Một ngày
Nhà tôi gần cơ quan. Sáng đi làm, hôm thì xe đạp, hôm thì xe máy. Trưa nào cũng về nhà, quanh quanh chó mèo và một khắc ngủ trưa. Chiều lại thế, hôm xe đạp, hôm xe máy. Ngày ngày đơn điệu, "sáng cắp ô đi, tối cắp ô về", chẳng có gì đáng nói. Một ngày túi bụi, đầy cảm xúc như hôm nay là hy hữu.
Sáng sớm, theo kế hoạch tôi ra bến xe đón một chị bạn từ Hương Canh về, rủ cùng nhau sang thăm thầy giáo cũ bên Gia Lâm. Dắt xe ra cổng, gặp cậu thanh niên láng giềng đang săn sóc chiếc ôtô bóng nhoáng. Cậu ấy là giáo viên một trường cao đẳng ở HN, vợ chồng thuê nhà sát nhà tôi.
- Thứ Bảy chú cũng đi làm ạ?
- Không, 20-11, chú sang chúc mừng thầy giáo chú.
- Ơ, thầy giáo chú á?
- Ừ, thầy giáo. Chú cũng phải có thầy giáo chứ.
Cậu ấy cười cười, nửa ngỡ ngàng, nửa ngượng. Nhớ có lần, cậu ấy bảo tôi: "Ui, thầy giáo cháu bảo thầy có học chú". Thế thì tôi là thầy giáo của thầy giáo cậu ấy. Có lẽ vì thế, cậu ấy chỉ nghĩ tôi là Thầy, chứ chẳng nghĩ tôi cũng là Trò. Thực ra, tùy theo nghề, trên đời có người là Thầy, có Trò, có người không, nhưng chẳng có ai trong đời lại không ít nhất một lần là Trò, chẳng có ai lại không có Thầy.
Như mọi người, tôi có rất nhiều Thầy Cô. Ngày 20.11, nhớ ơn các Thầy Cô, nhưng nhớ ơn trong lòng, chứ làm sao đi hết được cả trăm Thầy Cô. Riêng thầy Thiết, thầy Ngô Huy Thiết, là ưu tiên số Một, năm nào tôi cũng đến thăm Thầy, có khi đi với bạn bè, có khi đi mình, trừ khi bất khả kháng. Thầy dạy tôi môn Toán, 2 năm, lớp 8 và lớp 10 (lớp 12 bây giờ). Thầy là người soi đèn cho tôi rẽ vào con đường ngổn ngang Công thức, Toán lý. Nhưng lý do tôi ưu tiên đến Thầy còn là điều khác nữa.
Khi tôi lên đại học rồi đi bộ đội thì Thầy rời trường cấp III trung du quê tôi, về Bộ Đại học, làm chuyên viên. Vài ba năm, ngày 20-11, tôi đến chúc mừng Thầy. Năm 1986, khi ở nước ngoài về phép, tôi đến chào Thầy. Thầy đang dạy thêm ở một căn phòng nhỏ trên phố Gia Lâm. Nhưng vài năm sau, khi tôi về hẳn thì Thầy không còn dạy nữa. Thầy bị bệnh teo não ngay ít tháng sau lần tôi gặp thầy khi về phép.
Y học ngày ấy còn chưa tốt, không chữa được ngay khi bệnh mới phát, nhất là bệnh não, nên tình trạng ngày càng nặng. Thoáng đã 25 năm thầy chỉ nằm, cử động duy nhất là cái cổ và ngón tay, miệng ua ua, chỉ vợ con hiểu, phiên dịch lại cho khách khứa. Bây giờ, những điều Thầy nói, Cô phiên dịch lại cho tôi hiểu không phải là các bài học Toán nữa mà là bài học về Cuộc đời. Vài năm trước, một lần sang thăm Thầy, Cô bảo tôi: Thầy nói là "Em xem trên giá sách xem có quyển nào có ích cho em thì mang về, kẻo phí". Toàn là sách Toán, tiếng Nga, bậc phổ thông. Năm trước kể cho Thầy nghe chuyện tôi vừa đi thăm chiến trường xưa về, Thầy ua ua nói gì đấy rồi thấy cô kê ghế lấy trên nóc tủ xuống một cái hộp cáctông cũ kỹ, bụi bậm. Mở ra trong toàn những chiếc phong bì và thư pôluya đã bạc màu thời gian. Cô bảo: "Đây là thư của các học sinh cũ của thầy, học dở dang, đi bộ đội gửi về. Thầy bảo đưa em xem có tình cờ biết ai không". Tôi xem qua các lá thư. Chủ yếu là thư của 2 anh, học trên tôi 1 lớp, đi bộ đội năm 1969. Thư được xếp xuôi theo thời gian, dọc theo chiều Bắc - Nam của tổ quốc. Ngày tháng cuối cùng là hè 1970, địa danh cuối cùng là Cự Nẫm. Tôi bảo Cô: Chiến trường rộng lắm, em không biết 2 anh này. Cô bảo: Ừ, cả 2 cậu ấy đều hy sinh rồi.
Tôi đem câu chuyện những lá thư của 2 liệt sỹ quê vùng Phúc Yên kể với các bạn cùng lớp. Bạn HC bảo tôi: Sang năm, 20-11 sang thầy Thiết, gọi tớ đi với, vừa thăm thầy, vừa xem có phải là thư của người quen không. Vì thế, hôm nay tôi đón HC cùng sang thăm thầy.
HC đón xe khách đi từ trên quê xuống. Hẹn 9 giờ mà mãi gần 10 giờ mới đến. Hóa ra tắc đường ghê quá. HC bảo tôi: "Khiếp, HN bây giờ người xe cứ như nêm cối. Thôi hưu về quê ở với bọn tớ đi". HC kể: "Bây giờ Phúc Yên cũng nhiều xe, nhưng không nhiều như HN. Nhớ hồi con cái đứa đi nước ngoài, đứa về HN học, ông xã tớ cũng đi suốt. Tối nào cũng đứng cửa ngóng ông ấy về. Đứng từ 9 giờ, cứ đếm đủ 100 xe máy đi qua trước cửa thì tắt đèn đi ngủ trước. Hôm nào nhiều xe thì 11 giờ là tròn trăm. Bây giờ mà đếm thì có mà chỉ 5 phút". Tôi hỏi đùa: Bây giờ vẫn đếm xe chờ chồng à? Chắc là không. Thời xe máy thưa thớt cùng với những chuyện sóng gió của vợ chồng HC đã qua rồi.
Nhà Thầy Thiết ở trong một ngõ hẻm của thị trấn Gia Lâm. Khi chúng tôi đến, cửa nhà đóng khóa. Bác láng giềng cởi mở báo cho biết:
- Hôm nay bác gái về Nam Định có việc, gọi đứa con gái ở cuối phố lên trông coi bố. Chẳng biết nó chạy đi đâu mà cửa khóa thế không biết. Thôi mời hai bác sang tạm nhà em chơi.
Đợi một lúc, bác hàng xóm khuyên:
-Hai bác mà đợi thì chẳng biết bao giờ nó về đâu, có khi đến tận trưa ấy. Em bảo này, 2 bác lên tầng 2 nhà em, trèo qua cửa ngách sang ban công là nhìn được vào giường chỗ ông ấy nằm.
Kể thì cũng hơi ái ngại, nhưng rồi 2 đứa cũng làm theo: Lên tầng 2, đi dọc theo ban công rồi chui sang ban công nhà Thầy. Hóa ra đây là giải pháp được sử dụng nhiều lần rồi. Bà láng giềng mở cánh cửa số ban công nhà thầy, gọi:
- Ông Thiết ơi, có học sinh đến thăm ông này.
Giường thầy nằm sát ngay cửa sổ. Thầy đang nằm xem TV. Nghe gọi, Thầy quay cổ nhìn ra. Sau thoáng ngơ ngác, nhận ra tôi, thầy ua ua, ua ua, nhưng không có ai phiên dịch. Thò tay qua cửa số cũng không đến được chỗ thầy nằm. Hai đứa chào thầy, chúc thầy. Thầy ua ua trả lời. Bên trong, bên ngoài nước mắt đầm đìa, một lúc rồi HC bảo tôi: "Chào thầy rồi về thôi, chứ đứng khóc thế này thì khổ cả Thầy, cả Trò". Hai đứa loay hoay tìm được sợi dây, buộc lẵng hoa lên khung sắt cửa sổ, vẫy vẫy Thầy rồi chui qua cửa ngách về ban công nhà bác láng giềng. Nghe tiếng bác láng giềng nói với trên gác 3 xuống: "Hai bác cứ xuống, rồi khép cổng giúp em. Em đang dở tay tý".
Đấy mới là nửa ngày. Buổi chiều ra quán càphê ngồi nhâm nhi chuyện cũ với TTNL và Tralientay, rồi thông luôn sang bia bọt ồn ào lính ở 19C Ngọc Hà và tối về xem ta đá bóng thua Indo. Một ngày hiếm hoi ăm ắp cảm xúc.
Dilber MC Theme by HarzeM