, thu non sông vế một mối.

        Kinh nghiệm về cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt Xuân 1968 ở miền Nam và riêng ở chiến trường Trị Thiên còn nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá. Ở đây, trong phạm vi của một bài tham luân, bước đầu chúng tôi chỉ nêu lên một số bài học có tính khái quát. Đối với một người chỉ huy, lãnh đạo, dù ở cương vị nào, tỏi cho rằng bài học bao trùm nhất, thấm thìa nhất, đó là người chỉ huy phải kết hợp nhuần nhuyễn lòng dũng cảm, ý chí tiến công địch với thực tế khách quan, tinh thần phục tùng triệt dể mệnh lệnh cấp trên với trách nhiệm thắng bại ở chiến trường, kết hợp tính kiên quyết của mệnh lệnh với tính dân chủ và biết lắng nghe ý kiên của cấp dưới, tuyệt đối không chủ quan, nôn nóng Đó là một trong những phong cách và đức tính cần thiết của người chỉ huy, đồng thời cũng là một trong những yếu tố bảo đảm thắng lợi.

        Chủ nghĩa chống cộng bị ám ảnh bởi thuyết Đô-mi-nô đã dẫn dắt 5 đời Tổng thống Mỹ sa lầy vào cuộc chiến tranh Việt Nam, ngăn chặn cuộc đấu tranh hoàn thành giải phóng nước Việt Nam sau Hội nghị Giơ- ne-vơ năm 1954.

        Người thực sự đưa quân viễn chinh Mỹ vào tham chiến ở Việt Nam hòng cứu chế độ Sài Gòn để gánh lấy hậu quả lớn nhất cho bản thân và cho nước Mỹ là Tổng thống Giôn-xơn, trong nhiệm kỳ của mình đã đưa số quân Mỹ can thiệp vào Việt Nam từ 16.300 cố vấn năm 1963, 23.300 cố vấn năm 1964, lên 485.600 quân vào cuối năm 1967, do đó cũng nâng số xác chết của lính Mỹ ở Việt Nam lên ngày càng cao (tới 30.568 tên sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân, tính đến lúc Mỹ phải bắt đầu rút quân vào tháng 4-1969).

        Trận bão táp Mậu Thân đã đem lại cho những kẻ gieo gió những hậu quả nghiêm trọng nhất: Giôn-xơn phái tuyên bố phi Mỹ hóa chiến tranh, chấm dứt ném bom miền Bắc, chấp nhận thương lượng ở Pa-ri và bản thân Giôn-xơn tuyên bố không ứng cử Tổng thống nhiệm kỳ 2. Còn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mác Na-ma-ra vì có nhiều quan điểm không nhất trí với Tổng thống và các tham mưu trưởng liên quân về cách điều hành chiến tranh ở Việt Nam đã rút khỏi Lầu Năm Góc ngày 29-2-1968 (đúng ngày trung đội địa phương Phú Vang rút khỏi phường Vĩ Dạ sau 9 ngày đêm làm chủ địa bàn). Hoạt động chính thức cuối cùng của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mác Na-ma-ra là bác bỏ đề nghị của Oét-mo-len đòi thêm 200.000 quân Mỹ cho chiến trường miền Nam, được người kế nhiệm là Clíp-phớt đồng tình.

        Nhớ lại từ năm 1953, Ai-xen-hao thấy trước sự thất bại của thực dân Pháp đã đưa ra đối sách: "Nếu để mất Việt Nam, mất Đông Dương thì sẽ khó có thể phòng thủ được bán đảo Ma-lay-xia... Phải ngăn chặn lại việc này ngay bây giờ". Bàn giao lại cho Ken-nơ-đi năm 1961, Ai-xen-hao còn dặn "Giữ lời hứa (ở Việt Nam) có nghĩa là phái đổ nhiều máu của chúng ta (tức Mỹ) ở chiến trường.. Những thắng lợi thêm nữa của Việt Cộng sẽ là một thảm họa cho Mỹ" (Hồi ký của Giôn-xơn).

       Vừa nhậm chức. Ken-nơ-đi tuyên bố "không loại trừ việc đưa các lực lượng quân sự tới đồng bằng sông Cửu Long sẵn sàng giúp dỡ Cộng hòa Việt Nam bảo vệ chế độ". Nhưng mọi giải pháp yểm hộ bằng cố vấn. tiền và súng lại không vực dậy nổi một chế độ gia đình trị lấy "diệt cộng" làm quốc sách, buộc Ken-nơ-di 2 năm sau phải xác nhận "Nước Mỹ sẽ có thể chìm nghỉm hoặc bơi cùng thuyền với Diệm"... "Chúng ta (tức Mỹ) đang ở trong đường hầm không lối thoát" (R.Tôm-xơn. sách "Mỹ không ra khỏi Việt Nam").

        Giôn-xơn công nhận "sẽ làm những việc cần làm để bảo vệ lợi ích của chúng ta ở Việt Nam" và mở đường bằng cách tiếp nhặn "bị vong lục" của các tham mưu trưởng liên quân ngày 22-1-1964 đòi Mỹ "phải có những hành động táo bạo hơn, dù có thể có những rủi ro lớn hơn... cần mở rộng cuộc chiến tranh sang oanh tạc miền Bắc Việt Nam bằng không quân Mỹ và chuyển từ huấn luyện người Nam Việt Nam sang tiến hành cuộc chiến tranh ở cả 2 miền Bắc - Nam Việt Nam bằng lực lượng chiến đấu của Mỹ" (Hồi ký Mác Na-ma-ra).

        Cuộc chiến tranh "Mỹ hóa" và mở rộng theo chiến lược "chiến tranh cục bộ" được thế giới chăm chú theo dõi. Ngày 25-3-1967 Hãng AFP đã công bố tư liệu: "Mỗi tháng ở chiến trường Việt Nam, trung bình có hơn 8.000 sĩ quan, binh lính Mỹ chết và bị thương. Mức độ thương vong của quân Mỹ đã vượt quá xa dự đoán của Lầu Nãm Góc". Cuối năm 1968, sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân, Giôn-xơn thổ lộ "tâm sự" không ra ứng cử nhiệm kỳ 2: "Ở Việt Nam, cộng sản đã giáng một đòn choáng váng đối với chúng ta (tức Mỹ) ở mức độ này hay mức độ khác. Tôi kinh ngạc và thất vọng khi thấy các cố gắng của đối phương đã có ảnh hưởng rất xấu đến nhiều người trong Chính phủ và rất nhiều người ngoài Chính phủ mà xưa nay họ vẫn được coi là những phần tử trung kiên không hề lung lay dao động" (Hồi ký Giôn-xơn).

        Thế là rõ! Hiệu quả của trận quyết chiến chiến lược không ai nói rõ hơn đối thủ trực tiếp: ở chiến trường bị giáng đòn choáng váng, ở hậu phương những phần từ trung kiên cả trong chính phủ và ngoài chính phủ đều lung lay dao động khiến người cầm đầu phải kinh ngạc, thất vọng! Những tư liệu lịch sử trên đây trích dẫn đúng lời ba Tổng thống Mỹ đã nói rõ các nguyên nhân dẫn nước Mỹ tới "tấn thảm kịch Việt Nam (Mác Na-ma-ra), tới: "Dòng sông đau khổ chảy qua giữa hai nước", "Một mục tiêu phải khác phục" như lời Đại sứ Pi-tơ-xơn khi đặt chân tới Nội Bài ngày 9-5-1997. Không có “lời mời" quân Mỹ rút về nước của Mậu Thân 1968 tất không thể có việc trở lại Việt Nam của Đại sứ Mỹ vào giữa năm 1997. "Những rủi ro lớn hơn" mà các bộ óc tham mưu hàng đầu của nước Mỹ đã lo ngại chính là trận bão táp Mậu Thân 1968, buộc hơn 50 vạn quân Mỹ cùng với 66.000 quân "đồng minh" phái rút khỏi Việt Nam, dẫn đến Hiệp định Pa-ri ngày 27-1-1973, mà cuộc Tổng tiến công nổi dậy mùa Xuân 1975 với chiến địch Hồ Chí Minh lịch sử là tất yếu.

        Trong suốt cuộc chiến tranh giải phóng, cuộc chiến đấu trực tiếp với đội quân gần 60 vạn lính Mỹ và chư hầu kéo dài từ năm 1965 đến 1968 - 1969 là một thử thách quyết liệt nhất đối với "Tài thao lược Việt Nam" trong thời đại Hồ Chí Minh, đáng ghi thành những trang sử sáng chói không chỉ về nghệ thuật quân sự mà cả về nghệ thuật điều hành chiến tranh cách mạng chống lại quân xâm lược lớn mạnh.

        Sau hai cuộc phản công mùa khô, bắt đẩu từ năm 1965-1966, kế tiếp bằng 3 cuộc hành quân "tìm diệt" nối tiếp nhau ròng rã suốt 8 tháng (tháng 9-1966 - 5-1967), 2 cuộc ở quy mô quân đoàn. trước sau chỉ nhằm đánh vào chiến khu Dương Minh Châu là căn cứ của Trung ương Cục và Bộ chỉ huy Miền (At-tơn-bo-rơ từ 14-9 đến 25-11-1966 và Gian-xơn Xi-ti từ 22-2 đến 14-5-1967) và vùng Bến Súc, Bến Cát, Củ Chi (Xi-đa-phôn 8-1 - 26-1-1967). Cuộc cuối cùng (Gian-xơn Xi-ti) là cuộc ra quân lớn nhất trong lịch sử tham chiến của quàn Mỹ ở Việt Nam, với 45.000 quân có 9 lữ đoàn đánh bộ, 41 tiểu đoàn thiết giáp, 1.200 xe tảng, 17 tiểu đoàn pháo với 250 khẩu đội, 17 phi đoàn máy bay có B.52 yểm trợ, do một trung tướng Mỹ chi huy.

        Cuối năm 1967, quân dân miền Nam đứng trước tình hình phải đương dầu với đội quân trên 1,6 triệu của Mỹ - ngụy, có trên 48 vạn lính Mỹ, 66 nghìn lính chư hầu, 99 vạn 8 nghìn quân ngụy gồm cả chủ lực, bảo an dân vệ và cảnh sát vũ trang, non nửa là quân chủ lực. Trong khi đó trên chiến trường, quân chủ lực ta phố biến mới ở cấp tiểu đoàn, có khoảng 20 trung đoàn và 6 sư đoàn bố trí ở các địa bàn trọng yếu, lực lượng địa phương và dân quân tự vệ phổ biến còn kiêm nhiệm nhiều việc¹, lại trang bị không đồng bộ. Nếu so sánh lực lượng theo quan điểm của chiến tranh quy ước, không ai dám chủ trương tiến công lớn vào thời điểm dó. Trong thời đại Hồ Chí Minh, bí quyết giành thắng lợi của nước nhỏ, kém phát triển nằm trong một phương châm chiến lược "Đánh lui từng bước, đánh đổ từng bộ phận những thế lực xâm lược và thống trị lớn mạnh" do Hồ Chủ tịch đề xướng, đã từng được hội nghị 81 Đảng Cộng sản chấp nhận, ứng dụng vào thực tế đánh Mỹ ở Việt Nam, nó được nói rõ qua bài thơ Chúc Tết giản dị vạch bước đi của Bác:


        "Những hành động táo bạo hơn" của nước Mỹ do các tham mưu trưởng liên quân kiến nghị được các cơ quan quyền lực chấp nhận đã vấp phải một sự táo bạo còn gan góc hơn nhiều do bộ tham mưu chiến đấu của dân tộc Việt Nam tung ta, được các tư lệnh chiến trường nhất trí, toàn thể quân dân hưởng ứng, chấp hành một cách chủ động và sáng tạo.

        Đó là sự phân tích cục diện chiến tranh hoàn toàn khác các quan điểm của chiến tranh quy ước, càng không di vào cách so sánh về quân số, vũ khí mà về những chiến lược địch đã áp dụng và bị ta đánh bại, về thế địch - thế ta trên chiến trường, ở hậu phương chiến lược cùng vị thế đôi bên trên thế giới trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

        Không đợi đến năm 1972, người Việt Nam mới nhận biết cuộc chiến tranh Việt Nam là một cuộc chiến tranh lâu dài nhất, tốn kém nhất và mất lòng dân nhất trong lịch sử nước Mỹ, với một hình ảnh bị dư luận thế giới chỉ trích "tổi tệ nhất”, như hãng AP công bố ngày 29-10.

        Vấn đề đặt ra để xem xét là "quân xâm lược đã đưa chiến tranh cục bộ đến đỉnh cao mà vẫn thất bại". Chúng đã làm tất cả những gì có thế làm được, đà mở những cuộc hành quân tới cỡ quân đoàn và trên quân đoàn gắn với cuộc leo thang đánh phá miền Bắc thật quyết liệt và táo bạo. Vấn đề không phải là chỗ chúng còn bao nhiêu quân, bao nhiêu súng mà ở chỗ chúng còn giải pháp chiến lược gì, phương thức tác chiến gì có thể thi thố và ý chí xâm lược của chúng còn cứng vững đến đâu?

        Những tín hiệu về chương trình đàm phán 14 điểm của Bộ trường Ngoại giao Đin Rat-xcơ, những trung gian do Mỹ phái đến Hà Nội và vận động qua bè bạn² chứng minh rằng, Mỹ đã thấy rõ không thể giành thắng lợi bằng quân sự. "Phải chăng đã đến lúc ta có thể đưa chiến lược tiến công cách mạng tới bước phát triển tất yếu của chiến tranh nhân dân là tổng tiến công và nổi dậy toàn dân, đưa cục diện chiến tranh tới bước ngoặt quyết định?”.

-------------------
        1. Ở chiến khu Dương Minh Cháu chỉ có 800 dân. Cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên của cơ quan dân sự được tổ chức thành các tiểu đội, trung đội du kích tự vệ, các đại độị, tiểu đoàn bộ đội địa phương được biên chế thành 7 đại đội, 1 tiểu đoàn, cùng các đơn vị chủ lực đánh trả cuộc hành quân Gian-xơn Xi-ti.

        2. Tháng 3-1966, nhờ nhà ngoại giao và nghiên cứu Viễn Đông Set-tơ Rô-ning tới Hà Nội. Tháng 6-1966, đại diện Ba Lan Lê van-đôp-xki trong UBQT từ Sài Gòn ra, tháng 1-1967 quan chức Mỹ thăm dò đại diện ta ở Mat-xcơ-va, tháng 2-1967 qua Thủ tướng Kô-sư-gin được Thủ tướng Uyn-xơn đón tiếp ở Luân Đôn (Hồi ky Mác Na-ma-ra)

        
        Quyết tâm được lựa chọn là tổng công kích và tổng khởi nghĩa, mặc dù về tổng khởi nghĩa đã đưa lại bài học sâu sắc: trong thế bị kìm kẹp, nhân dân chi có thể tổng khởi nghĩa khi có chỗ dựa vững chắc của các lực lượng vũ trang cách mạng.

        Quyết tâm của trận quyết chiến Mậu Thân dựa vào sự so sánh ưu thế tuyệt đối của ta về dư luận quốc tế, về sự cố kết của hậu phương lớn với tiền tuyến lớn so với một hậu phương đầy mâu thuẫn của đối phương, trên chiến trường là ưu thế tuyệt đối về chính trị, tinh thần, về khát vọng được giải phóng của nhân dân miền Nam, sẵn sàng sống mái với quân thù để thoát khỏi xiềng xích, nếu được cách mạng tin cậy giao nhiệm vụ, về thế chiến lược của chiến tranh cách mạng trên cả 3 vùng rừng núi, nông thôn đồng bằng và thành thị.

        Chi có một bộ tham mưu chiến đấu dạn dầy chiến trận của một dân tộc được kết cấu bằng chất keo đặc hữu "không có gì quý hơn độc lập tự do", tin cậy nhau đến độ "nhất hô bá ứng" mới dám hạ một quyết tâm chiến lược vượt ra khỏi những quy tắc thông thường của chiến tranh, mà cái căn cứ vững chắc chính là "lòng tin vô bờ bến vào sức mạnh nhân dân".

        Đây là nước đi của ván cờ thế không chỉ căn cứ vào đầu quân, đầu súng mà căn cứ vào toàn bộ thế cờ của hàng kiện tướng đã thấm sâu lời dặn của ông cha trên nền tảng "Vua tôi đồng lòng, anh em hòa thuận, phụ tử chi binh, cả nước chung sức" mà "chọn dùng tướng giỏi xem quyền biến như đánh cờ, tùy cơ ứng biến" (Bạt dụng lương tướng, quan hữu quyền biến, như vi kỳ nhiên, tùy thời thế nghi - Di chúc Trần Hưng Đạo). Đây là nước đi nhằm lật ngược thế cờ, dẫn cuộc chiến tranh tới khúc quanh quyết định, làm lay chuyển ý chí xâm lược của kẻ đối phương, bắt phải từ bỏ chiến lược tiến công, xuống thang chiến tranh, tìm cách rút quân trong danh dự.

        Nó khác xa với chiến tranh quy ước đến mức, Mác Na-ma-ra kể lại rằng, C1A có báo một tin về những cuộc tiến công vào thành phố, nhưng chính giới Mỹ đều coi là nghi binh để đánh Khe Sanh. Và cho đến nay, một giáo sư về các đại chiến lược của trường đại học Quốc phòng Mỹ, cựu đại tá Héc-béc San-lơ sang Việt Nam còn khắng định: "Một số nhà hoạch định chính sách Mỹ tin rằng cuộc tiến công vào các thành phố chỉ là đòn nghi binh nhằm che dậy mục tiêu, là cắt 2 tỉnh phía Bác ra khỏi Nam Việt Nam". Như thế là kế hoạch nghi binh kéo địch ra chiến trường ta có chuẩn bi đã đánh lừa được địch... tới 30 năm sau đó!

        Mậu Thân 1968 là ngọn lửa của quân dân miền Nam bùng lên từ cái  nền tảng chiến tranh toàn dân đã qua nhiều phen hun đúc trong máu lửa, của những con người đã "trải nhiều biến cố thì suy nghĩ sâu" (Nguyễn Trãi) có thể làm được những việc mà những ké thiếu hiểu biết về lịch sử văn hóa và chính trị của nhản dân không thể hiếu nổi.

        Nếu không có ý chí "thà chết không làm nô lệ" của nhân dân thì những lực lượng từ trên "xanh", từ hậu cứ dù có đặc công biệt động, cũng làm sao đột nhập được vào từng ấy thành phố, thị xã, thị trấn, chi khu, tới từng ấy địa chỉ không sai một địa chỉ nào? Việc chủ lực ta cùng các đội đặc công, biệt động bám trụ 25 ngày đêm trong thành phố Huế, sự có mặt của chủ lực Miền và chủ lực các tỉnh, chủ yếu là tỉnh Long An ở vùng ven là nội đô, ở cầu Ban Ki, ở Trung tâm huấn luyện Quang Trung, ở Quận 5, Quận 6, Quận 10, Quận Tân Bình (Sài Gòn), nếu không có dân làm sao đứng được? Nếu không có thực lực và uy thế của quân chủ lực, của các lực lượng vũ trang cách mạng, nhân dân chưa có chỗ dựa mà nổi dậy. Nhưng không có tai mắt, sự gan dạ và sáng tạo của dân, chủ lực và các lực lượng tiến công làm sao có bàn đạp để tiến công các mục tiêu trong các thành thị và vùng ven? Chính sự nổi dậy của dân hòa quyện vào sức tiến công của quân giải phóng làm cho quân Mỹ không còn hậu cứ an toàn.

        Sự giãy giụa của con ác thú bị đánh đau, thua đau đã gây ra những thiệt hại mà ta chưa lường hết. Nhưng cái gì phải đến thì đã đến. Trong 3 mốc lịch sử 1968, 1972, 1975 ở miền Nam thì trận quyết chiến 1968 giữ vị trí mở đường. Nó là màn chót của "tấn thảm kịch" đem quân Mỹ đi cứu vãn một chế độ tay sai để cuối cùng phải phi Mỹ hóa. Cuộc Tổng tiên công và nổi dậy Mậu Thân đã gắn chặt tài thao lược và trí tuệ Việt Nam với dũng khí và tinh thần cố kết dân tộc, được thế giới đồng tình. Phải chăng đó cũng là những yếu tố cần phái hội đủ cho sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, giữ vững nền độc lập tự chủ theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

        (Nguyên ủy viên Thường vụ Đảng ủy Khu Trung tâm trong Mậu Thân, Phó bí thư Đảng ủy Tiền phương Nam, Bi thư Thành ủy Sài Gòn, Bí thư Thành Quân ủy)

        Chưa một cơ quan khoa học nào lập bảng thống kê về các bài, tập sách, phim ảnh, ký sự, tư liệu - về đợt Tổng tiến công Mậu Thân 1968. Tuy nhiên, điều chắc chắn là Mậu Thân được phản ánh rất phong phú của ta, của Mỹ, của các nhà báo và nhà nghiên cứu trên thế giới. Điều đó nói lên rằng, Mậu Thản là một sự kiện tác động sâu sắc đến cuộc chiến tranh ở Việt Nam sau khi Mặt trận Dân tộc giải phóng thành lập 8 năm.

        Tất nhiên, có những cách đánh giá khác nhau đối với sự kiện tầm vóc lớn này và thật dễ hiểu khi sự kiện ấy cần những nỗ lực tiếp theo và cần một thời gian không ngắn để có thể phát huy đầy đủ ý nghĩa chiến lược của nó, nhất là sau các đợt của Mậu Thân, quân dân ta chịu một số tổn thất khá nặng.

        Trong tham luận này, từ cơ sở của diễn tiến cuộc tiến công đợt 1 và đợt 2 trong nội thành Sài Gòn - là trọng điểm của chiến trường trọng điểm - tôi cố gắng phát biểu một vài suy nghĩ của mình, những suy nghĩ mà trong suốt 30 nãm, tôi đã trình bày hoặc công khai trên báo chí, sách nghiên cứu hoặc trong thư từ đóng góp với Trung ương. Cũng có thể nói rằng, những gì tôi sắp trình bày không phải một phát hiện mới mà chẳng qua là hệ thống hóa lại sự kiện và đánh giá có một cách bình tĩnh. Tôi nhớ sau đợt 1 năm Mậu Thân, đồng chí Trần Trọng Tân lúc bấy giờ phụ trách mũi vũ trang của Tuyên huấn và được giao chiếm Đài phát thanh đã nói với tôi: Suốt hơn 10 ngày của đợt 1, đồng chí vào cuộc như người say. Đó cũng là trạng thái tình cảm của nhiều người khác. Bây giờ, 30 năm sau, chẳng còn ai cảm nhận Mậu Thân như thế nữa. Khoảng cách từ đêm mùng 2 Tết Mậu Thân 1968 đến cuộc hội thảo khoa học đầu Xuân Mậu Dần 1998 của Thành ủy và ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh và Viện Lịch sử quân sự Việt Nam đã có những sự kiện cực kỳ trọng đại mà nổi bật là Đại thắng mùa Xuân 1975 coi như một ghi nhận rõ rệt về kết quả của Mậu Thân trong quá trình kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

        Với phương châm chỉ đạo cuộc chiến tranh chống Mỹ của Đảng ta đẩy lùi địch từng bước, giành thắng lợi từng phần, tiến tới giành thắng lợi hoàn toàn, kết hợp ba vùng chiến lược và hai phương thức: đấu tranh chính trị và vũ trang, kết hợp ba mũi giáp công: chính trị, quân sự và binh vận, kết hợp công kích quân sự và nổi dậy quần chúng, kết hợp đấu tranh nội địa với đấu tranh ngoại giao, phát huy thực lực tại chỗ kết hợp với thực lực một nửa nước đã được giải phóng hoàn toàn, lấy thực lực chinh trị - quân sự bản thân là chính đi song đôi với tranh thủ sự giúp đỡ các mặt của phe xã hội chủ nghĩa, của lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình trên thẻ giới, đặc biệt tranh thủ sự ủng hộ và cảm tình của nhân dân Mỹ, lấy thực lực bản thản là chính đồng thời coi trọng khai thác mâu thuẫn nội bộ kẻ thù. Mậu Thân là một trong bốn sự kiện lớn nhất của 21 năm đánh Mỹ: 3 sự kiện kia là Đồng Khởi 1959 - 1960, "Điện Bién Phủ trên không" của Hà Nội và chiến địch Hồ Chí Minh 1975. Sự kiện Mậu Thân là gạch nối giữa Đồng Khởi, Điện Biên Phủ trên không và Đại thắng mùa Xuân 1975 tạo thành tổng thể bức tranh giải phóng đất nước. Như tất cả chúng ta đều biết, Mỹ là cường quốc hàng đầu của thế giới - cả tiềm lực kinh tế lẫn quân sự, dân số, đất đai cùng trình độ công nghệ, kỹ thuật đều hơn ta gấp nhiều lần. Đánh với một kẻ thù như thế hoàn toàn không đơn giàn, nhất là dân tộc ta tự lực tiến hành kháng chiến, có nhờ bè bạn giúp đỡ mặt này, mặt khác nhưng tuyệt nhiên không nhờ chi viện thực binh. Trong điều kiện như thế, đấu trí trở thành sức mạnh chủ đạo, lực lượng tổng hợp trở thành chủ lực và nghệ thuật chính trị - quân sự trờ thành phương thức định đoạt thắng bại. Từ tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng chí Lê Duẩn đã vạch ra phương thức đánh và thắng Mỹ đầy sáng tạo. Kinh nghiệm của cuộc kháng chiến chống Pháp, và xa hơn, kinh nghiệm của cha ông qua các cuộc chiến tranh giữ nước, trên cơ sở sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Lê Duẩn cùng Bộ Chính trị Trung ương đảng đã tìm được lối đi cho cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta trong điều kiện của thế giới hiện đại và trong truyền thống phong phú của dân tộc.

        Một khi đã xác lập phương châm đấu tranh kết hợp chính trị và vũ trang thì đương nhiên đô thị trở thành mục tiêu chủ yếu của cách mạng. Phong trào nông thôn và vùng rừng núi dù mạnh mà phong trào đô thị yếu, khả năng thối động toàn cục sẽ kém. Kinh nghiệm của quá khứ cho thấy, ví dụ cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ 1940 rộng thế song không dấy lên được ở Sài Gòn, kết quả cuộc khởi nghĩa thất bại. Tổng khởi nghĩa tháng Tám sở dĩ thành cồng nhanh gọn khắp nước vì nơi bùng nổ là Hà Nội, Huế, Sài Gòn và các tỉnh lỵ. So với trước kia, yêu cầu tiến vào đô thị càng bức xúc khi kẻ thù là một đế quốc mạnh, khi bộ máy tay sai được tổ chức hiện dạỉ.

        Trên cơ sở nhận thức ấy, Đảng ta dần dần hoàn thiện quan điểm và lên phương án hành động.

        Ý định đánh một đòn vang dội nảy sinh trong tính toán chiến lược của Đảng trước Mậu Thân khá lâu. Tháng 11-1960, khi Nguyễn Chánh Thi đảo chánh Ngô Đình Diệm, Xứ ủy Nam Bộ và đồng chí Nguyễn Văn Linh là Bí thư đã chớm nghĩ một phương thức tạo bước ngoặt trong chiến tranh bấy giờ, trọng điếm là phá "khu trù mật. Danh từ "cướp thời cơ” xuất hiện, lực lượng huy động lao ra phía trước: song một là Nguyễn Chánh Thi thất bại nhanh quá, hai là chúng ta mới vừa chuyển từ đấu tranh đơn thuần chính trị lên hình thái chính trị - vũ trang kết hợp, thực lực quân sự đang gây dựng, nên không khai thác cao được sự xung đột nội bộ địch. Tháng 11-1963, một lần nữa chúng ta xuống đường "cướp thời cơ", nhưng Diệm không để kháng lâu hơn ta tưởng - chúng ta cũng chỉ giành được một số thắng lợi phá ấp chiến lược. Từ sau cuộc đảo chính lật đổ Ngô Đình Diệm, với những xáo trộn liên miên trong nội bộ bọn cầm quyền Sài Gòn, Đảng ta đã bắt tay vào nghiên cứu kỹ hơn, chủ động hơn. Ai cùng biết, một cú đánh chỉ thực sự vang đội khi đối tượng tiến công là Sài Gòn, thủ đô của địch, trung tâm điều khiển chiến tranh của Mỹ. Một trận đánh nhỏ ở sân gôn Tân Bình, một vụ nổ khách sạn Brinsk, tàu Card, nhà hàng nổi Mỹ Cảnh, một vụ pháo kích sân bay Tân Sơn Nhất và Biên Hòa, v.v... đã xáo trộn dữ dư luận, thâu tận Oa-sinh-tơn, tương tự như chiến thắng Ấp Bắc, Bình Giã... còn nói gì nếu là hành động phối hợp cả chính trị - quân sự - binh vận trên một diện rộng khắp Sài Gòn cùng các thành phố, thị xã, thị trấn khác ớ miền Nam thì giá trị phải mang ý nghĩa cao rộng vô cùng. Năm 1964, một kế hoạch hành động tương tự được Trung ương xem xét. Tuy nhiên, lúc ấy, nếu lực lượng biệt động được xây dựng tương dối khá nhằm vào những mục tiêu tiêu biểu nhất ở Sài Gòn thì lực lượng quân sự và chính trị nói chung chưa đảm bảo nổi chức trách nối tiếp biệt động và phát huy thắng lợi. Các tỉnh miền Nam, thực lực chính trị, quân sự quanh và trong lòng thành thị nói chung còn yếu. Quy mô lực lượng chủ lực của chúng ta mới đến cấp trung đoàn, trang bị kém. Bộ đội địa phương vừa hình thành, du kích chiến tranh mạnh hơn nhưng chưa bám được vùng ven và các vùng xung yếu. Lực lượng chính trị, đặc biệt nội thành Sài Gòn, đang ở vào thời kỳ tranh chấp giữa cách mạng với các phe phái phản động cơ hội, quyền lãnh đạo của Đảng còn thấp trong thanh niên, sinh viên, học sinh, trong tín dồ đạo Phật - bấy giờ quy tụ khá đông quân chúng tốt, trong công nhản lao động.

        Lợi thế rõ nhất của ta là thực binh Mỹ ở miền Nam chưa lên đến con số sau này, song như vậy cũng còn một bài toán bỏ ngỏ: giới "diều hâu” Mỹ dễ kết luận rằng chúng thiếu quân số viễn chinh cần thiết. Nghĩa là ý chí của Mỹ chưa nhụt.

        Kế hoạch hoãn lại, Trung ương chỉ đạo cả miền Nam tích cực sửa soạn điều kiện tốt hơn về lực lượng và phong trào. Diễn biến tình hình của những năm 1966 - 1967 cho thấy dời ngày hành động lại là hợp lý. Trong hai năm đó, quân chủ lực của chúng ta được tăng cường rõ rệt, bộ đội địa phương vững vàng hơn. Thử thách trong mùa khô năm 1965 - 1966 và 1966 - 1967 với việc bẻ gảy chiến địch Xê-da Phôn ở ngoại vi Sài Gòn báo hiệu khả năng tổng tập kích chiến lược đã chín muồi. Trong hai năm đó, thực binh Mỹ, chư hầu và quân đội Sài Gòn lên đến con số khổng lổ, Mỹ tung vào chiến trường các phương tiện kỹ thuật tối tân, kể cả máy bay ném bom chiến lược B.52, pháo tầm xa, chất độc hóa học, nhiều loại trực thăng. Hạm đội Mỹ được huy động, tàu sân bay túc trực ở biển Đông. Nghĩa là Mỹ sử dụng gần như tổng lực - quy mô lớn nhất đối với một cuộc viễn chinh, chỉ trừ đại chiến thế giới lần thứ hai và trừ vũ khí nguyên tử.

        Cuộc đụng độ nếu xảy ra là quân cách mạng và quân Mỹ chạm mặt, đọ sức trực tiếp - bài toán không còn ẩn số nữa.

        Về phong trào chính trị nội thành Sài Gòn, hai năm đó tiến những bước dài. Đảng bắt đầu chủ động dấy lên các đợt tiến công mang tính chất quần chúng quanh các khấu hiệu trọng yếu: hòa bình, dân chủ, đời sống, giữ gìn văn hóa dân tộc. Mỹ đổ quân ổ ạt vào miền Nam, mâu thuẫn dân tộc cùng nhiều loại mâu thuẫn khác giữa đông đảo quần chúng vùng tạm chiến với bọn xâm lược thêm gay gắt, mặt nạ lừa bịp bằng chủ nghĩa thực dân kiểu mới của Mỹ từ từ rơi. Mỹ lần lượt hiện hình là kẻ cướp và bọn đầu cơ chính trị hiện hình là bọn bán nước, sự mơ hồ mức nào đó trước đây của quần chúng tan biến dần, cộng thêm sự bất mãn của tầng lớp trí thức và tư sản thành thị trước các hoạt động lấn át của các công ty độc quyền Mỹ, mâu thuẫn giữa sĩ quan Sài Gòn với bọn chỉ huy Mỹ bây giờ không còn che đậy nữa, mâu thuẫn giữa bọn tay sai với nhau - phe quân nhân và phe dân sự, phe tham chính và phe chầu rìa, đảng phái này và đảng phái khác, nhóm cơ hội trong Công giáo. Quân Mỹ và chư hầu ồ ạt đổ bộ lên đất nước ta kéo theo nhiều tệ nạn về văn hòa, đảo lộn nền luân lý lâu đời của nhân dân ta. Bấy giờ, phổ biến câu vè: "nhất sư, nhì Mỹ, tam đĩ, tứ tướng" - bốn hạng được ưu đãi nhất. Đảng bắt đầu giành được quyền lãnh đạo qua tổ chức và cơ sở các trung tâm hàng đầu: Tổng hội sinh viên, Tổng hội học sinh, các trường học, một số nghiệp đoàn và xí nghiệp, các đoàn thể tri thức và giới Phật giáo, còn xóm lao động, thâm nhập trong quân đội và cảnh sát địch. Cách mạng ảnh hưởng đến cả một số nhân vật trong Quốc hội, sử dụng được một số báo chí công khai. Giới đạo Thiên Chúa cũng có một phân hóa nhất định, xuất hiện một số linh mục tiến bộ, chọn lập trưởng dân tộc, tán thành Mặt trận dân tộc giải phóng. Khí thế phong trào công khai khá mạnh: Lực lượng bảo vệ văn hóa dân tộc, Hội bảo vệ nhân phẩm và quyền lợi phụ nữ, Tổng hội sinh viên, Tổng hội học sinh, Phong trào dân tộc tự quyết, Lực lượng quốc gia tiến bộ, Tổng liên đoàn lao động, Liên hiệp các nghiệp đoàn tự do, Nghiệp đoàn ký giá. Hội liên hiệp văn hóa nghệ thuật, Hội ái hữu nghệ sĩ, Nghiệp đoàn giáo dục, Liên đoàn viên chức, các hội đoàn Phật từ. Ảnh hưởng của ta trong giới báo chi cũng khá mạnh, một số do ta hướng dẫn hoàn toàn như Hồn Trẻ, tác động mức độ như Dân chủ mới, Đất Tổ, không kế báo chí nửa hợp pháp xuất bản như rừng ở khắp các cơ sở.

        Vào lúc này "sự kiện Đà Lạt" xảy ra, cơ sở của ta đã huy động một lực lượng quần chúng lớn tiến hành một kiểu giành chính quyền ở thành phố này, cùng song song tồn tại với địch trong nhiều tuần lễ. Đấy là công trình chi đạo phối hợp giữa Khu ủy Sài Gòn và Khu ủy Khu 6. Hiện thực ấy hé ra một khả năng mới mà Khu ủy Sài Gòn nghiêm túc nghiên cứu.

        Đầu năm 1967, ý định Tổng công kích - tổng khởi nghĩa lại được gợi lên. Tháng 5-1967, theo chi thị của Bộ Chính trị, Trung ương Cục bắt tay vào việc hoàn chinh kế hoạch hành động.

        Một mất mát bất ngờ: anh Nguyễn Chí Thanh, sau một thời gian ra Hà Nội làm việc với Bộ Chính trị sửa soạn vào Nam, đột ngột qua đời. Bộ Chính trị lập tức cử anh Phạm Hùng vào thay và sau đó bổ sung thêm anh Hoàng Văn Thái, và khi nổ súng, thêm anh Lê Đức Thọ. Tháng 7-1967, Hội nghị Khu ủy Sài Gòn - Gia Định họp mở rộng, đồng chí Võ Văn Kiệt, Bí thư Khu ủy và là ủy viên Trung ương Cục thông báo ý định của Bộ Chính trị và Trung ương Cục. Tôi vừa từ nội thành ra, bắt tay nghiên cứu chủ trương của Đảng. Tháng 8, Thường vụ Khu ủy gặp Thường vụ Trung ương Cục và Quân ủy Miền. Bản kế hoạch được thông qua. Tư tưởng chủ đạo của kế hoạch là dựa vào lực lượng biệt động, các tiểu đoàn mũi nhọn, lực lượng du kích và vũ trang nhân dân, lực lượng chính trị quần chúng tạo cú bất ngờ giữa thủ đô địch rồi cùng lực lượng chủ lực chiếm lĩnh các trọng diểm của thành phố.

        Vào thời điểm đó, chúng tôi gặp một khó khăn rất lớn: đợt khủng bố lớn của địch đánh vào Đảng bộ nội thành - một số đồng chí Khu ủy viên bị bắt như anh Trần Văn Kiều, chị Lê Thị Riêng và một số cán bộ cốt cán khác, một mảng tổ chức quần chúng bị thiệt hại nặng do tên Ba Trà, Bảy Nhỏ, Ca Vĩnh Phối phản (Ba Trà là ủy viên Đảng ủy Trí vận. Bảy Nhỏ là Thường vụ phân khu ủy Dĩ An - thị xã Gia Định. Ca Vinh Phối là phân khu ủy viên Thủ Đức - Thị Nghè). Lực lượng bảo vệ văn hóa dân tộc. Hội báo vệ nhân phẩm và một số tổ chức khác bị địch giải tán. những người cầm đầu bị bắt. Tuy nhiên, lực lượng chủ lực của phong trào quần chúng là thanh niên và công đoàn thì báo tồn được. Lực lượng biệt động và du kích vũ trang không chuyên nghiệp thoát khỏi cuộc khùng bố. Nghĩa là các điều kiện chủ yếu ở nội thành còn nguyên vẹn.

       
        Tháng 10, Khu ủy mở hội nghị cán bộ trên đầu nguồn sông Vàm cỏ Đông. Tôi chủ trì cuộc hội nghị đó. Hội nghị nghiên cứu chủ trương của Bộ Chính trị, Trung ương Cục và kế hoạch của Khu ủy. Hầu như không có một ý kiến phản bác. Tất cả đều tập trung nghe và suy nghĩ phần việc của mình.

        Sau đó, một loạt hội nghị do Trung ương Cục triệu tập, bàn biện pháp hợp đồng giữa các cánh, các đội, các khu vực. Lực lượng chủ lực các khu, kể cả Tây Nam Bộ và một số tiểu đoàn miền Bắc vượt Trường Sơn vừa đặt chân đến Nam Bộ, được điều về chiến trường trọng điểm.

        Tổ chức chỉ huy chiến trường cũng được bố trí. Thành lập khu trọng điểm do đồng chí Nguyễn Văn Linh làm Bí thư, hai Đảng ủy tiền phương (tức Sài Gòn và phụ cận) do đồng chí Trần Văn Trà và đồng chí Mai Chí Thọ phụ trách Tiền phương Nam. Bộ tư lệnh Tiền phương Bắc (còn gọi là Tiền phương I), phụ trách quân chủ lực hướng Bắc, Tây Bắc, và Đông thành phố, bao gồm Phân khu 1, 4, 5 và một phần Phân khu 2 (tức Củ Chi, Hóc Môn, Dĩ An, Gò Vấp, Lái Thiêu, Thủ Đức, một phần Bình Tân) mục tiêu là khu Quán Tre, một nửa sản bay Tân Sơn Nhất, các căn cứ quân sự Gò Vấp, thị xã Gia Định, Bộ Tổng tham mưu, đồng thời phụ trách các tiểu đoàn chiếm lĩnh nối tiếp biệt động nội thành. Bộ tư lệnh Tiền phương Nam (còn gọi là Tiền phương II) phụ trách các đơn vị chủ lực hướng nam và một phần tây nam, toàn bộ lực lượng biệt động và quân chúng vũ trang, phụ trách nội thành (từ Quận 1 dên Quận 8, trừ Quận 9), điều khiển Phân khu 3 (Nhà Bè và Bình Chánh), một phần Phân khu 2, tỉnh Long An (trừ huyện Đức Hòa), dùng biệt động dành các mục tiêu Đại sứ quân Mỹ, dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham mưu, Đài phát thanh, Bộ tư lệnh Hải quân, kho xăng Nhà Bè. Tổng nha Canh sát, dùng lực lượng chủ lực đánh chiếm nửa sân bay Tân Sơn Nhất, phát động quần chúng chiếm các xóm lao động, chờ đón quân chủ lực vào thành.

        Đầu năm dương lịch 1968. Bộ tư lệnh Tiền phương Nam chuyển xuống Bố Bà Tây (Rừng Nhum) và Bộ tư lệnh Tiền phương Bắc chuyển xuống Củ Chi. Chúng tôi tiếp tục hoàn thành những chi tiết cuối cùng trước khi nổ súng. Đồng chí Trần Vân Trà hỏa tốc ra Hà Nội báo cáo và trở về mang ý kiến cuối cùng của Bộ Chính trị trước ngày nổ súng không bao lâu. Chi đạo của Bộ Chính trị và đồng chí Lê Duẩn có một ý kiến quan trọng mà nhất thời chúng tôi chưa hiểu hết ý nghĩa: Tổng công kich - tổng khỏi nghĩa là một quá trình. Bộ Chính trị quyết định nổ súng đêm mùng Hai, rạng mùng Ba Tết.

        Với chúng tôi, ngày giờ đó khá cập rập và có phần mâu thuẫn với dự kiến của chúng tôi: chúng tôi dự kiến đêm mồng Bốn rạng mồng Năm sẻ có một cuộc tập hợp quần chúng lớn ớ vườn Tao Đàn, gọi là "Tết Quang Trung", tập họp hàng vạn người.

        Cũng vào thời điểm ấy, một "biến cố” xảy ra: chuyện đổi lịch, lùi Tết Nguyên Đán trước một ngày. Do đó, Huế và Khu 5 nổ súng trước chúng tôi.

        Đáng ủy Tiền phương Nam tập kết ở Ba Thu và khi nhận được quyết định Ngày N giờ G - trưa hai mươi chín Tết, lập tức hành quân.

        Biệt động nổ súng đúng giờ vào các mục tiêu: dinh Độc Lập, Đại sứ quán Mỹ, Bộ Tổng tham mưu, Đài phát thanh, sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ tư lệnh Hải quân. Riêng mục tiêu Tổng nha Cảnh sát, kho xăng Nhà Bè, không thực hiện được. Lực lượng ta chiếm một nửa phía nam sân bay Tân Sơn Nhất. Các tiểu đoàn do Bộ tư lệnh Tiền phương Nam phụ trách cùng các lực lượng bán vũ trang - gồm cán bộ, công nhân viên các cơ quan Khu ủy và Trung ương Cục - lọt sâu vào nội thành, kết hợp với lực lượng quần chúng, làm chủ một vùng rộng đến tận khu ngã sáu Chợ Lớn, Cầu Muối, Chợ Thiếc. Nhưng lực lượng chính quy không thọc vào được thành phố nên cuối cùng, chúng tôi phải rút.

        Sau đợt 1, đến tháng Năm, ta thực hiện đợt 2. Lần này, biệt động không còn dù sức đánh các mục tiêu, nhưng cửa ngõ tây nam vẫn mở, quân ta thọc sâu vào tận đường Tổng Đốc Phương. So với đợt 1, đợt 2 quân chủ lực tiến sâu hơn: Chiếm ngã tư Hàng Xanh, bắc đường Chi Lăng giữa thị xã Gia Định.

        Trong cả hai đợt, chiến trường trọng điểm được sự phối hợp vô giá của các địa phương, quân ta tiến công hầu hết tỉnh lỵ, quận lỵ khắp miền Nam.

        Về thực tế, tháng 6-1968, đợt tổng công kích - tổng khởi nghĩa coi như xong sứ mạng lịch sử của nó.

         
        Tôi không định ghi chép tỉ mỉ hai đợt Mậu Thân mà chi muốn nhắc vài mốc mà tôi cho là quan trọng. Giá trị của hai đợt Mậu Thân, ngày nay không phải bàn cải nữa. Ở đây, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của quân, dân ta đạt đến đỉnh cực cao - hàng vạn người xả thân cho sự nghiệp lớn. Hàng nghìn người bị địch bắt và trải qua nhiều năm tháng cực kỳ gian khổ trong nhà giam mà kẻ thù quyết bức hại cả tinh thần lẫn thể xác, nhiều đống chí đã hy sinh, nhiều người mang thương tật. Quần chúng nội thành đứng lên hành động, dĩ nhiên trong điều kiện chiến tranh ác liệt, kẻ thù ném bom ngay sào huyệt chúng, thì không thể dùng khái niệm khởi nghĩa thông thường để hiểu thái độ của quần chúng. Hiệu quả của hai đợt như thế nào, trên một bình diện rộng cả trong và ngoài nước, chúng ta đã biết. Đúng như đồng chí Lê Duẩn nói, Mậu Thân đã ném vào tình hình chính trị những quả bom dữ đội và cái gì diễn ra sau đó - Mỹ xuống thang, ngồi đàm phán, rút quân - là thành quà tất yếu của một biến động vào cỡ bước ngoặt. Trong cuộc chiến ở Nam Việt Nam, không có cú đánh nào choáng váng nước Mỹ bằng Mậu Thân, chúng ta rút ra nhận xét ấy không một chút cường diệu. Chính thực binh Mỹ chạm trán với chúng ta - chạm trán với một hình thái chiến tranh và Mỹ chua từng biết, không có tiền lệ, không được đưa vào giáo trình các trường và Viện nghiên cứu khoa học quân sự.

        Hết sức rõ ràng, lực lượng so sánh thực tế chưa cho phép chúng ta dứt điểm với đợt tiến công Mậu Thân: Mỹ còn mạnh. Nhưng, Mậu Thân đã làm cho Mỹ thấy rằng ở Việt Nam, Mỹ không thể mơ ước chiến thắng quân sự. Ý chí của chúng suy sụp. Đó là cống hiến đặc sắc của Mậu Thân. Mặc dù sau Mậu Thân, Mỹ tiếp tục một thời gian nữa chính sách tăng quân, tăng khí tài chiến tranh, mở rộng chiến sự đến tận Cam-pu-chia, đẩy mạnh ném bom miền Bắc Việt Nam, phong tỏa các cảng, V.V.. Nhưng chính Mậu Thân đã đốt cháy tham vọng nhiều năm của Mỹ và toàn bộ cố gắng của chúng chỉ là hy vọng mong manh để hạn chế mức thua như sĩ diện của một cường quốc buộc chúng phải vớt vát. Tất nhiên, phải chờ các chiến dịch, các cuộc tiến công chiến lược tiếp sau, chờ "Điện Biên Phủ trên không", chờ dư luận Mỹ thành phong trào phản chiến và Mỹ bị cô lập nặng nề trên trường quốc tế - nhưng về chiến lược, Mỹ hiểu phải thoát khỏi đường hầm trước khi không còn lối thoát.

        Với nhận thức trên, hoàn toàn không có vấn đề gì để nghi vấn về sự cần thiết của các đợt Mậu Thân là một dấu mốc không thay thế nổi.

        Muốn đánh giá chính xác ý nghĩa cùng hiệu quả chính trị lớn lao của cuộc Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa Mậu Thân 1968 đối với toàn bộ quá trình kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta, cần trước hết đặt nó trong một hiện thực lịch sử xác định và trong ý định lãnh đạo của Đảng ta.

        Có lẽ cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ là bài toán phức tạp và gay gắt nhất không những Đảng mà cả dân tộc ta phải xử lý từ khi đồng chí cầm vũ khí giữ bờ cõi và giành lại chủ quyền suốt nhiều ngàn năm tồn tại.

        Dĩ nhiên, mỗi sự nghiệp kháng chiến quá khứ đều có những khó khăn riêng và do đó khi giành được thắng lợi thì thắng lợi ấy luôn luôn đáng tự hào. Các triều đại phong kiến chúng ta kể từ Tây Sơn trở về trước chống cường địch phương Bắc với lực lượng so sánh ta bao giờ cùng kém hơn xét quân số, binh chủng và đôi khi cả trang bị bộ binh thông thường song ta và địch đều ờ trong một trình độ sản xuất xấp xỉ nhau.

        Cuộc kháng chiến chống Pháp, nhất là chống Mỹ, tình hình khác hẳn, kẻ thù là nước công nghiệp tư bản phát triển vào bậc nhất thế giới, vượt trội hơn chúng ta về các phương tiện vật chất kỹ thuật quân sự và phục vụ cho quân sự, có phương tiện chúng ở ưu thế tuyệt đối.

        Đó là một sự thực và chính từ sự thực ấy mà bài toán thêm hóc hiểm. Vả lại, xét đến mức mà chúng tôi vừa xét cũng chỉ mới đề cặp phần hình thức của vấn đề. Cuộc kháng chiến chống Mỹ mang tính chất khác hẳn các cuộc kháng chiến trước đó - cũng không hoàn toàn giống tính chất cuộc kháng chiến chống Pháp.

       
        Mỹ không nhằm dập tắt một phong trào giái phóng dân tộc mà nhằm bóp chết một hình thái xã hội, một chế độ chính trị trong hệ thống thế giới mới đang hình thành mà Việt Nam là thành viên, với sức cổ vũ mang giá trị quốc tế.

        Bởi vậy, hoàn toàn đúng đắn khi chúng ta nói rằng chiến thắng đế quốc Mỹ là một chiến công lớn nhất của dân tộc ta từ ngày lập quốc bởi vì chúng ta nhận thức sự kiện ở giác độ nội dung tính giai cấp, dân tộc và xu thế của nó. Nước Nga từng đánh bại Na-pô-lê-ông năm 1812 song rõ ràng, không thể nào đánh đồng chiến công Bô-rô-đi-nô với cuộc công phá Béclin, đánh sụp chủ nghĩa phát xít Hít-le năm 1945.

        Muốn thắng Mỹ, ngoài lòng dùng cảm, tính kiên trì, sự giúp đỡ của bạn bè, còn đòi hỏi phải có trí tuệ, nhất là trí tuệ. ở đây, loại trí tuệ khá độc đáo, chưa có tiền lệ, hoặc đã có thì một tiền lệ để ta suy ngẫm: Cuộc chiến tranh Triều Tiên năm 1951 - 1953 diễn ra ngay trong lúc chúng ta còn đánh Mỹ và quân chi nguyện Trung Quốc trực tiếp chạm trán, chiến tranh có lúc đến tận cảng Phú Sơn, cực nam bán dảo và có lúc dến tận bờ sông Áp Lục, sát biên giới Trung Quốc. Đàm phán Bàn Môn Điếm rồi Giơ-ne-vơ chấm dứt xung đột với cái kết quá rõ rệt nhất là đường giới tuyến 38 phân chia hai phấn nước Triêu Tiên dời xuống phía Nam được mười cây số.

        Tiền lệ như thế không thể không khiến bộ não của cách mạng Việt Nam phải tính toán bước đi, ngay liền sau khi vừa ký Hiệp định Giơ-ne- vơ. Tác phẩm Để cương cách mạng miền Nam của đồng chí Lê Duẩn là những dự kiến phác thảo và cuộc "Đồng Khởi" 1959 - 1960 ở Nam Bộ, cung cấp cho Đảng những cơ sở để làm phong phú thêm lý luận và thực tiễn của chiến lược đánh và thắng Mỹ bằng kiểu cách Việt Nam.

        Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 - không xét ý định ban đầu và không xét về những mặt va vấp trong chỉ đạo thực hiện mà chỉ xét về cái đáng xét nhất là hiệu quả cuối cùng - là một công đoạn cực kỳ quan trọng trong chiến lược đánh và thắng Mỹ của Đảng ta, một sự tiến tới vừa mang tính chất đột xuất vừa biểu thị tính quy luật của một tư tưởng, đến lúc đó, đã hình thành tương đối hoàn chỉnh.

        Trọng điểm của Mậu Thân là Sài Gòn. Đây là nơi xung yếu nhất của Mỹ - ngụy. Trong mệnh lệnh của Bộ Chính trị, phổ biến bằng miệng, mục tiêu của cuộc tiến công và nổi dậy Sài Gòn được nghiên cứu kỹ, vạch đi vạch lại nhiều lần và cuối cùng, chỉ 5 tháng trước khi hành động, kế hoạch mới được thông qua, sau này còn tiếp tục bổ sung thêm chi tiết. Để giành thắng lợi ở Sài Gòn, Bộ Chính trị và Trung ương Cục tổ chức hẳn một khu trọng điểm gồm nội thành Sài Gòn, năm phân khu xung quanh mà mỗi phân khu nối dài với một hoặc hai tỉnh như: Phân 1 gồm có bắc Gia Định, tây bắc Long An, tỉnh Tây Ninh; Phân khu 2 gồm phần còn lại của Long An và Mỹ Tho; Phân khu 3 gồm Nhà Bè, Cần Giuộc và vùng Rừng Sác; Phân khu 4 gồm Thủ Đức và cả tỉnh Biên Hòa; Phân khu 5 gồm Dĩ An và cả tỉnh Bình Dương (nay là Sông Bé).

        Tất nhiên, muốn hiểu chính xác Mậu Thân thì không thể xét diễn biến của nó như một chiến dịch đơn thuần quân sự. Trong mệnh lệnh Bộ Chính trị nhấn mạnh hai điểm mà ta phải giành cho kỳ được bất cứ với giá nào là Đại sứ quán Mỹ và dinh Độc Lập, tiêu biếu cho quyền uy của Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam. Ta có thế nói rằng hai đợt Mậu Thân, nhất là đợt 1, đã làm choáng váng kẻ thù.

        Còn một quan niệm cần tranh luận: ở Sài Gòn, trong Mậu Thân, có nổi dậy của quần chúng không?

       
        Theo chúng tôi, phải trao đổi chung quanh hai chữ "nổi dậy". Kinh nghiệm lịch sử ở ta và nhiều nước, quần chúng nổi dậy là một hiện tượng không bao giờ lặp lại, không theo một mẫu nào cá. Cách mạng tháng Mười Nga, thợ thuyền và binh lính kết hợp, trong một tình thế cách mạng cụ thể, lật đổ Chính phủ lâm thời tư sản và trận tiến công lớn tập trung ở Cung điện Mùa Đông với mức xô xát quyết liệt ngắn ngủi và với số thương vong nhỏ - nhỏ so với một cuộc cách mạng lớn. Trước Cách mạng tháng Mười Nga. Công xã Pa-ri diễn ra một hình thức nổi dậy giành chính quyền của quần chúng lao động và sau đó, biến thành cuộc chiến đấu bảo vệ thành quả cách mạng bằng lực lượng dân chúng vũ trang và chướng ngại vật trên đường phố. Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội bùng lên trong cao trào quần chúng giữa lúc kẻ thù suy sụp mà hoạt động vũ trang chỉ đóng vai trò xung kích hỗ trợ. Tình hình ở Sài Gòn năm 1945 cũng tương tự như vậy.

        Năm 1959 - 1960, nông thôn Nam Bộ "đồng khởi" - quần chúng diệt tề, trừ gian, thiết lập chính quyền cách mạng.

        Mậu Thân, chúng ta Tổng tiến công và nổi dậy. Nói cách khác, quần chúng nổi dậy trong điều kiện chiến tranh lên đến đỉnh cao. Một phóng viên của một tờ báo Mỹ hỏi tôi vài tuần lễ trước đây: Tại sao trong Mậu Thân, Sài Gòn không có đình công, bãi chợ, bãi khóa và biểu tình? Tôi trả lời: công xưởng, hiệu buôn, chợ không hoạt động, trường học nghi: dù không phải ngày Tết, giữa bom đạn xối xá, các hình thức ấy không cần chủ trương tự khắc cùng diễn ra, còn biểu tinh, quần chúng kéo ra đường để làm gì và sẽ đạt hiệu quả gì? "nổi dậy" trong trường hợp chiến tranh phải thể hiện bằng hình thức riêng: giành chính quyền ở các xóm lao động, giải tán chính quyền, kiểm soát đường phố, truy lùng bọn mật thám chỉ điểm, giữ an ninh trật tự, tổ chức quần chúng, dẫn đường, tiếp tế cho bộ đội, tải vũ khí, tải thương và săn sóc thương binh, vận động quân đội Sài Gòn về với cách mạng hoặc hạ vũ khí... mặc dù mỗi khu vực không đều, song cả thành phố đã xuất hiện không khí khác thường đó.

        Ta hiểu một trong những thất vọng lớn của Mỹ không chi vì quân biệt động và lực lượng vũ trang của ta thọc được vào thành phố, đánh các điểm đầu nào xung yếu của chúng mà còn vì chúng thấy thái độ đồng tình của quần chúng thấp nhất cũng là rời bỏ khu vực chiến sự kéo vào khu trung tâm, tạo nên cảnh hoảng loạn, ngay bọn phản động cũng không tổ chức nổi một cuộc phản biểu tình.

        Ta hiểu quan niệm "nổi dậy" trong một hiện thực như vậy, theo tôi, là cách hiểu khoa học, không lấy bất cứ mô hình nào làm chuẩn.

        Tôi muốn giới thiệu thêm một khía cạnh không kém quan trọng, là đặc thù của Mậu Thân ở Sài Gòn: cả hai đợt không hề xảy ra một sự việc đáng tiếc nào trong mối liên hệ giữa quân cách mạng, lực lượng cách mạng với quần chủng bình thường, ngay với công chức, binh sĩ địch và gia đình họ. Sau Mậu Thân, ở Sài Gòn, bọn bồi bút chịu không nặn ra nổi một phóng sự, một quyển tiểu thuyết bôi bác Mậu Thân, bởi chúng không tìm được tư liệu. Về mật này, kỷ luật Quân giải phóng và lực lượng cách mạng được tôn trọng rất nghiêm chinh.
 
        Chúng ta nhớ, sau hai mươi tám ngày rưỡi chính quyền Việt Minh làm chủ thành phố từ ngày 25-8 đến ngày 23-9-1945, Sài Gòn liên tục sống dưới chế độ thống trị của Pháp rồi Mỹ. Mậu Thân là lần đầu tiên sau ngần ấy thời gian, cách mạng công khai xuất hiện với con người "bằng xương bằng thịt", xuất hiện ổ ạt, xuất hiện trong tư thế chiến đấu, thế mà lại được quần chúng đón tiếp, ít nhất cũng không với thái độ thù địch.

        Đó là nét nổi bật của Sài Gòn.

        Nét nổi bật đó đã một lần nữa bao trùm thành phố ngày 30 tháng 4 năm 1975, quân ta chỉ đánh mạnh ở vòng ngoài, thọc sâu nhanh không để kẻ địch co cụm, nhân dân đứng hắn về phía cách mạng. Chắc chắn Mậu Thân đã chuẩn bị một phần tư tưởng cho đông đảo quần chúng Sài Gòn đón ngày 30 tháng 4, đón mùa Xuân đại thắng.


        Mậu Thân không phải không có những vấn đề cần đánh giá cho rõ. Cái tên "Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa" thiếu chính xác. Sau này, nó được điều chinh lại là "Tổng tiến công và nổi dậy" lúc đầu việc bố trí kế hoạch tiến công còn máy móc, khiến lực lượng biệt động và lực lượng vũ trang tại chỗ không được các đơn vị mũi nhọn yểm trợ - phần lớn các tiểu đoàn yểm trợ do Bộ tư lệnh Tiền phương Bắc phụ trách. Trục hành tiến nặng theo hướng Bắc - nơi địch rất dày nhiều lớp phòng thú, trong khi phía Nam chúng sơ khoảng.

        Lẽ ra, với đợt 1, Mậu Thân đã hoàn thành trách nhiệm và liền sau đó nếu giữ vùng ven thì tình hình sẽ thuận cho ta, ít nhất, đỡ tổn thất. Có thể đây là cái sai nghiêm trọng nhất của Mậu Thân.

        Tuy vậy, Mậu Thân vẫn là một cuộc tiên công chiến lược mà lòng dũng cảm, óc sáng tạo, nghệ thuật chọn thời cơ, mục tiêu của chiến sĩ, chỉ huy, lãnh đạo đạt trình độ cao, cung cấp cho đời sau những bài học quý giá.

          


        Đồng bào và chiến sĩ yêu quý,

        Từ năm 1965, đế quốc Mỹ đã đưa hàng chục vạn quân trực tiếp xâm lược miền Nam nước ta và gây chiến tranh phá hoại miền Bắc nước ta, nhân dân ta đoàn kết một lòng, kiên quyết đánh Mỹ, cứu nước, đã giành được nhiều thắng lợi vẻ vang.

        Đến cuối năm 1967, quân và dân miến Nam anh hùng đã diệt, làm bị thương và làm tan rã hàng chục vạn quân Mỹ, quân ngụy và quân chư hầu.

        Quân và dân miền Bắc anh hùng đã bắn tan xác hơn 2.680 máy bay giặc Mỹ.

        Sang năm nay, bọn Mỹ xâm lược càng bị động càng lúng túng, quân và dân ta thừa thắng xông lẻn, nhất định giành được nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa.

        Nhân dịp năm mới, tôi thay mặt đồng bào và chiến sĩ ta, gửi lời chúc mừng đến các nước xã hội chủ nghĩa anh em, các nước bầu bạn và nhân dân toàn thế giới, kể cà nhân dân tiến bộ Mỹ, đã nhiệt liệt ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta.

        Tôi chúc kiều bào ta ở nước ngoài, năm mới cố gắng mới, tiến bộ mới!

        Với đồng bào và chiến sĩ cả nước ta. tôi chúc mừng năm mới như sau:

                                                Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua
                                                Thắng trận tin vui khắp nước nhà
                                                Nam Bác thi đua đánh giặc Mỹ.
                                                Tiến lên !
                                                                 Toàn thắng ắt về ta!

---

        Gửi: Anh Bảy Cương2², anh Nam Công³, anh Bảy Tiến⁴.
        
        Bộ Chinh trị đã họp và có mấy chủ trương sau:

        1. Để đánh bại Mỹ và Thiệu - Kỳ, để phân hóa địch đến mức cao nhất, tranh thủ và tập hợp thêm những lực lượng, những cá nhân chống Mỹ và Thiệu - Kỳ và tranh thủ các tầng lớp trung gian ở đô thị, đồng thời để tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ rộng rãi ở ngoài nước, trong cao trào đấu tranh sẽ tới của quần chúng, cần thành lập Mặt trận thứ hai lấy tên là “Liên minh Dân tộc Dân chủ và Hòa bình".

        Mặt trận này kêu gọi đấu tranh thực hiện các khẩu hiệu: "Độc lập - chủ quyền", "Tự do - dân chủ". "Hòa binh - trung lập”, "Cơm áo ruộng đất". "Mỹ rút quân", "Thành lập chinh phủ Liên hiệp dân tộc", "Lập quan hệ bình thường giữa hai miền Nam - Bắc, tiến tới thống nhất Tổ quốc".

        Mặt trận này sẽ giữ thái độ độc lập với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam, tuyên bố liên minh với Mặt trận Dân tộc Giải phỏng và những người muốn cho miền Nam Việt Nam có chủ quyền, độc lập, dân chủ, hòa bình và trung lập.

        Cờ của Một trận này là hình chữ nhật để nằm ngang trên cùng là màu đỏ, giữa là màu xanh da trời (như màu xanh của cờ Mặt trận Giải phóng), dưới cùng cũng là màu đỏ (tức là cờ chia ba phần thi hai phần đỏ nằm ngang trên và dưới, một phần xanh nằm ngay ở giữa), ngay giữa cờ có ngôi sao vàng. Mặt trận thứ hai thành lập chủ yếu ở các thành phố, đặc biệt ở các thành phố lớn. Cơ quan Trung ương của Mặt trận này sẽ ra ở Sài Gòn. Các nơi chuẩn bị sẵn người và phong trào để thành lập các chi nhánh địa phương và hưởng ứng ngay khi Sài Gòn ra được (hoặc trước Tết hoặc sau Tết vài ngày).

        2. Chánh quyền cách mạng sau này ở miền Nam sẽ lấy tên là Chính phủ Việt Nam Cộng hòa.

        3. Về việc thực hiện cụ thể các vấn đề trên đây Bộ Chính trị giao choTWC⁵ trực tiếp chỉ đạo thực hiện.

        Vậy đối với các vấn đề này các anh có ý kiến gi thì một một báo cío với BCT⁶ mặt khác điện trao đổi trực tiếp với TWC cho nhanh.


        Lưu tại Kho Lưu trữ Trung ương Đảng.

--------------------
        1, Báo Nhân dân, số 5013, ngày 1-1-1968.

        2. Bảy Cường một bí danh của đồng chí Phạm Hùng (B-T)

        3. Năm Công một bí danh của đồng chí Võ Chí Công (B-T)

        4. Bảy Tiến : một bí danh của đồng chí Trần Văn Quang (B.T).

        5. TWC: Trung ương Cục (B.T)

        6. B.C.T: Bộ Chinh trị (B.T).
 

        Tối 4-2-1968. Thường vụ Trung ương Cục đã họp nhận định tình hình khu trọng điểm trong mấy ngày qua và đề ra chủ trương tác chiến mới trong thời gian tới.

        I. NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH

        1. Cùng với thắng lợi chung của toàn Miền, cuộc tấn công ở khu trọng điểm vừa qua đã giành được thắng lợi to lớn. Các lực lượng vũ trang của ta đã công kích đúng thời gian chung và trúng các mục tiêu chủ yếu, đã chiếm và giữ được trong một thời gian nhất định, đã gây cho địch những tổn thất nhất định về sinh lực và cơ sở vật chất, làm tê liệt và rối loạn ngay từ đầu hệ thống hành chánh đầu sỏ và hệ thống chỉ huy của ngụy, đặc biệt đã làm cho tinh thần bè lũ Mỹ - ngụy (kể cả bọn đầu sỏ) hoang mang dao động đến cực độ. Các đơn vị chiến đấu trong nội thành rất ngoan cường dũng cảm, tỏ ra có nhiều khả năng công kích rất lớn. Thắng lợi bước đầu nói trên có ý nghĩa hết sức quan trọng, nó đặt cơ sở vững chắc đó liên tục tấn công địch và giành thắng lợi cuối cùng.

        Nhưng cuộc tấn công ở khu trọng điểm Miền chưa đạt yêu cầu về quân sự và chính trị. Nhiều tiểu đoàn mũi nhọn chưa vào được nội thành để tiếp sức cho các đội biệt động, do đó chưa dứt điểm các mục tiêu chính. Quân sự phối hợp chưa chặt, đánh chưa tốt nên chưa trở thành đòn xeo mạnh để phát động quần chúng đứng lên khởi nghĩa, làm biến đổi về căn bản cục diện chính trị ở Thủ đô. Rõ ràng, ta đã lỡ mất một thời cơ cụ thể để hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang do Trung ương giao cho. Sở dĩ có tình hình đó một phần do nhiều nguyên nhàn khách quan nhưng chủ yếu là do về mặt chỉ đạo chỉ huy, ta còn phạm khuyết điểm chủ quan đơn giản, tính toán kế hoạch chưa thật cụ thể tỉ mỉ và chưa dự kiến hết các tình huống có thể xảy ra, tác phong thâm nhập kiểm tra trong giai đoạn chuẩn bị chưa chu dáo, chưa nắm thật vững và làm thật tốt khâu then chốt lúc đó là truyền đạt mệnh lệnh về thời gian, tổ chức tiếp tục mục tiêu và tổ chức hiệp đồng giữa các đơn vị mũi nhọn và giữa đơn vị mũi nhọn với các đội biệt động.

        2. Mặc dù ta chưa hoàn thành nhiệm vụ như trên đã nói song thắng lợi bước đầu đó đã mở ra những khả năng và thuận lợi rất cơ bản sau đây:

        - Một là, trong thế tấn công mạnh mẽ trên toàn Miền, ta đã thực hiện một mũi tấn công chiến lược hết sức lợi hại vào nơi huyết mạch chủ yếu của địch, hiện nay ta vẫn trụ bám đánh địch làm cho địch vô cùng bối rối, thế chiến lược này mỗi ngày một phát triển vững vàng.

        - Hai là, ta dùng lực lượng nhỏ mà giành thắng lợi lớn, từng đơn vị đã bám trụ được bên trong, nhiều tiểu đoàn ép sát vành ngoài và chưa tham chiến nhiều, chủ lực còn đang sung sức nối tiếp phía sau, hình thành thế chia cắt bao vây địch nhiều vòng, trong ngoài hỗ trợ, trước sau hỗ trợ.

        - Ba là, khí thế quần chúng đang lên cao, quần chúng trải qua những ngày đầu chiến đấu ác liệt càng được tôi luyện. lực lượng chính trị đang trên bước phát triển mới.

        - Bốn là, qua lần này ta có những kinh nghiệm mới hết sức quý báu về nhiều mặt.

        Thế nhưng, ta cần ra sức khắc phục những khuyết nhược điểm và khó khăn sau:

        - Một là, vấn đề tổ chức chỉ huy, nắm tình hình các mũi bên trong và các cánh bên ngoài vẫn còn chệch choạc.

        - Hai là, việc tổ chức hiệp đồng chưa cụ thể chặt chẽ, chi huy tác chiến nội đô còn kém.

        - Ba là, các đơn vị đánh bên trong có bị tiêu hao một phần về chất, đạn được chưa được bổ sung, dự trữ đủ.

        3. Mặt dù có biết trước ý định tấn công của ta, nhưng địch vẫn bị bất ngờ về chiến lược và hết sức bị động lúng túng ngay từ đầu. Phần lớn ngụy quân và ngụy quyền trong nội thành bị tê liệt. Sức phản kích của địch (chủ yếu là của lực lượng cơ động chiến lược) rất yếu và ngày càng suy yếu hơn. Một bộ phận lực lượng bộ binh và thiết giáp Mỹ được điều về đế ứng cứu nhưng không nhiều và mạnh. Hiện nay, trên khu trọng điểm. địch đang gặp những khó khăn như sau:

        - Một là, địch đã lâm vào thế bị bật ra khỏi sào huyệt chính, bị bao vây chia cắt và nếu ta càng đẩy lên thì địch không có khả năng khôi phục lại thế cũ.

        - Hai là, lực lượng ngụy quân, cánh sát trong nội thành và bộ máy ngụy quyền từ cơ sở đến Trung ương bị thiệt hại nặng, ảnh hường sâu sắc đến tinh thần của bọn chúng, chúng cũng không có khả năng hồi phục trở lại, do các chiến trường đều bị đánh nên khả năng chưa nhiều lực lượng cơ động về ứng cứu cho trọng điểm bị hạn chế.

        - Ba là, về chính trị, địch đang lâm vào một giai đoạn khủng hoảng sâu sắc cực độ và ngày càng xấu hơn, ngày càng bị cô lập và bị quần chúng căm ghét cao độ.

        - Bốn là, tình hình kinh tế đã, đang và còn sẽ gặp nhiều khó khăn rất lớn.

        Vấn đề đặt ra là ta phải ra sức khoét sâu những khó khăn của chúng, làm cho chúng hoàn toàn mất hết khả năng phản ứng. Thế nhưng, hiện nay chúng vẫn còn nhiều lực lượng, đế quốc Mỹ hết sức ngoan cố, chúng đã và sẽ không từ một hành động dã man tàn bạo nào để dàn áp phong trào quần chúng, do đó ta cần phải có tinh thần cảnh giác hết sức cao, thường xuyên nghiên cứu âm mưu thủ đoạn mới của địch và kịp thời đề ra những biện pháp đối phó tích cực nhất để diệt được nhiều địch bảo vệ được ta.

        4. Thưởng vụ Trung ương Cục và Quân ủy Miền nhận định rằng cuộc tấn công của ta ở khu trọng điểm đang trên đà phát triển thuận lợi, địch dang bị dồn vào tình thế bế tắc, ta hoàn toàn có khả năng liên tục tấn công, liên tục đánh địch phản kích để giành thắng lợi quân sự quyết định, tạo diều kiện đưa quần chúng đứng lên giành thắng lợi cuối cùng.

         
        II CHỦ TRƯƠNG TÁC CHIẾN MỚI Ở TRỌNG ĐIỂM TRONG THỜI GIAN TỚI

        1. Nhiệm vụ chung ở hướng trọng điểm trong thời gian tới là: kiên quyết giữ vững thắng lợi vừa giành được, phát huy thắng lợi từng giờ từng phút, phát triển mạnh cuộc chiến đấu trong Sài Gòn và chung quanh Sài Gòn hình thành thế bao vây nhiều tầng, kiên quyết tấn công địch, kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa, đánh lớn, kết hợp đánh thường xuyên liên tục với từng đợt mạnh tiêu hao tiêu diệt nhiều sinh lực, phương tiện chiến tranh và cơ sở vật chất của Mỹ - ngụy kết hợp với chiếm khu vực và mục tiêu quan trọng, vừa đánh vừa phát động quần chúng, xây dựng phát triển lực lượng ta, tạo ra những điều kiện tốt hơn để tiến lên dứt điểm giành thắng lợi cuối cùng.

        2. Nhiệm vụ cụ thể là:

        a) Giữ vững địa bàn đã chiếm được, đống thời tiếp tục đưa thêm lực lượng vào bên trong ít nhất 4 - 5D đi đôi với ra sức xây dựng thêm tại chỗ các đơn vị tự vệ, đặc công, biệt động, làm cho các lực lượng đó trở thành hạt nhân thật rắn và vững, liên tục tấn công địch ở bên trong, các lực lượng vành đai gần phải ép sát nội thành, mọi hướng độ 2 - 3 D, chiếm giữ địa bàn đánh tại chỗ, làm chỗ dựa cho bên trong và tạo điều kiện thọc sâu vào trong đánh địch, chủ lực đứng vững trên vành đai ngoài, sẵn sàng đánh Mỹ phản kích, tiêu diệt phương tiện chiến tranh của Mỹ, tiêu diệt lực lượng cơ động ngụy và hỗ trợ một phần cho địa phương giải phóng nông thôn. Giữ vững và phát triển thế dứng, đó là điều kiện rất cơ bản để thực hiện liên tục tấn công, nhanh chóng làm thay đổi cục diện chiến trường.

        b) Trên cơ sở tiến hành vũ trang cho quần chúng và phát triển các lực lượng vũ trang nòng cốt nói trên mà phát triển rộng rãi chiến tranh du kích trong thành phố, vận dụng nhiều hình thức linh hoạt như bắn bia bắn tỉa, ném lựu đạn, tập kích đồn bót, phục kích bọn tuần tiễu, cướp hoặc phá kho tàng, đánh xe vận chuyển, lùng diệt ngụy quyền cơ sở và bọn đầu sỏ các lực lượng chính trị phản động, v.v... kết hợp với đánh vừa từng trung đội, đại đội hoặc đại đội tăng cường, thọc sâu chia cắt đánh tập kích diệt gọn từng trung đội, đại đội hoặc tiểu đoàn địch, chiếm từng khu phố, tổ chức bố phòng chiến đấu trong thế liên hoàn hỗ trợ lẫn nhau. Phát triển thế tiến công đó càng vững, rộng và liên tục bao nhiêu càng làm cho địch nhanh chóng bị suy sụp bấy nhiêu, tạo điều kiện nhanh chóng phát động quần chúng đứng lên.

        c) Xây dựng bàn đạp trên các hướng xung quanh Sài Gòn thật vững, giải phóng toàn bộ vùng nông thôn từ phía sau ra phía trước, quét sạch toàn bộ ngụy quân, ngụy quyền cơ sở và bộ máy tề diệp, thành lập chánh quyền cách mạng, phát động và tổ chức các đoàn thể quần chúng, làm trong sạch trong nhân dân, làm lực lượng thật vững và nhanh chóng xây dựng về các mặt, chú trọng tổ chức phòng không nhân dân, xây dựng thôn xá chiến đấu mạnh.

        d) Triệt để đánh phá các đường sá cầu cống, chiếm giữ các nơi hiểm yếu gần sát Sài Gòn, làm tê liệt hoàn toàn khả năng vặn chuyển từ các hướng về Sài Gòn, kể cả trên đường bộ và đường sông.

        e) Phải đánh cướp lấy hoặc phá triệt để các kho đạn dược, vũ khí, chất đốt, lương thực, các nhà máy gạo trong và ngoài thành phố, phải đánh với tinh thần thật kiên trì, đánh di đánh lại từng mục tiêu, đánh lần này không được phải tổ chức đánh lần khác, kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa và đánh lớn, phát động phong trào quần chúng cướp lấy hoặc phá hoại một cách rộng rãi.

   g) Phải kiên quyết chiếm và khống chế sân bay Tân Sơn Nhất, thường xuyên đánh phá sân bay Biên Hòa. Đối với sân bay Tân Sơn Nhất, nếu lực lượng ta còn bên trong thì kiên quyết trụ bám, tổ chức đưa thêm vào, tổ chức phòng ngự tốt để chiếm giữ, nếu đã bị bật ra thì kiên quyết tấn công chiếm lại hoặc thường xuyên pháo kích hay đánh bằng đặc công, tiếp tục bao vây, khống chế, pháo kích và đánh bằng đặc công các cụm cứ điểm quân Mỹ.

        h) Chủ lực đứng phía sau phải móc chặt với phía trước, tạo thời cơ tiêu diệt từng đơn vị lớn quân ngụy về ứng cứu hoặc diệt thật gọn từng đơn vị quân Mỹ bung ra phản kích, trong điều kiện được chuẩn bị tốt có thể tung một bộ phận chủ lực vào nội thạnh tập kích tiêu diệt một bộ phận quan trọng lực lượng cơ động ngụy rồi rút ra.

        i) Nhanh chóng phát triển lực lượng ba thứ quân trong và ngoài thành phố, tổ chức thêm đơn vị mới để tăng cường lực lượng dự bị, trên bàn đạp phải nhanh chóng phát triển xây dựng nhiều trung đội, đại đội, đưa lên phía trước đánh địch hoặc bổ sung, nhanh chóng bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ mới.

        3. Muốn thực hiện tốt những nhiệm vụ nói trên, cần giải quyết gấp một số vấn đề sau đây:

        a) Cần kịp thời chấn chỉnh tổ chức chỉ đạo, chỉ huy, bảo đảm nắm được tình hình ở các cánh, các đơn vị, ở bên ngoài và bên trong, báo cáo lên trên nhanh chóng và kịp thời.

        b) Nhanh chóng rút kinh nghiệm về các mặt, nhất là kinh nghiệm về chi đạo chỉ huy, tổ chức hiệp đồng giữa các cánh và các đơn vị, chỉ huy tác chiến ở nội đô, phòng không nhân dan, v.v...

        c) Kiên quyết bảo vệ tuyến hành lang vững chắc từ sau ra trước đảm bảo cho bằng được vận chuyển đạn được, lương thực đến các hướng, nhất là các hướng chủ yếu, hết sức tiết kiệm đạn dược, cướp vũ khí đạn dược địch trang bị cho mình.

        d) Tận dụng mọi khả năng để giải quyết vấn đề bổ sung quân số tại chỗ.

        e)Thường xuyên tăng cường công tác chính trị tư tưởng, động viên khen thưởng kịp thời, nâng cao quyết tâm giành thắng lợi hoàn toàn, kịp thời giải quyết những tư tưởng mệt mỏi, xốc nổi, chủ quan thỏa mãn, v.v Đi đôi với công tác chính trị tư tưởng phải tổ chức tốt việc cải thiện sinh hoạt của các đơn vị.

        Tình hình trong toàn Miền cũng như ở khu trọng điểm đang trên đà phát triển vô cùng thuận lợi cho ta và hết sức bất lợi cho địch, ta hoàn toàn có đầy đủ điều kiện để tiến lên dứt điểm. Hơn lúc nào hết, toàn Đảng bộ, các lực lượng vũ trang và nhân dân ở khu trọng điểm cần nhận thức rõ vị trí và ảnh hưởng quyết định của mình đối với các chiến trường toàn Miền, phải có một cố gắng phi thưởng, quyết thừa thắng xông lên, liên tục tấn công và liên tục đánh bại phản kích của địch, giành lấy thắng lợi cuối cùng, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ to lớn của TƯ Đảng giao cho, hoàn thành sứ mệnh vẻ vang của dân tộc.

        Trong khi tiến hành nhiệm vụ chung và các nhiệm vụ cụ thể trên đây phải luôn luôn giữ cho được khí thế cách mạng sôi nổi của quần chúng, không để cho cuộc chiến đấu trong nội thành bị gián đoạn làm cho địch có thể củng cố lại một phần nào về quân sự và chính trị có lợi cho chúng, bất lợi cho ta.

        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

        Gửi: Anh Bảy Cường và Trung ương Cục

        Bộ Chính trị đã đọc kỹ bản Tuyên ngôn cứu nước khấn cấp của Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình (DTDCHB) do đài B phát đi ngày 7-2-1968. Bộ Chính trị thấy:

        1. Nội dung Tuyên ngôn này có những điểm không có lợi, có thể gây ra hiểu lầm về lập trường của Liên minh, do đó không có sức hiệu triệu động viên, tập hợp quần chúng đông đảo, phấn khởi vùng lên chiến đấu mạnh mẽ với quân thù trong giai đoạn quyết định này.

        Bản Tuyên ngôn, một mặt phải nói lên được lập trường nguyên tấc là: chống chính sách xâm lược của đế quốc Mỹ, đòi đế quốc Mỹ phải rút quân khỏi miền Nam Việt Nam, đánh đổ Thiệu - Kỳ, đưa lại những quyền lợi cơ bản cho dân tộc và các tầng lớp nhân dân. Không nên làm cho nhân dân trong nước và thế giới có thể hiểu lầm rằng Liên minh là một lực lượng đứng trung lập giữa Mỹ và Mặt trận Giải phóng. Mặt khác, cần thể hiện được sách lược thật mềm dẻo, làm cho đế quốc Mỹ thấy rằng, trên cơ sở lập trường của Liên minh, Mỹ có thể thông qua việc nói chuyện với Liên minh để giải quyết vấn đề miền Nam Việt Nam được.

        2. Bản tuyên ngôn phát đi ngày 7-2 không toát ra được tinh thần trên:

        Không nói đến việc đánh đổ Thiệu - Kỳ và có những điếm khó hiểu như:

        - Câu "Quân lực Hoa Kỳ tăng cường, đối phương không thể nào làm khác được", có thể làm cho người ta hiểu lầm rằng Liên minh coi Mặt trận Giải phóng là đối phương.

        - Câu "các Chính phủ Việt Nam Cộng hòa đáng lẽ phải đứng ra hòa giải các bên tham chiến”, đã đè cao ngụy quyền và làm cho người nghe hiểu sai về ngụy quyển, tay sai của Mỹ.

        - Câu "lập trường của chúng tôi là: sẵn sàng gặp gỡ các bên hữu quan" có thể làm cho người nghe hiểu là Liên minh các lực lượng DT, DC và HB¹ đứng trung lập giữa Mỹ và Mặt trận Giải phóng.

-Câu "sẵn sàng giành địa vị xứng đáng Mặt trận (Mật trận Giải phóng) trong Chánh phủ Liên hiệp dân tộc tương lai" hạ thấp vai trò của Mặt trận Giải phóng, nhân dân ta chắc không đồng tình.

        - Câu "Riêng với Mỹ và Pháp, Nam Việt Nam sẽ dành cho một sự hợp tác rộng rãi trên nhiều lãnh vực”.

        - Câu "Nam Việt Nam kêu gọi sự trợ giúp về đầu tư của các quốc gia thân hữu, trước hết là Mỹ và Pháp v.v ", làm cho quần chúng hiểu rằng Liên minh coi kẻ thù của dân tộc Việt Nam là bạn và sẽ có thể nghi ngờ Liên minh.

        Hơn nữa, khi nói về quan hệ đối ngoại, bản Tuyên ngôn không nói gì đến các nước xã hội chủ nghĩa, đến các lực lượng nhân dân thế giới, nhân dân tiến bộ Mỹ đang nhiệt tinh ủng hộ, cổ vũ cuộc chiến đấu của nhân dân ta.

        Vì thế Bộ Chính trị đã không cho phổ biến bản Tuyên ngôn này trên Đài và báo chí miền Bác và thấy rằng cũng không nên cho phổ biến ở trong Nam.

        Nếu đã lỡ phổ biến rồi, thì nên lờ đi.

        Trung ương Cục cần dự thảo sớm bản Tuyên ngôn khác và điện ra để Bộ Chính trị tham gia ý kiến cho đầy đủ.

       Huế và miền Trung Trung Bộ đã thành lập Liên minh Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình của địa phương, có tuyên ngôn tốt. Bộ Chính trị đã hướng dẫn các địa phương trên cứ phát huy nội dung tuyên ngôn của mình, chưa vội tuyên bố gia nhập vào Liên minh các Lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình ở Sài Gòn. Khi cần sẽ thống nhất cũng không muộn. Như thế cũng có chỗ tốt.

        Từ nay, về những văn kiện quan trọng như tuyên ngôn, tuyên bố về lập trường, chính sách đối nội, đối ngoại của Mặt trận thứ hai hoặc của Chính phủ lâm thời, Trung ương Cục nên điện trước nội dung hoặc toàn văn ra Bộ Chính trị để Bộ Chính trị tham gia ý kiến.

        Và ngoài này Bộ Chính trị khi thấy cần làm giúp trong đó văn kiện gì cùng sẽ diện trước vào trong đó nội dung hoặc toàn văn để trong đó tham gia ý kiến trước khi công bố.

        Vừa qua theo chỉ thị của Bộ Chính trị ngoài này có làm ba văn kiện:

        - Lời kêu gọi của Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng.

        - Lời kêu gọi của Bộ chỉ huy các lực lượng vô trang nhân dân giải phóng.

        - Thông cáo đặc biệt số 2 của Bộ Chỉ huy các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng.

        Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương có duyệt và có dặn báo cho trong đó biết, nhưng mật điện đến chậm. Từ sau sẽ báo sớm hơn.

        Về lề lốỉ làm việc, từ nay những chỉ thị của Bộ Chính trị sẽ do Bộ Chính trị ký. những việc cụ thể sẽ do anh Thọ hoặc anh Lương ký. Những việc của Trung ương Quân ủy do Trung ương Quân ủy ký.

        Chúc các anh mạnh khỏe và thắng lợi.


----------------------
        1. DT, DC và HB:  dân tộc, dân chủ và hòa bình (B.T)

        Gửi: - Trung ương Cục,

        - Khu ủy V,

        - Khu ủy Trị - Thiên.

        1. Các lực lượng vũ trang cách mạng thành phố Sài Gòn có gởi thư quyết tâm lên Bác Hồ, nội dung rất tốt. Nhưng Bộ Chính trị thấy địch có thể lợi dụng bức điện đó để xuyên tạc ta, nên Bộ Chính trị chủ trương không công bố. Bộ Chính trị sẽ chuyển đến Bác bức diện trên và sẻ lưu lại làm tài liệu lịch sử, khi tình hình cho phép sẽ công bố.

        2. Đề nghị các anh nhắc các lực lượng vũ trang của ta ở miền Nam không nên công khai tuyên bố thái độ phục tùng sự lãnh đạo của Đảng, của Bác, như thế không đúng sách lược. Các lực lượng vũ trang cần đề cao vai trò của Mặt trận Dân tộc Giải phóng. Nói đến sự lãnh đạo của Đảng và của Bác thì lúc này nên làm trong nội bộ.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

---

ĐIỆN GỬI CHỦ TỊCH NGUYỄN HỮU THỌ VÀ TRUNG ƯƠNG MẶT TRẬN DÂN TỘC GIẢI PHÓNG MIỀN NAM

        Trong mấy ngày đầu Xuân, quân và dân ta ở miền Nam đánh rất giỏi, rất đều, rất nhịp nhàng, đánh khắp nơi mà nơi nào cũng thắng to¹

         Giặc Mỹ và tay sai bị một vố như trời giáng, hết sức hoang mang, lúng túng, ngụy quyền, ngụy quân đang tan rã từng mảng. Đồng bào cả nước rất phấn khởi, tự hào, bầu bạn ta khắp năm châu rất vui mừng!

        Tôi thân ái nhờ Chủ tịch và các vị chuyến đến toàn thể đồng bào miền Nam, các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng và các lực lượng yêu nước khác lời khen ngợi nồng nhiệt nhất.

        Thắng lợi đầu Xuân của quân và dân miền Nam đã đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của toàn dân ta đến một tình thế mới rất có lợi! Không có gì cứu vãn nổi sự sụp đổ hoàn toàn của giặc Mỹ và tay sai !

        Càng gần thắng lợi. càng nhiều gian nan. Quân địch như con thú dữ đến bước đường cùng càng giãy giụa điên cuồng, quân và dân ta càng phải tăng cường đoàn kết, kiên trì chiến đấu, đánh mạnh, đánh liên tục, giành những thắng lợi to lớn hơn nữa!

        Chúng ta có chính nghĩa, dồng bào, chiến sĩ cả nước ta một lòng, anh dũng và mưu trí, quyết chiến, quyết thắng lại được ca phe xã hội chủ nghĩa và loài người tiến bộ dồng tinh và úng hộ, chúng ta nhất định toàn thắng!

        Chào thân ái và quyết thắng


--------------------
        1. Báo Nhân dân, số 5048. ngày 6-2-1968.

        Về động viên chính trị toàn dân để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
        "Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược"


        Bước vào năm 1968, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của toàn dân ta đã hơn bảy năm và riêng ở miền Bắc cuộc chiến đấu của nhân dân ta chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ đã gần ba năm. Trải qua những năm đấu tranh anh dũng, nhân dân ta đã đánh bại một bước quan trọng cuộc chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ ở miền Nam và căn bản đánh bại chiến tranh phá hoại của chúng đối với miền Bắc. Sau đông xuân năm 1966 - 1967 và hè - thu năm 1967, đế quốc Mỹ ngày càng sa lầy và bế tắc, càng đi sâu vào thế phòng ngự chiến lược trên toàn bộ chiến trường miền Nam. Lực lượng so sánh giữa ta và địch đang thay đổi có lợi cho ta, không có lợi cho địch.

        Những thắng lợi to lớn của ta và những thất bại nặng nề của địch chỉ rõ ràng khả năng nhân dân ta đánh thắng dế quốc Mỹ về mặt quân sự và chính trị đang trở thành hiện thực và chúng ta đã có điều kiện thuận lợi để giành thắng lợi quyết định trên chiến trường chính. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã bước vào thời kỳ quyết định. Nhưng đế quốc Mỹ không chịu thua một cách dễ dàng và sẽ dùng tất cả những thủ đoạn tàn ác nhất mà chúng có thể dùng được hòng cứu vãn nguy cơ thất bại hoàn toàn của chúng, vì vậy cuộc đấu tranh giữa ta và địch cũng bước vào thời kỳ quyết liệt nhất.

        Trên cơ sở nắm vững phương châm đánh lâu dài và thật sự chuẩn bị đối phó với khả năng kẻ địch mở rộng chiến tranh cục bộ ra miền Bắc, chúng ta phải cố gắng tới mức cao nhất, đặng giành thắng lợi quyết định trong thời gian tương đối ngắn.

        Để thực hiện quyết tâm chiến lược ấy, nhân dân miền Bắc phải làm những việc quan trọng nhất sau đây:


        1. Ra sức chi viện miền Nam, bảo vệ miền Bắc, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Miền Bắc phải động viên sức người, sức của tới mức cao nhất để chi viện cho cuộc chiến tranh giải phóng của đồng bào miền Nam đồng thời phải đánh bại chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở mức ác liệt nhất và phải tích cực chuẩn bị để đủ sức đánh thắng giặc Mỹ nếu chúng mở rộng chiến tranh cục bộ ra cả nước. Phái củng cố và tăng cường các lực lượng vũ trang, giữ vững trật tự an ninh, chống chiến tranh gián điệp vả chiến tranh tâm lý của địch.

        2. Phát huy những điểu kiện thuận lợi. khác phục mọi khó khăn. đấy mạnh sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, ra sức phấn đấu để đạt những chỉ tiêu quan trọng của kế hoạch nhà nước năm 1968. Lương thực và thực phẩm là nguồn sống để quân và dân ta sàn xuất và chiến đấu. Phải cố gắng đạt những chỉ tiêu về sản xuất lương thực, thực phẩm, đối phó với trường hợp thiên tai nghiêm trọng địch đánh phá đê điều, gây ra nạn lụt. Phải đẩy mạnh việc xây dựng công nghiệp địa phương vào sản xuất, đồng thời giữ vững và phát triển có trọng điếm công nghiệp trung ương, cố gắng đạt mức sản xuất điện, than đã quy định.

        Giao thông là mạch máu của sản xuất và chiến đấu. Cho nên phái bảo đảm giao thông vận tải thông suốt trong bất cứ tình huống nào, nhất là trên các tuyến chiến lược.

        3. Chú trọng tổ chức tốt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, giảm bớt những khó khăn do chiến tranh gây ra cho quần chúng, chấp hành tốt các chính sách bảo đảm yêu cầu chiến đấu, phục vụ chiến đấu, phục vụ tiền tuyến, chú yéu là các chính sách đối với thương binh, bệnh binh, tử sĩ, gia đình liệt sĩ, gia đình bộ đội.

        Khẩu hiệu hiện nay của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta là: "Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!". Hoạt động của các ngành, các địa phương đều phải hướng theo khẩu hiệu đó. Các công tác nhằm chi viện cuộc kháng chiến của đồng bào miền Nam, bảo vệ và xây dựng miền Bắc xã hội chú nghĩa phải được tiến hành hết sức tích cực, khấn trương và đạt hiệu quả lớn nhất.

        Đối chiếu với yêu cầu nói trên, chúng ta vui mừng nhận thấy rằng trong thời gian vừa qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân miền Bắc đã giành được nhiều thắng lợi to lớn. Chúng ta đã và đang đánh bại chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Gần 2.800 máy bay hiện đại của đế quốc Mỹ đã bị hạ trên miền Bắc. Các tuyến giao thông chiến lược nói chung vẫn được thông suốt. Việc chi viện cho tiên tuyến lớn vẫn được bảo đảm. Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc nói chung vẫn được giữ vững trong chiến tranh và trên một số mặt đã phát triển hơn cả thời bình. Văn hóa, giáo dục, y tế vẫn không ngừng phát triển. Sự đoàn kết, nhất trí trong nội bộ nhân dân miền Bắc trải qua những thử thách của chiến tranh, càng vững chắc hơn bao giờ hết.

        Những thắng lợi ấy đã góp phần quan trọng vào thắng lợi to lớn của đồng bào miền Nam.

        Nhân dân ta giành được thắng lợi to lớn như vậy là vì Đảng ta có đường lối đúng đắn, nhân dân ta đoàn kết chặt chẽ và đấu tranh anh dũng, đông đảo cán bộ, đảng viên ta luôn luôn nêu cao tính tiền phong, gương mẫu, nghiêm chỉnh chấp hành đường lối, chính sách của Đảng, ra sức hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài ra, nhân dân ta lại được sự đồng tình, ủng hộ và giúp đỡ quý báu của phe xã hội chủ nghĩa và của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ.

        Tuy vậy, những thành tích đó rõ ràng là chưa đủ để đáp ứng yêu cầu thực hiện quyết tâm chiến lược của Đảng trong giai đoạn hiện nay. Thắng lợi của ta còn bị hạn chế nhiều bởi những nhược điểm và khuyết điểm không nhỏ. Công tác dộng viên sức người, sức của cho tiền tuyến chưa tập trung, chưa khẩn trương đúng mức cần thiết. Công tác giao thông, vận tải chưa thật vững chắc để bảo đảm yêu cầu của tiền tuyến trong trường hợp địch đánh phá ác liệt nhất. Sản xuất công nghiệp và nông nghiệp tiến bộ chậm, thậm chí có mặt, có địa phương, có ngành còn trì trệ. Về mặt chính trị, mấy năm nay bọn phản cách mạng lại tăng cường hoạt động phá hoại. Những hiện tượng tiêu cực như lợi dụng điều kiện chiến tranh để lấn hoặc làm yếu kinh tế tập thể, bóc lột một cách lén lút, ăn cắp của công, đầu cơ trục lợi v.v... có phần phát triển. Trong cán bộ, đảng viên, tác phong quan liêu, mệnh lệnh, hách địch, những hành động vi phạm quyền làm chủ của nhân dân trên các vấn đề lao động, phân phối cũng như trên nhiều vấn đề khác diễn ra tương đối phổ biến, sự quan tâm đến đời sống của quần chúng còn nhiều thiếu sót.

        Sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đang đòi hỏi chúng ta phải ra sức phát huy những mặt tích cực và khắc phục những nhược điểm và khuyết điếm nói trên, tạo nên một sự chuyến biến mạnh mẽ về tư tưởng và hành động trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, phù hợp với yêu cầu rất cao của cách mạng, tạo nên một cao trào chống Mỹ, cứu nước sôi nổi, rộng khắp và liên tục trong quần chứng.

        Xuất phát từ nhận định tình hình và nhiệm vụ tóm tắt như trên, Bộ Chính trị chủ trương phát động toàn Đảng, toàn quân, toàn dân để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ: "Tất cả đế đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!".

        

        1. Mục đích của cuộc động viên chinh trị lần này là: làm cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân nâng cao hơn nữa ý chí quyết chiến quyết thắng, vì mục tiêu đánh thắng giặc Mỹ xâm lược mà dốc toàn lực ra phục vụ tiền tuyến lớn, bảo vệ và tăng cường hậu phương lớn, quyết tâm giành thắng lợi quyết định trên chiến trường chính.
        2. Yêu cầu cụ thể của cuộc vận động lần này là:

        a) Vẻ mặt tư tưởng, phải làm cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân hiểu rõ tình thế mới và yêu cầu mới của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhận thức sâu sắc quyết tâm chiến lược của Đảng và phương hướng thực hiện quyết tâm chiến lược ấy, hiếu rõ ngành mình, địa phương mình, đơn vị mình phải làm gì và làm như thế nào để góp phần thực hiện quyết tâm chiến lược, nâng cao hơn nữa lòng tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của trung ương Đảng và Hồ Chủ tịch, vào lực lượng vĩ đại của quần chúng nhân dân, vào thắng lợi cuối cùng của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, nâng cao tinh thần độc lập, tự chủ, luôn luôn chủ động và vững vàng trong mọi tình huống, lúc bình thường thì không chủ quan, khinh địch: lúc địch đánh ác liệt thi không hoang mang, dao dộng, lúc địch đưa ra luận diệu "thương lượng hòa bình" bịp bợm thì không ảo tường, bồi dưỡng hơn nữa tinh thần yêu nước, thương dân, căm thù địch, nâng cao ý thức dân chủ và kỷ luật, tinh thần trách nhiệm trước Đảng và quần chúng, luôn luôn lo lắng đến đời sống của nhân dân, không ngại chiến đấu lâu dài, ác liệt, không sợ hy sinh, gian khổ, quân sự quyết tâm phát động quần chúng hoàn thành mọi nhiệm vụ trước mát.

        b) Trên cơ sở nhận thức và tư tưởng thông suốt, mỗi ngành, mỗi địa phương, mỗi cơ sở sản xuất, mỗi đơn vị chiến đấu, mỗi người phải hăng hái đi vào hành động cách mạng với khí thế mạnh mẽ hơn, tạo nên một cao trào mới chống Mỹ, cứu nước sôi nổi và liên tục trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, bảo đảm cho các công tác, nhất là những công tác thi đua sản xuất, chiến đấu và phục vụ chiến đấu, xây dựng và củng cố lực lượng vũ trang, tuyển quân, giao thông vận tải, được tiến hành một cách hết sức tích cực, đạt hiệu quả cao nhất.

        3. Phương châm chỉ đạo cuộc động viên chính trị này là:

        a) Kết hợp việc giáo dục trong nội bộ Đảng với việc phát động quần chúng rộng rãi: giáo dục cán bộ, đảng viên đế tạo điều kiện phát động quần chúng, thông qua phát động quần chúng mà nâng cao hơn nữa nhận thức, tư tưởng và cải tiến tác phong công tác của cán bộ, đảng viên.

        b) Kết hợp việc động viên quần chúng với việc bồi dưỡng quần chúng, thi hành các chính sách thuộc về đảm phụ và nghĩa vụ của quần chúng một cách hợp lý, hợp tình, đồng thời quan tâm giải quyết từng bước những lợi ích thiết thân của quần chúng, làm cho quần chúng càng hăng hái, phấn khởi chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

        c) Kết hợp giữa việc phát động tư tưởng với việc tổ chức hành động. Khi chỉ đạo cuộc động viên chính trị, phải nắm chắc cả hai khâu: khâu giáo dục tư tưởng và khâu tổ chức hành động, cốt đạt mục tiêu chuẩn mạnh về tư tưởng dẫn đến chuyến mạnh về hành động

        d) Cuộc động viên chính trị phải tiến hành nhanh, gọn, tốt, tập trung vào yêu cầu chủ yếu, không phán tán, lan man, Yêu cầu chung phải được vận dụng đối với từng đối tượng, từng người, từng địa phương, từng cơ sở sản xuất, từng đơn vị chiến đấu.

        4. Những điểm cần chú ý trong việc chỉ đạo cuộc động viên chính trị

        a) Phải làm cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân nhiệt liệt tham gia cuộc động viên chính trị lần này. Muốn động viên quần chúng, trước hết phải giáo dục cán bộ, đảng viên. Trong cán bộ, đảng viên, cần chú trọng phát động cán bộ cao cấp và trung cấp, nhất là những cán bộ lãnh đạo chủ chốt các ngành ở trung ương, khu, tỉnh và thành, các sư đoàn, các xí nghiệp lớn. Đồng thời, các cấp ủy, các ngành phải rất chú ý giáo dục cán bộ ở xí nghiệp, hợp tác xã, đơn vị bộ đội v.v. có quan hệ trực tiếp với quần chúng nhân dân đông đao.

        b) Cuộc động viên chính trị lần này đại thể chia làm hai bước như sau:

        Bước thứ nhất:

        Tổ chức việc nghiên cứu và thảo luận thực hiện nghị quyết của Trung ương Đảng trong cán bộ, đảng viên.

        Bước thứ hai:

        Các địa phương, các ngành thật sự phát động quần chúng đẩy mạnh mọi mặt công tác theo khẩu hiệu: "Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!".
Đế cho cuộc động viên chính trị nhanh chóng phát huy hiệu quả, các cán bộ lãnh đạo sau khi nghiên cứu và bàn bạc về kế hoạch thực hiện nghị quyết của Trung ương phải đem ngay tinh thần và nhận thức mới vào việc chỉ đạo công tác, biến ngay những nhận thức mới thành hành động thực tế của quần chúng đảng viên và quần chúng ngoài Đảng, chứ không chờ đến bước phát động quần chúng.

        c) Ban Thương vụ Đảng ủy ở các cấp, các đảng đoàn và đảng ủy các ngành ở Trung ương phải trực tiếp chỉ đạo cuộc động viên chính trị này từ việc chỉ đạo nghiên cứu nghị quyết của Trung ương đến việc chỉ đạo phong trào quần chúng thực hiện nghị quyết đó theo khấu hiệu: "Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!".

        Cần nhận rõ: chỉ đạo cuộc động viên chính trị này chính là chỉ đạo những mặt công tác quan trọng nhất của ngành mình và cấp mình để thiết thực bảo vệ và xây dựng miền Bắc giải phóng miền Nam, tiến tới thực hiện thống nhất Tổ quốc.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

        

   

        Chú Duẩn thân mến,

        Nhớ lại hồi Nôen năm ngoái, Chú có ý khuyên B.¹ đi thăm miền Nam sau ngày ta thắng lợi hoàn toàn, B. rất tán thành.

        Nhưng nay chỉ đối chữ "sau" thành chữ trước ngày thắng lợi hoàn toàn, tức là đi thăm khi anh em trỏng² đang chuẩn bị mở màn thứ ba. Đi thăm đúng lúc đó mới có tác dụng khuyến khích thêm anh em.

        Cách đi, B. sẽ làm công trên một chiếc tàu thủy. Cùng đi sẽ có hai chú Bảo và Kỳ. Việc này B. tự thu xếp, dễ thỏi.

        Lúc đến anh em trỏng chỉ phụ trách đón khi tàu cập bến Miên và đưa B. đến nhà anh Sáu, anh Bảy.

        Ở lại. Tùy điều kiện mà quyết định: ít là mấy ngày, nhiều nhất cũng chỉ trong một tháng. Hoạt động thế nào, sẽ cùng anh em trỏng bàn định.

        Có lẻ Chú và đồng chí khác e rằng sức khỏe của B. không cho phép B. đi chơi xa. Nhưng, thay đổi không khí, hô hấp gió biển và sinh hoạt với quần chúng trong hoàn cảnh chiến đấu sẽ giúp sức khỏe tiến bộ mau hơn.

        Lịch trình đi thăm - cần mươi ngày để chuẩn bị.

        Vượt biển độ 6 ngày.

        Từ bến tàu đến địa điểm độ dăm hôm.

        Vậy nhờ Chú tính ngày cho khớp, một mặt cho B. biết trước để chuẩn bị, một mặt cho anh em trỏng biết để chờ đón.

        Để đảm bảo thật bí mật, Chú chỉ nên bàn việc này với một số ít đồng chí trong B.C.T.³

        Mong chờ Chú trả lời.


        Trước khi đi Rumani, hai đồng chí Côn và Lành có ghé thăm Bắc Kinh vả ở lại chơi mấy hôm, rất vui vẻ.

        Sức khỏe của B. không ngừng tiến bộ, càng gần ngày ấm, càng tiến bộ hơn. Chúc Chú và tất cả anh em mạnh khỏe.   


        Bản chụp bút tích bức thư lưu tại Viện Hồ Chí Minh.                                                         

------------------

        1. Hội nghị của các cấp ủy, các ban, đảng đoàn và của các chi bộ, chỉ nên tập trung làm hai báo cáo:

        - Báo cáo giải thích về tình hình và nhiệm vụ chung.

        - Báo cáo về công tác của ngành, của địa phương hoặc của đơn vị cơ sở.

        Báo cáo về tình hình và nhiệm vụ chung thì căn cứ vào tài liệu học tập "Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!" và bài nói của đồng chí Trường Chinh và một số đồng chí Trung ương ở Hội đồng cán bộ do Trung ương triệu tập mà soạn lại, làm rõ mấy vấn đề như sau:

        - Tình hình, điều kiện cơ bản để chuyển cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước sang thời kỳ mới.

        - Mục tiêu, phương châm và quá trình diễn biến của cuộc tiến công và nổi dậy trong thời kỳ mới. Những thắng lợi to lớn, toàn diện của đợt tiến công và nổi dậy đầu xuân.

        - Âm mưu trước mắt của địch. Nhiệm vụ chung của cả nước, nhiệm vụ cụ thể của miền Bắc.

        - Ta nhất định thắng địch nhất định thua.

        Báo cáo công tác của ngành, của địa phương hoặc của đơn vị cơ sở nên tập trung làm rõ mấy vấn đề như sau:

        - Nhận xét ưu điểm, khuyết điểm về công tác trong thời gian vừa qua (chủ yếu là trong năm 1968), cần nêu rõ trên những công tác chủ yếu đã làm được những việc gì tốt, còn những việc gì chưa tốt, phân tích rõ những yếu tố mới của phong trào quần chúng và phân tích sâu sắc nguyên nhân.

        - Đứng trước tình hình và nhiệm vụ hiện nay, nên tập trung làm những việc gì và làm như thế nào để đạt được hiệu qua cao nhất, trong thời gian ngắn nhất.

        - Những biện pháp chủ yếu về công tác tư tưởng và công tác tổ chức để bảo đảm việc thực hiện các nhiệm vụ công tác nói trên.

        2. Về việc kiểm điếm, phê bình và tự phê bình trong các cuộc hội nghị ban, đảng đoàn, cấp ủy, chi bộ:

        Để bảo đảm cho cuộc động viên chính trị đạt được một sự chuyến biến mạnh mẽ về tư tưởng, về công tác, tạo nên một cao trào mới chống Mỹ, cứu nước sôi nổi và liên tục trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, các ban đảng đoàn, các cấp ủy, các chi bộ đảng cần kiểm điếm tập thể một cách sâu sắc. Nội dung kiểm điểm này phải quán triệt trong báo cáo công tác của ngành, của địa phương hoặc của đơn vị cơ sở.

        Mặt khác, để làm nhanh, gọn, trong các cuộc hội nghị nghiên cứu, học tập kỳ này không kiểm tháo cá nhân. Việc đó sẽ làm thường xuyên trong các kỳ sinh hoạt thường kỳ của các ban, đảng đoàn, cấp ủy và chi bộ.

        3. Pham vi sử dụng các tài liệu nghiên cứu trong các hội nghị cán bộ, đảng viên:

        - Các cán bộ đảng viên từ huyện ủy và tương đương trở lên đều dùng tài liệu học tập 'Tất cá để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!". Những cán bộ chủ chốt ở cơ sở tham gia hội nghị huyện ủy mở rộng cùng được đọc tài liệu này.

        - Cán bộ cơ sở và đảng viên thường thì đọc một tài liệu khác do Ban Tuyên huấn Trung ương biên soạn.

        4. Về việc tổ chức học tập cho cán bộ, nhân viên ngoài Đảng ở các cơ quan:

        - Ở Trung ương, Ban mặt trận cán tổ chức một số cuộc họp cho các nhân sĩ và trí thức tiêu biểu.

        - Ngoài ra, các cơ quan, các ngành đều có trách nhiệm tổ chức cho các cán bộ, nhân viên ngoài Đảng ở cơ quan, ngành mình học tập.

        5. Về thời gian và nội dung sơ kết đợt động viên chính trị:

        Cuộc động viên chính trị sẽ tiến hành suốt cả thời kỳ mới của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Việc tổ chức các cuộc hội nghị cán bộ, đảng viên và quần chúng để nghiên cứu tình hình, nhiệm vụ chung và ban công tác của ngành, địa phương, đơn vị chỉ làm tập trung trong một thời gian ngắn và mở đầu cho cả thời kỳ đó. Vì vậy, các đảng đoàn, các cấp ủy cần chỉ đạo chặt chỗ thời gian học tập, đổng thời phải có kế hoạch đế tiếp tục phát huy kết qua bằng cách chi đạo đẩy mạnh công tác, đẩy mạnh phong trào thi dua của quần chúng sau thời gian học tập.

        Ở các địa phương, vào khoảng cuối tháng 4-1968 - đầu tháng 5-1968  sau khi đã tổ chức giáo dục và phát dộng quần chúng hành động một thời gian, các Khu ủy, Thành ủy, Tỉnh ủy cần sơ kết và bàn kế hoạch tiếp tục cuộc động viên chính trị. Ở các ngành chung quanh Trung ương thì có thể làm sớm hơn. Nội dung cần làm rõ ba vấn đề sau đây:

        - Đánh giá kết qua về mặt tư tương và hành động. Nêu rô những vấn đề có chuyển biến tốt và những vấn đề chưa chuyển biên tốt và nguyên nhân của nó.

        - Nhận xét về lãnh đạo và chỉ dạo sinh hoạt chính trị trong cuộc dộng viên chính trị. Từ đó rút ra những kinh nghiệm dể cải tiến sính hoạt chính trị của các tổ chức của Đảng và các đoàn thể quần chúng, nhất là sinh hoạt chính trị của chi bộ.

        - Đề ra những biện pháp cụ thể đế tiếp tục chỉ dạo cuộc động viên chính trị, đẩy mạnh các phong trào quần chúng thực hiện tốt nhiệm vụ của địa phương, của ngành.

        Ban Bí thư lưu ỷ các cấp, các ngành coi trọng chỉ đạo việc học tập và đồng thời chỉ đạo công tác, làm cho cuộc động viên chính trị có tác dụng tích cực dối với sản xuất, chiến đấu và mọi mặt công tác. Qua cuộc động viên chính trị này, CÁC cấp, CÁC ngành cũng đạt được một bước cải tiến công tác lãnh đạo và chỉ đạo thực hiện.


Lưu tại Kho Lưu trữ Trung ương Đảng.

        Gửi: Các Khu, Thành, Tỉnh ủy và đảng ủy trực thuộc

        1. Ngày 1-4-68, Giôn-xơn đã phải ra lệnh tạm thời ngừng ném bom từng phần miền Bắc, "trừ vùng phía bắc khu phi quân sự"

        Nó buộc lòng phải làm việc này là vì sau thắng lợi to lớn toàn diện của ta và thất bại nặng nề của chúng từ Tết đến nay, lực lượng quân sự cũng như uy tín chính trị của chúng bị tổn thất nghiêm trọng, phong trào phản đối chúng của nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới càng thêm phát triển, mâu thuẫn nội bộ trong giới cầm quyền Mỹ, mâu thuẫn giữa chúng và bọn ngụy cũng thêm sâu sắc. Chúng cần tính toán lại âm mưu xâm lược của chúng, tìm cách tranh thủ thời gian củng cố và tăng cường lực lượng, đồng thời xoa dịu dư luận nhân dân và xoa dịu mâu thuẫn bên trong bọn chúng với nhau.

        2. Nhưng bọn chủng rất quỷ quyệt và ngoan cố

        Một mặt thì ngừng ném bom miền Bắc từng phần, nhưng một mặt vẫn gấp rút tăng thêm quân Mỹ, tăng ngân sách chiến tranh và thúc bọn bù nhìn và ngụy tăng quân, để tiếp tục chiến tranh. Ngay việc ngừng ném bom miền Bắc, thế nào chúng cũng tuyên bố rất mập mờ, trên thực tế là mấy hôm nay từ Đò Lèn trở vào chúng vẫn đánh phá. Ngoài ra, chúng còn nói: nếu cần thiết chúng sẽ lại trở lại đánh phá như cũ ngay.

        3. Đối với âm mưu trên của kẻ dịch, Bộ Chính trị đã có chủ trương toàn diện đối phó. BBT₁ nhác các cấp

        a) Kịp thời lãnh đạo cán bộ, đảng viên và nhân dân. Giải thích rõ thắng lợi của ta, lúng túng của địch để tăng thêm phấn khởi tin tưởng nhưng cũng đề phòng chủ quan, mất cảnh giác, ảo tưởng.

        b) Các lực lượng vũ trang vẫn phải sẵn sàng chiến đấu đề phòng chúng đánh phá, trinh sát hoặc thả gián điệp, biệt kích, tiếp tục giữ gìn tu sửa các hầm hào, lãnh đạo đồng bào sơ tán tiếp tục sơ tán.

        c) Mặt khác, hết sức tranh thủ thời gian thuận lợi, đấy mạnh mọi mặt công tác của ta: tích cực đáp ứng nhu cầu giao thông vận tải chiến lược cũng như các nhu cầu giao thông vận tải của địa phương lâu nay bị hụt nhiều, đẩy mạnh các việc xây dựng cơ bản, sản xuất công nông nghiệp và các công tác văn hóa giáo dục, chú trọng những việc gấp bức nhất, quan trọng nhất và có lợi nhất nhưng trước đây bị địch bắn phá mà ta khó làm hoặc làm chưa được, v.v...

        Tóm lại, đây chính là một dịp rất thuận lợi để dẩy mạnh hơn nữa việc động viên chính trị toàn dân nhằm củng cố hậu phương, phục vụ tiến tuyến mà Bộ Chính trị đã chỉ thị.


        Lưu tại Kho lưu tro Trung ương Đảng.

---

        Gửi: Trung ương Cục

        1. Do thắng lợi to lớn về mọi mặt quân sự, chính trị ngoại giao của ta. dặc biệt là thắng lợi trong tổng tấn công và nổi dậy trong dịp Tết, tình hình đang phát triển rất có lợi cho ta, rất không lợi cho dịch, ở chiến trường miền Nam, cũng như ở Mỹ và trên thế giới. Do những khó khăn lớn về chính trị, xã hội, tài chính và cuộc đấu tranh gay gắt trong thế giới cầm quyền Mỹ nhất trong thời kỳ tuyển cử sơ bộ ở Mỹ, do sức ép mạnh mẽ của dư luận thế giới và ở Mỹ, Giôn-xơn phải thực hiện "ném bom hạn chế" miền Bắc Việt Nam.

        2. Tuy nhiên, Mỹ vẫn ném bom một phẩn lãnh thổ quan trọng của miền Bắc, từ vĩ tuyến 17 đến vĩ tuyến 20. Còn tăng quân Mỹ vào miền Nam, tăng cường quân ngụy, tăng chi phí để tiếp tục chiến tranh xâm lược. Nhưng rõ ràng, lần đầu tiên Giôn-xơn phải xuống giọng, phải xuống thang một bước, để có thể thương lượng với miền Bắc, hy vọng tìm một lối thoát "trong danh dự". Đây là một thắng lợi nữa của ta.

        3. Âm mưu của Mỹ là giữ cho ngụy quyền, ngụy quân khỏi tan rã thêm và sụp đổ hoàn toàn, hy vọng gây được sức ép với ta, hòng tránh những đòn tấn cống sắp tới của ta trên chiến trường và tranh thủ một giải pháp chánh trị có lợi cho chúng.

        4. Bộ Chính trị chủ trương về mặt ngoại giao, trước mắt, hai miền cần liên tục tấn công địch một cách sắc bén, nhằm phục vụ việc giành thắng lợi lớn hơn nữa về quân sự, chính trị, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ, rộng rãi hơn nữa của phe ta, của nhân dân thế giới, nhân dân Mỹ, khoét sâu thêm mâu thuẫn trong chính giới Mỹ, giữa Mỹ và ngụy, giữa ngụy với nhau, giữa Mỹ với các đế' quốc khác, đấy dịch cô lập, bị động, lúng túng, thất bại nặng hơn nữa và ta giành thắng lợi lớn hơn về ngoại giao.

        5. Nhằm mục đích đó, miền Đắc đã ra tuyên bố của Chính phủ, phê phán chủ trương của Mỹ, nhắc lại lập trường và thái độ thiện chí của ta, đồng thời mở thêm một bước về sách lược: tuyên bố cử đại diện của mình
sẩn sàng tiếp xúc với đại diện Mỹ để xác định với phía Mỹ việc Mỹ chấm dứt không điều kiện ném bom và mọi hành động chiến tranh khác chống nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa để cuộc nói chuyện có thể bắt đầu. Ta sẽ làm những công tác cẩn thiết để phổ biến tuyên truyền, giải thích thái độ của ta. Hình thức mặt trận hướng ứng tuyên bố của Chính phủ thế nào, đã nói trong điện số...

        6. Bộ Chính trị nhận thấy đã đến lúc Mặt trận dân tộc giải phóng cần ra một tuyên bố trang nghiêm đưa ra lập trường của mình về giải pháp chính trị về miền Nam Việt Nam và tuyên bố sẩn sàng nói chuyện với Mỹ trên cơ sở lập trường đó.

        Nội dung tuyên bố sẽ có ba phần:

        a) Xác định việc kiên quyết chiến đấu và chiến thắng của Mặt trận, với lời lẽ kiên quyết.

        b) Nêu lập trường của Mặt trận về giải pháp chính trị cho miền Nam Việt Nam gồm năm diểm (sẽ có điện riêng).

        c) Tỏ ý sẵn sàng nói chuyện với Mỹ trên cơ sở lập trường đó.

        Tuyên bố này sẽ công bố khoảng một tuần lễ sau tuyên bố của Chính phủ.

        4. Vì cần phải ra gấp bản tuyên bố đó; Bộ Chính trị giao các cơ quan ngoài này dự thảo. Bộ Chính trị duyệt và cho phát.

        Vậy xin báo trước Trung ương Cục biết.

        5. Về việc ta đẩy mạnh đấu tranh ngoại giao trong thời kỳ hiện nay, đề nghị Trung ương Cục có kế hoạch giải thích trong nội bộ Đảng, quân và nhân dân, nhằm làm cho mọi người nhận thức và tư tưởng đúng, tăng cường đoàn kết, chiến đấu và công tác, đề phòng và khắc phục mọi xu hướng liên lạc.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

----------------------
        1. BBT: Ban Bí thư (B.T.)

    

        Gửi: Trung ương Cục

        Tiếp các điện số...

        Hiện nay, địch rất khó khăn về mọi mặt quân sự, chính trị, ngoại giao ở chiến trường, ở trong nước và trên quốc tế.

        a) Thắng lợi đầu xuân của ta ở miền Nam dã tạo ra một cục diện mới, đẩy địch vào thế phòng ngự bị động, khoét sâu những mâu thuẫn trong nội bộ Mỹ, nội bộ ngụy, giữa Mỹ với ngụy. Điểm này các anh đã rõ.

        b) Tình hình nước Mỹ trong năm bầu cứ tổng thống càng bi dát đối với Giôn-xơn. Chiến tranh Việt Nam tác động mạnh đến các mặt chính trị, xã hội, tài chính ớ Mỹ. Giôn-xơn đang gộp khó khăn lớn trong việc tăng quân sang miền Nam, tăng nhiều thì phải động viên và xin thêm chi phí, tăng thuế, khiến sinh hoạt đắt đó, nhất là khi tiền đã lạm phát, đồng đôla đang mất giá nghiêm trọng, bệnh "chảy máu vàng" đang tăng. Chính sách "vừa bơ, vừa súng" của Giôn-xơn đã phá sản. Trong khi đó, phe đối lập, nhất là những người ra ứng cử tổng thống, đã lên tiếng đả kích mạnh chính sách của Giôn-xơn về Việt Nam, đòi hỏi phải chấm dứt ném bom miền Bắc, phải nói chuyện với Mặt trận, họ phản đối tăng quân vào miền Nam và phản đối leo thang chiến tranh. Trái lại, phe "diều hâu" bị dồn vào thế thủ, ít lên tiếng hơn. Việc Mắc Cathy thắng lợi trong mấy cuộc bầu cử sơ bộ, việc Rôbớt - Kennơdi ra ứng cử tổng thống, việc Ních-Xơn đã kích chính sách của Giôn-xơn về Viột Nam càng làm cho Giôn- xơn lo lắng. Phong trào nhân dân Mỹ chống chiến tranh Việt Nam đang phát triển. Tháng 4 này sẽ có một cuộc đấu tranh lớn. Phong trào người da đen chống phân biệt chúng tộc đang chuẩn bị một "mùa hè nóng bóng”, thì xảy ra vụ Martin - Luther - King bị giết. Hiện nay đã có nhiều cuộc đấu tranh tại 46 bang, Giôn-xơn phải hoãn đi Hônôlulu để ở lại đối phó với những vụ bạo động của người da đen. Chưa bao giờ Giôn-xơn phải chống đỡ cùng một lúc trên nhiều mặt trận như hiện nay, chưa bao giờ "uy tín" của Giôn-xơn thấp như hiện nay.

        c) Trên thế giới, Mỹ sa vào một thế cô lập hầu như hoàn toàn. Cuộc tiến công quân sự, chính trị, ngoại giao của ta đã làm cho Mỹ lộ rõ bộ mặt lừa bịp và ngoan cố. Nhân dân thế giới thấy rõ Mỹ thua, ta thắng. Uy tín của Mặt trận lên rất cao, bọn ngụy quyền bị phỉ nhổ kịch liệt. Đáng chú ý là có nhiều nước phương Tây và trung gian có chuyến biến lợi cho ta, gây sức ép mạnh đòi Mỹ phải chấm dứt ném bom không điều kiện để đi tới thương lượng.

        d) Trước tình hình khốn đốn đó, Giôn-xơn phái tìm mọi cách chống đỡ. Giôn-xơn thấy không thể thắng ở Việt Nam, trái lại có thế thua. Giôn-xơn cũng thấy khó thắng cử tổng thống, trái lại có thể thua. Diễn văn ngày 31-3-1968 của Giôn-xơn giọng mềm yếu và bớt láo xược. Việc Mỹ phải tuyên bố "ném bom hạn chế" là một thất bại lớn về chính trị và quân sự của Mỹ. Thực tế Mỹ đã phải đơn phương "xuống thang". Đó cũng là một thắng lợi lớn của ba mặt đấu tranh quân sự, chính trị, ngoại giao của ta, trước hết là đấu tranh quân sự và đấu tranh chính trị ở miền Nam. Mặt khác, cần thấy đây là một thủ đoạn lừa bịp nguy hiểm của Mỹ nhằm xoa dịu dư luận trong và ngoài nước Mỹ. Việc Giôn-xơn tuyên bố không ra tranh cử tống thống có thể chỉ là một thủ đoạn để tỏ vẻ cao thượng, đứng trên sự chia rẽ, nhằm đợi thời cơ, nếu vớt được uy tín thì lại ra tranh cử với một thế mạnh hơn các đối thủ, cũng có thể Giôn-xơn thấy nhất định sẽ thất bại, thà rút trước, vừa bảo toàn danh dự, vừa được tiếng không tham quyền cố vị, vừa được làm"một tống thống hòa bình trong lịch sử Mỹ".

        Âm mưu của Mỹ hiện nay là cố gắng dùng mọi cách ngăn cản ta đánh mạnh ở miền Nam, cố giữ cho tình hình miền Nam khỏi sụp đổ, nhất là giữ ngụy quyền khỏi tan rã, rồi tìm một giải pháp trong "danh dự". Nhưng âm mưu cơ bản của Mỹ vẫn không thay đổi, chúng vẫn bám lấy miền Nam. Chúng vốn khổng chịu chấm dứt ném bom không điều kiện, chúng vẫn ném bom từ vĩ tuyến 17 đến 20 hoặc 19, chúng vẫn tiếp tục các hành động chiến tranh khác ở khu vực đã tuyên bố là không ném bom.

        2. Bộ Chính trị đã có chủ trương và kế hoạch tăng cường hoạt động quốc tế và tiếp tục tiến công địch về chính trị nhằm phục vụ cho chiến trường đánh mạnh, giành thắng lợi lớn. Cụ thể đợt này, mục đích của ta là:

        - Tranh thủ dư luận thế giới ủng hộ ta đánh mạnh, ủng hộ thiện chí của ta, đồng thời cô lập địch cao độ.
        - Phân hóa thêm nội bộ Mỹ, nhất là trong năm tuyển cử làm cho chúng thêm khó khăn, lừng chừng.

        - Góp phần làm tan rã mau chóng ngụy quân, ngụy quyền.

        - Tạo điều kiện thuận lợi cho các bước đấu tranh ngoại giao tiếp theo. Diễn văn của Giôn-xơn ngày 31-3-68 đã tạo một dịp tốt cho ta tiến công địch một cách sắc bén và tập trung hơn nữa. Ta đã ra tuyên bố Chính phủ ngày 3-4-68. Nói chung, dư luận sôi nổi và thuận lợi cho ta. Điểu đáng chú ý là ta đã giành được sự bất ngờ, đẩy địch vào chỗ khó khăn hơn nữa. Ảnh hưởng của tuyên bố ta đối với tài chính, kinh tế Mỹ cũng lớn, theo báo chí, từ 170 năm nay thị trường chứng khoán ở Mỹ mới có cảnh tượng như mấy hôm gần đây, những cổ phiếu về công nghiệp dân sự lên cao, còn cổ phiếu về công nghiệp chiến tranh thì sụt giá. Đó là một điều cần chú ý nghiên cứu để hiểu rõ thêm xu hướng của các tập đoàn tư bản Mỹ đối với chiến tranh Việt Nam và định đối sách của ta. Thái độ của các nước xã hội chủ nghĩa, trừ Trung Quốc và Anbani chưa có phản ứng công khai, nói chung là thuận lợi, hoan nghênh. Các nước phương Tây đều nhận là ta thiện chí.

        Tuy nhiên, cũng có xu hướng mơ hồ, ngay cả trong một số nước xã hội chủ nghĩa, cho là hòa bình sắp tới rồi, do đó dễ lơ là sự ủng hộ giúp đỡ ta và thúc ta thương lượng để sớm giải quyết.

        Bộ Chính trị xác định mục đích của bước đấu tranh ngoại giao hiện nay giữa miền Bắc và Mỹ là nhằm:

        - Tỏ thái độ thiện chí của ta trước dư luận, để đẩy mạnh hơn nữa phong trào nhân dân thế giới chống chiến tranh xâm lược Việt Nam, truớc hết là đòi Mỹ phái chấm dứt không điều kiện việc ném bom và mọi hành động chiến tranh khác trên toàn bộ lãnh thổ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

        - Phục vụ yêu cầu của chiến trường, làm cho địch thêm khó khăn, mâu thuẫn, mơ hồ, tác động tới tinh thần binh lính địch, nhất là ngụy (Bộ Chinh trị đặt yêu cầu này rất cao).

        3. Vận dụng đường lối độc lập, tự chủ của Đảng ta, ta tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương lần thứ 13, chủ trương tiến công địch về chính trị, phối hợp nhịp nhàng với tiến công địch trên chiến trường

        Giai đoạn đấu tranh này gồm hai bước:

        a) Bước tiếp xúc giữa đại diện ta và đại diện Mỹ, cấp đại sứ.

        b) Bước nói chuyện chính thức giữa đại diện chính phủ của hai bên cấp bộ trường.

        - Bước tiếp xúc giữa hai đại diện cấp đại sứ có thể chọn Phnôm Pênh hoặc Vácxôvi (địch đã đề nghị Giơnevơ).

        Trong bước này, ta sẽ giải quyết với Mỹ các vấn đề về:

        + Thời gian bao giờ cuộc nói chuyện chính thức bắt đầu.

        + Địa điểm.

        + Câp bậc của cuộc nói chuyện chính thức.

        Đồng thời ta sẽ tố cáo việc Mỹ chưa chịu chấm dứt hoàn toàn việc ném bom trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chưa chịu chấm dứt các hành động chiến tranh khác...

        Bước tiếp xúc này sẽ ngắn.

        - Bước nói chuyện chính thức ở cấp độ trưởng chủ yếu nhằm đòi Mỹ phải chấm dứt hoàn toàn việc ném bom và các hành động chiến tranh khác. Sau vấn đề chủ yếu đó, ta cũng có thể bàn một đôi vấn đề khác tùy theo sự cần thiết.

        Quá trình đấu tranh trong cả bước này chắc sẽ gay go, cần có phương án đấu tranh trong và ngoài cuộc gặp gỡ.

        Có mấy khả năng:

        Mỹ chịu chấm dứt hẳn ném bom thêm so với hiện nay và đòi nói chuyện.

        Trong trường hợp nào, khi ngồi nói chuyện, chúng cũng sẽ đòi ta "xuống thang" ở miền Nam, mau tiến đến hội nghị giải quyết vấn đề một cách trọn gói.

        Khả năng chúng cắt đứt tiếp xúc giữa hai đại sứ, hoặc cắt dứt cuộc nói chuyện chính thức và ném bom lại là khó đối với chúng, nhưng vẫn có, nhất là lúc ta đánh mạnh ở miền Nam.

        - Quá trình đấu tranh ngoại giao trước mắt giữa miền Bắc và Mỹ phụ thuộc và gắn chặt với yêu cầu của chiến trưởng, ta cần tính bước đi cho sát, phối hợp nhịp nhàng với đấu tranh chiến trường.

        4. Bộ Chính trị chủ trương cẩn đẩy mạnh hoạt động quốc tế của miền Nam và đã đến lúc miền Nam chủ động tiến công địch về ngoại giao. Qua mấy lần bàn và có nghiên cứu thêm ý kiến mới đây của các anh, Bộ Chính trị có ý kiến như sau:

        a) Việc Mặt trận ra tuyên bố về giải pháp chính trị cho vấn đề miền Nam chưa cần làm ngay như đã dự định, nhưng cần chuẩn bị thật sẵn sàng để khi cần thì công bố ngay.

        b) Việc Mặt trận tuyên bố sẽ nói chuyện với Mỹ không nên đưa cùng một lúc với tuyên bố về giải pháp chinh trị. Khi tuyên bố về giải pháp chính trị thì đoạn cuối nên nói quyết tâm của nhân dân miền Nam chiến đấu để thực hiện giải pháp đó. Còn khi nào Mặt trận tuyên bố về việc nói chuyện với Mỹ sẽ tính thêm.

        c) Cần thành lập mật trận thứ hai (tức ủy ban toàn miền Nam của Liên minh Dân tộc, Dân chú và Hòa bình). Tuy công việc có phức tạp thêm, nhưng đây là một chủ trương sách lược rất lợi, cần thực hiện. Tuyên cáo của Liên minh Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình trong dịp thành lập chuẩn bị xong thì đưa ra. Việc này hiện nay không cần gắn với thời gian Mặt trận Giải phóng đưa ra giải pháp chính trị. Sau này, tùy tình hình nếu cần ta còn có thế tính thêm tuyên bố mới nữa của Lién minh.

        Tóm lại, cứ thành lập Mặt trận thứ hai. Tuyên cáo của nó, chuẩn bị xong thì đưa ra. nhưng cần cho ngoài này biết trước để có kế hoạch giới thiệu, tuyên truyền trong nước và ngoài nước.

        Vấn để chính quyền (Chính phủ Liên hiệp Dân tộc, Dân chủ), anh Ba đã nói chuyện với anh Ba Long.

        5. Cuộc đấu tranh ngoại giao ngày càng đẩy mạnh và càng phức tạp, Bộ Chính trị nhấn mạnh đến việc lãnh đạo tư tưởng. Cần chú ý cả ở trong và ngoài nước.

        Ở trong nước cần đề phòng và khắc phục những tư tường lệch lạc, ảo tưởng hòa bình, lơ là cánh giác, buông lơi chiến đấu, ảnh hưởng đến việc thực hiện quyết tâm chiến lược của ta. Trong hoàn cảnh miền Nam, việc lãnh đạo tư tưởng càng cần thật sít sao, làm cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân phân khởi, hăng hái tiến lên. Khi nào Mặt trận Giải phóng cống bố giải pháp chính trị cho vấn đề miền Nam, hoặc tuyên bố về việc nói chuyện, cần có kế hoạch lãnh đạo tư tưởng thật cụ thể.

        Ở ngoài nước, hiện nay nói chung dư luận là thuận lợi, nhưng ta cần tiếp tục tố cáo Mỹ ngoan cố chưa đáp ứng đầy đủ và nghiêm chỉnh đòi hỏi chính dáng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tố cáo tội ác của chúng vẫn ném bom đánh phá một vùng quan trọng ở miền Bắc, vẫn tăng quân, tăng chi phí và đẩy mạnh chiến tranh ở miền Nam. Cần giải thích rõ để bạn bè không vội thỏa mãn về bước lùi hiện nay của Mỹ, thấy rõ âm mưu nham hiểm của chúng, tiếp tục đấu tranh kiên quyết hơn nữa với chúng và đẩy mạnh hơn nữa sự ủng hộ ta về mọi mặt nhằm đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược.

        6. Đã ghi ý kiến các anh về nội dung tuyên bố của Mặt trận giải phóng về giải pháp chỉnh trị cho miền Nam. Thảo xong sẽ điện các anh có ý kiến trước khi công bố.

      

        1. Tinh thần ngày Quốc tế lao động 1-5 muôn năm!

        2. Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!

        3. Nhiệt liệt hoan hô những thắng lợi to lớn đầu năm nay của quân và dân miền Nam anh hùng!

        4. Nhiệt liệt hoan hô tinh thần đấu tranh anh dũng tuyệt vời của đồng bào và các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam!

        5. Nhiệt liệt hoan hô Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình ở Sài Gòn và Liên minh độc lập, dân chủ và hòa bình ở Huế!

        6. Nhiệt liệt hoan hô những chiến công vẻ vang của quân và dân miền Bắc anh hùng!

        7. Mỗi người làm việc bằng hai, kiên quyết hoàn thành thắng lợi kế hoạch nhà nước năm 1968!

        8. Anh chị em công nhân hãy nêu cao tính tiên phong cách mạng và tinh thần làm chủ tập thể, đẩy mạnh cao trào thi đua chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội!

        9. Anh chị em nông dân tập thể hãy sản xuất thật nhiều lương thực, thực phẩm, bảo đảm cho quân và dân ta ăn no đánh thắng!

        10. Cán bộ và chiến sĩ các lực lượng vũ trang nhân dân anh hùng hãy anh dũng chiến đấu, kiên quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược!

        11. Cán bộ, công nhân và thanh niên xung phong hãy ra sức bảo đảm giao thông vận tải thông suốt trong mọi tình huống, tích cực phục vụ sản xuất và chiến đấu!

        12. Anh chị em viên chức và trí thức hãy đẩy mạnh phong trào "ba quyết tâm" để phục vụ đắc lực cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội!

        13. Anh chị em thanh niên hãy nhiệt liệt tham gia đông đảo hơn nữa phong trào "ba sẵn sàng", quyết tâm chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội!

        14. Chị cm phụ nữ hây nhiệt liệt tham gia đông đảo hơn nữa phong trào "ba đảm đang", quyết tâm chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội!

        15. Nhiệt liệt cám ơn sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu của các nước xã hội chủ nghĩa anh em đối với công cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và sự nghiệp xâv dựng chũ nghĩa xã hội của nhân dân ta!

        16. Nhiệt liệt cám ơn sự ủng hộ của phong trào cộng sản và công nhân quốc tê, của nhân dân châu Á, châu Phi, Mỹ Latinh và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới đối với sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta!

        17. Nhiệt liệt hoan nghênh cuộc đấu tranh của nhân dân Mỹ đòi đế quốc Mỹ phải chấm dứt ngay cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam và rút hết quân Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam!

        18. Tình đoần kết giữa các nước xả hội chủ nghĩa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản muôn năm!

        19. Nhân dân ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia đoàn kết chặt chẽ, kiên quyết đấu tranh chống kẻ thù chung là đế quốc Mỹ xâm lược!

        20. Sự nghiệp đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân toàn thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội nhất định thắng lợi!

        21. Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh muôn năm!

        22. Đảng Lao động Việt Nam muôn năm!

        23. Hồ Chủ tịch muôn năm!

        Gửi: Anh Bảy Cường

        Bộ Chính trị đã bàn vấn đề Chính phủ liên hiệp ở miền Nam, thấy rằng trong tình hình hiện nay chưa nên lập ngay, cần tiếp tục đánh mạnh làm thay đổi lực lượng so sánh có lợi cho ta hơn nữa, theo dõi diễn biến của tình hình quân sự và của cuộc đấu tranh ngoại giao sắp tới giữa ta và địch, rồi sẽ tính vấn đề lập Chính phủ liên hiệp.

        Lập ngay Chính phủ liên hiệp lúc này có mặt lợi, nhưng cũng có mặt không lợi. Mặt trận Dân tộc Giải phóng có uy tín sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân miền Nam, ở nông thôn cũng như thành thị, được nhiều nước và nhân dân trên thế giới coi như một Chính phủ, là đại diện chân chính duy nhất của nhân dân miền Nam. Nếu bây giờ lập Chính phủ liên hiệp ở vùng giải phóng, với thành phần gồm đa số là những người trong Liên minh, với một số người khác nữa (như thân Pháp, thân Mỹ, nhân viên ngụy quyền, ngụy quân ly khai), người của Mặt trận Giải phóng chiếm số ít và không giữ những vị trí then chốt, thì như thế là Mặt trận thò chỗ yếu của mình ra và tự nhiên vai trò và vị trí của Mặt trận sẽ bị hạ thấp, không có lợi cho ta, nhân dân trong nước và nhân dân thế giới cũng khó hiểu.

        Mỹ cũng chẳng đếm xỉa đến Chính phủ liên hiệp kiểu dó, vì nó biết liên minh không có thực lực, nó đánh nhau với Mặt trận Dân tộc Giải phóng, chứ không phải với Liên minh, nó thương lượng với Chính phủ đó chưa chắc đã giải quyết được vấn đề gì.

        Còn nếu Mặt trận Giải phóng đứng ra lập Chính phủ liên hiệp với thành phần gồm đa số là người của Mặt trận giữ những vị trí then chốt trong Chính phủ và mở rộng cho một số người của Liên minh và các lực lượng khác tham gia thì chưa chắc về sách lược đã tốt và các ông trong liên minh đã phấn khởi.

        Trong quá trình tiến công và nổi dậy, ta tiếp tục làm thay đổi lực lượng so sánh, đến lúc nào đó ta sẽ vận động lập một Chính phủ liên hiệp bao gồm thành phần thật rộng rãi; Mặt trận Dân tộc Giải phóng, Liên minh, một số người thuộc phái thân Pháp và nếu cần cả một số người thuộc phái thân Mỹ nhưng chủ hòa nữa, thì công thức đó là thuận lợi nhất. Trong tình hình đó, Mặt trận Dân tộc Giải phóng tiếp tục giữ vị trí và vai trò của mình như hiện nay, buộc Mỹ phải thừa nhận cả Chính phủ liên hiệp, cả Mặt trận Giải phóng để giải quyết vấn đề miền Nam Việt Nam.

        Để nghị các anh thảo luận về nhận định trên đây và cho biết ý kiến.

        Lưu tại Kho lưu trữ Trung Ương Đảng.

---

        Gửi: Các Khu, Thành, Tỉnh ủy

        Vừa qua, Chính phủ ta đã chọn Paris làm nơi tiếp xúc với Mỹ và đã cử đồng chí Xuân Thủy cùng một số cán bộ đi làm công tác này. Mặt khác, quân và dân miền Nam anh hùng lại đang đánh mạnh và rộng khắp, tiếp tục cuộc tổng tiến công và nổi dậy liên tục bắt đầu từ đầu Xuân năm nay.

        Như vậy là cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc đã gay go quyết liệt, sẽ càng diễn ra gay go quyết liệt hơn nữa. Tình hình đó đã chẳng những vì mức độ cuộc đấu tranh quân sự và chính trị giữa ta và địch gay gắt hơn trước nhiều mà còn vì song song với cuộc đấu tranh trên hai mặt quân sự và chính trị, cuộc đấu tranh trên mặt trận ngoại giao cũng sẽ diễn ra rất phức tạp.

        Ban Bí thư nhắc các đồng chí cần coi trọng hơn nữa việc động viên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, nắm vững và khẩn trương thực hiện đầy đủ các phương hướng nhiệm vụ đã đề ra. Một mặt, ra sức làm tốt giao thông vận tải chiến lược, bảo đảm chi viện mọi thứ cẩn thiết cho tiền tuyến, một mặt luôn luôn đề cao cánh giác, quyết đánh bại chiến tranh phá hoại của địch và làm tốt hơn nữa công tác phòng không nhân dân, đồng thời, ra sức đẩy mạnh sản xuất xây dựng, tăng cường lực lượng mọi mặt của hậu phương. Hiện nay, điều cần chú ý là mỗi dơn vị cần có kế hoạch thiết thực, cụ thể, bảo đảm có nguyên vật liệu, thiết bị, các nhu cầu về vật chất, kỹ thuật cần thiết và cố gắng giải quyết các vấn đề về đời sống của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.

        Vấn đề tuyên truyền cần rất coi trọng. Lấy gương chiến dấu anh dũng và tin chiến thắng của miền Nam mà động viên cổ vũ một cao trào cách mạng liên tục sôi nổi tiến công. Phòng ngừa các xu hướng lệch lạc có thể xảy ra như: chủ quan, ảo tường, mất cánh giác nhất là trong các đối tượng xưa nay hay dao dộng, không vững vàng. Tốt nhất là động viên mọi người tập trung sức lực làm tròn nhiệm vụ (sản xuất, chiến đấu) đã đề ra, còn việc đấu tranh ngoại giao thì tin tưởng ở sự lãnh đạo của Trung ương, Chính phủ và Hồ Chú tịch, về nội dung tuyên truyền giải thích, nên dựa vào các tin tức, xã luận, bình luận của báo chí, thông tấn xã, đài phát thanh.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

 

        Kinh gửi Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.

        Dưới sự lãnh đạo  sáng suốt của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, từ đầu Xuân năm nay, đồng bào, chiến sĩ và cán bộ miền Nam ta đã tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt, đánh rất giỏi, thắng rất to. Giương cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự, chính trị và binh vận, quân và dân miền Nam đã:

        - Đánh thắng 1 triệu 20 vạn quân dịch, trong đó có hơn 50 vạn quân Mỹ.

        - Đánh thắng cả ở thành thị và nông thôn, đánh giỏi các căn cứ, sân bay, bến cảng, kho tàng, các đường giao thông của địch.

        - Giải phóng thêm nhiều vùng rộng lớn đông dân.

        - Vừa chiến đấu vừa xây dựng lực lượng quân sự và chính trị đều lớn mạnh vượt bậc.

        - Đánh giặc đã giỏi, thực hiện các chính sách của Mặt trận cũng tốt. Bộ đội thì hết lòng báo vệ, giúp đỡ nhân dân, nhân dân thì hết lòng thương yêu. giúp đỡ bộ đội, cùng bộ đội anh dũng đánh giặc.

        Trong mấy ngày gần đây, từ Trị - Thiên dến Cà Mau, từ đồng bằng, ven biển đến Tây Nguyên, quân và dân miền Nam lại đang đồng loạt tiến công Mỹ - ngụy, thu được những thắng lợi rất to lớn, làm cho chúng càng bị thất bại nặng nề, càng hoang mang, bối rối.

        Như vậy là toàn quân và toàn dân miền Nam anh hùng, già trẻ, gái trai, đổng bào Kinh và đồng bào Thượng, bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích đều lập công xuất sắc. Khắp cả miền Nam ta đều đánh giỏi, càng đánh càng mạnh, càng đánh mạnh càng thắng to.

        Tôi rất vui mừng nhờ Chủ tịch và các vị chuyến lời thăm hỏi thân ái nhất và lời khen ngợi nồng nhiệt nhất của tôi đến toàn thế đồng bào miền Nam, đến chiến sĩ và cán bộ các lực lượng vũ trang yêu nước trên các chiến trường. Tôi thân ái hỏi thăm các nhân sĩ yêu nước, các cụ phụ lão, các bà mẹ chiến sĩ. Bác khen các cháu thanh niên và nhi đồng đã hăng hái chống Mỹ, cứu nước, lập nhiều chiến công.

        Thắng lợi của quân và dân miền Nam ta rất to lớn và toàn diện, làm nức lòng đồng bào trong cả nước và anh em bè bạn khắp năm châu. Sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của toàn dân ta đang tiến mạnh mẽ, tiến vững chắc đến thắng lợi hoàn toàn.

        Nhân dân ta rất yêu chuộng hòa bình. Nhưng phải độc lập, tự do thì mới có hòa bình thật sự. Đế quốc Mỹ phải chấm dứt chiến tranh xâm lược Việt Nam, phái rút hết quân đội của chúng về nước, để nhân dân ta tự quyết định vận mệnh của mình thì sẽ có hòa bình lập tức.

        Hiện nay, đế quốc Mỹ tuy đã bị thua to ở Việt Nam, bị cô lập, lúng túng trên thế giới và ở ngay nước Mỹ, nhưng chúng còn rất ngoan cố và xảo quyệt.

        Miệng chúng nói hòa bình đàm phán mà tay chúng vẫn đẩy mạnh chiến tranh.

        Vì vậy, đồng bào và chiến sĩ ta phải đoàn kết chặt chẽ hơn nữa, luôn luôn nâng cao cảnh giác và tinh thần quyết chiến quyết thắng, ra sức phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm, vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, đánh liên tục, đánh đều khắp, giành những thắng lợi mới to lớn hơn nữa.

        Hai miền Nam Bắc đoàn kết một lòng, thi đua giết giặc, cứu nước thì nhất định giặc Mỹ sẽ hoàn toàn thất bại.

        Đồng bào miền Nam nhất định sẽ được giải phóng.

        Tổ quốc Việt Nam nhất định sẽ hoàn toàn độc lập, tự do, nhất định sẽ hòa bình thống nhất!

        Tiến lên!
        Toàn thắng ắt về ta!

        Chào thân ái và quyết thắng

---

        Gửi:   Khu ủy Trị - Thiên

        1. Chúng tôi theo dõi thấy từ khi Liên minh Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Thừa Thiên - Huế ra đời đến nay, chưa hề tỏ thái độ đối với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Như thế không có lợi.

        2. Gần đây, Liên minh Huế có gửi điện cho Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam, tuyên bố gia nhập Liên minh và sẽ thực hiện Cương lĩnh của Liên minh. Điều này có nghĩa là Liên minh Huế cũng thừa nhận thái độ của Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam đối với Mặt trận Giải phóng đã nêu trong "Tuyên ngôn cứu nước". Do đó, chúng tôi thấy không cần bố sung bức điện của ông Lê Văn Hảo gửi Luật sư Trịnh Đình Thảo, nhưng Trung ương Cục có gợi ý trong Điện số 72/TWC.

        3. Tuy vậy, từ nay về sau, trong những trường hợp cần thiết và thích hợp, chúng tôi thấy Liên minh Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Thừa Thiên - Huế nên bày tỏ thái độ của mình đối với Mặt trận Giải phóng. Thái độ này nên như thái độ của Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam đã được bày tỏ trong Tuyên ngôn cứu nước của Liên minh.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

          

        - Sau khi nghe báo cáo tình hình thực hiện các nghị quyết của Trung ương Đảng về các mặt quân sự, chính trị, công tác Đảng, công tác quần chúng ở Trị - Thiên - Huế và nghe tình hình thi hành Chỉ thị tháng 9 năm 1967 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về kiện toàn tổ chức của Khu ủy Trị - Thiên - Huế.

        - Để kiện toàn hơn nữa tổ chức và lãnh đạo của Khu ủy Trị - Thiên -  Huế, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ mới, sát với vị trí và đặc điểm của chiến trường.

        - Theo đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đảng và của Quân ủy Trung ương.


        1. Bổ sung vào Ban Chấp hành Khu ủy Trị - Thiên - Huế hiện nay các đồng chí:

        - Hoàng Anh,

        - Hoàng Sâm,

        - Nguyễn Quyết.

        Đồng chí Hoàng Anh sẽ làm Bí thư Khu ủy (đồng chí Trần Văn Quang hiện Bí thư, sẽ làm Phó bí thư), hai đồng chí Hoàng Sâm và Nguyễn Quyết làm ủy viên Thường vụ. Các đồng chí khác hiện tham gia Khu ủy và tham gia Ban Thường vụ Khu ủy giữ như cũ.

        2. Khu ủy Trị - Thiên - Huế có trách nhiệm lãnh đạo và chỉ dạo toàn diện các mặt công tác quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, công tác xây dựng Đảng và công tác quần chúng trong khu.

Bộ Chính trị trực tiếp lãnh đạo Khu ủy về các chủ trương công tác lớn, chỉ thị cho Khu ủy về các nhiệm vụ chiến lược và cớ tính chất toàn diện. Trong quá trình thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị, Khu Ủy chịu sự chỉ đạo của Quân Ủy Trung ương về mặt quân sự, về các mặt công tác khác, Khu ủy chịu sự chỉ đạo của Ban Bí thư.

        3. Như vậy, Khu ủy một mặt trực tiếp chỉ đạo công tác của Đảng ủy Bộ Tư lệnh Trị - Thiên - Huế, đảm bảo kết hợp toàn diện các mặt hoạt động của Đảng, hoàn thành nhiệm vụ quân sự của chiến trường. Mặt khác, Khu ủy xây dựng và chỉ đạo hoạt động của các Ban cán sự Đảng các địa phương và các mặt quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, xây dựng Đảng và công tác quần chúng, đảm bảo cho toàn Đảng bộ trong khu hoàn thành mọi nhiệm vụ đã đề ra.

        Để cho các Ban cán sự Đảng hiện nay dù năng lực làm tròn nhiệm vụ Khu ủy sẽ nghiên cứu để kiện toàn tổ chức cho các ban cán sự đó và giao chức trách, nhiệm vụ một cách rõ ràng chu đáo.

        Về bộ máy giúp việc của Khu ủy, Khu ủy sẽ nghiên cứu và quyết định việc kiện toàn theo nguyên tác gọn, nhẹ, thiết thực, phù hợp với tình hình.

        4. Về quan hệ giữa Khu ủy Trị - Thiên - Huế với Đoàn 559. với Đảng ủy mặt trận B5 và với Quảng Bình, Vinh Linh.

        - Khu ủy và Đoàn ủy 559 có nhiệm vụ phối hợp chặt chẽ, thường xuyên liên hệ với nhau, thông báo cho nhau các tình hình và tiến hành các công tác cần thiết nhằm đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ vận chuyển tiếp tế cho khu và các nhiệm vụ vận chuyến tiếp tế khác, bảo vệ các căn cứ, kho tàng và đường vận chuyển, cũng cố các cơ sở Đảng và cơ sở quần chúng nơi Đoàn ủy 559 hoạt động.

        - Quan hệ giữa Khu ủy Trị - Thiên - Huế và Đảng ủy mặt trận B5 vừa là quan hệ phối hợp giữa hai chiến trường để thực hiện nhiệm vụ tác chiến của hai khối chủ lực theo như kế hoạch Bộ Tổng tư lệnh giao, lại vừa là quan hệ giữa các đơn vị chủ lực của mặt trận B5 với các cấp ủy địa phương thuộc quyền lãnh đạo của Khu ủy Trị - Thiên - Huế, theo như Nghị quyết 123 ngày 7 tháng 7 năm 1965 của Bộ Chính trị¹. Hai bên phải liên hệ với nhau để quy định những quan hệ cụ thể nhằm đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ.

        - Quãng Bình, Vinh Linh là hậu phương trực tiếp của chiến trương Trị - Thiên - Huế. Ngoài những nhiệm vụ phải làm thường xuyên do Trung ương giao, như đảm bảo tiếp tế vận chuyển, công tác dân công và tiếp đón, săn sóc thương bệnh binh v.v.. khi cấp thiết Quảng Bình, Vinh Linh còn cần giúp thêm những việc khác do Khu ủy Trị - Thiên - Huế yêu cầu. Khu ủy Trị - Thiên - Huế được trực tiếp liên hệ với tỉnh ủy Quảng Bình và Khu ủy Vinh Linh để bàn bạc mọi việc và để ra các yêu cầu đột xuất khi cần thiết.


        Lưu lại Kho lưu trữ Trung ương Đảng

-----------------------
        1. Xem Đảng Cộng sản Việt Nam Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t.26. tr.277 tr.277 (B.T.)

 

        Gửi: Các Khu, Thành, Tỉnh ủy

        Mấy hôm nay, dư luận phương Tây và Sài Gòn bàn nhiều về việc Mỹ sắp chấm dứt ném bom miền Bắc.

        Có thế do gặp thêm nhiều thất bại, khó khăn, lúng túng, nhất là lại sắp đến ngày bầu cử tổng thống nước Mỹ nên Giôn-xơn phải chấm dứt ném bom. Nhưng cũng có thể Mỹ tung tin này ra để tranh thủ thuận lợi cho cuộc tuyển cử và tranh thủ dư luận mà thôi.

        Các tinh ủy cần nắm vững những nhận định và chủ trương công tác đã được phổ biến để lãnh đạo tư tưởng và công tác cho chặt chẽ. Phải nhân đợt sinh hoạt chính trị đang tiến hành, làm cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta thấy rõ thắng lợi của ta mà nâng cao thêm phấn khởi, quyết tâm đẩy mạnh hơn nữa sản xuất, công tác, ra sức chi viện tiền tuyến, nâng cao cảnh giác, không ảo tương và do dự, chờ đợi.

        Cần tiến hành một đợt tu sửa hầm, hào, nhất là ở các trường học và chuẩn bị cho việc thu hoạch vụ mùa.

        Đặc biệt chú ý có kế hoạch đầy đủ hết sức tranh thủ thời gian, nỗ lực vượt bực, có kiếm tra, chỉ đạo chặt chẽ để gặp trường hợp địch phải chấm dứt ném bom thi ra sức đẩy mạnh công tác giao thông vận tải và một số công tác kinh tế cấp bách lớn, chuẩn bị tốt các chân hàng và lực lượng vận tải.

        Dù địch có chấm dứt ném bom toàn miền Bắc, chúng vẫn có thể ném bom trở lại và chắc chắn là chúng sẽ tăng cường chiến tranh gián điệp, chiến tranh tâm lý. Vi vậy, công tác của ta phải nhằm thắng địch trên các mặt đó và trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ gìn bí mật.

        Trước hết, những ngày sắp tới nếu thật sự có định ngừng ném bom chăng nữa, thì địch vẫn sẽ tăng cường ném bom, bắn pháo ác liệt các tỉnh nam khu IV. Những nơi này phải ra sức chiến đấu, bảo vệ tốt sức người, sức của, báo đảm tốt giao thông vận tải, đồng thời thực hiện tốt các chủ trương của Bộ Tư lệnh bảo đảm giao thông vận tải khu sẵn sàng chuẩn bị kế hoạch để tranh thủ thời cơ nếu địch phải xuống thang.


        Lưu lại Kho lưu trữ Trung ương Đảng

 

        Gửi: Khu ủy V và Trị - Thiên

        Vừa qua Bộ Chính trị đã nhận định tình hình và đề ra chủ trương đấu tranh ngoại giao như sau:

        I. CHIỀU HƯỚNG CỦA CHÍNH SÁCH MỸ VỀ CHIẾN TRANH VIỆT NAM

        1. Mỹ thấy không thể thắng ở Việt Nam và càng leo thang hoặc kéo dài chiến tranh càng không lợi cho chúng. Có chấm dứt chiến tranh Việt Nam, Mỹ mới giải quyết được những khó khăn của nuớc Mỹ và những bế tắc về chiến lược toàn cầu của chúng. Mỹ phái chú ý vấn đề nội bộ nước Mỹ hơn trước, phải coi trọng châu Âu là vấn đề hàng đầu về đối ngoại, nhất là từ khi xảy ra sự kiện Tiệp Khắc.

        Do đó, chiều hướng của Mỹ là phải xuống thang và kết thúc chiến tranh Việt Nam (tuy ta vẫn phải cảnh giác đề phòng khả năng chúng còn mở rộng và kéo dài chiến tranh). Tuy nhiên, dù kết thúc chiến tranh, Mỹ cũng vẫn phải bảo vệ quyền lợi và địa vị của bọn tay sai và giữ cho miền Nam Việt Nam vẫn nằm trong phạm vi ảnh hướng của Mỹ, vẫn là thuộc địa kiểu mới của chúng. Đó là điểm cơ bản giống nhau giữa các tập đoàn thống trị Mỹ, giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, giữa Ních-Xơn và Humphrey. Nhưng hai ứng cử viên có những điểm khác nhau mà ta cần nhìn thấy sâu hơn: Humphrey nhấn mạnh đến hòa bình, chủ trương chấm dứt ném bom miền Bắc, dần dần phi Mỹ hóa chiến tranh ở miền Nam, rút quân Mỹ về nước, còn nói đến chính phủ liên hiệp có Mặt trận Giải phóng tham gia. về cơ bản đó là lập trường của Giônxơn, nhưng có bớt cứng rắn hơn. Ních-Xơn thì chủ trương đàm phán trên thế mạnh, chống chấm dứt ném bom miền Bắc, không biết đến Mặt trận, lập trường của y nói chung là ngoan cố. Tuy y cũng không thể đi ngược với lợi ích của tập đoàn thống trị và dư luận nước Mỹ là chấm dứt chiến tranh, nhưng trong một thời gian nào đó, trong mức độ nào đó, nếu y lên ghế tổng thống, y còn có thế làm cho tình hình phát triển phức tạp.

        Thái độ ta, tuy ta phê phán cả hai người về lập trường xâm lược và thực dân mới, nhưng về sách lược, ta cần có phân biệt. Với Humphrcy và nhóm của y, trong tiếp xúc riêng, ta nên có thái độ lôi kéo vào phương hướng của ta hơn.

        Đối với Ních-xơn và nhóm của y, ta đập mạnh luận điệu đàm phán trên thế mạnh, lập trường ngoan cố đối với vấn dề chấm dứt ném bom, đối với Mặt trận Dân tộc Giải phóng và vấn đề chính phủ liên hiệp.

        2. Các mặt thắng lợi của ta trong chiến tranh rất lớn, nhưng vẫn còn hạn chế. Giôn-Xơn cho rằng từ nay đến hết nhiệm kỳ tổng thống, trước mắt là đến ngày bầu cử (5-11-1968), y còn có thể giữ cho Mỹ không thua lớn ở miền Nam và những khó khăn của Mỹ không phát triển nghiêm trọng.

        Trước mắt, khả năng Humphrey trúng cứ còn ít, nếu Humphrey thất bại, tức là chính sách Giôn-xơn thất bại. Cho nên có thể Giôn-xơn phải có một hành động xuống thang chiến tranh để giúp cho Humphrey trúng cứ.

        Nếu Humphrey thất bại và Ních-Xơn trúng cử, thì trong thời gian cuối nhiệm kỳ (sau 5-11-1968 đến 20-1-1969), Giôn-xơn còn có thế có những quyết định về Việt Nam, nhằm tạo ra một tình thế trong đó Giôn-xơn là tổng thống ấã vạch ra đường lối lập lại hòa bình ở Việt Nam, chứ không phải là một tổng thống chiến tranh, còn tổng thống mới là người tiếp tục và hoàn thành đường lối hòa bình, hoặc nếu tổng thống mới đi ngược lại đường lối ấy thì sẽ phải tự gánh lấy trách nhiệm.

------------------
        1. Điện này khác điện ở trang 468 về thời gian, nơi nhận và một số nội dung (B. T.)

         
        II. CHỦ TRƯƠNG CỦA TA

        Chúng ta đang đẩy mạnh thực hiện những nhiệm vụ trong thời kỳ tổng tiến công và nổi dậy để giành thắng lợi quyết định. Theo phương châm giành thắng lợi từng bước, trong tình hình hiện nay, phương hướng chung của ta là phái biết kéo Mỹ xuống thang để thắng chúng, bảo đảm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của ta. Ta cần lợi dụng đầy đủ chiều hướng chính sách của Mỹ, lợi dụng mâu thuẫn trong các tập đoàn thống trị Mỹ, khéo vận dụng sách lược ép chính quyền Giôn-xơn xuồng thang chiến tranh thêm một bước quan trọng: chấm dứt đánh phà miền Bắc để có thể tiến tới phi Mỹ hóa chiến tranh ở miền Nam, tìm lối thoát danh dự ra khỏi chiến tranh. Ép được Mỹ thực hiện bước xuống thang này là một thắng lợi có ý nghĩa chiến lược của ta. Chính thời gian từ nay đến ngày bầu tổng thống ngày 5-11-1968 là thời cơ thuận lợi để ta ép địch xuống thang.

        Cụ thể là ta cần khéo vận dụng sách lược thúc ép Giòn-xơn từ nay đến trước ngày 5-11, chấm dứt không điều kiện việc ném bom và mọi hành động chiến tranh khốc trên toàn bộ lành thổ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

        Để phi Mỹ hóa và để không thất bại nặng nề thì vấn đề rất quan trọng của Mỹ ở miền Nam là làm sao cho ngụy quyền có thêm sức mạnh và có một vị trí quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề miền Nam. Do đó, điều kiện Giôn-xơn đòi cho bước xuống thang này, theo Hariman, là ngụy quyền Sài Gòn tham gia đàm phán.

        Do tình hình ở Mỹ chuyển biến nhanh trong mấy ngày gần đây, để tranh thủ bước xuống thang như nói ở trên, Bộ Chính trị đề ra chủ trương cụ thể trước mắt là:

        1. Nếu Mỹ chịu chấm dứt không điều kiện việc ném bom và mọi hành động chiến tranh khác (hoặc như cách nói của Mỹ: các hành động liên quan đến việc dùng vũ lực, thì ta cũng đồng ý, còn vấn đề trinh sát, rải truyền đơn, thả đồ tâm lý chiến... nếu chúng chưa chịu thì sau ta sẽ đấu tranh tiếp tục) chống nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì sẽ họp hội nghị bốn bên gồm có Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Mặt trận, Mỹ và chính quyền Sài Gòn.

        2. Ta đồng ý có một hội nghị trù bị gồm bốn bên để chuẩn bị cho hội nghị chính thức. Hội nghị trù bị đó sẽ triệu tập vào khoảng từ 7 đến 10 ngày sau khi Mỹ chấm dứt ném bom (như vậy là có thể trước tuyến cử ở Mỹ).

        III. MỘT SỐ CÔNG TÁC QUAN TRỌNG Ở MlỀN NAM

        Việc Mỹ chấm dứt đánh phá miền Bắc là một thắng lợi có ý nghĩa chiến lược của ta, một thất bại có ý nghĩa chiến lược của Mỹ, làm cho nhân dân cả nước vui mừng và càng thêm tin tưởng ở thắng lợi cuối cùng, bọn ngụy quyền, ngụy quân, binh sĩ Mỹ và chư hầu càng hoang mang, dao động.

        Tuy vậy chính quyền Giôn-xơn sẽ:

        - Ra sức lợi dụng việc chấm dứt đánh phá miền Bắc trong vận động bầu cử và tuyên truyền ở ngoài nước về "thiện chí" của Mỹ, trong chừng mực nào đó sẽ làm cho dư luận tăng thêm ảo tưởng "thiện chí" đó.

        - Lợi dụng việc ta nhận hội nghị bốn bên để đề cao ngụy quyền Sài Gòn, xuyên tạc lập trường của ta và vai trò của Mặt trận.

        - Tập trung phương tiện trước đây dùng đánh miền Bắc để tăng cường đánh phá miền Nam và các hành lang.

        Trong hàng ngũ của ta, tư tưởng muốn nghi ngơi, ngại chiến tranh ác liệt, lơ là cảnh giác, trông chờ đàm phán, v.v... cũng đã phát sinh, ảnh hưởng không tốt đến quyết tâm giành tháng lợi quyết định. Trong hàng ngũ của Mặt trận và của Liên minh còn có thể có những tư tường lệch lạc khác ta sẽ phải nhìn thấy rõ hơn.

        Do đó bên cạnh mặt thắng lợi, tình hình sẽ có một số khó khăn phức tạp mới.

        Khi xảy ra việc Mỹ chấm dứt đánh phá miền Bác, Chính phủ ta và Mặt trận Giải phóng sẽ ra những tuyên bố quan trọng.

        Bộ Chính trị gợi ý thêm với các anh một số công tác ở miền Nam như sau:

        1. Chú trọng tăng cường công tác tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, các lực lượng vũ trang và nhân dân, làm cho mọi người nhận thức rõ tình hình và nhiệm vụ mới, nhận thức rõ thắng lợi của ta, thất bại của địch và âm mưu thủ đoạn mới của chúng, do dó mà nâng cao lòng tin tưởng tuyệt đối vào Trung ương và Hồ Chủ tịch, nâng cao tinh thần cách mạng tiến công, thừa thắng xông lên, vượt mọi hy sinh gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ để giành thắng lợi quyết định. Nâng cao cảnh giác cách mạng, kịp thời dập tan mọi thu đoạn chiến tranh tâm lý, mọi hoạt động chia rẽ của địch.

        2. Tăng cường công tác ngụy vận làm cho chúng tan rã nhanh chóng.

        3. Đẩy mạnh phong trào chính trị ở các thành thị đòi các quyền dân chủ, đòi thanh trừng ác ôn, đòi công nhận Mặt trận, đòi lập một chính phủ có tính chất đại diện hơn.

        4. Đối với các thành viên của Mặt trận Giải phóng và Liên minh, cần làm tốt công tác giải thích về tình hình cuộc chiến tranh và bàn bạc dân chủ về phương hướng và nhiệm vụ ở miền Nam, củng cố và nâng cao quyết tâm, tăng cường đoàn kết nhất trí.

        Bộ Chính trị sẽ tiếp tục hướng dẫn thêm. Điện này phổ biến trong Thường vụ Khu ủy, còn mức độ phổ biến rộng hơn và kế hoạch giải thích chủ trương này thì do Thường vụ Khu ủy phụ trách.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.

    

        Gửi: Các Khu, Thành, Tỉnh ủy

        Có thể Chính phủ Mỹ sắp ra lệnh ngừng ném bom và các hành động chiến tranh khác đối với miền Bắc nước ta vào 7 hoặc 8 giờ sáng (giờ Hà Nội) ngày 1-11-1968. Đó sẽ là một thất bại lớn của chúng, một thắng lợi lớn của ta, đối với miền Bắc cũng như miền Nam. Bộ Chính trị sẽ phổ biến nhận định tình hình và các nhiệm vụ công tác cho các ngành các cấp.

        Ban Bí thư nhắc mấy điểm gấp sau đây:

        1. Trong việc tuyên truyền giải thích, một mặt cần nêu rõ thắng lợi to lớn nhưng mặt khác, cần nêu rõ nhiệm vụ giải phóng miền Nam còn rất quyết liệt và nặng nề. Chú trọng động viên ngay quần chúng nhân đà thắng lợi này càng nâng cao quyết tâm hoàn thành bằng được nhiệm vụ đã đề ra, xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, giành thắng lợi hoàn toàn cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước. Tuyệt đối không thể chút nào lơi lỏng ý chí chiến đấu, mất cảnh giác, lơi lỏng nhiệm vụ đề phòng địch đánh miền Bắc trở lại, lơi lỏng nghĩa vụ đối với miền Nam ruột thịt hoặc lởn vởn ý nghĩ cho Đảng đã đến lúc có thể công tác bớt khẩn trương, đỡ hy sinh, gian khổ, v.v... Kịp thời giải quyết những tư tưởng, nhận thức sai lầm trong cán bộ và nhân dân, nâng cao lòng tin tuyệt đối ở đường lối và sự lãnh đạo của Trung ương.

        2. Các công tác cụ thể phải nắm chắc và làm ngay không được chậm trễ là:

        a) Các lực lượng vũ trang vẫn phải luôn luôn đề cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu. Nhanh chóng sửa chửa, củng cố các trận địa hầm hào. Tiếp tục trao đổi kỹ thuật, chiến thuật. Động viên người sơ tán đâu cứ ở đó, không trở về nơi cũ. Coi trọng phòng gian bảo mật, giữ gìn trật tự trị an, chống các luận điệu xuyên tạc và chiến tranh tâm lý của địch. Tăng cường công tác phòng và chống gián điệp, biệt kích.

        b) Ra sức đẩy mạnh giao thông vận tải chiến lược và giao thông vận tải phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân địa phương. Phải nhận rõ công tác giao thông vận tải chiến lược rất nặng, rất khấn trương, vì khối lượng vận chuyến lớn, thời gian đòi hỏi bức thiết, đây là một nhiệm vụ hàng đầu mà ta phải làm tròn bằng được. Nhanh chóng sửa chữa cầu dường, tăng cường và củng cố các kho tàng, bến bãi, sản xuất và sửa chữa các phương tiện giao thông, kiện toàn thông tin liên lạc, tổ chức tốt nhân lực. Đảm bảo an toàn, bí mật, cố gắng giảm bớt lãng phí, mất mát, tham ô.

        c) Đặc biệt các tỉnh khu IV cũ càng không thể lơi lỏng nhiệm vụ vận tải phục vụ tiền tuyến mà phải tiếp tục coi đây là nhiệm vụ hàng đầu của mình để ra sức làm tròn. Mặt khác, phải lợi dụng thời cơ thuận lợi, đẩy mạnh mọi mặt sản xuất, trước hết là sản xuất lương thực (chú ý rau màu), săn sóc đời sống nhân dân, giải quyết phần nào các nhu cầu bức thiết về ăn, ở, chữa bệnh. Các cơ quan có trách nhiệm ở Trung ương sẽ cố gắng làm hết sức mình để giúp đỡ địa phương theo khả năng hiện có.

        d) Các địa phương khác cần có kế hoạch động viên quần chúng đẩy mạnh hơn nữa sản xuất công, nông nghiệp, cải tiến công tác phân phối, cải tiến các việc quản lý sản xuất, quản lý đời sống cho có hiệu quả thiết thực hơn, chống các tệ nạn buôn lậu, tham ô và các tệ nạn xã hội khác. Phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước năm 1968, chuẩn bị tốt cho kế hoạch nhà nước năm 1969.

        e) Cần chú ý là sau khi Giôn-xơn ra lệnh ngừng ném bom thì mãi đến 12 giờ sau lệnh này mới có hiệu lực. Cho nên, các tỉnh Khu IV phải đề phòng cẩn thận trong khoảng thời gian ấy.

        g) Cần giữ bí mật tin này cho đến khi có tin chính thức, cần theo dõi đài và báo Nhân Dân để nắm nội dung các tuyên bố và xã luận, bình luận.


        Lưu tại Kho lưu trữ Trung ương Đảng.