Đánh giá về xe tăng
Nói một cách trung thực, đưa ra đánh giá cho xe tăng T-72 một cách tương đối với bất kỳ xe tăng hiện đại nào, rất không đơn giản. Rất ít thời gian đã trôi qua từ thời điểm chế tạo nó, rất nhiều những vấn đề còn là sự bí mật. Các xe tăng T-72 nằm trong binh chủng, ở “Xưởng rắp ráp toa xe Ural”, nơi những người đã chế tạo ra chúng còn đang làm việc, những lính tăng đang phục vụ trong lực lượng vũ trang (Nga) đang khai thác sử dụng loại xe tăng này, và cuối cùng, trên các địa điểm khác nhau trên đất nước Nga, có hàng chục nghìn người đang sống trong những khoảng thời gian khác nhau có liên quan trực tiếp tới T-72. Bọn họ, theo cách nhìn chủ quan của mình đối với xe tăng này hoàn toàn trái ngược. Đây là vấn đề hoàn toàn bình thường, bởi vì ngay chính tác giả cũng có cái nhìn riêng theo câu hỏi mang tính nghiên cứu. Không chối cãi và không có kỳ vọng và sự thật ở cấp cuối cùng. Dẫn chứng này, rằng tác giả không đụng chạm vào xe tăng T-72 trong quá trình khai thác sử dụng trong binh chủng, và hơn nữa, không đánh giá dòng xe này theo cách, một chiều – đương nhiên là dấu “-“, với mặt khác – một cách vô điều kiện là dấu “+”. Một cách rõ ràng, những người chuyên nghiệp thường xác định và bảo vệ quan điểm của mình. Tuy nhiên, 30 năm kinh nghiệm nghiên cứu lịch sử lắp xe tăng và bằng lái xe – kỹ thuật viên đã mang lại khả năng đánh giá xe tăng T-72 như một dòng xe (có sự phối hợp giữa các thiết bị và tổ hợp máy móc) một cách đầy đủ và các giải pháp kỹ thuật thiết kế riêng. Cùng với đó, cần nhớ, rằng đưa ra đánh giá chủ quan ít hay nhiều hơn chỉ có thể dựa vào thời gian. Nhưng lịch sử thiết kế xe tăng theo so sánh chỉ như một cô gái trẻ nếu đứng cạnh ví dụ như lịch sử pháo binh và đóng tàu. Một vài chục năm – đây không phải là thời hạn! Xe tăng T-34 được chế tạo cách đây không dưới 70 năm, còn tất cả chúng ta, hiện nay chỉ bằng sự nỗ lực lớn tiếp cận với đánh giá chủ quan của xe tăng này. Tuy nhiên, sẽ quay lại với T-72, chúng ta sẽ thử phân tích.
Trong tài liệu trong nước thường xuyên bắt gặp khá đầy đủ cái nhìn về vấn đề, rằng sự xuất hiện của T-72 là nhờ T-64. Từ một phía, một cách tất nhiên, sự xuất hiện của toàn bộ các xe tăng nội địa trong 40 năm sau cùng đều liên quan đến T-64. Một cách rõ ràng, trên T-64 là xe tăng cơ sở, còn T-72 và T-80, nói nghiêm túc, là các phiên bản phát triển của thiết kế T-64. Tuy nhiên, nếu khẳng định rằng nếu không có T-64 thì sẽ không có T-72 – điều này là không thể! Bởi vì đơn giản là chúng khác nhau.
Nhắc lại rằng, ở đâu đó vào năm 1965, từ chu kỳ chính trị của đất nước đã xuất hiện D.F.Ustinov - người ủng hộ chính cho T-64. Có thể nói với sự chắc chắn đáng tin cậy rằng, không có sự giải phóng áp lực của ông, xe tăng đã không được tiếp nhận. Và để phòng xa, phải xem xét nghiêm túc những phiên bản khác nhau. Còn lần này chỉ có một: “Xưởng toa xe Ural” và “công trình 167M” của xưởng – xe tăng thực sự giống T-72 theo các tính năng kỹ chiến thuật, nhưng đây được đánh giá là con đường “tiến hóa” chứ không phải là “cách mạng”. Nhưng gọi nó là T-62B hay là T-67? Và tại sao, chi phí lại ít hơn rất nhiều?