Đường vào Béc-lin

[Giangtvx]

        NGÀY 16 THÁNG 4 NĂM 1945

        Ngày 16 tháng 4 năm 1945 đi vào lịch sử với tư cách là ngày mở đầu chiến dịch Béc-lin. Ở bàn đạp Ki-u-xtrin, trời vẫn còn tối hoàn toàn, nhưng chúng tôi biết rằng: chỉ còn vài phút nữa là một trận đánh vĩ đại sẽ bắt đầu.

        Lúc 5 giờ 20 phút (giờ Mát-xcơ-va), sau đợt pháo bắn chuẩn bị mãnh liệt, các sư đoàn của tập đoàn quân xung kích 5 tiến lên phía trước, hướng về Béc-lin, dưới ánh sáng của hàng trăm ngọn đèn pha. Tiếp ngay sau màn hỏa lực của pháo binh làn sóng xe tăng và bộ binh ào lên. Lâu đài An-na-khốp đã bị chiếm. Dải đầu tiên của tuyến phòng ngự Ô-đe bị chọc thủng hoàn toàn. Các trung đoàn của sư đoàn tiếp tục phát triển tiến công tới những điểm cao Dê-e-lốp.

        7 giờ. Mặt trời đỏ rực nhô lên trên đường chân trời, nhưng sương mù,  bụi. và khói, còn phủ kín đặc trên bàn đạp Ki-u-xtrin. Chỉ có nhưng điểm cao Dê-e-lốp là nổi hẳn lên trên thung lũng xám, mù sương của sông Ô-đe. Các trung đoàn tiến đến đường sắt phía đông Nôi — Lang-dôp và tới đoạn nối đường sắt với ga Véc-bích. Hai điểm dân cư có đường sắt nối hình tam giác ở cửa ngõ tới các điểm cao Dê- e-lốp này được bọn Đức xây dựng thành một điểm tựa mạnh.

        Sở chỉ huy sư đoàn rời vào lâu đàỉ An-na-khốp.

         Từ tuyến đường sắt phía đông, điểm dân cứ Nôi — Lang-dốp và từ chỗ nối đường sắt với ga Véc-bích, bọn địch đón chúng tôi bằng một hỏa lực mạnh và có tổ chức. Toàn bộ điểm tựa nằm trong dải tiến công của sư đoàn. Không có điều kiện để đánh vu hồi, chúng tôi bắt tay chuẩn bị công phá nó.

        Chúng tôi chuyển sở chỉ huy phía trước sang vùng nam ngoại vi An-tơ— Xang-dốp. Chúng tôi tìm hiểu tình hình và ổn định lại vị trí các đội hình chiến đấu của sư đoàn. Trung đoàn bộ binh 1052 tiến ra đường sắt phía đông Nôi — Lang-dốp, trung đoàn bộ binh 1054 dừng lại trước đoạn nối đương sắt với ga Véc-bích.

        Không thấy có không quân chi viện phía trên. Pháo binh và xe tăng phải gánh toàn bộ việc chi viện hỏa lực. Dọc theo dải đường sắt, địch chuẩn bị nhiều hỏa điểm, ụ súng đại liên và pháo. Các vệt đạn đại liên từ dải đương sắt bay vào đội hình chiến đấu của chứng tôi.

        Các Cụm pháo thuộc trung đoàn và sư đoàn chúng tôi đang bắn chuẩn bị. Xe tăng và pháo đi cùng, ngày càng tiến gần đến dải đất cao có đường sắt. Tình hình và quyết tâm chiến đấu đã được báo cáo lên tư lệnh quân đoàn. Tướng I. P. Rô-xlưi trả lời tôi bằng cụm pháo quân đoàn sẵn sàng khai hỏa vào ga Véc-bích.

        Việc chuẩn bị cần thiết được tiến hành. Mệnh lệnh và hiệu lệnh được phát ra. Toàn bộ các cụm pháo, kể cả cụm pháo của quân đoàn nã vào điểm tựa của địch. Xe tăng và các đại đội pháo khai hỏa bắn vào các hỏa điểm ở dải đất cao có đường sắt. Đợt bắn kéo dài l0 phút.

        Các đại đội bộ binh bật dậy xung phong. Dải đất cao có đường sắt lại biến thành một dải sóng đầy những chấm lửa lóe sáng đầu nòng đại liên. Pháo binh địch dăng hỏa lực ngăn chặn. Các tiển đoàn chúng tôi nằm xuống, đợt xung phong đầu tiên không kết quả.   '

        Bắt đầu một cuộc chuẩn bị mới. Tôi và đại tá Na-ru-ski hạ quyết tâm : trong lúc pháo binh bắn, xe tăng phải tiến sát thật nhanh tới dải đường sắt và bắn thẳng ngay vào các hỏa điểm và ụ súng của địch.

        Đợt chuẩn bị thư hai kết thúc. Bắt đầu đợt pháo thứ hai. Trong màn sương đêm, xe tăng lao tới dải đất Cao và trận đấu hỏa lực bắt đầu. Các đại đội pháo cũng kéo pháo theo sau xe tăng. Những chấm lửa lóe ở đầu đại liên địch càng gần thì hỏa lực pháo của chúng tôi càng chính xác.   

        Mặc dù hỏa lực địch mạnh, dưới sư yểm trợ của hỏa lực ta, các chuỗi tán binh vẫn tiến tới gần dải đất cao có đường sắt và lao lên xung phong. Ở trung đoàn bộ binh 1052, thiếu tá P. Cô-xti-u-chen-cô là ngươi dẫn tiểu đoàn đi đầu đột nhập được lên dải đường sắt. Gần như cùng lức đó, tiểu đoàn của thiếu tá E-mê-li-a-nốp, Anh hùng Liên Xô, củng tới được dải đường sắt. Ở trung đoàn bộ binh 1054, các tiểu đoàn của các thiếu tá A. Pê-re-pe-li-sưư và G. Ai-ra-pe-ti-an cũng ào như sóng lên dải đất đương sắt.

        Trên dải đất cao, trận đánh giáp lá cà bắt đầu. Các chuỗi tán binh thê đội 2 của các trung đoàn tràn qua dải đường sắt, tiếp tục chiến đấu ở Nôi-— Lang-dốp và ga Véc-bích. Ở phía nam Véc-bích, dọc theo đường sắt đi Béc-lin, tiểu đoàn 3 bộ binh của trung đoàn 1054 đã đánh một trận chiếm cầu ác liệt ở dải đất cao có đường sắt. Thiếu tá tiểu đoàn trưởng I-sin bị thương. Bạn chiến đấu của đồng chí đại úy Pô-liu-xúc, chính trị viên tiểu đoàn lên thay quyền chỉ huy.

[Giangtvx]

        Tất cả các tiểu đoàn của các trung đoàn đều đánh một trận ác liệt. Đại đội của thượng úy Si-sác-kin là đại đội đầu tiên đột nhập Nôi —  Lang-dốp và bắt đầu đánh trên đường phố, chiếm từng căn nhà, từng ngã tư. Đồng thời đại đội bộ binh của đại uý Đe-ne-svi-li và đại đội bộ binh của thượng úy Gơ-ni-da cũng ập vào ga Véc-bích.

        Tôi thấy trung đoàn bộ binh 1054 đang gặp khó khăn, nhưng tôi muốn giữ thê đội 2 của sư đoàn — trung đoàn bộ binh 1050 và trung đoàn xe tăng hạng nặng 92 — để đột kích vào các điểm cao Dê-e-lốp.-

        Thiếu tá Ni-cô-lai Gri-gô-ri-e-vích Gri-gô-ri-ép, chủ nhiệm thông tin sư đoàn, dành cho sở chỉ huy phía trước một máy phát vô tuyến để làm việc ở mạng trung doàn. Lúc ấy, trên sóng vô tuyến của trung đoàn bộ binh 1054, tôi nghe thấy trung tá N.N. Ra-đa-ép nói chuyện với tiểu đoàn trưởng A. Đ. Pê-re-pe-li-sưn :

        — Pê-re-pe-lí-sưn, giọng cậu sao khản thế.? Cậu ở đâu?

        Giọng khản đặc của tiểu đoàn trưởng vang lên :

        — Đại độỉ của Đe-me-tơ-ri-svi-li đã đột nhập ga Véc-bích, nhưng đại đội trưởng đã hy sinh. Tôi đến đấy, đây.

        Cùng lúc đó, trên sóng vô tuyến của sư đoàn vang lên lời gọi của trung đoàn trưởng N. N. Ra-đa-ép. Đồng chí báo cáo rằng, ta đã chiếm được đầu mối đường sắt Véc-bích,

        — Được rồi, tôi đã nghe đồng chí nói chuyện với Pê-re-pe-li-sưn.

        — Cảm ơn. Tôi đưa thê đội 2 vào chiến đấu đây !   '

        Các hỏa điểm Nôi — Lang-dốp của địch đã ba lần bị chiếm đi chiếm lại. Địch đã bị tiêu diệt, và lúc gần 10 giờ, sau một trận đánh ác liệt, các tiểu đoàn của trung đoàn bộ binh 1052 đã chiếm được điểm tựa này. Các tiểu đoàn bộ binh của trung đoàn 1054 cũng chiếm được hoàn toàn một điểm tựa quan trọng, đoạn nối các đường sắt tới ga Véc-bích¹.

        Trung úy Gran-tơ A-va-ki-an, bí thư thanh niên tiểu đoàn 1 bộ binh, cùng với một nhóm chiến sĩ tiểu liên xung phong đầu tiên vào điểm tựa trong cụm tòa nhà phía tây Véc-bích. Trong một trận đánh bằng hỏa lực và giáp lá cà, tiểu đoàn đã đánh tan bọn Đức, bắt sống một số tên và chiếm điểm tựa. Lát sau, các chiến sĩ xe tăng vượt qua dải đường sắt theo những đường cắt ngang và cầu, rồi tiến vào đội hình chiến đấu của các trung đoàn.

        Bọn chỉ huy Hít-le đã ném những lực lượng lớn bộ binh và xe tăng ra phản kích. Tôi lệnh cho thê đội 2 của sư đoàn tiến tới dải đất cao có đường sắt. Chúng tôi thấy rõ chiến trường và tin ở lời báo cáọ của trung tá Ra-đa-ép về việc chiếm Véc-bích. Nhưng để bảo đảm chắc chắn hoàn toàn trước khi tung thê đội 2 của sư đoàn vào chiến đấu, tôi hạ lệnh tìm thiếu tá Pê-re-pe-li-sưn và nối điện thoại của tôi với thiếu tá. Lát sau, chiến sĩ điện thoại đưa ống nghe cho tôi ; trong ống nghe vang lên giọng nói phấn khởi của tiểu đoàn trưởng. Đồng chí báo cáo rằng sở chỉ huy của đồng chí đang nằm. ở ga Véc-bích.

        — Các đồng chí đừng vội. Nếu các đồng chí gặp khó khăn, tôi sẽ cho lệnh bắn một loạt "Ca-chi-u-sa” và pháo sư đoàn vào ga Vếc-bích.

        Thiếu tá Pê-re-pe-li-8ưn hoẵng hốt nói

        — Chết! Làm thế là thủ trưởng đấm vào lưng chúng tôi đấy !

        — Thế là bây giờ tôi thấy rõ là các đồng chí đang ở Véc-bíeh. Tôi biểu dương các đồng chí đã chiến đấu tốt! — Tôi nói.

        Để trả lời, Pê-re-pe-li-sưn nói :

        — Báo cáo thủ trưởng, tôi chỉ có một mình ở đây. Bên phải tôi không trông thấy ai cả.

        Pê-re-pe-li-sưn nói đúng. Trung đoàn bộ binh 1052 tập trung đoàn bộ ở ngoại ô tây Nôi — Lang-dốp. Thành ra có một khoảng cách nhỏ giữa các trung đoàn.

        — Các đồng chí hãy giữ lấy nhà ga. Gu-me-rốp và các xe tăng hạng nặng sẽ đến chỗ các đồng chí. Hãy chuẩn bị tiếp tục tiến công !

        Để nắm chắc tình hình và chỉ huy chiến đấu tốt hơn, tôi cho chuyển sở chỉ huy phía trước của mình lên một chòi gỗ trên đường sắt gần ngoại ô nam Nôi — Lang-dốp. Tôi và đại tá Na-ru-ski vừa lên chòi thì một quả đạn lớn nổ ngay bên cạnh, và một mảnh đạn to văng vào cửa sổ.

        Chúng tôi phải chuyển xuống chiến hào của bọn Hít-le bỏ lại. Từ chỗ này, tôi thấy rõ trận đánh ác liệt của các trung đoàn. Trung đoàn bộ binh 1054 gặp nhiều khó khăn nhất. Xe tăng chúng tôi không sao vượt qua được dải đường sắt thứ hai ở phía tây ga Véc-bích. Ở đây, bọn Đức tạo nên một ổ "Phao-ních” bên chòi gỗ và chỗ nối đường nhựa với đường sắt, một số xe tăng chúng tôi bị bắn cháy.

        Thiếu tá Pê-re-pe-li-sưn thấy rõ sự không thành công của xe tăng trong việc chi viện tiểu đoàn mình, liền ra lệnh cho đại đội trưởng bộ binh tiêu diệt bọn "Phao ních”. Thượng úy Ép-xta-phi I-a-cốp-lép đưa đại đội mình vào chiến đấu một cách dũng cảm và quyết định. I-a- cốp-lép dẫn đại đội tiến sang sườn cụm " Phao-ních ”, xông lên xung phong quyết liệt, và bản thân I-a-cốp-lép cũng chạy trên hàng đầu lao vào bọn " Phao-ních ”. Dùng lựu đạn, súng trường và tiểu liên bắn vào địch, đại đội đã tiêu diệt 30 khẩ ”Phao-ních”, trong đó, đích thân I-a-cốp-lép tiêu diệt 4 khầu. Đúng lúc ấy, người đại đội trưởng gan dạ đã bị tử thương.

------------------
        1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho sư đoàn bộ binh 301, phiếu 492514, hồ sơ 1, tờ 149.

[Giangtvx]

        Thắng lợi của trận đánh được quyết định : xe tăng vượt ra được khoảng đất rộng, bộ binh tiến theo như vũ bão, truy kích địch. Đó là thê đội 2 của sư đoàn đã bước vào chiến đấu.

        Liên lạc điện thoại với quân đoàn đã nối. Tôi báo cáo tình hình với tướng I.P. Rô-xlưi và kể rằng chúng tôi đã tiến tới gần các điểm cao Dê-e-lốp và yêu cầu cụm pháo quân đoàn chi viện hỏa lực.

        Các đồng chí cho thời gian trinh sát, tướng I-gơ-na-tốp sẽ sẵn sàng khai hỏa. Sư đoàn nhất định phải chọc thủng trận địa phòng ngự thứ nhất của địch ở các điểm cao Dê-e-lốp. Sau đó, để phát triển thắng lợi, sư đoàn Ga-lai sẽ được tung vào chiến đấu. Khi sư đoàn bộ binh 248 vào chiến đấu, dải của các đồng chí sẽ ở phía bắc các điểm cao Dê-e-lốp, kể cả điểm dân cư Gu-dốp.

        Cuối cùng, tướng Rô-xkri thông báo là tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 sẽ được tung vào chiến đấu ở dải tập đoàn quân xung kích 3, ở đoạn của các quân đoàn cận vệ 26 và quân đoàn bộ binh 32 của tập đoàn quân chúng tôi.

        12 giờ. Trung đoàn bộ binh 1052 cùng với tiểu đoàn xe tăng thuộc lữ đoàn 220 phát triển tiến công vào Gu-dốp. Trung đoàn bộ binh 1050 cùng các xe tăng của trung đoàn xe tăng hạng nặng 92 tiến gần đến điểm dân cư Véc-bích. Trung đoàn bộ binh 1054 cùng xe tăng của lữ đoạn "220 tiến gần đến Nôi — Vec-bỉch. Địch đón các đội hình chiến đấu của chúng tôi bằng một hỏa lực pháo bắn chặn mãnh liệt, ở đoạn Véc-bích và Nôỉ — Véc-bích. Đồng thời, bộ binh và xe tăng như một bức tường đen ngòm lao vào phản kích lại chúng tôi.

        Qua lời báo cáo đầy lo ngại của trung tá Ra-đa-ép, tôi hiểu rằng có đến một trung đoàn bộ binh và xe tăng địch phản kích vào trung đoàn của đồng chí. Các loạt súng của xe tăng và các đại đội pháo gầm lên như sấm. Các cụm pháo trung đoàn, sự đoàn và quân đoàn đổ lửa xuống đầu địch. Mọi vật xáo lộn. Một màn bụi và khói khổng lồ bốc lên, bao phủ các điểm cao Dê-e-lốp. Một trận đấu xe tăng nổ ra, còn các chuỗi tán binh đen ngòm của Đức, mặc dù bị thiệt hại nặng nề, vẫn cứ tiến lên xung phong và tan vỡ trước sức chiến đấu dũng câm của cán bộ, chiến sĩ các đại đội và tiểu đoàn bộ binh ta.

        Tôi còn nhớ rất rõ hình ảnh trận đánh nảy lửa giành các điểm cao Dê-e-lốp. Nhưng tôi xin kề lai cảm tưởng và nhận xét của các cán bộ chỉ huy khác đã tham gia trận nàv.

        "Sau trận pháo bắn chuẩn bị, bộ đội Liên Xô lao vào tiến công các lô cốt địch. Một biển lửa và rất nhiều xe tăng có không quân chi viện định chặn đường tiến của chúng tôi bằng bất kỳ giá nào. 9 xe tăng và 4 khẩu pháo cường kích nhằm vào phân đội của thượng úy Cô-van (đại đội bộ binh . Dưới hỏa lực pháo và súng cối mãnh liệt của địch, tiểu đội trưởng A-ba-cu-rốp (tiểu đội trưởng bộ binh) đã tiêu diệt 7 xe tăng Đức, nhiều pháo và tới 60 tên Đức. Bản thân A-ba-cu-rốp dùng lựu đạn diệt 5 xe tăng trong vòng 15 phút... và 1 cỗ pháo tư hành. Các phân đội chúng tôi có điều kiện an toàn đánh địch bật khỏi chiến hào và tiến về phía trước tới 6 ki-lô-mét ” ¹.

        Hết chiến công này đến chiến công khác được lập nên trong. trận đánh ác liệt này. Và đây, các bạn hãy nghe kể về chiến công của Anh hùng Liên Xô, hạ sĩ Va-xi-li A-lếch-xan-đrô-vích Xcri-bin.

        "... Bọn Đức định dùng những lực lượng lớn bộ binh và xe tăng để ngăn đường tiến của chúng tôi, chúng phản kích vào dội hình chiến đấu của chúng tôi. 7 xe tăng "Cọp” và 2 xe bọc thép Đức lao tới trận địa bắn của Xcri-bin. Tỉnh thần vững vàng, kiên cường và bình tĩnh đã giúp Xcri-bin chiến thắng trong, cuộc đọ súng không cân sức. Để xe tăng tiến đến cự ly 100 — 200 mét, Xcri-bin bắn liền mười phát. Những phát đạn chính xác của người xạ thủ chống xe tăng gan dạ đã buộc 4 xe tăng và thiết giáp địch trở thành bất động vĩnh viễn. Số xe tăng còn lại phải tìm đường bỏ chạy. Từ hầm trú ẩn của mình, Xcri-bin lao vào bọn Đức, miệng hét: "Vì Tổ quốc !" tay cầm lựu đạn. 13 tên lính và 2 sĩ quan Đức gục ngã trên đất Đức. Một mảnh đạn làm Xcri-bin bị gãy tay phải. Không thấy có kết quả, bọn Đức phải ngừng phản kích”².

        Đúng, một trận đánh ác liệt và đẫm máu đã diễn ra ở các điểm cao Dê-e-lốp. Mặt trời đã khuất sau những điểm cao. Những đợt bộ binh Đức trèo lên bắt đầu thưa dần.

---------------------
        1. Bảo tàng trung ương các Lực lương vũ trang Liên Xô, bộ phận kho, phiếu hộp số 1.

        2. Như trên, phiếu hộp số 40.

[Giangtvx]

        Tham mưu trưởng sư đoàn M.I. Xa-phô-nốp, chủ nhiệm pháo binh sư đoàn N.Ph. Ca-dan-sép cũng tính toán khả năng pháo binh, thấy rằng ta có thể tập trung tốt mật độ hỏa lực trên chính diện 2 ki- lô-mét và có thể yểm trợ bộ binh xung phong bằng hỏa lực bình thường. Cụm pháo quân đoàn gánh trách nhiệm bắn vào điểm dân cư Véc-bích. Mặc dù sườn các điểm cao dốc, địch lại to chức phòng ngự bằng chiến hào nhiều tầng nhưng mật độ pháo xe tăng và đại bác của ta lớn, nên đột kích bằng hỏa lực ở đoạn này cũng rất tốt. Việc chuẩn bị đã xong. Pháo bắt đầu bắn. Xe tăng và các chuỗi tán binh tiến lên xung phong, đè bẹp bộ binh Đức, bắn cháy xe tăng của chúng, tiến công Véc bích và các điểm cao Dê-e-lốp. Những tràng súng đại liên và những phát đạn pháo vang lên từ các chiến hào nhiều tầng và các hỏa điểm. Trận đánh ác liệt vẫn tiếp tục.

        Những phát đạn của xe tăng hạng nặng "I.x.” ở trung đoàn xe tăng 92 gầm lên. Các tiểu đoàn bộ binh của trung đoàn 1050 vững bước tiến, phía trước là tiểu đoàn của Anh hùng Liên Xô, đại úy N.v. Ô-be-rem-chen-cô. Trung đoàn bộ binh 1054 cùng với hai tiểu đoàn của lữ đoàn xe tăng 220 tiến công sườn các điểm cao Dê-e-lốp. Đại úy Pô-li-xúc, đảng viên, cán bộ chính tri, đã chỉ huy tiểu đoàn mình trong chiến đấu một cách hết sức vững vàng và nhanh nhẹn.

        Trong một trận đánh ngoan cường và ác liệt, các trung đoàn của sư đoàn chiếm được các điểm cao dân cư Véc-bích và Nôi — Véc-bích rồi tiến ra đường Véc-bích — Dê-e-lốp. Trận địa đầu tiên của tuyến Dê-e-lốp đã bị chọc thủng,

        Những bản tuyên dương thành tích các Anh hùng Liên Xô sẽ kể thêm với chúng ta về những chiến công trong các trận đánh điểm cao Dê-e-lốp.

        Khi trung đoàn bộ binh 1050 tiến công Véc-bích, các tiểu đoàn bộ binh 1 và 2 phải nằm ẹp dưới hỏa lực đại liên mạnh của địch. tiểu đoàn 3 bộ binh của thiếu tá Mi-khai-lốp đột nhập được vào các chiến hào ở điểm cao nam Véc-bích. Đúng lúc, một chụp lửa lớn từ trong lô cốt tung ra thì trung sĩ tiểu đội trưởng I-van Xtê-pa-nô-vích Dai-sép phát hiện được ngay. Theo sáng kiến riêng, Dai-sép ôm một bó lưu đạn bò tới lô cốt, hành động mọt cách khéo léo và cương quyết. Địch phát hiện ra Dai-sép, liền tập trung, hỏa lực đại liên vào đồng chí. Bị thương, nhưng Đai-sép không rời chiến trường mà vẫn ngoan cường bò lên phía trước. Khi chỉ còn cách lô cốt vài mét, miệng hô to "Vì Tổ quốc! ”, Đai-sép lao người lên và lấy thân mình lấp lỗ châu mai.

        Trung sĩ I-van Xtê-pa-nô-vích Dai-sếp đã ngã xuống dũng cảm. Gương hy sinh của đồng chí đã cổ vũ phân đội đánh bật địch bằng những hành động quyết liệt và chiếm lĩnh một ổ đề kháng quan trọng của địch. Những ngày cuối cùng của chiến tranh, trước lúc thắng lợi hoàn toàn, trên những điểm cao Dê-e-lốp, noi gương Anh hùng Liên Xô A-lếch-xan Ma-tơ-rô-xốp, I-van Dai-sép, 19 tuổi — người con anh dũng của nhân dân Be-lô-ru-xi — đã lập chiến công¹.

        Tiểu đoàn bộ binh 3 của trung đoàn 1054 gặp nhiều khó khăn nhất trong lúc tiến công, khi bị tách rời với đơn vị bạn ở bên trái; tiểu đoàn này có nhiệm vụ chiếm một điểm cao không tên ở khu vực nam Véc-bích. Đại úy Pô-liu-xúc chỉ huy tiểu đoàn tiến công điểm cao một cách dũng cảm và cương quyết. Bọn Đức muốn giữ chặt tuyến phòng ngự quan trọng này, nên phản kích vào tiểu đoàn Pô-liu-xúc. Noi gương người chỉ huy dũng cảm, các chiến sĩ bước vào cuộc đấu sức với những lực lượng đông hơn hẳn, trong một trận đánh ác liệt đã tiêu diệt 6 xe tăng Đức, 2 pháo tự hành và 90 tên phát xít. Miệng hô vang "Vì Tồ quốc!”, "Xung phong!”, đại úy Pô-liu-xúc là người đầu tiên lên đến đỉnh điềm cao và cắm lên đó lá cờ đỏ².

-----------------
        1. Trong bản tuyên dương thành tích của trung sĩ I-van Dai-sép, ở mục «đảng tịch" có ghi là "ngoài Đảng". Tuy nhiên tôi nhớ rất rõ rằng trong danh sách của phòng chính trị và sau đó trong bản báo cáo của trung đoạn phó trung đoàn bộ binh 1050, thiếu tá Lê-on-ti-ép, thì I-van Dai-sép được xếp vào một nhóm đông các chiến sĩ trẻ đã nộp đơn xin vào Đoàn thanh niên cộng sản Lê- nin trước khi bắt đầu chiến dịch Béc-lin. Tôi nhớ rằng Đoàn thanh niên Côm-xô-môn Lê-nin sẽ sửa lại lời khai không chính xác rất đáng tiếc đó và sẽ công nhận Dai-sép là đoàn viên của mình, người đã lập lại chiến công của đoàn viên thanh niên A-lếch-xan Ma-tơ-rô-xốp, Anh hùng Liên Xô. (Bảo tàng trung ương các Lực lượng vũ trang Liên Xô, bộ phận kho, phiếu hộp số 35).

        2. Bảo tàng trung ương các Lực lượng vũ trang Liên Xô, bộ phận kho, phiếu hộp số 16.

[Giangtvx]

        VƯỢT QUA TUYỂN DÊ-E-LỐP

        Ngày 16 tháng 4 đầy gay go sắp qua, trời sập tối. Các trung đoàn thuộc sư đoàn bộ binh 248 — thê đội 2 của quân đoàn 9, tiến qua đội hình chiến đấu của sư đoàn chúng tôi và triển khai thành đội hình chiến đấu trên các điềm cao Dê-e-lốp. Bên trái tập đoàn quân xung kích 5 của chúng tôi, các sư đoàn của tập đoàn quân cận vệ 8 cũng tiến công các điểm cao Dê-e-lốp. Bên phải chúng tôi, ở tuvến Kin-véc-đe và An-tơ — Ô-đe, quân đoàn cận vệ 26, quân đoàn bộ binh 32 và tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 đang chiến đấu ác liệt.

        Do có thay đổi dải tiến công, nên phải xác định lại nhiệm vụ cho các trung đoàn bộ binh. Tôi hạ lệnh cho trung đoàn bộ binh 1052 tiếp tục tiến công thành phố Gu-dốp. Trung đoàn bộ binh 1050 tiến công vào sườn bắc các điểm cao Dê-e-lốp ở hướng ngoại ô nam Gu-dốp.

        Trung đoàn bộ binh 1054 được đưa về làrn thê đội 2 của sư đoàn đóng ởi khu vực ga Vec-bích.

        Đêm xuống nhưng trận đánh vẫn không ngừng. Trung đoàn bộ binh 1052 phát triển tiến công vũ bão vào Gu-dốp. Trong khi tiến, trung đoàn đã đẩy lui ba đợt phản kích của địch. Tiểu đoàn 1 của thiếu tá Cô-xti-u-chen-cô và đại đội bộ binh của thượng úy Si-sác-kin đã là những đơn vị đầu tiên đột nhập ngoại vi đông Gu-dốp. Trung đoàn bộ binh 1050 cùng với trung đoàn xe tăng hạng nặng 92 chuyển sang tiến công vào ngoại vi nam thành phố.

        Trong ngày tiến công đầu tiên, các tiểu đoàn của lữ đoàn 220 đã dành cho chúng tôi sự giúp đỡ vô giá. Thiếu tá Mi-khai-in Đơ-mi-tơ-ri-e-vích Cô-nô-va-lốp, thiếu tá Vích-to A-lếch-xan-đrô-vích Gơ- nê-đin, đại úy Va-xi-li Gri-gô-ri-e-vích Cô-ba-nốp, các tiểu đoàn trưởng Anh hùng Liên Xô của các tiểu đoàn xe tăng đã chỉ huy các đơn vị của mình hiệp đồng dũng cảm và tuyệt đẹp với các trung đoàn bộ binh. Trung đoàn xe tăng hạng nặng 92 do đại tá I.A. Mi-a-xni-cốp chỉ huy đã tiến hành tốt trận tiến công những điểm cao De-e-lốp. Ngày chiến đấu hiệp đồng đầu tiên giữa xe tăng và các đơn vi bộ binh đã diễn ra thắng lợi.

        Trận đánh ác liệt giành thành phố Gu-dốp kéo dài suốt đêm. Xung quanh thành|phố và phía trong thành phố chi chít chiến hào, ở các nhã tư có nhiều vật chướng ngại. Trận dánh diến ra để giành từng ngôi nhà, từng đường phố. Ở khu vực nhà thờ và lâu đài, bọn phát xít chống cự một cách tuyệt vọng, đại úy Bla-ghi-nin cùng đại đội của mình có xe tăng chi viện, đã xung phong vào nhà thờ và tiêu diệt bọn phát xít. Tiểu đoàn của đại úy Ni-cô-lai Le-ôn-ti-e-vích Cu-dơ-ne-sốp đột nhập lâu đài. Lâu dài này có tường gạch vây quanh và được biến thành một pháo đài thực sự. Nhưng cả ở đây bọn phát xít cũng bị đánh tan và những người anh hùng trong tiểu đoàn Cu-dơ-ne-sốp dã cắm được lá cờ đỏ lên nóc lâu dài. Gần sáng; trung đoàn bộ binh l052 và trung đoàn bộ binh 1050 vừa tới gần đã bao vây và tiêu diệt cụm quân Đức chốt ở Gu-dốp.

         Bọn chỉ huy hoảng sợ trước việc tuyến De-e-lốp bị chọc thủng bèn ném lực lượng dự bị mạnh phản kích vào Gu-dốp. Hồi 12 giờ trong cánh rừng phía tây Gu-dốp vang len những loạt pháo mạnh mẽ, xuất hiện những chuỗi tán binh dày đặc của bộ binh Đức cùng xe tăng và pháo cường kích. Lúc ấy, các chiến sĩ trinh sát - đổ bộ của chúng tôi thuộc tiểu đoàn pháo tự hành độc lập 337 vừa từ lâu đài ra và đang ngồi trên khẩu pháo tự hành trên đường vào rừng. Gặp địch bất ngờ, trung sĩ khẩu đội trưởng Ba-bin vẫn bình tĩnh bước vào chiến đáu và những phát súng đầu tiên của đồng chí đã hạ một xe tăng và một khẩu pháo cường kích, còn các chiến sĩ trinh sát dùng đại liên và tieeut liên tiêu diệt 30 tên phát xít. Các tiểu đoàn bộ binh của chúng tôi, xe tăng và pháo binh nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa và bắn mãnh liệt vào bọn phản kích.

        Sở chỉ huy của sư đoàn bố trí ở chòi gỗ đường sắt trên sườn bắc điểm cao Dê-e-lốp. Chúng tôi nhìn thấy rõ sau khi sắp xếp lại lực lượng quân đoàn xe tăng 11 của tướng I.L, Iu-súc được tung vào chiến đấu để kết thúc đột phà phòng ngư địch ở dái sư đoàn bộ binh 248 thuộc quân đoàn chúng tôi. Các khối xe tăng của các chi đội phái đi đã vượt qua làng Véc-bich và triển khai thành đội hình  chiến đấu.

        Để bảo đảm an toàn, chúng tôi phải chuyển sở chỉ huy về ngoại vi nam Gu-dốp. Sau máy phút di chuyển dưới hỏa lực mạnh của pháo, chúng tôi đã có mặt ở sở chỉ huy của trung tá trung đoàn trưởng Gu-me-rốp. Hai cán bộ tham mưu tập đoàn quân là thiếu tá M, Ph, Bu-ga-rep và trung tá I.X. Gôn-cha-rúc đang làm việc với Gu-me-rốp. Sự có mặt của các cán bộ tham mưu tập đoàn quân ở các đội hình chiến đấu của sư đoàn không hề làm tôi ngạc nhiên. Đó là những cán bộ hăng hái, nhiều kinh nghiệm và chúng tôi thường thấy họ có mặt ở các trung đoàn trong lúc chiến đấu.

-------------
        1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên-Xô. kho sư đoàn bộ binh 301, phiếu 492514 hồ sơ 1, tờ 146 - 150.

[Giangtvx]

 
        Trung tá Gu-me-rốp chỉ huy chiến đấu một cách bình tĩnh và vững vàng. Đại tá Va-xi-li Ê-mê-li-a-nô-vích Sep-sốp, sư đoàn phó của tôi, từ sở chỉ huy của trung tá Pê-scoops báo cáo rằng trung đoàn bộ binh 1062 đang đánh trả cuộc phản kícb mạnh của địch. Rõ ràng là các trung đoàn sẽ đánh bật các trận phản kích của Đức, nhưng phải đanh tan kẻ thù nhanh hơn và tiếp tục tiến công. Để thực hiện kế hoạch này, chúng tôi hạ quyết tâm 3 dùng trung đoàn bộ binh 1054 cùng các trung đoàn khác xung phong tiêu diệt bọn địch phản kích ở khu vực giữa rừng và Gu-dốp.

        Mệnh lệnh được truyền đạt chớp nhoáng xuống các trung đoàn. Đại tá N.Ph. Ca-Ca-dan-xép chuẩn bị hỏa lực của cụm pháo sư đoàn. Đại tá Đ.x. Na-ru-ski đứng bên chiếc xe tăng chiến đấu của mình ra các mệnh lệnh và chỉ lệnh. Đại tá U.I. Xa-phô-nốp từ đài chỉ huy theo dõi việc triển khai của trung đoàn bộ binh 1054 ở phía sau dải đường sắt đi Béc-lin.

        Địch vẫn tổ chức xung phong liên tục và ác liệt. Xe tăng địch ngày càng tiến gần đến đội hình chiến đấu của chúng tôi. Một cụm lớn xe tăng bứt lên trước và bắn vào đại đội pháo của đại úy Xu-khôm- li-nốp. Đại đội dùng hỏa lưc bắn thẳng để đón lũ xe tăng phát xít. Khẩu đội của thượng sĩ Mác-tư-nốp bắn ra liên tiếp, nhiều xe tăng Đức bốc cháy.

        Thiếu Úy G.I. Chi-chơ-cốp, trung đội trưởng pháo binh thay thế người khẩu đội trưởng đã hy sinh; tuy bị thương, đồng chí vẫn bắn nhau với xe tăng địch. Đại úy đại đội trưởng Xu-khôm-li-nốp cũng bị thương. Trong những giờ phứt gay go này đồng chí không rời chiến trường, vẫn tiếp tục chỉ huy những chiến sĩ pháo anh hùng của mình. Trận xung phong bằng xe tăng Đức đã bị làn sóng hỏa lực của đại đội pháo Xu-khom-li-nốp bẽ gãy.

        Các trung đoàn chúng tôi đánh bật đợt phân xung phong ác liệt thứ ba ở ngoại vi tây Gu-dốp. Hàng chục xe tăng địch cháy còn đứng đó và hàng trăm xác chết địch nằm ngổn ngang ở khoang đất trống giữa Gu-dốp và rừng. Trong lúc ấy, trung đoàn của Ra-đa-ép đang triển khai các đội hình khối đại đội thành chuỗi tán binh trước cánh rừng thưa. Xe tăng chủng tôi lao lên với tốc độ lớn và tiến vào đội hình chiến đấu của trung đoàn. Từ sau rừng, xe tăng và các đại đội bộ binh chúng tôi xuất hiện bất ngờ bên sườn bọn Đức. Bọn phát xít quẳng vũ khí, bỏ chạy trong rừng. Nhưng đã muộn. Các trung đoàn còn lại từ ngoại vi tây Gu-dốp đứng dậy xung phong. Không một chiếc xe tăng, không một tên bộ binh địch nào thoát được vào rừng Vun-cô-véc.

        Những tên tù binh được dẫn đến, kể rằng bọn tham gia phản kích gồm trung đoàn dù 27 và tiểu đoàn 3 thuộc quân đoàn pháo thủ danh dự 408 ; chúng được lệnh chiếm lại Gu-dốp bằng bất kỳ giá nào, hoặc là giữ vững được thành phố đó hoặc là chết trong thành phố đổ nát. Tôi báo cáo lên tướng I.P. Rô-xlưi về việc đánh tan trận phản kích của bọn Đức. Tướng Rô-xlưi ra lệnh cho sư đoàn tiếp tục tiến công về hướng các điểm dân cư Vun-cốp, Héc-mét-xđoóc-phơ.

        Tham mưu trưởng Xa-phô-nốp tới. Như mọi khi, tôi cùng Xa-phô- nốp nhanh chóng giải quyết mọi vấn đề có tính chất nguyên tắc của việc tiếp tục tiến công. Thiếu tá Mi-kha-in Phê-đô-rô-vích Bu-ga-ép và trung tá I-van Xéc-ghê-e-vích Gôn-cha-ruc vừa đến vừa nói : "Chúng nó đến giờ tận số rồi ! ” Họ xin phép báo cáo với tư lệnh tập đoàn quân rằng Gu-dốp đã bị ta chiếm và các đợt phản kích của địch đã bị đánh bại.

        Chúng tôi chia tay với các cán bộ tham mưu tập đoàn quân vì sở chỉ huy phía trước của tôi đang chuyển vào lâu đài.

        Ở bộ phận bắc Gu-dốp gần nhà thờ, chung tôi thấy một nhóm phụ nữ ăn mặc tả tơi, đứng giữa họ là thiếu tá Gu-giốp, trung đoàn phó trung đoàn bộ binh 1052. Gu-giốp nói :

        — Đây là những phụ nữ Liên Xô của ta bị bọn Đức lùa từ các vùng Ô-đét-xa và Ni-cô-la-ép-xcơ tới đâỵ. Một cô gái trong nhóm người vừa được giải thoát đã nhận ra một người bạn hồi nhỏ của mình — đó là đồng chí bộ đội đã mở cửa cái nhà kho mà bọn phát xít chuẩn bị đốt.

        Các trung đoàn chuyển sang tiến công, vượt sông Phơ-lít bằng sức mạnh và tiến vào rừng. Các đội phà hoại của Đức bắt đầu cho nổ đổ cây làm chướng ngại và đốt rừng. Chẳng còn thiếu thứ gì mà chúng tôi không phải chịu đựng trong những năm chiến tranh : những cái rét 40 độ âm, làn nước băng giá ở những sông sâu, bùn ngập đến đầu gối, cái nóng thiêu đốt. Còn đây là lần đầu tiên chúng tôi bị hãm trong một cánh rừng cháy. Đúng, cháy rừng là một tình huống phức tạp. Ngay những mặt nạ chống ngạt cũng không giúp chúng tôi tránh được khói. Khói dày đặc, nồng nặc đè lên cổ họng, đúng như có người bóp cổ.

        Tập trung toàn bộ ý chí và sức mạnh, các chiến sĩ vượt được tới bìa rừng phía tây Vun-cô-véc. Còn các chiến sĩ xe tăng thì được lệnh đi vòng theo bìa rừng phía bắc và nam. Sau khi đã thở, được bình thường, chúng tôi bắt đầu tìm hiểu tình hình. Trước mắt chúng tôi là làng Vun-cốp, sau làng là một điểm cao. Chúng tôi vừa tiến vừa xung phong, chiếm lĩnh làng, chiếm các sườn điểm cao phía tây Vun-cốp và bắt tay vào việc khôi phục đội hình chiến đấu của sư đoàn.

        Ở phía bắc sư đoàn, tất cả các điểm cao đều ngập trong tiếng đạn nổ. Khói thuốc súng bốc thành đám mây xám xịt lơ lửng trên những cánh rừng thưa. Những loạt pháo gầm lên. Đó là các quân đoàn cận vệ 26 và bộ binh 32 cùng với các quân đoàn của tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 đang tiến công. Mặc dù các sư đoàn ss kháng cự ngoan cố, tập đoàn quân xung kích 5 của chúng tôi hiệp đồng với các chiến sĩ xe tăng của tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2, vẫn chọc thủng dải phòng ngự thứ hai của địch. Tuyến Dê-e-lốp đã nằm lại phía sau.
Buổi chiều, khi báo cáo lên tướng I.P. Rô-xlưi, tôi hỏi đồng chí về tình hình sư đoàn bộ binh 248. Tưởng Rô-xlưi trả lời là cùng với tập đoàn quân cận vệ 8 ở bên trái, sư đoàn 248 đã đánh một trận ác liệt trên các điểm cao Dê-e-lốp. Bởi vậy, ở sườn trái của sư đoàn chúng tôi bắt đầu có khoảng hở. Chúng tôi sẽ phải chiến đấu trong điều kiện hở sườn trái.

        Để chặn cuộc tiến công của tập đoàn quân cận vệ 8 lên các điểm cao Dê-e-lốp bọn chỉ huy Hít-lẻ tung sư đoàn "Cuốc-mác-cơ” ra phản kích dọc theo đường nhựa đi Dê-e-lốp. Dọc theo đường đi Béc-lin nổ ra những trận đánh ác liệt. Một trận đánh đẫm máu diễn ra suốt ngày suốt đêm. Các chiến sĩ cận vệ đã đánh tan sư đoàn địch và gần sáng 18 tháng 4 đã làm chủ hoàn toàn các điểm cao Dê-e-lốp.

[Giangtvx]

   
        ĐÁNH TAN SƯ ĐOÀN CƠ GIỚI HÓA 18

        Ngày 18 tháng 4, trận đánh Béc-lin anh hùng vẫn tiếp tục. Sau này, có hai người từng tham gia trận đánh sẽ phát biểu ý kiến riêng của mình về trận đánh.

        Một trong 2 người là nhà văn Vơ-sép-lốp Vi-snep-xki, lúc ấy có mặt ở sở chỉ của tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5, viết rằng: ở các điểm cao Dê-e-lốp đã diễn ra một trận đánh hết sức ác liệt, còn ở phía bắc các cao điểm Dê-e-lốp thì tập đoàn quân của tướng N.E. Béc- da-rin đã đập tan phòng ngự địch ở tuyến Ô-đe và tiến được 20 ki-lô- mét về phía trước¹.

        Tướng Vây-đơ-linh, tư lệnh quân đoàn xe tăng 56 Đức, hốt hoảng trước sự việc bộ đội Liên Xó đột phá phía bắc các điểm cao De-e-lốp, đã phải ném lực lượng dự bị của mình vào chiến đấu. Về quyết định này, hắn viết trong những bản khai khi đã bị bắt "Ngày 17 tháng 4 tôi tung sư đoàn cơ giới hóa 18 vào chiến đấu ở khu vực Héc-mét- xđoóc-phư, Vun-cốp (6—  8 ki-Iô-mét về phía tây-bắc Mu-in-khen-béc| với nhiệm vụ phản kích các đơn vị Nga và nối lại liên lạc với quân đoàn 101 của tập đoàn quân”.

        Sáng 28 tháng 4; thiếu tướng Rao-xơ, tư lệnh sư đoàn cơ giới hóa 18 Đức, thực hiện mệnh lệnh của tướng Vây-đơ-linh, đã tung sư đoàn mình ra phản kích ở phía đông Héc-mét-xđoóc-phơ.

        — Có lẽ hôm nay chúng ta sẽ được nghỉ ngơi ra trò! — N.Ph. Ca-đan-sep nói một mình trong lúc cùng chúng tôi tiếp tục bước về phía đài quan sát.

        Quả thật, ngủ một mạch liền ba hay bốn giờ trong những ngày gần đây đối với chúng tôi quả là một sự xa phí.

        Sáng 18 tháng 4, trời trong sáng, hửng nắng, nhưng một màn khói xám nhẹ bao phủ mặt đất. Trong các thung lũng và vực sâu thì khói lại dày đặc. Màn khói trong suốt không ảnh hưởng đến việc quan sát. Chúng tôi trèo lên căn gác áp mái của một ngôi nhà gạch hai tầng cao nhất ở làng Vun-cốp. Các đại tá Xa-phô-nốp, Na-ru-ski và Ca-dan-sẻp đứng bên tôi cùng xem xét cánh đồng nhấp nhô ở phía trước..

        Gần như cùng một lúc, chúng tôi đều bỏ ống nhòm xuống, nhìn nhau rồi lại lập tức đưa ống nhòm lên mắt. Rõ ràng là chúng tôi cùng nhìn thấv một cảnh tượng. Từ khu rừng phía đông Héc-mét-xđoóc-phơ và phía nam khu rừng có những chiếc xe phóng ra rất nhanh. Có nhiều bóng đen nhảy ra khỏi xe và triển khai thành chuỗi tán binh. Nhiều xe tăng xuất hiện. Đại đội 2 thuộc tiểu đoàn pháo tự hành độc lập của thượng úy V. Ac-xe-nốp cùng với đại đội tiểu liên thuộc trung đoàn bộ binh 1054 đang làm nhiệm vụ cảnh giới, đã khai hỏa vào bọn địch vừa xuất hiện. Pháo hỉnh bắt đầu bắn. Trong vòng nửa tiếng, toàn bộ cánh đồng tây Yun-cốp đen đặc những bộ binh và xe tăng.

        Chủng tôi nhảy phắt xuống công sự của đài quan sát và bắt đầu chỉ huy chiến đấu. Trung đoàn bộ binh 1052 chiếm các điểm cao phía tây Vun-cốp, trung đoàn 1054 chiếm con đường phía nam Yun-cốp, các tiểu đoàn của lữ đoàn xe tăng 220 tiến vào đội hình chiến đấu của các trung đoàn bộ binh, trung đoàn bộ binh 1050 và trung đoàn xe tăng hạng nặng 92 tập trung ở bộ phận tây bắc vùng Vun-cô-véc.

        Đại tá N.Ph. Ga-dan-sép và đại tá trung đoàn trưởng trung đoàn sứng cối Đ.v. Cu-tốp chỉ huy cụm pháo sư đoàn. Những phát đạn bẳn chặn của chúng tôi bay vọt vào đám phát xít đen dặc. Những chủng vẫn cứ tiến.

        Xe tăng Đức bứt lên trước và lao vào Vun-cốp. Các tiểu đoàn pháo của M.A. Vi-snép-xki và V.I. Tua-bin vẫn im lặng. Nhưng bỗng một loạt đạn gầm lên theo hiệu lệnh, và 10 chiếc xe tăng cháy bùng liền một lúc. Một loạt đạn nữa : thêm 12 xe tăng bị hạ. Những chiếc khác vội dừng lại. Đám bộ binh đen ngòm hoảng hốt nằm ẹp xuống tuyến xe tăng cháy. Các tiểu đoàn pháo anh hùng của trung đoàn pháo 823 đã từng chịu bao nhiêu trận xung phong bằng xe tăng của bọn phát xít? Điều đó tất nhiên bọn lính xe tăng Đức không thể biết. Nhưng các chiến sĩ pháo binh anh hùng của chúng tôi biết rõ rằng, họ đã dùng những đòn hỏa lực mãnh liệt để đập tan những làn sóng thép của bọn xe tăng Đức ra sao.

        Tạm thời chúng tôi chưa cho phép xe tăng mình khai hỏa. Từ trong rừng, trên chính diện rộng lại xuất hiện một đợt sóng xe tăng, xe bọc thép chở bộ binh và các chuỗi tán binh mới của bộ binh địch.

        — Tình hình bầy giờ sẽ nghiêm trọng hơn đây! —  Đ.x. Na-ru- ski nói.

        — Thôi được, nếu lữ trưởng đã đánh giá tình hình như vậy, thì hãy ra lệnh "nạp đạn” đi!

        Tôi hạ lệnh cho đại tá Mi-a-xni-cốp, trung đoàn trưởng trung đoàn xe tăng hạng nặng 92, tiến vào cánh rừng phía bắc Vun-cốp và sẵn sàng xung phong vào cánh đồng cỏ phía tây Vun-cốp. Đại tá Ca-dan-sép ra lệnh cho cụm pháo sư đoàn bắt đầu bắn chặn. Làn sóng mới xe tăng Đức được những chiếc bỏ trốn đợt trước nối thêm. Bọn phát xít đang nằm ẹp đã nhồm dậy, tiếp vào các chuỗi tán binh đang chạy.

-------------------
       1. V.Visnet-ski, mãi mãi hành quân Mát-xcơ-va, 1973

[Giangtvx]

   
        Loạt súng của lữ đoàn xe tăng và các đại đội pháo gầm lên. Những tràng đại liên và tiểu liên của các tiểu đoàn bộ binh bay tới. Một trận đánh nổ ra giữa Vun-cốp và Héc-mét-xđoóc-phơ.

        Một xe tăng Đức lao tới khẩu pháo của chuẩn úy I-van Đơ-mi-tơ- ri-e-vích Ru-mi-an-sép, đoàn viên thanh niên. Người đoàn viên anh hùng vẫn bình tĩnh, chờ cho tên phát xít bọc thép lao tới cự ly gần hơn, và bằng hai phát đạn, Ru-mi-an-sép đã chặn đứng "Con báo” nòng dài đó lại. Thượng sĩ Tơ-ri-phô-nốp, khẩu đội trưởng, chiến đấu với một chiếc " Phéc-đi-nan ”. Con quái vật bọc thép rằn ri có chữ thập trên thân này cũng bốc cháy.

        Bọn phát xít đột nhập trận địa của đại đội bộ binh do đại úy A-cô-pi-an chỉ huy. Người đại đội trưởng này bật dậy đánh giáp lá cà, cùng đứng dậy với A-cô-pi-an là trung sĩ Cô-xốp và các chiến sĩ A-lếch-xan-đrốp, I-va-nốp, Lép-chen-cô cùng nhiều người khác. Họ đã đánh tan bọn phát xít đột nhập. Trong trận này, đại đội anh hùng đã diệt 180 tên lính và sĩ quan phát xít.

        Từ thung lũng, một chiếc xe boc thép lao vọt ra. Bọn lính đại liên Đức nhảy xuống xe và chạy tới trận địa bắn ở ngã tư. Bằng vài phát súng, đảng viên Tơ-ri-phô-nốp đã tiêu diệt ngay khẩu đại liên cùng bọn xạ thủ. Chiếc xe bọc thép cũng không kịp chạy, mỗi lúc lại thêm nhiều cột khói đen bốc lên từ những chiếc xe tăng bị cháy. Chiến trường ngày càng đen ngòm những xác lính SS.

        Đợt xung phong thứ năm đang diễn ra. Những học viên trường hải quân Xê-va-xtô-pôn chiến đấu gan dạ trong tiểu đoàn pháo của thiếu tá Pre-xtin-xki. Một số xe tăng xung phong vào khẩu pháo tự hành của I-van Scô-cốp. Khẩu pháo dừng lại một lúc. Hai phát đạn nhằm đầu xe tăng bắn tới và một chiếc bốc cháy. Nhưng đồng thời xung quanh khẩu pháo tư hành, đất cũng tung lên và một số tiếng nổ. Xe tăng địch đang bắn vào khẩu pháo. Trung uy I-van Scô-cốp cơ động khéo léo, lái chiếc xe của mình ra khỏi tầm hỏa lực, chuyển sang một trận địa bắn mới. Một vài phát đạn nữa và lại thêm một chiếc xe tăng Đức chìm trong khói. Khẩu pháo tự hành liên tục thay đổi trận địa và bắn cháy chiếc xe tăng thứ ba.

        Đất và trời cùng rung lên vì những tiếng đạn và mìn nổ. Đạn réo dữ dội. Trong ống nghe vang lên những giọng nói bằng tiếng Nga và tiếng Đức. Toàn những mệnh lệnh là mệnh lệnh. Rất khó nhận ra giọng nói của các cán bộ chỉ huy của mình, nhưng không hiểu sao trung sĩ Vla-đi-mia Cu-rin vẫn nghe được giọng các trung đoàn trưởng và truyền đạt lại các mệnh lệnh cho các chiến sĩ.

        Khu rừng thôi không ném ra những đợt sóng xe tăng và bộ binh đen ngòm của bọn Đức nữa. Bây giờ là lúc chúng tôi xung phong. Lệnh được truyền rà. Từ những nơi trú ẩn, xe tăng chúng tôi ầm ầm bò ra và tiến lên phía trước. Các trung đoàn nhất tề đứng dậy. Trung đoàn xe tăng hạng nặng từ trong rừng thưa tiến ra, tiếng xích sắt, tiếng động cơ chát chúa. Cùng với các tiểu đoàn của trung đoàn bộ binh 1050, những chiến sĩ "I. X.” lắc lư trên con đường đầy rãnh sâu và ổ gà đang bước vào chiến đấu. Bỗng từ ngoại vi nam Vun- cốp, một đại đội xe tăng bứt lên, lao như một cơn lốc tới bìa rừng phía nam, triển khai đội hình và bắn như vũ bão vào sườn và phía sau của địch.

        — Cơn đại bàng nào đấy ? — Tôi hỏi lữ trưởng Na-ru-ski.

        — Đó là đại đội xe tăng của Anh hùng Liên Xô, trung úy Va-xi- li Đơ-vê-rép.

        — Hãy biểu dương đồng chí ấy và hãy làm thủ tục phong đồng chí ấy lên đại úy.

        Na-ru-ski nhìn tôi, ngạc nhiên. Tôi hiểu cái nhìn của đồng chí và nhắc lại:

        — Đúng, đúng, lên đại úy, và chúng ta sẽ cùng ký giấy đề nghị.

        Trận quyết định vận mệnh của sư đoàn SS cơ giới hóa 18 đã kết thúc.

        Có lẽ, trong quá trình chiến đấu, tên tư lệnh sư đoàn SS cơ giới hỏa 18 này hiểu rằng hắn không thể đạt kết quả bằng phản kích nên đã cho một trung đoàn chiếm lấy tuyến đã được chuẩn bị sẵn, có điểm dân cư Héc-mét-xđoóc-phơ.

        Các trung đoàn của chúng tôi đã nhanh chóng học được cách sắp xếp lại lực lượng. Bây giờ cũng vậy, sau khi chúng tôi hạ lệnh. ”Tiếp tục tiến công vào Héc-mét-xđoóc-phơ và chiếm lấy điểm dân cư ấy”, thì bộ phận đổ bộ của các đại đội bộ binh đã tiến về phía tây trên các xe tăng. Chỉ còn khẩu đội của người trung úy gan dạ I-van Scô-cốp là đứng tại chỗ. Đồng chí sơ cửu người chỉ huy bị thương nặng trong trận này.

        Trung đoàn bộ binh 51 của sư đoàn SS cơ giới hóa 18 và bọn tàn quân của sư đoàn do bộ đường không 9 đón chúng tỏi bằng một bức tương hỏa lực mãnh liệt. Trận đánh ác liệt trên tuyến này diễn ra sáu giờ liền. Nhưng kia, tiểu đoàn bộ binh 3 của đại úy Ni-cô-lai Le-ôn-ti-e-vích Cu-dơ-ne-sốp đang đột nhập vào điểm dân cư Héc-mét-xđoóc- phơ đầu tien. Tiểu đoàn bộ binh 1 của thiếu tá Anh hùng Liên xô X.C. Nua-ma-gôm-bê-tốp cũng bám sát tiểu đoàn 3 của Cu-dơ-ne-sốp. Trong trận này Nua-ma-gôm-bê-tốp lần đầu tiên chỉ huy một tiểu đoàn, song vẫn vững vàng như trước đây đã từng chỉ huy đại đội đại liên. Trong tiểu đoàn của đồng chí mọi cán hộ và chiến sĩ đều chiến đấu anh dũng. Trận đánh Gôn-sốp, trung sĩ tiểu đội trưởng Đơ-mi-tơ-ri Phê-đu-rui đã nhận quyền chỉ huy một trung đội. Lúc này, đại đội trưởng bỗng bị thương nặng. Trung sĩ Phê-đô-rin hạ lệnh: ”Tôi chỉ huy đại đội!”, ”Theo tỏi, tiến lên!”. Các chiến sĩ lao lên xung phong theo sau ngươi trung sĩ— đại đội trưởng anh hùng. Chỉ huy đại đội một cách khéo léo, Phê-đô-rin đã tiến hành trận đánh dũng cảm chiếm điểm dân cư Héc-mét-xđoóc-phơ.

        Hiệp đồng chặt chẽ với xe tăng, các trung đoàn bộ binh đã đánh tan bọn tàn quân của sư đoàn SS cơ giới hóa 18 ở điểm dân cư này.

        Sau này, tướng G. Vây-đơ-linh đã kể về kết qủa chiến đấu của lực lượng dự bị của quân đoàn mình, trong tờ khai như sau : ”Sư đoàn cơ giới hóa 18 bằng một cái giá thiệt hại nặng nề, đã ghìm được cuộc tiến công tiếp sau của  quân nga nhưng không đủ khả năng xóa bỏ khoảng cách giữa quân đoàn xe tăng 56 và quân đoàn 101 của tập đoàn quân ”¹.

        Lời thú nhận thật độc đáo. Trong đó có sự thật nhưng không phải là tất cả. Nói rằng sư đoàn cơ giới hóa 18 ghìm được cuộc tiến công tiếp sau của quân Nga” thì không đúng với thực tế như trên tôi đã kể. Trong một trận đánh ban ngày, sư đoàn 30l đã đánh tan sư đoàn cơ giới hóa 18. Trưa hôm đó, bọn phát xít không còn đủ khả năng giữ vững điểm tựa mạnh Héc-mét-xđooc-phơ nữa : hàng trăm xác phát xít và một số lượng lớn binh khí kỹ thuật nằm lại trên chiến trường giữa Vun-cốp và Héc-mét-xđoóc-phợ. Không phải vô cớ mà tên tướng chiếh bại đã phải nói tới cái giá thiệt hại nặng nề.

        Sau khi đập tan những tuyến phòng ngự và đánh bại nhiều đợt phản kích, bộ đội Liên Xô tiến về Béc-lin không gì cản nổi, Trong những trận đó, bộ binh và xe tăng đã hiệp đồng tuyệt đẹp. Khi không thể tiến lên được như lúc vượt sông An-tơ — - Ô-đe, hay lúc tiến lên cao điểm cao Dê-e-lốp gần như dựng đứng ở phia nam làng Véc-bích, xe tăng đã đứng tại chỗ bắn chi viện cho các tiểu đoàn bộ binh xung phong. Ở những nơi địa hình thích hợp với chúng thì các xe tăng vượt lên dẫn đầu các tiểu đoàn bộ binh. Trong lúc tiến nhanh về Héc-met- xđoóc-phơ, đội đổ bộ bằng xe tăng của các đạí đội bộ binh trong thời gian hết sức ngắn đã tiến tới điểm dân cư này. Chúng tôi thường nói rằng sư đoàn bộ binh của chúng tôi đã biến thành một sư đoàn cơ giới hóa đồng thời lại có lực lượng pháo chi viện mạnh mẽ.

        Từng tốp lớn tù binh được dẫn tới sở chỉ huy sư đoàn. Trông chúng chẳng có vẻ gì là con nhà binh. Thỉnh thoảng chúng lại cãi nhau. Mà chúng cãi nhau cũng phải. Bởi vì Hít-le đã đánh lừa chúng: "Hắn hứa sẽ có vũ khí mới” mà vũ khí mới chẳng hề có. Hắn hứa "phòng ngự bất khả xâm phạm” mà sự phòng ngự ấy đã không còn ; hắn hứa giữ vững Béc-lin mà quân Nga đã đến đây rồi. Bọn SS trẻ tuổi thất vọng giật những chiếc phù hiệu phát xít khỏi tay áo và ném vào lửa.

        Chúng tôi nhìn đám SS hung hãn, xanh xám đã bị đánh bại này và quay mặt đi, thầm nghĩ: "Một kết cục tất yếư của những kẻ đi xâm lược"

------------------
       1. Cục lưu trữ Bộ quốc phòng Liên Xô, kho 233, phiếu 2374, hồ sơ 154, tờ 122 - 131.

[Giangtvx]

        CHIẾM BU-CỐP VÀ STRAO-XBÉC

        Từ sáng 19 tháng 4, chúng tôi tiếp tục phát triển tiến công ở hướng Bu-cốp trên một địa hình nhấp nhô có nhiều rừng và hồ. Sau khi tiêu diệt nhiều điểm tựa độc lập, các trung đoàn vượt sông Stốp-be-rốp và lúc 15 giờ đã tiến gần đến thành phố.

        Bu-cốp là một điểm tựa lớn nằm trong hệ thống phòng ngự dải thứ ba của tuyến Ô-đe. Xung quanh nó là nhiều chiến hào và hàng rào thép gai. Những lối vào thành phố đều chôn mìn. Trong thành phố có nhiều cọc chống tăng và lũy chướng ngại. Đó quả là một điểm tựa đáng kể, có hồ lớn ở phía bắc, còn phía nam thành phố là những điểm cao có rừng bao phủ.

        Sở chỉ huy của sư đoàn được bố trí ở Pri-skha-ghen. Trong những ngày dài chiến đấu, tôi với tham mưu trưởng sư đoàn, đại tá Xa-phô-nốp và chủ nhiệm pháo binh sư đoàn, đại tá Ca-dan-sép, đã trở thành những người bạn rất thân. Ngay như bây giờ cũng vậy, sắp tới dải phòng ngự thứ ba của địch, chung tôi trao đổi ý kiến, đánh giá tình hình và hạ quyết tâm đột phá. Hai phương án đã chín muồi: đòn đột kích chủ yếu đánh thẳng vào thành phố hoặc dịch về phía bắc. Để nắm vững tình hình, cần phải xuống các đội hình chiến đấu ở thê đội 1 của sư đoàn. Phương tiện đi lại của sở chỉ huy phía trước đã được đổi mới. Bây giờ chúng tôi đã có một chiếc xe bọc thép chiến lợi phẩm, cũng như hai chiếc "Đốt” do đại tá I.T. Na-goóc-núc, chủ nhiệm hậu cần sư đoàn gửi tới.

        Nhóm xe này cùng với xe tăng chỉ huy của đại tá Na-ru-ski tạo thành một sở chỉ huy phía trước cơ động rất tiện lợi. Tôi báo cáo lên tướng Rô-xlưi về việc chuẩn bị xuống các đội hình chiến đấu và được tướng Rô-xlưi đồng ý. Tất cả chúng tôi phân tán về các xe và chạy đến bìa rừng gần Bu-cốp. Trung sĩ liên lạc vô tuyến Cu-rin giật tay áo tôi và nói to : "Đồng chí tư lệnh gọi đồng chí! ”. Tôi đeo ống nghe, cầm lấy ống nói và xưng danh. Tướng N.Ê. Béc-da-rin ôn tồn hỏi tình hình. Tôi báo cáo với đồng chí theo các cứ liệu trinh sát về tình hình Bu-cốp và hai phương án quyết tâm :

        — Phương án thứ nhất: dùng chủ lực tiến công Bu-cốp. Phương án thứ hai: đòn đột kích chủ yếu của sư đoàn giáng vào bắc Bu-cốp và hồ Séc-mi-út-sen — de-e rồi tiến ra phía tây Bu-cốp, còn một trung đoàn tiến công trực tiếp vào Bu-cốp. 

        — Tôi duyệt phương án bắc! — Đồng chí tư lệnh trả lời — Có yêu cầu tôi giúp gì không ?

        — Mọi phương tiện tăng cường chúng tôi đều có, chỉ cần có thời gian để bố trí lại lực lượng theo phương án bắc.

        — Được. Nếu cần thì sẽ có hỏa lực của cụm pháo tập đoàn quân hỗ trợ. Hội đồng quân sư tập đoàn quân chúc các đồng chí thắng lợi!

        Tôi liên lạc với tướng Rô-xlưi. Đồng chí bảo tôi không cần báo cáo vì đã nghe hết câu chuyện.

        — Đồng chí xin gọi không quân đi! Máy bay cường kích sẽ chi viện các đồng chí.

        — Tôi không thấy ai ở bên trái cả — Tôi nói.

        — Không sao. Sư đoàn trưởng sư đoàn bộ binh 248 Ga-lai đang tới gần. Đồng chí ấy sẽ hoạt động ở phía nam các đồng chí.

[Giangtvx]

        Tôi quyết định để đại tá V.E. Sép-sốp, sư đoàn phó ở lại sở chỉ huy sư đoàn, còn đại tá M.I. Xa-phô-nốp, tham mưu trưởng sư đoàn thì tôi yêu cầu xuống chỉ huy trung đoàn trưởng trung đoàn bộ binh 1052. Tôi biết rằng đáng lẽ phải làm ngược hẳn lại. Nhưng tôi đã quyết định như thế không phải vì đồng chí Sép-sốp không làm nổi việc này, mà vì đồng chí ấy mới về sư đoàn cách đây không lâu và tôi, như người ta thường nói, "chưa nắm được” đồng chí ấy. Chúng tôi ít khi để đại tá Xa-phô-nốp phải bỏ việc chỉ huy phòng tham mưu sư đoàn, nhưng trong những trường hợp hãn hữu, ở đâu có tình hình phức tạp, đồng chí luôn luôn là người trợ thủ tốt nhất của tôi. Các mệnh lệnh, chỉ lệnh được truyền lên không trung...

        Chúng tôi bố trí ở bìa rừng, phía đông hồ Séc-mi-út-sen — de-e. Từ đây trông thấy rõ Bu-cốp và rất nhiều điểm cao phía bắc hồ.

        Rừng che kín việc bố trí lại lực lượng các đơn vị. Trong một thời gian rất ngắn, các đơn vị của sư đoàn đã chiếm lĩnh vi trí xuất phát tiến công.

        Không quân đã xuất hiện. Pháo binh bắt đầu bắn. Các tiểu đoàn bộ binh cùng xe tăng tiến vào rừng. Trong rừng, những loạt đạn pháo biến .thành những tiếng gầm vang động. Chiến đấu trong rừng cũng như chiến đấu ban đêm, chẳng nhìn thấy gì cả. Mà hơn nữa khắp rừng mù mịt khói.

        Một trận đánh rừng diễn ra dai dẳng. Liên lạc với các trung đoàn trưởng và các phi công rất tốt. Chúng tôi luôn luôn biết được tình hình các trung đoàn, ngay lúc bắt đầu tiến công, chúng tôi luôn luôn tiến theo các đội hình chiến đấu của trung đoàn bộ binh 1050.

        Hai giờ sau, các trung đoàn bộ bịnh 1050 và 1054 đã  tiến đến bìa rừng phía tây ở phía bắc hồ. Bằng một trận xung phong chớp nhoáng, trung đoàn I.I. Gu-me-rốp đã chiếm được Hôn-mét-xđoóc-phơ và cắt ngang con đường phía tây hồ Séc-rni-út-sen — dé-e. Chúng tôi ngồi trên chiếc xe bọc thép "của mình" đến sở chỉ huy của Gu-me-rổp. Đồng chí đang mệt nặng nhưng vẫn chỉ huy trung đoàn một cách vững vàng. Từ trên một điểm cao  nhỏ, thấy rất rõ đội hình chiến đấu của trung đoàn. Sau khi xác định thêm tình hình và nhiệm vụ chiến đấu chúng tôi đến sở chỉ huy của N.N. Ra-da-ép. Trung Sĩ Vla-đi-mia Cu-rin, người liên lạc vô tuyến cũ từ hồi Đôn-bát, bây giờ cũng như mọi khi liên tục duy trì liên lạc với sở chỉ huy các đơn vị. Xa-phô-nốp báo cáo là trung đoàn của A.I. Pê-scốp đã lọt vào ngoại vi bắc Bu-cốp và đang đánh trên đường phố. Các tiểu đoàn bộ binh của các thiếu tá anh hùng Liên Xô Ê-mê-li-a-nốp và Nua-ma-gôm-bê-tốp đa xung phong vào ngoại vi đông bắc thành phố. Đại đội bộ binh của chuẩn úy Đơ-mi-tơ-ri Phê-đô-rin đã đột nhập thành phố đầu tiên. Các chiến sĩ Ỵiu-lin và Ra-xốp của đại đội này, trong một trận đánh bằng hỏa lực và giáp lá cà đã tiêu diệt 10 tên phát xít và tiếp tục xung phong hết ngôi nhà này đến ngôi nhà khác.

        Tiểu đoàn bộ binh của đại úy N.L.Cu-dơ-nư-sốp là tiểu đoà đầu tiên của trung đoàn đột nhập vào Bu-cốp và tiến công chớp nhoáng vào trung tâm thành phố. Trung đội hỏa lực của trung úy Tua-xun-cu-lốp luôn luôn tiến trong đội hình chiến đấu của tiểu đoàn, và bằng những phát đạn trúng đích, đã tiêu diệt nhiều ổ đại liên của địch. Khi tiểu đoàn tiến ra ngoại vi tây Bu-cốp thì đại úy Cu-dơ-ne-sốp, người tiều đoàn trưởng gan dạ bị thương nặng. Luôn luôn sát cánh bên người tiểu đoàn trưởng anh hùng trong chiến đấu là trung úy Tê-ô-mi Pốt-goóc-xki, bí thư đảng ủy tiểu đoàn. Pốt-goóc-hun-xki đã dũng cảm nhận quyền chỉ huy tiểu đoàn và đưa tiểu đoàn vào chiến đấu một cách kiên quyết.

        Cạnh ngôi nhà bên bờ tây hồ Scc-mi-út-sen —  de-e, chúng tôi trông thấy một tốp cán bộ, phía trước là một người dáng cao, tay cầm ống nhòm. Tất nhiên đó là trung đoàn trưởng trung đoàn bộ binh 1054 Ni-cô-lai-e-vích Ra-đa-ép. Khi thấy khẩu pháo ở gần Ra-đa-ép quay nòng về phía chúng tôi, thì lúc ấy khoảng cách giữa xe của chúng tôi và nhóm cán bộ này chỉ còn không đầy 1 ki-lô-mét. Trong chớp mắt chúng tôi nhảy ra khỏi xe bọc thép, vung tay và khăn lên vẫy. Tín hiệu của chúng tôi đã được nhận ra’. Tất cả chúng tỏi lại trèo lên xe bọc thép và chiếc xe từ từ bò gần tới ngôi nhà. Người khẩu đội trưởng ngồi gục đầu trên bệ súng còn Ra-đa-ép mặt xám ngắt, bước lại gần tôi và nói :

         — Đồng chí sư đoàn trưởng,  sao lại có thể như thế được ? Ai mà biết được cái con quái vật phát xít này chở người của ta?

        Bất giác mọi người đều quay lại, nhìn chiếc bọc thép, và mãi bấy giờ mới để ỷ thấy xe vẫn giữ lớp sơn vằn vện của Đức, cả chữ thập ngoặc cũng vẫn còn. Quả thật, suýt nữa thì tai họa. Tôi báo cáo tình hình sư đoàn lên tướng I.P. Rô-xlưi. Câu chuyện của chúng tôi bị gián đoạn. Tướng Béc-đa-rin ýêu cầu baô cáo tình hình.