Hôm trước đã kể cho các quê nghe chuyện "Không cái dại nào giống cái dại nào". Còn hôm nay xin kể các quê nghe chuyện "Bí quá hóa Liều" nhé.
Trong quá trình cơ động của xe tăng trên những địa hình phức tạp thì “trật xích” cũng là một tình huống thường xảy ra. Đó là trường hợp chuyển hướng gấp trên các đoạn đường có lực cản lớn, nhất là ở đường suối: cát và đá nhỏ chui vào mặt trên băng xích chạm đất làm kênh hàng bánh chịu nặng lên, trong khi đó các tảng đá lớn lại cản trở băng xích không cho chuyển hướng theo xe. Lúc đó các vú xích và bánh chịu nặng không còn giữ được vai trò định hướng giữa băng xích với bánh chịu nặng nữa, bánh chịu nặng trèo hẳn qua hàng vú xích làm băng xích phía dưới chệch hẳn ra ngoài. Hậu quả làm cho toàn băng xích căng cứng không chuyển động được, cá biệt có trường hợp trật xích kéo dài đến cả bánh chủ động và đã có trường hợp vành răng bánh chủ động chọc thủng cả mắt xích- nhất là ở các loại xe TTG bơi nước.
Thông thường khi gặp trường hợp này kíp xe sẽ phải điều chỉnh cho xích chùng xuống, sau đó cắt xích ra, cho xe lùi lại khoảng một thân xe rồi dùng cáp kéo xích nối lại xích. Trường hợp địa hình không cho phép lùi thì phải cắt xích ở phía bánh chủ động rồi cho xe tiến lên, sau đó cắt rời từng đoạn xích ra đem nối vào phía trước và dùng cáp kéo xích tời lại để nối. Tuy nhiên có trường hợp quy trình này không thể thực hiện được.
Tháng 4 năm 1972 chúng tôi có nhiệm vụ hành quân từ Quảng Bình sang Lào rồi vòng về A Lưới làm mũi vu hồi vào phía Tây thành phố Huế. Đại đội tôi được trang bị 8 xe K63-85, đây là loại xe tăng bơi nước do Trung Quốc sản xuất. Ngay khi vượt dốc Cổng Trời một xe trong đội hình đã bị trật xích, cả đoạn xích phía dưới nằm hẳn ra bên ngoài hàng bánh chịu nặng, đoạn xích phía trên căng như một sợi dây đàn, mắt xích phía sau đã bị răng bánh chủ động chọc vào, còn bánh dẫn xích thì tỳ vào vú của mắt xích phía trước, mọi cố gắng cho xe tiến lùi một chút của lái xe đều không được, chiếc xe tăng nằm bất động.
Theo đúng những gì đã được học ở trường chúng tôi mang dụng cụ xuống điều chỉnh xích cho chùng xuống để cắt ra và thực hiện quy trình như đã nêu trên. Tuy nhiên mọi cố gắng điều chỉnh xích của kíp xe đều không đem lại kết quả; mặc dù đã nối thêm 2 xà- beng vào cờ- lê điều xích để tăng lực và bốn người xúm vào vít xuống nhưng bộ phận điều chỉnh xích vẫn “trơ như đá, vững như đồng” không hề nhúc nhích; có lẽ do xích quá căng làm các bánh răng của cơ cấu điều chỉnh xích bị ép chặt vào nhau, sức người không vặn nổi. Ý định dùng sức mạnh cắt xích cũng không đem lại kết quả, hàng chục nhát búa tạ quai vào đầu chốt xích cũng không làm nó dịch chuyển một chút nào, có lẽ do xích bị quá căng, ma sát giữa mắt xích và chốt xích quá lớn nên lực tác động của búa tạ không đủ tác động.
Lúc chúng tôi đã bó tay thì đồng chí Lê Quang Đô- đại đội trưởng và đồng chí Nguyễn Thanh Bình- đại đội phó kỹ thuật kéo nhau ra một chỗ hội ý. Sau đó đồng chí Đô tuyên bố: “sẽ dùng bộc phá đánh cho đứt xích!”
. Nghe ý kiến của đại đội trưởng ai cũng bán tín bán nghi, người thì cho rằng không đứt được, người thì lo bộc phá nổ sẽ ảnh hưởng đến thân xe và các bộ phận khác v.v… Nhưng lệnh là lệnh, mọi người tản ra nhường chỗ cho một đồng chí công binh thao tác: một thỏi TNT (0,25 kg) được đặt vào mặt dưới mắt xích ở khoảng trống giữa bánh dẫn xích với bánh chịu nặng thứ nhất.
Sau một tiếng nổ lớn chúng tôi xúm lại xem, mắt xích chưa đứt hẳn nhưng đã xuất hiện những vết nứt. Đồng chí Đô quyết định sẽ đánh tiếp bằng một thỏi bộc phá nữa. Lần này thì các vết nứt đã rộng hẳn ra, quai thêm mấy nhát búa tạ nữa thì đứt hẳn. Rát may là các chi tiết khác như bánh dẫn xích, bánh chịu nặng, trục cân bằng, trục vai cong v.v.. không hề hấn gì. Chúng tôi thực hiện các bước tiếp theo rất nhanh và tiếp tục hành quân theo kế hoạch.
Khi chúng tôi hỏi vì sao lại đi đến quyết định như vậy đồng chí Đô và đồng chí Bình cho biết: “đã nghe một số đồng chí đi chiến trường trước đây kể lại, hồi đó cũng chưa tin lắm nhưng cứ … “liều một quả” xem sao. Có mất gì đâu!”. Từ đó về sau chúng tôi còn phải dùng “bài” này khá nhiều lần nữa.
Đúng là “bí quá hóa liều”. Tuy nhiên, đây là liều được việc!