Đường vào Béc-lin

[Giangtvx]

        Từ lúc này, chúng tôi bắt tay vào công việc huấn luyện chiến đấu theo kế hoạch. Chúng tôi tổ chức những lớp tập huấn về phương pháp cho các trung đội trưởng, đại đội trưởng và tiểu đoàn trưởng. Sau đó, các cán bộ này về đơn vị tiến hành huấn luyện và hướng dẫn cho hộ đội hằng ngày.

        Một trong những nhiệm vụ chủ yếu là bổ sung người, trang bị và binh khí kỹ thuật cho các phân đội, bộ đội. Các đại đội bộ binh được chú ý đặc biệt. Cần phải tăng quân số đại đội bộ binh lên đến 120 người. Bộ đội mới được bổ sung đến liên tục. Chúng tôi đã giải quyết xong nhanh chóng nhiệm vụ quan trọng này. Các cán bộ của phòng chính trị sư đoàn và các chính trị viên ở các bộ đội, phân đội đã tăng cường lực lượng đoàn viên Côm-xô-môn và đảng viên cho các phân đội.

        Trong cán bộ và chiến sĩ, đã tiến hành giải thích kỹ lưỡng những chỉ thị của Ban chấp hành trung ương Đảng và Chính phủ Liên Xô về cách cư xử của quân đội ta khi ở nước ngoài. Mọi người đều hiểu rằng, khi tiến vào lãnh thổ một quốc gia khác, họ là những chiến sĩ giải phóng nhân dân nước đó khỏi ách phát xít. Đảng và Chính phủ chỉ thị cần phải giáo dục cho bộ đội thái độ nhân đạo đối với nhân dân các nước được giải phóng, biết giữ gìn các di sân văn hóa, không được can thiệp vào công việc nội bộ của những nước này.
Ngày 22 tháng 9 là một ngày lễ lớn đối với chứng tôi. Hôm ấy, bộ tư lệnh quân đoàn kiểm tra sự bố trí của sư đoàn và việc tổ chức huấn luyện chiến đấu. Tiếp đó, trong bầu không khí trọng thể, tướng l.P. Rô-xlưi thay mặt Xô-viết tối cao Liên Xô, trao tặng những phần thưởng cao quý của Chính phủ cho các chiến sĩ và cán bộ đã có những thành tích xuất sắc trong những trận đánh giải phóng Môn-đa-vi Thiếu tá N.N. Ra-đa-ép, trung đoàn trưởng trung đoàn bộ binh 1054, được thưởng Huân chương Lê-nin, thiếu tá Ph.L. I-a-rô-vôi, trưởng ban trinh sát của phòng tham mưu sư đoàn, được thưởng Huân chương Cờ đỏ. Nhân dịp trao tặng phần thưởng, ở các phân đội và các đơn vị đều tổ chức mít tinh.

        Vào một ngày tháng 9, ''những nhà du lịch của chúng tôi”, tức là tiểu đoàn bộ binh 2 của trung đoàn bộ binh 1050, dưới sự chỉ huy của thiếu tá A.B. Pê-rê-pe-li-sưn cũng đã về đến nơi. "Chúng tôi bổ sung đơn vị này vào tiểu đoàn mới thành lập của thiếu tá Rua-đôn. Còn đồng chí Pê-rê-pe-li-sưn thì được quyết định làm tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn bộ binh 2 của trung đoàn bộ binh 1054 là chức vụ hiện nay chưa có người đảm nhận.

        Một sự kiện quan trọng trong sinh hoạt của binh đoàn là cuộc họp những cán bộ cấp ủy đảng ngày 25 tháng 9. Các đồng chí cấp ủy đã thảo luận về những tổng kết tác chiến của sư đoàn trong chiến dịch I-át-xơ - Ki-sí-nhép, về những nhiệm vụ của việc bố trí và huấn luyện chiến đấu. Những đồng chí đã phát biểu ý kiến đều kêu gọi phải chuẩn bị thật tốt để hoàn thành nhữug nhiệm vụ phức tạp và quan trong sắp tới. Trung tướng Phê-đô Ê-phi-mô-vích Bô-cốp, ủy viên hội đồng quân sư của tập đoàn quân xung kích 5, thiếu tướng I-van Páp-Iô-vích Rỏ- xlưi, tư lệnh quân đoàn, thiếu tướng E.E. Cô-sê-ép, chủ nhiệm chính trị tập đoàn quân, đã phát biểu trong cuộc họp này. Các đồng chí kêu gọi đảng viên cộng sản của sư đoàn phải hoàn thành thật vẻ vang nhiệm vụ đánh bại hoàn toàn bọn phát xít Đức.

        Mùa thu năm 1944 là thời kỳ hoạt dộng có kết quả và thắng lợi vang dội của bộ đội Xô-viết. Chung ta đã đánh tan bọn phát xít ở Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung-ga-ri. Toàn thể nhân dân Liên Xô hết sức vui mừng về những thắng lợi ở tiền tuyến, còn chúng tôi thì phấn khởi về những thành tích lao động của hậu phương, ở vùng mới giải phóng trong nước, các nhà máy, xí nghiệp được phục hồi nhanh chóng, và máy bay, pháo, xe tăng được gởi ra mặt trận ngày một nhiều hơn. Sư đoàn chúng tôi cũng được trang bị pháo tự hành mới SAU - 76. Chúng tôi bắt đầu thành lập tiểu đoàn pháo tự hành của sư đoàn: những khẩu pháo dã chiến cũ được đem trả, còn pháo thủ thì chuyển sang sử dụng pháo tự hành. Đại đội trưởng là các đồng chí sĩ quan xe tăng chiến dấu vừa mới tốt nghiệp trường cán bộ chỉ huy pháo tự hành, như thượng úy Gri-gô-ri La-da-rép chỉ huv đại đội 1, thượng úy Va-xi-li Ác-xê-nốp chỉ huy đại đội 2, thượng úy Pi-ốt Lu-snhi-cốp chỉ huy đại đội 3. Tất cả những đồng chí thợ máy kiêm lái xe đều được giữ lại ở các xe của họ. Những đồng chí pháo thủ hải quân trước đây ở Xê-va- xtô-pôn nlnr A-lếch-xây Đê-ni-xi-úc, I-van Scô-cốp và nhiều đồng chí khác đã trở thành những khẩu đội trưởng pháo tự hành.

[Giangtvx]

        Thủ trưởng một sư đoàn dự bị có biết bao nhiêu điều phải quan tâm lo lắng. Nhưng điều chủ yếu vẫn là huấn luyện chiến đấu. Hàng ngày chúng tôi đều dành nhiều thời gian cho công việc này. Tướng I.P. Rô-xlưi đã trực tiếp hướng dẫn cho tất cả các tiểu đoàn trưởng trong quân đoàn tại các lớp tập huấn về phương pháp trong năm ngày. Ở các trung đoàn đều tiến hành diễn tập chiến thuật đại đội. Nhưng không phải chúng tôi chỉ có huấn luyện chiến đấu. Theo yêu cầu của nhân dân địa phương, chủng tôi đã giúp đỡ đồng bao gặt và đập lúa mì. Trong đơn vị đã cử ra một phân đội để làm công tác này. Các cán bộ tiến hành công việc một cách có tổ chức. Các bếp lưu động được điều đến để phục vụ việc ăn uống của bộ đội. Nhân dân địa phương hết sức cảm ơn sự giúp đỡ của chúng tôi. Tiếng lành truyền đi khắp vùng, thế là ngay cả những chòm xóm ở rất xa cũng đến yêu cầu chúng tôi giúp đỡ.

        Những giờ luyện tập đội ngũ, các khối trung đội, đại đội đi lại hàng ngũ thẳng tắp, chỉnh tề. Nhân dân biểu lộ nhiều thiện cảm khi đứng ngắm xem các chiến sĩ của chúng tôi vóc người cân đối khỏe mạnh, ăn mặc gọn đẹp. Ngay cả những ngươi trước đây rất hoang mang, hoảng sợ do mắc phải luận điệu tuyên truyền của kẻ địch, nay đã ngày một "vững tâm hơn”, tin tưởng hơn. Ông chủ ngôi nhà tôi được bố trí đến ở, lúc này cũng đã thay đổi rô rệt. Bây giờ sáng sáng ra sân trông thấy tôi, ông đều nói bằng tiếng Ba Lan : "Kính chào ngài đại tá ạ!" Có lần tôi nói với ông ta rằng không nên goi tôi là "ngài" vì chúng tôi hiểu từ đó có nghĩa là "quan lớn”, mà tôi thì không phải là "quan lớn”, chỉ là đồng chí thỏi. Ông chủ mỉm cười và nhắc lại hai tiếng "Đồ... ồng chí... !”. 

        Thời gian trôi nhanh cùng với bao nhiêu công việc luyện tập và chuẩn bị bận rộn. Sư đoàn trở nên sung sức. Ngày 4 tháng 10, từ sáng sớm, toàn thể sư đoàn xếp thành các khối trên một bãi được chuẩn bị đặc biệt ở phía tây Gôn-chi - Brút. Các đại diện của hội đồng quân sự tập đoàn quân, đứng đầu là tướng N.E. Béc-da-rin, đã đến kiểm tra. Các trung đoàn trưởng giới thiệu các trung đoàn. Tướng Ph. E. Bô-cốp và tôi kiểm tra trung đoàn bộ binh 1050, tướng A.M. Cu-sép kiểm tra phòng tham mưu sư đoàn, tướng I.I. Vác-phô-lô-mê-ép kiểm tra trung đoàn bộ binh 1052, tướng P.I. Cô-sen-cô kiểm tra các đơn vị pháo. Tất cả đều được kiểm tra rất cẩn thận. Sau đó có lệnh triệu tập tất cả thủ trưởng các đơn vị. Cuộc họp tổng kết việc kiểm tra, sư đoàn được nhận xét tốt và được hội đồng quân sự biểu dương.

        Đây mới là hoàn thành bước đầu của việc huấn luyện chiến đấu. Sau đó chúng tôi bắt tay vào việc rèn các tiểu đoàn bộ binh có phương tiện tăng cường. Bắt đầu diễn tập chiến thuật theo chủ đề : "tiểu đoàn bộ binh tăng cường xung phong và tiến công ở tung thâm phòng ngự của địch”. Trong hai tuần lễ, suốt ngày đêm trên bãi tập, các tiểu đoàn pháo thực hành bắn đạn thật. Trên bãi tập của quân đoàn, tướng I.P. Rô-xlưi đích thân chỉ đạo việc diễn tập chiến thuật tiểu đoàn cối bẳn đạn thật do các sư trưởng chỉ huy. Đại tá E.I. Si-kin, tham mưu trưởng quân đoàn đã chỉ đạo diễn tập thủ trưởng và cơ quan tham mưu không có thực binh. tiểu đoàn pháo tự hành độc lập của chúng tôi đã hoàn thành một cách xuất sắc việc "quần thảo” bộ đội bằng "xe tăng”. Về trọng lượng và hình dạng thì pháo tư hành SAU-76 không khác mấy xe tăng hạng trung: bộ đội nấp dưới hào chiến đấu, đợi khi pháo tự hành SAU-76 vượt qua thì bật dậy và liệng "thỏi thép đúc” giả làm lựu đạn chống tăng vào xích "xe tăng” đang chạy qua hoặc "nện” bằng súng chống tăng.

        Trung tuần tháng 10, sư đoàn mặc quân phục mùa đông và chuyển đến khu tập kết mới. Trong những đêm mưa thu trời tối như mực, các sư đoàn thuộc tập đoàn quân xung kích 5 đã thực hiện những biện pháp ngụy trang nghi binh nghiêm ngặt nhất và hành quân qua những con đường mòn xuyên rừng để tiến về sông Vi-xla. Sau khi vượt qua 350 ki-lô-mét đường đất khó đi và đầm lầy, ngày 29 tháng 10, sư đoàn đã tập kết tại khu vực dân cư Cơ-rúp-pưn-xke, De-le-nét, Sin- ca-sít-na, tức là ở cách Vác-sa-va (thủ đô của Ba Lan) khoảng 50 ki-lô- mét về phía đông-bắc.

[Giangtvx]

         
        PHƯƠNG DIỆN QUÂN BE-LO-RU-XI 1

        Lúc này, tập đoàn quân xung kích 5 được biên chế vào phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 do Nguyên soái Liên Xô C.C. Rô-cô-xốp- xki chỉ huy. Vào lúc đó, các sư đoàn của thê đội 1 của phương diện quân đã ở tuyến thành phố Lôm-gia, đoạn uốn khúc của sông Vi-xla. Vác-sa-va, sông Vi-xla, các bàn đạp gần các thành phố Mác-nu-sép và Pu-la-va. Bộ Tổng tham mưu điều tập đoàn quân xung kích 5 (là lực lượng dự bị của Đại bản doanh và sẽ hoạt động ở hướng chủ yếu) sang cánh phải của phương diện quân Be-lô-ru-xi 1. Đó là thời kỳ mà Đại bản doanh đang giải quyết vấn đề hướng đột kích chủ yếu trong tác chiến sắp tới. Nguyên soái Liên Xô G.C. Giu-cốp trong cuốn "Nhớ lại và suy nghĩ”, đã chỉ ra rằng: "Đứng về quan điểm chiến dịch, chúng ta không cần lắm vùng tây-bắc Vác-sa-va. Nên lấy Vác-sa-va bằng cách vu hồi từ tây-nam, đồng thời giáng một nhát cắt mạnh vào hương Lốt - Pô-dơ-nan”¹. Môt quan điểm khác thì cho rằng phải đột kích vào giữa Mốt-lin và Vác-sa-va.

        Tại địa điểm mới, các trung đoàn trong sư đoàn đều được bổ sung những cái cần thiết cho sinh hoạt và huấn luyện chiến đấu. Tại đây, trong lúc công tác huấn luyện đang sôi động nhất, cán bộ và chiến sĩ đã đón ngày lễ kỷ niệm lần thứ 27 Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười vĩ đại. Vào ngày 6 tháng 11, tại các đơn vị bộ đội, phân đội thuộc sư đoàn, mọi người đã nghe báo cáo của Chủ tịch Hội đồng quốc phòng Nhà nước I.V. Xta-lin. Các chiến sĩ chăm chú lắng nghe báo cáo; qua bản báo cáo, mọi người đều thấy được một bức tranh đầy phấn khởi của các sự kiện vĩ đại nhất trong năm qua. Đảng Cộng sản và Chính phủ Liên Xô đã tổng kết các trận đánh lớn trong cuộc Chiến tranh giữ nước vĩ đại, đã đánh giá những thắng lợi của Quân đội Xô- viết, tình hình mọi mặt của kẻ thù. Bản báo cáo đã nhận định rằng Quân đội Xô-viết đã hoàn thành xứng đáng nghĩa vụ yêu nước của mình và đã giải phóng hoàn toàn Tổ quốc chủng ta. Từ nay và mãi mãi về sau này, trên đất nước chúng ta sẽ sạch bóng quân thù. Hiện nay, chúng ta còn một sứ mạng cuối cùng, sự mạng kết thúc là : đánh tan hoàn toàn quân đội phát xít Đức, tiêu diệt con thú phát xít dã man ngay tại sào huyệt của chúng và cắm lá cơ chiến thắng ở Béc-lin.

        Được cỗ vũ bằng sự đánh giá cao của Đảng và nhân dân về các hoạt động chiến đấu, quân đội Liên xô bắt đầu chuẩn bị để tiêu diệt hoàn toàn quân đội phát xít Đức. Sư đoàn chúng tôi cũng vẫn tiếp tục công tác huấn luyện. Chúng tôi ôn tập về chiến thuật của các đại đội, các tiểu đoàn. Sau đó, ngày 19 tháng 11, các trung đoàn được báo động, rồi vượt sông tiến quân về phía nam và ngày 21 tháng 11 đã đến được vùng Crudđ ở về phía đông Min-xcơ - Mô-đô-vết-scai-a. Chúng tôi nhận được chỉ thi tiến hành trinh sát thực địa các tuyến đường hành quân ở hướng ngoại vi Vác-sa-va - Pra-ga² . Tướng Rô-xlưi báo cho biết sư đoàn phải thường xuyên sẵn sàng xuất quân.

        Đó là một ngày sáng trời, băng giá. Con đường chạy sang phía tây trên bình nguyên xen lẫn những khoảng rừng thưa đã đưa chúng tôi tới vùng ngoại vi Vác-sa-va - Pra-ga. Từ trên đỉnh cao của tòa nhà đổ nát có thể thấy được rõ cả một vùng rộng lớn : phía nam Pra- ga trống trải, bằng phẵng, phía đông và bắc là những cánh rừng đen thẫm nằm trong thung lũng Vi-xla. Qua ống nhòm có thể phân biệt, dược những đổ nát hoang tàn đang bổc khói của Vác-sa-va. Dọc theo bờ tây sông Vi-xla và trên mặt sông đóng băng, ngổn ngang những xác chết mặc quân phục và thường phục. Những khu nhà đồ sộ nổi rõ trên nền trời, trông thật bi thảm.

        Cái cảnh khủng khiếp này đã làm chúng tôi vô cùng xúc động.

        Bộ dội đã được rèn luyện nhanh chóng thích nghi với nơi bố trí mới. Mới chỉ có vài ngày mà sư đoàn đã bám chắc tại vùng Pra-ga. Tuv vậy, chúng tôi lại phải di chuyển về phía nam, lần này đến khu vực thuộc thành phố Gia-cô-vét. Sau này chúng tôi mới biết được vì sao lại có sự cơ động như vậy của tập đoàn quân xung kích 5 vốn được dự định để hoạt động ở hướng đột kích chủ yếu của phương diện quân. Thì ra, Đại bản doanh đã thảo luận về vấn đề hướng tiến công chủ yếu của bộ đội phương diện quân Be-lô-ru-xi 1. Nguyên soái G. c. Giu-cốp, người được cử làm Tư lệnh phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 không nhất trí với việc tiến công chính diện vào Vác sa-va. Đại bản doanh đã tán thành ý kiến của Nguyên soái.

----------------
        1. G.C. Giu-cổp, Nhớ lại và suy nghĩ, Mát-xcơ-va, 1969, tr.585.

        2. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên xô, kho 383, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 5. 212

[Giangtvx]

        Sau khi phân tích toàn diện tình hình và khả năng của hai bên, Dại bản doanh Bộ Tổng tư lệnh tối cao quyết định chuẩn bị và tiến hành vào đầu năm 1945 tại tất cả các hướng chiến lược những chiến dịch tiến công mạnh mẽ với các nhiệm vụ cơ bản sau :
         
         - Đánh tan địch ở Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung-ga-ri, Áo ;

         - Tiến tới tuyến cửa sông Vi-xla - Brôm-béc (Bứt-gốt) - Pô- dơ-nan Bre-xlau (Vrô-xláp) - Mô-ráp-xca - Ô-xtơ-ra-va - Viên. Đại bản doanh cũng quyết định tập trung mọi nỗ lực cơ bản của chiến cục kết thúc vào hướng Vác-sa-va - Béc-lin¹.


        Nhiệm vụ giải phóng Ba Lan và tiêu diệt cụm tập đoàn quân "A” ở giữa hai con sông Vi-xla và Ô-đe được giao cho bộ đội của phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 do Nguyên soái Liên Xô G. C. Giu-cốp chỉ huy và phương diện quân U-cra-in 1 do Nguyên soái Liên Xô I.x. Cô-nhi-ép chỉ huy. Một phần lực lượng của hai phương diện quân Be-lô-ru-xi 2 và U-cra ỉn 4 cũng được huy động vào nhiệm vụ này. Vào cuối tháng 10, kế hoạch của chiến dịch tiến công đã được phê chuẩn toàn bộ. Kế hoạch cũng dự kiến bộ đội phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 tiến tới tuyến Brôm-bec (Bứt-gốt) - Pô-dơ-nan². Đòn đột kích chủ yếu ở hướng chiến lược Vác-sa-va - Béc-lin này bắt đầu từ bàn đạp Mác- nu-sép do bộ đội thuộc tập đoàn quân 61, tập đoàn quân xung kích 5, tập đoàn quân Cận vệ 8, các tập đoàn quân xe tăng Cận vệ 1 và 2 tiến hành. Sau khi vượt sông Pi-li-sa, dự định điều tập đoàn quân 1 của Quân đội Ba Lan từ cánh phải của tập đoàn quân 61 vào tham gia chiến dịch nhằm bao vây và tiêu diệt quân Đức đồn trú tại Vác-sa-va. Một đòn đánh bồi từ bàn đạp Pu-láp sẽ do bộ đội của các tập đoàn quân 69 và 33, được tăng cường các quân đoàn xe tăng 11 và 9, tiến hành. Chủ lực của tập đoàn không quân 16 chi viện cho phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 tại hướng chủ yếu.

        Vào đầu tháng 12, dưới sự điều khiển trực tiếp của Nguyên soái Liên Xô G. C. Giu-cốp, tư lệnh phương diện quân Be-lô-ru-xi 1, trong phương diện quân đã tổ chức một cuộc diễn tập thủ trưởng và cơ quan tham mưu tập đoàn quân không có thực binh. Trong cuộc diễn tập, tất cả các vấn đề về lập kế hoạch, tổ chức hiệp đồng và chỉ huy bộ đội thích hợp với tình huống sắp tới đều được đem ra nghiên cứu và giải quyết. Sau khi tổ chức diễn tập tại bộ tham mưu phương diện quân, các tư lệnh và các cán bộ tham mưu tập đoàn quân tổ chức diễn tập ở các cơ quan tham mưu quân đoàn và sư đoàn. Đối với bộ đội phương diện quân Be-lô-ru-xi 1, công tác chuẩn bị trực tiếp cho chiến dịch đã bắt đầu từ thời gian này.

        Tôi đã có khá nhiều kinh nghiệm trong công tác chuẩn bị tiến công qua nhiều chiến dịch có tính chất chiến lược tại các mặt trận khác nhau, nhưng đây là lần đầu tiên sư đoàn chúng tôi tiến hành công tác chuẩn bị sớm trước cho phù hợp vơi các điều kiện tác chiến cụ thể sắp tới. Vì thế, tôi muốn đưa ra một số văn kiện mà dựa vào đó, bộ đội bắt đầu công tác để chuẩn bị một cách chu đáo cho các trận sắp tới. Bạn đọc đừng thắc mắc về thời gian (đầu tháng 1 năm 1945) viết trong các tài liệu ấy : đó là thời gian khi lập văn kiện gửi đi cho người nhận, còn toàn bộ công tác chuẩn bị của bộ đội thì đã bắt đầu từ những ngày đầu tháng 12 năm 1944.

        "Gửi Tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5

        Bản sao: Gửi Tổng tham mưu trưởng Hồng quân.

        1. Các đơn vị của các sư đoàn bộ binh 251 và 6 của địch được tăng cường thêm 6 tiểu đoàn pháo thuộc lực lượng dự bị của Bộ Tổng chỉ huy Đức, 2 tiểu đoàn pháo chống tăng thuộc lực lượng dự bị của Bộ Tổng chỉ huy Đức, 1 lữ đoàn pháo cường kích thuộc lực lượng dự bị của Bộ Tổng chỉ huy Đức và 1 trung đoàn súng cối thuộc lực lương dự bị của Bộ Tổng chỉ huy Đức, đang phòng thủ các vị trí kiên cố tại tuyến: Vác-ca, Gra-búp, Da-le-xnư, Vư-bo-rúp, Gra-búp Pi-li-sa, Bơ-giô-dup-ca, Xgi-gi-na, Ghe-le-nu-véc, Ghe-le-núp, Li-pa, Le-gie-ni-se. Những vị trí này địch đã củng cố hơn bốn tháng trời và mở rộng chiều sâu từ 10 đến 15 ki-lô-mét. Hệ thống phòng ngự lớn nhất và đội hình chiến đấu dày đặc nhất của địch nằm tại đoạn Sê-sư-li-ip-ca-Le-gie-ni-se.

        Cụm pháo binh chủ yếu hố trí tại các khu vực sau:

        a) Dơ-bư-scúp (5 ki-lô-mét về phía nam Vác-ca), Bu-đư Bô-xcô- vôn-xcơ, Bô-xca Vô-li-a tới 4 tiểu đoàn :

        b) Xta-ni-xla-viíp, Du-sca, Vô-li-a, Ma-Ie Bô-giê tới 3 tiểu đoàn:

        Các lực lượng của địch ở các khu vực: Blô-ne - dự đoán là sư đoàn bộ binh 383 Bi-a-lốp-giê-ghi, Chác-nô-sin (về phía tây E-dơ-lin- xcơ 22 ki-lô-mét cách tây-nam Vác-ca 17 ki-ỉô-mét -1 sư đoàn xe tăng không rõ phiên hiệu ; Nô-ve Mi-a-xtô, Tô-ma-súp - 1 sư đoàn bộ binh không rõ phiên hiệu; Xta-ni-xla-vi-se (cách tây-nam Cô-đe-ni-se 4 ki-lô- mét), Ma-cô-xư Xtác (cách tây-nam Cô-đê-ni-se 19 ki-lô-mét), Pi-ôn-ki -  dự đoán là sư đoàn xe tăng 25; Ra-đôm - 1 sư đoàn cận vệ không rõ phiên hiệu và dự đoán là sư đoàn dự bị 174.


------------------
    1. G.c. Giu-cốp, Nhớ lại và suy nghĩ, Mát-xccr-va, 1969, tr. 558 - 559.

        2. Chiến dịch lấy tên là Vác-sa-va - Pô-dơ-nan, sau này đổi tên thành Vi-xla-Ô-đe.

[Giangtvx]

     
        2. Tập đoàn quân 61 tiến công từ phía bên phải, có nhiệm vụ chọc thỉủng hệ thống phòng ngự của địch tại đoạn Pơ-si-lét, Pi-li-se và phát triển đòn đột kích theo hướng chung Tác-chin, Grốt-đít, Cút-nô để sang ngày thứ mười hai của chiến dịch tiến tới mặt trận: Li-u-sin (cách tây-bắc Lô-vích 22 ki-lô-mét), Gi-khơ-lin, cung điện Oóc-lúp (cách đông-nam Cút-nô 17 ki-lô-mét).

        Ranh giới phân cách với tập đoàn quân là: Gác-vô-lin, Xcuốc-cha, Gra-búp, Da-le-snư, làng Ma-rưn-ca, Gốt-ne-vi-se, Mơ-sô-núp, Lô-vích, Xô-bô-ta, Oóc-lúp; tất cả các điểm, trừ Gác-vô-lin và Lô-vích, dành cho tập đoàn quân xung kích 5.

        Tập đoàn quân cận vệ 8 tiến công từ phía trái với nhiệm vụ chọc thủng phòng ngự của địch tại đoạn : Ga-lê-nu-vếch, Sma-en-ních và phát triển đòn đột kích theo hướng chung Li-pa, Ve-giơ-khô-vi-nư, Gút-ma- lư, Nô-ve Mi-a-xto, Ra-va Ma-đô-ve-sca, Xtrư-cúp, rồi đến ngày thứ mười hai của chiến dịch thì chiếm tuyến : Bô-rô-vét (cách đông-nam Len-chi-sa 18 ki-lô-mét), Đơ-déc-don-giơ-na, Đơ-gét.

        Ranh giới phân cách với tập đoàn quân là : Le-ô-ca-đi-a, Mác-nu- sép, Tơ-se-ben, Se-sư-li-úp-ca, Cô-va-ve-rup Xtác, Xtư-rô-mét, Bia-lốp- gie-ghi, Pơ-si-bư-sép, Cuốc-de-sin, Len-chi-sa ; tất cả các điểm, trừ Se- sư-li-úp-ca, dành cho tập đoàn quân xung kích 5.

        3. Tập đoàn quân xung kích 5 gồm có : quân đoàn bộ binh 9 (các sư đoàn bộ binh 230, 248, 301), quân đoàn bộ binh cận vệ 26 (các sư đoàn bộ binh cận vệ 89, 94, sư đoàn bộ binh 260), quân đoàn bộ binh 32 (sư đoàn bộ binh cận vệ 60, các sư đoàn bộ binh 295, 416), và các đơn vị tăng cường, ... chuyển sang tiến công kiên quyết với nhiệm vụ chọc thủng phòng ngự của đich tại đoạn : Vư-bo-rúp, Xtư-si-gi-na và phát triển đòn đột kích theo hướng chung tới Bô-giê, Cran-cúp, Cô-sin, Blen-dúp, rồi chiếm các tuyến sau :

        a) Ngày đầu của chiến dịch : Ô-pốt-giép, Bi-xcu-pi-se - Xta-ra, làng Pa-u-lin, Bran-cúp, Pốc-síp-na, Xtơ-rô-mét, còn lực lượng phái đi trước thì chiếm các bến vượt ở vùng Bi-a-lốp-gie-ghi ;

        b) Ngày thứ hai của chiến dịch: Gư-nê-e-vi-se, Da-bô-rúp, Gô-sin, Pơ-si-bư-sép ;

        c) Sang ngày thứ ba của chiến dịch : Dlô-ta Gu-ra, Đa-se-vi-se,

        Glút-na, Blen-dúp, Vín-gen-múp, Dà-bô-gie (cách tây-bắc Bơ-si-bư-sép 16 ki-lô-mét) ;

        d) Sang ngày thứ tư của chiến dịch : Brô-ni-xla-vúp (cách đông- nam Mơ-sô-míp 13 ki-lô-mét), Vư-gơ-nan-ca, I-u-li-a-núp, Đan-cup, Bi- a-la Ráp-xca.

        Tiếp đó, phát triển đòn đột kích theo hướng chung vào Xkéc-ne- vi-se, Lư-scô-vi-se, Pi-on-tếch, đến ngày thứ mười hai của chiến dịch tiến tới mặt trận : Oóc-lúp (cách đông-nam Gút-nô 18 ki-lô-mét) Vlô-xtô-vi-se, Pi-on-tếch, Bô-rô-vét.

        4. Sang giai đoạn chọc thủng dải phòng ngự chính của địch, để tăng cường cho tập đoàn quân xung kích 5, điều thêm pháo binh của tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 gồm : 1 lữ đoàn pháo hạng nhẹ, 2 trung đoàn pháo hạng nhẹ, 1 trung đoàn cối và 1 trung đoàn cối cận vệ.

        5. Cuộc tiến công của tập đoàn quân được bảo đảm bởi : quân đoàn máy bay cường kích 6 và các máy bay tiêm kích yểm trợ thuộc quân đoàn rnáy bay tiêm kích 6.

        Trong ba giờ đầu của trận đánh những đơn không quân này thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch của phương diện quân, còn sau đó ba giờ, kể từ lúc bộ binh bắt đầu xung phong thì theo kế hoạch của tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5.

        6. Khi bộ binh và xe tăng của tập đoàn quân xung kích 5 đã tiến tới tuvến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bô-rúp, Gô-sin, Pơ-si-bư-sép, thì tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 sẽ được tung vào đột phá ở đoạn : Gơ-nê-e-vi-se, Da-bô-rúp, Gô-sin để phát triển thắng lợi theo hướng chung tới Mô- sô-núp, Xô-kha-chép. Tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5 có nhiệm vụ bảo đảm về pháo bính và công binh cho tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá. Khi tập đoàn quân vào đột phá thì quân đoàn không quân cường kích 6 và những máy bay tiêm kích yểm trợ cho nó của quân đoàn không quân tiêm kích 6 sẽ chuyển thuộc cho tư lệnh tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 chỉ huy.

        7. Công tác chuẩn bị cho chiến dịch tiến công, cũng như việc đưa bộ đội vào vi trí xuất phát tiến công phải tiến hành bí mật với địch, bảo đảm mọi biện pháp ngụy trang, nghi binh để nhất thiết phải đảm bảo được sự bất ngờ cho hoạt động của tập đoàn quân.

        8. Tôi cho phép thông báo nội dung huấn lệnh này tới tham mưu trưởng, trưởng phòng tác chiến của cục tham mưu tập đoàn quân và chủ nhiệm pháo binh, tập đoàn quân.

        Đối với những người thừa hành khác, chỉ giao nhiệm vụ trong phạm vi chức trách của họ.

        Chỉ giao các nhiệm vụ tiến công bằng văn bản trước khi bắt đầu tiến công năm ngày cho quân đoàn, ba ngày cho các sư đoàn thuộc thê đội 1, hai ngày cho các sư đoàn thuộc thê đội 2. Trước khi giao nhiệm vụ bằng văn bản thì các chi lệnh về công tác chuẩn bị tiến công phải ra bằng miệng.

        Không ra chỉ lệnh bằng văn bản cho các trung đoàn trưởng, chỉ giao nhiệm vụ bằng miệng trước ba ngày.

        Về công tác hậu cần, không có các huấn lệnh chung mà chỉ hạn chế trong phạm vi các chỉ lệnh riêng.

        Đối với toàn thể cán bộ và chiến sĩ của tập đoàn quân, phải tiếp tục giải thích rằng nhiệm vụ của ta là kiên trì phòng ngự lâu dài.

        9. Thời gian bắt đầu tiến công : theo các chỉ thị mà đích thân tôi giao. Trình tự chuẩn bị pháo binh: theo biểu đồ kèm theo đây.

        10. Kế hoạch về chiến dịch tiến công của tập đoàn quân phải đưa trình tôi phê chuẩn vào ngày 5 tháng 1 năm 1945.

        Nhận được huấn lệnh này phải gửi trả phiếu giao tài liệu.

        Phụ lục: Biểu đồ tiến công của pháo binh: 1 tờ.

Tư lệnh phương diện quân Be-lô-ru-xi 1                             Ủy viên Hôi đồng quân sự
    Nguyên soái Liên Xô G.C. Giu-cốp                                     Trung tướng Tê-lê-ghi

                                Tham mưu trưởng phương diện quân Be-lô-ru-xi 1
                                            Thượng tướng Ma-li-nin¹

------------------
       1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ
169 - 170.

[Giangtvx]

        Hội đồng quân sư tập đoàn quân xung kích 5, theo huấn lệnh tác chiến nấy, đã trình lên hội đồng quân sự phương diện quân Be-lô- ru-xi 1, kế hoạch chiến dịch tiến công sau đây:

        " Kế hoạch chiến dịch tiến công của tập đoàn quân xung kích 5.

        Tập đoàn quân xung kích 5 là trung tâm của đội hình chiến đấu chung của phương diện quân tại bàn đạp Mác-nu-sép, có nhiệm vụ chọc thủng hệ thống phòng ngự trận địa vững chắc của địch tại đoạn Vư-bô-rúp, Xtơ-si-gi-na, bảo đảm cho tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá tại tuyến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bo-rúp, Gô-sin và hiệp đồng với tập đoàn quân này, các tập đoàn quân cận vệ 61 và 8 giải quyết nhiệm vụ trước mắt của phương diện quân là bao vây và tiêu diệt cụm quân địch ở Vác-sa-va.

        Nhiệm vụ trước mắt của tập đoàn quân là: kiên quyết đánh tan và tiêu diệt địch trong tung thâm chiến thuật và chiếm bàn đạp tại bờ bắc sông Pi-li-sa để tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá.

        Nhiệm vụ tiếp theo là: tiêu diệt các lực lượng dự bi chiến dịch của địch và không để cho địch bám được ở các tuyến trung gian, để đến ngày thứ mười hai của chiến dịch thì tiến được tới sông Bơ-du-ra.

        Chiều sâu chiến dịch chung của tập đoàn quân là 155 ki-lô-mét. Nhịp độ trung bình hằng ngày là 13 - 15 ki-lô-mét. Các phương tiện và lực lượng của tập đoàn quân cho phép giải quyết thắng lợi nhiệm vụ của tập đoàn quân.

        Các giai đoạn chiến dịch :

        Giai đoạn 1 (từ 10 đến hết 11-1-1945) : đột phá hệ thống phòng ngự trong công sự vững chắc của địch và tiến tới tuyến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bo-rúp, Gô-sin, Pơ-si-bư-sép. Chiều sâu 28 ki-lô-mét.

        Nhiệm vụ chủ yếu là: đột phá tung thâm chiến thuật trong hệ thống phòng ngự của địch tại đoạn Vư-bo-rúp, Xtơ-si-gi-na và tiêu diệt sinh lực, binh khí kỹ thuật của chúng, không cho chúng có thể rút chạy sang bờ bắc sông Pi-li-sa.

        Vào cuối ngày đầu của chiến dịch, chiếm các bến vượt qua sông Pi-li-sa và chiếm được tuyến O-pốt-giép, Bi-xcù-pi-se - Xta-ra, Pa-u- lin, Bran-cúp, Pốc-síp-na, Xtơ-rô-mét.

        Dùng một đơn vị mạnh phái đi trước của quân đoàn bộ binh 32 chiếm Pha-len-si-se và bến vượt sông Pi-li-sa cách Bơ-a-lốp-giê-ghi 1 ki-lô-mét về phía bắc.

        Vào cuối ngày 11 tháng 1 năm 1945, chiếm tuyến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bo-rúp, Gô-sin, Pơ-si-bư-sép.

        Tồ chức đội hình chiến đấu : cả 3 quân đoàn thành một tuyến, trong đó có 4 sư đoàn và 1 trung đoàn bộ binh 2 ở thê đội 1.

        Ở thê đội 2 của các quân đoàn : 11 trung đoàn bộ binh, còn lực lượng dự bị của tập đoàn quân gồm 1 trung đoàn bộ binh.

        Đòn đột kích chủ yếu do trung tâm đảm nhiệm.

        Giai đoạn 2 (từ 12 đến hết 16-1-1945) : bảo đảm cho tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá và tiêu diệt các lực lượng dự bị chiến dịch của địch.

        Nhiệm vụ chủ yếu : khi bảo đảm cho tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá thì cùng với tập đoàn quân cận vệ 8 đánh tan các lực lượng dự bị chiến dịch của địch (sư đoàn bộ binh 383, cụm Lốt-din -  Lát và cụm Tô-ma-sép của địch) không để cho chúng bám ở các tuyến trung gian.

        a) Na-ta-lin (cách phía tây Grui-ét, Bốt-đép, Gô-sin, Pơ-si-bư-sép 6 ki-lô-mét).

        b) Mô-ghi-lư (cách phía đông-bắc Xkéc-ne-vi-se 10 ki-lô-mét), Gráp-bu-đư, Ca-mi-0n, Nô-vư Đcr-vua, Cuốc-de-sin.

        Vào cuối ngày thứ sáu của chiến dịch tới mặt trận : De-mi-a-rư Gra-bi-na, Xtơ-si-bô-ga, Giê-li-a-dơ-na.

        Cụm chủ lực bố trí ở sườn trái.

        Đội hình chiến đấu của tập đoàn quân : cả 3 quân đoàn thành một tuyến.

        Lực lượng dự bị của tập đoàn quân: từ 1 đến 2 sư đoàn ở sau sườn trái.

        Nhiệm vụ từng ngày :

        Sang ngày thứ ba của chiến dịch, tiến tới tuyến: Dlô-ta Gu-ra, Da-se-vi-se, Glút-na, Blen-đúp, Vin-ghen-múp, Da-bô-gie.

        Sang ngày thứ tư, tiến tới tuyến : Brô-ni-xláp-vúp, (cách phía đông-nam Mơ-sô-núp 13 ki-lô-mét), Vư-gơ-nan-ca, í-u-li-a-núp, Đan-cúp, bi-a-la Ráp-xca.

        Ngày thứ năm, tiến tới tuyến : Gráp-se (cách phía tây Mơ-sô-núp 5 ki-lô-mét), E-ru-đan, Pơ-xa-rư, Cuốc-de-sin.

        Ngày thứ sáu, tiến tới tuyến : Bê-mi-a-rư, Gra-Li-na, Xtơ-si-bô-ga, Gie-li-a-dơ-na.

        Giai đoạn 3 (từ 17 đến hết 22-1-1945) : truy kích, tiêu diệt nốt cụm quân Vác-sa-ra của đích.

        Nhiệm vụ chủ yếu của tập đoàn quân : truy kích bọn địch rút chạy, tới ngày thứ mười hai của chiến dịch tiến tới mặt trận Oóc-lốp, Vla-xtô-vi-se, Pi-pon-tếch, Bô-rô-nét.

        Dùng các đơn vị phái đi trước chiếm các bến vượt sông Bơ-du- ra ở Mô-lô-gô-sin, Cu-kha-rư và Len-chi-sa.

        Phụ lục: Kế hoạch tiến công của tập đoàn quân xung kích 5 ở giai đoạn 1. Bân đồ chiến dịch tiến công của tập đoàn quân.

        Tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5            Ủy viên hội đồng quân sự
                Trung tướng Béc-da-rin                         Trung tưứng Bô-cốp

                         Tham mưu trưởng tập đoàn quân xung kích 5
                                        Thiếu tướng Cu-sép¹

-------------------
        1. Cuc lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 171.   

[Giangtvx]

        Kế hoạch chiến dịch tiến công của tập đoàn quân được thông qua và tư lệnh tập đoàn quân đã ra mệnh lệnh sau :

        " 1. Tập đoàn quân xung kích 5 đột phá hệ thống phòng ngự trận địa vững chắc của địch ở đoạn Vư-bo-rúp, Xtơ-si-gi-na và giáng đòn đột kích chủ yếu ở trung tâm, để tiên công theo hướng chung ở Bô-gie, Bran-cúp, Gô-sin, Blen-đúp.

        Cuối ngày đầu, chiếm tuyến: Ô-pốt-giép, bi-xcu-pi-se - Xta-ra, Pa-u-lin, Bran-cúp, Pốc-síp-na, Xtrô-mét.

        Dùng các đơn vị mạnh phái đi trước của quân đoàn bộ binh 32 chiếm các bến vượt ở khu vưc bi-a-lốp-gie-ghi.

        Tại tuyến Giơ-nê-e-vi-se, Da-bo-rúp, Gô-sin, bảo đảm cho tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá.

        2. Tập đoàn quân 61 tiến công từ bên phải. Ranh giới phân cách với nó là: Gác-vô-lin, Xcuốc-cha, Gra-búp, Da-le-xnư, Ma-rưn-ki, Gốt- ne-vi-se (tất cả các điểm trừ Gác-vô-lin, dành cho tập đoàn quân xung kích 5).

        Tập đoàn quân cận vệ 2 tiến công từ phía trái. Ranh giới phần cách là: Xê-ô-ca-đi-a, Mác-nư-sép, Tơ-se-ben, Se-sư-li-úp-ca, Cơ-xa- vê-rúp, Xtác, Xtơ-rô-mét, Bi-a-lốp-giê-ghi, Pơ-si-bư-sép (tất cả các điểm, trừ Sê-sư-li-úp-ca, dành cho tập đoàn quân xung kích 5).

        3. Quân đoàn bộ binh 9, (các sư đoàn bộ binh 248, 301) cùng với trung đoàn súng cối 489 của tập đoàn quân, trung đoàn pháo chống tăng 507 và lữ đoàn công binh kỹ thuật 82/17 chọc thủng hệ thống phòng ngự của địch ở đoạn Gra-búp Da-le-xnư, Ê-le-ni-úp và dùng sườn trái giáng đòn đột kích chủ yếu để đến cuối ngày đầu tiên chiếm tuyến: Ô-pốt-giép, Bi-xcu-pi-se - Xta-re, Pa-u-lin, Ru-đa-vi-sa.

        Tiếp đó tiến công vào Cô-đê-glô-vư, Da-bo-rúp.

        Không để cho bộ binh và xe tăng địch phản kích từ bờ bắc sông Pi-li-sa và từ khu rừng cách phía tây-nam Bác-ca 5 ki-lô-mét, tại tuyến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bo-rup bảo đảm cho các đơn vị của tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 vào đột phá. Từ ngày 6-1-1945, cục tham mưu quân đoàn ở tại Vin-chơ-cô-vi-se - Đôn-ne. Đài quan sát đặt tại khu vực Krôn-tin.

        Trục di chuyển của cục tham mưu quân đoàn : Ma-len-chin, Bi-a- la Gu-ra, Cô-đe-glô-vư, Da-bô-rép.

        Ranh giới phân cách từ bên trái là: Ôn-sin-ca, Vun-ca Tác-nốp- xca, Lư-si-an-núp, Ê-le-ni-up, Bon-cha, I-u-de-phdp, dành cho quân đoàn bộ binh 9.

        Lực lượng chi viện: lữ đoàn pháo chống tăng 10 và trung đoàn súng cối cận vệ 316.   

        4. Quân đoàn bộ binh cận vệ 26 (sư đoàn bộ binh 266 và các sư đoàn bộ binh cận vệ 89, 94) cùng với lữ đoàn pháo nhẹ 13, lữ đoàn sung cối 32, lữ đoàn pháo hạng nhẹ 21, lữ đoàn súng cối 2, lữ đoàn lựu pháo 18 (sư đoàn pháo binh 6), các trung đoàn súng cối 234, 294 của tập đoàn quân xe tăng 2, lữ đoàn pháo hạng nhẹ 198 của tập đoàn quân xe tăng 2, lữ đoàn pháo chống tăng 3, lữ đoàn xe tăng độc lập 220, trung đoàn xe tăng hạng nặng độc lập 89, trung đoàn pháo tự hành hạng nặng độc lập 396, trung đoàn xe tăng độc lập 92 (xe tăng phá mìn), lữ đoàn công binh kỹ thuật 83/17, lữ đoàn công binh kỹ thuật 130/61, lữ đoàn công binh mô-tô 1/1 đột phá phòng ngự cua địch tại đoạn E-lê-nốp, Xtơ-si-gi-na và đến cuối ngày thứ nhất chiếm luyến: Ru-ra-vi-sa, Bran-cup, Bây-cup.

        Tiếp đó tiến công vào Đơ-Iu-gô-vô-li-a. Sau tiến tới tuyến Da-tốc, Cơ-se-men, giáng một đòn chia cắt vào Bi-a-la Gu-ra.

        Tại tuyến Da-bô-rdp, Gố-sin bảo đảm cho các đơn vị của tập đoàn quân xe tăng 2 vào đột phá.

        Cục tham mưu quân đoàn từ 6-1-1945 ở Vô-li-a Mác-nu-sép-xca. Đài quan sát cách phía bắc Ut-ni-ki 500 mét.

        Trục di chuyển của cục tham mưu quân đoàn : Dơ-ve-gi-nét, Mi- kha-lup, Gô-sin.

        Ranh giới phân cách từ bên trái: Da-nư-rốp, Mác-nư-sép, Vin- chô-vô-li-a, Len-ca-vi-na - Xta-ra. Mây-xki, Xtơ-si-gi-na, Bô-gie, Bây- cup, Gô-sin, Cô-đê-tu-lư.

        5. Lực lượng chi viện : lữ đoàn súng cối cận vệ 22, 23, lữ đoàn lưu pháo nặng 97, lữ đoàn súng cối 124, lữ đoàn súng cối nặng 6, lữ đoàn lựu pháo 118, lữ đoàn pháo 59, trung đoàn súng cối cận vệ 94, lữ đoàn lưu pháo 63.

        Quân đoàn bộ binh 32 (sư đoàn bộ binh cận vệ 60, các sư đoàn bộ binh 295, 416) cùng với trung đoàn súng cối 226 của tập đoàn quân xe tăng 2, các trung đoàn pháo nhẹ 283, 1643 của tập đoàn quân xe tăng 2, lữ đoàn công binh kỹ thuật 84/17, tiểu đoàn súng cối 7/1 đột phá phòng ngự của địch tại đoạn Xtơ-si-gi-na, Se-sư-li-úp-ca và trong khi sườn phải giáng đòn đột kích chủ yếu thì dùng một phần lực lượng giáng đòn chia cắt theo hướng Xtơ-rô-mét.

        Đến cuối ngày đầu tiên, chiếm tuyến : Bây-cút, Pốc-síp-na, Xtơ- rô-mét.

        Những đơn vi phái đi trước của quân đoàn bộ binh 32, gồm có 1 tiểu đoàn bộ binh, 1 tiểu đoàn pháo tự hành độc lập, 1 tiểu đoàn pháo binh, 1 đại đội đại liên cao xạ và 1 tiểu đoàn hỏa tiễn, chiếm Pha-len- si-se và bến vượt (cách phía bắc Bi-a-lốp-giê-ghi 1 ki-lô-mét). Tiếp đó tiến công vào Rư-ca-lư.

        Cục tham mưu quân đoàn ở Vin-chô-vô-li-a kể từ 6-1-1945. Đài quan sát ở khu vực đánh dấu 148, 1 (cách phía nam Nô-va Vô-li-a 1 ki-lô-mét). Trục di chuyển của cục tham mưu quân đoàn : Pa-poóc-ni-a, Prôm-na, Vư-sô-tư.

        Lực lượng chi viện : lữ đoàn pháo 44, trung đoàn pháo cối cận vệ 86, lữ đoàn súng cối cận vệ 41.

        6. Sư đoàn bộ binh 230 là lực lượng dự bị của tôi. Vào sáng ngày 10-1-1945, tập trung ở khu vực Vin-chơ-cô-vi-se - Đôn-ne, Vôi- sê-khúp - Ô-xem-bô-rốp-xki, A-lếch-xan-đrúp, Gư-gi-búp (về phía đông) và sẵn sàng tiến công theo hướng Đom-brúp-ki, Du-sca, Vô-li-a, Cran-cúp.

        7. Pháo binh :

        a) Áp đảo pháo binh địch tại các khu vực : Kem-pa, Nê-môi-ép- sca, Ma-rưn-ki ; Bu-de Bô-xcô-vôn-xke, Bô-xca Vô-li-a ; Bô-gie, Ma-le Bô-gie, Rô-gát-ki.

        b) Chuẩn bị hỏa lực tập trung bắn vào các điểm tựa : ký hiệu 107,5, ký hiệu 108,8, Chéc-vôn-na, Gra-búp Da-le-xnư; Vư-bô-rúp, cao điểm 124,0, Gra-búp Pi-li-sa ; Pô-đô-xe, Pô-đô-grốt-de ; Đôm-brup-ki,

        Xtơ-si-gi-na, sườn phía tây của điểm tựa ký hiệu 144,9 ; Bu-dư A-u- gu-xtúp-xke.

        c) Chuẩn bị hỏa lực chia cắt: vào cửa rừng phía đông và nam của khu rừng ở cách phía tây-nam Vác-ca 5 ki-lô-mét ; vào cửa rừng phía bắc của khu rừng Xta-khúp.

        d) Không để cho địch phản kích từ các hướng : ga xép Gra-búp ; Ma-le Bô-gie.

        e) Không để cho địch chiếm được tuyến ga xép Gra-búp, điểm cao 124,2, Ma-le Bô-gie.

        f) Chiếm tuyến Gơ-nê-e-vi-se, Da-bô-rúp, Gô-sin để bảo đảm cho tập đoàn quân xe tăng 2 vào đột phá.

        g) Bảo đảm bắn kèm theo xe tăng và bộ binh thành màn hỏa lực ở chính diện : Ê-le-ni-úp, Đôn-brô-va, Xta-khúp đến tuvến : Da-côn-se, Đôm-brúp-ki, A-u-gu-xtúp.

        h) Sẵn sàng vào hồi 16,00 giờ ngày 9-1-1945.

        Thời gian bắn chuẩn bị của pháo binh : 95 phút.

        Số lượng đạn :

        Cho bắn chuẩn bị và bắn kèm thành màn hỏa lực - 2,75.

        Cho đánh trong tung thâm phòng ngự (ngày đầu) -0,5.

        8. Không quân (quân đoàn cường kích 6 và quân đoàn tiêm kích 6) :

        a) Áp đảo và tiêu diệt pháo binh địch tại các khu vực : Kem-pa, Ne-môi-ép-xca, Ma-run-ki, Bu-đư Bô-xcô-vôn-xke, Bô-xca Vô-li-a, Bô-gie, Ma-le Bô-gie, Rô-gát-ki.

        b) Áp đảo các lực lượng dự bị và hệ thống phòng ngự chống tăng của địch ở cửa rừng phía đông và phía nam khu rừng cách phía tây nam Vác-ca 5 ki-lô-mét.

        c) Không để cho các lực lượng dự bị của địch tiến công sang từ các hướng : Le-kha-ni-se ; Du-sca Vô-li-a, Xtơ-rô-mét.

        d) Không cho địch chiếm các tuyến : Da-to, Du-sca Vô-li-a, Da- khơ-men, Lê-kha-ni-se, Bôn-cha, Bây-cúp, Prôm-na.

        9. Sẵn sàng vào hồi 5,00 giờ ngày 10-1-1945.

        Thời gian tiến công : theo chỉ lệnh đặc biệt.

        10. Cục tham mưu tập đoàn quân xung kích 5 từ 14,00 giờ ngày 6-1-1945 ở Gia-be-nét - Xta-rơ.

        Phòng tác chiến từ 9,00 giờ ngày 5-1-1945 ở Stơ-sê-ben.

        Đài quan sát của tư lệnh tập đoàn quân ở khu vưe điểm cao 126,5.

        11. Các nhiệm vụ tiến công bằng văn bản được giao trước khi tiến công ba ngày cho các sư đoàn thuộc thê đội 1, hai ngày cho các sư đoàn thuộc thê đội 2. Không ra lệnh bằng văn bản cho các trung đoàn trưởng ; giao nhiệm vụ trước, ba ngày.

        12. Gửi quyết tâm đột phá trước 18,00 giờ ngày 7-1-1945.

        Phụ lục : Biểu đồ kế hoạch trận đánh.

        Tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5               Ủy viên hội đồng quân sự
               Trung tướng Béc-da-rin                        Trung tượng Bô-oốp

                         Tham mưu trương tâp đoàn quân xung kích 5
                                        Thiếu tướng Cu-sép¹

----------------------
        1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 174.

[Giangtvx]

        Vào lúc này, đã thảo xong các văn kiện sau:

        1. Biểu đồ kế hoạch trận đánh của tập đoàn quân xung kích 5.

        2. Kế hoạch hiệp đồng của tập đoàn quân xung kích 5 với tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2.

        3. Kế hoạch hiệp đồng của tập đoàn xung kích 5 với các đơn vị và các lữ đoàn của tập đoàn không quân 16.

        4. Kế hoạch bảo đảm công binh.

        5. Kế hoạch bảo đảm chính trị.

        6. Kế hoạch trinh sát.

        Tôi cho là cần thiết phải nhắc lại lần nữa rằng, trước khi có các văn kiện này, chủng tôi đã dựa vào các quyết tâm và kế hoạch sơ bộ hoàn toàn phù hợp với các văn kiện mà tôi trích dẫn về nội dung các nhiệm vụ.

        Công tác chuẩn bị trực tiếp của quân đoàn bộ binh 9, đơn vị được tặng thưởng huân chương Cờ đỏ, cho trận đánh sắp tới từ bàn đạp Mác-nu-sép được bắt đầu theo trình tự sau.

        Tướng I.P. Ro-xlưi, tư lệnh quân đoàn nhận chỉ lệnh chiến đấu sơ bộ của tướng N.E. Béc-da-rin, tư lệnh tập đoàn quân xung kích 5 vào ngày 15 tháng 12, và kể từ ngày đó cục tham mưu quân đoàn bắt tay lập kế hoạch. 

        Ngày 18 tháng 12, tướng I.P. Rô-xhri họp bộ tư lệnh quân đoàn, các sư đoàn trưởng và các tham mưu trưởng sư đoàn tại cơ quan tham mưu của mình. Đại tá E.I. Si-kin, tham mưu trưởng quân đoàn đã báo cáo tỉ mỉ biểu đồ kế hoạch trận đánh, sau đó tư lệnh quân đoàn cùng chúng tôi tiến hành diễn tập không có thực binh.

        Trong quá trình diễn tập, có nhiều điểm về hoạt động của quân đoàn và các sư đoàn được làm rõ ra, sau đó được đưa vào biểu đồ kế hoạch trận đánh. Quyết tâm chiến đấu của sư đoàn tôi đã được tư lệnh quân đoàn thông qua.

        Hai ngày sau, tướng I.P. Rô-xlưi họp các sư đoàn trưởng và các trung đoàn trưởng; chúng tôi lại một lần nữa tiến hành diễn tập không có thực binh với sư tham gia của các trung đoàn trưởng.

        Mọi vấn đề về tổ chức, hiệp đồng và chỉ huy đều được nghiên cứu hết sức rõ ràng¹. Được hiểu đầy đủ về các nhiệm vụ sắp tới, chúng tôi chia tay về các đơn vị của mình và bắt đầu tập chiến thuật với các tiểu đoàn và trung đoàn tại địa hình được lưa chọn đặc biệt, theo các chủ đề riêng cho từng đơn vị.

        Thế là công tác chuẩn bị cho chiến dịch Vi-xla - Ô-đe sắp tới đã được triển khai hết sức khẩn trương.

---------------------
        1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 142.

[Giangtvx]

        Ở BÀN ĐẠP MÁC-NU-SÉP

        Đòn đột kích chủ yếu ở hướng Vác-sa-va - Béc-lin đã được xác định. Tập đoàn quân xung kích 5 đã tới bàn đạp Mác-nu-sép. Lịch sử hình thành bàn đạp Mác-uu-sép rất anh hùng và khốc liệt.

        Sáng 1 tháng 8, tập đoàn quân cận vệ 8, trong giai đoạn tiến công thần tốc cuối cùng, đã vượt sông Vi-xla tại khu vực Mác-nu-sép và chiếm được một bàn đạp lớn. Vài ngày sau, nhiều cầu đã được bắc qua sông. Bộ chỉ huy Đức hiểu ra quá chậm giá trị và tầm quan trọng của bàn đạp Mác-nu-sép. Các lực lượng dự bị được điều tới, các sư đoàn không quân và bộ binh rút từ các hướng khác về đã được tung vào chiến đấu để đánh bật cáo chiến sĩ cận vệ của chúng ta ra khỏi sông Vi-xla. Cuộc phản kích của quân đội phát xít do sư đoàn SS "Ghéc-man Gơ-rinh ” làm nòng cốt.

        Các anh hùng của trận đánh trên sông Vôn-ga đã anh dũng chiến đấu trên hai bờ sông Vi-xla, ở ngoại vi Vác-sa-va. Tới chi viện cho các chiến sĩ cận vệ có : quân đoàn xe tăng thuộc tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 và lữ đoàn xe bọc thép Ba Lan mang tên "Các anh hùng Ve-xtéc Plbát-te". Những trận đánh đặc biệt ác liệt bắt đầu vào ngày 10 tháng 8 tại khu vực làng Xtút-di-an-ca. Cả dưới đất lẫn trên trời, cuộc chiến đấu diễn ra khốc liệt. Làng Xtút-di-an-ca đã nhiều lần bị hai bên giành đi giật lại. Bộ đội của lữ đoàn xe tăng mang tên "Các anh hùng Ve-xtéc Pli-át-te”, trong các trận đánh chiếm làng Xtút-di- an-ca, đã chiến đấu như những vị anh hùng "Ve-xtéc Pli-át-te". Cuộc chiến đấu tại bàn đạp Mác-nu-sép kéo dài sáu ngày. Bàn đạp này đã được giữ vững và chuẩn bị chu đáo đế bố trí cụm chủ lực thuộc phương diện quân Be-lô-ru-xi 1. Lúc này, tập đoàn quân xung kích 5 đã là một bộ phận của cụm chủ lực và trở thành trung tâm của đội hình chiến dịch của phương diện quân Be-lô-ru-xi 1 tại bàn đạp Mác-nu-sép.

        Công tác chuẩn bị tiến công được tiến hành hết sức khẩn trương. Để tiến hành diễn tập chiến thuật, chúng tôi đã chọn một địa hình phù hợp nhất với khu vực tác chiến sắp tới. Các đại đội và các tiểu đoàn nghiên cứu các chủ đề sau đây : tiến công và chiến đấu trong tung thâm phòng ngự địch, vận động theo màn hỏa lực, vượt vật chướng ngại, chiến đấu trong rừng, vượt sông, chiến đấu ban đêm. Tại đoạn cua chúng tôi, thung lũng Xi-đéc, một nhánh của sông Vi-xla, đã biến thành một bãi tập lớn. Mỗi trung đoàn đều có "lớp học” riêng. Tiếng rìu bổ vang lên khắp nơi.

        Trong những ngày cuối cùng này của năm 1944 sắp qua, các tập đoàn xe tăng Đức đã giáng những đòn mãnh liệt vào quân đội Anh - Mỹ tại Ác-đen. Các nước Đồng minh không thể ngăn nổi các đoàn xe tăng của địch. Quân địch đã thọc sâu tới 110 ki-lô-mét. Nguy cơ thất bại to lớn đang đe dọa quân Anh - Mỹ. Trong hoàn cảnh này, thủ tướng Anh U. Sớc-sin yêu cầu Bộ Tổng tư lệnh tối cao Liên Xô tiến công từ tuyến Vi-xla¹. Để thưc hiện nghĩa vụ đồng minh của mình, Chính phủ quyết định chuyển bộ đội Xô-viết sang tiến công hướng Vác-sa-va - Béc-lin sớm hơn thời gian dự đinh.

         Ngày 21 tháng 12, tướng I.P. Rô-xlưi đã tới sở chỉ huy sư đoàn. Đồng chí đề ra nhiệm vụ phải tiến hành diễn tập chiến thuật ở các trung đoàn thật khẩn trương. Ngày 23, 24 và 25 tháng 12, chung tôi đã chuẩn bị và tiến hành xong việc diễn tập đó. Ngày 27 tháng 12, dưới sự điều khiển của quân đoàn trưởng, việc diễn tập chiến thuật ở cấp sư đoàn đã tiến hành xong. Khi tổng kết công tác huấn luyện, tướng I.P. Rô-xlưi đã nhận xét rằng các chiến sĩ và các phân đội đã học tập rất tốt và đã biết chiến đấu trong những điều kiện phức tạp.

        Năm 1945 đã tới. Trong những ngày Tết, có các vị khách quý tới thăm chúng tôi. Đó là đoàn đại biểu công nhân mỏ Đôn-bát. Trong số các đại biểu, có nữ anh hùng nổi tiếng trên đồng ruộng U-cra-in là P.N. An-gie-li-na. Những người thợ mỏ của thành phố Xta-li-nô gặp gỡ các cán bộ và chiến sĩ tại các tiểu đoàn và các trung đoàn như những người anh em ruột thịt.

        Những sứ giả của Đôn-bát và bộ đội cùng nhau đón mừng năm mới. Và sáng hôm sau, sư đoàn đã hành quân vào bàn đạp Mác-nu-sép. Toàn thể cán bộ và chiến sĩ được giải thích rằng, sư đoàn sẽ thay phiên cho tập đoàn quân cận vệ 8 được nghỉ ngơi và sẽ làm nhiệm vụ phòng ngự. Ngày 9 tháng 1, các tiểu đoàn bộ binh của sư đoàn đã chiếm lĩnh các vị trí trên các điểm cao toàn đất cát, mọc đầy các bụi cây, ở phía tây khu dân cư O-xem-briíp. Cái thành phố trong thung lũng Vi- xla mới ngày nào còn đẹp là thế, giờ đây chỉ còn trơ lại những đống gạch đá vụn.

-------------------
        1. V. Các-đa-sổp, Rô-cô-xốp-xki, Mát-xccr-va, 1972, tr. 406.

[Giangtvx]

        Khi tiếp thu đoạn của sư đoàn bộ binh 39, tôi nhận ra tham mưu trưởng quyền sư đoàn trưởng của sư đoàn này là người bạn cùng học với tôi một lớp tại Học viện Phrun-de, đại tá Vla-đi-mia A-lếch-xan- đrô-vích Lê-bét. Sau những phút sửng sốt đầu tiên, những hồi tưởng rời rạc và những câu thăm hỏi nhau, chúng tôi bắt tay vào công việc. Suốt ngày chúng tôi "leo” hầm. Bạn tôi đã giới thiệu một cách chi tiết hệ thống phòng ngự mà tại đó sư đoàn chứng tôi phải chiếm lĩnh vi trí xuất phát tiến công sắp tới. Nhiệm vụ của sư đoàn trước đây được giao bằng miệng và đặt ra trong quá trình diễn tập thủ trưởng và cơ quan thì chúng tôi đã nắm vững, nhưng ngày 10 tháng 1, tôi nhận được một mệnh lệnh viết của quân đoàn trưởng bộ binh 9, trong đó chỉ rõ sư đoàn nằm trong thê đội 1 của tập đoàn quân và sẽ đột phá hệ thống phòng ngự của địch tại đoạn Ga-búp Da-le-xmr - E-le-núp. Đội hình chiến đấu của sư đoàn được bố trí thành hai thê đội. Các cụm pháo trung đoàn mạnh được tổ chức cho các trung đoàn thuộc thê đội 1 của sư đoàn (các trung đoàn bộ binh 1052 và 1054). Các cụm này có các tiểu đoàn công binh của quân đoàn phối thuộc. Còn cụm pháo binh sư đoàn gồm trung đoàn pháo chống tăng 507 (trung đoàn trưởng là Va-xi-li An-tôn-nô-vích Đơ-mi-tơ-ri-ép) và trung đoàn súng cối 480 (của trung tá Bô-rít Vla-đi-mi-rô-vích Cô-tốp)¹.

        Ngay sau khi chiếm vị trí xuất phát tiến công, sư đoàn triển khai công tác chuẩn bị chiến đấu. Toàn thể các cán bộ đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn và sư đoàn theo biểu thời gian bắt đầu tiến hành trinh sát thực địa đoạn của mình. Các vi trí xuất phát tiến công của chúng tôi cao hơn so với hệ thống phòng ngự của địch. Tiền duyên phòng ngự của địch ở phía trước mặt chúng tôi dài từ 500 đến 1.000 mét. Khi trời tốt, không phải bằng kính viễn vọng hoặc ống nhòm, mà ngay bằng cả mắt thường cũng thấy được rất rõ các hào chiến đấu, hào giao thông, lô-cốt và hỏa điểm ngụy trang thành ụ đất, hàng rào thép gai san sát.

        Trên các bản đồ mà cục tham mưu tập đoàn quân gửi cho chúng tôi có ghi rõ các công trình phòng ngự của địch, chúng tôi nhận thấy một điều là trận địa 2 chạy dọc theo tuyến đường sắt dài tới 3 -  4 ki-lô-mét. Trận địa 3 ở hướng tiến công của chúng tôi kéo dài từ làng Ma-rưn-ca về phía nam cho tới Bi-a-la Gu-ra. Tại mỗi trận địa của dải phòng ngự chính đều có vài tuyến hào chiến đấu, hào giao thông. Một trận địa chia cắt chạy dọc theo bờ trái sông Pi-li-sa có một vài tuyến hào chiến đấu hoàn chỉnh. Trước mặt chúng tôi là các đơn vị thuộc sư đoàn bộ binh 251 của địch.

        Để nghiên cứu và quan sát địch, chúng tôi mở rộng hệ thống đài quan sát. Tại dải tiến công của sư đoàn có bố trí các đài quan sát của quân đoàn, trong đó có dài quan sát di động của tư lệnh tập đoàn quân gồm từ ba đến năm trinh sát viên, đứng đầu là thượng úy Na-xri-an Gai-nu-lin. Anh nhanh chóng liên hệ với các cán bộ sư đoàn và theo tuyến liên lạc của mình, đã cung cấp cho cụm tham mưu tập đoàn quân những tin tức trinh sát cần thiết².

        Một yếu tố quan trong trong công tác chuẩn bị tiến công là cuộc diễn tập không có thực binh tổ chức tại cục tham mưu tập đoàn quân xung kích 5 vào ngày 11 tháng 1. Cuộc diễn tập tiến hành trên bàn cát, trong đó tình huống thật đã được thu nhỏ lại. Chúng tôi thấy được rất cụ thể nhiệm vụ chiến dịch của tập đoàn quân xung kích 5, các dải tiến công của từng sư đoàn. Các quân đoàn trưởng, sư đoàn trưởng, chỉ huy các binh chủng được gọi tới gần bàn cát báo cáo nhiệm vụ chiến đấu và mức độ sẵn sàng tiến công của mình. Tại đây đã làm rõ mọi vấn đề hiệp đồng giữa bộ bỉnh, xe tăng, pháo binh, không quân và giữa các binh đoàn của tập đoàn quân cùng bộ đội cơ động - tập đoàn quân xe tăng cận vệ 2 và quân đoàn kỵ binh cận vệ 2³.

        Tư lệnh rất bình thản. Những câu hỏi và nhận xét của đồng chí thật gọn và xác thực. Nếu báo cáo rõ ràng và chặt chẽ thì N.E. Béc-da- rin gật đầu và nói: "Được, cứ chiến đấu như vậy”. Nếu người chỉ huy nhầm lẫn thì lập tức được chỉ bảo đầy đủ.

-------------------
         1. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ  tờ 15, 17, 181.

        2. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô. kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 6. 228

        3. Cục lưu trữ Bộ Quốc phòng Liên Xô, kho 333, phiếu 4885, hồ sơ 369, tờ 10.