Lịch sử Quân sự Việt Nam

 
        - Tên sách : Hiroshima trong cơn ác mộng

        - Tác giả : Michihiko Hachiya
                        Thiếu Mai dịch

        - Nhà xuất bản Lá Bối

        - Năm xuất bản : 1966

        - Số hóa : Giangtvx

        Giữa khoảng bệnh viện Hồng Thập tự và Trung tâm thành phố, tôi không thấy gì nữa vì hết thảy đều biến ra tro cả rồi. Tôi trông thấy những đoàn xe điện bị ngừng lại ở Kawaga-Cho và Kamyia-Cho. Những đoàn xe ấy còn chứa nhiều hành khách ngồi xếp hàng 12 người trên mỗi tấm ghế dài. Người họ đều đen kịt vì nám cháy. Tôi lại trông thấy những hồ chứa nước đầy nghẹt những xác chết. Trông họ như những ngươi đã bị luộc chín. Ở một trong những hồ ấy, tôi thấy một người đàn ông còn sống, mặc dầu đã bị phổng một cách khủng khiếp. Anh ta ngồi xổm bên cạnh một xác chết và đang chậm chạp uống cái chất nước lẫn lộn những máu và thịt người ấy. (trang 47)

        Bác sĩ Hachiya bắt đầu viết thiên nhật ký này mà không hề có ý định một ngày kia sẽ cho nó ra mắt độc giả. Bời vậy, ông thấy rằng việc mô tả ngôi bệnh viện — đã dược dùng làm khung cảnh để ông nhắc tới luôn — hoặc nói kỹ đến các nhân viên trong bệnh viện ấy —- mà họ đều là vai chánh —  không ích lợi gì.

        Bệnh viện Giao Thông ở Hiroshima có nhiệm vụ săn sóc, riêng trong khu vực ấy, những nhân viên của Bộ Giao Thông ; Bộ này phụ trách việc liên lạc về ngành điện tín, điện thoại và bưu vụ ở khắp nước Nhật Bản.

        Hiroshima là một tỉnh và dân số có trên 500.000 người. Do đó, bệnh viện Giao Thông đã là một cơ quan rất trọng yếu. Ban nhân viên điều khiển bệnh viện này có ước trên hai chục người và có 125 chỗ nằm. Tuy nhiên, con số trên đây không thề ước lượng được phạm vi hoạt động lớn lao của nó, bởi lẽ ở Nhật, số người ở ngoài đến xin chữa bệnh thường thường vẫn nhiều hơn số người được nằm điều trị tại bệnh viện.

        Bệnh viện ở gần bên văn phòng Bộ Giao Thông. Tất cả haỉ cơ sở này được xây dựng bằng xi măng cốt sắt rất kiên cố. Sau cuộc thả bom, văn phòng ấy được biến thành một chi nhánh của bệnh viện. Cả hai cùng ở cách xa 1.500 thước nơi trung tâm cuộc thả bom, ngay chỗ địa giới phía đông bắc của một khu vực quân sự rộng lớn và khu vực này đã bị hoàn toàn tiêu diệt.

        Nhà của Bác sĩ Hachiya ở cách bệnh viện vài trăm thước. Kể từ ngày chiến tranh phát khởi Hiroshima chưa từng bị bom tàn phá lần nào. Nhưng mấy tháng trước hồi tháng 8 năm 1945, đề phòng những cuộc tấn công bất ngờ của không quân địch, nhà cầm quyền quân sự đã tản bớt một phần binh lực. Và họ đã ra lệnh triệt hạ hàng ngàn ngôi nhà, biến thành những giải đất trống, để hỏa hoạn khỏi lan tràn một khi biến cố xảy ra.

        Tiếp theo những biện pháp nói trên, Bs Hachiya cũng bắt đầu làm phận sự của riêng mình là cho các bệnh nhân tản cư đi hết.

        Dưới đây là danh sách (theo thứ tự A.B,C...) những nhân viên trong bệnh viện Giao Thông và một số người khác nữa thường được ông nhắc tới trong thiên nhật ký này:

        Bs AKIYAMA : Trưởng phòng Sản khoa và Phụ Khoa.

        Bs FUJII   : Trường phòng Nha Khoa.

        Bs HACHIYA : Giám đốc Bệnh viện và tác giả thiên nhật ký này.

        Bs HANAOKA : Trường phòng Nội Khoa.

        Bs HARADA : Dược sĩ.

        Cô HINADA : Y tá.

        Bs HINOI   : Trưởng phòng Bào Chế.

        Ô. IGUCHI   : Tài xè của Bộ Giao Thông.

        Ô. IMACHI   : Nhân viên Hành chánh, có lúc tạm thời phụ trách chức vụ cai quản nhà bếp.

        Ô. ISONO   : Trường khu Giao Thông tại Hiroshima, thay thế Ô.Yoshida.

        Cô KADO   : Y tá riêng của Bs Hachiya

        Bs KATSƯBÉ   : Trưởng phòng Giải phẫu.

        Bs KITAJIMA   : Trường ty Vệ sinh ở Hiroshima.

        Ô. KITAO   : Nhân viên hành chánh.

        Bs KOYAMA   : Phó Giám đốc Bệnh viện kiêm Trưởng phòng Nhãn Khoa.

        Ô. MIZOGUCHI : Nhân viên văn phòng kiêm chức vụ trưởng ban tiếp tế kiểm soát thực phẩm và quản lý bệnh viện. Ông lại cũng phụ trách cả việc ngoại giao nữa.

        Bs MORISUGI : Y sĩ chuyên khoa về ngành nội thương.

        Ô. OKAMOTO : Trưởng khu miền Tây của Bộ Giao Thông.

        Bs OKƯRA : Y sĩ Nha Khoa.

        Bà SAEKI : Được xếp ngạch nhân viên gác cổng, nhưng như vậy là không công bằng cho bà ta. Chồng và ba đứa con trai của bà ta đều chết vì chiến tranh cả. Bà có một thân hình lực lưỡng và một tâm hồn cứng rắn, đã quen với sự đau thương và những nỗi gay cấn của cuộc đời. Bà đã là người bạn thiết, vị cố vấn, vị phát ngôn viên và là một bà mẹ hiến của toàn thể nhân viên bệnh nhân và cho đến cả khách khứa của bệnh viện nữa. Bà vẫn thường được mọi người nhắc tới với cái tên thân mật «BABA-SAN » có nghĩa ỉà « Bà già hiền hậu » hay « Bà nội ».

        Ô. SASAKI   : Một người hàng xóm, bạn thiết của Bs Hachiya.

        Bs SASADA   :   Trưởng phòng Nhi Khoa.

        Ô. SERA   :   Trưởng ty Thương vụ.

        Ô. SHIOTA   :   Nhân viên Ty Thuơng vụ.

        Cô SUSƯKIDA   :   Y tá trưởng.

        Cô TAKAO   :   Y tá phòng Giải phẫu, đặc biệt phụ trách bên Bs Katsubé.

        Bs TAMAGAWA : Giáo sư Giải phẫu và Bệnh lý học tại Y Khoa Đại Học Đường Hiroshima.

        Ô. USHIO   : Giám đốc Tổng Cục.

        Bà YAEKO-SAN : Vợ của Bs Hachiya.

        Cô YAMA   : Y tá trưỏmg phòng Giải phẫu.

        Ô. YAMAZAKI : Nhân viên phụ trách việc hỏa thiêu xác chết.

        Bà YOSHIDA : Vợ của ông Cựu Trưởng khu Giao thông tại Hiroshima.

 

        Trời hãy còn sớm lắm ! Binh minh xuất hiện trong một bầu trời tĩnh mịch huy hoàng dưới ánh thái dương sán lạn. Những đám lá cây, phản chiếu ánh mặt trời không điểm qua một gợn mây, hợp thành một khung cảnh tương phản nhưng vẫn dịu dàng, — với những bóng râm mát trong, vườn nhà tôi.

        Tôi buông tầm mắt nhìn về phương Nam qua những khung cửa mở rộng trước nhà. Bận một cái quần cụt và cái áo lót mình, tôi nằm ruỗi thẳng trên sàn nhà vì đang mỏi mệt sau một đêm không ngủ.

        Đêm qua là phiên tôi phải đi gác ở bệnh viện vì tôi đã gia nhập «đoàn cứu thương» thường trực đề phòng những cuộc tấn công bất ngờ của không quân địch. Thốt nhiên, một ánh chớp sáng lòa khiến tôi giật mình sửng sốt..., rồi lại một ánh chớp nữa !

        Thật là một sự kinh khủng phi thường đã ghi sâu hẳn vào ký ức của tôi !

        Tôi nhớ rõ ràng đã trông thấy ngọn lửa rung động trong chiếc đèn lồng bằng đá ở cuổi vườn và tôi đã bâng khuâng tự hỏi : không biết luồng chớp đó có phải là ánh sáng của chất magnesium hay là do đèn ở chuyến xe điện vừa chạy qua chiếu ra, cách đây không xa ? Những bóng mát dịu trong vườn bỗng biến hẳn đi. Khung cảnh cách đây một phút đang rực rỡ huy hoàng nay đột nhiên tối tăm u ám.

        Tôi cố hết sức định thân mới nhận ra được cái cột gỗ ở góc nhà qua những đám bụi đang bốc lên mù mịt bởi một trận gió phũ phàng. Cái cột đó cứ ngã dần xuống và mái nhà rung rinh, trông rất ghê rợn.

        Thúc đầy bởi một phản ứng mãnh liệt, tôi toan chạy trốn ; song, những đống gạch ngói vụn đã chắn mất lối đi. Tuy nhiên, tôi cũng đi lần lần ra tới ngoài hiên và chạy xuống vườn. Tới đó, tôi bỗng đứng sững lại vì cảm thấy một sự mệt nhọc lạ thường. Và tôi đã vô cùng khiếp đảm khi nhận thấy toàn thân tôi trần truồng như con nhộng. Thật là kỳ dị ! Cái quần cụt và cái áo lót mình của tôi đã biến đi đâu mất cả rồi ? Việc gì đã xảy ra ở đây thế này ? Tất cả bên sườn phía tay mặt của tôi đều hiện ra những vết cắt sâu hoắm và máu chảy đầm đìa. Một mảnh gỗ lớn ghim sâu trong một vết thương chảy máu ở đùi bên tay mặt và một chất nước êm ấm bỗng ứa ra ở trong miệng tôi. Sờ tay lên má, tôi thấy nó bị rách và môi dưới bị mất hết một nửa đã xệ hẳn xuống. Một mảnh thủy tinh dài ghim vào cổ tôi. Tôi bình tĩnh rút nó ra và để lên lòng bàn tay đẫm máu mà ngắm nghía với thái độ thản nhiên của một kẻ ngây dại trước sự xúc động quá mạnh ấy.

        Vợ tôi đâu mất rồi ?

        Thốt nhiên, tôi khủng khiếp và kêu gọi rầm lên ;

        — Yaeko-San ! Yaeko-San ! Mình ở đâu?

        Một giòng máu chảy tuôn ra ở cổ tôi. Cuống

        họng tôi cũng bị cắt đứt hay sao thế này ? Máu trong người tôi chảy ra cho đến chết ư ?

        Tinh thần rối loạn tôi lại kêu gào :

        — Trời ơi, đây là một trái bom nặng hàng năm trăm tấn !... Yaeko San, mình ở đâu ?... Một trái bom năm trăm tấn vừa rớt xuống đây...

        Yaeko-San, vợ tôi, đang ngồi bó gổi giữa đống gạch ngói vụn trong ngôi nhà của chúng tôi. Mặt nàng xanh xao ngơ ngác, quần áo rách tả tơi và đầy những vết máu đã đông lại. Tôi yên tâm khi trông thấy nàng ; lúc đó, đã bớt kinh khủng, tôi cố hết sức trấn tĩnh vợ tôi cho nàng đỡ sợ.

        Tôi nói :

        — Mình đừng sợ. Việc cốt yếu là chúng mình phải đi thật mau ra khỏi chốn này.

        Nàng gật đầu ưng thuận và tôi ra dấu cho nàng đi theo tôi. Chúng tôi đi tắt qua nhà hàng xóm để chạy ra đường. Chúng tôi chạy thật nhanh, bước chân loạng choạng, thỉnh thoảng ngã xuống rồi lại đứng lên và cắm cổ chạy cho tới khi chân tôi vấp phải một vật gì mềm nhũn và ngã sóng xoàỉ xuống giữa đường. Khi đứng lên, tôi thấy tôi đã bước lên một cái đầu người.

        Run sợ, tôi liền năn nỉ :

        — Ôi chao ! tha lỗi cho tôi, ông ơi ! Xin tha lỗi cho tôi.

        Không một tiếng trả lời : thì ra người ấy đã chết ! Cái đầu ấy là của một viên sĩ quan trẻ tuổi, thân mình ông ta ở cách đấy mấy bước, bị mắc kẹt dưới một bức hàng rào nặng bằng gang vừa đổ sập xuống.

        Chúng tôi cứ đứng sững đó cho tói lúc thấy một ngôi nhà trước mặt bắt đầu rung rinh và đổ sập, xuống. Tức thì mấy giây sau, ngôi nhà riêng của chúng tôi cũng chuyển động rồi đổ xuống làm bụi bốc lên mù mịt. Xung quanh chúng tôi, có biết bao nhiêu ngôi nhà khác sập đổ hoặc bay bổng lên. Từ những đống gỗ gạch vụn nát nổi lên những ngọn lửa dữ dội tung tóe và lan dần ra trước một ngọn gió mỗi phút một thêm cuồng bạo. Lần lần, tôi nhận thấy rằng chúng tôi không thể đứng mãi ngoài phố như vậy được và chúng tôi đi về phía bệnh viện.

        Nhà của chúng tôi bị hoàn toàn tiêu diệt ; chúng tôi đều bị thương và cần sự săn sóc. Hơn nữa, tôi còn có phận sự phải ở liền bên những bạn cộng sự của tôi. Ý nghĩ sau cùng này thật là buồn thảm : bị thương tích thế này, tôi còn giúp ích gỉ cho ai được nữa ?

        Chúng tôi bắt đầu đi, nhưng mới được vài chục bước, tôi phải ngừng lại nữa. Như người hụt hơi, trái tim tôi đập mạnh như sắp đứt ra và hai chân tôi đờ hẳn ra vì mệt nhọc. Tôi khát vô tả và năn nỉ Yaeko-San đi tìm cho tôi chút nước, nhưng nàng đã không kiếm ra được một giọt nào. Một lát sau, sức khỏe phục hồi, chúng tôi lại có thể lên đường. Tôi vẫn trần truồng như con nhộng ; vậy mà lúc đó tôi chẳng biết hổ thẹn là gì cả.

        Khi rẽ vào một góc phố, chúng tôi gặp một người lính đứng sững ở giữa đường. Trông hắn có vẻ ngây ngô, trên vai choàng mệt tấm khăn rửa mặt. Tôi hỏi xin hắn tấm khăn đó để che bớt thân thể thì hắn liền đưa cho ngay nhưng vẫn không nói một lời nào. Đi được một quãng, tôi vô ý làm rơi mất tấm khăn và Yaeko-San phải cởi chiếc áo mỏng khoác ngoài để quấn quanh mình tôi vậy .

        Chúng tôi chậm chạp tiến dần về phía bệnh viện. Bỗng nhiên, hai ống chân tôi bị cứng ra, vì máu đọng khô lại, và hầu như không mang nổi người tôi nữa. Tôi đã kiệt lực và không buồn cất bước.

        Tôi bảo vợ tôi, lúc đó cũng đang bị trọng thương như tôi :

        — Mình đi trước đi !

        Thoạt tiên, nàng không chịu bỏ tôi mà đi. Nhưng, bây giờ không phải là lúc lưỡng lự nữa: nàng cần phải đi trước để tìm một người tới cứu tôi. Yaeko-San cúi xuống nhìn tôi. Rồi, không nói một lời, nàng tất tả chạy về phía bệnh viện. Chạy được chừng năm chục thước, nàng ngoảnh lại vẫy tôi rồi lại tiến bước đi. Nàng đã khuất dạng trước mắt tôi, ngăn cách bởi một đám sương mù.

        Bây giờ thì trời đã tối hẳn ! Xa cách Yaeko- San, tôi cảm thấy mình bị chìm đắm trong cảnh hoàn toàn cô độc.

        Có lẽ tôi đã bị ngất đi trong lúc nằm quằn quại ở bên đường. Sở dĩ phỏng đoán như vậy vì tôi bỗng nhận thấy vết thương ở đùi tôi lại bật ra và máu lại bắt đầu chảy. Tôi bịt tay lên vết thương và một lát sau, máu ngừng chảy khiến tôi cảm thấy dễ chịu.

        Tôi có thể tiếp tục lên đường được không ? Hãy cứ thử xem sao. Tất cả đều chỉ là một cơn ác mộng : những vết thương đẫm máu, bầu trời tăm tối nặng nề và con đường dài trước mắt tôi ! Tuy những cử động đều chậm chạp lúng túng, nhưng khối óc của tôi vẫn còn minh mẫn như thường.

        Sau một hồi khá lâu, tôi đi tới một khu đất trống. Trong khoảng tối lờ mờ, tôi đã nhận ra được cái bóng đen của Bộ Giao Thông, một toà nhà đồ sộ bằng xi măng cốt sắt mà ở phía sau đó là ngôi bệnh viện. Tôi lấy lại được chút can đảm vì biết rằng bây giờ thế nào cũng có người trông thấy tôi và bất hạnh, nếu tôi có chết thì chắc chắn sẽ có người lo việc tống táng cho tôi.

        Tôi ngồi nghỉ một lúc. Cảnh vật xung quanh tôi đã lần lần hiện ra rõ rệt. Tôi thấy những bóng người qua lại ở trước mắt y như một đoàn ma quỷ. Trong bọn họ, có một số người tỏ vẻ đau đớn lắm thì phải : họ dơ những cánh tay ra đàng trước hoặc để tay buông lủng lẳng coi rất đáng thương. Những bóng người ấy khiến tôi vô cùng phiền não cho tới khi tôi hiểu ra rằng họ đều là những nạn nhân của mấy đám cháy vừa qua.

        Một người đàn bà khỏa thân bồng một đứa con nhỏ trên tay, lặng lẽ đi trong đám sương mù. Cảnh tượng ấy đã khiến tôi phải ngoảnh mặt đi và phân vân suy nghĩ : có lẽ mẹ con mụ này vừa đi tắm về chăng ? Nhưng, liền ngay lúc đó, tôi lại trông thấy một người đàn ông cũng trần truồng.. như con nhộng. Thế là tôi chợt hiểu ra rằng họ cũng đều trải qua một cuộc phiêu lưu rùng rợn như tôi : một cái gì huyền bí đã lột hết cả quần áo của chúng tôi đi rồi !

        Một bà lão già vừa ngã gục bên cạnh tôi ; mặt bà ta có rúm lại bởi đau đớn, nhưng bà không thốt ra một tiếng nào cả.

        Tất cả mọi người xung quanh tôi đều chung một trạng thái như nhau : họ giống như những hình ma bóng quỷ vì họ chỉ cử động trong sự hoàn toàn câm lặng. Những người nào có sức đều chậm chạp tiến về phía bệnh viện. Tôi gia nhập đoàn người sầu não đó sau khi đã vãn hồi được chút sức khoẻ và chúng tôi đã đi tới trước hàng rào của Bộ Giao Thông. Tới đây, tôi thấy lại khung cảnh và những bộ mặt quen thuộc thường ngày. Tôi đã thấy các ông Iguchi, Yoshihiro và ông bạn già Sera, Trưởng Ty Thương Mại. Tất cả những người này đều hấp tấp chạy lại với tôi. Nhưng, sự vui mừng trên mặt họ đã biến đổi khi thấy tôi bị thương trầm trọng như vậy. Riêng phần tôi thì tôi rất sung sướng khi lại gặp họ để cùng họ chia sẻ những nỗi đau thương trong khi hoạn nạn này.

        Không để phí thì giờ trao đổi những lễ nghĩa xã giao và chỉ bằng một cái giơ tay, họ đã đặt tôi nằm trên chiếc cáng và khiêng tôi vào văn phòng Bộ Giao Thông, mặc dầu tôi đã hết sức chối từ vì còn đủ sức để tự đi vào được.

        Sau này, tôi mới được biết rằng bệnh viện đã chật ních những người nên văn phòng Bộ Giao Thông đã được biến thành một bệnh viện phụ thuộc. Trong các gian phòng và ngoài hiên đều đầy những người bị thươngmà trong số đó tôi đã nhận được mấy người hàng xóm.

        Các bạn tôi nhấc chiếc cáng chở tôi lên và đưa qua khung một cửa sổ mở sẵn vào gian phòng của người gác cổng vừa được dùng làm phòng cứu thương. Khắp gian phòng đều bừa bãi lung tung. Những gạch ngói vỡ, những đồ gỗ gãy nát và đủ các thứ vụn vặt rải rác trên mặt đất. Các bức tường đều rạn nứt hết. Một khuôn cửa sổ làm bằng thép dày đã bị vặn đi như một tàu lá và rời hẳn một nửa ra khỏi chiếc xà ngang.

        Thật là thảm đạm !

        Rồi, tôi đã hết sức ngạc nhiên khi thấy lần lượt hiện ra : cô Kado, y tá riêng của tôi — Ô. Mizoguchi, và bà Saeki.

        Cô Kado bắt đầu ngay công việc xem xét những vết thương của tôi và... cô không nói năng gì cả. Mà tất cả những người kia, cũng không ai nói năng gì cả. Tôi hỏi xin một cái áo sơ mi và một cái quần ngủ. Họ liền đưa ngay cho tôi những thứ đó và cũng vẫn chẳng nói năng gì với tôi.

        Ồ, lạ quá ! Tại sao hết thảy mọi người đều im lặng thể này !

        Cô Kado đã khám xét xong và một lúc sau, ngực tôi nóng ran lên như lửa. Cô bắt đầu xức cồn pha i ốt lên những vết thương của tôi, mặc dầu tôi đã hết sức van nài, cô cũng không thôi. 

        Tôi đành nghiến răng chịu đau đớn và trong khi đó, tôi lơ đãng nhìn xem cảnh vật bên ngoài.

        Bệnh viện đứng ngay phía trước cửa sổ chỗ tôi nằm. Tôi có thể nhìn thấy rõ ràng một phần mái ngói và căn phòng « điều dưỡng bằng ánh mặt trời» ở tầng lầu thứ ba. Tôi mải ngước nhln về phía ấy, hầu như quên hết rát bỏng ở các vết thương.

        Bỗng, những làn khói nặng nề bốc lên từ những khung cửa sổ phòng điều dưỡng nói trên. Tôi kinh khủng hô hoán :

        — Cháy ! Cháy ! Bệnh viện cháy !

        Các bạn tôi vội ngẩng nhìn về phía đó. Đúng rồi ! Rõ ràng bệnh viện đang làm mồi cho thần hỏa rồi !

        Chỉ trong chớp mắt, còi báo động nổi lên những hồi rùng rợn và ai nấy đều cất tiếng hô hoán vang trời. Tiểng kêu the thé của Ô. Sera át cả tiếng mọi người ở trong phòng. Và đây là lân đầu tiên tôi được nghe tiếng người nói, kể từ lúc tôi ngộ nạn. Bầu không khí yên lặng đã bị tan vỡ. Tôi có cảm tưởng như bị đưa vào một trại những người điên.

        Tôi nhớ rằng Bs Sasada, Trưởng phòng Nhi Khoa, đã cúi xuống để trấn tĩnh tôi, nhưng tôi phải cố gắng hết sức mới hơi nghe rõ tiếng ông ta giữa bao nhiêu tiếng huyên náo ở xung quanh.

        Lần lần, tôi nhận được tiếng Bs Hinoi rồi tiếng Bs Koyama. Hai người này đều kêu gào thúc giục tản cư tất cả mọi người ra khỏi bệnh viện ngay tức khắc : họ nỗ lực kêu gào chẳng khác chi gọi những người hấp hối lai tỉnh vậy.

        Tất cả bầu trời đều sáng rực vì ánh lửa. Liền đó là tới phiên văn phòng Bộ Giao Thông cũng bị đe dọa ; Ô. Sera hạ lệnh tản cư ngay. Chiếc cáng của tôi được khiêng ngay ra khu vườn ở phía sau Bộ và đặt dưới bóng một cây anh đào. Những người bị thương khác được cáng đi hoặc đích thân lần ra ngoài bãi cỏ. Chỉ trong giây lát, tất cả khu vườn đều chật ních những người và chỉ có những người bị thương nặng mới được có chỗ nằm hẳn hoi. Không một ai nói năng gì; thỉnh thoảng bầu không khí buồn tẻ lại bị khua động bởi những tiếng rên rỉ thảm thiết. Hết thảy đều nóng lòng chờ đợi mà người ta cũng chẳng biết là chờ đợi gì nữa. Có lẽ chờ đợi ngày tận thế chăng ?

        Bầu trời đầy những làn khói đen cuồn cuộn và những đốm lửa đỏ tung bay. Ngọn lửa mỗi lúc một lớn thêm khiến nhiệt độ cao vọt hẳn lên. Gió thổi mỗi lúc càng thêm mãnh liệt khiến những tấm kẽm lợp mái nhà đều bật tung hẳn ra và bay vun vút lên không trung. Những rui nhà bị cháy gãy răng rắc và rơi tung xuống, sáng loáng như những con chim lửa.

        Trong khi tôi đang cố gắng trấn áp ngọn lửa ở quanh mình thì một thanh gỗ cháy rơi xuống trúng mắt cá chân. Tôi vội luống cuống dơ tay hất mạnh ra để khỏi bị chết thiêu.

        Văn phòng Bộ Giao Thông đã bắt đầu bén lửa. Tất cả các khung cửa sổ đều lần lượt biến thành những khung lửa sáng rực và chỉ một phút sau, cả tòa nhà kiên cố chỉ còn là một hỏa ngục với những tiếng ù ù và răng rắc ghê rợn. Gió nóng bỏng hú lên ở khắp xung quanh bốc tro bụi tạt vào mắt mũi chúng tôi. Thật là kinh khủng ! Miệng chúng tôi khô queo hẳn lại, cổ họng nóng rát vì hơi khói cay sè lùa vào trong phổi. Chúng tôi quyết định phải rời Bộ Giao Thông để khỏi bị chết ngạt. Nhưng ngay lúc đó khu nhà bằng gỗ ở cuối vườn cũng bị lửa lan tràn tới và bắt đầu cháy ngùn ngụt như những bó đuốc.

        Ngọn lửa mỗi phút một thêm cuồng bạo khiến chúng tôi khiểp đảm vội tìm đường rời ngay khỏi khu vườn đó. Người nào còn sức thì mạnh ai nấy cắm đầu chạy trốn ; còn thì đều bị cháy thành than cả. Nếu không có những người bạn tận tâm cứu cấp thì tôi cũng đã gục ngay xuống đó rồi ; họ đã tới kịp để cướp tôi ra khỏi tay Tử Thần một lần nữa. Họ lại hấp tấp khiêng chiếc cáng chở tôi ra tới tận cổng chính của Bộ Giao Thông. Một toán nhỏ những người bị thương đã tề tựu ở đó rồi. Và tôi đã được gặp vợ tôi. Bs Sasada và cô Kado cũng chạy đến với tôi ngay.

        Lửa cháy ở khắp mọi phía trong khi cơn giông tố phũ phàng nổi lên giúp cho ngọn lửa lan tràn hết ngôi nhà này đến ngôi nhà khác. Tức thì chúng tội lại bị bao vây bởi lửa ; khoảnh đất mà chúng tôi đang ẩn tránh ở trước Bộ Giao Thông đã thành ra một biển lửa mông mênh.

        Mặc đầu bị sức lửa nóng hành hạ, tôi cũng vẫn run như cày sấy. Trống ngực tôi đập liên hồi ; tất cả mọi vật đều như quay cuồng ở trước mắt tôi.

        Tôi yếu đuối rên rỉ ;

        — « Kurushii !» (Thế là hết cả !).

        Tôi bỗng nghe văng vẳng những tiếng nói nghẹn ngào ở bên tai : hình như tiểng nói đó đang từ phương xa vọng lại.

        Những tiếng lại gần và trở nên rõ rệt. Tôi liền mở mắt ra : Bs Sasada đang thăm mạch cho tôi và cô Kado cũng đang tiêm thuốc cho tôi nữa. Việc gì đã xảy ra thế này ? Thì ra tôi đã ngất đi và đã dần dần hồi tỉnh lại.

        Những hạt mưa nặng nề bắt đầu rơi xuống. Tất cả chúng tôi đều hi vọng một trận bão xuất hiện để dập tắt hết những ngọn lửa vô tình và tàn khốc kia đi. Song, ngán thay ! những hạt mưa quý hóa ấy đã hiếm hoi quá, nó chỉ rơi xuống có một lúc là ngừng hẳn.

        Tầng lầu thứ nhất của Bộ Giao Thông chỉ còn là một cái lò than. Ngọn lửa lan rất nhanh về phía chúng tôi đang tạm trú. Lúc đó, tôi không còn đủ khả năng để nhận xẻt rõ tình trạng đang diễn ra nữa và tôi đã bất lực ở trước tình thế nguy nan đó.

        Chiếc xà ngang bằng sắt ở một cái cửa sổ đã bị bật ra và rơi xuống ngay phía sau lưng chúng tôi với một tiếng « ầm » dữ dội. Một khối lửa vút bay xẹt qua bắt cháy ngay cái áo sơ mi của tôi đang mặc. Người ta vội múc nước dội lên người để cứu tôi.

        Từ phút ấy trở đi, tôi lại không biết việc gì đã xảy ra nữa.

        Bây giờ, tôi nhớ lại sự đau đớn vô tả do Bs Hinoi gây ra khi ông dựng tôi đứng dậy một cách đột ngột. Lúc đó, hình như có ai thúc đẩy hoặc lôi kéo một cách tàn nhẫn khiến tôi phẫn uất vô cùng vì những cực hình ấy.

        Thế là một lần nữa, các bạn tôi lại cứu cho tôi thoát chết !

        Từ một hầm trú ẩn, tôi thấy một cái đầu người nhô lên: đó là bà Saeki ! Bà dịu dàng nhủ tôi:

        — Hãy can đảm lên, thưa bác sĩ ! Tất cả phía Bắc thành phố đã hoàn toàn bị thiêu hủy rồi. Nhưng giờ phút này, chúng ta không còn gì đáng sợ nữa.

        Tôi rất cảm động trước những lời khuyên nhủ ấy và tưởng hình như mình đã là đứa con trai yêu dấu của bà Saeki rồi. Mà thật vậy, bà đã can đảm đè nén những sự đau đớn của chính mình để cố sức trấn tĩnh tôi trong cơn hoạn nạn này. Bà Saeki nói rất đúng : tất cả phía Bắc thành phố đã biến ra tro bụi cả rồi ! Trời đất vẫn âm thầm khiến tôi không thể phân biệt lúc đó là buổi trưa hay buổi tối nữa. Thời gian không còn ý nghĩa gì cả. Sự sống còn của tôi đây có thể là chỉ trong chốc lát mà cũng lại có thể kéo dài cả một kỉếp người vô vị này. Khói vẫn bốc lên nghi ngút ở tầng lầu thứ nhì của bệnh viện, nhưng lửa đã bị đàn áp hẳn rồi. Vả chăng, ở đó cũng không còn gì để có thể làm mồi cho thần hỏa được nữa. Tôi đã phỏng đoán và sau này tôi được biết rõ rằng tầng lầu thứ nhất của bệnh viện đã thoát nguy là nhờ sự tận tụy hi sinh cứu chữa của các bác sĩ Hinoi và Koyama.

        Trong các phố im lặng chỉ còn ngổn ngang những xác người chết. Những người này đã gục xuống trong khi kinh hoàng chạy trốn ; lại có những người nằm chết co quắp cả tứ chi như bị ném từ trên ngọn núi cao xuống,

        Hiroshima không còn là một nơi đô thành phồn thịnh nữa mà đã trở nên một bãi sa mạc mênh mông ngập tràn khói lửa. Toàn cõi phía đông và phía tây thành phố đã thành bình địa cả. Những trái núi ở nơi chân trời xa thẳm nay đã như dịch gần hẳn lại. Những rặng đồi ở Ushita và những cánh rừng ở Nigitsu tràn ngập sương mù và khói bụi.

        Hiroshima bé nhỏ nên thơ nay đã trở nên điêu tàn thảm hại ; không còn một ngôi nhà nào đứng vững ở trên mặt đất nữa !

        Gió lại nổi lên và bầu trời càng tối đen vì khói.

        Đột nhiên, tôi nghe tiếng ai kêu thất thanh : — Máy bay kìa ! Trời ơi, máy bay địch kìa ! Có thể thế được không ? Máy bay địch trở lại nữa ư ? Ở đây có còn gì để chúng phá hoại được nữa đâu ?

        Những ý nghĩ trên của tôi bị cắt đứt ngay phút ấy vi tôi vừa nghe nói đến một cái tên rất quen thuộc : một cô y-tá vừa cất tiếng gọi Bs Katsubé.

        Tức thì bà Saeki mừng rỡ reo lên :

        — Bác sĩ Katsubẻ ! Ồ, đúng phải ông ta rồi ! Bác sĩ Katsubẻ đã đến !

        Đúng phải Bs Katsubé, Trưởng phòng giải phẫu của chúng tôi. Nhưng, hình như ông không biết sự có mặt ở đây của chúng tôi nên đã rảo bước đi thẳng vào bệnh viện.

        Chúng tôi đã quên hẳn chuyện máy bay địch vì đã quá vui mừng sung sướng khi thấy Bs Katsubé còn sống và đã đến với chúng tôi.

        Không cho tôi kịp thì giờ thoái thác, các bạn tôi vội khiêng tôi vào trong bệnh viện. Quãng đường chỉ dài có độ vài trăm thước nhưng cũng đủ khiến tôi mệt lả vì bị lúc lắc.

        Tôi không quên được những phút kinh hoàng khi nằm trên mặt chiếc bàn cứng rắn để chịu những cực hình đau đớn trong lúc người ta bắt đầu công việc khâu lại những vết thương ở trên môi và mặt tôi. Cho tới khi Bs Katsubé vá lại hơn bốn chục vết thương khác ở khắp toàn thân tôi thì tôi không còn nhớ gì cả.

        Sau đó người ta chuyền tôi sang gian phòng bên cạnh.

        Tôi ngủ thiếp đi sau khi mặt trời đã lặn hẳn.

        Đêm qua, có lẽ tôi đã ngủ được rất nhiều bởi khi mở mắt ra, tôi thấy mặt trời đã lên cao lắm rồi. Ở phòng này, không có qua một cánh cửa hay tấm màn gió nào để ngăn cản ánh thái dương chói lòa ở trước mắt tôi cả. Bên tai tôi lại vang lên những tiếng rên la thảm thiệt của các nạn nhân. Tất cả bệnh viện đều không còn trật tự gì nữa.

        Trên mặt đất bừa bãi những gạch, ngói, gỗ, đá nát vụn và cả những đồ dùng về thuốc men nữa. Tường và trần nhà đều đầy những lỗ thủng và vết rạn nứt.

        Phần nhiều những vết xây xát ở trên thân thể chúng tôi đều do những mảnh kính gãy vụn gây nên. Còn những vết dài và sâu hoắm là do những mảnh sắt ở xà nhà bật ra và những vết dao do các vị bác sĩ giải phẫu để cứu chúng tôi,

        Một tủ đựng thuốc đồ nằm lăn kềnh bên cạnh cửa sổ. Một chiếc ghế dùng vào việc khám bệnh tai, mũi và họng bị gãy tan nát, Một cái đèn rọi gãy làm đôi nằm bơ vơ dưới đất, Khắp phòng đều bị đảo lộn, không bút nào tả xiết được.

        Bs Sasada, hôm qua vừa săn sóc tôi, nay đang nằm dài ở phía tay trái tôi đây, Thoạt tiên, tôi tưởng ông được vô sự ; ai ngờ, bây giờ tôi mới nhận thấy rằng ông cũng bị phỏng nặng, Bàn tay và cánh tay ông được băng bó kín cả và mặt ông sưng phù hẳn lên khiến tôi không thể nhận ra được. Duy nhờ có tiếng nói của ông nên tôi mới được biết.

        Vợ tôi nằm quằn quại ở phía tay mặt tôi, Mặt nàng được quét một lớp thuốc mỡ trắng xóa trông như một quái tượng, Cánh tay mặt của nàng bị đóng khung trong một chiếc máng. Cô Kado chỉ bị thương nhẹ, nằm giữa vợ tôi và tôi. Vậy mà cô đã săn sóc chúng tôi suốt một đêm qua.

        Thấy tôi thức giấc, vợ tôi ngoảnh lại bảo tôi:

        — Chiều hôm qua, trông anh có vẻ đau đớn nhiều quá.

        Cô Kado lên tiếng :

        — Đúng đấy, bác sĩ ạ, Tôi đã phải luôn luôn nghe ngóng từng hơi thở của ngài.

        Tôi nhận ra bà vợ của Bs Fujii, Bà ngồi yên như pho tượng trên chiếc ghế dài dựa mé tường. Mặt bà hiện rõ những nét âu sầu và thất vọng.

        Tôi quay lại hỏi cô Kado xem bà ta bị thương thế nào.

        Cô đáp :

        — Bà Fujii chỉ bị thương xoàng thôi. Nhưng đứa con nhỏ của bà vừa mới từ trần đêm hôm qua.

        — Bây giờ, Bs Fujii ở đâu ?

        — Đứa con gái lớn của ông bà ấy bị thất lạc nên ông phải đi tìm kiếm suốt từ chiều hôm qua và bây giờ vẫn chưa trở lại. Có lẽ ông còn đang đi lang thang trên những chỗ hoang tàn ấy.

        Bs Koyama đã vào hỏi thăm tình trạng sức khoẻ của chúng tôi. Đầu ông băng bó lù lù một đống và tay ông phải đeo lên cổ. Tôi đã ứa nước mắt khi trông thấy ông. Ông đã phải mổ xẻ cho người bịnh suốt một đêm qua. Mặc dầu đã kiệt sức, ông vẫn quên mình mà chỉ nghĩ đến người khác. Bs Katsubẻ và cô Takao — y tá phòng giải phẫu — cùng Bs Koyama đi thăm hết thảy các bệnh nhân. Người nào cũng có vẻ dữ tợn bởi những chiếc áo choàng dơ dáy và đầy vết máu.

        Tôi được biết rằng ô. Iguchi, tài xế của tôi, đã lắp một chiếc đèn cấp cứu vào một cái bình điện xe hơi. Nhờ vậy, các vị bác sĩ mới có thể  làm phận sự suốt đêm qua được. Và tới gần sáng, chiếc đèn cấp cứu duy nhất đó cũng bị tắt. Thấy tôi tỏ vẻ lo âu, Bs Koyama vội khuyên nhủ :

        — Đừng nên lo lắng gì cả. Rồi mọi việc đều sẽ xong xuôi hết bạn ạ.

        Bs Katsubé xem xét bệnh trạng và bắt mạch cho tôi rồi nói :

        — Bạn bị nhiều vết thương quá. Nhưng may những chỗ hiềm yếu đều không việc gì cả.

        Rồi, ông tả lại những vết thương của tôi và thuật cho tôi biết tôi đã được săn sóc thế nào. Tôi rất ngạc nhiên khi được biết một bên vai của tôi bị chém sâu hẳn xuống vì sự thực thì tôi không cảm thấy đau đớn gì cả.

        Vẻ lạc quân của Bs Katsubé trước tình trạng của tôi khiến tôi khỏe hẳn lên.

        Tôi hỏi Bs Koyama :

        — Trong bệnh viện có bao nhiêu người bị thương ?

        — Ước chừng 150 người. Đã có nhiều người trong số đó bị thiệt mạng rồi. Nhưng, rồi đây sẽ có nhiều người đến nữa khiến chúng tôi sẽ không biết phải đặt họ vào đâu. Không còn một chỗ nào để họ đặt chân nữa. Bệnh nhân nằm ngồn ngang khắp mọi nơi, kể cả trong buồng rửa mặt.

        Bs Katsubé đứng yên lặng một lúc rồi lắc đầu cất tiếng :

        — Hiện thời, có nửa tá người nằm chen chúc dưới gầm cầu thang và độ năm chục người nữa ở ngoài vườn bệnh viện.

        Rồi ông cùng Bs Koyama thảo luận hầu tìm những biện pháp để vãn hồi chút trật tự ở đây hoặc ít ra cũng để cho các lối ra vào được quang đãng. Phân nhiều các nạn nhân đã bị phỏng một cách ghê gớm; có người bị những vết thương khác rất nặng. Nhưng rút lại, ai nấy đều cùng bị trầm trọng như nhau cả. Có nhiều người đang đi ở giữa thành phố đúng lúc cuộc thả bom diễn ra. Họ đã chạy trốn nhưng chỉ có thể đi tới Bộ Giao Thông được thôi. Tới đây, họ đã ngã gục xuống vì kiệt sức. Có những người khác ở các miền lân cận đã tới xin cấp cứu. Họ nhận thấy rằng toà nhà kiên cố này vẫn đứng trơ trơ ở giữa cảnh tàn phá điêu linh kia đã là nơi trú ẩn duy nhất của họ rồi.

        Họ đã kéo nhau như nước chảy tới làm đông nghẹt hết cả ngôi bệnh viện. Không có một người bà con hay bạn hữu nào ở bên giường, cũng không có một ai để săn sóc miếng ăn thức uống cho họ¹. Để tình hình thêm nghiêm trọng, họ lại đã mắc thêm cả chứng nôn mửa và bệnh hạ lỵ. Những người bệnh nặng đã đại tiện và tiểu tiện ngay trên chỗ nằm. Người nào còn có sức đi được thì cố gắng đi ra phía ngoài bậc cửa để đại và tiểu tiện ngay ở đó. Kẻ ra người vào tấp nập cả ngày không tài nào tránh cho khỏi đạp phải những vật ô uế rải rác khắp nơi.

        Hết ngày này tới ngày khác, lối cổng chính vào bệnh viện lúc nào cũng nồng nặc lên những mùi hôi thối. Vậy mà không có cách gì để thay đổi được cái tình trạng ghê gớm đó cả vì lẽ ở đây không có chậu để người bệnh dùng; mà dù có chăng nữa thì cũng chẳng có ai là người mang đến giùm họ được.

        Khiêng những xác chết đem chôn là một việc rất dễ dàng. Song tẩy uế từ trong các phòng ra tới cổng bệnh viện lại là cả một vấn đề nan giải.

        Những người bị phỏng đã đáng thương hơn hết vì da người họ dần dần tróc hẳn ra đề phơi những vết thương đỏ lòm dưới ánh nắng mặt trời và những bụi bậm dơ bẩn.

        Đó là cái cảnh mà những nạn nhân bị đầy ải trong bao nỗi đau đớn xót xa ! Chỉ nghĩ đến cái cảnh ấy không thôi cũng đủ khiến ta phải rùng mình ghê sợ. Nhưng, biết làm thế nào bây giờ ? Nằm quằn quại dưới đất, tôi lắng tai nghe các vị thầy thuốc đang bàn tán với nhau về những hiểm họa khác rất có thể xảy ra trong tình trạng này.

        Có những chi tiết khiến bạn phải dựng ngược tóc lên vỉ kinh khủng!

        Tôi hỏi Bs Katsubé :

        — Bao giờ tôi có thể đậy được? Tôi rất muốn giúp đỡ bạn...

        — Bạn không thể dậy được trước khi các vết thương hàn khẩu tức là không thể trước một tuần lễ.

        Nói dứt lời, ông đi sang phòng bên cạnh, đề mặc tôi với những tư tưởng của tôi.

        Tôi không bị cô độc lâu. Các vị bác sĩ trong bệnh viện đã lần lượt vào thăm để ngỏ lời chia buồn với tôi ; họ đã biểu lộ nỗi lo lắng khi thấy những vết thương của tôi. Hết thảy đều cầu chúc cho tôi mau bình phục. Tôi đã băn khoăn đau khổ khi thấy một vài người trong bọn hình như cũng bị trọng thương như tôi.

        Bs Nishimura, Chủ tịch Hiệp hội các Y sĩ ở Okayama đã vượt qua 130 cây số để đến lấy tin tức của tôi². Chúng tôi đã cùng ngồi chung một ghế nhà trường ở Okayama. Khi trông thấy tôi, ông không cầm được nước mắt.

        Sau khi nhìn kỹ mặt tôi, ông tha thiết nói :

        — Nhờ ơn Thượng đế, bạn hãy còn sống sót đấy ! Bây giờ, bạn nghe trong mình ra sao ?

        Không đợi tôi đáp, ông lại nói tiếp ngay :

        — Đêm hôm qua, tôi được tin Hiroshima bị tấn công bởi một thứ khí giới mới lạ. Người ta quả quyết rằng sự thiệt hại không đáng kể. Nhưng, tôi muốn đích thân tới thăm tận nơi và xem có cần thêm y sĩ giúp việc hay không ? Tôi mượn một chiếc xe vận tải nhỏ và tức tốc đến ngay đây, Ôi ! Thật là một khung cảnh vô cùng rùng rợn đang bày ra trước mắt tôi !

        Rồi, ông bắt đầu tả lại những cảnh khủng khiếp mà ông đã chứng kiến ngay từ lúc mới bước chân tới địa đầu thành phố. Đây là những chi tiết đầu tiên mà chúng tôi được biết từ lúc tai họa xảy ra. Chúng tôi dán mắt vào môi Bs Nishimura để nghe ông ta thuật chuyện. Vừa nghe chuyện, tôi vừa nghĩ đến những nỗi lo âu sợ hãi của mẹ tôi hiện đang ở quê nhà kế cận Okayama. Khi Bs Nishimura nói xong, tôi liền yêu cầu ông làm ơn báo tin cho mẹ tôi và một đứa em gái của tôi cư ngụ tại ngay Okayama để người được biết rằng Yaeko-San và tôi đã ở trong số những người sống sót.

        Ông hứa sẽ giúp tôi việc đó và sẽ tổ chức một phái đoàn y sĩ và y tá tới Hiroshima để giúp đỡ chúng tôi.

        Bs Tabuchi, một bạn già ở Ushita, cũng tới thăm chúng tôi. Mặt và hai tay ông đều bị phỏng, nhưng không lấy gì làm nặng lắm.

        Sau khi trao đổi lời chào nhau rồi tôi liền hỏi nguyên nhân tình trạng ấy của ông.

        Ông đáp :

        — Bom nổ giữa lúc tôi đang hái trái mận ở trong sân nhà tồi. Thoạt tiên, tôi chỉ thấy một làn chớp trắng xóa chói lòa. Rồi, một luồng hơi nóng tạt vào mặt tôi. Đồng thời, tôi nghe một tiếng nổ dữ dội đinh tai choáng óc. Thật là một sự phi thương và vô cùng khiếp đảm ! Tiếng nổ mạnh quả khiến tôi ngã lăn xuống đất. Nhưng may mắn quá, tôi không bị thương tích nào nặng cả ; vợ tôi cũng vậy. Tuy nhiên, bạn phải trồng thấy cái nhà của tôi thì mới biết được: nó không bị sập đổ hẳn, song nó lại nằm sấp rạp xuống đất ! Tôi chưa hề trông thấy cái cảnh tượng như thế bao giờ : cả trong và ngoài đều bị tiêu diệt hết. Thật là một đại phúc nên vợ chồng tôi và thằng Rioji, con tôi đều còn sống cả. Tôi quên không nói để bạn biết rằng buổi sáng hôm đó, Rioji đi ra phố. Quãng nửa đêm, chúng tôi không còn hy vọng trông thấy nó nữa vì chúng tôi không ngờ nó đã có thể  thoát ra khỏi đám cháy tàn khốc sau khi bom nổ ấy. Và nó đã vô sự mà trở về nhà.

----------------
        1. Theo tục lệ nước Nhật, mỗi người vào điều trị trong bệnh viện phải đem chăn màn gồi nệm của riêng mình đến. Họ phải đem cả thực phẩm, đồ dùng nấu ăn và một cái lò nhỏ nấu bằng than (gọi là Konro). Một thân nhân cảa họ được phép vào ở đó để lo nấu ăn và giặt rũ quần áo cho họ.

        2. Bs Hachiya sinh trưởng ở Okayama và tòng học tại đó. Đấy là một thành phố quan trọng và một trung tâm văn hóa nổi danh, ở phía Đông đào Hiroshima.

        Tới đây, ông bỗng lặng yên suy nghĩ rồi cất tiếng nói tiếp :

        — Nhưng, sao bây giờ bạn không đến tạm trú tại nhà tôi nhỉ ? Nhà tôi tuy không đủ tiện nghi trong lúc này, song dù sao thì bạn cũng sẽ được dễ chịu hơn ở đây.

        Tôi rất tiếc không thể nhận lời ân cần mời mọc ấy của ông được. Bởi vậy, tôi cố kiếm lời khéo léo chối từ để khỏi mếch lòng ông. Tôi nói:

        — Bs Tabuchi ! Chúng tôi rất cảm ơn sự chiếu cố ấy của bạn. Nhưng, Bs Katsubé đã ra lệnh buộc tôi phải nằm yên một chỗ từ nay cho tới khi những vết thương này thành sẹo thỉ mới được dậy.

        Lời giải thích ấy của tôi chưa đủ khiển ông hoàn toàn tin nên ông có ý giận mà định ra đi ngay.

        Tôi vội năn nỉ :

        — Tôi van bạn ! Bạn không nên đi ngay như vậy. Bạn hãy kể nốt cho chúng tôi rõ hết những chi tiết của vụ tai nạn đã xảy ra trong ngày hôm qua.

        Ông lại tiếp tục kể :

        — Thật là kinh khủng ! Hằng mấy trăm người bị thương, tìm đường chạy trốn về phía rặng đồi, đã đi qua nhà tôi. Cái cảnh thương tâm ấy khiến tôi không cầm lòng đậu : người nào cũng bị phỏng ở mặt và tay; những mảng thịt lớn bật ra và lủng lẳng trên cánh tay họ. Họ bước đi hàng một như những đàn kiến và đi như vậy suốt đêm. Nhưng, tới sáng thì họ ngừng lại. Tôi đã trông thấy họ nằm chông chất lên nhau ở hai bên vệ đường.

        Tôi nằm dài nhắm nghiền mắt lại và tưởng tượng tới những cảnh khủng khiếp mà Bs Tabuchi vừa tả.

        Thốt nhiên, tôi nghe tiếng ai rên rĩ ở dưới chân giường. Tôi liền mở mắt nhìn và thấy Bs Katsutani, người bạn thâm giao của tôi. Vốn biết ông là người có tính đa cảm mà tôi cũng không thể tự chủ được khi thấy ông nằm phục ở bên giường tôi mà thở than như vậy. Ông đã đi bộ suốt 16 cây số từ Jigozen tới Hiroshima để thăm tôi.

        Ông quay lại cất tiếng nghẹn ngào nói với Bs Sasada :

        — Hôm qua, nếu tôi không chạy mau thì khó lòng mà vào Hiroshima được. Cho đến hôm nay cũng vậy, những đám cháy hãy còn đang hoành hành dữ dội ở một vài khu trong thành phố. Thật là rùng rợn khi trông thấy cảnh vật đều biến đổi hoàn toàn. Sáng nay, khi đi tới cầu Misasa, tôi thấy hết thảy đều biến đổi, đến cả toà lâu đài đồ sộ ở đấy nữa. Duy chỉ có những nhà cửa ở đây là còn đứng vững được trong vòng mấy cây số tiếp cận vậy. Bởi thế nên từ đàng xa tôi đã nhìn thấy hình dáng Bộ Giao Thông đột khởi lên ở giữa cảnh điêu tàn này.

        Bs. Katsutani ngừng một lát để lấy lại hơi sức rồi lại tiếp tục nói :

        — Tôi đã phải đi dọc theo đương hỏa xa để đến đây. Đường này cũng bị bế tắc bởi những dòng giây điện và những mảnh vỡ của những toa xe lửa. Chỗ nào cũng đầy những xác chết và những ngươi bị thương quằn quại. Khi đi tới cầu, tôi trông thấy một cảnh tượng khủng khiếp mà các bạn khó lòng tin được. Tôi thấy một ngươi đàn ông đang ngồi trên chiếc xe đạp và dựa mình vào thành cầu : trông anh ta có vẻ như đang ngắm cảnh điêu tàn trước mắt. Nhưng, khi tới gần, tôi thấy anh ta đã chết cứng tự bao giờ roi. Tiếng nổ của bom đã biến anh thành ra pho tượng. Ôi, người ta có thể tưởng tượng được cái cảnh như vậy không ?

        Ông nhắc đi nhắc lại nhiều lần câu hỏi trên và kể tiếp :

        -— Một phần lớn xác chết đen nằm ở trên hoặc dưới gầm càu... Người ta phỏng đoán rằng những ngươi bị thương ấy đã chạy đến đấy để nhảy xuống uống nước ở dưới sông, rồi họ chết luôn tại chỗ.

        Tôi lại trông thấy có nhiều người sống đang vùng vẫy giữa đám tử thi ở dưới sông, trong khi dòng nước vẫn cứ đưa đầy dần họ ra biển cả. Có hàng trăm hàng ngàn người liều lĩnh nhảy xuống nước để khỏi bị chết cháy ; nhưng, than ôi ! Họ cũng lại bị chết trôi một cách vô cùng thảm hại.

        Song, thương tâm thảm mục nhất là cảnh những người lính. Tôi đã gặp không biết bao nhiêu là lính. Họ bị phỏng suốt từ đầu xuống tới háng, lột hẳn lớp da ngoài để thịt trơ ra với màu xám xịt như mầu mốc. Có lẽ lúc xảy ra tai nạn thì họ đội mũ nên đầu tóc họ không việc gì cả. Tuy nhiên, ngươi ta trông thấy như những chiếc bát sơn đen úp chụp lên đau họ vậy.

        Gương mặt họ không còn hình thù gì nữa : mắt mũi và miệng họ đã bị cháy xém hết cả. Tai họ đã nát ngấu ra rồi. Khó lòng mà phân biệt được đâu là phía trước và đâu là phía sau của cái sọ ngươi nữa.

        Một trong những ngươi lính ấy, mà mặt chỉ còn là một cái lỗ đen thui, chỉ còn nhe hai hàm răng trắng nhởn ra được thôi. Họ lừ lừ tiến lên giữa những đống thịt người sưng phù trông rất ghê tởm. Người lỉnh nói trên năn nỉ tôi xin chút nước, nhưng tôi không có. Tôi chỉ còn có thể chắp tay lại để cầu nguyện cho anh ta. Và anh ta cũng không nói thêm gì nữa : có lẽ lời cầu khẩn lúc nãy đã là lời nói cuối cùng của anh ta vậy.

        Hình như Bs Katsutani đã nhẹ bớt được nỗi đau thương khiếp sợ, sau khi đã kể cho chúng tôi rõ những thảm cảnh vừa qua. Trong khi ông kể, có rất nhiều người xúm lại để nghe và không một ai dám ngắt lời ông vì lòng chúng tôi đều nặng chĩu xuống vì những câu chuyện thương tâm ấy. Mãi sau, có một người hỏi ông đang làm gì khi trái bom nổ xuống.

        Ông trả lời :

        — Tôi vừa ăn điểm tâm xong và sắp châm một điếu thuốc thì đột nhiên thấy một làn chớp trắng xóa. Một lát sau, tôi nghe tiếng nổ dữ dội. Không kịp thì giờ suy nghĩ, tôi thét lên một tiếng và nhảy ngay xuống ham trú ẩn ở đầu nhà. Rồi một lát sau nữa, tôi lại kinh hồn hoảng vía vì một đám cháy lớn bừng lên... đám cháy lớn không thể tưởng tượng được và suốt đời tôi chưa từng nghe nói đến bao giờ. Thật là khủng khiếp ! Tôi nhảy ra khỏi hầm và đẩy vợ tôi đi. Linh cảm thấy có một sự gì khác thường vừa xảy ra ở Hiroshima, tôi liền leo lên nóc trại để nhìn vào trong thành phố.

        Tới đây vì quá xúc động, Bs Katsutani giơ tay giơ chân và kề tiếp :

        — Nhìn về phía Hiroshima, tôi thấy một đám lớn đen sì cao ngất trời và lần lần lan rộng mãi ra. Biết chắc chắn là một tai nạn phi thường đã giáng xuống đó rồi, tôi nhảy xuống khỏi nóc trại và cắm cổ chạy thật mau đến căn cứ quân sự ở Hatsukaichi. Tôi chạy vào văn phòng vị sĩ quan hiện dịch ở đó, thuật cho y nghe những cảnh tôi vừa trồng thấy và năn nỉ yêu cầu y phái ngay ngươi đi cấp cứu Hiroshima. Nhưng, y không tin lời tôi nói. Sau một hồi ngắm nghía mặt tôi với một vẻ nghi hoặc, các bạn có biết y đã nói gì với tôi không ? Y bảo tôi: anh không nên bận tâm quá như vậy ! không phải là chỉ một hay hai trái bom mà có thể gây họa lớn cho thành Hiroshima được đâu ». Thật là phí thì giờ để nói chuyện với hạng ngươi ngu đần đó, các bạn ạ.

        Tôi là một nhân viên cao cấp trong Hội các cựu Sĩ Quan. Vậy mà chúng tôi cũng không biết xoay sở ra sao cả vì bữa đó, các nhân viên thuộc hạ của tôi đều phải đi công tác ở Miyajima. Tôi tìm kiếm khắp mọi nơi mong được một số người khả dĩ có thể tập thành một đoàn cấp cứu, nhưng tôi không thấy một ai cả, Trong khi tôi đi tìm kiểm thì từng làn sóng ngươi đã bắt đầu xâm nhập vào làng. Tôi hỏi họ xem việc gì có thể xảy ra thì họ chỉ có thì cho tôi biết là thành Hiroshima đã bị tiêu diệt và tất cả dân ở đó đều phải chạy trốn hết. Tức thì, tôi lấy ngay xe đạp và phóng nhanh đến Itsukaichi.

        Khi tới nơi, tôi thấy khắp các đuờng lớn nhỏ đều đã tràn ngập những người đi bộ. Một lần nữa, tôi muốn biết sự gì đã xảy ra, nhưng không một ai có thể cho tôi biết gì hơn nữa. Khi tôi hỏi họ ở đâu đến, thì họ chỉ tay về phía Hiroshima và đáp : « ở kia ! ». Và khi tôi hỏi họ định đi đâu thi họ chỉ tay về phía ngược lại và nói : « Đàng này ! ». Hết thảy đều có vẻ hoàn toàn ngớ ngẩn và cùng trả lơi như nhau cả.

        Ở Itsukaichiy tôi không thấy một ngươi nào bị thương hoặc bị phỏng nặng. Song, khi tới Kusatsu thì thấy người nào cũng mang thương tích trầm trọng cả Càng tới gần Hiroshima thì số người trọng thương càng tăng lên và khi tới Koi thì thấy mặt mũi ngươi nào cũng biến đổi cả khiến tôi không dám nhìn thẳng vào họ nữa. Người nào cũng khét lẹt như mùi lông cháy.

        Tới đây, Bs Katsutani lại ngừng một hồi lâu. Rồi, ông thở dài nói tiếp :

        — Khu vực chung quanh trạm Koi được thần hỏa chừa lại nhưng nhà ga xe điện và những nhà ở ngay tại đó đều đã ra tro hết. Những ngươi bị thương chen chúc nhau ở sân ga, không thừa một chỗ nào cả. Người nằm kẻ đứng ngổn ngang. Hết thảy đều kêu rêu xin nước uống. Thỉnh thoảngy người ta lại nghe tiếng một đứa trẻ gọi mẹ. Thật là cảnh một địa ngục trần gian ! Tôi cam đoan như vậy, thật là một địa ngục trần gian ! Hôm nay, vẫn cái cảnh tượng ấy diễn ra.

        À, các bạn có thấy Bs Hanaoka không ? Hôm qua, tôi gặp ông ta vượt qua đường xe điện ở Koi. Ồng ta đi về phía bệnh viện, nhưng tôi không tin rằng ông ta có thể vượt nổi cái hàng rào lửa đang bao vây khắp tứ phía ấy.

        Một người đáp bằng giọng buồn thảm :

        — Không, chúng tôi không thấy ông ta đâu.

        Bs Katsutani hất đầu với vẻ tư lự rồi tiếp tục kể :

        — Tôi rời ga Koi và đi đến trường tiểu học. Từ chiều hôm trước, trường này đã biến thành một trạm cấp cứu và đã đầy những ngươi bị thương rồi. Cả ngoài sân vận động cũng đầy những ngươi đã chết hoặc đang hấp hối : ngươi ta có thể nói đây giống như một cái sân đang phơi hằng vạn con cá ở trên cỏ. Thật là thương tâm vô hạn khi trông thấy họ nằm phơi mình dưới ánh mặt trời gay gắt như vậy ! Tôi đã có thể tiên đoán được rằng rồi họ sẽ chết hết.

        Lúc chập tối, trên con đường trở về nhà, tôi bỗng gặp chị tôi mà nhà ở tận Tokaishi. Tôi tưởng chị tôi đã chết rồi mà ai ngờ đâu người hãy còn sống và chị em gặp nhau ở đây. Chị tôi sung sướng quá đến nỗi không nói được một lời nào với tôi cả. Những tiếng rên rỉ đã làm nghẹn họng chị và chị đã khóc như mưa vì mừng rỡ. Có vài ngươi hảo tâm giúp tôi kiếm đồ ghép thành một cái cáng để khiêng chị tôi về nhà tôi ở Jigozen. Cả đến làng tôi, ở cách Hiroshima những 16 cây số, cũng đã biến thành một cảnh địa ngục trần gian rồi. Đền chùa nào cũng đầy những người bị thương.

        Tới đây, không còn chuyện gì để nói với chúng tôi nữa, Bs Katsutani rời khỏi căn phòng này. Nhưng, ông không trở về nhà mà ở lại bệnh viện để giúp đỡ các vị bác sĩ ở đây trong công việc băng bó các nạn nhân.

        Những câu chuyện mà các Bs Nishimura, Tabuchi và Katsutani đã thuật lại khiến chúng tôi không còn nghi ngờ gì nữa. Hiroshima đã hoàn toàn bị tiêu diệt rồi ! ! Chính mắt tôi cũng trông thấy sự thiệt hại đã lớn lao tới mực nào rồi. Vậy mà tôi cũng không dám tin hẳn những lời mà người ta đã nói với tôi.

        Khi nghĩ đến những người bị trọng thương quằn quại ở ngoài trời nắng và cầu xin nước uống, tôi tự cảm thấy mình đã phạm tội lỗi với họ vì đã được yên nghỉ nơi đây. Và họ còn khổ gấp mấy mươi lần các người bệnh khác hiện đang phải nằm trên sàn xi măng ở khắp các buồng trong bệnh viện.

        Rồi, tôi lại nghĩ đến bản thân tôi và tự nhủ: « Nếu ta không bị thương thì ta đã trở nên người hữu dụng biết mấy. Song, vì bị thương tích nặng nề nên ta đã hóa ra người bất lực. Đã vậy, ta lại còn phiền các bạn ta săn sóc cho ta nữa. Ôi, thật là khổ sở ! ».

        Tôi đang nghĩ tới đây thì Bs Hanaoka vào. Ông tươi tỉnh bảo tôi:

        — Bs Hachiya ! Bạn không thể tưởng tượng được nỗi vui mừng của tôi khi lại được trông thấy bạn ở đây. Tôi đã chứng kiến tất cả mọi việc vừa xảy ra ở Hiroshima và tự hỏi tại sao đã có một người có thể thoát nạn được.

        Tôi mừng rỡ đáp :

        — Chúng tôi đang rất lo lắng cho số phận của bạn vì bạn Katsutani vừa cho biết hôm qua bạn đã biệt tích ở nhà ga Koi rồi. Vậy thì bạn đã ở đâu và bạn làm thế nào mà tới đây được ?

        — Chính tôi cũng không được biết nữa. Bây giờ bạn hãy để tôi thuật hết mọi việc đã xảy ra, nếu tôi còn đủ khả năng thuật lại. Có ngươi bảo tôi rằng một trái bom loại mới đã rớt đến gần ngôi đền Gokoku. Nếu đúng như vậy thì trái bom ấy phải có một sức phá hoại phi thường vì từ đền Gokoku đến bệnh viện Hồng Thập Tự đều bị tan nát hết rồi; Từ đó trở đi về phía Ugina thì sự tổn thất lần lần bớt quan trọng.

        Tôi ngừng lại ở bệnh viện Hồng Thập Tự khi đi tới đây. Ở đó, tràn ngập những người bệnh và bên ngoài thì những người hấp hối và xác chết được xếp hàng cạnh nhau suốt dọc đường ra đến tận Miyuki.

        Giữa khoảng bệnh viện Hồng Thập tự và Trung tâm thành phố, tôi không thấy gì nữa vì hết thảy đều biến ra tro cả rồi. Tôi trông thấy những đoàn xe điện bị ngừng lại ở Kawaga-Cho và Kamyia-Cho. Những đoàn xe ấy còn chứa nhiều hành khách ngồi xếp hàng 12 người trên mỗi tấm ghế dài. Người họ đều đen kịt vì nám cháy. Tôi lại trông thấy những hồ chứa nước đầy nghẹt những xác chết. Trông họ như những ngươi đã bị luộc chín. Ở một trong những hồ ấy, tôi thấy một người đàn ông còn sống, mặc dầu đã bị phổng một cách khủng khiếp. Anh ta ngồi xổm bên cạnh một xác chết và đang chậm chạp uống cái chất nước lẫn lộn những máu và thịt người ấy. Dù tôi có ý muốn ngăn cản anh ta cũng là vô ích vì sự thực thì anh ta đã mất trí khôn rồi. Ở một hồ khảc, xác chết đã cao lên tái mực độ không thể chứa thêm được một xác nào nữa : những xác ấy đều đứng, người nọ chen chúc vào người kia.

        Cả cái hồ tắm ở trường Trung học cũng đầy những xác chết. Tất cả những ngươi này đầu bị chết ngạt trong khi tìm đường trốn chạy nạn cháy, vì trên mình họ không có qua một vết phỏng nào.

        Bs Hanaoka ho lên đề khỏi khan giọng rồi sau một phút yên lặng lại tiếp tục kề :

        — Cái hồ tắm ấy cũng không rộng lắm để có thể  chứa hết tất cả mọi người muốn nhảy xuống. Một đống xác chết hãy còn nằm dài cả trên bốn xung quanh bờ hồ, đầu quay xuống nước và thân thể duỗi dài ra như đề cố gắng nhoài người xuống đó. Ở một trong những hồ nhỏ, tôi thấy mấy ngươi đang chết dở vì ngạt hơi ở dưới đống xác chết kia. cỏ vài người cố hết sức nhoi ra nhưng tôi chắc vô hiệu quả. Chắc chắn rồi họ cũng sẽ chết hết !

        Xin bạn hãy tha thứ cho tôi cái lỗi đã kể lại chuyện một cách tàn nhẫn phũ phàng như vậy vì đó là tất cả sự thực, bạn ạ.

        Vậy mà tôi không hiểu tại sao đã có một người thoát chết.

        Tới đây, Bs Hanaoka ngừng nói chuyện đề hấp tấp bắt tay vào công việc. Giữ ông ta trong lúc công việc bề bộn và cấp bách này thì thật là một hành động sát nhân.

        Bs Hanaoka vừa đi khỏi thì Bs Akiyama đến.
Tôi bảo ông ta :

        — Bạn hãy ngồi xuống đây mà nghĩ một lúc đã. Trông bạn cỏ vẻ kiệt sức lắm rồi... Bạn đã ở đâu khi bom nồ ?

        Ông đáp với một giọng run rầy :

        — Tôi ở nhà và đang sửa soạn để ra phổ. Một làn chớp sáng lòa rồi một tiếng nổ dữ dội đã làm tôi ngã ngửa. Đồng thời, một đám mây đen kịt bắt đầu xuất hiện ở trên thành phố Hiroshima. Tôi thốt kêu lên : Yarareta ! (Chúng nó thắng ta roi). Mà thật vậy — Ngôi nhà của tôi đã ở trong một tinh trạng không bút nào tả xiết được ; trần nhà, tường, cửa, hết thảy đều tan hoang cả.

        Rồi sau đó, những ngươi bị thương bắt đầu lũ lượt kéo tới trước cửa nhà tôi. Tôi đã thức suốt một đêm để cứu cấp họ. Và lúc nãy, trước khi tới đây, tôi cũng vẫn còn phải săn sóc họ nữa. Song, số thuốc men dự trữ của tôi đã cạn hết rồi. Bây giờ, còn ba chục người bị thương nằm la liệt ở nhà tôi mà không có ai là người để cứu họ nữa. Và dù có người chăng nữa thì cũng không thể giúp ích cho họ được chút nào, nếu ngươi ta không tiếp tế thuốc men cho chúng tôi.

        Bình nhật, Bs Àkiyama rất vui tính và vô tư lự ; nhưng hôm nay nét mặt ông căng thẳng và thiểu não vô cùng.

        Trong khi Bs Akiyama đang tả lại những cảnh đau lòng đó thì Bs Koyama bước vào và nói ngay :

        — Vốn đã biết rõ tính nết của bạn, hôm nay tôi có thể tưởng tương được rằng bạn đã đau đớn tới mức nào.

        Bs Akiyama đáp :

        — Tôi không còn biết gì nữa, bạn ạ. Hôm nay, cũng như hôm qua, tất cả đều xáo trộn ở trong óc tôi. Những đoàn người khốn khổ kia đã ngừng bước kêu la cầu cứu ở trước cửa nhà tôi và họ cứ lần lượt đến mãi không bao giờ hết được. Họ tìm đường đi Kobé. Nhưng biết bao giờ cho họ tới đó được? Tôi cũng như tất cả mọi người khác, không ai có thể giúp đỡ họ được nữa.

        Nhà riêng của Bs Akiyama ở Nagatsuka, vùng ngoại ô Hiroshima. Nhà ông ta, tôi được biết tình trạng ở đó cũng chẳng khác gì ở Koi cả. Tôi đã có thể hình dung một cách dễ dàng cái cảnh tượng từng đoàn người ngộ nạn đang im lặng tiến bước đi như những đoàn ma quỷ và họ đã đáp những câu thăm hỏi của đong bào bằng mấy tiếng cộc lốc « chúng tôi ở kia !», « chúng tôi đi đến kia ! ». Tôi tưởng tượng thấy họ đang giơ tay và kêu gào: «Cho tôi uống nước ! Cho tôi uổng nước ! ». Tôi nghe những tiếng rên la thảm thiết của họ, Tôi lại có thể tưởng tượng rằng tôi cũng đang hòa mình với họ ở trong cái thảm cảnh đó.

        Người ta cho tôi biết không một bệnh nhân nào ở đây ăn ngon miệng cả ; họ đã lần lượt mắc chứng nôn mửa và tháo dạ. Có lẽ thử khí giới mới này đã chứa hơi độc hoặc vi trùng một thứ bệnh hiểm nghèo nào đây !

        Tôi yêu cầu Bs Hanaoka khám nghiệm lại xem trong sổ bệnh nhân cỏ ai có triệu chứng của một thứ bệnh truyền nhiễm quen thuộc nào không. Ông đi thăm họ rồi trở lại cho tôi biết rằng : ngoài chứng tháo dạ, một số đông bệnh nhân lại mắc cả chứng đại tiện ra huyết và có người đã đi đại tiện từ bốn đến năm chục lần trong một đêm.

        Tôi có thể suy đoán rằng chúng tôi đang phải đương đầu với bệnh kiết lỵ và không còn giải pháp nào khác là tập trung những người mắc bệnh nguy hiểm đó vào một khu đặc biệt.

        Bs Koyama, với nhiệm vu Giám đốc bổ sung, có phận sự thiết lập ngay khu đặc biệt đó. Ông chọn một khoảng đất ở phía Nam bệnh viện và cho cất một nhóm nhà sàn giản dị với sự giúp đỡ của mấy người lính đang đóng tại đó. Việc làm ấy không có ích lơi lớn lao cho lắm, nhưng khả dĩ cũng có thể nâng đỡ tinh thần chúng tôi để khỏi cái cảnh đứng ngồi rỗi trong lúc này.

        Bs Katsubé và các bạn cộng sự đã có một nhiệm vụ hầu như quá với sức người. Bây giờ, không còn người bệnh nào cần tới sự giải phẫu nữa. Các sinh viên nội trú và các y tá có thể tận tâm giúp đỡ ông được. Cả các nhân viên Bộ Giao thông cho đến các anh gác cổng cũng sốt sắng giúp đỡ và người ta đã tuyển những nhân viên tình nguyện trong đám những người bị thương nhẹ. Tất cả những hoạt động ấy có ích lợi gì ? Thật là khó nói. Nhưng tất cả sự thành công trong những ngày ấy của Bs Katsubé đã là một sự vô cùng mầu nhiệm.

        Tất cả các đường hành lang đã được dọn dẹp sạch sẽ để lấy lối đi. Nhưng chỉ một lát sau, đâu lại hoàn đấy, chỗ nào cũng lại bừa bộn như cũ. Một sự khó khăn nhất mà chúng tôi đã vấp phải là sự đột nhập của các khách lạ luôn luôn đến tìm thân nhân hay bạn hữu của mình. Có các bậc cha mẹ hóa điên lên vì quá đau đớn và cố gắng xục xạo tìm kiếm con mình. Một người đàn bà đáng thương mặt mày ngơ ngác, quần áo tả tơi, lang thang như một linh hồn đau khổ chạy khắp bệnh viện để luôn miệng kêu gọi đứa con gái nhỏ bằng những tiếng thảm thiết xé lòng. Cảnh ấy làm tăng thêm nhiệt độ của những người bệnh, song không ai nỡ đuổi chị ta ra khỏi cửa. Một người đàn bà khác đã ngồi suốt một buổi chiều ở ngưỡng cửa bệnh viện, luôn miệng nhắc tới tên con mình bằng một giọng trầm trầm: buồn thảm. Những tiếng gọi đau thương ấy của chị ta khiến chúng tôi rung động tâm hồn một cách sâu xa thấm thía. Một số lớn những người nhà quê ở những miền lân cận cũng kéo đến : họ cũng đi tìm thân nhân của họ. Họ đi qua tác phòng, miệng gọi những người bệnh và đường đột nhìn vào tận mặt những người này. Họ xông xáo nhiều quá đến nỗi chúng tôi phải buộc lòng hạ lệnh cấm họ vào.

        Bs Koyama đã nhờ được một toán lính đến giúp đỡ công việc dọn dẹp các phòng Bộ Giao thông để dùng làm một bệnh xá phụ thuộc.

        Phòng Bào chế đã được xếp đặt lại. Một thiểu số thuốc men dự trữ của chúng tôi đã được lựa chọn và xếp gọn gàng lại, dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt của Bs Hinoi và ông Mizoguchi.

        Rồi đây, có thể thời gian sẽ giúp cho chúng tôi được trở lại làm chủ tình thế.

        Ô. Sera, Giám đốc Ty Thương mại, đến cho tôi biết đã có 16 người bệnh chết trong đêm qua. Người ta đem xác họ quấn vào trong những chiếc mền trắng và đặt trước cửa nằm ngang bệnh v/ện.

        Tôi tự hỏi : « Làm cho mất bớt một số mền. Cần thiết trong lúc này có phải là một điều khôn ngoan hay không ? ». Tôi ngập ngừng không dám khiển trách Ô. Sera bởi lẽ cử chỉ ấy của ông rất hợp lý để tỏ lòng tôn kính những người quá cố. Nhưng, khi được tin những toán lính phụ trách việc mai táng đã vứt các xác chết và những mền ấy lung tung cả lên ở trên sàn xe vận tải, tôi liền vin vào cớ đó đề sai người thu hồi những mền ấy lại vi lẽ người sống cần đến những mền ấy hơn.

        Bởi chúng tôi ở gần địa điểm xảy ra tai nạn nên các người bị thương ở khắp mọi ngả vẫn tiếp tục kéo đến. Dù ở trong hay ngoài bệnh viện, ai nấy cũng đều được săn sóc chu đáo như nhau cả. Mặc dầu chỉ được nằm trên một cái giường hết sức tồi tệ trong những căn phòng chật hẹp, người nào cũng tỏ vẻ biết ơn chúng tôi vô hạn. Chỉ một việc được ở gần bên một vị thày thuốc hay một cô y tá cũng đủ gây cho họ rất nhiều hy vọng về đời sống của họ rồi. Một lời nói dịu dàng cũng đủ khiến họ rơi nước mắt vỉ cảm. động. Họ chấp tay cầu nguyện cho chúng tôi mỗi lần chúng tôi giúp ích cho họ được việc gì. Hết thảy đều rất đau đớn, nhưng họ biết rằng các vị thày thuốc và y tá đều cố gắng làm cho họ nhẹ bớt nỗi đau đớn ấy. Ít ngày sau, có tiếng đồn rằng bệnh viện của chúng tôi là « Khu An toàn » của họ. Sự xác nhận ấy đã vuốt ve lòng tự ái của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn có cảm tưởng rằng : chia tư, chúng tôi mới chỉ làm cho họ bớt được một phần đau khổ mà thôi.

        Suốt buổi sáng, Ô. Imachi và các người phụ việc đã nấu xong được món cháo và đổ vào thùng rồi khiêng lên chia cho khắp mọi bệnh nhân. Đối với tôi, món cháo ngon lành đó đã là cả một sự tốt đẹp nhất trong ngày. Buổi chiều, người ta lại cho tôi ăn bữa cháo thứ hai nữa. Dư vị của những hớp cháo thơm ngon nóng hồi còn đọng lại ở lưỡi tôi khiến tôi cảm thấy rằng tôi sẽ rất chóng bình phục. Nhưng, có rất nhiều bệnh nhân quá yếu nên không thể ăn được. Cùng với thời gian, yếu đuối và đói khát đã làm tăng thêm, sự đau khổ của họ.

        Đêm đã đến ! Chúng tôi chỉ có những chiếc chiếu rơm trải trên mặt đất làm giường. Các vết thương mối lúc càng thêm nhức nhối, nhưng không thể nào có đủ thuốc để giúp cho bệnh nhân được nhẹ bớt cơn đau đớn. Nhiệt độ vẫn cứ tăng dần, các bệnh nhân rên la thảm thiết và đòi uống, nhưng không có ai đem nước cho họ cả.

        Hai người đàn ông vừa khiêng Bs Harada vào bệnh viện. Ông bị phỏng khá nặng. Một lúc sau, tôi thấy con trai của bà Saeki được khiêng tới ; cậu này cũng bị phỏng như Bs Harada. Cô Hinada, một trong các nữ y tá, bị để riêng một buồng vi mắc chứng tháo dạ suốt một buổi sáng mà vẫn chưa thuyên giảm. Vỉ không có người nào nên bà mẹ của cô, mặc dầu đã bị phỏng nặng, cũng phải gắng gượng tới săn sóc cho cô.

        Rồi một hồi sau, Ô. Mizoguchi vào báo tin :

        — Bs Hachiya! Tôi cần phải báo đề ông biết rằng : bệnh tình của hai mẹ con cô Hinada đều mỗi phút mỗi thêm nguy kịch. Tôi sợ cả hai người cùng không thể qua khỏi đêm nay. Và bà già Saeki cũng đang mê man bất tỉnh.

        Suốt ngày, những người vào thăm đều thuật cho tôi nghe chuyện cuộc tàn phá Hiroshima. Tôi thấy các bạn tôi bị què cụt và nhà họ bị tiêu tan rất đỗi thảm thương. Tôi đã biết rõ tất cả các vấn đề lớn lao mà các vị bác sĩ ở đây cần phải giải quyết : họ sẽ phải vô cùng can đảm để cố gắng vượt qua mọi nỗi khó khăn mà đứng trước nó, khoa học đã trở nên bất lực. Tôi cũng lại hiểu thấu cả những nỗi đau thương khủng khiếp của các nạn nhân ; và họ đặt hết cả hi vọng vào các vị lương y và y tá, mặc dầu những người này không thể giúp ích nhiều cho họ. Nhưng lần lần, tri giác tôi đã hầu như suy nhược nên không thể thông cảm được hết những đau thương tang tóc cũng như những tình cảnh nguy nan của họ nữa. Tôi bắt đầu nghe người ta nói chuyện bằng một thái độ thờ ơ khiến chính tôi cũng phải ngạc nhiên vậy. Năng lực phản ứng của tôi đã mòn mỏi rồi. Trong vòng hai ngày trời, tôi đã hoà mình hẳn vào trong cảnh hỗn loạn ở quanh mình. Vậy mà tôi vẫn cảm thấy lẻ loi cô độc : không ánh đèn điện, không máy thu thanh, mà cũng không có cả đến một ngọn nến... Trong phòng chỉ được chiểu sáng bởi chút ánh lửa chập chờn từ những đám cháy hãy còn đang phá hoại thành phố. Những tiếng động duy nhất mà tôi được nghe chỉ là những tiếng kêu ca rên xiết. Thỉnh thoảng, một bệnh nhân ú ớ gọi mẹ trong cơn mê sảng hoặc tiếng thở than ảo não của một người đang hấp hối: « Eraiyo ! Eraiyo ! (Đau quá, tôi không thể chịu được nữa !) ».

        Thứ khí giới dã man gì đã tàn phá Hiroshima thế này ?

        Tôi ráng hồi tưởng tới những lời các bạn đã kể với tôi trong lúc ban ngày. Nhưng, dù họ có giải thích cách nào đi nữa thì tôi cũng vẫn không thể  tìm thấy một ý nghĩa nào cả.

        Người ta đã chỉ có thể nhìn thấy một số tối thiểu phi cơ bay liệng qua đây ; và tôi cũng nhớ rất rõ rệt về điểm ấy. Khi còi báo động nổi lên, người ta chỉ nghe tiếng kêu vù vù của một chiếc phi cơ. Nếu không, sao người ta lại nổi còi chấm dứt báo động ? Tại sao đã không có lệnh báo động nào từ năm hay sáu phút trước khi bom nổ ?

        Mặc dầu đã xoay trở mãi những câu hỏi trên ở trong đầu, tôi vẫn không thể tìm thấy nguyên nhân của tai họa lớn lao này. Hay có lẽ quả thực họ đã xử dụng một thứ khí giới mới lạ nào rồi chăng? Có rất nhiều người đã nói tới một « trái bom đặc biệt», một thứ « khí giới bí mật » và có một người đã quả quyết nói trông thấy một trái bom đeo vào hai cái dù khi bom nổ xuống. Làm thế nào mà hiểu rõ được nguyên nhân những sự tàn phá lớn lao này ? Tất cả các điểm mục tiêu của chúng tôi đều tan rã trong đám sương mù mà ở đó, chúng tôi đều giơ tay ra với hi vọng tìm thấy chút ánh sáng sự thực.

        Có một điều chắc chắn hiển nhiên là : toàn thể thành phổ, toàn thể quân đội đồn trú ở Hiroshima đều không còn nữa ! Tất cả đều mất tích hết cũng như đã mất tích cả Đại Bản Doanh của Đệ Nhị Quân Đoàn, cả trường Quân Sự, cả trụ sở của Phòng Chỉ Huy miền Tây, cả Công Binh Xưởng và cả Bệnh Viện Binh Sĩ nữa.

        Hi vọng của nước Nhật Bản đã tan thành mây khói !

        Chiến trận đã thất bại một cách đau thương !

        Thượng Đế đã không giúp chúng tôi chút nào nữa !

        Rồi đây, lực lượng Hoa Kỳ sẽ đổ bộ ở chốn này ! Và một khi họ đổ bộ thì chắc chắn là sẽ có những cuộc giao tranh ngay ngoài các đường phố. Bệnh Viện của chúng tôi sẽ trở nên một điểm tựa đề đôi bên tranh dành nhau một cách khốc liệt. Tôi đã chẳng nghe nói, từ trước khi tai biến xảy ra, rằng các binh sĩ sẽ tới đọn trú ở Bộ Giao Thông là gì ?

        Nếu kế hoạch này được thực hiện thì liệu chúng tôi sẽ có phải tản cư đi nơi khác hay không ? Không có một lời giải đáp nào cho câu hỏi này cả.

        Bs Sasada, cô Kado và vợ tôi đã ngủ yên. Được vậy là tốt lắm. Nhưng còn tôi thì không thể  nào tìm thấy giấc ngủ.

        Đang lúc bâng khuâng, đột nhiên tôi nghe tiếng chân bước và thấy một bóng người xuất hiện ở khung cửa. Bóng người đó in rõ trên tường trong ánh sáng chập chờn của những đám cháy. Người đó giang hai tay ra khỏi thân mình và hai bàn tay buông thõng y như người bị thương mà tôi đã trông thấy trên đường về bệnh viện. Hắn từ từ tiền đến gần giường tôi khiến tôi có thể nhìn rõ mặt hắn hay đúng hơn, tôi nhìn rõ khuôn mặt hắn vì sự thực thì mặt hắn đã cháy xém cả rồi. Người này mù và đi lạc đường.

        Bỗng, tôi khiếp sợ và kêu lên :

        — Ồ, ông này vào lăm phòng rồi l

        Người khốn nạn đó liền quay mình lại và chập choạng bước đi rồi biến trong bóng tối. Tôi nghĩ lấy làm hổ thẹn vì đã hốt hoảng kêu lên như vậy, nhưng sự thực lúc đó tôi sợ quá. Bây giờ bởi thức quá nhiều, giây thần kinh của tôi căng thẳng như muốn đứt ra nên tôi chỉ cần ngủ được thôi chứ không muốn nghĩ ngợi gỉ nữa.

        Tiếng kêu sợ hãi của tôi đã khiến vợ tôi thức giấc. Nàng đứng dậy và ra khỏi phòng, có lẽ để đi đại tiện hay tiểu tiện.

        Một lát sau, nàng trở về. Thấy nàng có vẻ xúc động khác thường, tôi vội hỏi:

        — Cái gì đấy, Yaeko-San ?

        — Ở ngoài hành lang chật ních những người ; em không tài nào đi qua mà khỏi làm rộn tới họ. Cứ cất mỗi bước tiến lên là một lần em phải ngỏ lời xin lỗi họ. Thật là ghê gớm quá ! Lúc sắp ra khỏi phòng, em dẫm phải bàn tay một người và khi em xin lỗi thì không thấy ai trả lời... Em vội nhìn xuống đất thì... anh có biết em trông thấy gì không ?

        — Em đã thấy gì ?

        Nàng rùng mình và cổ hết sức tự chủ ròi khẽ đáp:

        — Em dẫm phải bàn tay của... một người chết anh ạ.
Trời đã sáng, quang đãng và nóng bức. Ánh thái dương vừa nhô lên được một lúc thì người tôi đã mướt những mồ hôi ở nách và dưới háng.

        Không một ngọn khói nào bốc lên ở tầng lầu thứ hai nữa.

        Mặt Bs Sasada lại sưng hơn hôm qua và những dòng mủ lẫn vái máu đã dính đầy cả lớp bông băng ở cánh tay và bàn tay ông. Lòng tôi tràn ngập xót thương khi nghĩ rằng trước đây hai hôm, cũng những bàn tay ấy đã nâng niu săn sóc tôi.

        Đột nhiên, tôi chú ý tới một tiếng động khác thường từ ngoài xa vọng vào. Tiếng động đó khiến tôi nhớ tới một con bệnh mà tôi đã quên ghi vào đoạn nhật ký hôm qua. Tôi đã nghe nó trở đi trở lại suốt hôm qua ở ngoài sân và sáng nay, nó lại tái diễn cái cảnh ấy. Người ta lưu ý đặc biệt nhất là khi nào nó va chạm vào dãy hàng rào trong vườn hay vào những bức tường của bệnh viện,

        Tôi hỏi cô Kado :

        — Người ta đã cho nó ăn chưa hả cô ?

        — Bác sĩ cứ yên tâm. Hãy còn rất nhiều lá khoai tây ở trong vườn khiến nó khỏi chết đói.

        Con bệnh này là một con ngựa ; lửa đã khiến nó bị mù cả hai mắt ! Người thứ nhất trông thấy nó đã không có can đảm hạ sát nó. Và người ta đã nhốt nó vào trong vườn, phía dưới cửa sổ buồng chúng tôi.

        Khu vườn này trước vốn là một cái sân chơi quần vợt. Hồi đó, tôi đã nghĩ rằng nếu đôei nó thành một vườn rau thì có ích lợi hơn, nên tôi đã trồng khoai tây ở đó. Cái ý định trồng rau đã khiến các bạn đồng sự của tôi rất thích và những củ khoai tây của tôi đã trở nên đầu đề những câu chuyện khôi hài lý thú.

        Hôm nay, tôi bảo cô Kado :

        — Cô Kado ơi, cô thử xem đã đến rỡ khoai tây được chưa ? Từ ngày ấy đến giờ, chắc nó đã lớn lắm rồi đó.

        Đề nghị ấy khiến các bạn tôi hoan nghênh hết sức và khả dĩ giúp họ tạm quên được nỗi cực khổ trong giây lát.

        Vết thương nơi mắt cá chân khiến tôi đau nhức kịch liệt. Cúi nhìn xuống, tôi thấy mủ chảy ròng ròng qua lớp vải băng. Cô Kado giúp tôi băng bó lại vết thương ghê gớm đó. Khi nàng xong việc rồi, tôi cảm thấy nhẹ hẳn người. Trong khi nàng đang thay băng, tôi nhận thấy một vết phồng lớn ở đầu gối bên trái và đã rất ngạc nhiên vi không nhớ rằng chỗ đó bị phỏng từ bao giờ. Mãi sau này, tôi mới nghĩ ra rằng một thanh gỗ cháy đã rơi xuống ống chân tôi trong khi tôi quằn quại ở trong vườn bộ Giao Thông.

        Sáng nay, tôi ăn đã ngon miệng và cảm thấy  tinh thần khoan khoái. Tâm hồn tôi cũng thư thái hơn trước nên những ý nghĩ đen tối dày vò tôi suốt một đêm qua nay cũng đã khiến tôi bớt khổ sở đôi chút.

        Bs Katsubé tới thăm chúng tôi từ lúc sáng sớm. Không kịp chào ông, tôi đã vội hỏi khi nào tôi có thể dậy được.

        Ông trả lời rằng ông không thể cắt chỉ ở vết khâu của tôi trước một tuân lễ và từ nay tới ngày đó, dù có nói gì cũng là vô ích.

        Ồng lại nói thêm :

        — Bạn không kiên nhẫn chút nào cả. Bạn nên nhớ rằng bạn được sống sót như thế này là có phúc lắm rồi đấy.

        Từ khi xảy ra tai nạn, ý nghĩ về chết chóc chưa hề bao giờ ám ảnh tôi; nhưng sau câu tuyên bố trên của Bs Katsubẻ, tôi mời hiểu rằng tình trạng của tôi đã rất trầm trọng mà tôi không ngờ.

        Tuy nhiên, tôi làm bộ điềm tĩnh hỏi :

        — Bệnh tôi nguy kịch đến thế thật ư ?

        — Phải, nó đã làm cho chúng tôi lo lắng hết sức. Có lẽ bạn không biết rằng bạn đã mất hết bao nhiêu máu ? Bạn đã mê man suốt một phần đêm khiến ai nấy cũng phải lo ngại. Bs Sasada, Bs Koyama, cô Kado, vợ của bạn và cả tôi..., chúng tôi đã thay phiên nhau ngồi bên giường bạn cho đến khi trời sáng rõ.

        Tôi thở dài :

        — Bây giờ, tôi mới hiểu rằng tại sao tôi đã không nhớ rõ một việc gì đã xảy ra trong đêm đó cả.

        Vậy thì tòi đã rất sung sướng khi được nằm nghỉ ngơi ở đây. Trái lại, Bs Koyama đã làm việc không ngừng suốt từ sáng đến tối. Bây giờ, ông vẫn luôn luôn tiếp xúc với tôi để điều khiển tất cả bệnh viện. ông đã báo cáo tất cả mọi công việc và hỏi ý kiến của tôi để thừa hành chức vụ cho được chu đáo.

        Hôm nay, ông chuyển giao cho tôi một mảnh giấy của Bs Chodo báo tin đã cùng gia quyến lánh nạn vào một trong những ngọn đồi phía sau Ưshita. Gia quyến Bs Chodo được vô sự nhưng ông ta bị phỏng khá nặng. Ông hỏi xem ai có thể tới đón ông để đưa ông đến bệnh viện điều trị. Mặc dầu đang thiếu rất nhiều nhân viên cộng sự, tôi cũng sốt sắng cử một viện y tá đi đón ông ngay.

        Một bản tường trình khác cho tôi biết hiện thời Sở Xã Hội của Bộ Giao Thông có trong kho dự trữ từ 200 đến 300 cái chiếu cói và sẵn sàng để tặng bệnh viện.

        Có tin đồn rằng Ô. Yoshida, Đổng Lý Văn Phòng Bộ Giao Thông đã bị thiệt mạng và tin đó đã được xác nhận. Người ta tìm thấy thi hài của ông đã cháy thành than ở gần bệnh viện ; chỉ có mỗi một cái khóa thắt lưng khiển người ta nhận được ông mà thôi. Di hài của ông được hỏa táng ở ngay trước Bộ Giao Thông. Cái chết của Ô. Yoshiđo đã khiến chúng tôi mất một người bạn trung thành khả ái.

        Trong ngày hôm nay, các cô y tá cố gắng lựa chọn các bệnh nhân để tập trung ra từng khu đặc biệt, tùy theo trường hợp bệnh nặng hay nhẹ. Do đó, người ta lại khám phá ra một số người chết nữa, nhưng ít hơn hôm qua. Tin đó khiến tôi nghẹn ngào xúc động và tôi đã hạ lệnh đem xác họ đi thật mau để lấy chỗ dành cho người còn sống. Người ta chết một cách quá nhanh chóng như vậy khiến tôi bắt đầu nhận thấy chết chóc chỉ là một sự rất thường. Và trước cái chết, tôi không còn có những tư tưởng thành kính như xưa nữa. Tôi nhận thấy rằng : gia đình nào chỉ mất có một hay hai người thân yêu thì đó là một gia đình có phúc lắm vậy ! Tôi làm sao có thể ngẩng cao đầu lên khi mà tâm hồn tôi đang nặng chĩu những ý nghĩ ấy ?

        Các binh sĩ lại tiếp tục dọn dẹp ở trong Bộ Giao Thông. Tôi cùng Bs Koyama thảo luận việc tìm phương tiện thu xếp một gian phòng để di chuyền những bệnh nhân ở ngoài các hành lang và trong những phòng rửa mặt đến.

        Trong lúc chúng tôi đang nghiên cứu vấn đề ấy thì Bs Hanaoka đến tường trình rằng : số người mắc bệnh kiết lỵ vẫn tiếp tục tăng lên và có một phần lớn đã đi đại tiện tới 60 lần từ lúc trời bắt đầu sáng đến giờ. Trước tình trạng ấy, việc thiết ỉập một phòng phợ thuộc ở Bộ Giao Thông không cần thiết bằng mở rộng khu bệnh lây cho những người bị chứng bệnh hiềm nghèo đó. Thế là chúng tôi yêu cầu anh em binh sĩ bắt tay làm việc đó ngay.

        Một vấn đề khác đã được đặt ra trước chúng tôi là phải xử dụng bệnh viện bằng cách nào ? Tầng lầu thứ nhì bị lửa tàn phá nay đã gần nguội hẳn đề có thể dùng được. Trước khi bị thiêu hủy, tầng đó có 14 buồng nhưng nay hết thảy các bức vách đã bị cháy rụi hết khiến nó đã biển thành một gian phòng rộng mênh mông.

        Tuy nhiên, cuộc bàn cãi bắt đầu sôi nổi về vấn đề chuyển dịch bệnh nhân lên lầu. Mặc dầu sống trong cảnh chật hẹp bẩn thỉu, một số đông bệnh nhân đều thích ở lại nhà dưới. Sau hết, chúng tôi quyết định dời các nhân viên của bệnh viện lên lầu để có thể đồi nhà dưới làm một phòng thăm bệnh cho những người ở ngoài đến.

        Tôi là người thứ nhất được chuyền lên tầng lầu thứ nhì và khi người ta đặt cái cáng xuống sàn, tôi đã trông thấy ngay những cái khung đen sì và cong queo của ba chục chiếc lò so giường sắt. Phía dưới mỗi cái khung đó, nồi lên một đổng tro trắng xóa : đó là những tấm nệm bị cháy. Không còn qua một cái giường nào được toàn vẹn cả. Nhưng, sau khi bị nằm suốt 48 tiếng đồng hồ trên sàn xi măng ở tầng dưới, nay trông thấy di tích của những chiếc giường kia các bạn cũng đủ thấy vui thích lắm rồi !

        Tôi và Yaeko-San, vợ tôi, lựa được hai chiếc giường ít tồi tàn hơn hết và được đặt liền cạnh nhau. Người ta trải chiếu lên trên lò so và chúng tôi bắt đầu cư ngụ ngay tại địa điềm mới ấy. Bs Sasada, cô Susukida, cô Omoto và hết thảy các nhân viên của bệnh viện này cùng kéo đến với chúng tôi khiến trong chốc lát gian phòng rộng lớn ấy đã chật ních cả.

        Người ta than phiền về những tro bụi và mồ hóng phủ đầy sàn và những thanh sắt ngòng ngoèo đang lơ lửng một cách đáng sợ ở trên trần nhà. Nhưng, người ta cũng lại rất yên tâm vì gian phòng này đã được sát trùng cẩn thận bằng lửa rồi. Các bức tường trống hốc khiến người ta có thể  phóng tầm mắt đi khắp bốn phương trời. Không có qua một cái cửa chớp, cửa kính hay cái màn nào để cản gió và ánh sáng ùa vào trong phòng.

        Đứng ở ba phía Đông, Tây và Nam, người ta đều có thể trông thấy toàn thể Hiroshima ; người ta cũng trông thấy cả cù lao Ninoshima nữa. Gần trung tâm thành phố, cách chừng 1.500 thước, bày ra cảnh điêu tàn của hai tòa nhà lớn nhất Hiroshima : đó là hãng buôn Fukuya và trụ sở của Tổ hợp ngành Báo chí và Xuất bản Chugoku.

        Hãng buôn Fukuya là một tòa nhà cao 8 tầng lầu bằng xi măng cốt sắt, xây gạch bên ngoài. Hãng này cách xa nơi nổ bom 700 thước. Người ta đồn có 500 người ở trong đó đã thiệt mạng, sau khi bị thương bởi chất phóng xạ nguyên tử. Những người đứng gần cửa sổ trông ra chỗ nổ bom đã chết ngay tức khắc.

        Hijiyama, ngọn đồi xinh đẹp thiêng liêng ở phía Đông thành phố có vẻ như chỉ cách chúng ta có một cái với tay thôi. Ở Phía Bắc, không còn qua một dấu vết nhà cửa nào nữa.

        Đây là lần thứ nhất, tôi hiểu tại sao các bạn tôi đã tuyên bố rằng Hiroshima đã bị hoàn toàn tiêu diệt. Không còn gì có thể đứng vững trên mặt đất, ngoại trừ mấy tòa nhà xi măng cốt sắt mà tôi vừa nói trên. Thành phố đã chỉ còn là một vùng hoang địa bao la đầy những tàn tích đổ vỡ. Các anh em binh sĩ đang mở rộng khu cho người bệnh lây ; họ vừa làm việc vừa ca hát om sòm. Họ dựng cả những gian nhà xí lộ thiên, ngăn cách nhau bởi những chiếc chiếu bằng rơm. Nhưng từ chỗ tôi nằm trông xuống, những chiếc chiếu ấy chẳng che đậy được gì cả.

        Một làn gió nhẹ hiu hiu thổi qua cửa sổ, đem lại sự khoan khoái thảnh thơi cho những tấm thân đang nóng bừng vì cơn sốt của chúng tôi. Những tiếng ồn ào xao động ở phía dưới đã tan biển hết. Trước kia chúng tôi tưởng lên trên này là để nhường tầng lầu tốt cho các bệnh nhân ngoài. Nhưng, nay thì chúng tôi nhận thấy rằng chúng tôi đã vô tình chiếm đoạt chỗ tốt hơn hết; Bởi vậy, tôi quyết định trả lại tầng lầu này cho họ, càng sớm càng tốt.

        Xế chiều, đột nhiên một làn gió nhẹ từ phương Nam thổi lại khiến chúng tôi ngửi thấy mùi cá trích nướng khét lẹt. Tôi ngẩn ngơ tự hỏi mùi cá ấy tự đâu đưa đến ? Rồi, một nạn nhân khác cũng đã ngửi thấy nên nói cho tôi biết đó là mùi những xác người chết mà nhân viên ty Y tế đang hỏa thiêu. Đưa mắt nhìn qua khung cửa, tôi nhận thấy vô số đám lửa cháy rải rác khắp châu thành. Trước kia, tôi cứ tưởng đó là người ta đang đốt rác ; nhưng bây giờ, tôi thấy lợm giọng khi biết đó chỉ là lửa cháy ở các giàn hỏa táng. Nhưng, chỉ có đám lửa ở phía Nigitsu là lớn hơn hết vì ở đó, người ta có thể thiêu một lúc hằng mấy trăm xác chết.

        Trong 76 tiếng đồng hồ ròng rã, các nhân viên của bệnh viện làm việc không ngừng. Người ta thu dọn một góc sàn ở tầng lầu thứ nhì để họ được luân phiên nhau mà nghỉ ngơi chốc lát.

        Trước khi nằm nghỉ, B3 Koyama ngừng lại bên giường tôi để thuật cho tôi rõ những việc đã xảy ra trong ngày. Buổi sáng nay, một toán binh sĩ đã kéo đến cồng bệnh viện để hỏi xin đồ băng bó cho Đệ Nhị Quân Đoàn. Không đếm xỉa gì tới những lời từ chối của viên Quản lý bởi lẽ số dự trữ đã gần cạn họ vẫn tự tiện lấy đi gần hết mọi thứ đồ dùng của chúng tôi. Bọn này đã xử sự giống như phường trộm cướp chứ không có gì là tư cách của những quân nhân cả. Hơn nữa, họ đã hành động trái ngược hẳn với sự mong đợi của chúng tôi bởi lẽ bên phía quân đội đã nhiều lần hứa sẽ cung cấp thuốc men cho chúng tôi trong trường hợp Hiroshima bị tấn công. Vậy mà... Nhưng có lẽ đấy chỉ là một bọn giặc có đội lốt binh sĩ chứ sự thực thì họ không thuộc binh chủng nào tại đây hết. Chuyện này đã khiến chúng tôi vô cùng bất mãn. Tuy nhiên, chúng tôi còn phải lo nhiều vấn đề khác quan trọng hơn.

        Bs Koyama vừa cho tôi biết có những toán binh sĩ thuộc những đơn vị lạ ở đâu không biết đã đến dọn dẹp Văn phòng Bộ Giao Thông suốt ngày hôm nay. Và theo dư luận thì Bộ Tổng Tham Mưu sẽ tới đặt bản doanh, tại đây với mục đích bảo vệ Hiroshima để phòng ngừa một cuộc xâm nhập bất thần của đối phương. Nếu quả đúng như vậy thì bệnh viện này của chúng tôi sẽ là mục tiêu cho những cuộc oanh tạc dữ dội khác và chắc chắn là chúng tôi sẽ bị hoàn toàn tiêu diệt.

        Khi Bs Koyama đi khỏi, tôi đã suy nghĩ rất nhiều về những câu chuyện mà ông vừa nói. Rồi tôi bắt đầu tức bực và lo lắng nên không tài nào chợp mắt ngủ được.

        Trong khung cảnh tịch mịch giữa đêm khuya, tôi nghe rõ từng hơi thở dài não nuột, từng tiếng rên rỉ thảm thương và tửng tiếng kêu gọi tha thiết của các bệnh nhân cất lên đòi uống nước.

        Một bệnh nhân mắc chứng tả lỵ, vừa được chuyền sang khu biệt cư, đang lân mò về phía sau Văn phòng để kiếm nước uống. Tôi nghe có tiếng người làu nhàu gắt gỏng và xua đuổi gã đi vì e lây phải chứng bệnh hiểm nghèo của gã. Một người bệnh khác hết lời năn nỉ xin nước uống. Tiếng nói của y mỗi lúc một yếu dần cùng theo với thời gian mỗi phút một trôi qua. Tôi hỏi cô y tá người đó là ai ? Cô ta trả lời đó là một sĩ quan trẻ tuổi;trông y có vẻ con nhà gia giáo vì mỗi lần cô ta đem nước cho uống thì y lại lễ phép cảm ơn. Viên thanh niên sĩ quan này nhắc cho tôi nhớ tới một người mà vợ chồng tôi đã tiếp chuyện ngày mùng 2 tháng 8 vừa qua. Đó là Đại úy Urabé, em họ của chúng tôi ! Bữa đó, hắn đã cùng vợ đến thăm và ở chơi một ngày với vợ chồng tôi. Urabé được bổ dụng vào ngạch sĩ quan quân y, sau khi tốt nghiệp ở Y Khoa Đại Học Đường. Hắn đã gặp tôi, sau sáu bảy năm chung sống với anh em chiến sĩ ở nội địa và phương Bắc nước Trung Hoa. Hẳn đã tỏ ra người can đảm và biết tôn trọng kỷ luật. Tôi đã có ý chán đời khi cuộc chiến tranh kết liễu và đã không dấu diếm hắn điều đó Tôi thú thực với hẳn rằng : tôi tin tưởng chúng ta sẽ đi đến chỗ thất bại bởi lẽ nước mình khan hiếm nguyên liệu và bởi tinh thần vô kỷ luật đang bành trướng mạnh trong giới quân nhân. Tôi đã bảo hắn thế nào Hiroshima cũng sẽ bị oanh tạc dữ dội mà? những giàn đại bác phòng không sẽ chẳng làm nên trò trổng gi được ! Cuộc phòng thủ ở mặt đất của chúng ta chỉ được thiết lập để chống lại bom lửa mà thôi ; mà loại bom này không chắc sẽ được đối phương dùng đến với một thành phố đầy những sông ngòi và đất trống như ở đây.

        Urabé đã nghe tôi nói với một thái độ bỉnh tĩnh. Nhưng rút cuộc, hắn đã trả lời tôi:

        — Anh ơi, anh hãy nên xua đuổi những ý nghĩ đen tối ấy đi ! Ông Tổng Tham Mưu Trưởng nói rằng: « Trước những sự phê bình của quốc dân đối với Quân Đội thì Quân Đội sẽ trả lời bằng những cuộc đắc thắng vẻ vang ! »

        Hôm nay, nằm quằn quại trong bóng tối, tôi khẽ lầm bầm :

        « Quân Đội sẽ trả lời bằng những cuộc đắc thắng vẻ vang! »

        Bây giờ, Urabé ở đâu nhỉ ? Nếu bây giờ tôi gặp hắn thì chắc là hắn sẽ rất có thể cung cấp những thuốc men mà chúng tôi đang cần dùng.

        Nhưng, chắc Đại úy Urabé đang bận lắm, nếu không thì hắn đã đến thăm chúng tôi rồi.

     

        Vầng Thái Dương đã mọc le lói trên một bầu trời không gợn mây, báo trước một ngày nóng bức. Tuy nhiên, ở tầng lầu thứ nhì, ánh nắng đã không chiếu thẳng xuống chỗ nằm của chúng tôi như ở tầng dưới. Hơn nữa, một làn gió mát mẻ đã lướt qua phòng khiến tình trạng của chúng tôi đỡ nặng nề mệt nhọc. Miệng tôi đã bớt đau nên tôi tin chắc vết thương ở má và môi tôi đang thành sẹo. Cảm thấy trong mình dễ chịu, tôi đòi ăn cơm thay cháo. Cô Kado vốn tính hay ân căn săn sóc đã đào mấy củ khoai lang, do tôi trồng, đem luộc lên rồi đưa cho tôi ăn. Chưa bao giờ chất khoai lang, đối với tôi, lại ngon ngọt như hôm nay. Mặc dầu cánh tay vẫn bị băng bó, vợ tôi cũng thấy dễ chịu hơn trước nên đã có thể giúp cho tôi rửa mặt được. Tôi đã rất thích thú khi nghe nàng hỏi xin chút thuốc mỡ trắng thoa lên trán để che dấu cặp lông mày bị cháy trụi. Sự làm dáng trở lại đó, theo ý tôi là một điềm tốt. Trái lại, bệnh tình của Bs Sasađa càng trầm giọng thêm. Cơn sốt mỗi lúc một tăng lên và sức ông đã kiệt quệ hẳn đi.

        Hôm nay, những vị khách đầu tiên đã xuất hiện từ lúc mặt trời chưa mọc. Một người là một binh sĩ lực lưỡng ; gã đi khệ nệ dưới sức nặng của những gói thuốc men và bông băng. Đó là những đồ trợ cấp của Trung úy Tanaka, thuộc liên đội Akatsuki, gởi tới cho bệnh viện. Tôi rất vui mừng, không những vì nhận được sự giúp đỡ quý hóa ấy, mà cũng vì được biết Trung úy Tanaka còn sổng. Chính Đại úy Urabé đã giới thiệu Tanaka với tôi. Hết thảy mọi người đều cảm động khi thấy ông ta đã nghĩ đến chúng tôi.

        Lại một sự ngạc nhiên nữa chờ đợi tôi. ông Okamoto, Trưởng khu miền Tây của bộ Giao Thông đã đến thăm tôi. Tôi đã được nghe nói rất nhiều về ông, nhưng chưa từng có hân hạnh được làm quen với ông bao giờ. Ô. Okamoto là một người rất giản dị và hòa nhã khiến tôi có thể nói chuyện tự nhiên được ngay. Khi sự ngẫu nhiên cho biết rằng xưa kia chúng tôi đã cùng tòng học tại trường Cao Đẳng Okayama, tuy cách nhau mấy lớp, thì chúng tôi liền trở nên thân mật ngay và cùng nhau ôn cổ lại những chuyện dĩ vãng, Ông đến Hiroshima sau lúc cuộc biến cố vừa xảy ra. Ông cho tôi biết một sự may mắn lớn lao đã đến với ông: khi đi qua Kuré — một tỉnh cách phía nam Hiroshima 40 cây sổ — ông đã bị một con ong vàng đốt rất đau đớn nên phải ngừng lại để buộc thuốc. Nếu không có cái tai nạn nhỏ đó thì chắc là ông đã tới Hiroshima đúng giữa lúc bom nổ rồi. Vậy là con ong đó đã vô tình cứu ông thoát chết.

        Theo phép lịch sự, tôi đã ngồi ngay thẳng trên giường trong lúc tiếp chuyện Ô. Okamoto để tỏ lòng tôn kính ông. Khi ông đi khỏi rồi tôi chợt nhận ngay ra rằng tôi không đau đớn chút nào trong khi ngồi đó. Nếu có thể ngồi mà không đau thì tại sao tôi lại không đứng lên được nhỉ ? Tôi đã phân vân tự hỏi như vậy. Rồi chờ lúc không có ai ở trong phòng, tôi liền thử đứng lên. Song, những vết khâu ở háng tôi bắt đầu căng ra khiến tôi đau đớn và buộc lòng phải nằm xuống ngay tức khắc. Sự thử thách tuy chưa có kết quả đó cũng đã khiển tôi trở lại yêu đời. Tôi không còn hoài nghi gì nữa : khi nào các vết thương được cắt chỉ rồi, chắc chắn là tôi sẽ có thể lại hoạt động như cũ.

        Hôm nay, Bs Hanaoka đã báo cáo rất tường tận với tôi về bệnh trạng của các nạn nhân. Một trong những sự quan sát của ông khiến tôi đặc biệt lưu ý ; mặc dầu bị thương cách nào, các bệnh nhân cũng đều phát sinh những triệu chứng giống nhau cả. Họ ăn không thấy ngon miệng chút nào ; một số đông hay lợm giọng và đầy hơi ; quá nửa mắc phải chứng nôn mửa không thê nào cầm lại được. Từ chiều hôm qua, có một số người bệnh tình đã hơi thuyên giảm. Song, những người bị bệnh tháo dạ vẫn là một vấn đề nghiêm trọng và mỗi lúc mỗi tăng thêm lên mãi. Kinh khủng hơn nữa là máu đã xuất hiện ở trong phân của họ. Việc biệt cư những người bệnh đó mỗi ngày mỗi trở nên khó khăn. Hôm qua, một người đàn ông bệnh nặng đã bị đau ở trong miệng. Sáng nay, đã có vô số máu bắt đầu ứa ra trên những lợi răng và dưới da miệng y. Bệnh trạng của y đã trầm trọng nhiều vì lúc mới đến bệnh viện, y chỉ kêu chóng mặt và lợm giọng thôi, chứ không có vẻ gì là bị thương cả. Sáng nay, có nhiều bệnh nhân bắt đầu xuất huyết ở dưới da; lại có rất nhiều người ho và mửa ra máu. Thêm vào đó, họ lại mắc thêm chứng xuất huyết ở ruột nữa. Một người đàn bà khốn nạn đã bị xuất huyết ở buồng trứng.

        Tất cả những triệu chứng trên đây chưa từng xuất hiện ở những bệnh tật quen thuộc bao giờ.

        Bs Hanaoka thấy sự cần thiết trong việc xếp các bệnh nhân ra làm ba loại như sau i

        1 — Những người lợm giọng, nôn mửa và đi tháo dạ mà bệnh tình đã thuyên giảm.

        2 — Những người có các triệu chửng trên mà bệnh tình không tăng không giảm.

        3 — Những người có các triệu chứng trên, nhưng thêm chứng xuất huyết đang bành trướng ở dưới da hoặc chỗ khác.

        Nếu các bệnh nhân này bị phỏng hay bị thương cách khác thì chúng tôi có thể qui định những triệu chứng lạ đó là do vết thương của họ phát sinh ra. Nhưng, một số đông bệnh nhân đó bề ngoài có vẻ hoàn toàn vô sự khiến chúng tôi bị đặt trước một chứng bệnh mới mẻ lạ lùng mà chẳng biết suy đoán ra sao cả. Có lẽ những triệu chứng đó đã phát sinh ra một cách mau chóng như vậy là do áp lực của không khí giữa lúc nổ bom.

        Tôi đã từng đọc một thiên khảo cứu liên quan  tới chứng bệnh xuất huyết mà những phi công đã mắc phải khi họ bay lên cao một cách mau quá hoặc những tay bơi lội trở lên mặt nước mau quá sau một cuộc lặn thật lâu dưới nước, Song, tôi không thể nào tìm thấy nguyên nhân của những hiện trạng kỳ quặc đó. Tuy nhiên, tôi không thể không nghĩ rằng : sức ép của không khí đã có liên quan mật thiết với những triệu chứng của các bệnh nhân này của chúng tôi.

        Trong thời kỳ khảo cứu ở Đại Học Đường Okayama, tôi đã dự những cuộc thí nghiệm ở trong phòng đặt máy ép không khí. Hết thảy những người chịu cuộc thí nghiệm đó đều đột nhiên mắc bệnh điếc tai nhưng chỉ trong chốc lát, mỗi khi sức ép không khí được thay đổi. Riêng đối với tôi thì tôi công nhận rằng : tôi không hề nghe qua một tiếng nổ nào khi bom rớt xuống. Tôi cũng nhở rằng tôi không nghe một tiếng vang động nào trong khi tôi tiến về bệnh viện và những nhà cửa đang xụp đồ xung quanh tôi. Tôi đã có cảm tưởng rằng mình đang cử động ở một cuốn phim câm. Nghe tôi hỏi ai nấy đều trả lời là cùng chung một cảm giác như tôi.

        Làm sao có thể giải thích được rằng tôi và tất cả mọi người đều không nghe tiếng nổ nếu không phải là một cuộc biến chuyển đột ngột của áp lực không khí đã khiến chúng tôi bị điếc tai trong nhất thời ? Và chứng bệnh xuất huyết mà chúng tôi đang bắt đầu quan sát đây phải chăng cũng do một hiện tượng ấy phát sinh ra ? Bởi lẽ bao nhiêu sách báo đều bị thiêu hủy hết nên tôi không còn phương tiện nào để chứng minh giả thuyết trên mà đành chỉ xúc tiến việc trắc nghiệm ờ ngay chính những bệnh nhân thôi. Vì vậy tôi đã yêu cầu Bs Katsubé thu thập giùm tôi tất cả các tài liệu hữu ích mà ông có thể khai thác về vấn đề này.

        Tôi vui sướng vì cảm thấy thị hiểu về khoa học đã tái sinh và tôi không bỏ qua một cơ hội nào để chất vấn những người đến thăm tôi vè những tinh trạng lúc bom nổ. Những câu trả lời của họ đều mơ hô viền vông và họ đã chỉ đồng ý với nhau ở một điểm : người ta xử dụng một thứ khí giới mới !... Nhưng, khí giới nào ? Đó là then chốt của câu hỏi.

        Không những sách báo bị thiêu hủy mà cả đến những máy điện thoại và những máy thu thanh của chúng tôi cũng bị phá hoại hết khiến chúng tôi không thể tiếp nhận được tin tức ở bên ngoài. Thế là chúng tôi đã bị loại bỏ ra ngoài thế giới rồi !

        Bs Chodo, mà tôi vừa nói tới ở trên và hôm trước ông đã cùng gia quyến lánh nạn ở rặng đồi Ushita, nay đã được đưa về bệnh viện. Người ta đặt ông và những người tùy tùng của ông ơ trong phòng đợi của Ty Nha Khoa.

        Tôi hỏi thăm cô y tá săn sóc ông ta xem bệnh trạng ông thế nào. Cô ta đáp :

        — Nguy kịch lắm bác sĩ ạ. Thật là kinh khủng khi thấy ông ta bị phỏng dữ dội như vậy. Không có qua một chỗ nào ở trên thân thể ông được yên lành cả. Toàn thân ông ta đã chỉ là một cái nhọt đầy mủ ghê gớm. Tôi e ông ta không thể sống được.

        — Còn vợ và con gái ông ta ra sao ?

        — Họ được vô sự cả.

        Thật đáng thương hại cho Bs Chodo ! Ông và gia đình ông mới từ Okinawa đến đây. Ông không có bạn bè thân quyến nào ở Hiroshima. Nếu ông chết đi thì vợ con ông sẽ ra sao ?

        Trong lúc tôi run sợ và nghĩ tới Bs Chodo thì bà lão Saeki lặng lẽ đến bên giường tôi. Chỉ thoáng nhìn lên gương mặt xanh sao tiều tụy của bà, tôi cũng đủ hiểu bà định nói gì với tôi. Đứa con trai duy nhất của bà đã chết rồi! Hôm qua, khi ngươi ta đem nó đến bệnh viện thì bà còn đẫy hy vọng. Nhưng bây giờ đây, nó không còn ở thế gian này nữa ! Còn dâu và đứa con trai thứ hai của bà đã thiệt mạng ngay từ hôm bom nổ. Ngày nay, bà hoàn toàn cô độc ở trên đời. Bà úp mặt vào hai bàn tay và khóc thảm thiết, song những tiếng rên rỉ của bà không thể phát xuất được nữa.

        Tôi nghẹn ngào một hồi lâu nên không thể nói gì với bà được.

        Mãi sau, tôi mới cất tiếng nhủ bà :

        — Bà ơi, bà đừng lo sợ gì cả. Bắt đầu từ hôm nay, tôi sẽ trông nom săn sóc bà.

        Vẫn lặng lẽ khóc thầm, bà Saeki đứng yên ở chân giường tôi một lúc lâu nữa rồi ấp úng nói:

        — Xin bác sĩ cứu tôi ! Đừng bỏ tôi bơ vơ, tội nghiệp !

        Rồi không nói thêm lời nào nữa, bà trở xuống nhà dưới.

        Tôi lại nghĩ tới Bs Harada. Khắp thân thể và tứ chi ông chỉ còn là một đống thịt đỏ lòm đầy mủ. Chỉ còn có một vòng tròn tóc đen trên đầu là không bị cháy ; từ đàng xa nhìn lại, người ta ngỡ là ông đội một cái nồi lật ngược ở trên đầu. Ông và Bs Chodo cùng ở gần công viên Asano Sentei cách bệnh viện gần 500 thước, khi bom nổ.

        Xế chiều hôm đó, Bs Harada từ giã cõi đời. Gia đình bên vợ ông đã đem thi hài của ông về mai táng tại ngôi nhà ở Kobé.

        Sáng nay, ông Okura, một vị nha sĩ khác, ra tìm kiếm bà vợ của ông đã mất tích từ hôm bom nổ. Đến chiều, ông ta trở về với mấy khúc xương mà ông đã nhặt được ở nơi mà ông trông thấy vợ ông lần cuối cùng.

        Ông Yamazaki, một trong những kế toán viên của chủng tôi, vẫn ra công tìm kiếm đứa con gái của ông, nhưng vô hiệu quả.

        Kết cuộc Bs Fujii đã tìm thấy con gái của ông, nhưng tình trạng của nó đã trở nên tuyệt vọng. Và nó đã chết trong nhà một người bạn của ông ở Midorii.

        Suốt ngày hôm nay, tôi chỉ nhận được tin chẳng lành. Bs Morisugi thuộc phòng Nội Thương vẫn biệt vô âm tín. Nhà ông ở gần trung tâm chỗ bom nổ, nên chúng tôi quyết đoán rằng ông đã thiệt mạng cùng với cả gia đình rồi.

        Ba viên nữ y tá của chúng tôi cũng đã tử nạn và cô Hinada hiện đang hấp hối.

        Gần về chiều, viên sĩ quan trẻ tuồi mà tôi nghe tiếng xin nước đêm hôm trước cũng từ trần. Bà mẹ của chàng đã đi bộ suốt từ huyện Yamaguchi tới Hiroshima để được thấy mặt con. Nhưng, khi bà tới bệnh viện thì chàng vừa trút hơi thở cuối cùng rồi.

        Người ta để giường của viên sĩ quan đó cho một đứa con gái nhỏ. Con nhỏ này không ngớt gọi mẹ với những tiếng kêu gào thảm thiết.

        Trời tối và phòng chúng tôi vẫn chỉ được chiếu sáng bởi ánh lửa của những giàn hỏa táng ở ngoài xa. Khắp mọi nơi đều nồng nặc một mùi khét lẹt ghê tởm của những xác chết hỏa thiêu.

        Bệnh viện đã trở nên yên lặng ; nhưng, thỉnh thoảng bầu không khí tĩnh mịch ban đêm lại bị xáo trộn bởi những tiếng kêu gào của đứa con gái nhỏ trong khu biệt lập.

        Nó gân cổ kêu:

        — Mẹ ơi ! Con đau..! Con đau lắm !.. Eraeyo !

        Mãi tới lúc trời tảng sáng, tôi mới có thể chợp mắt được.

        Khi tôi thức giấc đậy thì một làn gió mát nhẹ nhàng thổi qua. Sau khi chào các bạn cùng phòng, tôi ân cân hỏi thăm sức khoẻ của họ Những người nào còn sức thì ngóc đằu lên trả lời tôi; còn những người khác thì chỉ có thể giơ tay làm đấu chào tôi mà thôi.

        May mắn, không có ai chết cả.

        Ở ngoài xa, có những toán người đi lang thang qua những chốn hoang tàn để tìm người thân quyến hay bạn hữu mất tích. Về phía Nam, suốt dọc đường xe điện nối liền Hatchobori với Hakushima, một toán người đang tiến bước trở đi trở lại giữa những trái đồi và những làng mạc lân cận. Hết thảy đều đang đi tìm người và những của cải đã mất.

        Người ta đem tới cho tôi một bức thư của cô Yama, y tá trưởng phòng giải phẫu. Cô đã bị trọng thương và đang nằm quằn quại dưới một hầm trú ẩn ở gần Yokogawa. Tôi chuyền đạt tin ấy tới Bs Katsubẻ và cô Takao là những người bạn chí thiết của cô : và hai người này đã rủ nhau đi tìm cô ngay.

        Nóng lòng đi tìm bạn, cô Takao toan chạy theo Bs Katsubẻ trong khi chân mang đôi dép cũ nát.

        Tôi vội gọi:

        — Tomichan ! Cô không thể đi với đôi dép vẹt gót ấy được đâu. Như vậy, không bao giờ cô đi tới Yokogawa được... Nầy, cô lấy giày tôi mà đi...

        Cô Takao vội trút bỏ đôi dép nát và mang giày của tôi vào rồi khập khiễng chạy theo sau Bs Katsubẻ.

        Sáng nay, tôi được phép ăn chút cơm thay cho cháo. Thật là một sự biến đổi phi thương ! Với một chút chất đặc vào trong dạ dày, tôi có ngay cảm tưỏng là rất có thể làm nên được một việc gì. Vậy thì tại sao không lợi dụng sự vắng mặt của Bs Katsubé để thử đi vài bước, tôi sung sướng vô hạn khi nhận thấy tôi rất có thể đi được rồi. Những đường chỉ khâu ở vết thương không căng ra nữa. Đi được vài bước, tôi tin chắc rằng chỉ cần luyện tập một ít ngày nữa là tôi sẽ có thể đi nhanh được.

        Trong khi đang đi thử như vậy, tôi nghe có tiếng chân người và quay lại. Tôi thấy ông Mizoguchi đang đứng bên giường tôi.

        Ông tỏ vẻ không hài lòng rối bảo tôi :

        — Bác sĩ nên thận trọng một chút. Ông tin tưởng ở sức khỏe của ông nhiều quá. Bây giờ, ông có vui lòng cho tôi được phép nói vài lời hay không?

        Tôi đã hổ thẹn vì bị bắt quả tang về tội không nghe lời và đã tưởng thế nào cũng bị ông rày rà lôi thôi. Khi nghe ông hỏi vậy, tôi liền đáp :

        — Được lắm chứ l Xin ông cứ nói đi.

        Ông ta làm bộ như không nhận thấy vẻ ngượng ngập lúng túng của tôi và vui vẻ vào đề câu chuyện ngay :

        — Tôi muốn nói về số thuốc men dự trữ của chúng ta. Hiện then, kho dự trữ gần cạn hết cả rồi. Chúng tôi đã cố gắng phân phát một cách vô tư số thuốc quá ít ỏi đó cho khắp các bệnh nhân ở ngoài cũng như ở trong bệnh viện. Nhưng, số bệnh nhân ở ngoài tăng lên nhiều quá khiến chúng tôi sắp không còn gì để phát cho họ nữa. Thùng thuốc mà người ta vừa đem đến hôm qua là số thuốc duy nhất mà chúng ta nhận được kể từ khi có cuộc oanh tạc. Bây giờ, ta chỉ còn trông vào sổ thuốc dự trữ ở Jogizen và Yaguchí, song tiếc thay ! nó ở xa chúng ta quá.

        — Ông làm ơn mời Bs Koyama lại đây dùm tôi. May ra chúng tôi sẽ tìm được giải pháp để thoát khỏi chỗ bế tắc này.

        Một lát sau, Bs Koyama đến. Tôi nhắc lại những lời mà ông Mizoguchi vừa nói với tôi và hỏi ý kiến ông.

        Sau một hồi suy nghĩ kỹ, Bs Koyama đáp :

        — Tôi không thấy còn giải pháp nào cả, nếu không có ai tới đây để giúp đỡ chúng ta. Tuy nhiên, tại tòa Đô Sảnh, người ta đã hứa tiếp tế...

        — Vậy thì chùng ta hãy ngừng việc săn sóc những nạn nhân ngoài và để dành sổ thuốc còn lại cho những người ở trong bệnh viện.

        Ông phản đối :   

        — Không thể được. Những nạn nhân ngoài cũng căn sự cứu giúp như những người ở trong bệnh viện. Nếu nay ta bỏ rơi họ thì họ sẽ biết câu cứu ở nơi ai ?

        Câu trả lời đó khiến tôi nồi cơn thịnh nộ mà thét lên :

        — Bốn ngày đã trôi qua rồi mà chúng ta chẳng dược một ai giúp đỡ cả ! Dù cho ở tòa Đô Sảnh, người ta có giữ lời hứa mà tiếp tế thuốc men cho chăng nữa thi phỏng sẽ được bao nhiêu ? Sự săn sóc các nạn nhân trong bệnh viện này đã quá sức chúng ta lắm rồi. Bây giờ, chúng ta không nên gánh vác cả việc giúp đỡ tất cả những kẻ qua đường tới gõ cửa ở đây nữa. Chúng ta phải khước từ việc đó đi và đóng cửa trạm cấp cứu lại... Phải đóng ngay cửa lại tức khắc.

        Bs Koyama ngạc nhiên nhìn chòng chọc vào mặt tôi, chắc ông nghĩ rằng : những vết thương đau đớn, sự mất ngủ và sự quá lo âu về những vấn đề nan giải của bệnh viện đã khiến tôi trở nên bẳn gắt như vậy. Phản động lực ấy của tôi đã khiến ông khó nghĩ hơn là những lúc tôi hiền từ khiêm tốn. Ông ta lựa lời khiến tôi bình tĩnh lại. Sau hết, để tôi khỏi bực tức, ông liền hứa sẽ cho treo một tấm bảng ở ngoài cổng báo tin « Bệnh viện không thể săn sóc cho những nạn nhân ngoài nữa. Và ban Cứu Thương đã giải tán từ hôm nay.»

        Nhưng, bảng vừa được treo lên thì nhân viên cảnh sát và các công chức tại tòa Đô sảnh liền kẻo ngay đến chất vấn nguyên nhân quyết định ấy của chúng tôi. Họ quả quyết báo cho chúng tôi biết ảnh hưởng việc làm này trong dân chúng sẽ rất tai hại. Và nhân danh toàn thể dân chúng Hiroshima, họ tha thiết van nài chúng tôi cứ tiếp tục cứu giúp các nạn nhân, không phân biệt người ở ngoài hay ở trong bệnh viện.

        Chúng tôi trả lời rằng chúng tôi cũng muốn thế lắm, nhưng số thuốc dự trữ đã hết rồi mà không ai có cách nào để kiếm thêm ra được nữa. Họ hứa sẽ tìm đủ mọi cách để có thể kiếm ra thuốc, với điều kiện là chúng tôi lại mở cửa trạm cấp cứu.

        Dù sao thì sự chúng tôi cố tình treo tấm bảng ấy lên cũng đã là quá phi lý chăng ?

        Không để cho những người đối thoại kia có thì giờ thay đổi ý kiến, Bs Hinoi vội vã đến ngay Ty Y tế Đô Thành để xin thuốc. Nhưng, ngán thay ! gói thuốc mà ông đem về đã còm cõi quá : nó không được nặng hơn những giọt nước mắt của một con chim sẻ ! Còn dấu diếm những nỗi thất vọng của chúng tôi để làm gì nữa ? Sao người ta lại có thể câu xin chúng tôi cứu giúp các nạn nhân, nếu người ta không chịu cung cấp cho chúng tôi những thuốc men cần thiết ? Gửi cho chúng tôi mệt gói thuốc như vậy, thật là cả một sự khôi hài !

        Bs Hinoi và ông Mizoguchi, đỡ bực bội hơn tôi, đã kiên nhẫn để cho tôi được tự do phát lộ những sự tức giận này ra.

        Đợi tôi la lối trách móc xong rồi, Bs Hinoi nói :

        — Ít ra, bây giờ chúng tôi cũng biết Ty Y Tế Đô thành ở đâu và chúng tôi cũng biết rằng ông Trưởng Ty ấy được sống sót. Người ta đoán chắc với tôi rằng ông ta đang ở nhà đúng lúc bom nổ và chỉ bị gãy có vài cái xương sườn thôi... Vậy sao ta lại không đến thăm ông ấy để trình bày cho ông rõ tình cảnh bi ai này của chúng ta ? Tôi tin tưởng rằng ông ấy sẽ tỏ ra là người hiểu biết.

        Lời đề nghị ấy được tán thành ngay và Bs Koyama liền dẫn đầu một phái đoàn đến tư thất của ông Trưởng Ty Y Tế Đô Thành. Ông này tên là Kitajima vốn là bạn học cũ của tôi.

        Bs Koyama đến nhà Bs Kitajima. Nhưng, ông này đã miễn cưỡng giữ lễ độ và bắt đầu làm bộ giả điếc ngay.

        Rồi, bằng một giọng hách dịch, ông ta tuyên bố:

        — Theo mệnh lệnh của Chính Phủ, các ông

        phải tiếp tục cứu giúp tất cả các nạn nhân đi qua bệnh viện !

        Bs Koyama vẫn không mất bình tĩnh nên thản nhiên nói :

        — Bệnh viện của chúng tôi được thiết lập nên là chỉ để săn sóc các nhân viên của Bộ Giao Thông và gia quyến họ mà thôi. Sở dĩ chúng tôi vẫn săn sóc tất cả dân chúng Hiroshima từ hôm đó tới nay cũng là vì tình nhân loại, chứ chúng tôi không có nhiệm vụ gì với Tòa Đô Sảnh cả. Trước pháp lý, chúng tôi đã được bổ dụng bởi Bộ Giao Thông. Vậy chúng tôi không thấy có lý do nào bắt buộc chúng tôi phải tuân theo mệnh lệnh của ông, dù cho Chánh phủ có thừa nhận quyết định ấy của ông chăng nữa, bởi lẽ quyết định đó là độc tài và bất hợp pháp. Tất cả những cái gì mà chúng tôi đòi hỏi ở ông chỉ là thuốc men mà thôi. Nếu người ta cho chúng tôi thuốc men thì chúng tôi sẽ cứu giúp tất cả mọi nạn nhân, mặc dầu họ ở đâu đến và bất cứ họ thuộc về Ty, Sở nào của Chính Phủ.

        Nghe nói vậy, Bs Kitajima liền thay đổi thái độ và tiếp tục cuộc thảo luận, với giọng nói ê a theo thổ âm miền Okayama.

        Ông ta nói :

        — Bs Koyama! Ông không cần nói thêm nữa, vô ích lắm. Nhân danh lòng từ bi bác ái, tôi yêu cầu các ông cứ tiếp tục cứu giúp các nạn nhân đi. Về phần tôi thì tôi xin hết sức tìm đủ mọi cách để có thuốc gửi cho các ông. Và tôi sẽ cố tìm kiếm để cung cấp cho các ông tất cả các y sĩ và y tá ở thành phố này nữa.

        Thấy không còn lý do gì đẽ phải «tốn thêm nước miếng » vì việc này, Bs Koyama trở về bệnh viện với niềm tin tưởng rằng Bs Kitajima sẽ giữ lời hứa. Đã đắc thắng về phương diện này rồi, chúng tôi liền cho hạ tấm bảng ở ngoài cổng bệnh viện xuống.

        Cô Yama hãy còn sống ! Người ta vừa đem cô đến đây ; lúc bom nổ thì cô ta đang ở trên đường đi đến bệnh viện. Mặc dù có cây dù che chở, cô cũng bị phỏng rất nặng. Tất cả quần áo của cô đều bị cháy hết. Bs Katsubé chỉ có rất ít hy vọng cứu cho cô thoát chết. Ông Shiota, một nhân viên của Bộ Giao Thông, bị thương ở gần ngôi đền Nigitsu, cách chỗ bom nổ 1.700 thước và cách bệnh viện 800 thước. Lúc đó, ông đang ở trong nhà một người bạn tại Hosaka. Một liên lạc viên đã đến hỏi xem có thể đưa ông tới bệnh viện được không. Chúng tôi giục đưa ông ta đến đây ngay tức khắc.

        Những người chạy đi lánh nạn về miền ngoại ô và các làng lân cận nay lại bắt đầu kéo nhau trở về thành phố. Nghe tin bệnh viện mở cửa, họ kéo nhau ở khắp mọi nơi về : từ các đền chùa, trường học và cả từ những vựa lúa ở thôn quê nữa. Chưa một người nào được băng bó thuốc men và sự đói khát lại càng khiến thân hình họ tiều tụy.

        Chúng tôi phải đặt thêm chỗ cho những người mới này và phải thiết lập ngay một bệnh viện phụ thuộc tại văn phòng Bộ Giao Thông.

        Các nhân viên Bộ Giao Thông và gia quyến của họ được hưởng quyền ưu tiên điều trị tại bệnh viện phụ thuộc nói trên.

        Bà Yoshida, vợ ông nguyên Chánh văn phòng Bộ Giao Thông, được đưa vào đây. Ông Yoshida đã thiệt mạng hôm biến cố xảy ra trên quãng đường từ nhà đến sở. Người đàn bà khốn khổ này bị trọng thương khi an náu trong nhà mình tại Kô-Machi. Chúng tôi đặt bà nằm trong phòng đợi ngay lối cửa đi vào văn phòng, mà trước đây mấy ngày, ông chồng của bà vẫn ngồi làm việc.

        Số bệnh nhân mỗi lúc một tăng thêm và bởi đông quá nên họ đã bất chấp cả những luật lệ do chúng tôi đặt ra để duy trì trật tự nơi đây.

        Không ai có thể tương tượng được nỗi vui mừng sung sướng của chúng tôi trước sự đột nhiên xuất hiện của Bs Norioka vừa từ bệnh viện Giao Thông tại Osaka đến. Theo sau ông là một đoàn nhân viên phụ tá đang còng lưng dưới những thùng thuốc nặng chĩu để tiếp tế cho chúng tôi. Thật chẳng khác chi một trận mưa rào quý hóa trên bãi sa mạc mênh mông sau bao nhiêu ngày nắng ráo !

        Bs Norioka bắt tay ngay vào việc. Tài năng xuất chúng và bản tính lạc quân của ông đã nêu lên một tấm gương sáng cho chúng tôi. Sự hiện diện của ông đã có ngay tính cách một phương thuốc nhiệm mầu khiến những kẻ mất tinh thần nhất cũng có thể tìm thấy lại sự can đảm như thường. Sự xuất hiện của Bs Norioka và đoàn tùy tùng đã trái ngược hẳn với một phái đoàn y tế tới đây sau mấy ngày. Họ đã đến với những bàn tay trống rỗng và đã nói rất nhiều mà chẳng giúp ích chúng tôi được việc gì cả. Từ ngày biến cố xảy ra, chúng tôi đã vô cùng chán nản. Nhưng hôm nay, Bs Norioka đã đến để giúp cho chúng tôi lại phấn khởi tinh thần nhờ những đức tính quý hóa của ông.

        Bs Norioka làm việc không ngừng và ông quan tâm đến từng chi tiết nhỏ mọn để giúp ích chúng tôi. Trong khi tận tâm săn sóc mọi người, ông đã không quên chỉ giáo chủng tôi những điều mà chúng tôi chưa hiểu biết.

        Và đây là lần thứ nhất kể từ ngày lâm cơn tai nạn, tôi có cảm tưởng là được người nâng đỡ để có hi vọng leo nổi lên khỏi quãng dốc hiểm nghèo.
Nói tóm lại, Bs Norioka đã có đức tính và biệt tài khiến mọi người kính mến và biết ơn.

        Đêm đến !

        Đây là đêm thứ nhất không có đượm mùi tử khí. Phải chăng vì nhờ gió xoay chiều hay vì những cuộc hỏa thiêu đã chấm dứt rồi ? Tôi không được biết gì cả.

Nhưng, sự thực thi sổ người chết vì thương tích đã có lần lần giảm bớt. Hôm nay, chúng tôi chỉ chịu bó tay trước tử thần mà đành để hai mạng ra đi thôi.

        Ông Mizoguchi đem đến cho tôi chút ánh sáng. Đây chỉ là một ngọn bấc nhỏ thô sơ do ông vấn bằng những sợi băng vụn vặt rồi nhúng vào dầu và thả vào trong một cái môi bằng sắt. 

        Ngọn lửa tuy yếu ớt nhưng đủ khiến tôi ngạc nhiên vì nhận thấy nó vô cùng linh động. Ánh lửa đèn dầu lung linh chiếu trên trần nhà, trên những vách tường và chiếu vào cả những nơi xó xỉnh xa nhất trong các góc phòng.

        Đây là nguồn ánh sáng đầu tiên mà chúng tôi được trông thấy kể từ ngày bom nổ tới nay.

        Người ta đã quá vui mừng mà quên khuấy hẳn việc tìm hiểu nguyên nhân tại sao một ngọn lửa yếu ớt bằng ngăn ấy mà lại có thể chiếu sáng hẳn một vùng tối tăm rộng rãi như vậy.

        Ông Mizoguchi đứng một lúc ở phía chân giường tôi. Ông kể chuyện ông vừa ngăn cản một người đang định ăn cắp đôi giày của một chú lính mù.

        Rồi, ông cho tôi biết tin về cô Hinada và cô Susukida. Ông nói :

        — Đêm ấy, đã nhiều lăn tôi nghe tiếng một người đàn bà hỏi tôi bằng giọng dịu dàng thân mật. Nhưng, tôi không nhận được ra là tiếng ai. Mãi tới sáng, tôi mới biết rằng người đó là cô Susukida. Mặt cô ta sưng vù hẳn lên khiến tôi không thể nhận ra được nên cô ta phải tự xưng tên thì tôi mới biết.

        Trong khi ông Mizoguchi vẫn tiếp tục kể chuyện bằng một giọng trầm trầm ấm áp như vậy, tôi lim dim cặp mắt và ngủ thiếp lúc nào không biết.

        Bình minh xuất hiện báo trước một ngày quang đãng và nóng bức.

        Đây là lần thứ nhất kề từ ngày bom nổ, tôi ngủ được một giấc say sưa ngon lành và khi thức dậy, tôi cảm thấy tinh thần vô cùng khoan khoái.

        Đưa mắt nhìn khắp gian phòng, tôi thấy cô Yama đã được vào điều trị tại đây. Giường cô ta đặt ở quãng giữa giường cô Omoto và cô Susukida. Hai cô sau này có vẻ yếu mệt nhiều lắm nhưng tương đối còn khá hơn cô Yama.

        Mỗi lần nghe tiếng tôi gọi, cô Yama không thể  nào ngóc được đầu lên như mọi người.

        Tôi ngọt ngào khuyến khích :

        — Yama-San ! Nếu không thể ngóc đầu lên được thì ít ra cũng nên cố gắng giơ bàn tay lên làm dấu cho tôi hiểu... Cố gắng giơ tay lên. Nếu được thì chúng ta sẽ có nhiều hy vọng lắm, cô ạ.

        Tức thì cô ta cố gắng giơ bàn tay lên theo lời tôi nói. Thấy vậy, tôi vội mừng rỡ reo lên :

        — Hoan hô ! Khá lắm ! Cô rất có thể thoát khỏi tay Tử thần đấy... Cô xem, có phải là trong cơ thề cô còn tràn đầy sinh khí hay không ?... Vậy thì đừng nên thất vọng, Yama-San nhé ! Chúng tôi nguyện cố gắng giúp cô ra khỏi bước không may này.

        Suốt đêm qua, không có một người nào chết. Đã có thêm ba nhân viên y tế trở về bệnh viện ; mấy hôm trước, sự biệt tin của họ đã khiến chúng tôi rất buồn rầu vì thất vọng. Hôm nay, trông họ có vẻ khá lắm.

        Ông Mizoguchi đem bữa điểm tâm vào cho tôi. Hôm nay, tôi ăn thấy ngon miệng hơn những bữa trước nhiều.

        Sau bữa điềm tâm, bỗng một cơn gió nổi mạnh làm bụi cuốn lện từng đám mịt mù. Rồi, những mảnh vôi và mảnh sơn vụn thi nhau rời khỏi trần nhà bay xuống phủ lên khắp người chúng tôi như những cánh hoa anh đào tơi tả.

        Bs Sasađa đã bị khổ sở hơn bết vì tai biến bất ngờ này bởi hai bàn tay của ông bị băng bó dày sụ nên không thể giơ lên che mặt mũi được.

        Tôi vừa giúp ông ta nhặt những mảnh vụn dính trên đâu trên mặt vừa nói khôi hài :

        — Thà chúng ta chết vùi dưới những cánh hoa anh đào còn hơn sống dưới những mảnh trần nhà bẩn thỉu này, bạn nhỉ ?

        Chúng tôi đã trải qua những phút bối rối vì phải chờ yên gió rồi thì mới có thể rũ hết những bụi bám đầy người đi được. Cái đầu hói của tôi dính đầy vôi và sơn vụn và râu ria của tôi trắng toát cả ra. Chưa bao giờ tôi lại thèm cạo râu và tắm rửa như hôm nay. Thật cái cảnh này đã đủng với câu ngạn ngữ « Cơn gió xấu chẳng đem được cái gì tốt lại cho ta cả».

        Lúc Bs Katsubé vào tới nơi, ông động lòng thương hại khi trông thấy tôi ở tình trạng thiểu não ấy nên băng bó những vết thương cho tôi. Ông đã rất hài lòng khi trông thấy các vết thương ấy đã đóng vảy, và tôi cũng đã ngạc nhiên sung sướng khi được biết rằng ông sẽ cắt chỉ nơi những vết mổ sớm hơn hạn định.

        Được thay băng, tôi cảm thấy khoan khoái vô cùng ! Bắt đầu từ hôm nay, tôi không còn khổ sở vì cái mùi tanh hôi gây ra bởi những lớp bông băng cũ và tôi cũng không còn nhức nhối vì những vết khâu làm như đứt thịt tôi ra nữa.

        Nhờ đó mà tôi có thể quên ngay trận cuồng phong ác nghiệt vừa qua.

        Trong lúc đang nằm thoải mải với những ý nghĩ lạc quan ấy thì tôi thấy Trung úy Tanaka bước vào. Hôm qua, vì sĩ quan trẻ tuổi này đã gửi tặng tôi một thùng thuốc.
 
Xể chiều hôm nay, chúng tôi được tin Nagasaki (Đảo Trường Kỳ) cũng đã bị oanh tạc bằng một thứ bom bí mật và kết quả tai hại cũng không khác gì ở Hiroshima cả. Ở đó, trước khi bom nổ, người ta cũng đã thấy một tia chớp sáng lòe và theo sau là một đám cháy kinh khủng.

        Từ nay, danh từ « Pikadon » bắt đầu xuất hiện trong ngữ vựng nước Nhật Bản này. Tôi cũng không thể hiểu tại sao lại phát sinh ra cái danh từ lạ lùng này. Chỉ biết rằng có một số nạn nhân, như bà già Saeki chẳng hạn, khi ngộ nạn đã chỉ khăng khăng rên rỉ sau những tiếng « Pika ! » thảm thiết. Rồi, đến cả những người ở ngoại thành cũng nhẳc nhở đến danh từ « Pikadon » và rút cuộc, sau khi thốt lên cái danh từ lạ tai bằng một giọng vô cùng thảm thiết não nùng ấy, họ đã từ từ nhắm mắt vĩnh biệt cõi đời.

         Khi chúng tôi vừa hay tin Nagasaki cũng bị oanh tạc thì một người đàn ông từ Fuchu đem đến cho chúng tồi thêm một tin quan trọng  khác thường nữa. Anh ta đoan quyết là Nhật Bản cũng có một loại khí giới bí mật, song người ta còn giữ kín vì nếu nói đến, người ta sẽ khủng khiếp vô cùng. Anh ta lại loan báo thêm rằng có một đội Hàng Không Mẫu Hạm vừa tới chiếm đóng trên đại lục Hoa Kỳ. Tin này có thể  đúng được vì anh ta nói là do Bộ Tổng Tham Mưu tiết lộ.

        Một đoàn phi cơ oanh tạc đã vượt qua Thái Bình Dương, nhưng có hai chiẽc không trở về được căn cứ. Người ta phỏng đoán rằng hai phi cơ đó đã lao thẳng vào mục tiêu để xác nhận căn cứ địch.

        Nếu sau San Francisco, San Diego và Los Angeles cũng bị tiêu diệt như tại Hiroshima thì cảnh hỗn loạn sẽ xảy ra đến mực độ nào ở những đô thị ấy nhỉ ?

        Rồi đây, Nhật Bản sẽ áp dụng chính sách « ăn miếng, trả miếng » để đương đầu với kẻ thù của dân tộc !

        Bầu không khí trong bệnh viện bỗng xáo trộn hẳn lên và đây là lần thứ nhất từ khi bom nổ, hôm nay các bệnh nhân của chúng tôi đã trở nên vui vẻ và cười nói nhiều như vậy. Những tiếng cười đùa trò chuyện nổi lên khắp tứ phía và có một vài người cao hứng đã cất giọng hát «Bài ca chiến thắng». Rồi, họ thành tâm cầu nguyện cho các anh cm chiến sĩ. Ai nấy cũng đều vững lòng tin tưởng rằng rồi đây phần đắc thắng sẽ về phía nước Nhật Bản thân yêu này.

        Bây giờ, người ta đã cắt bỏ hết chỉ khâu ở các vết thương của tôi rồi. Tôi quyết định đứng dậy tập đi cho cứng cáp vì tôi nóng lòng muốn tìm đủ mọi cách để sớm có số thuốc men cần thiết mà hôm qua Ty Y Tế đã hứa cung cấp cho chúng tôi.

 
Điều khôn ngoan hơn hểt là chúng tôi phải đi thẳng tới Ty Y Tế tọa lạc tại trung tâm khu Yamaguchi, trong một nhà ngân hàng cũ đã bị tàn phá hết quá nửa bởi vụ oanh tạc vừa qua. Tôi báo cho Bs Hinoi biết rằng tôi muốn đích thân vận động vụ này. Biết rằng tôi còn quá yếu nên ông ta vui lòng chở tôi đi bằng xe đạp. Trên con đường từ bệnh viện đến Ty Y Tế dài 1.800 thước tôi đã quan sát kỹ càng tình trạng của khu phố đó. Ra khỏi bệnh viện, chúng tôi đi qua dẫy «cầu tiêu bất dự liệu» mà tôi đã có dịp nói ở trên. Những cầu tiêu này đã phơi bày ra một khung cảnh đáng hồ thẹn vô cùng. Mặc dầu những lời tha thiết van nài của chúng tôi, các bệnh nhân cứ ra đó mà phóng uế. Chúng tôi đã cố gắng thuyết phục để họ xử dụng cái hầm đào sẵn ở phía sau bệnh viện, nhưng vô hiệu quả. Mặc dầu mỗi buồi sáng đều được cọ rửa cẩn thận, lúc    nào mặt đất cũng dính đầy phân và nước tiểu xông lên một mùi hôi hám đến buồn mửa.

        Khi ra khỏi bệnh viện được một quãng, chúng tôi đã phải vận dụng cả những bắp thịt lẫn lỗ mũi để bắt đầu một cuộc thử thách gay go khôn tả.

        Ngoài đường phố đây những vật chướng ngại ngổn ngang khiến nhiều lúc chúng tôi phải khiêng xe đạp lên mới vượt qua được. Các cây trụ đèn đổ gẫy nằm chắn ngang đường. Cứ đi cách một quãng chừng 15 thước, chúng tôi lạt phải trèo lên hay chui qua từng đống giây đèn hay giây điện thoại lằng nhằng chất cao như núi. Mỗi bước tiến lên là cả một sự cố gắng phi thường.

        Những bức tường đổ lại cản thêm bước tiến của chúng tôi một lớp nữa. Cứ trông thấy những chướng ngại vật mà chúng tôi phải vượt qua kia thì dù đến cả một đoàn người chuyên môn leo núi cũng phải nản lòng.

        Đi mãi thì cũng phải đến đích vì Ty Y Tế đã xuất hiện rõ ràng trước mắt chúng tôi kia rồi.

        Trong lúc ngồi nghỉ xả hơi, tôi nói :

        — Bs Hinoi ! Lúc nãy, bạn có tin tưởng là chúng ta có thể đi đến đây hay không ?

        Ông ta mỉm cười.

        Cứ đi đến mỗi khúc quanh, tôi lại có cảm tưởng như minh càng xa đích thêm một chút nữa vậy.

        Ở đây, cũng ngồn ngang những nhà cửa đổ nát. Chỗ này là những bức tường vôi trắng xóa và những chiếc bồn bằng xứ cho chúng tôi biết đây là những phòng tắm. Chỗ kia là những mảnh bát đĩa bằng xứ tráng men, những chiếc ly pha lê trong vắt và những soong chảo bẹp rúm cho chúng tôi biết đó là những gian nhà bếp . Rồi, những mảnh lọ, mảnh chóé chạm trổ tinh vi nhắc chúng tôi nhớ rằng đây là một khu cư xá đặc biệt của những nhà cự phú.

        Chúng tôi cũng nhìn thấy cả những khúc xương trắng hếu đã khô queo và thỉnh thoảng lại ngửi thấy mùi thịt hăng nồng ở vài ba xác chết đã rữa nát xông ra. Nhưng, chúng tôi đã xúc động hơn hết khi thấy một đống đồ chơi của trẻ con nằm lăn lóc trên đống vôi gạch vụn của một ngôi nhà đổ.

        Chúng tôi đã đến tòa nhà thảm hại tại khu phổ Yamaguchi và ngừng lại một lúc để phóng tăm mắt nhìn khắp xung quanh. Ở phía Bắc, chỉ còn có ngôi bệnh viện và văn phòng Bộ Giao Thông đứng chơ vơ trên dẫy đồi Ushita trơ trụi màu đó hoe.

        Chúng tôi vòng ngõ sau đi vào nhà ngân hàng để gặp viên Trưởng Ty Y Tế. Chúng tôi không thể tưởng tượng được rằng trong một tòa nhà độ sộ như thế này, người ta đã phải chen chúc nhau để làm việc, mỗi người được một chỗ ngồi hết sức nhỏ hẹp. Tôi có cảm tưởng đây là một cái tổ ong khổng lồ chứ không phải là một ngân hàng nữa. Thế mà đây đã là nơi làm việc của Ty Y Tế cũng như tất cả các Ty khác trong đô thành vậy.

        Chúng tôi gặp Bs Kitajima và mấy viên thư ký. Họ ngồi trên những chiếc ghế khấp khểnh phía sau những cái bàn giấy được ghép lại bằng những chiếc thùng đựng trái cây xếp chồng chất lên nhau.

        Khi thoạt trông thấy chúng tôi, ông  Kitajima sửng sốt giây lâu rồi mặt ông tươi hẳn lên. Chúng tôi đã mừng rỡ ôm chặt lấy nhau và nói chuyện hàn huyên bằng thổ âm miền Okayama.

        Bs Kitajima nói chuyện :

        — May mà khi bom nổ thì tôi đang ở trong nhà nên chỉ bị gẫy có vài chiếc xương sườn thôi, bạn ạ. Nhưng, còn bạn thì sao ? Bây giờ, bạn đã bình phục hẳn rồi chứ ? Thật chúng ta may mắn lắm nên mới còn sống được đến ngày nay, bạn nhỉ ?

        Trong khi chúng tôi chuyện trò ríu rít, Bs Hinoi đi thám hiểm quanh vùng. Một lát sau, ông trở lại với nét mặt tươi tỉnh và nháy mắt một cái làm dấu cho tôi. Ông đã thâu thập được một số thuốc quý giá cần thiết và Bs Kitajima hứa cho gửi ngay cấp tốc lại bệnh viện cho chúng tôi.

        Sứ mạng đã xong rồi, chúng tôi cảm ơn và từ biệt Bs Kitajima.

        Ra khỏi Ty Y Tế, tôi nói với Bs Hinoi :

        — Bạn thấy không ? Chẳng phải chỉ có những bệnh nhân của chúng ta phải mắc chứng tả lỵ đâu. Bs Kitajima   vừa cho tôi biết rằng trong miền này chỗ nào cũng đầy những người mắc phải cái chứng bệnh hiểm nghèo ấy. Ông lại nói chuyện hiện thời, dưới nhà hầm của hãng Fukuya (như Hãng Charner tại Saigon) cũng đã biến thành một trạm cấp cứu rồi. Vậy chúng ta nên ghé qua thăm trạm đó một chút trước khi trở về bệnh viện.

        Bs Hinoi gật đầu đồng ý. Khi tới hãng Fukuya, chúng tôi ngừng lại và mới chỉ đảo mắt nhìn qua một lượt, chúng tôi đã phải giật mình lui bước. Chúng tôi kinh sợ không đám đặt bước vào cái khung cảnh tối tăm sâu thảm đó, mà đành tiếp tục lên đường.

        Chúng tôi câm lặng sóng bước bên nhau bởi lẽ đã quá mệt mỏi về thể xác cũng như đã quá khủng hoảng về tinh thần rồi. Nhất là những mẩu chuyện mà Bs Kitajima vừa tường thuật càng khiến chúng tôi thêm tâm mang ý loạn.

        Theo lời ông thì trong số 190 vị bác sĩ tại Hiroshima, đã có đến 90 người thiệt mạng vì tai nạn «Pikadon» rồi. Và trong số đó, có rất nhiều bạn thiết của tôi.

        Tôi không tài nào quên được cái cảnh tượng mà tôi vừa trông thấy ở hãng Fukuya. Một hãng buôn lớn nhất và cũng là một hãnh diện lớn của thành phố Hiroshima nay chỉ còn là một cảnh hoang tàn thảm hại. Bao nhiêu cánh cửa sổ đều bật tung ra ; phía trong tòa nhà tối tăm mù mịt như một gian hầm chứa rượu. Những khách đến mua hàng đang nằm quằn quại trong cơn hấp hối ở dưới nhà hầm. Những tiếng kêu la rên rỉ thảm thiết của các bệnh nhân vang lên bên tai chúng tôi. Nếu so sánh với nơi đó thì bệnh viện của chúng tôi đã như một cõi thiên đường. Tuy bé nhỏ, nhưng ít ra ở đây cũng còn có ánh sáng chiếu vào và các phòng đều thoáng khí. Cho đến những bệnh nhân nằm chen chúc ở dưới gầm cầu thang hay trong các phòng rửa mặt ở đây cũng không đến nỗi cực khổ bằng những người dù được hưởng nhiều ân huệ nhất tại hãng Fukuya.

        Bởi vậy, chúng tôi mới hiểu rõ nguyên nhân thúc đẩy mọi người ai cũng muốn được vào điều trị tại bệnh viện này. Nhưng ý nghĩa trên đây đã khiến chúng tôi phấn khởi tinh thần mà thêm hăng hái với nhiệm vụ.

        Sau một hồi im lặng khá lâu, tôi cất tiếng hỏi:

        — Bs Hinoi ! Bạn có tìm thấy đủ những thứ thuốc men cần thiết mà Bs Kitajima vừa cung cấp cho minh hay không ?

        — Đủ. Đó cũng là do sự tình cờ run rủi khiển tôi gặp Bs Fujimura ở đó nữa. Ông ta bảo tôi cứ việc lấy tất cả những món thuốc ở trong kho nếu chúng ta xét thấy cần thiết. Ngày nay thì chúng ta đã giải quyết xong vấn đề khó khăn ấy rồi, bạn ạ.

        Dứt lời, Bs Hinoi hăng hái đạp cho xe chạy nhanh trên đường về cho đến khi gặp lại những núi giây điện mà chúng tôi đã thấy lúc ra đi. Vượt qua được những chướng ngại ấy rồi, chúng tôi đã trở về tới bệnh viện một cách rất mau chóng.

        Sau khi nằm nghỉ ngơi một lát, tôi quyết định đi một vòng thăm các bệnh nhân.

        Hôm nay, họ gặp tôi với một thân hình gầy gò tiều tụy trong bộ quần áo rách rưới tả tơi và có vẻ một tên hành khất hơn là một ông thày thuốc. Tuy nhiên, đối với họ, tôi vẫn là người ăn mặc bảnh bao nhất ở đây vậy. Nhưng, khi thấy cảnh đau đớn cực khổ của các đồng bào nạn nhân, tôi đã tự hổ thẹn vì thấy mình được ăn mặc tương đối lành lặn và sạch sẽ hơn họ.

        Tôi lần lượt đi khắp hết mọi phòng để thăm các bệnh nhân của tôi. Chỗ này, một bà già đang nằm quằn quại chờ chết. Bà ta chỉ mặc một áo lót mình rách rưới, nằm trên một cái ổ rơm hôi hám. Bên cạnh bà. là một thanh niên bị phỏng rất nặng, chàng ta nằm trần truồng như con nhộng. Xa hơn một chút, một bà mẹ trẻ tuổi nằm phơi trần ngực và đang hấp hối. Đứa bé sơ sinh nằm lọt thỏm trong vòng cánh tay và cố nhay một cách yếu ớt một bên núm vú nhăn nheo của mẹ nó. Xa hơn chút nữa, một thiếu nữ lăn lộn trên một vũng lày nhày những máu mủ. Cô ta bị phỏng nặng toàn thân như chuột lột, chỉ trừ có bộ mặt xinh xắn còn nguyên vẹn. Một chú lính chỉ còn có một chiếc quần cụt, nằm trên một tấm nệm dính đày máu đã đọng khô queo. Còn những người khác được mặc những bộ quần áo cắt may bằng đủ thứ như màn che cửa, khăn trải bàn hoặc các mảnh vải vụn vặt mà thân nhân họ đã có may mắn lượm được ở xung quanh bệnh viện.

        Tôi cố gắng đem những lời dịu dàng an ủi họ. Tôi nói :

        — Mặc dầu không đủ tiện nghi, nơi đây đã là một bệnh viện tốt nhất ở Hiroshima này đấy. Lúc nãy, Bác Sĩ Trưởng Ty Y Tế đã bảo thế. Vậy hãy nên kiên nhẫn ; tự khắc sẽ tai qua nạn khỏi, các bạn ạ.

        Dọc đường từ Ty Y Tế về đây, tôi đã gặp bà Yanagihara, vợ góa một người bạn cũ của tôi. Bà ta gầy trơ xương ; nhà cửa, quần áo và đồ đạc của bà đã bị tiêu diệt từ hôm bom nổ. Ngày nay, bà bơ vơ trên cõi trần gian và ở rất xa nơi sinh quán tại đảo Shikoku về phía Nam Hiroshima, phải đi hết tám tiếng đồng hồ bằng tàu biển mới đến nơi.

        Tôi hỏi :

        — Bây giờ, bà ở đâu ?

        Nước mắt như mưa, bà mếu máo đáp :

        — Tôi ở hãng Fakuya.

        Câu trả lời thảm thiết khiến tôi não nuột mà chẳng biết nói sao để an ủi bà.

        Những điều mắt thấy tai nghe suốt buổi hôm nay khiển tôi có cảm tưởng là đã đắc tội với mọi người mỗi khi cất tiếng ca ngợi sự chu đáo nơi bệnh viện của chúng tôi.

        Cảnh tàn phá diễn ra trong thành phố thật đã đến mức quan trọng quá sức tưởng tượng của tôi. Một luồng ánh sáng chói lòa, một cuộc hỏa hoạn bộc phát rồi đến một cuộc động đất dữ dội cùng với lửa và sấm sét là biểu hiệu của sự chết chóc đã liên tiếp diễn ra.

        Sau cuộc thăm viếng bệnh nhân, tôi trở về phòng với ý định nghỉ ngơi một chút, Nhưng vừa ngả lưng nằm xuống, tôi đã phải nhăn mặt vì gân xương co rút lại đau đớn vô cùng. Sự cố gắng làm việc và trạng thái xúc động suốt ngày hôm nay đã khiến tôi quá mệt nhọc mà sinh nhiều chứng như vậy. Tâm thần bực bội, tôi đứng lên đi bách bộ quanh phòng rồi nằm xuống giường để mấy phút sau lại ngồi nhỏm dậy.

        Gió bắt đâu nổi lên làm bụi và vôi bay tứ tung như đám mây mù.

        Nhưng lần này bơ vơ có một mình, tôi không được ai giúp đỡ gì cả.

        Lần lần, tôi trở lại bình tĩnh và có thể nằm yên một chỗ được. Rồi tôi bắt đầu suy nghĩ miên man.

        Tôi nhớ đến bà già Yanagihara đáng thương mà tôi vừa gặp hồi sáng. Tôi tự hỏi không biết cuộc đời bà ta sẽ ra sao ? Trông thấy bà, tôi nhớ ngay đến mẹ tôi và không biết Bs Nishimura có đưa được tin của tôi nhắn về mẹ tôi hay không ? Tôi liên tưởng đến những khung cảnh rùng rợn mà tôi đã trông thấy tận mắt trong buổi chiều nay, Tội tự nhủ : « Chắc không bao giờ ta lại sẽ có thể thấy một tai họa tày trời như thế này nữa, Thật là không tiền khoáng hậu ! » Tôi nghĩ đến những người đã chết, đến những cảnh xác người chồng chất ngổn ngang khắp các ngả phố phường, đến những cuộc hỏa thiêu với những mùi khét lẹt rùng rợn. Sau vụ biến cố, loài người đã bị hạ xuống ngang hàng với loài thú vật. Những người còn đủ sức đi được đã âm thầm tiến bước về phía ngoại ô hoặc lên những ngọn đồi lân cận ; trông họ lừ đừ như những người mất trí khôn vậy. Sức chịu đựng của họ đã làm ngạc nhiên tất cả mọi người. Các khách từ phương xa đến đã phải xúc động kinh hoàng khi trông thấy đoàn người xếp hàng một từ từ cất bước loạng choạng ngả nghiêng, như những người lên đồng, trên những con đường gập ghềnh chật hẹp. Trong khi ấy, ở cách đó mấy thước song song với đường này, có một con đường khác rộng rãi khang trang được tráng nhựa sạch sẽ mà không một ai bước chân lên cả.

        Đoàn người lánh nạn đã hoàn toàn mất hết tinh thần và họ đã như mê ngủ trên quãng đường dài như đi trong một cơn ác mộng. Một bọn người khác dắt nhau đi lên những đường xe lửa ; một bọn băng qua những cánh đồng ruộng bao la ; một bọn khác nữa đi men theo bờ suối. Họ cất bước ra đi mà không hề vạch sẵn cuộc hành trình. Họ chỉ biết theo những hình bóng âm thăm di động ở phía trước mặt mà cất bước ra đi.«., đi trên những con đường lang thang vô định.

        Khi màn đêm buông xuống, tôi không biết rõ là tôi đang ở đâu. Vì quá mệt mỏi tinh thần nên tôi hầu như dã mất hết cả định hướng. Rồi, tôi bỗng có cảm giác lâng lâng như mình đang lơ lửng ở phía ngoài cả không gian lẫn thời gian vậy.

 

        Tôi thức dậy trước khi trời sáng, nhưng rồi ngủ trở lại cho tới lúc ánh bình minh xuất hiện trong một buổi ban mai sán lạn huy hoàng.

        Tôi đã trải qua một đêm khó ngủ. Đó là một hình phạt sau cuộc hành trình vất vả ngày hôm trước trong khi tôi còn mệt mỏi rã rời. Các bắp thịt nhức nhối như rần, khớp xương tứ chi cứng ngắc nên mỗi lần cử động khiến tôi phải thốt lên những tiếng rên rỉ vì đau đớn.

        Đây là lần thứ nhất kề từ ngày bom nổ, tôi được sung sướng khi nằm thoải mái trên giường. Trong khi tôi đang nằm ruỗi dài khoan khoái thì cô Kado đến ngỏ ý muốn giúp tôi cạo bớt bộ râu đã mọc từ sáu hôm nay.

        Tôi đáp :

        — Tôi không mong gì hơn nữa. Nhưng này, cô kiếm được lưỡi dao cạo ở chỗ quỷ nào ra đấy?

        Tôi bỗng cảm thấy vô cùng hổ thẹn vì nghe giọng trả lời lỗ mãng ấy do chính miệng tôi thốt ra.

 
Cô Kado mỉm cười không đáp, rút một cái kéo cũ trong túi áo thụng ra rồi bắt đầu làm việc.

        Tôi ráng hết sức vui vẻ đón nhận sự giúp đỡ ấy với mục đích khiến cô quên sự vô lễ ấy của tôi. Và tôi đã dễ thương như một con cừu non được người ta dắt đến nhà chú thợ sén lông vậy.

        Cọ Kado đã lao mình vào một công tác khó khăn vì lưỡi kéo của cô thì cùn nhụt mà bộ râu của tôi lại dài thườn thượt và rậm xồm xoàm. Những tiếng rền rĩ phản đổi vui vẻ của tôi đã khiến các bệnh nhân khác đều hiển nhiên thích thú.

        Đã nhiều lẫn, tôi hét vang lên:

        — Ngừng lại ! Ngừng lại, tội van cô !

        Nhưng lần nào cũng được cô trả lời vắn tắt :

        — Còn một tí thôi mà !

        Một ông bạn cũ là Thiếu Tá Fujihara đến thăm tôi. Cũng sinh trưởng tại Okayama như tôi, ông theo học tại trường Hải Quân Iwakuni (cách Hiroshima chừng 50 cây số) và đã lên tới cấp bậc Thiếu Tá Hải Quân. Mỗi lần ghé qua căn cứ hải quân Kuré (cách Hiroshima chừng 38 cây sổ), ông đều đến thăm chúng tôi, mãi cho tới khi chiếc chiến hạm do ông chỉ huy bị đánh đắm mới thôi. Ông thường thông báo đều đặn cho chúng tôi biết tất cả những tin tức mà ông có thể thâu lượm được mà vẫn không bao giờ hé tiết lộ những bí mật quân sự. Thường thường, khi bị tôi quấy rầy bằng những câu hỏi vặn rắc rối, ông chỉ giơ hai tay lên và cất tiếng cười ròn rã.

        Tôi rất kính trọng ông vì biết rằng ông là một thanh niên sĩ quan xuất sắc có rất nhiều triền vọng về tương lai.

        Thiếu Tá Fujihara tiến đến bên giường tôi và cất tiếng gọi :

        — Bác sĩ Hachiya ! Thật là vui mừng khi được thấy ông bà còn sống sót... Nhưng, cũng thật là một cuộc thử thách rùng rợn mà ông bà vừa trải qua đấy nhỉ ?

        Vợ tôi đáp :

        — Chúng tôi cũng vui mừng lại được gặp ông. Làm cách nào mà ông thoát khỏi tai nạn ấy được ?

        — Khi vừa rời khỏi chuyến xe lửa tại ga Iwakuni thì tôi nghe tiếng nổ. Nhìn phía Đông hướng về Hiroshima, tôi trông thấy một đám khói khổng lồ tuôn lên trời như một đám mây lớn về mùa Hạ và tôi đã phỏng đoán rằng các bạn đã bị trúng bom rồi.

        Vợ tôi ngắt lời ông :

        — Ông có nhớ những trái đào mà ông đã đem từ Okayama đến cho chúng tôi trước hôm biến cố xảy ra không ?... Những trái đào ấy ngon tuyệt. Chồng tôi và tôi mới chỉ ăn có một trái, tính để dành ăn trong một dịp đặc biệt khác. Nhưng, chúng đã bị hư hết bởi những ngọn lửa rồi.

        Thiếu Tá Fujihara hỏi ;

        — Khi hỏa hoạn xảy ra thì ông bà ở đâu ?

        — Chồng tôi đang nghỉ ở trong nhà. Còn tôi thì đang đứng bên cửa sổ gắn kính ở trong nhà bếp.... Đây, ông coi những gì đã xảy ra cho tôi.

        Vừa nói nàng vừa trỏ lên mặt và một cánh tay đầy những vết cắt sâu hoắm bởi những mảnh kính vỡ vụn.

        Trước ngày biến cổ xảy ra, Thiếu Tá Fujihara đến thăm và cho cho chúng tôi một rổ trái đào thật ngon. Không một thứ trái cây nào có thể cạnh tranh nổi với giống đào xuất xứ tại Okayama này được.

        Đệm đó, ông nghỉ tại nhà tôi. Sáng hôm sau, ông lật đật ra đi tử lúc hừng đông đến nỗi không kịp thì giờ rửa mặt mũi bởi e lỡ chuyến xe lửa đi Iwakuni.

        Bây giờ, nghĩ lại những trái đào Okayama, tôi muốn chảy nước miếng.

        Thiếu Tá Fujihara nói :

        — Vụ mất trái đào không thấm vào đâu so với cái tai nạn mà ông bà vừa trải qua. Chung qui thì đây thật là một hiện tượng khủng khiếp, do một trái bom nguyên tử gây nên.

        Tôi vội nhỏm dậy kêu lên :

        — Một trái bom nguyên tử ? Có phải là loại bom mà người ta đã bảo với tôi rằng nó có sức tiêu diệt ra tro tất cả hòn đảo Saipan mà chỉ cần dùng có 10 gờ ram khinh khí hay không ?

        — Đúng đấy. Tôi lượm được tin này tại bệnh viện hải quân Iwakuni... Ở đó người ta đang săn sóc các bệnh nhân ngộ nạn từ Hiroshima cho lên đến. Người họ co rúm lại như mắc phải chứng bệnh gì khác thường vô cùng ghê gớm vậy.

        Vì không phải là y sĩ nên Thiếu Tá Fujihara không thể đem tới cho tôi một xác định nào về bệnh trạng nói trên. Nhưng, ông đoán chắc rằng một trong những triệu chứng đã phát hiện ấy rất có thể là chứng suy giảm của những bạch huyết cầu trong cơ thể họ. Tôi nghĩ rằng sự nhận xét của ông đã sai lầm, song vẫn phải chăm chú theo dõi câu chuyện hầu mong biết thêm được chút gì ích lợi chăng. Tôi đã đặt rất nhiều câu hỏi, song ông không giúp cho tôi thâu thập được điều gì hơn nữa.

        Trước khi trở lên đường, Thiếu Tá Fujihara mở va li lấy tặng chúng lỏi một chai Whisky và mấy gói thuốc lá.

        Ông khiêm tốn nói :

        — Quà tặng chẳng đáng bao nhiêu, song quý ở chỗ là nó mỗi ngày một khan hiếm hơn trườc.

        Khi ông đi khỏi, tôi quyết định kiếm một ống kính hiền vi để kiểm điểm lại coi những phỏng đoán của ông có đúng hay không. Nhưng biết kiếm đâu ra được ? Tất cả những kính hiển vi của bệnh viện đều đã trở nên vô dụng vì khung ống đã bị vặn cong queo và mắt kính cũng vỡ vụn cả. Tôi chợt nhớ ra rằng Bs Morisugi có để dành một ống kính hiển vi để thay đổi và cất trong tủ sắt tại bệnh viện... Nhưng, khi tôi đi kiếm thì thấy nó đã vỡ vụn như cám ở trong ngăn tủ sắt rồi.

        Sau đó, tôi lại khám phá ra rằng tất cả những dụng cụ để đo hồng huyết cầu cũng đều vỡ hết. Nếu muốn có một ống kính hiền vi dùng được tôi cần phải kiếm tại một nơi khác.

        Bs Sasada mỗi ngày mỗi kiệt sức thêm. Gương mặt bóng nhẫy và sưng vù một cách kinh khủng của ông trông giong y như một chiếc bánh nhân bằng trái nho khô và rắc bột trắng xóa ở trên vậy. Những dòng mủ pha lẫn máu thấm qua mấy lớp vải băng trên những cánh tay và bàn tay ông ta. Cô Susukida cũng ở tinh trạng nói trên, song hai bàn tay cô đã bớt sưng một chút. Mặt cô trông giống hệt như một cái mặt nạ trong ngày đại hội trá hình. Ông Shiota vừa được đưa vào bệnh viện đêm qua, có vẻ như một người chết trôi bị ngâm lâu dưới nước. Khuôn mặt, nửa mình trên và chân tay ông đều sưng và ông thở một cách nặng nề mệt nhọc. Không một ai bị phỏng nặng như ông Shiota, có lẽ ngoại trừ cô Yama. Già nửa thân thể cô này đều như bị nướng. Trông cô như một con búp bê gãy bị liệng trên một đống rác. Tình trạng của cô đã đến thời kỳ tuyệt vọng rồi. Những vết phỏng của cô Omoto tụy không lan rộng như của cô Yama, nhưng nó sâu hoắm vào đến nỗi người ta có thể trông thấy rõ những đường gân ở trên các bắp thịt. Tất cả các bệnh nhân này đều bị thương nặng hơn cô Sasaki và vợ tôi. Cô Sasaki bị thương nơi đầu, nhưng cô sẽ có thể binh phục trong vài ngày tới đây. Vợ tôi bị những vết phỏng và rách nhẹ cũng rất có thể mau bình phục. Cặp chân mày đó hoe khiến nàng có vẻ hung ác và cánh tay nàng vẫn bất động trong một tấm máng, song nàng đoan chắc rằng nàng đã khá mạnh rồi.

        Bs Koyama, giám đốc phụ khuyết tại bệnh viện, đã làm việc không ngừng suốt từ hôm biến cố xảy ra. Xung quanh đầu ông vẫn phải quấn băng vả một bên cánh tay cũng còn phải cột treo lên.

        Trong phòng tôi, những người bị thương bởi mảnh kính đã khá mạnh trong khi các người bị phỏng lại mỗi ngày mỗi thêm suy nhược.

        Tôi luôn luôn nghĩ tới Bs Sasada bởi ông đã có công cứu chữa chúng tôi trong lúc lâm nguy. Tôi cũng không thể quên được sự tận tâm của ông trong khi săn sóc các nạn nhân khác, mãi cho đến khi người ta khám phá ra những thương tích của chính ông. Trong khi tình trạng sức khỏe của tôi mỗi ngày mỗi khả quân thì trái lại trường hợp của ông mỗi ngày mỗi thêm trầm trọng.

        Bs Sasaki đến thay phiên cho Bs Norioka. Ông này cũng là một vị thầy thuốc giỏi. Tòng sự tại Bệnh Viện Giao Thông 5. Osaka, thình lình ông phải đến thay thể cho bạn đồng nghiệp.

        Không những chúng tôi phải mang ơn các vị bác sĩ này vì họ đã có công săn sóc các bệnh nhân của chúng tôi, mà cũng vì những thứ quý báu và những nhân viên đắc lực do các ông đã đem viện trợ cho chúng tôi nữa.

        Trong ngày hôm nay, tôi được tiếp một bà cô già là bà Shima đã từ Saijo đến (cách chừng 35 cây số về hướng đông bắc Hiroshima) đến thăm.

        Bà ân cân hỏi vợ chồng tôi :

        — Tại sao các cháu vẫn còn lại ở đây? Nhà cô rộng rãi và chú muốn cô đón các cháu về ở chung.

        Từ Saijo, chú cô tôi cũng nghe rõ tiếng bom nổ.

        Cô tôi nói :

        — Sau khi nghe tiếng nổ phát ra, người ta đồn rằng Hiroshima đã bị oanh tạc. Thoạt tiên, chúng tôi chưa đến nỗi lo sợ lắm. Nhưng, khi được lệnh xếp đặt sẵn nơi tiếp đón các người bị thương do những đoàn xe vận tải sẽ cấp tốc di chuyển đến, chúng tôi mới hiểu rằng số nạn nhân đã lên quá cao.

        Tôi hỏi thăm tin tức về Eizo, con trai của cô tôi.

        Bà nói :

        — Nó đã trở về nhà bình yên vô sự. Lúc đó đã quá nửa đêm. Cô không biết nó đã thấy những gì và do ngả nào mà về tới nhà vì nó cũng không có thì giờ nói chuyện ấy với chú cô. Sáng hôm sau, nó lại đi Hiroshima,.. Ầ, các cháu có biết ông Watanabe không ? Ông cùng làm việc với đứa con trai tại cửa hàng của chú ấy mà. Tất cả hai cha con ông cùng bị trọng thương tại ga Hiroshima mà người ta không thể làm cách nào để giúp đỡ được.

        Bà Shima nói thao thao như một cái máy hát và tưởng chừng như không bao giờ có thể ngừng lại được. Tuy nhiên, tôi đã khuây bớt nỗi buồn khi được gặp bà; sự nhiệt thành săn sóc của bà đối với vợ chồng tôi đã khiến tôi rất hài lòng. Từ nay, tôi có thể yên tâm vì đã có nơi gởi gấm vợ tôi sau khi sức khoẻ phục hồi khiến nàng có thể  ra đi.

        Khi bà cô tôi đi rồi, tôi mới hồi tưởng đến những lời Thiếu Tá Fujihara đã nói với tôi.

        Hiroshima đã bị tàn phá bởi một trái bom nguyên tử ! Đây thật là một tin mới lạ ! Tôi liền loan báo tin đó cho hết thảy mọi người đến thăm tôi.

        Đến xế chiều, tôi đi một vòng thăm tầng nhà dưới. Những người mấy hôm trước mắc chứng ăn mất ngon, chứng nôn mửa, chửng hạ lỵ vả đại tiện ra huyết nay đã thuyên giảm. Tuy nhiên số người mắc bệnh về ruột và dạ dày lại tăng lên và chứng bệnh ấy chẳng có gì là liên hệ với tình trạng các vết thương của họ cả. Lại có một triệu chứng khác phát sinh ra cho cả những người bị thương lẫn không bị thương : đó là những mụn lở nung mủ ở trong miệng và cuống họng khiến họ vô cùng đau đớn.

        Hết thảy mọi người đều bị sốt, song vì không có ống thủy nhiệt kế nên chúng tôi không thể  biết họ sốt tới mức độ nào. Những thương tích thông thường được đóng vảy nhanh chóng, trừ những người bị gãy xương làm cho rách thịt. Trường hợp sau này làm cho máu luôn luôn ứa ra và đã có nhiều người bị cưa một cánh tay hoặc một ống chân để khỏi mất nhiều máu có thể  nguy hại đến tính mạng.

        Một bà già đã khiến tôi xúc cảm đặc biệt vì đã luôn miệng van xin tôi chấm dứt tình trạng đau đớn giùm bà. Sự thực thì bà không bị chút thương tích nào mà cũng chẳng có dấu hiệu gì là đau đớn cả. Tuy nhiên, vì tôn trọng tuồi tác của bà nên ai nấy đều cố gắng vui vẻ ôn tồn để vui lòng bà. Thấy ai đến gần, bà cũng khăng khăng một mực yêu cầu chấm dứt giùm bà mọi nỗi đau khổ.

        Bằng giọng thảm thiết não nùng, bà rền rĩ kêu ca :

        — Tôi van các ông ! Các ông cho tôi chết ngay đi !... Nếu Đức Phật Tổ không muốn giáng lâm thì xin cho tôi được đến với Ngài... Cho tôi được về chầu Đức Phật Tổ, tôi van các ông ! Hãy sớm cho tôi về bên kia Thế Giới, các ông ơi ! Tất cả gia đình của bà đều bị mạng vong nên bây giờ bà sổng cô độc ở trên đời. Nhưng, có biết bao nhiêu người khác cũng đang bị trơ trọi như bà, vậy mà họ vẫn âm thầm cố nén sự đau khổ để những người xung quanh khỏi buồn thảm lây vì họ.

        Khi qua hành lang, tôi gặp ông Kitao đang làm việc tại Ty Thương Vụ với ông Sera, Ông ở tầng lầu trên, song thường vắng mặt luôn từ hôm biến cổ xảy ra khiến tôi đã phân vân tự hỏi không biết ông làm gì cho qua thì giờ.

        Hôm nay, ông Kitao cho tôi biết rằng ông đang phụ trách giàn hỏa thiêu trong bệnh viện. Trong khi chúng tôi nói chuyện thì ông Yamazaki đến hỏi ông Kitao xem việc đốt xác đã được sửa soạn sẵn sàng chưa.

        Ông đáp :

        — Mọi việc đều sẵn sàng cả rồi.

        Đoạn ông quay lại nói với tôi :

        — Bs Hachiya ! Ông có muốn xem chúng tôi hỏa thiêu người chết ra sao không ? Tôi đã thiêu rất nhiều xác chết từ mấy hôm nay và đã trở nên rất thành thạo trong cái nghề này rồi.

        Giọng bình thản của ông Kitao khi nói đến chuyện đó khiến tôi choáng váng, nhưng tôi không bình luận gì cả và đi theo ông vào trong vườn.

        Một giàn hỏa thiêu đã ngẫu nhiên được cất trên đám đất cách chừng 30 thước ở phía ngoài hàng rào kế bên một cái máy bơm nước và một cái bồn mà các nhân viên trong bệnh viện thường tắm gội hàng ngày.

        Một bệnh nhân vừa qua đời hồi buổi sáng đã được các ông Kitao và Yamazaki khiêng từ nhà xác ra đây bằng một tấm cánh cửa dùng làm cáng. Thi hài được đặt trên một đống những bàn ghế gãy, những thùng vỡ nát và đủ các thứ vụn vặt khác, trong khi hai cô y tá xếp lại tấm vải liệm. Đoạn các cô đặt một tấm kẽm to lên trên chót và người ta châm lửa vào đống củi, Khi những ngọn lửa bắt đầu nổi lên, thốt nhiên tôi chắp hai bàn tay lại trong dáng điệu nguyện cầu. Ta có thể tha thứ cho sự thiếu lễ nghi trong cuộc hỏa táng này. Người ta còn phải nghĩ đến con số lớn lao những nạn nhân sau cuộc biến cố thảm khốc vừa xảy ra. Chôn người chết với những lễ nghi thường thức trong lúc này quả là một việc làm xa xỉ không thể  thực hiện được. Song dù sao thì trước trạng huống này, tôi vẫn cảm thấy não lòng vì không có sự hiện diện của một vị sư nào để tụng kinh cầu nguyện cho người xấu sổ.

   
        Luồng cảm nghĩ của tôi bỗng bị cắt đứt bởi một tiếng nói từ nơi bồn tắm vọng ra :

        — Hôm nay, ông hỏa thiêu được mấy người ?

        Ông Kitao đáp :

        — Chỉ có một.

        Bất bình trước thái độ vô lễ đó, tôi thốt kêu lên :

        — Ôi, những cuộc hỏa thiêu đã trở nên quá tầm thường đến nỗi một người có thể vừa  tắm ngay bên giàn hỏa vừa đặt những câu hỏi một cách thản nhiên như vậy được ư ?

        Ông nhún vai lầm bầm :

        — Ồ, chúng tôi đã chứng kiến những cảnh này quá nhiều nên cũng quen đi rồi.

        Tôi muốn bảo ông rằng tất cả mọi người ở nơi đây đều đã trở nên quả lỗ mãng, nhưng tôi lại im lặng. Chỉ còn một ý nghĩ an ủi tôi là những nạn nhân chết ở bệnh viện này đã được ít ra là hỏa thiêu từng người một chứ không phải chồng chất cả trăm người một lần như ở ngoài thành phố.

        Tôi đặc biệt chú ý đến người đàn bà mà người ta vừa hỏa thiêu ngay trước mắt tôi. Từ bao nhiêu năm nay, Hiroshima là nơi đồn trú của quân đội. Và người đàn bà đáng thương này là vợ góa của một cựu sĩ quan. Cũng như phần đông các chiến sĩ hồi hưu khác, ông chồng bà chỉ có thể sung sướng ở giữa những tiếng ồn ào trong các cuộc huấn luyện binh sĩ với những tiếng trống kèn rộn rã.

        Hiroshima là một nơi cư trú rất thích hợp cho những người trở về già nên có một số cựu viên chức, cả dân chính lẫn quân chính, đã sống quây quần xung quanh bệnh viện này.

        Người đàn bà xấu số nói trên đã được hết thảy mọi người ở đây kính mến. Những binh sĩ thuộc Đệ Nhị Quân Đoàn đã gọi bà là « Baba-San » nghĩa là « Bà nội hiền từ». Bà đã đem số lương tử tuất ít oi và tất cả những món tiền dành dụm để giúp đỡ những binh sĩ nghèo túng. Có nhiều lần, bà đã cùng một « Baba-San » khác đến bệnh viện để an ủi và khuyến khích những binh sĩ yếu đau và không có gia đình.

        Bà thường hướng dẫn phái đoàn các bà vợ sĩ quan đi làm việc phước thiện nên dân chúng đã tự ý tặng bà cái danh hiệu « Nữ Tướng Quân». Cả đến những cánh cửa nơi khám đường quân sự cũng được mở rộng để tiếp đón bà. Và những vụ tái thẩm cứng rắn nhất ở chốn pháp đình cũng đều trở nên mềm dẻo như những con cừu non trước sự hiện diện của bà.

        Tôi còn nhớ trước ngày bà từ trần vài bữa, tôi đã ngừng bước bên chiếc ổ rơm bà nằm mà ngỏ mấy lời khuyến khích bà. Lúc đó, bà không trông thấy tôi bởi cặp mí mắt của bà nhắm nghiền lại vỉ sưng húp lên. Nhưng bà đã nhận được tiếng nói của tôi.

        Tôi nhủ bà :

        — Baba-San ơi ! Tất cả những bạn thân mến đều tề tựu ở xung quanh bà đây. Hiroshima đã làm một nơi cư trú rất tươi vui đẹp đẽ của chúng tôi nhờ có sự hiện diện của bà bởi lẽ bà đã luôn luôn nghĩ đến những người khác trước khi nghĩ đến bản thân của bà... Ngày nay, Tử Thần đã gần xuất hiện nơi đây ! Tuy nhiên, như một người lính già nua, bà sẽ rất có thể nhắm mắt lìa đời một cách vẻ vang xứng đáng vì tự biết rằng mình đã hy sinh vì nghĩa vụ.

        Rồi, người đàn bà ấy đã chết trong yên lặng.

        Hôm nay, thấy khuôn mặt hiền từ của bà bị hủy hoại bơi những ngọn lửa vô tình, tôi bâng khuâng tự hỏi : «Chẳng hay rồi đây có một « Baba- San» nào khác được số mệnh dành lại để thay thế bà và tiếp tục hoàn thành những việc tốt đẹp ấy không ! ».   

        Tôi trở về bệnh viên nhưng không tài nào ngủ được. Tôi mệt lả người. Trời nóng nực khác thường và không khí nặng nề khó thở vì chiều nay không có qua một ngọn gió mát nào nồi lên vào giờ này như thường lệ. Rồi, toàn thân tôi ướt đẫm mồ hôi. Tuy nhiên, tôi vẫn nằm yên suy nghĩ và ái ngại cho những người đang phải làm việc nhọc nhằn vất vả.

        Khắp phòng, không một người nào muốn ngủ cả nên một cuộc nói chuyện nổi lên rì rào ở trong bóng tối.

        Tôi cất tiếng hỏi :

        — Tại sao hôm nay có ít người ở ngoài đường phố thế nhỉ ?

        Một tiếng trả lời :

        — Tại hôm nay là ngày chủ nhật, bác sĩ ạ.

        — Chủ nhật ư ? Thế mà tôi không nghĩ ra đấy. Ở đây không có lịch nên ngày nào cũng giống ngày nào khiển tôi không còn phân biệt được nữa.

        Một tiếng khác tiếp theo :

        — Không những vì là ngày chủ nhật mà có ít người ở ngoài đường đâu. Có người nói chuyện với tôi rằng những người từ khắp mọi nơi kéo đến Hiroshima, kề từ ngày biến cố, cùng đều ngộ bệnh cả. Lại có một số người đã chết nữa.

        Một tiếng người khác phụ họa ;

        — Đúng đấy ! Có tin đồn rằng cảnh điêu tàn Hiroshima đã chứa đựng một thứ hơi ngạt làm chết hết thảy những người hít thở phải.
       
        Rút cuộc, tôi vẫn không tin rằng có một chất hơi ngạt hay những loại vi trùng giết người đã được gieo rắc tại Hiroshima. Tuy nhiên, những tin đồn đại ấy cũng đáng khiển cho người ta lo sợ.

        Một trái bom hơi ngạt đã được thả xuống đây ư ?

        Tôi nhớ lại rằng những người vừa chết đã rất khỏe mạnh từ trước đó vài ba hôm. Tôi cũng nhớ lại rằng có những người đã chết trong khi đang săn sóc các bệnh nhân khác. Tôi nghe đồn rằng sau khi tiếng nổ phát ra, những người bất hạnh gục chết ở ngoài đường mà trong mình không có qua một thương tích nào. Trái lại, những người ở trong nhà lại bị thương tích đầy người, nhưng may mắn đều sống sót.

        Nếu quả thật có bom hơi ngạt được xử dụng tại đây như vậy thì tất cả mọi ngươi đều bị chết hết không chừa một ai mới phải chứ.

        Càng nghĩ miên man về vấn đề ấy, tôi lại càng không thể tìm ra được câu giải đáp.

        Khi tôi ngủ thiếp đi thì tất cả những sự hoang mang bối rối của tôi cũng tiêu tan dần đi hết.

     

         Lại một ngày nắng chói đầy nóng bức nữa. Sau khi dùng bữa điểm tâm, tôi mượn một chiếc xe đạp đi đến Tòa Thị Sảnh. Chuyến đi này khác hẳn chuyến trước mà tôi cùng đi với Bs Hinoi bởi lẽ sức khỏe tôi đã phục hồi và các vết thương cũng đỡ đau nhức rồi. Tôi có cảm giác khoan khoái khi có thể dạo phố một minh khỏi cần đến sự giúp đỡ của người khác.

        Những sợi dây điện lằng nhằng cùng các chướng ngại vật mà chúng tôi vấp phải hôm đó vẫn nằm nguyên chỗ cũ, nhưng lần này tôi không phải khó nhọc khi vượt qua như lần trước nữa. Dọc đường, tôi lưu ý quan sát một chiếc xe điện bị cháy và đã ngạc nhiên khi nhận thấy cái đầu máy của nó giản dị biết bao. Song, tất cả mọi sự tò mò đều rời bỏ tôi ngay khi tôi khám phá ra những mảnh thịt vụn nát của một hành khách đã bị cháy thành than nằm chúi trong một xó toa xe. Sự gặp gỡ đột ngột với cái chết ấy đã khiến tôi vô cùng xúc động. Tới khi rời khỏi chiếc xe điện đó được một quãng rồi, tôi mới lấy lại được sự thăng bằng trong cân não.

        Người ta cho tôi biết rằng một trái bom đã rớt xuống gần ngôi đền Gokoku. Tôi liền đi về hướng ấy và ngạc nhiên không ít khi thấy ngôi đền vẫn đứng nguyên vẹn. Cả đến pho tượng ngay chính giữa khuôn cửa hình bán nguyệt cũng vẫn còn nguyên như cũ, trong khi toàn thể khu đó đều bị tiêu diệt hết. Chiếc cầu Aioi, với những chiếc chân hình vòng cung đồ sộ trên một phụ lưu rộng lớn của con sông Ota, bị phá hoại và cong queo hẳn lại. Lớp xi măng bao bọc chiếc cầu bị xếp chun vào y như một chiếc phong cầm vậy. Cứ cách một quãng, tôi lại thấy những lỗ thủng lớn ngoác miệng ra trên những thành cầu. Chiếc cầu xưa kia rất hùng vĩ nay đã chỉ còn là một đống thép và sắt vụn.

        Hồi xưa, Viện Bảo Tàng Khoa Học và Kỹ nghệ đã được xây dựng trên khu đất về miền hạ lưu thuộc bờ phía Tây con sông này. Viện này đã là một hãnh diện cho thành phổ Hiroshima vậy. Ngày nay, chiếc mái nhà hình tròn bằng đồng đen đã bị hun chảy ra, những bức tường nứt rạn hoặc sập đổ xuống và phía trong viện đã bị hoàn toàn thiêu hủy hết.

        Tôi đứng ngắm cảnh điêu tàn ấy một hồi lâu : Nó tượng trưng cho một đô thị và hơn nữa, cho cả một dân tộc bị tàn phá.

        Trở lại đường cũ, tôi đi đọc theo đường xe điện tới Tòa Thị Sảnh. Tôi quyết tâm đến tận nơi ấy để lượm lặt thêm tin tức.

        Số nhân viên tại Tòa Thị Sảnh đã được gia tăng ngay từ chuyến viếng thăm trước của tôi. Trong số nhân viên mới này, tôi nhận thấy rất nhiều người quen biết.

        Sau khi trao đỏi những câu chào hỏi xã giao với họ, tôi xin yết kiến Bs Kitajima và được mời vào văn phòng ông ngay.

        Tôi bắt đầu bằng những lời cám ơn ông đã giúp chúng tôi những thuốc men và nhân viên phụ tá. Rồi, tôi hỏi ông có thể cung cấp thêm cho chúng tôi một số thuốc nữa hay không. Song, tôi chợt nhận thấy ông có vẻ khác thường.

        Phỏng đoán có tin chẳng lành nên tôi vội hỏi:

        — Có chuyện gì đấy, bác sĩ ? Trông ông có vẻ rất lạ lùng vậy   

        — Chắc ông đã biết tin một trái bom nguyên tử vừa rớt xuống Hiroshima ? ... Tôi lại nghe đồn rằng rồi đây, không một người nào có thể sống ở trên đảo này trong thời gian 75 năm nữa.

        — Hôm qua, một cô y tá của tôi đã đột ngột qua đời. Sự kiện này như đã chứng minh được cái ý nghĩa bi thảm của những lời đồn đại ấy rồi.

        Để thay đổi vấn đề, tôi hỏi ông:

        — Thưa bác sĩ, có chuyện gì xảy ra ở Mãn Châu không ? Tinh thế không được mấy tốt đẹp. Quân thù đã xâm nhập Cao Ly rồi.

        Tôi rời Tòa Thị Sảnh với một nỗi phiền muộn sâu xa. Tinh thần tôi xáo trộn bởi những mối hoài nghi. Tôi trở về bệnh viện để che dấu bớt những sự bối rối đang xâm chiếm tâm hồn.

 
        Bây giờ, tôi phải làm gì cho các bệnh nhân của tôi ? Tôi phải làm gì cho các nhân viên cộng sự của tôi và cho gia đình họ ?... Khuyên họ trốn đi ư ? Sau khi xoay trở các câu hỏi phức tạp ấy ở trong đầu, tôi đi đến kết luận là không một vấn đề gì có thể được giải quyết bằng sự chạy trốn cả. Rồi tôi tự nhủ thầm : « Ta hãy nghĩ đến những ngày đã trôi qua kề từ khi biến cố xảy ra. Bom nổ đã được hơn một tuần nay rồi mà trong khoảng thời gian ấy, mới chỉ có một cô y tá chết thôi.... Những vết thương của chính ta cũng đang được lân lần hàn gắn và mỗi ngày ta thấy một mạnh khỏe thêm lên... Vậy thì thật là ngu ngốc nếu tin tưởng rằng Hiroshima sẽ không thể  cư trú được trong 75 năm nữa. Những lời đồn đại một cách quả quyết đó rất có thể là những lời dối trá do quân địch tung ra để khủng bố tinh thần dân chúng giữa lúc họ đang hoang mang lo sợ này... Tại sao ta lại có thể tin những lời đồn phi lý ấy trong khi ta vẫn sống yên ổn ngay tại kế bên trung tâm nơi bom nổ này ?»

        Sau khi tự khiển trách như vậy, tôi lại tìm thấy sự thăng bằng trong cân não như trước.

        Tôi lại nằm nghỉ. Bỗng một người đàn ông với một bộ râu dài xuất hiện trong khuôn cửa và thận trọng đưa mắt nhìn quanh. Sau chót, cặp mắt ông ta nhìn chăm chú và tiến đến bên giường tôi.

        Đây là ông Kajitani, chủ sự một Ty Bưu Điện nhỏ thuộc quận Yamagata mà tôi đã được gặp từ mấy năm trước, khi ông đau phải nằm điều trị tại đây. Khi được biết rằng ông đã cuốc bộ từ nhà đến bệnh viện, tôi cảm thấy trái tim tôi dường như tan vỡ vì niềm xúc động.

        Ông Kajitani nói chuyện không được hoạt bát lắm. Ông đã ấp úng khi ngỏ ý muốn giúp đỡ chúng tôi. Sau hết, ông đưa hộp «Bento»¹ vào tận tay tôi và ép tôi ăn, mặc dầu tôi đã hết sức chối từ. Chưa bao giờ, tôi được dùng một bữa điểm tâm ngon miệng như thế. Đây là món «Hinumaru bento»² nghĩa là món cơm nắm với một trái mận ở giữa làm nhân.

        Bs Horie ở tận quận San-In, về phía Tây Bắc Hiroshima, cũng đến thăm tôi. Ông cũng kinh ngạc như tất cả mọi người khi thấy sự thiệt hại ở đây đã lớn lao quá sức tưởng tượng Khi Bs Horie đi khỏi, tôi xuống dưới nhà và thấy các bệnh nhân đang bình luận về những tin đồn mà tôi đã được nghe ở Tòa Thị Sảnh. Song, không một ai tỏ vẻ lo sợ gì cả.

        Một người nói:

        — Thật là vô lý khi tin tưởng rằng Hiroshima sẽ không thể cư trú được trong 75 năm nữa.

        Bs Chodo, chuyên khoa về răng miệng, mỗi ngày mỗi yếu thêm. Ông không thể nhận được tôi nữa và tôi chẳng biết ông có nghe rõ những lời tôi an ủi ông hay không.

        Người ta cho tôi hay tin bà Yoshida, nằm trong căn phòng hư nát trên tầng lầu thứ ba, đang ở trong tình trạng rất thảm thương. Tôi chống gậy, vì sức còn yếu, lăn mò lên tận phòng bà. Ông lão Ushio, giám đốc Tổng Cục, giới thiệu bà Yoshida với tôi rồi cho tôi biết rằng bà ta bị thương ngay trong nhà của bà tại vùng ngoại ô về phía Tây Nam Komachi.

        Bà Yoshida có hai cánh tay đầy những vết cắt sâu hoắm bởi những mảnh kính vỡ, song bà không bị phỏng. Không một vết thương nào dài quá 5 phân. Bà có vẻ rất có thể bình phục mau chóng. Vậy mà bà đã rất xanh xao và gương mặt bà đã trắng hẳn ra như người bạch tạng và lạnh lùng như đá. Mạch bà Yoshida đã yếu lắm rồi.

        Bà nuốt một cách khó khăn và đau đớn bơi chứng bệnh hạ lỵ dai dẳng mặc dầu không ra máu. Ngoại trừ một vết phỏng rất nhẹ, tôi không thấy qua một triệu chứng gì khác thường nơi miệng và cuống họng của bà.

        Bởi không thể kết luận ngay được căn bệnh của bà nên khi ông Ushio hỏi ý kiến, tôi đã trả lời lưỡng lự :

        — Hiện thời, tôi không thấy có gì 1à nghiêm trọng và bệnh trạng của bà cũng không có gì đến nỗi đáng lo ngại cả. Song, dù sao thì ta cũng nên thận trọng một chút.

        Khi rời phòng bà Yoshiđa, tôi nhận thấy ông Ushio còn có vẻ yếu mệt hơn bà ta và tôi tự hỏi : «trong hai người đó, ai sẽ chết trước ?». Từ mười hôm nay, ông Ushio đã già sọm hẳn đi rồi.

        Gần lối đi vào văn phòng, tôi gặp Bs Kobata là một bạn thâm giao của tôi. Mặc dầu tuổi đã cao, ông vẫn không ngừng việc tìm kiếm người em trai của ông đã biệt tích từ hôm bom nổ đến nay. Ông ta có một nghị lực tiềm tàng khiến ai nấy đều kinh ngạc. Chúng tôi nói chuyện một lúc và ông kể cho tôi nghe những cảnh ông đã trông thấy ở ngoài phố. Và có một chuyện đã được ghi sâu ngay vào tâm khảm của tôi.

----------------
        1. «Bento» là một loại hộp đựng thực phẩm. Hộp này hình chữ nhật bằng kim khí hay gỗ sơn mài, ở trong đựng những miếng bánh và thịt xắt móng nấu chín với trứng gà vịt, cá và các thứ gia vị.

        2. Minumam» là quốc kỳ của Nhật Bổn mang hình tròn màu đỏ ở giữa một hình chữ nhật màu trắng. Món «Hinumaru bento» nói trên mang hình tượng quốc kỳ Nhật Bổn.

        Bs kể chuyện :

        — Tôi đã gặp bốn sinh viên trung học tại Tengim - Machi, gần trung tâm nơi bom nổ. Họ đã bị phỏng một cách khảng khiếp. Họ ngồi xổm quây tròn lấy nhau trên lề đường cái. Tôi ngừng lại hỏi một người xem nhà hắn ở đâu. Hắn đáp rằng hiện hắn đang ngồi ngay trên nền ngôi nhà của mình và yêu cầu tôi bảo mẹ và chị hắn, nếu tôi gặp, đừng nên phí thì giờ đi tìm hắn nữa bởi lẽ hắn cùng các bạn hắn sắp chết đến nơi roi.

        Ba ngươi kia cũng gật đầu xác nhận lời nói của bạn mình. Số phận của những thanh niên này đã vô cùng bi đát mà không còn gì có thế cứu vớt được họ nữa. Họ cũng biết rõ như vậy nên đều nhẫn nại ngồi yên lặng dưới ánh mặt trời le lói giữa cảnh đổ nát điêu tàn trong gió bụi này.

        Cái cảnh ghê rợn đó đã khiến tôi chảy nước mắt vì thương cảm. Một ngươi trong bọn họ hỏi tôi có thể giúp cho họ được chút bóng mát không. Tôi liền hỏi mượn mấy người lính vài cái chiếu và mấy tấm tôn tráng kẽm để dựng cho họ một tấm bình phong, hầu tránh ánh mặt trơi nóng rát.

        Tôi lại hỏi một ngươi khác xem nhà hắn ở đâu, nhưng vì yếu quả nên hắn chỉ đủ sức đáp thều thào : (Ya...) rồi thôi khiến tôi không thể nào biết hẳn ở đâu ? Yano ? Yagi ? hay Yaga ?

        Tôi để dành được mấy trái cà chua dùng làm món điểm tâm. Tôi liền cắt mỗi trái làm đôi rồi vắt nước vào miệng những chàng trai đáng thương này. Họ nuốt một cách khó khăn, song cả bốn ngươi đều lẩm bẩm : « Oishii ! » (ngon quá ! ).

        Một ngươi năn nì tôi xin chút nước lạnh. Vì không có cái gì đựng, tôi liền dùng mũ múc nước đưa đến cho họ.

         Sau đó, tôi ra đi và hứa sẽ trở lại thật sớm với một đoàn nhân viên cấp cứu. Nhưng mặc dầu hết sức cố gắng, tôi vẫn không thì kiếm ra một người nào để đến cứu họ được.

        Suốt đêm ấy, tôi đã bị ám ảnh bởi cái thảm trạng của bốn chàng thanh niên đó. Sáng hôm sau khi ra khỏi nhà, tôi đem theo một ít vật dụng và trở lại nơi tôi đã gặp họ. Họ vẫn còn nguyên tại chỗ xong đã chết cả rồi. Họ chết nằm co quắp và quây thành một vòng tròn cũng y như tôi đã trông thấy hôm trước.

        Bs Kobata còn kể cho tôi nghe nhiều chuyện tương tự nữa.

        Khi trở về giường, tôi gặp ông Okamoto, Trưởng khu miền Tây của Bộ Giao Thông. Từ ngày mùng 6 tháng 8, đây là lần thứ nhì ông đến thăm tôi. Ông khen bộ râu cắt khéo của tôi và tỏ ý mừng vì thấy tôi đã khá mạnh rồi.

        Từ ngày chiến tranh bùng nổ, ông ráng vui tươi và làm ra vẻ yêu đời. Nhưng, ông đã khẽ nói cho tôi biết rằng nước Nhật Bổn chỉ có thể chiến thắng được nếu có sẵn hàng triệu binh sĩ và trái bom nguyên tử.

        Tôi hỏi ông có thể kiếm giùm chúng tôi một số thuốc men ở trong binh chủng miền Tây hay không. Ông hứa sẽ cố gắng giúp đỡ để chúng tôi được hài lòng.

        Những câu chuyện từ lúc chập tối chỉ quanh đi quẩn lại với câu hỏi:« Hiroshima có thể trở nên hoang phế trong 75 năm nữa hay không ? » . Sự đồn đại ấy đường như đã được xác nhận bởi trường hợp những người vẫn được bình yên vô sự suốt từ hôm bom nổ đến nay, nhưng họ lại bắt đầu bỏ mạng bởi những căn bệnh bí mật mà triệu chứng là bệnh băng huyết tử cung, bệnh chảy máu cam ở lỗ mũi, bệnh thổ huyết và bệnh hoại huyết ở khắp toàn thân.

        Người ta có thể giải thích rằng trái bom đó đã phóng ra một chất hơi độc đang tiếp tục gieo rắc tàn phá khắp mọi nơi.

        Tôi đã phải từ bỏ hẳn cái giả thuyết là những chứng bệnh đó phát sinh bơi một loại bom vi trùng bởi lẽ những chứng hạ lỵ và đại tiện ra huyết đã được thuyên giảm rất nhiều rồi. Rồi tôi buộc lòng phải trở lại với quan niệm đầu tiên khi biết rằng những cái chết khả nghi kia đã do sự thay đổi đột ngột của bầu không khí bị dồn ép bởi trận hỏa tai khủng khiếp đã bộc phát ra.

        Trời không có một chút gió nào. Tôi cũng đầm đìa mồ hôi như tất cả mọi người. Đầu tôi nóng rực và mặt tôi đó gay lên vì bức bối. Có lẽ tại trong ngày hôm nay, tôi đã nghĩ ngợi nhiều quá.

        Tôi thở dài rồi than :

        — Atsui no ! Trời thật nóng hết sức .

        Tiếng cười nói bỗng vẳng lên từ nhà bếp nơi đâu dãy hành lang. Tôi liền mò đến xem cho biết chuyện gì ở đó và gặp bà già Saeki đang nói chuyện vui vẻ với ông Mizogchi. Tôi cũng ngồi góp chuyện vói họ cho đến tận một giờ khuya.

 

        Mặt trời vừa mọc được một lúc thì còi báo động nổi lên. Sợ có người không nghe tiếng, một nhân viên Bộ Giao Thông liền chạy khắp các phòng truyền lệnh cho chúng tôi xuống hầm trú ẩn.

        Nhưng, không một người nào nhúc nhích. Tất cả đều nằm nguyên trên giường lặng lẽ nhìn qua cửa sổ. Chúng tôi lại sắp phải sống qua những giờ khủng khiếp này một lần nữa chăng ?

        Chẳng bao lâu, chúng tội nghe tiếng vù vù của động cơ máy bay từ phương Nam tiến đến. Do tiếng động cơ mỗi lúc một tăng thêm, chúng tôi phỏng đoán đoàn máy bay đã vượt qua vịnh Hiroshima. Tôi nấp sau một khung cửa sổ để xem thì bị một người ở phía ngoài trông thấy liền quát gọi tôi xuống. Tiếng máy bay rầm rầm làm inh cả tai. Những bệnh nhân nào có thể đi được liền chạy xuống hầm trú ẩn, còn những người bệnh nặng vẫn nằm nguyên tại chỗ. Thật là đáng buồn khi nghĩ rằng chúng tôi không thể  làm gì cho họ được ! Chỉ còn một điều an ủi được tôi là đã thu xếp xong cho những nhân viên Bộ Giao Thông và gia quyến họ tạm trú ở tầng lầu thứ nhứt rồi.

        Trải qua mới có mấy phút mà tôi đã mất hẳn tinh thần và chạy nhào xuống dưới nhà hầm nơi đang tập trung một số bệnh nhân trú ẩn. Không có một nhân viên y tế nào ở đây cả. Rồi, tôi chợt nghĩ ra rằng nếu tôi cứ ở yên nơi đây trong khi các bệnh nhân khác đang bị hiểm họa như vậy thì tức là tôi sẽ làm gương xấu cho mọi người và làm thương tổn cả đến thanh danh của bệnh viện. Vậy nếu Tử Thần lại đến viếng nơi này thì bổn phận của tôi là phải ở yên tại nhiệm sở.

        Khi đã định thần, tôi liền ra khỏi nhà hầm sau khi hứa với mọi người rằng tôi sẽ tìm cách di chuyển các bệnh nhân khác tới đây. Rồi tôi chạy đến khu trung tâm bệnh viện. Những người còn lại trong các phòng đều nhìn qua cửa sổ và lắng tai nghe những tiếng rầm rầm của đoàn phi cơ đang bay lượn trên thành phố.

        Đôi ống chân tôi rã rời chỉ muốn khuỵu xuống khiến tôi phải đứng tựa vào một cái cột lớn.

        Thốt nhiên, mặt đất rung chuyền và tôi nghe tiếng những trái bom nổ vang rền lẫn với những tiếng súng phòng không dữ dội. Tuy nhiên, chúng tôi cũng đỡ lo sợ vì những tiếng động khủng khiếp nổi lên ở phía Tây và liền đó, chúng tôi nhận thấy đoàn phi cơ tiến đến căn cứ hải quân Iwakuni.

        Tiếng động cơ nhỏ dần rồi tắt hẳn. Khi sự bình yên trở về, ai nấy đều vui mừng sung sướng vì thấy cuộc sống của mình lại một phen nữa thoát khỏi tai nạn.

        Tôi nằm yên lặng một hồi lâu với những ý nghĩ đảo lộn trong đầu. Thật là thảm khốc cho một kiếp người khi phải chết đi sau một lần đã được cứu vớt bởi phép nhiệm mầu của Tạo Hóa ! Hôm trái bom nguyên tử rơi xuống, tôi không hề sợ hãi chút nào. Nhưng hôm nay thì tôi rất muốn sống ! Cứ nghĩ đến cái chết, tôi lại kinh hoàng khôn tả.

        Gần tới trưa, ông Sasaki — ở ngôi nhà đối diện — đến thăm và tặng tôi một mớ cá hương. Không ai có thể tưởng tượng được nỗi vui mừng của tôi khi nhận được món quà ấy vì những con cá nhỏ này là một loại thực phẩm tuyệt thơm ngon.

        Khi bom nổ, ông Sasaki đang ở trong nhà một người bạn tại Yamaguchi; một trạm y tế đã được thiết lập tại đó. Mấy phút trước khi mái nhà sập xuống, ông đã kịp rời khỏi nơi đó và phóng xe đạp vượt qua những đường phố đang mỗi lúc một tràn ngập những cảnh đen tối hãi hùng. Ông cứ thế vượt qua được một nửa thành phố, trốn chạy trước những ngọn lửa hung tàn mỗi phút một lan rộng vô cùng nhanh chóng. Khi ông tới Hiroshima là nơi có bệnh viện của chúng tôi thì những ngọn lửa cũng vừa bắt kịp và cản trở khiến ông không thể đi xa hơn được nữa. Lúc đó, cũng như những dân cư trong khu vực chúng tôi, ông chạy trốn vào rặng đồi Ushita. Khi nhà tôi xập xuống thì vợ chồng tôi đã chạy được ra ngoài đường phố rồi... Bà mẹ của ông Sasaki bị vùi dưới đống gạch ngói vụn, còn những người khác trong gia đình đều chạy thoát được cả. Nếu tôi không bị thương thì có lẽ tôi đã có thể cứu được bà cụ ấy vì ngôi nhà sập ngay xuống gần chân tôi.

        Khi chia tay, ông Sasaki báo tin cho tôi biết sẽ có một buổi phát thanh quan trọng vào ngày mai. Tất cả mọi người đều được mời đón nghe. Người ta có thể phỏng đoán rằng đây là một buổi phát thanh loan tin một biến cố quan trọng  khác thường đã xảy ra.

        Căn phòng hồi trước được dùng làm kho dự trữ dược phẩm, nay đã biến thành một phòng ăn. Người ta còn trông thấy, tại một góc phòng, một số lớn thuốc muối được đóng thành những bao 50 kí lô. Một căn nhỏ khác được dùng làm nhà bếp được đặt ngay tại lối đi vào. Chúng tôi ngồi ăn trên những tấm ghế dài và những cái thùng gỗ.

        Những bệnh nhân có thể xê dịch được ăn đều đều mỗi ngày hai bữa bằng những chiếc đĩa lượm ở trong những ngôi nhà đổ. Các bệnh nhân nặng được người ta dọn cho ăn tại chỗ trên những cái khay.

        Hôm nay, tôi dùng bữa trưa với vợ tôi và cô Kado. Suốt bữa ăn, chúng tôi chỉ nói chuyện về những con cá hương thơm ngon do ông Sasaki tặng.

        Bà Saeki đã dọn cho các bệnh nhân nặng một bữa ăn ngon bất ngờ.

        Tôi có lệ ngủ một giấc ngắn sau bữa cơm trưa rồi dậy đi thăm bệnh nhân. Cuộc thăm viếng của tôi không giống như những cuộc thăm viếng tại các bệnh viện lớn mà ở đó, vị bác sĩ bận áo choàng trắng đi trước, hộ tống bởi một đoàn sinh viên nội trú cùng nữ y tá mang những dụng cụ khoa học theo sau. Tôi chỉ lủi thủi một mình đi thăm các bệnh nhân và chỉ mặc có một chiếc áo lót với chiếc quần vá chằng chịt : thật quả không xứng đáng với danh dự nghề nghiệp của tôi chút nào cả. Nhưng vì Ty Xã Hội Thành Phố đã cung cấp những quần áo ấy, có thể gọi là thuộc loại tốt hơn hết, nên chúng tôi không có một lý do gì để than phiền được.

        Những cuộc thăm viếng ấy cũng không còn tính cách chuyên nghiệp nữa bởi tôi còn kiêm cả nhiệm vụ trấn tĩnh người bệnh này, khuyến khích người kia hoặc trao đồi một vài câu đùa rỡn với người khác nữa. Và bởi tôi chỉ có thể làm được có bấy nhiêu thôi.

        Thoạt tiên; tôi đến thăm bà Yoshida như thường lệ. Tôi cúi xuống chẩn mạch bà. Hôm qua bà còn đáp lại tiếng chào của tôi; nhưng hôm nay thì bà không còn sức nói được nữa. Theo thông lệ thì mỗi khi thấy vị bác sĩ vào phòng, hết thảy mọi bệnh nhân đều phải chào bằng những lời kính cẩn hoặc lễ phép cúi đầu. Sự bất động của bà Yoshida, đối với tôi, là một điềm chẳng lành. Mỗi ngày bà mỗi đuối sức dần đi: khuôn mặt màu xám tro của bà khiến tôi vô cùng lo ngại.

        Tôi đi thăm các bệnh nhân khác ở nhà dưới rồi qua nhà phụ thuộc. Chừng năm chục nhân viên Bộ Giao Thông cư ngụ tại ngôi nhà này cùng với thân nhân của họ. Bởi chúng tôi đã quen biết nhau quá nhiều rồi nên khi bước chân vào đây, tôi có ngay cảm tưởng như được sống giữa gia đình tôi vậy. Họ đặt những tấm nệm theo hàng hai, hàng bốn hoặc hàng sáu cái một. May mắn là một phần lớn bệnh nhân chỉ bị mang những vết thương nhẹ nên họ có thể săn sóc những người khác ở trong tình trạng hiềm nghèo hơn.

        Người thiếu phụ duyên dáng mà tôi đã nói trên kia đang nằm quằn quại trên tấm nệm hơi xa các bạn cùng phòng. Mặc dầu ở trong trạng thái nghiêm trọng như thế, bà vẫn mỉm cười khi trông thấy tôi. Sự can đảm và tính yêu đời ấy của bà đã vượt cao hẳn lên trên thái độ của một số đông nạn nhân khác mặc dù tình trạng của họ không đến nỗi quá bi thảm như bà. Những vết phỏng của bà không phải do hơi bom nổ mà là do hỏa hoạn gây nên vì bà đã xông pha nhiều lần vào đám lửa để cứu những thân nhân của bà đang lúng túng trong khu nhà cháy. Bà vẫn phải nằm hoài trên một vũng máu pha lẫn mủ; hai bên hông và ống chân của bà nhày nhụa những phân và nước tiểu.

        Trước khi rời khỏi phòng này, tôi căn dặn một người rửa ráy và săn sóc giùm bà ta.

        Rồi tôi coi chừng cho y tá thay băng của các nạn nhân vì bị phỏng nặng nên không thể tự săn sóc lấy được. Công việc khó khăn và đau đớn này kéo dài đến hơn một tiếng đồng hồ.

        Vì thiếu sự giúp đỡ chuyên môn nên chúng tôi phải đặt một cái bình lớn chứa đầy chất Ré-maon (một loại thuốc sát trùng) tại gần cổng lối vào bệnh viện. Trên tường, có treo những tấm bảng yết thị yêu cầu các bệnh nhân hãy nhúng những tấm băng của mình vào bình thuốc sát trùng ấy trước khi bó lại vết thương. Phương pháp thực hành này đã được đặt ra từ sau ngày bom nổ. Suốt ngày, người ta trông thấy ở ngoài hành lang từng dẫy người kiên nhẫn đứng chờ phiên xử dụng chất thuốc quý báu đó. Và mỗi ngày người ta đã tiêu thụ hết 180 lít nước sát trùng.

        Từ các bệnh nhân đến những người có nhiệm vụ săn sóc họ đều hết sức chú trọng đến việc thay băng mỗi ngày vì họ biết rằng nến không làm đúng tất các tấm băng sẽ khô đi và đóng thành một lớp vảy cứng bắt buộc họ phải bóc ra ngay. Như vậy, không những họ sẽ bị đau đớn mà còn khiến cho vết thương bị bật máu ra nữa.

        Hôm đó, tôi thấy một đám đông người vây quanh bình thuốc sát trùng: người thì đứng sững, kẻ thì nằm dài ra. Lại có vài người đứng lom khom với dáng điệu lạ lùng y như người đau đớn vì bị chuột rút (vọp bẻ) vậy.

        Ra khỏi nhà phụ thuộc, tôi trở lại bệnh viện. Bà lão già khốn khổ từng muốn chết vẫn ngồi ngoài hành lang.

        Thấy tôi, bà cắt giòng rên rỉ:

        — Thày ơi ! Đức Phật Tổ vẫn chưa đến đón tôi !... Xin thày cho tôi biết bao giờ thì tôi có thể ra đi được ?

        Tôi dịu dàng khuyên nhủ :

        — Bà ơi ! Bà hãy kiên tâm. Ta không nên vội chán đời chỉ vì cơn đau yếu xoàng xĩnh này.

        Các hành lang đều bớt chật chội hơn thường nhật vì số bệnh nhân đã giảm bớt nhiều. Nhưng người tạm trú trong các phòng rửa mặt và dưới gầm cầu thang vẫn chiếm một số rất đông. Tôi thầm tính phải tìm cách di chuyển bớt lên tầng lầu thứ nhì.   

        Xong việc thăm viếng, tôi ra khỏi bệnh viện với ý định đi tìm một cái thau nhỏ mà tôi đã lượm được ở  dọc đường. Trong khi cố gắng đi tìm cái thau thì tôi lại khám phá ra được một số bát đĩa và đồ dùng bằng sứ ở trong một căn nhà bếp. Tôi liền lượm hai cái bát ăn cơm và một cái rìu nhỏ đã mất cán rồi đem về tặng bà Saeki.

        Tôi gọi :

        — Baba-San ! Trông những thứ này đây... Tôi vừa tìm thấy ở cách đây vài bước... Còn có một số đồ dùng bằng sứ trong ngôi nhà đồ ấy. Sao bà không cho người đi lượm về ? Nhà bếp và phòng ăn của bà có thể thu dùng các món đó mà.

        Tôi lại ra đi và kích thích bởi ý định đi tỉm bát dĩa nên tội đã quên khuấy hẳn cái thau. Bới tìm trong các đống tro, tôi thấy một số những chiếc bình quý giá, những chiếc tách để pha trà lễ và những món đồ chơi lặt vặt. Nhưng tiếc thay, tất cả đều sứt mẻ và trở nên vô dụng. Khi thấy việc tìm kiếm không có kết quả gì, tôi liền bỏ cuộc và tự an ủi rằng không bao giờ người ta có thể thấy những kho tàng trong khi người ta cất công tìm kiếm được.

        Khi trở về, tôi thấy các bạn cùng phòng đang say sưa tranh luận về buổi phát thanh quan trọng mà ông Sasaki đã thông báo. Ai nấy đều phỏng đoán nội dung buổi phát thanh ấy. Tôi không dự vào cuộc tranh luận vì tự xét rằng mỗi ngày tôi đã có khá nhiều vấn đề cần phải giải quyết cho ngày hôm sau. Vả chăng, chúng tôi không có cái máy thu thanh nào ở đây cả.

        Đối với tôi, đó lại là một ơn phước tốí lành vì sự thiếu thốn một vài cái mệnh danh là «lợi ích của nền văn minh» đã khiến cho tâm hồn tôi được tự do phóng khoáng mà những kẻ khác không được biết đến với những máy điện thoại, những máy vô tuyến điện và những báo chí của họ. Đã mất tất cả những vật nói trên trong đám cháy và ngày nay chẳng còn có gì khác nữa đã là một đặc ân quý báu cho tôi. Điều này khiến tôi nhẹ hẳn cõi lòng mà từ lâu tôi không còn cảm thấy nữa.

        Khi màn đêm buông xuồng, tôi thấy ông Mizoguchi bước vào phòng ăn với một cây nến cháy ở trên tay. Tôi đi theo ông và thấy bà Saeki đã ngồi sẵn trên ghế rồi. Ở trong căn phòng chật hẹp chiếu sáng bơi ngọn nến lung linh yếu ớt này đã ngự trị một bầu không khí thân mật khó có thể tìm thấy ở nơi công quán. Như thường lệ, cuộc nói chuyện diễn ra với vấn đề bom nguyên tử. Với vẻ kín đáo, ông Mizoguchi ngồi yên lắng tai nghe tôi nói chuyện với bà Saeki. Một lát sau, ông mới nói: — Khi ấy, tôi đang ở trong vườn thy gió bỗng quay chiều và những cục lửa hồng bắt đầu lăn dần đến chỗ tôi đứng. Tôi hốt hoảng phóng bước chạy thật nhanh ra khỏi vườn và đến được bờ sông Ota. Chưa bao giờ tôi từng trông thấy đông người như vậy. Đám người đông quá đến nỗi không ai có thể tiến bước lên được nữa. Cảnh tượng diễn ra không bút nào tả xiết được vì đó làm một đám người đang bị phỏng rất trầm trọng.

        Những phụ nữ đã khiến tôi ái ngại vô cùng vì họ đều hoàn toàn trần truồng như những con nhộng.

        Rồi ông quay lại phía tôi :

        — Khi người ta đưa ông vào bệnh viện thì ông cũng trần truồng như vậy, bác sĩ Hachiya ạ ! Như vậy, ông có thể hiểu thấu nỗi hổ thẹn của đám phụ nữ đó. Theo ý tôi thì chắc họ phải cởi hết quần áo để chui rúc qua những vật đổ gẫy để mau ra thoát khỏi ngôi nhà cháy.

        Bà Saeki lắng tai nghe và cặp mắt gấp gay. Thỉnh thoảng bà lại chêm vào một câu «Ah so!» (Đúng thế !) hay « Ahano ! » (Không thể thế dược!) biếu lộ sự kinh hãi của bà.

        Ông Mizoguchi hỏi tôi :

        — Còn bác sĩ. Lúc đó ông đang làm gì ?

        Tôi đang ở nhà và nhớ rằng đang mặc một cái áo thung lót mình và một cái quần cụt... Nhưng, khi ra khỏi nhà thì tôi đã hoàn toàn trần trụi. Đến cả cái quần sà lỏn của tôi cũng đã bay biến mất rồi. Trước hôm đó, tôi đi gác với đoàn cấp cứu từ chập tối cho đến bốn giờ sáng. Hết giờ làm việc, tôi trở về nghỉ ngơi. Song, không hiểu tại sao mà tôỉ cứ mơ màng và không tài nào ngủ được... Ông còn nhớ buổi sáng hôm đó có còi báo động đấy chứ ? Tôi sửa soạn thay quần áo để làm việc thì nghe: còi chấm dứt báo động.

   
       Ông Mizoguchi ngắt lời tôi mà hỏi bà Saekit

        — Baba-San ! Bà có lưu ý tới điểm gì lạ về những quần áo của chúng ta hay không ? Bà có nhớ những cánh tay của cô Omoto không ? Chiếc áo dài của cô ấy màu lợt, ngoại trừ vài miếng ráp màu đen ở cổ tay. Vậy mà cô ấy chì bị phỏng ở hai cánh tay thôi. Nếu áo của cô ấy hoàn toàn trắng thi có lẽ cô ấy không bị phỏng chút nào cả.

        Rồi ông hỏi tôi ;

        — Thưa bác sĩ, có đúng rằng những vải màu là nguy hiểm hay không ? Người ta đoan chắc với tôi rằng vải màu bén lửa nhạy hơn các thứ vải khác.

        — Ông có nghe bác sĩ Hinoi nói chuyện với chúng ta hay không? Một lát sau khi bom nổ, ông ta thấy một người lính vận bộ đồng phục màu xám chạy ngoài đường và toàn thân hắn cháy như cây đuốc. Hai bàn tay của bác sĩ Sasada bị phỏng rất nặng. Lúc đó, ông ta mang đôi bao tay màu sậm và nhớ rằng đôi bao tay đó đã bắt lửa. ông ta không còn nhớ điều gì khác nữa, nhưng có lẽ một chi tiết nhỏ đó cũng đủ giải thích cho chúng ta hiểu tại sao hai bàn tay ông đã bị hư như vậy.

        Ông Mizoguchi thở dài :

        — Có thể thế được lắm.

        Bà lão Saeki thỉnh thoảng đưa tay vuốt mặt và lẩm bẩm : « Khiếp quá ! Khiếp quá ! ». Đoạn, bà tự rót một tách nước trà, châm một điếu thuốc lá rồi ngồi yên lặng.

        Một lát sau, ông Mizoguchi tiếp tục kể :

        — Baba-San! Thế rồi, một cái vòi lửa lan rộng suốt dọc sông và khắp tứ phía, những ngọn lửa hung tàn quay cuồng bao bọc lấy chúng tôi. Ở đó, không có qua một cái cầu nào cả. Chúng tôi bám chặt lấy nhau đứng trơ trơ một chỗ cho đến khi một thiếu nữ Seno đang làm việc tại Bộ Gỉao Thông chợt kêu lên: « Nhảy xuống đi! Nhảy xuống đi! Nếu không, các người sẽ chết hết». Dứt lời, nàng nhảy xuống trước và chúng tôi theo gương nàng.

        Chúng tôi không thể lội qua sông được vì những vật cháy, bị ngọn gió đưa đi, tạt lửa vào những ngôi nhà đối diện khiến chúng tôi quằn quại giữa hai bức thành lửa. May mắn, nước ở bờ bên kia không sâu lắm nên chúng tôi có thể  nằm xuống lòng sông và thỉnh thoảng hụp đầu xuống nước để khỏi bị nướng sống,.. Thật vậy, trong đời tôi chưa có bao giờ bị khủng khiếp như thế đấy. Thỉnh thoảng, bà Saeki lại nhấc đầu lên và cất tiếng than vãn làm ngắt quãng câu chuyện của ông ta. Về phần tôi thì tôi vẫn chịu khó ngồi lắng tai nghe mà không hề ngắt lời ông bao giờ cả.

        Ông Mizoguchi vẫn kể :

        — Hàng trăm người chạy trốn vào công viên Asano Senteì. Lúc đầu, họ tưởng đã có thể tránh khỏi ngọn lửa, nhưng dần dần lửa lan đến nơi và đẩy lui họ ra phía sông. Tức thì một đoàn khổng lồ nạn nhân đã chen chúc nhau ở trên bờ sông chật hẹp. Phía bên kia bờ sông, một viên sĩ quan mình trần đang ngâm người dưới nước ngập tới thắt lưng. Hắn múa tít thanh gươm và cất tiếng quát thét ve phía đám người ở bên kia bờ.

        — Tôi cấm các người bơi qua sông ! Ai không tuân lệnh, tôi sẽ chém đầu !

        Thoạt lúc đó, tôi tưởng hằn điên, nhưng sau mới hiểu rằng hắn muốn cố gắng cứu bọn này và hắn đã hành động bằng sự khôn ngoan nhiều hơn là bằng sự can đảm... Thưa bác sĩ ! ông cũng chẳng lạ gì khúc sông đó sâu lắm và dòng nước ở đó chảy mạnh kịch liệt. Mỗi năm, đã có không biết bao nhiêu ngươi chết đuối chỉ vì muốn bơi qua sông. Viên sĩ quan muốn ngăn cản để mọi người khỏi bị chết đuôi bằng cách cấm họ nhảy xuống nước.

        Mặc dầu con sông rộng đến 100 thước từ phía công viên Asano, các khối lửa vẫn bị gió đưa từ bên này qua bên kia bờ sông và tức thì các cây cỗi trong vườn bắt lửa và cháy như những bó đuốc. Những người khốn khổ này chỉ còn biết chọn một trong hai con đường : hoặc chịu bị thiêu sống ở trên mặt đất hay chịu chết đuối khi nhảy xuống sông.

        Tôi nghe những tiếng gầm gào nổi lên trong đám nạn nhân, rồi một lát sau, tôi thấy từng chùm người đánh đu vào nhau ở dưới sông. Hàng trăm người khốn khổ bị xô đầy bởi sức chen lấn của những ngươi đứng phía sau. Đã có nhiều người chết đuối và bị dòng nước cuốn đi.

        Tôi ngồi yên dưới lòng sông, thỉnh thoảng hụp đầu xuống nước mỗi khi hơi lửa nóng trở nên mãnh liệt hơn.

        Câu chuyện của ông Mizoguchi khiến bà Saeki vô cùng xúc động. Đợi bà bình tĩnh lại, tôi dục ông :

        — Rồi sao nữa ?

        Ông kề tiểp :

        — Rồi, chúng tôi bò lết theo dọc bờ sông cho đến khi gặp chân cầu Tokiwa (cách chừng 150 thước về phía Đông Bộ Giao Thông). Ở đấy, chúng tôi được tương đối an ninh hơn.

        Trong khi chúng tôi tiến đi, tôi gặp một người đang quằn quại trên bờ sông, một nửa mình bị chìm dưới nước. Hắn bị mất hết máu và mệt lả đến nỗi không còn đủ sức lết tới để ngâm nốt nửa mình kia xuống nước được nữa. Tôi ngừng lại một lúc để đào giùm hắn một cái hố và lấy cát ướt phủ lên mình hắn. Nhưng tôi biết chắc chắn rằng khi nước triều dâng lên, hẳn sẽ bị chết đuối như muôn ngàn người khác. Khi những đám cháy dịu bớt, tôi mở một con đường chạy về bệnh viện cùng với hai thiếu nữ đồng hương của tôi. Thật là một điều may mắn khiến tôi gặp họ, bởi tôi đã gửi vợ và con cái tôi về quê nhà rồi. Khi dẫn các cô gái này trở về làng, ông Kitao sẽ ghé thăm gia đình tôi và báo tin tôi được bình an vô sự. Rồi, vợ tôi đến thăm tôi tại bệnh viện và cho tôi biết rằng cái làng Seno nhỏ bé của chúng tôi đã đầy những người bệnh và người bị thương.

        Tôi đưa một điểu thuốc lá mời ông Mizoguchi khiến ông ngạc nhiên và hỏi tôi kiếm ở đâu ra. Tôi đáp :

        — Một sĩ quan hải quân đem đến cho tôi đấy.

        Bà Saeki nói:

        — Thưa bác sĩ, ông thật là một người tốt số. Hôm qua, vị sĩ quan hải quân đem thuốc lá tặng ông. Hôm nay, ông Sasaki tặng cá hương và chiều nay lại ông Nagao tặng ông cà tô mát nữa. Tuy bị mất tất cả, nhưng ông vẫn không có lý do gì để than phiền được, ông nên cảm tạ ơn Trời đã dành cho ông những người bạn thiết ấy. Nếu ông không biết ơn thì quả là ông đắc tội với Trời vậy !

        Đề giúp tôi ra khỏi cơn bổi rối, ông Mizoguchi liền nói :

        — Baba-San ! Bà có một cái mụn cóc ở trên mặt kìa.

        Bà Saeki liền gãi cái mụn đó và đáp :

        — Đấy chỉ là một mụn rất nhỏ, Vả chăng, vì trời nóng nực quá nên tôi cũng chẳng lưu ý đến nó.

        Rồi bà nói tiếp để góp chuyện :

        — Còn tôi thì lúc đó tôi đang quét cống rãnh trong bệnh viện. Một làn chớp trắng nổi lên làm tôi lóa cả mắt và tôi vội nằm sấp xuống. Một lúc sau, tất cả đều tối sầm lại khiến tôi tưởng đâu bệnh viện đã đổ sập xuống người tôi rồi. Kể đó, tôi cổ hết sức thu mình cho thật nhỏ lại. Chừng một chập nữa, tôi mở mắt qua kẽ các ngón tay và nhận ra rằng mình còn trông thấy được. Các ông không thể tương tượng được nỗi vui mừng của tôi khi nhận ra rằng tôi hãy còn sống sót.

        Dứt lời, bà chợt reo lên với giọng sung sướng :

        — Đúng thế! Lần ấy, tôi cứ tưởng là tôi đã chết rồi cơ đấy, các ông ạ'.

        Hôm nay, đáng lẽ phải có một chương trình vô tuyển truyền thanh như thường lệ.

        Mặc dầu đã quyết tâm tránh hết mọi nỗi ưu tư vô ích, tôi cũng vẫn không chống nổi sự cám dỗ như mọi người và tự buông trôi theo những suy luận ngấm ngầm, tôi đã đi đến kết luận rằng bản thông cáo trong buổi truyền thanh hôm nay sẽ loan báo cho chúng tôi hay tin địch quân đã đổ bộ  tới miền duyên hải rồi. Có lẽ Tổng Hành Dinh sẽ khuyến khích chúng tôi nên cương quyết chiến đấu cho đến sinh mạng cuối cùng tuyệt vọng !

        Tôi đã quyết định lánh về miền núi... Nhưng, phải đi ngả nào bây giờ ? Đi về ngả Sanyo thì rất nguy hiểm... Điều khôn ngoan hơn hết là hướng theo con đường Hamada hay Geibi dẫn đến rặng núi Chugoku. Tôi có rất nhiều bạn thiết ở rải rác tại các tỉnh nhỏ thuộc miền này như Myoshi, Shobara, Shobara, Oto và Yoshii... Hay tốt hơn hết là về Ugi để gặp con trai tôi ? Hoặc giả hơn nữa về Yoshii là nơi mẹ tôi đang cư ngụ ? Song dù sao thì tình thế cũng vẫn không có gì thay đổi được. Đã hơn một lần, tôi nghe Bs Akiyama, ông bạn già của tôi hiện đang hoạt động tại Shansii, nói rằng phe đảng nào đã phải trốn vào núi đều là những kẻ bại trận cả.

        Quân đội đã bắt đầu thảm bại từ tháng tư rồi. Đã có nhiều binh sĩ không còn khí giới nữa và tinh thần họ đã kiệt quệ lắm rồi.

        Chỉ có những người già nua và các trẻ em được phép rời khỏi các thành phố. Trong số ở lại, những người dưới bốn mươi tuồi đều phải phục vụ trong những đạo quân phòng vệ phụ thuộc. Trong trường hợp khẩn cấp, chúng tôi sẽ bị tổng động viên. Tất cả những hành vi, ngôn ngữ và cử chỉ của chúng tôi đều bị cảnh sát công an theo rõi. Chính sách áp chế của họ đã mỗi ngày mỗi trở nên tàn bạo trong những tháng gần đây.

        Trong những khu vực được mệnh danh là «hầm tác xạ» hay «rạch tản cư», tất cả mọi nhà cửa đều bị san phẳng không thương tiếc. Tất cả đều trở nên xáo trộn lung tung và ngày nay, địch quân sắp xâm nhập lãnh thổ Nhựt Bổn đến nơi rồi. Chỉ một ý nghĩ này cũng đủ khiến tôi lợm giọng.

        Hiroshima đã trở nên một khung cảnh hoang tàn. Chúng tôi đã phải phấn đấu từng ngày để cố níu lấy sự sống còn của một phân dân tộc hiện đang sống sót tại đây. Không còn bộ đội hay doanh trại nào ở đây nữa. Quân đội đã bỏ chúng tôi rồi. Cả đến nhóm binh sĩ thường trú đóng tại đây cũng đã rời bỏ nhiệm sở mỗi khi tiếng còi báo động nổi lên. Có rất nhiều người trong bọn họ đã chạy vào trú ẩn tại phía sau bệnh viện. Dù quân đội có đào hào hay đắp lũy trong rặng núi hay không thì sự thực cũng vẫn hiền nhiên là chúng tôi đã sống không một chút bảo vệ nào cả.

        Có những điều mà đáng lẽ tôi không hề nghĩ đến bao giờ đã bắt đầu len lỏi vào tâm não tôi mặc dầu tôi không muốn.

        Chúng tôi được lệnh tập trung trong phòng danh dự lớn tại Văn Phòng Bộ Giao Thông. Một bác thợ điện đã thành công trong việc ráp được một chiếc máy thu thanh bằng những bộ phận vụn vặt. Khi tôi đến nơi thì phòng đã đầy những người. Tôi đứng tựa lưng vào của và chờ đợi. Mấy phút sau, chiếc máy thu thanh bắt đầu phát ra những tiếng rè rè. Qua những tiếng nói lộn xộn, tôi chỉ có thể nghe được từng câu ngắn ngủi cách quãng.

        Tôi thoáng nghe một câu hỉnh như có nghĩa là : «Hãy cố gắng chịu đựng cái gì không thể chịu đựng được !». Rồi máy phóng thanh im bặt. Buổi truyền thanh chấm dứt !

        Ông Okamoto, Chánh Văn Phòng, đứng bên chiếc máy liền quay lại tuyên bổ với chúng tôi :

        — Đây là buổi truyền thanh đặc biệt do Thiên Hoàng đích thân phụ trách... Tôi nhận được tiếng nói của Ngài... Thiên Hoàng vừa báo cho ta biết tin rằng : Chúng ta đã bại trận rồi !... Tôi yêu cầu các bạn cứ tiếp tục hoạt động như không có gì xảy ra cả,

        Tôi đã chuẩn bị sẵn sàng để được nghe một bản thông cáo với mệnh lệnh cho chúng tôi đào hào đắp lũy phòng thủ và chiến đấu cho đến phút cuối cùng... Nhưng, bản tin không hề chờ đợi này đã khiến tôi chết sững. Đúng là tiếng nói của Thiên Hoàng rồi ! Chính Ngài đã đọc bản tuyên cáo loan tin cuộc đầu hàng ! Một tấm màn đen buông phủ xuống đầu tôi và những hạch nước mắt của tôi ứ đọng lại.

        Cũng như toàn thể thính giả nơi đây, tôi đã đứng nghiêm khi được biết đó là tiếng nói của Thiên Hoàng. Chúng tôi đã đứng trơ trơ bất động và câm nín trong một lúc thực lâu... Rồi một màn sương u ám che kín mắt tôi, hai hàm răng tôi đánh vào nhau lập cập và tôi cảm thấy môt dòng mồ hôi lạnh toát đang chảy dài xuống xương sổng lưng.

        Một lát sau, tôi trở về bệnh viện và buông rơi mình xuống ổ rơm. Những tiếng : «Cuộc chiến đấu đã thất bại rồi !» luôn luôn văng vẳng bên tai tôi, Căn phòng hoàn toàn yên lặng. Không một ai nói năng gì cả... Rồi sau hết, bầu không khí yên lặng đột nhiên tan vỡ bồi những tiếng rên rỉ thảm thiết nổi lên. Tôi đưa mắt nhìn quanh một vòng. Không một người nào có thể giữ được thái độ cứng cỏi nữa ; tất cả mọi gương mặt đều hiện rõ nét đau thương buồn thảm.

        Dần dần, họ thì thăm trò chuyện. Bỗng, một người cất tiếng kêu :

        — Làm thế nào mà chúng ta có thể bại trận được ?

        Thế là làn sóng phẫn nộ nổi lên; có những tiếng nhao nhao phụ họa :

        — Chỉ có kẻ nào hèn nhát mới có thể buông khí giới trong lúc này !

        — Người ta đã lừa dối chúng mình đến không còn có giới hạn nào cả !

        — Thà chết còn hơn là đầu hàng !

        — Những người đã khuất sẽ không thể nào yên ổn lên cõi Thiên Đàng được !

        Tất cả bệnh viện chỉ còn là những tiếng kêu than đầy phẫn khích. Từ những người chủ trương bảo vệ hòa bình đến những kẻ đã nguyền rủa chiến tranh, sau khi vụ nổ xảy ra, ai nấy đều lớn tiếng đòi hỏi tiếp tục chiến đấu. Bây giờ, cuộc đầu hàng đã trở nên một việc đã rồi, không còn gì có thể khiến họ yên lặng khi nghe tin buồn thảm này. Họ đã trở nên điên cuồng khi biết rằng đã bị mất hết cả rồi, không còn gì để mất hơn được nữa.

        Tôi cũng bắt đầu thấm thía với cơn phẫn nộ ấy. Tôi tự nhủ cần phải chiến đấu đến cùng và đến chết... Tại sao lại cố bám lấy cái sống với tấm thân tàn phế này ?... Chết cho xứ sở với vòng hào quang của đức hi sinh cao cả há chẳng tốt hơn là sống âm thầm trong sự tủi hổ này ư ? Chỉ một cái tin «đầu hàng» đã đủ khiến cho mọi tâm hồn phải choáng váng kinh hoàng hơn cả tiếng bom rơi xuống thành phố này. Càng nghĩ tôi càng cảm thấy tủi thẹn và khổ sở vô cùng.

        Nhưng, cuộc đầu hàng này là do mệnh lệnh của Thiên Hoàng, chúng tôi chỉ có thể cúi đầu trước ý muốn ấy của Ngài.

        Lời truyền phán : « Hãy cố gắng chịu đựng cái gì không thể chịu đựng được!» của Ngài chỉ có thể là lời khuyên nhủ: «Toàn thể quốc dân hãy cố gắng tỏ ra nhẫn nại!»

        Tôi luôn miệng nhắc đi nhắc lại những lời truyền phán ấy, nhưng mặc dầu hết sức cố gắng , tôi vẫn không thể nào chế ngự được nỗi đau lòng vì tuyệt vọng.

        Bốn năm về trước, khi sắc lệnh tuyên chiến được ban hành, không một ai rụt rè lùi bước trước biến chuyển lớn lao của thời cuộc và... cũng không một ai dám ngờ tới cái ngày hôm nay cả.

        Tại sao trong phút này, người ta không thỉnh câu Thiên Hoàng lại lên tiếng với quốc dân nữa ?... Đó cũng bởi chính Thủ Tướng Tojo mới là vai trò duy nhất trên sân khấu và ông đã hành động tuỳ theo cảm hứng của ông. Tiếng nói sang sảng của ông vẫn còn vang lên bên tai tôi đây.

        Riêng tôi thì tôi đã bắt đầu phát giác những lỗi lầm của quân đội... Như thế mà các ông gọi là tuân theo mệnh lệnh của Thiên Hoàng ư ? Các ông đã tham gia chiến cuộc tùy theo sở thích của mình... Khi mọi việc tiến triền khả quan thì các ông phô trương hợm hĩnh... Rồi đến khi bắt đầu thất bại thì các ông vội che dấu ngay những bộ mặt trái của các ông đi... Và ngày nay, khi không còn biết phải làm gì nữa thi các ông vội nấp vào sau lưng Ngài Ngự !... Như vậy, các ông có thật xứng đáng với cái mỹ danh của người chiến sĩ hay không ?... Bây giờ, các ông chỉ còn có con đường duy nhất để lựa chọn là : các ông nên tự mổ bụng (hara-kiri) mà chết đi !».

        Như để hưởng ứng những lời trách móc âm thầm đó của tôi, một tiếng gào thét nổi lên:

        — Tướng Tojo, con lừa già đóng sẵn yên cương kia ! Ông nên tự phanh bụng ra mà chết cho rồi đi !

        Thúc đẩy bởi những suy tư hỗn loạn trong đầu và bởi sự kích thích đến tột độ của mọi người xung quanh, tôi nghĩ cần phải xa lánh chốn này... Và tôi lần ra đến dãy hàng rào của Bộ Giao Thông.

        Chợt một tiếng gọi khiến tôi đứng sững lại.

        — Ô kìa Bác sĩ ! Ngài làm gì đấy ?

        Câu hỏi đó khiến tôi tự kiểm thảo lấy mình và vô cùng hổ thẹn vì đã không chống nổi với ý định lẫn trốn nơi này. Thế là tôi vội quay về với các bệnh nhân của tôi.

        Trong ngày hôm nay, cuộc thăm viếng các bệnh nhân của tôi chẳng có gì là tính cách chuyên nghiệp cả. Tôi tự hài lòng khi qua hết giường này đến giường khác và hết lời phủ dự để trấn an các người bệnh. Với bất cứ ai, tôi cũng đều nhắc lại câu : « Tình thế không được sáng sủa, nhưng Thiên Hoàng đã bày tỏ ý chí của Ngài cho chúng ta rõ rồi ». Các cô y tá vẫn siêng năng làm việc như không có chuyện gì xảy ra cả. Với những tâm hồn trong sạch, họ vẫn tiếp tục lo tròn sứ mạng thiêng liêng đẽ gieo rắc quanh mình những làn không khí cao cả đầy nhân đạo. Sự hiện diện của họ khiến tôi trở lại tươi vui và tinh thần càng thêm phấn khởi.

        Không trông thấy bà lão vẫn nằm ngay nơi cửa ra vào bệnh viện tôi liền đến văn phòng để hỏi các ông Sera và Kitao xem tình trạng của bà ra sao.

        Sau một giây im lặng, một ông trả lời tôi :

        — Bà ta đã chết từ hôm qua rồi, bạn ạ. Bà đã nhắm mắt mà không hề biết gì đến vụ đầu hàng của xứ sở. Chúng tôi đã mừng dùm cho bà.

        Một người lính chặn đường tôi trong dãy hành lang và hỏi :

        — Thưa Bác sĩ, chúng ta phải làm gì bây giờ đây ?

        — Tôi không rõ đơn vị của anh hiện đóng ở đâu. Nhưng, anh có thể cứ ở đây cho tới ngày lành bệnh. Đừng nên hoang mang. Tôi chịu hết mọi trách nhiệm tại nơi này.

        — Bao giờ thi chúng đổ bộ ?

        — Điều đó không quân hệ mấy. Hiện thời, anh đang đau yếu... Hãy để tôi lo việc giải thích cho họ rõ trường hợp của anh. Trong trường hợp khẩn cấp, tôi sẽ giúp cho anh thoát ly khỏi chốn này. Nhưng nhân danh Thượng Đế, tôi khuyên anh đừng nên rối trí quá... Bây giờ thì anh nên chuyển những lời khuyến cáo này của tôi lại cho các bạn anh đi.

        Tỏ vẻ yên tâm, anh lính đáp :

        — Vâng, tôi xin thông báo ngay cho các bạn tôi biết mệnh lệnh của Bác sĩ.

        Y đứng nghiêm chào rồi xoay mình kéo lê chiếc chân đau trong ống quân dính đầy những máu cất bước đi.

        Bữa ăn chiều đã được dọn ra. Không thấy ngon miệng chút nào, tôi chỉ uống một tách nước nóng rồi lên giường nằm. Chút can đảm còn sót lại đã rời nốt khỏi tôi khi mặt trời vừa lặn.

        Tất cả mọi người hiện diện trong phòng này đều lo lắng cho số phận của Thiên Hoàng và riêng tôi thì lòng tôi nặng chĩu những ưu phiền bi thảm khi nghĩ tới Ngài.

        Lẻn ra khỏi giường, tôỉ leo lên sân thượng và chắp tay bái vọng về phương Đông, thành khẩn nguyện cầu Thượng Đế phù hộ cho Ngài được bình yên vô sự. Đi tới đi lui một lúc rồi tôi đến ngồi trên miệng một ống thông hơi, phóng tầm mắt ngắm nhìn những cảnh điêu tàn ở phía xa xa... Đêm khuya tĩnh mịch, dòng sông Ota chiếu làn ánh sáng yếu ớt trông như một chiếc giây lưng bằng lụa và vạch thành một con đường nhấp nhô đi dần vào khoảng âm u thăm thẳm.

        Tất cả thành phố đều chìm đắm trong bầu trời đen tối. Ở phương Đông, rặng Futabayama nổi bật hẳn lên như bức tranh vẽ bằng mực Tàu trên nền trời huyền ảo.

        Dù ở trong một quốc gia bại trận, những dòng sông cũng như những rặng núi cũng vẫn nguyên sắc thái như xưa mà không bao giờ thay đổi.

        Cảm thấy tâm hồn bị xâm chiếm bởi nỗi cô dơn khôn tả, tôi mơ màng nghĩ đến tương lai đen tối đang chờ đợi chúng tôi.

        Buổi ban mai trong sáng bắt đầu xuất hiện.

        Chúng tôi đã trải qua một đêm xao động. Ý chí cương quyết tiếp tục tranh đấu nay đã hầu như tê liệt hẳn bởi cái tang tóc đau thương do cuộc chiến bại gây nên.

        Chúng tôi tự hỏi bao giờ quân thù sẽ xuất hiện ? Và chúng tôi đã vô cùng khổ sở.

        Trong đêm qua, một chi đội không lực (mệnh danh « Double Zero ») đồn trú tại căn cứ Hiro đã rải truyền đơn với những khẩu hiệu :

        — Các ông hãy tiếp tục chiến đấu !

        — Các ông đừng đầu hàng !

        Khi người ta đem đến cho chúng tôi xem những lời kêu gọi lực lượng kháng chiến nói trên, chúng tôi hay tin Hạm Đội Hoàng Gia đang thẳng tiến trên dòng sông Shikoku. Một số người trong bọn tôi đã coi đó như một tin tốt lành... nhưng tôi e đó chỉ là một hành động ngông cuồng trong tuyệt vọng của vài sĩ quan trẻ tuổi với mục đích cứu vãn danh dự cho Tổ Quốc mà thôi.

        Có nhiều bệnh nhân đã thốt lên những tiếng reo mừng, nhưng riêng phần tôi thì tôi phải thú thực rằng tôi không thể kiềm chế được những cảm tưởng buồn rầu đau xót khi nghĩ đến những kẻ thích cái Chết hơn là sự Đầu Hàng nhục nhã.

        Trong bệnh viện đã chia thành hai phe : một phe xác nhận cuộc đầu hàng và phe kia thì phủ nhận tin ấy.

        Sáng hôm nay, chúng tôi tiếp Bs Sasada, bạn học của cũ tôi, làm việc tại Đài Phát Thanh Tokyo từ trước ngày đầu hàng.

        Ông cho chúng tôi biết tin về những cuộc thương thuyết để đi tới đình chiến đang được diễn ra từ ngày mùng 10 đến nay và ông rời Tokyo với ý định đổi những giấy bạc của ông ra thành hàng hóa bởi ông e sản nghiệp của ông sẽ bị phong tỏa và mất giá như một trường hợp đã xảy ra tại Đức Quốc.

        Về phần tôi thì chẳng phải lo gì đến chuyện đó vì tôi đã mất hết tất cả sản nghiệp rồi.

        Tôi dành hết một buổi sáng nay để thiết lập hồ sơ của hết thảy các bệnh nhân đang được điều trị tại đây. Mấy hôm trước, chúng tôi không thể nào làm nổi việc này bởi ai nấy đều bận rộn đến tối mắt lại về công cuộc cấp cứu các nạn nhân. Tôi cũng đã ghi chép tường tận cái công trạng phi thường do Bs Koyama và các cộng sự viên của ông đã lập nên để cứu ngôi bệnh viện này khỏi bị tàn phá. Họ đã làm việc đến quên cả thân mình và cũng không tự cho phép nghỉ ngơi một chút nào.

        Theo lời thỉnh nguyện của tôi, Bs Katsubẻ liền đảm trách việc tập trung hết sức tỉ mỉ tất cả mọi sự chiêm nghiệm, một cách khách quan hay chủ quan, mà chúng tôi có thể làm được. Phụ tá với ông, có các Bs Hanoka và Akiyama.

        Chúng tôi không có phòng thí nghiệm và không có đến cả một ống kính hiển vi; nhưng tất cả những nhiều chứng về bệnh lý mà chúng tôi có thể mô tả ra đây có lẽ sẽ là những tài liệu tối quan trọng hữu ích cho tương lai.

        Suốt dòng lịch sử nhân loại, chưa bao giờ có một dân tộc nào đã bị chinh phục bởi tác dụng tàn phá của trái bom nguyên tử như thế này.

        Tình trạng của bà Yoshida trở nên nguy kịch. Người ta yêu cầu tôi tới thăm bà ngoài những giờ thường lệ. Bệnh tình của bà quả đã đến thời kỳ trầm trọng. Phía trong miệng đã sưng vù lên và đầy những mụn ung thối; các hạch ở hai bên cuống họng cũng đó và sưng lên cả. Các vết thương, trông bề ngoài như đã thành sẹo, nay lại bật tung ra và dính đầy những vết máu khô cứng. Khắp thân thề bà ta mọc đầy những vết đó tía, nhỏ bằng những đầu cây kim găm. Màu da xám ngoét trên mặt bà nay càng xám thêm và. mạch nhảy rất yểu... Không còn nghi ngờ gi nữa, trường hợp của bà đã trở nên tuyệt vọng rồi !

        Sáng nay, ông Mizoguchi và Bs Hinoi đầy một chiếc xe đi kiếm thực phẩm. Khi bà già Saeki cô Kado và vợ chồng tôi quây quần ăn bữa trưa thì họ vẫn chưa về.

        Thấy tôi có vẻ lo âu, bà Saeki liền trấn an :

        — Họ sắp về ngay bây giờ ấy mà.

        Ngồi trong bóng tối, tôi nghe tin có những vụ lộn xộn đã xảy ra tại ga xe lửa Hiroshima, sau khi tin tức đầu hàng được phổ biến. Như thường lệ, viên xếp ga và các người cộng sự lo đôn đốc việc chuyền vận những thùng thực phẩm tiếp tế cho quân đội từ trên các toa xuống cho nhanh chóng. Nhưng khi có tin đầu hàng, y cùng với tất cả những kẻ hiện diện tại chỗ đã say bí tỉ một cách trơ trẽn sau khi đã đồng lõa ăn cắp một số rất lớn những chai rượu « sake ».

        Vốn đã biết tính say sưa rượu trà của viên xếp ga ấy nên tôi đã có thể tưởng tượng được những cảnh lố bịch do hắn gây ra rồi. Có lẽ tại các nơi khác trên khắp nước Nhật này cũng đang diễn ra những cảnh tương vô liêm sỉ tương tự.

        Cô Kado và vợ tôi đã trở về phòng. Tôi còn ngồi nán lại bên phòng ăn trong khi « Baba-San » đang rửa bát đĩa. Trong lúc ban ngày ngập tràn ánh sáng và có kẻ nọ người kia, người ta rất dễ trở nên vui vẻ. Nhưng khi màn đêm buông xuống, người ta thường phát sinh ra những mối ưu phiền khôn tả.

        Cảnh hỗn loạn tại Tokyo hiện đang diễn biến ra sao nhỉ ?.. . Những vụ tranh chấp trong quân đội ..., cuộc giải tán chính quyền..., không một người nào để duy trì pháp luật và trật tự nữa..., và có lẽ những vụ cướp bóc cũng đang xảy ra khắp mọi nơi rồi. Chắc có hàng ngàn binh sĩ và sĩ quan đã tự mổ bụng vì không chịu nổi ý tưởng nhục nhã do cuộc đầu hàng bi thảm này. Trước những cảnh xáo trộn đau thương đó, Thiên Hoàng đang nghĩ gì?

        Như để chia sẻ những ý nghĩ chua cay đó của tôi, bà Saeki sờ ngón tay lên chiếc răng duy nhất của bà — lên tiếng :

        — Thưa Bác sĩ, tôi rất lo sợ cho Thiên Hoàng! Dù sao thì Ngài cũng không phải là người ban hành sắc lệnh tuyên chiến.

        Tôi công nhận là bà nói đúng và tôi bỗng căm thù quân đội mà trước kia tôi đã hết sức thán phục... Họ đã phản bội Thiên Hoàng và dân tộc Nhật Bổn. Ngay tại Hiroshima này, họ cũng đã che đậy cả việc chúng tôi đã bị tàn phá hết cả bởi một trái bom nguyên tử.... Và khi biết chắc chắn là bị bại trận đến nơi rồi, họ cũng vẫn còn dấu diếm mà không cho chúng tôi rõ những sự biến chuyển của thời cuộc ra sao cả.

        Mãi tận khuya, ông Mizoguchi mới trở về. Với vẻ buồn rầu chán nản, ông cho tôi biết mầm mống nội loạn đã manh nha ở trong thành phố rồi.

        Lại một ngày không chút vẩn mây.

        Đêm qua, tôi khó ngủ. Tôi rất khổ tâm vì nghĩ tới Thiên Hoàng và tôi thú thực rằng số phận của Ngài đáng quan tâm hơn cả cái khung cảnh bại trận hiện tại. Ngài đã là nạn nhân của hiểm họa bè phái trong quân đội. Và ngày nay, khi quân đội đã thất bại rồi thì họ đã trút hết mọi trách nhiệm lên đôi vai của Ngài. Với thủ đoạn lừa phỉnh qua từng giai đoạn, bọn quân phiệt đã khăng khăng đoan quyết tấm lòng trung kiên bất diệt đối với đấng quân vương, rồi... rút cuộc, họ đã nắm quyền thống trị toàn thể quốc gia... Vậy mà trước bất cứ một việc gì, họ cũng vẫn đều nhân danh Thiên Hoàng cả.

        Tuy nhiên, đó cũng chỉ là một cơ hội độc chiếm chủ quyền trước khi quốc dân có thể đo lường được những ảnh hưởng tai hại của hành vi phản bội ấy. Dưới ách độc tài quân phiệt, những nạn nhân đau khổ hơn hết là những binh sĩ hạ cấp, toàn thể quốc dân và... cả Thiên Hoàng nữa, Nếu không thì sao Ngài đã đích thân tuyên cáo cuộc đầu hàng trước quốc dân và tự nhận lấy trách nhiệm mà đáng lẽ các vị tướng lãnh phải gánh chịu !

        Sáng nay, tôi đi thăm các bệnh nhân rất sớm. Bà Yoshida vẫn còn sống, nhưng yếu hơn hôm qua. Khi ông Ushio hỏi ý kiến tôi về trường hợp của bà này, tôi không dám nói và vội ra ngay khỏi phòng.

        Tôi vô cùng ngạc nhiên khi thấy Bs Hiroshi Moriya, một bạn học cũ đang làm việc nơi bệnh viện Giao Thông tại Tokyo, đến thăm tôi với một số thuốc men rất phong phú. Lần chót mà tôi gặp ông, cách đây gần ba chục năm, thì ông đang là trưởng lớp chúng tôi tại trường tiểu học.

        Ông reo lên và nói với tôi :

        — Thật là vui mừng khi được thấy bạn ! Ở Tokyo, chúng tôi đã lo lắng hỏi nhau vì không biết bạn còn sống hay đã chết rồi. Tất cả những điều chúng tôi được biết chỉ là nghe tin Hiroshima bị hoàn toàn tiêu diệt rồi... các hác sĩ Hasegawa và Miki cũng rất lo ngại vì không được tin tức gì của bạn ; chắc họ sẽ rất sung sướng khi hay tin bạn còn sống trong số những người sống sót này... Bạn hãy trông, tôi đem một số thuốc men đến tặng bạn đây ! Cả những cái này.

        Dứt lời, ông mở một trong các gói ra, trong có gồm những kìm, kéo và những dụng cụ bằng cao su. Ông cũng đem theo một chiếc máy chụp hình và khi biết tôi bị thương, ông xin phép được chụp hình tôi đứng bên cạnh giường.

        Tôi nói:

        — Moriya-San ! Nếu biết bạn chụp hình tại Hiroshima, bọn quân cảnh sẽ làm phiền bạn không ít đâu.

        Song, lời khuyên cáo của tôi không làm cho ông bỏ ý định ấy. Sau khi chụp một kiểu hình khỏa thân của tôi, ông lại chụp một loạt hình nữa qua khung các cửa sổ. Rồi theo lời yêu cầu của tôi, ông chụp một tấm chung cho toàn thể nhân viên trong bệnh viện.

        Bs Moriya cho tôi biết tình hình tại Tokyo đã trở lại yên ổn rồi. Ông cũng cho tôi biết rằng chính Thiên Hoàng đã tự ý tuyên bố đầu hàng trên làn sóng điện. Ngài muốn tránh cho quốc dân khỏi phải chịu đựng thêm những thảm họa đau thương do chiến tranh gây nên nữa... Tin này khiến tôi cảm động sâu xa và làm tiêu tan hết mọi giả thuyết đầu tiên mà tôi đã nêu ra từ mấy bữa nay.

        Chiều nay, có một số đông người đến thăm bệnh viện. Mỗi người là cả một nguồn tin tức... nhưng không biết họ có đưa những tin xác thực đến hay chỉ là những tin đồn đãi hão huyền mà thôi. Một người đoan quyết với tôi rằng ông Tổng Trưởng Chiến Tranh đã bị một nhóm sĩ quan  đuổi theo vào tận phòng tắm trong cung điện Hoàng Gia và ông đã mổ bụng tự sát tại đó. Một người khác báo tin Đại Hội Đồng Hoàng Gia đã được triệu tập để thảo luận về những điều kiện đầu hàng. Và ông Tồng Trưởng Chiến Tranh đã cố gắng thuyết phục nhà vua rút bản tuyên ngôn lại. Nhưng, Ngài đã cương quyết chối từ vì đối với Ngài, vận mệnh của quốc gia dân tộc đã cao cả hơn vận mệnh của chính Ngài và của quân đội.

        Chiều hôm nay, tôi lại đi thăm các bệnh nhân một lần nữa. Tôi gặp một trong sáu người vừa được đưa đến. Cũng như trường hợp bà Yoshida y mắc chứng xuất huyết dưới da, nổi lên những chấm li ti như những đầu cây kim găm hoặc như những dấu chân ruồi trên vách tường vậy. Bệnh này phát sinh những mạch máu dưới lớp biểu bì đã bị vỡ ra.

        Tôi chợt khám phá ra rằng tất cả những người ở gần nơi bom nổ đều không có vẻ gì là bị thương cả. Song tới hôm nay, chứng bệnh xuất huyết dưới da mới phát hiện trên toàn thân họ. Các chấm lí ti đó không làm cho người bệnh đau đớn hay ngứa ngáy chút nào nên tôi khó lòng mà giải thích được nguyên nhân của nó.

        Khi về phòng nằm, tôi đem việc khám phá nổi trên thuật lại cho các bác sĩ Sasada và Shioto nghe và các ông này khuyên tôi nên coi kỹ xem có mắc chứng bệnh kỳ dị đó không. Tôi nhẹ hẳn cõi lòng khi thấy ngoài da của tôi không có gì lạ cả.

        Trong bữa ăn chiều, tôi được biết tin sáng mai đây, sẽ có một đoàn nữ sinh viên y khoa đến giúp chúng tôi. Một cuộc cứu trợ khác cũng được hứa hẹn bởi các quận lân cận.

        Nhưng, tôi cũng lại biết tin có những toán rất đông người đang trên con đường tiến về Hiroshima với mục đích lục soát để tìm kiếm của cải còn sót lại trong những ngôi nhà bị tàn phá.

        Khi vầng thái dương xuất hiện, bầu trời trở nên trong sáng. Nhưng chẳng bao lâu, những đám mây ùn ùn kéo đến từ phía chân trời xa và chúng tôi đã được hưởng mọt trận mưa mát mẻ mà chúng tôi hằng nóng lòng mong đợi từ lâu.

        Tôi đi thăm các bệnh nhân rất sớm. Sổ người chết đã giảm bớt một cách đáng kể, nhưng mỗi ngày cũng vẫn có một hoặc hai người ra đi bởi hậu quả của bệnh xuất huyết dưới da. Số người mắc chứng bệnh này mỗi ngày một tăng thêm rất nhiều.

        Các chấm nhỏ dưới làn da của bà Yoshida đã nhiều hơn hôm qua và chiếc mặt nạ của Tử Thần đã được đặt lên khuôn mặt của bà rồi. Các vết thương của bà không còn ẩm ướt và rỉ máu nữa, bây giờ nó đã khô và đóng một lớp vảy cứng... Tôi báo trước cho ông Ushio biết rằng bà khó lòng sống nổi hết ngày hôm nay. Bây giờ, lại thêm một chứng bệnh mới lạ nữa : có rất nhiều bệnh nhân bị rụng tóc ! Những người này có một màu da xám xịt như những xác chết. Nếu có kính hiển vi, tất chúng tôi đã khám phá ngay ra được nguyên nhân của triệu chứng đó bằng một cuộc phân chất trong máu họ.

        Khi trở về giường, tôi thấy Bs Sasada đang chăm chú xem xét ngực mình với vẻ lo âu. Khi thấy tôi bước vào, ông vội khoác ngay áo lên người; hình như ông muốn dấu tôi công việc quan sát  bí mật ấy. Để ông khỏi bổi rối, tôi không hỏi một lời nào và làm bộ kiếm một vật dưới gầm giường rồi liền ra khỏi phòng. Dù ông không nói ra thì tôi biết rằng ông đã nhiễm phải chứng xuất huyết dưới da rồi.

        Xuống tầng dưới, tôi gặp ông Hirohata đang ngồi trên một tấm ghế dài. Tôi liền ngồi xuống bên ông. Ông Hirohata là nhân viên Phòng Điện Thoại và ông đang làm việc khi bom nổ xuống. Vì ở cách xa nơi trung tâm địa chấn tới 400 nên ông không bị một vết thương nào cả.

        Tôi hỏi ông:

        — Sao ông lại có thể vô sự trong khi có bao nhiêu người xung quanh ông bị chết hay trọng thương vậy ?

        — Tôi được che chở bởi một bức tường dày bằng xỉ măng. Tất cả mọi người đứng gần các cửa sổ đều chết ngay tức khắc hoặc sẽ chết bởi những vết phỏng nặng... Khi bom roi xuống thì toán nhân viên làm việc ban ngày đến thay chỗ cho toán làm đêm sửa soạn ra về. Đã có ít nhất là bốn chục người bị chết ngay trước cửa tòa nhà ấy. Mười lăm nhân viên chuyên môn làm việc bên ngoài đã ngã gục chết ngay trong khi đang mình trần tập thề dục.

        Rồi ông Hirohata hỏi tôi :

        — Thưa bác sĩ, có phải một người bị thiêu sổng sẽ bé hẳn lại hay không ? Mấy giây sau vụ bom nổ, tất cả những kẻ khốn nạn đó đều có vẻ như biến thành những đứa trẻ con cả... Tại sao tóc tôi lại rụng hết cả?.... Mà tại sao tôi lại yếu đuối quá thế này, hả bác sĩ ?... Tôi lo sợ quá. Người ta cho biết rằng tôi sắp chết đến nơi rồi... Trường hợp này đã xảy ra cho rất nhiều người bạn tôi, họ cũng có vẻ như không bị thương tích gì cả.

        Tôi vội trấn an ông ta :

        — Ông Hirohata ! Tôi nghĩ rằng ông chẳng nên quá lo phiền vô ích. Cũng như tất cả mọi người, ông đã trải qua một cuộc thử thách phi thường và từ đó, ông vẫn không ngừng làm việc cơ mà... Sự yếu đuối của ông có gì là đáng ngạc nhiên đâu... Bây giờ, ông nên trở về nhà, nằm yên tĩnh dưỡng và ăn uống tất cả những gì mà ông thích để tẩm bổ cho sức khỏe chóng phục hồi.

        Có cái gì khác lạ ở người đàn ông khốn khổ này: dáng ngồi, giọng nói và sắc da đã báo cho tôi biết chắc chắn là ông không thể sống lâu được. Nhưng, tôi đâu có thể nói cho ông biết điều đó.

        Sáng nay, đoàn nữ sinh viên y khoa đã đến. Dưới sự hướng dẫn của các cô y tá, họ đã cọ rửa hết tất cả mọi phòng trong bệnh viện. Chỉ vài giờ sau, nhà cửa đã sạch bóng láng.

        Bên ngoài, một đám mưa nhẹ lất phất bay.

        Những giường của chúng tôi được khiêng qua một căn phòng mới và người ta di chuyển các bệnh nhân từ nhà dưới lên căn phòng rộng trên tầng lầu thứ nhì. Căn phòng của chúng tôi nhỏ hơn chỗ cũ một chút nhưng hoàn toàn và được việc hơn. Năm chiếc giường được xếp thẳng hàng gần bên cửa sổ và ba chiếc khác đặt dài theo bức tường ngăn với căn phòng kế dãy hành lang. Chiếc giường của Bs Sasada được kê trong góc để tránh luồng gió có thể khiến các vết thương của ông thêm đau đớn. Giường của tôi được đặt ngược chiều với giường ông khiến tôi có thể đón những làn sương mai mát mẻ. Giường của vợ tôi ở kế bên tôi rồi đến giường cô Kado.

        Chiếc giường đặt giữa cô Kado và Bs Sasada dành riêng cho vị y sĩ hiện dịch. Chiếc giường này lại còn là chỗ ngồi của khách tới thăm người bệnh.

        Ông Shiota, cô Yama và cô Susukida nằm trên những chiếc giường đặt dài theo hành lang.

        Phòng ngủ mới của chúng tôi có hai cửa ra vào. Kế bên mỗi cửa, là một bộ bàn ghế vừa dùng làm bàn giấy vừa làm chỗ khám bệnh. Sự xếp đặt khéo léo này đã khiến chúng tôi cảm thấy được gần gũi nhau hơn, thân mật với nhau hơn và có vẻ an ninh hơn trước. Các cửa sổ hướng về phía Đông Nam. Từ hướng này, tôi có thè trông thấy nhà ga Hiroshima, cách đây 1.000 thước và cách nơi bom nổ 2.000 thước và xa hơn nữa, trạm Kaita là nơi ngừng xe thứ ba trên con đường đi Kuré.

        Tận nơi chân trời mờ sương xa tắp, người ta có thể phân biệt được những thành phố Seno và Hatchihomnatsu. Những trái núi bên con đường đi Sanyo hiện lên rõ rệt. Cảnh này khiến tôi nhớ tới những xóm làng đẹp đẽ rải rác dưới chân núi... Rồi, tôi lại liên tưởng đến nơi thôn nhỏ kế cận Okoyama là nơi mà mẹ và đứa con trai của tôi đang lánh nạn.

        Trong khi đang mơ màng trước khung cửa sổ, tôi thấy một đoàn xe lửa ngừng lại trước ga. Chưa bao giờ tôi trông thấy chuyến xe nào đông hành khách đến như thế. Những chùm người bám chặt vào các toa xe trông như những đàn ong bám chặt vào thân cây vậy. Cả đến những toa chở than cũng chật ních những người. Khi xe vừa ngừng, một người chõ ra ngoài cửa sổ và vạch quần để tiểu tiện và các người khác cũng làm như vậy trên suốt dọc con đường sắt. Tôi sung sướng vì không bị hòa mình vào trong cảnh huống 1ố bịch mà cũng thảm thương ấy.

        Đoàn xe lửa lại lên đường bỏ rơi nhiều ngươi chậm trễ lại phía sau. Những người bị bỏ quên nầy đành phải cuốc bộ tiếp tục cuộc hành trình với đáng điệu mệt nhọc và nhẫn nại. Hỉnh như người ta đã trở nên hèn hạ một khi đã là những kẻ bại trận rồi.

        Các chuyến xe lửa mỗi ngày mỗi tăng thêm cả đến các toa chở hàng cũng bị hành khách tản cư chiếm hết.

        Phòng tôi nằm ngang phía cửa lớn của bệnh viện nên từ đó, tôi có thể trông thấy tất cả mọi người qua lại.

        Hôm nay, chúng tôi nhận được một tin lành : bà Okura hãy còn sống ! Khi bom nổ, ngôi nhà của bà bị xập xuống khiến cả hai vợ chồng đều bị vùi dưới đống gạch ngói vụn. Ông Okura cố gắng  chui ra thoát và nghe tiếng vợ kêu la cầu cứu. Nhưng, trước khi lê tới chỗ bà nằm, thì bỗng ngôi nhà biến thành mệt lò lửa khiến ông đành bỏ ý định tìm kiếm để cứu bà.

        Khi đám cháy đã tắt rồi, ông Okura với tâm hồn chết lịm quay trở lại ngôi nhà đổ nát và tìm thấy mấy mảnh xương đã cháy thành vôi gần nơi mà ông đã nghe tiếng vợ ông kêu cứu. Tưởng rằng đã tìm thấy di cốt của vợ, ông liền kính cẩn lượm lặt đem về đặt trên bàn thờ trong bệnh viện. Mấy ngày sau, ông đem di cốt ấy về nơi nguyên quán. Về tới nơi, ông thấy bà vợ đang ở nhà bình yên vô sự. Thì ra bà đã chạy thoát khỏi đám cháy và được một chiếc xe vận tải của quân đội chở giùm về đây.

        Câu chuyện nói trên đã trở nên một giai thoại.

        Buổi chiều, tình trạng những người mắc chứng xuất huyết dưới da đã trở nên nguy kịch. Người nào cũng luôn luôn chăm chú quan sát lại thân mình và cố gắng đánh dấu những vết tích quái gở ấy. Cả đến tôi cũng đã bắt đầu muốn phát điên lên vì lo sợ. Khi trở về giường, tôi xem xét kỹ lưỡng từng phân một trên người..., nhưng may mắn thay ! Tôi chẳng thấy gì là dấu hiệu của cái chứng bệnh ma quái ấy.

        Đường xe lửa cách xa bệnh viện không quá 100 thước nên mỗi khi nghe tiếng xe chạy qua, tôi lại rời khỏi giường đến bên cửa sổ đứng ngắm. Có rất nhiều chuyến xe chạy ngược xuôi hai ngả, chở đầy những binh sĩ vừa giải ngũ với những bộ quần áo xốc xếch lôi thôi khiến họ càng thêm vẻ tiều tụy.

        Cô Yama với thân hình băng bó kín mít vi bị phỏng nặng, luôn miệng phiền trách người chị ruột — cũng làm y tá — mọi lần được thay băng. Tôi thông cảm những nỗi đau đớn về thể xác của cô ta và thấy rằng sự cáu kỉnh ấy đáng nên tha thứ. Nhưng, cái gì cũng phải có giới hạn nên ít lâu sau, moi thiện cảm của tôi đã hướng về người chị nhẫn nại kia nhiều hơn là đối với chính nạn nhân. Trái lại, bà Susukida — cũng bị phỏng — đã nghiến chặt hai hàm răng lại và không một tiếng kêu rên mỗi khi được thay băng. Chính con gái bà đã săn sóc cho bà và tôi chưa hề nghe tiếng bà rày rà con gái bao giờ cả.

        Hôm nay, bà Yoshidađã chết rồi ! Từ đầu tới cuối bệnh viện, số người chết cũng tăng thêm bởi chứng xuất huyết.

        Đêm nay, không tài nào ngủ được, tôi bỗng nghe tiếng kêu của một loại côn trùng quen thuộc từ dưới đất vẳng lên. Đó là tiếng một con dế báo hiệu mùa Thu đã tới. Mãi mới chợp mắt được một chút thì những tiếng kêu gào kinh khủng xé tan bức màn đêm khiến tôi giật mình sợ hãi. Tiếng gào đó từ một phòng tầng dưới nổi lên. Tôi lật đật chạy xuống thì thấy một nữ bệnh nhân bị trọng thương đang thình lình nổi cơn điên. Đầu bù tóc rối, chị ta đứng sừng sững trong bóng tối trông cao lớn như một mụ khổng lồ. Chị đang gân cồ gào thét khiển ai nấy đều kinh hoảng.

        Đứa em trai ngồi kế bên đang hết sức năn nỉ :

        — Em van chị đấy, chị ơi ! Chị hãy im đi kẻo tất cả mọi người đều thức dậy bây giờ.

        Biết rằng không thể nào khiến cho chị binh tĩnh lại được nên tôi liền chích cho chị hai ổng nha phiến tinh (morphine). Một lát sau, chị nôn mửa liên tiếp hai lần rồi gục xuống đắm chìm trong giấc ngủ nặng nề mệt nhọc. Tôi động lòng ái ngại cho thẳng nhỏ ; nó cũng hiểu rằng tình trạng rối loạn thần kinh đó là dấu hiệu sẽ đưa chị nó đến cõi chết.

        Sau hôm xảy ra vụ bom nổ, chúng đã tưởng chỉ phải săn sóc những nạn nhân bị phỏng hay các thương tích gây nên bởi những nhà cửa xụp đổ mà thôi. Ai ngờ, những triệu chứng kỳ dị khác đã dần dần xuất hiện để đưa họ vào cõi chết. Họ đã chết bởi đủ các thứ chứng bệnh như mệt mỏi toàn diện, ăn mất ngon, tả lỵ, nôn mửa và... nhất là bệnh xuất huyết dưới da, bệnh sưng bao tử và ruột già, vân vân... Lại có những người tiểu tiện và đại tiện ra máu, một số người khác mắc bệnh sưng miệng...

        Ôi ! Tôi không thể đi xa hơn được nữa... Những ý nghĩ buồn nản đảo lộn quay cuồng trong óc tôi mà không thể nào làm sáng tỏ được sự bí mật này.

        Chúng tôi phải làm gì bây giờ đây ? Còn những biến cố gì khác sẽ đến với chúng tôi nữa không ?

        Thật không có một lời giải đáp nào cho những câu hỏi này ư ?

        Những ý nghĩ đau thương này đã khiến tôi thao thức suốt đêm mà không tài nào yên giấc được.

Chiếc kính hiền vi mà tôi hằng ao ước từ từ bấy lâu nay đã được gửi từ Tokyo đến đây rồi. Một liên lạc viên đặc biệt được lệnh của ông Ikuta, cựu chủ sự tại Văn Phòng Bộ Giao Thông, đem đến cho tôi. Chúng tôi liền ráp ngay món dụng cụ quý báu ấy và bắt đầu cuộc kiểm điểm huyết cầu của các bệnh nhân.

        Sáu người trong phòng chúng tôi được khám nghiệm trước. Cuộc khám nghiệm này cho thấy mỗi người chỉ có chừng 3.000 bạch huyết cầu nghĩa là một nửa số lượng trung bình đáng lẽ phải là 6.000 hoặc 8 000 bạch huyết trong một ly khối của máu. Cuộc kiểm điểm được đặt dưới sự chỉ huy của các bác sĩ Katsubé và Hanaoka. Toàn thể nhân viên đều sốt sắng hoạt động khiến công việc được xúc tiến mạnh mẽ.

        Đa số bệnh nhân có trung bình độ 2.000 bạch huyết cầu, một số ít hơn chỉ còn 500 hoặc 600. Có một người chỉ còn có 200 bạch huyết cầu và đã chết ngay sau cuộc thử máu. Những người bị phỏng hoặc bị thương tích đã nung mủ cũng bị mất rất nhiều bạch huyết cầu. Sau khi kiểm soát lại cuộc thử máu và hỏi kỹ các bệnh nhân, chúng tôi kinh ngạc khi được biết hầu hết họ đều ở gần bệnh viện này.

        Tôi cũng khám phá ra rằng hiện thời tại đây, số thân nhân của người bệnh đã nhiều hơn cả những người bệnh thực sự... Vậy chúng tôi phải xoay sở ra sao trước hoàn cảnh này ?... Tôi không biết phải làm sao được... Thật là khó lòng khi đã nuôi nấng chăm nom người bệnh mà lại bỏ rơi không săn sóc thân nhân của họ. Bởi lẽ họ không còn một mái nhà nào nữa nên buộc lòng chúng tôi phải lưu họ lại đây. Do đó, chúng tôi không lấy làm lạ khi thấy cái cảnh vô cùng hỗn độn tại bệnh viện này cũng như bên Bộ Giao Thông.

        Ông Sagara, từ Jigozen tới, đã cho tôi biết ở khắp mọi nơi cũng đều chung một trạng huống như đây cả. Tất cả mọi chốn đền chùa, trường học hoặc tư gia đều đày ních những đồng bào lánh nạn. Số phận của đồng bào tại Jigozen còn hầm hiu hơn các bệnh nhân của tôi rất nhiều vì họ không có thuốc men, cơm ăn và áo mặc. Hơn nữa, các bệnh nhân của lại có được cả cảc vị thây thuốc và các cô y tá tận tâm săn sóc.

        Ông Sagara đem cho tôi một áo sơ mi mới, một cái quân và một đôi giày. Nhưng, tôi ưng rnặc bộ quẫn áo rách rưới lôi thôi này do đô thành đã phát tặng hơn là chưng điện bộ quần áo tốt đẹp này.

        Số người tới thăm bệnh viện mỗi ngày một gia tăng và ai nấy đều muốn tường thuật tất cả những điều mắt thấy tai nghe và cảm tưởng của họ từ khi bom nổ. Tôi đã quá mệt nhọc vì phải miễn cưỡng nghe nhắc đi nhắc lại những mẩu chuyện ấy suốt từ sáng đến chiều... Nhưng, vẻ mệt nhọc của tôi vẫn không khiến họ nao núng chút nào cả.

        Họ thường hỏi tôi bằng câu :

        — Khi bom nổ thì bác sĩ ở đâu ?

        Ròi, không đợi tôi kịp trả lời, họ đã thao thao kể lể đủ hết mọi chuyện đã xảy ra trước mắt họ hoặc họ đã nghe đồn đãi.

        Một người nói :

        — Trạm cấp cứu của Ty Lao Động tại Hijiyama đang ở trong tình trạng xáo trộn không thể  nào tả được. Có rất nhiều người phỏng nặng khét lẹt như mùi cá mực nướng. Trông họ giống như những con « mực ma» luộc chín... Chưa bao giờ tôi trông thấy những cảnh tượng ghê gớm như vậy đấy, bác sĩ ạ.

        Rồi y nói tiếp :

        — Thưa bác sĩ, Ngài có thể tin được rằng một con mắt người đã bị lọt ra khỏi tròng rồi mà còn nhìn được hay không ?... sở dĩ hỏi Ngài như vậy vì chính tôi đã trông thấy một người ở trường hợp ấy.:«. Anh ta đặt con mắt lên lòng bàn tay... Rồi, tôi đã chóng mặt dữ dội khi thấy con mắt đó ngó tôi trừng trừng... Vâng, rõ ràng cái «đồng tử » của con mắt ấy đã nhìn đăm đăm vào mặt tôi. Chẳng hiểu con mắt ấy có nhận ra được tôi hay không ?

        Nghe tới đây tôi lắp bắp hỏi :

        — Ông có thể trông thấy khuôn mặt của ông phản chiếu trong con mắt ấy hay không ?

        — Ồ không. Tôi không dám đến gần quá như vậy.

        May mắn cho tôi là câu chuyện trên được chấm dứt bởi sự xuất hiện của Bs Yasuhara, một bạn cũ từ Tamashima đến. Trước kia, ông là Trưởng Khu Giải Phẫu tại bệnh viện này và mới hồi hưu được vài năm nay.

        Bs Yasuhara đã nói thẳng với tôi :

        — Không bao giờ bạn có thể lành bệnh được nếu bạn còn tiếp tục ở tại nơi này. Vậy bạn hãy nên về nhà tôi thì hom.

        Ông là một người bạn rất sốt sắng ; nếu tôi không coi chừng thì ông rất có thể xách cổ tôi ra khỏi giường rồi ấn tôi vào một chiếc xe mà đem tôi đi ngay được. Nhưng, ông đã im bặt ngay khi nhận ra ông Shiota, cô Susukida và vợ tôi. Chừng đó, ông mới rõ là tôi không cô đơn như ông tưởng.

        — Tôi đem tới tặng bạn một giỏ trái đào đây ! Ông nói bằng giọng nghẹn ngào trong khi nước mắt chạy quanh.

        Sau khi thăm hỏi tất cả các bạn đồng sự cũ, Bs Yasuhara mới cho tôi hay tin đại úy Urabé em họ tôi đã chết và nhiều bạn học cũ của tôi như các bác sĩAkamatsu, Osugi và Onoda đều bị mất tích cả rồi. Đã đành rằng sớm muộn gì thì tôi cũng được biết những tin đau đớn ấy, song nó đã khiến cho tôi xuống tinh thần không ít. Bữa trưa hôm nay, chúng tội đã thương thức những trái đào thơm ngon của xứ Okayama do Bs Yasuhara đem đến.

        Tôi định dành hết buổi chiều nay để ghi rõ lai lịch và tình trạng của từng bệnh nhân, nhưng đầu óc lộn xộn nên tôi không biết phải bắt đầu ra sao cả. Người đàn bà điên từ đêm hôm qua đã thức dậy và đang gào thét inh ỏi. Hôm nay, số người mắc bệnh xuất huyết dưới da tăng thêm nhiều và một vài người than phiền đã thấy thêm một triệu chứng mới nữa : khi chải đầu, tóc họ đã trút xuống từng mớ một. Mặc dầu đang như trong cơn ác mộng đó, tôi cũng vẫn cố gắng ghi được những dòng vắn tắt dưới đây lên mặt giấy :

        1 — Ông Sakai, 53 tuổi. Vào bệnh viện với những cơn đau dữ dội trong ngực. Người ta thấy có nhiễu dấu vết đặc biệt của bệnh xuất huyết dưới da, mỗi vết to bằng đầu ngón tay út. Nhiệt độ : 38°. Đã rụng rất nhiều tóc. Tình trạng nguy ngập.

        2  — Bà Hamada, 47 tuổi. Đã bị bỏ trong một căn nhà tại Teppo-Cho, cách trung tâm địa chấn 1 cây số. Nôn mửa, mệt nhọc, nhức đầu, khát nước liên miên suốt từ khi bom nổ và cứ như vậy suốt bốn ngày ròng rã, kèm theo bệnh tháo dạ. Tình trạng của bà đã được thuyên giảm một cách rất mau chóng nên ngày 15-8, bà đã tưởng mình được hoàn toàn bình phục rồi, tuy chỉ còn hơi khó chịu một chút. Song, ngày 18-8, bệnh tình lại trở nên nghiêm trọng cho tới hôm nay. Bà được trở lại bệnh viện từ hôm qua. Cuộc khám nghiệm cho biết dưới làn da khô cứng trên ngực bà đã phát hiện rất nhiêu dấu vết của bệnh xuất huyết dưới da. Bà Hamada than phiền khi ăn uống phải nuốt một cách rất khó khăn. Hơi thở hôi hám. Tình trạng nguy ngập.

        3 — Cô Kobayashi, 19 tuổi. Nằm trên đường phố tại Hatchobori, cách trung tâm địa chấn 700 thước. Trong khi chạy trốn, đã nôn mửa nhiều lần. Rất yếu trong ba ngày đầu, kèm theo chứng mất ngon và bệnh tháo dạ. Cũng như trường hợp của bà Hamada, bệnh tình cô thuyên giảm dần dần và ăn đã ngon miệng, nhưng vẫn phải nằm vì bệnh mất ngủ và trong người khó chịu. Được vào bệnh viện từ ngày 18-8. Cuộc khám nghiệm cho biết cô mắc chứng xuất huyết dưới da và hoàn toàn rụng hết tóc. Mạch chạy bình thường. Không bị xếp vào loại bệnh nhân với tình trạng nguy ngập. Tuy chỉ là một triệu chửng phụ thuộc, song bệnh rụng tóc chẳng phải là không đáng ngại.

        Tôi bất giác nắm một chùm tóc trên đâu tôi mà kéo lên và... những sợi tóc rụng nằm trong tay tôi đã khiến tôi lợm giọng. Kích thích bơi sự phát giác báo nguy đó, tôi liền xem xét cẩn thận đầu tóc của từng bệnh nhân và nhận thấy tất cả mọi người đều mắc bệnh rụng tóc, dù nhiều hay ít khác nhau. Người bị rụng tóc nhiều hơn hết là cô Kobayashi và ông Sakai.

        Hết thảy mọi người lại có thêm một lý do nữa để hoang mang lo sợ, nhưng không một ai có thể hoang mang lo sợ hơn tôi được.

        Chỉ có thiếu nữ bị phỏng khắp toàn thân là không có dấu vết nào của bệnh rụng tóc. Cò ta nằm quằn quại trên một cái ao mủ tanh hôi và tình trạng cũng không hề biến đổi chút nào. Vì cô không có thân nhân săn sóc nên mỗi lẫn thăm viếng, tôi đặc biệt giúp đỡ cho cô rửa mặt. Bởi vậy, mỗi khi thấy tôi đứng gần, cô đều mỉm cười với tôi, để lộ hai hàm răng bịt vàng làm nồi bật khuôn mặt và thân hình đen thui vì cáu bẩn. Khi trở về phòng, tôi báo cho các bạn hay tin những người bệnh tại các phòng khác đã mắc bệnh rụng tóc. Rồi, tôi lại thử kéo tóc một lăn nữa và các bạn tôi cũng bắt chước làm theo, nhưng vô hiệu quả. Thế là chúng tôi may mắn không bị chứng bịnh quái ác đó. Chúng tôi có thể vững lòng tin tưởng rằng chúng tôi sẽ bình phục được. Để ăn mừng trước cái viễn ảnh tốt đẹp đó, chúng tôi lại thưởng thức những trái đào thơm ngon của xứ Okayama.

        Yaeko-San lên cơn nóng lạnh, tôi khuyên nàng uống một viên aspirine.

        Tôi chợt thức dậy từ lúc mặt trời chưa mọc và không tài nào ngủ lại được nữa. Tôi rời khỏi giường, ra ngoài bao lơn đứng ngắm buổi binh minh.

        Tôi nghĩ bây giờ là lúc nên đi thăm những doanh trại đã bị tàn phá của Đệ Nhị Quân Đoàn và Bộ Tổng Tham Mưu đặt căn cứ trong một tòa lâu đài cổ kính tại Hiroshima. Khi tới đó, tôi bỗng muốn tiểu tiện nên đi tìm một nơi kín đáo và sự tình cờ đã khiến tôi khám phá ra một phòng vệ sinh hãy còn nguyên vẹn phủ đầy những mảnh ngói vụn. Tôi rất vui mừng vì thấy phòng này sạch sẽ và tiện lợi hơn cả căn phòng vệ sinh của chúng tôi tại bệnh viện. Nơi này cũng gần bệnh viện nên tôi quyết định từ nay sẽ ra đây để làm việc cần dùng.

        Trong dịp này, tôi đã tìm thấy hai cái khung xe máy dầu đã cong queo và cháy đen trong một trại lính về phía Nam. Những khung ấy bị lấp kín đến một nửa dưới đống gạch ngói. Tồi đưa mắt nhìn quanh để xem có món vũ khí nào còn sót lại hay không, nhưng không còn gì cả.

        Một cái xưởng dựng bằng gỗ dùng làm kho vật liệu, quay mặt về hướng Nam Bộ Giao Thông đã bị cháy trước và nay chỉ là một đống đen xì. Chính cái xưởng này đã gây hỏa hoạn cho bệnh viện của chúng tôi. Quân đội đã tiêu diệt hết mọi nhà cửa trong khu vực này để ngăn cho lửa khỏi lan rộng, nhưng họ đã chừa cái xưởng này lại nên nó đã bị bén lửa như một bao diêm vậy.

        Trong một khoảng chu vi chừng 50 thước xung quanh bệnh viện, cứ hai căn nhà thì có một căn bị phá sập để ngăn lửa. Nhưng, chỉ cần một cái trại nhỏ bị bỏ quên trên khu quân sự ấy cũng đủ sức gây thiệt hại nặng nề cho dãy nhà của chúng tội và bắt chúng tôi phải chịu những sự đau đớn như ngày nay.

        Tôi càng cảm thấy khinh miệt căm hờn đến cực điểm về sự cẩu thả tội lỗi của những cấp chỉ huy trong quân đội. Sự ngu ngốc và vô nhân đạo của họ thật không có bờ bến nào cả. Một hôm, ông Mizoguchi bị một tên hiến binh gác tại nhà ga Hiroshima gọi lại để xét giấy tờ. Khi thấy ông ta có đủ giấy tờ hợp lệ và không có gì khả nghi, tên thú vật này đã tát vào mặt ông ta một cái với lý do là trông ông giống người Cao Ly.

        Bỏ lại sau lưng những cảnh hoang tàn trong cái khu vực đáng ghét này, tôi trở về bệnh viện để dùng bữa sáng. Bà Saeki đem khẩu phần thường lệ đến cho tôi.

        Bà có vẻ xúc động khác thường và, với cặp mắt long lanh, bà báo tin :

        — Thưa ông chủ, tôi nghe nói Khu Công Binh sẽ cung cấp cho chúng ta tất cả những quần áo mà chúng ta cần dùng..., những bộ đồng phục và những áo sơ mi... Tại sao ông không cùng ông Mizoguchi đến đó mà lãnh về dùng ? Họ có nhiều quần áo lắm, ông ạ. Quân đội có đủ mọi thứ, họ chỉ việc lấy ở trong các kho dự trữ ra...

        Rồi, bà giang rộng hai cánh tay ra và hăng hái nói tiếp :

        — Họ sẽ cho các ông nhiều như thế này này ! Họ có đủ cả : chăn mền, quần áo, giày dép... chất cao lên đến trần nhà... Có cả núi quần áo... ! Ông cứ tin tôi đi vì đó là sự thực... Quân đội có đủ cả mà.

        Ông Mizoguchi đã nghiên cứu vấn đề ấy rồi nên ngắt lời bà ta :

        — Baba-San ! Tất cả những chuyện đó đúng là sự thực nhưng là từ ngày 18-8 trở về trước cơ. Trước ngày đó, người ta có thể lấy đủ mọi thử tại các kho dự trữ trong quân đội. Nhưng bây giờ thì bọn binh sĩ đã từ chối mà không cấp phát gì cho dân nữa.

        Đoạn, ông quay lại nói với tôi.

        — Tuy nhiên, chúng ta cứ thử làm một cuộc vận động cuối cùng xem sao. Còn có rất nhiều bộ quần áo tích trữ trong kho quân đội. Nếu chúng ta gặp viên sĩ quan thủ kho và trình bày tường tận hoàn cảnh khó khăn và hỏi xin những vật dụng cần thiết, chắc y sẽ chấp thuận ban cho chúng ta một đặc ân... ừ, dù sao thì chúng ta cũng cử thử xem.

        Tôi đồng ý với ông và chúng tôi quyết định sẽ đến Khu Công Binh vào buổi chiều nay.

        Hôm nay, bệnh viện đầy những người bệnh ở ngoài đến xin thử máu. Tôi trông thấy hai người, đang ngồi đợi ở ngoài hành lang, chỉ có lơ thơ vài sợi tóc ở trên đầu.

        Đến gần căn nhà của người gác cổng, tôi gặp bà Macoka trước làm ytá tại đây. Chồng bà đã chết và nay bà đến xin thăm sức khỏe vì cảm thấy trong mình rất khó chịu.

        Thoạt ngắm làn da màu xám tro và cặp mắt lờ đờ của bà, tôi biết rằng vô phương cứu chữa. Bà mong đợi sự chúng tôi cứu giúp, song chúng tôi không thể làm gì được.

        Hôm nay, không có gì thay đổi nơi các bệnh nhân của chúng tôi. Những thân nhân của họ ra ngoài làm việc, đến tối mới về ngủ tại đây.

        Họ trải những tấm «tatami» rồi ngồi quây quần quanh chiếc hỏa lò để hồi tưởng lại cái khung cảnh ấm cúng của gia đình mà chưa biết bao giờ được trở lại nữa. Những căn phòng mới thiết lập trong tòa nhà của Văn Phòng Bộ Giao Thông được đặt dưới sự chăm nom của Bs Numata và những phòng trong bệnh viện thì do Bs Kimoto phụ trách. Nhờ sự điều khiển khéo léo và tài tháo vát khôn ngoan của hai ông này nên mọi việc đều trôi chảy cả.

        Ngày nay, chứng rụng tóc đã trở nên đáng ghê sự hơn cả bệnh xuất huyết dưới da khiến một số bệnh nhân đã hầu như quên hẵn những dấu vết khả nghi trên da thịt họ. Bà Hamada có vẻ nguy kịch hẳn lên. Đầu bà đã trụi hết tóc và những dấu vết trên người đã tăng lên thập bội. Cô Cobayashi sốt lên tới 38 độ 9, đau trong cuống họng, trong ngực và bao tử. Cô kêu mệt nhiều. Cái đầu cô ta rụng hết cả tóc nên trông giống như một trái dưa hấu màu vàng. Khắp mình mẩy cô nồi đầy những mụn đủ các cỡ lớn nhỏ. Cũng như bà Hamada, cô đang ở trong tình trạng nguy ngập.

        Tôi băn khoăn không hiểu trong ba người là ông Sakai, bà Hamada và cô Kobayashi, ai sẽ chết trước ?

        Sau bữa ăn cơm trưa, ông Mizoguchi và tôi đến gặp vị sĩ quan chỉ huy trưởng Khu Công Binh. Tôi muốn sửa sang bộ tịch cho dễ coi một chút, nhưng thật khó khăn với chiếc quần dơ dáy và cái áo sơ mi rách mướp này. Có một bộ tốt do ông Sagara cho hôm trước thì tôi đã tặng một bệnh nhân rồi vì anh này không có quần áo thay đổi.

        Tống Hành Dinh của Đệ Ngũ Đại Đội Công Binh được đặt tại Hakushima về phía Bắc bệnh viện Hiroshima, trên một thửa đất giữa hai phu lưu của con sông Ota.

        Nhà tôi cũng ở tại Hakushima nên tôi đã thường coi đây như một khu vực quan trọng. Nhưng ngày nay, với những ngôi nhà xụp đổ, Hakushima bỗng như nhỏ bé hẳn lại.

        Chúng tôi phải đi qua cầu Kohei để tới kho dự trữ của Khu Công Binh đặt ở bên kia sông. Một người lính có phận sự canh gác phía bên kia đầu cầu biết ông Mizoguchi nên vui vẻ hướng dẫn chúng tôi vào văn phòng chỉ huy trưởng. Sau khi qua một khu đất rộng chứa một số lớn rất nhiều vật liệu, chúng tôi đến trước cửa một cái hầm đào trên ven sườn núi. Tới đây, người lính yêu cầu chúng tôi đứng chờ rồi y biến vào trong hầm. Một lát sau, y trở ra cùng với vị sĩ quan.

        Tôi đã thành thực xúc động khi nhận thấy cả vị sĩ quan này lẫn người lính đều không mang vũ khí. Nhìn những quân nhân không gươm không súng đứng trước mặt, tôi đã xuống tinh thân một cách thấm thìa sâu xa vì không còn gì có thể tượng trưng cho sự thảm bại chiến tranh hơn cái cảnh tượng thê lương này.

        Vị sĩ quan này đã khá lớn tuồi ; vẻ tiều tụy của ông khiến tôi động lòng ái ngại nên trong mấy giây gặp gỡ đâu tiên, tôi chẳng biết nói gì cả. Tôi đành chỉ biết cúi đầu yên lặng.

        Ông Mizoguchi giới thiệu đôi bên, lúc đó tôi mới lấy lại sự bình tĩnh. Tôi bắt đầu nói với ông về ngôi bệnh viện của chúng tôi và tường thuật, không thiếu một chi tiết nào, về những hoạt động của chúng tôi từ ngày xảy ra vụ bom nổ. Sau hết, tôi giải bày tình cảnh vô cùng thiếu thốn nơi bệnh viện rồi tỏ ý mong đợi sự giúp đỡ của ông.

        Chăm chú nghe tôi nói xong, vị sĩ quan già cất giọng chậm chạp nặng nề đáp :

        — Từ trước cho đến ngày 17-8, tôi được phép đem những quần áo và các thứ vật dụng của quân đội cấp phát cho tất cả những ai đến hỏi xin. Nhưng từ ngày 18-8 trở đi, khi cơ quan cảnh sát nắm quyền chỉ huy thì tôi được lệnh giao tất cả các kho dự trữ lại cho đô thành để họ lo phụ trách việc phân phối cho giới dân sự.

        Tôi nói:

        — Ngài có thể giao cho nhà chức trách đô thành một số quân áo mùng mền và các vật dụng cần thiết đủ cho hai trăm bệnh nhân, nhưng với quy định minh bạch là sổ tặng phẩm đó phải được cấp phát cho bệnh viện Hiroshima của chúng tôi hay không ?

        Như cho lời thỉnh cầu của tôi là xác đáng, ông hứa sẽ tìm đủ mọi cách để việc này có kết quả tốt đẹp.

        Chúng tôi chân thành cảm tạ lòng tốt của ông rồi cáo lui.

        Khi trở ra, chúng tôi đứng lại ngắm những vật dụng tồn trữ chất từng đống cao như núi suốt hai bên thửa đất rộng mênh mang. Có rất nhiều thứ dụng cụ như cưa, rìu, kìm, búa, dụng cụ làm bếp, những ghế và bàn giấy, vân vân... Có những hộp ghi chữ « GIÀY» được chất cao lên đến tận trời, những núi mùng mền, quần áo nhà binh quần áo lót mình và những thùng lớn chứa những đồ bằng da. Chúng tôi phỏng tính rằng tất cả số quần áo ấy đủ cung cấp cho tất cả mọi người sống sót tại đảo Hiroshima này che thân. Những công việc mà chúng tôi đã giúp ích cho các thương binh cũng đủ chứng minh cho cái lý do khiến chúng tôi cầu xin chính quyền cứu trợ hôm nay.

        Trên đường trở về bệnh viện, tôi lục soát ký ức để nhớ lấy tên một vị công chức có uy tín tại đây với mục đích nhờ can thiệp bên chánh quyền địa phương giúp cho chúng tôi được toại nguyện. Nhưng, mãi không nghĩ ra được người nào, tôi quyết định nhờ ông Mizoguchi đích thân đến Toà Đô Sảnh để vận động việc này. Ông sẽ giải thích cho nhà chức trách rõ những lời vị sĩ quan Công Binh đã nói và yêu cầu họ lưu ý xét đơn thỉnh nguyện của chúng tội, kẻo e đơn ấy sẽ bị bỏ quên và chìm sâu trong đống giấy tờ hành chánh.

        Sau bữa cơm tối, các Bs Katsubé và Hanaoka cho chúng tôi rõ kết quả cuộc thí nghiệm đầu tiên của việc thử máu đã thực hiện lúc buổi chiều. Chúng tôi không thể xử dụng kính hiền vi lúc ban đêm vì ở đây không có điện. Tuy nhiên, tôi đã vui mừng và cũng ngạc nhiên khi được biết rằng họ đã thành công thực hiện được tới năm chục lần thử máu.

        Kểt quả cho tôi biết như sau :

        — Những nạn nhân ở khu vực Ushita, cách trung tâm địa chấn khoảng 2 hay 3 cây sổ, có từ 3.000 đến 4.000 bạch huyết cầu trong một ly khối máu.

        — Những người ở gần hơn một chút chỉ có 1.000 bạch huyết cầu, song số người này ít hơn số người trên.

        Cuộc thí nghiệm cũng cho biết những người nào càng ở gần trung tâm địa chấn bao nhiêu thì số bạch huyết cầu của họ càng giảm bớt xuống bấy nhiêu.

        Rất khó lòng mà biết được địa điềm nhất định của trung tâm địa chấn ấy. Vì trái bom nổ ngay từ trên không phận nên người ta không thể quyết đoán đâu là mục tiêu chính xác của nó.

        Người này thì xác nhận rằng bom đã nổ tại phía trên chiếc cầu Aioi, thường được gọi là « cầu chữ T». Một số người khác thì đoan quyết rằng bom nổ phía trên nhà Bưu Điện... rồi phía trên ngôi bệnh viện tại Shima..., nào là phía là phía trên Viện Bảo Tàng Khoa Học và Kỹ Nghệ... Đa số nạn nhân đồng thanh đoan quyết bom nổ ngay phía trên ngôi đền Gokuku, nhưng theo sự phác tính của tôi thì trung tâm địa chấn phải ở về quá phía Nam một chút.

        Và đây là lần thứ nhất, chúng tôi bắt đầu biết rõ nguyên lai của kẻ thù địch vô hình ấy của chúng tôi : nó được mệnh danh là BOM NGYÊN TỬ !

        Mối xúc động phi thường đó đã khiến suốt đêm qua, tôi không tài nào nhắm mắt được.

        Trời hôm nay trong sáng với một làn sương mát mẻ, thỉnh thoảng một vài đám mây bảng lảng trôi qua.

        Tôi bắt đầu đi thăm cái phòng vệ sinh mà hôm qua tôi đã khám phá được. Khi trở về phòng, tôi gặp ông Shiota, với một nụ cười có vẻ trào phúng, đang đứng tựa cửa sổ mà nhìn tôi. Là Giám Đốc Thương Vụ tại đây, ông đã trở lại hoạt động tự nhiều ngày nay. Khi đã có thể rời khỏi giường bệnh đứng lên đi được, ông liền tới bệnh viện với hai va ly chứa đựng tới 100 bịch thuốc lá. Mặc dầu không hiểu ông kiếm đâu ra được món quà quý ấy, chúng tôi cũng đã vui mừng khôn xiết. Chưa bao giờ, tôi được trông thấy nhiều gói thuốc lá trong một lúc như thế này, ngoại trừ tại các tiệm buôn và không bao giờ tôi dám mơ tưởng rằng món quà đó sẽ thuộc quyền sở hữu của chúng tôi, bởi lẽ những điếu thuốc ấy quả là món xa xỉ phẩm tại đảo Hiroshima này.

        Ông Shiota vui vẻ nói :

        — Các bạn không cân hà tiện, cử việc hút thả cửa đi ! Chừng nào hết, tôi sẽ lại đi kiếm thêm... muốn bao nhiêu cũng có.

        Nhờ những làn khói thuốc thơm ngon, chúng tôi đã hầu như dần dần trở lại với cuộc sống.

        Hôm nay, Bs Sasada đã khá hơn một chút. Gương mặt của ông đã bắt đầu trở lại hồng hào qua những đốm vẩy màu nâu đỏ. Tuy còn lâu mới được bình phục, song tinh trạng của ông có vẻ khả quan trông thấy. Các vết chấm li ti trên ngực, mà hôm trước ông cố dấu tôi, nay đã biển hẳn.

        Các vết phỏng của cô Yama vẫn làm cho cô đau đớn, nhưng cô không có một triệu chứng nào của bệnh rụng tóc và xuất huyết dưới da cả. Bệnh phù thũng của bà Susukida đang dần dần thuyên giảm nên mặt bà đã dễ coi hơn trước. Bệnh sốt rét của vợ tôi cũng bớt, tuy thỉnh thoảng vẫn thấy run run. Tôi không biết đích xác chứng bệnh của nàng vì nàng chẳng có vẻ gì là yếu đau cả.

        Hết thảy chúng tôi đều có vẻ lạc quan. Nguyên một việc những dấu hiệu của bệnh xuất huyết dưới da trên người ông Sasada đã biến hết cũng đủ chứng tỏ rằng bệnh đó không thể chắc chắn làm chết người được. Sự phát giác này khiến chúng tôi như khoẻ hẳn lên.

        Hồi mười giờ, tôi tiếp chuyện ông bạn Isono. Ông cho biết ông vừa được bồ dụng làm Chánh Văn Phòng Bộ Giao Thông. Trước kia, ông là Giám Đốc Sở Vệ Sinh tại Bộ này, từ hồi tôi mới bắt đầu nhậm chức tại đây. Tôi rất thán phục ông là một nhân viên hành chánh có tài. Ông cũng nghe nói sau đây 75 năm, Hiroshima sẽ trở nên hoang địa. Tôi vội trấn an để ông khỏi bị ám ảnh bởi cái viễn tượng đau buồn đó.

        Lúc này, bầu không khí tại các phòng khác trong bệnh viện đã trái ngược hẳn với vẻ yêu đời đang diễn ra tại phòng chúng tôi. Những người chưa mắc bệnh rụng tóc vẫn lo âu thắc mắc và suốt ngày tần mẩn kéo thử xem tóc của minh có rụng hay không. Những người nào đã bị rụng tóc rồi đều yên trí là mình sắp chết đến nơi khiến tôi cũng không thể nào không chia sẻ nỗi lo buồn với họ được... Phải chăng trường hợp của Bs Sasada là trường hợp ngoại lệ ?

        Một bệnh nhân đã chận đường và hỏi tôi với giọng lo âu :

        — Thưa bác sĩ ! Hình như tóc của ngài có vẻ thưa thớt hơn trước... Hay là tôi trông lăm ?

        Tôi vội đáp :

        — Từ khi mới sinh ra, tôi vốn đã có ít tóc như vậy và không bao giờ nó có thể rậm thêm hơn được nữa. Cũng như tôi, tất ông đã biết rằng không ai có thể chết vì bệnh sói đầu phải không ?

        Câu trả lời của tôi có mục đích khiến y khỏi lo sợ và mất can đảm bởi những ám ảnh ghê gớm kia. Tôi không dám nói cho y biết rằng chính tôi cũng vẫn thử kéo tóc như mọi người vì sự thực thì tôi cũng quá lo phiền như họ. Song, thái độ thản nhiên đó của tôi vẫn không thể  đánh lừa được ai cả vì tôi càng muốn dấu bao nhiêu thì vẻ lo buồn càng hiện rõ lên nét mặt của tôi bấy nhiêu.

        Tôi đi khắp hết mọi phòng để làm cái việc chấn hưng tinh thần các bệnh nhân. Tôi đã hành động với tư cách một người đi « úy lạo » hơn là một ông « thầy thuốc ».

        Ba người bệnh, mà tôi đã tỏ trường hợp trong nhật ký ngày hôm qua, nay đã mỗi lúc một yếu dần và những dấu vết của bệnh xuất huyết dưới da của họ đã tăng lên rõ rệt... Ông Sakai là người bệnh ở tình trạng nguy kịch hơn hết... Phải chăng là tại tuổi tác già nua của ông ? Tôi không thể biết được.

        Sáng nay, tôi vừa ghi thêm một trường hợp mới nữa :

        — Ông Otani, 55 tuồi. Lâm nạn trên tầng lầu thứ nhì của Sở tiếp tế tại Hatchobori, cách trung tâm địa chấn 750 thước. Đã nôn mửa chừng 15 lần từ sau khi bom nổ. Kêu đau đớn và mệt nhọc toàn diện. Sau 8 ngày nghỉ ngơi, đã có vẻ khá hơn trước và có thể đi đứng được rồi. Từ vài hôm nay, bị sưng lợi (nướu răng). Đột nhiên, bệnh tình trở nên trầm trọng. Không có triệu chửng rụng tóc, nhưng có nhiều dấu vết của bệnh xuất huyết dưới da.

        Khi cuộc thăm viếng của tôi chấm dứt thì tất cả mọi người đều dùng xong bữa trưa nên trong phòng ăn không còn ai, ngoại trừ bà Saeki.

        Tôi gieo mình xuống ghế rồi nói :

        — Baba-San ! Số người trọng bệnh vẫn không ngừng tăng thêm... Tôi đã lo cho những người mắc chứng rụng tóc, nhưng nay tôi lại bận rộn vì những người bị sốt rét và đau cuống họng... Tinh trạng của họ không khá hơn chút nào cả.

        Luôn luôn chia sẻ những nỗi lo âu với tôi, bà Saeki ngừng tay pha trà và nói :

        — Thưa chủ nhân, dù sao thì ông cũng phải nghĩ đến bản thân của ông một chút chứ. Sự quá lao lực của ông không ích lợi gì cả... Sắc da của ông đã khiến tôi lo ngại. Ông cần phải kiếm một người nào để phụ tá cho ông mới được.

        Dứt lời, bà đặt một tách trà trước mặt tôi. Sau khi uống cạn tách trà, tôi hút một điểu thuốc rồi trở về phòng.

        Tôi nói với Bs và ông Shiota :

        — Ở đây quả là một cõi thiên đường ! Nhưng, ở tầng dưới, trong phòng những người bệnh nặng thì thật là khủng khiếp, các bạn ạ. Tất cạ mọi bức tường đều đầy những ruồi nhặng... cả trên trần nhà cũng đen kịt những ruồi. Khi người ta đi qua các phòng vệ sinh thì những đám  « mây ruồi» bay bồng lên và nổi lên điệu nhạc vo vo ảm đạm... Bà già Saeki đã gọi chúng là « Nimbai » (ruồi người). Các bạn có biết tại sao không ?... Vì bà chủ trương rằng chính loài người chúng ta đã sản xuất ra những con ruồi ghê tởm ấy.

        Nghe tới đây, các thính giả của tôi cười ồ cả lên.

        Không được hài lòng vì thái độ có vẻ hoài nghi ấy, tôi liền phản đối :

        — Nếu các bạn không tin lời tôi nói thì xin các bạn đích thân xuống đó mà coi... Tôi có giỡn đâu.

        Ông Shiota vội lên tiếng :

        — Chúng tôi không cười bạn đâu... Nhưng, chúng tôi cười cái danh từ thú vị «ruồi người » của bà Saeki đấy mà. Bà ta nói có lý lắm, bạn ạ... Hiện thời, chúng ta đang bị xâm lăng bởi những đạo quân ruồi nhặng ghê gớm đó.

        Ông lại nói tiếp để chọc ghẹo tôi:

        — Bởi vậy bạn thích đi ra phòng vệ sinh ở đám nhà đồ ấy phải không ?

        Tôi đáp ngay :

        — Tôi không ngăn cản các bạn xử dụng phòng vệ sinh ngoài ấy đâu... Rồi các bạn sẽ thấy các bạn ưa cái nào hơn: căn phòng vệ sinh ấy của tôi hay những căn của bệnh viện này?... Nhưng, xin các bạn cho tôi được phép khuyên một câu nhé; nếu muốn được yên ổn tại phòng vệ sinh ngoài ấy thì các bạn nên ra trong lúc ban đêm.

        Giữa lúc đó, Bs Koyama bước vào với dáng mệt mỏi. Ông kêu lên ;

        — Tôi đang điên cái đâu lên đây ! Không thể trông mong gì được ở đoàn người tình nguyện này cả.., họ đã dùng đến nửa thì giờ để xúm nhau vào bàn chuyện phiếm và chỉ thích xen vào những việc không liên quan gì tới họ cả... Bây giờ, chúng ta nói qua chuyện khác đi !

        Thay đổi đề tài để dấu bớt vẻ bi quan, Bs Koyama cho tôi biết qua về sự phân phối công việc giữa các nhân viên tại bệnh viện :

        — Bác sĩ Nha Khoa Fujii điều khiển phòng Giải Phẫu cho những bệnh nhân từ bên ngoài tới.

        — Bs Akiyama phụ trách các phòng trong bệnh viện và các phòng phụ thuộc. Đồng thời, ông phối kiềm những hoạt động của các vị y sĩ từ bên ngoài đến giúp đỡ chúng tôi:

        — Bs Hanaoka coi sóc phòng phát thuốc.

        — Bs Katsubé phụ trách phòng Giải Phẫu cho những người nằm trong bệnh viện và đặc biệt săn sóc những người nằm điều trị trong phòng chúng tôi.

        — Các cô y tá không nhất thiết làm việc tại một phòng nào. Tùy theo nhu cầu đòi hỏi, ở đâu căn sự săn sóc là các cô chạy tới.

        — Còn Bs Koyama thi điều khiển phòng chữa bệnh mắt.

        Tôi hỏỉ ông về tình trạng những con mắt bị phỏng của các bệnh nhân.

        Ông đáp :

        — Phàm những người nào đã nhìn thấy chiếc phi cơ ấy đều bị cháy mất « võng mạc» (màng mỏng ở trong con mắt đo nhiều giây thần kinh nhỏ kết hợp, nhờ nó mà mẳt có thể trông thấy được). Làn chớp lóe lên khi bom nổ đã xuyên qua đồng tử và làm cho đúng giữa võng mạc mất hết cảm giác. Phần nhiều những vết thương ở mắt họ đều là những vết phỏng ở thời kỳ thứ ba nên vô phương cứu chữa.

        Tôi tự nhủ rằng những người bị phỏng ở mặt và trên thân thể đã tốt phước hơn những người bị thương ở mắt kia vậy, vì mặc dầu phải mang những vết sẹo xấu xa, họ còn sung sướng hơn là bị sống trong cảnh mù tối suốt đời.

        Hôm nay, vợ tôi vẫn sốt rét. Tôi cho nàng uống aspirine và pyramidon.

        Đêm qua, trời nồi cơn giông và có rất nhiềư muỗi. Bởi vậy, tôi đã trải qua một đêm khó ngủ vả thấy một giấc chiêm bao rùng rợn.

        Tôi tưởng như đang ở tại Tokyo, sau một trận động đất lớn. Tôi bị vây quanh bởi những xác người chết đã sình thối, người nọ nằm chồng chất lên người kia. Tất cả những xác ấy đều ngó đăm đăm vào mặt tôi. Thốt nhiên, tôi thấy một thiếu nữ từ đàng xa đi tới với một con mắt nằm trong bàn tay. Bỗng con mắt đó rời khỏi bàn tay nàng, nhảy vọt lên trời rồi trở lại và bay về phía tôi. Lúc đó, tôi trông thấy cái đồng tử của con mắt ấy, to lớn phi thường, bay lượn trên đầu tôi rồi quắc sáng hẳn lên mà ngó trừng trừng vào mặt tôi. Trước cảnh tượng khủng khiếp ấy, tôi cứ đứng yên tại chỗ mà không dám làm một cử động nào cẳ.

        Khi giật mình thức dậy, tôi thở dồn dập và trái tim đập mạnh. Rồi, câu chuyện người đàn ông tại nhà ga Hiroshima đặt con mắt mình trong bàn tay đã trở lại khiến cho thần kinh tôi thêm căng thẳng đến cực độ. Tôi nằm và suy nghĩ mãi không ra tên cái người đã kể cho tôỉ nghe câu chuyện trên đây. Tôi rất quen biết ông ta, biết cả nơi ông ta làm việc, nhưng tôi không thể nào nhớ được tên ông ta nữa. Trạng thái suy giảm trí nhớ ấy đã làm cho tinh thần tôi trở nên hoang mang rối loạn vì từ ngày bom nổ tới giờ, có rất nhiều người bạn mà tôi dã quên hẳn tên. Có khi tôi sực nhớ tên thì tôi lại quên hẳn mặt họ. Tôi nghĩ nếu tình trạng này cứ tồn tại mãi thì chắc chắn là tôi sẽ phát điên lên mất.

        Tôi hồi tưởng tới câu chuyện do Bs Koyama nói về trường hợp những người bị mù mắt bởi ánh chớp khi bom nổ. Nhưng, trường hợp của tôi lại khác hẳn : tôi cũng đã nhìn thấy ánh chớp đó mà mắt tôi không hề bị ảnh hưởng tàn khốc bởi võng mạc của tôi không bị hư hại chút nào cả. Không biết rồi đây, cặp mắt tồi có bị hư bởi chất phản xạ nguyên tử đó hay chăng ? Luồng nhỡn tuyến của tôi có bị suy giảm hay không?... Tôi vẫn không thể tin được rằng tôi đã bị nhiễm độc trước hết bằng cái chứng bệnh mất trí nhớ tai hại thế này... Và tình trạng đáng buồn này có được thuyên giảm không hay tôi sẽ phải chịu đựng tới trọn đời ?

        Khi ánh bỉnh minh xuất hiện, tôi hoàn toàn mất hẳn tinh thần vì tin chắc rằng không bao giờ tôi có thể lành bệnh được nữa.

        Bữa cơm trưa vẫn không thể xua đuổi được những ý nghĩ đen tối ấy, tôi quay về giường ngồi yên lặng nhìn qua khung cửa ,sổ.

        Chợt một chiếc xe vận tải lớn ngừng ngay trước cổng bệnh viện và ngay lúc đó bao nỗi lo âu phiền muộn của tôi đều tiêu tan hết bởi những vật dụng do chúng tôi hỏi xin tại Khu Công Binh nay đã tới rồi ! Tức thì mọi thứ trên xe được cấp tốc chuyển xuống. Chỉ một lát sau, một tráỉ núi gồm các thứ vật dụng khác nhau đã được chất lên ngay phía trước bệnh viện : nào là cưa, rìu, đồ làm bếp, nào là giây nhợ, thùng, đèn bỏ túi, giày dép, nào là dao kéo, bàn giấy, ghế và rất nhiều thứ khác nữa.

        Những người nào còn đủ sức đi đứng được đều góp sức vào việc chuyển vận những thứ nói trên từ trên xe xuống ; rồi họ tự lựa chọn lấy những vật mà họ có thể xử dụng được. Những dụng cụ làm bếp được ưa thích hơn hết... Phần tôi thì tôi lấy một cái bát ăn cơm màu trắng điểm hình một ngôi sao màu xanh (kiều bát này đã được sản xuất riêng cho quân đội Thiên Hoàng) và một cái đĩa vẽ những bông hoa anh đào.

        Tất cả bệnh viện được bao trùm bởi một bầu không khí vui vẻ. Những tiếng cười nói vang lên khắp các phòng là nơi mà từ ngày xảy ra vụ bom nổ chỉ chứa đựng những buồn thương đau đớn. Các bệnh nhân, trước kia phải đùng các thứ vỏ đồ hộp và những cái lon đen thui vì ám khói để đựng thức ăn, nay đều sung sướng vì được xử dụng những bát đĩa mới ấy. Những toán nhân viên chuyên môn phụ trách duy trì bệnh viện cũng rất hài lòng khi nhận được những chiếc cưa và rìu mới.

        Từ ngày bom nổ, đây là lần thứ nhất chúng tôi được xử dụng những bát đĩa tử tế và những dụng cụ để nấu ăn.

        Mãi tận buổi chiều, tôi mới có thì giờ đi thăm các bệnh nhân. Ông Sakai đã chết rồi ! Những lời nói cuối cùng của ông là than phiền rằng khó thở và không trông thấy gì được nữa .

        Bà Hamada cũng chết trong tình trạng đó.

        Cô Kobayashi sốt lên tới 40 độ, nhưng vẫn ngắc ngoải sống. Miệng cô đầy những mụn lở loét hôi thối. Cô cũng than phiền rằng rất khó thở và từ sáng đến giờ, lại thêm chứng đau kịch liệt. Chứng tôi không thể biết đích xác là cô mắc chứng sưng màng bụng hay bế tắc nơi ruột.

        Ông Onomi cũng yếu hơn hôm qua ; bệnh xuất huyết dưới da vẫn tăng thêm và đau đớn vì bệnh thoát giang (lòi con trĩ nơi hậu môn).

        Tình trạng của Bs Sasada và ông Shiota vẫn tiếp tục thuyên giảm. Tình trạng của cô Yama và bà Susukida vẫn nghiêm trọng và hôm nay không có gì thay đồi.

        Sau bữa ăn tối, ông Mizoguchi, cô Kado, bà già Saeki và tôi ngồi nán lại trong phòng ăn.

        Tôi được tin tại kho dự trữ của Khu Công Binh đang bị mất trộm đồ ; kẻ gian phi đã đem những chiếc xe bò đến để chất lên tất cả những thứ mà chúng có thể mang đi được... Ngay cả trong bệnh viện của chúng tôi cũng bị mất một số vật dụng mà chúng tôi vừa nhận được hồi sáng... Thành phố Hiroshima đang lâm vào tình trạng quá suy đồi bởi lý lo không còn lực lượng cảnh sát để duy trì trật tự nữa. Tôi không ngạc nhiên khi nghe những tin trộm cắp đó, nhưng tôi đã vô cùng hổ thẹn.

        Nửa đêm hôm qua, một luồng ánh sáng lung linh đột nhiên chiếu lên khung cửa sổ phòng tôi. Nhìn ra ngoài, tôi thấy người ta đang hỏa thiêu xác ông Sakai và bà Hamada.

        Tôi thức đậy và đi ra phòng vệ sinh. Khi trở về, tôi ngừng bước tại nơi hỏa thiêu xác ông Sakai và bà Hamada. Theo thường lệ thì những mảnh xương sọ và xương hông không bao giờ hoàn toàn cháy hết được, song lần này thì người ta làm việc kỹ càng hơn nên chỉ còn lại có những đám tro trắng xóa mà thôi. Đó cũng là nhờ có những cái cưa và những cái rìu của khu Công Binh vừa tặng nên họ đã không phải tiết kiệm củi nữa.

        Những ruồi nhặng đã trở nên một tai nạn khủng khiếp thực sự rồi. Chúng đậu chồng chất lên nhau xung quanh các lối ra vào bệnh viện. Mỗi bước chân di chuyền của chúng tôi lại làm chúng bay lên như những đám mây với những tiếng kêu vo vo rùng rợn. Những tiếng cánh chúng chạm vào nhau khiến chúng tôi chói cả tai. Có nhiều chỗ chúng tập trung lại đông đảo như những trái núi đen xì. Tôi lấy chiếc gậy chọc vào một đám ruồi ở dưới đất, tức thì chúng vụt bay lên và để ỉộ ra một bộ xương cá. Tôi lấy đău gậy lật bộ xương cá ấy lên thì thấy lúc nhúc một đổng đòi bọ trắng xóa. Tới khi chiếc gậy được nhắc ra thì bộ xương liền bị che khuất ngay bởi đám ruồi lúc nãy.

        Với thời tiết nóng nực từ mấy ngày hôm nay, loài ruồi đã sinh nở mau chóng quá sức tưởng tượng khắp cả trong lẫn ngoài bệnh viện, trên những đổng rác rưởi, những vật sình thổi v. v... khiến chúng tôi phải hoa mắt chóng mặt vì ghê sợ. Vậy mà chúng tôi không thể có biện pháp nào để đối phó với chúng được ... Chúng đã sinh hóa thành hàng triệu triệu con để gieo rắc sự kinh khủng cho khắp mọi phòng ở tầng dưới bệnh viện.

        Trên từng lầu thì tương đối khá hơn một chút... Nhưng, không phải chỉ có vậy mà thôi đâu vì tai nạn muỗi cũng không kém phần kinh khủng. Trong bữa điểm tâm, tôi đề cập đến những tai nạn này với hy vọng ai có biện pháp nào để diệt trừ loài ruồi muỗi hay không ?

        Bà Saeki liền hất cái đầu lên và nói bằng giọng cam chịu :

        — Bởi đó là những con « ruồi người » nên chúng ta không thể làm gì được đâu ! Ớ dưới kia, chúng bám đầy cả trong bếp, hễ người ta vừa mở miệng ra thì chúng liền bay tuổt ngay vào... khiểp quá 1

        Chúng tôi đã có lúc nghĩ tới cách tưới ét săng vào những nơi chúng sinh sản, nhưng đành phải bỏ ngay ý định ấy vì hiện thời, chất ét săng ở đây đã tro' nên quý hơn cả chất máu. Vả chăng, đã có đến hàng triệu ruồi muỗi đang sinh sôi nảy nở khắp từ đâu tới cuối thành phố thì việc diệt trừ chúng ở một nơi này cũng không có nghĩa lý gi cả.

        Hôm nay, chúng tôi lại nhận được một xe những vật dụng của quân đội gởi tặng. Nhưng ngoại trừ hai cái nồi khổng lồ, một cái lò lớn bằng gang và vài cái bàn giấy đã hư, số còn lại không đắc dụng cho chúng tôi bằng số mà chúng tôi đã nhận được từ hôm qua... Số tặng phẩm hôm nay gồm có rất nhiều thùng đựng những lá cờ hiệu cỡ nhỏ màu trắng và đó cùng những chiếc phao bơm hơi bằng vải kaki màu vàng. Cũng may cho chúng tôi là có vài thùng nhỏ chứa những món hữu ích hơn, trong đó có cả những chiếc đèn bỏ túi đựng trong bao bằng da. Tất cả những người vào hoặc ra khỏi bệnh viện đều lấy những lá cờ hiệu nói trên. Những chiếc phao bơm hơi được dùng làm gối. Các trẻ con rất thích những lá cờ nên đua nhau chạy suốt các dãy hành lang, tay phất cờ và miệng reo hò răm rĩ.. . Đây là lăn thứ nhất, từ ngày bom nổ, tôi mới được nghe những tiếng cười đùa vui vẻ như vậy.

        Tôi đứng bên cửa sổ nhìn những người đang hăng hái chiếm đoạt những tặng phẩm của chúng tôi và thấy họ đã lấy trộm bằng đủ mọi cách : người này đưa mắt lấm lét nhìn ngược nhìn xuôi khắp mọi phía rồi cúi xuống chộp lấy một món đồ ; người kia lật đật vớ lấy một món rồi vội vàng tìm đường tầu thoát... Những hành động gian phi khác nhau ấy đã cho tôi thấy rõ tính nết của từng người. Tuy nhiên, cũng có những người biết tự trọng nên đã lẽ phép hỏi xin nhân viên của chúng tôi rồi mới dám lấy.

        Trong cuộc thăm viếng sáng nay, tôi lưu ý thấy toàn thể bệnh nhân tại đây đã mắc cả chứng rụng tóc lẫn bệnh xuất huyết dưới da rồi. Có nhiều người lo lắng hỏi tôi rằng tóc họ sẽ có thể mọc lại được hay không ? Chính tôi cũng không thể  biết trước được điều đó, nhưng tôi vẫn phải đoan quyết là tóc sẽ mọc lại được để trấn an họ. Tôi tự biết rằng đã lạm dụng lòng tin của họ khi tuyên bố như vậy, nhưng tôi nghĩ rằng họ sẽ tha thứ cho tôi vì mục đích và lương tâm chức vụ của tôi là muốn cho họ được yên lòng trong khi dưỡng bệnh.

        Hiện thời, có vài người đã bị lở loét trong miệng và đường cong nhiệt độ của họ đã lên cao dần.

        Tình trạng của cô Kobayashi đã suy giảm trông thấy rồi. Cô vẫn đau đớn và bụng cô căng phồng như trái banh. Miệng và cuống họng cô sưng nhiều nên không thể nuốt được gì nữa. Cô sốt tới 38 độ 9 và yêu cầu chấm dứt cuộc sống của mình đi.

        Ông Onomi và cô Kobayashi đều mắc chứng lợm giọng và ăn mất ngon ngay từ ngày bom nổ. Sau đó, họ lại mắc chứng tả lỵ và nôn mửa. Từ bốn năm hôm nay, họ lại mắc thêm bệnh rụng tóc và xuất huyết dưới da nữa. Như đã nói trên, chứng bệnh cuối cùng của họ là lờ loét trong miệng. Nhưng nhiễu chứng trên phối hợp lại, kèm theo sự suy giảm bạch huyết cầu của họ đã có thể làm căn bản cho sự suy nghiệm của chúng tôi.

        Hôm nay, Bs Sasada đã khá nhiều khiến chúng tôi có thể để ông sớm rời bệnh viện được. Tình trạng của cô Yama và bà Susukida vẫn không có gì thay đồi.

        Ông Kadoya, chủ sự phòng Xã-Hội Bộ Giao Thông, vừa được đưa vào bệnh viện với bệnh tả lỵ. Ông đã được nằm điều trị bên phòng phụ thuộc từ mấy ngày sau vụ bom nổ. Vợ tôi ra nằm ngoài hành lang để nhường giường của nàng cho ông. Ông đau bụng kịch liệt, nhưng tôi nghĩ rằng ông sẽ chóng bình phục bởi lẽ khi bom nổ, ông đã không có mặt tại Hiroshima.

        Sau bữa cơm tôi, câu chuyện xoay quanh những hậu quả của vụ bom nổ. Đa số bệnh nhân đều tin chắc rằng trái bom đã phát sinh ra một thứ hơi độc khiển ai hít phải đều không thể thoát chết được. Một vài người xác nhận rằng những người nào tới Hiroshima sau lúc bom nổ đều đã mắc phải những triệu chửng đúng y như những người ở ngay tại chỗ. Có người kể trường hợp một người đàn ông, cư ngụ tại Gion, đến Hiroshima sau ngày bom nổ và sau đó mấy ngày, anh ta đã chết.

        Có tin đồn rằng một số người đang ở trong những ngôi nhà bằng xi măng gần nơi bom nổ đã không bị phỏng, nhưng sau đó họ cũng chết vì làm việc ngay nơi đám nhà bị tàn phá. .

        Sáu ngày đã trôi qua kề từ cuộc thử máu lần thứ nhất và mai đây, chúng tôi sẽ thử lại lần nữa. Tôi quyết định sẽ cho treo trong mỗi phòng bệnh một tấm bảng ghi rõ rệt kết quả của cuộc kiểm điểm bạch huyết cầu, đối chiếu những triệu chứng phát hiện từ mọi bệnh nhân và kết thúc bằng những lời chú thích vắn tắt về những tiến triển trong việc điều trị của chúng tôi. Với quyết định ấy, tôi yên tâm nằm nghỉ vì vững lòng tin tưởng rằng việc làm này của tôi sẽ trấn tĩnh được họ rất nhiều.

        Đã lâu lắm, bây giờ tôi mới ngủ được một giấc ngon lành.

        Sau bữa điểm tâm, trong khi tôi đang đối chiếu những câu ghi chú thì một cô y tá hớt hải chạy vào báo tin cô Kobayashi đang hấp hối. Khi tôi chạy tới được bên giường thì cô đã tắt thở.

        Từ lúc ngủ dậy, cô đã kêu đau bụng kịch liệt như mấy hôm trước. Vì thấy bụng cô chỉ hơi trướng lên nên tôi không hề nghĩ rằng cô bị sưng màng bụng hoặc bế tắc nơi ruột. Nhưng, bây giờ thì chúng tôi lại có thể nghĩ đến bệnh đau lá lách hay trường hợp hư thai ở ngoài tử cung hay không ? Cũng có nhiều người bị đau bụng, song trường hợp của cô Kobayashi có vẻ trọng yếu đặc biệt hơn hết.

        Tôi đề nghị :

        — Bs Katsubé ! Chỉ có một phương pháp để làm cho sáng tỏ trường hợp kỳ dị này : đó là thi hành một cuộc giải phẫu tử thi... Bạn nghĩ sao ?

        — Tôi hoàn toàn đồng ý với bạn.

        Đã đến lúc bắt đầu cuộc thử máu lần thứ hai cho các bệnh nhân nên Bs Katsubé và tôi xuổng phòng thí nghiệm.

        Bs Hanaoka cho chúng tôi biết rằng những bệnh nhân ở gân trung tâm địa chấn vẫn chì có một sổ lượng rất thấp về bạch huyết cầu còn những người ở xa nơi đó chừng ba hoặc bốn cây số thì so bạch huyết cầu của họ đã ngừng suy giảm. Tôi rất sung sướng khi được. biết rằng số lượng bạch huyết cầu của tôi đã lên tới từ 3.000 đến 4.000.

        Tôi nói với Bs Hanaoka:

        — Bạn thấy không ? Chẳng có tin đồn nào xằng bậy bằng tin đồn trong 75 năm nữa, Hiroshima sẽ trở thành hoang địa.

        Ông đập nhẹ lên vai tôi và đáp :

        — Bạn có thể yên tâm rằng mọi việc đều sẽ trở nên tốt đẹp.

        Tôi về phòng báo tin cho tất cả mọi người biết rằng số lượng bạch huyết cầu của tôi đã tăng lên rồi. Đoạn, tôi khuyên họ nên đi thử máu ngay.

        Trong khi tôi đang nói chuyện với mấy người bệnh, một người đem giấy của ông Isono vào và ông ngỏ ý muốn gặp tôi.

        Với dáng mệt nhọc, ông không chào hỏi ngay;

        — Bs Hachiya ! Ông có chắc chắn được mạnh hơn không ? Sắc da của ông vẫn khiến tôi lo ngại lắm đấy... Có thật là những người đã tới Hiroshima sau khi bom nổ đều chết cả không ? ... Chúng ta có nên khôn ngoan rời bỏ nơi này để tránh đi nơi khác hay không ? Các cộng sự viên của tôi đã được báo động và sáng nay, có rất nhiều người không đến làm việc... Ông nghĩ sao ?

        Tôi đáp :

        — Ông Isono ! Tôi nghĩ rằng nỗi lo âu của ông đã phát sinh trong trường hợp ông đã tới đây sau khi bom nổ. Những người ở ngay tại nơi đây đã quen thuộc với những tin đồn đại ấy quá rồi nên họ không hề lưu tâm đến nó nữa. Cũng như ông, tôi còn nghe đồn rằng sau đây 75 năm, sẽ không còn một mống người nào sống tại Hiroshima này, nhưng thật là câu chuyện phi lý... Ông coi tôi đây ! Tôi cũng đã trải qua tai nạn khủng khiếp ấy và cũng đã bị trọng thương ... vậy mà tôi đã gần bình phục hẳn rồi. Nếu buổi sáng nay, có vài người thợ của ông không đến làm việc thì tất là họ mắc công việc riêng gỉ ở nhà họ đấy, ông đừng lo ngại gì cả... Còn trường hợp những người đang chết tại đây cũng vì họ đã ở gần nơi trung tâm địa chấn. Những hậu quả tai hại của vụ bom nổ chỉ có thể xuất hiện sau một thời gian nào đó, bởi đa số bệnh nhân tuy lúc đầu có vẻ thuyên giảm, nhưng đột nhiên lại mắc bệnh rụng tóc và xuất huyết dưới da... Chúng tôi sắp giải phẫu tử thi một nạn nhân đây ! ... Đó mới là những trường hợp khiển chúng tôi lo ngại, chứ không phải là trường hợp của những người từ nơi khác đến Hiroshima sau khi bom nổ đâu. Tôi phải nói thực với ông rằng : hiện thời, chúng tôi vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân cái chết của họ và hơn nữa, chúng tôi chưa biết làm cách nào hầu ngăn ngừa sự chết chóc ấy, ông ạ.

        Tôi đã hết sức giải thích để trấn tĩnh ông Isono, nhưng sự cố gắng ấy hầu như không có hiệu quả.

        Ông năn nỉ:

        — Nếu chúng ta không quyết định mau chóng thì những toán nhân viên cấp cứu sẽ bỏ đi dần hết và sẽ chẳng ai muốn đến làm việc tại đây nữa. Tôi tưởng bây giờ chỉ còn có một biện pháp khả dĩ có thể khôi phục được lòng tin của họ là chúng ta rời ngay bệnh viện này đến một địa điểm khác an ninh hơn... Rất có thể còn nhiều hơi độc lan tràn khắp trong thành phố này, bác sĩ ạ.

        Tội tức giận la lên :

        — Tôi biết... tôi biết có nhiều người cũng muốn yêu cầu như vậy lắm ! Nhưng, họ đều là những kẻ ngu ngốc, ông có biết không?.. Tôi có thể xác nhận đây là một bệnh viện gương mẫu vì không một nhân viên nào bị chết cả và sau này cũng sẽ không có người nào chết được.

        — Tôi cũng chỉ ước mong có thế thôi.

        Ông Isono nói câu trên đây với giọng hoài nghi khiến tôi cảng thêm bất mãn. Bỏi vậy, tôi lên tiếng cương quyết:

        — Tôi xin nhắc lại để ông biết: sẽ không có người nào chết nữa ! Rồi, tôi sẽ cho dán cáo thị để mọi người đều có thể đọc rõ những lời tuyên bố này của tôi..., và tôi tin chắc rằng nó sẽ đánh tan hết những làn sóng tuyên truyền do những lời đồn đại vô căn cứ hằng ngày bay từ tai người này đến tai người khác như vậy.

        Với giọng lạc quan, ông gật gù nói :

        — Càng tốt ! Càng tốt ! Song trước hết, ông hãy sớm cho phổ biến những lòi tuyên bố ấy đi nhé.

        Sự thực thì cái ông Isono khốn khổ này rất muốn tin lời tôi nói, song ông vẫn phải tin với một vẻ miễn cưỡng khiến tôi phải phủ dụ thêm ;

        — Ông hãy vững lòng tin cậy nơi tôi !

      
        Tôi xét rằng không nên bỏ phí một phút nào cả. Tôi phải viết ngay lời tuyên bố nói trên và cho làm thành những tờ cáo thị để sáng mai phổ biến trong bệnh viện.

        Tôi vừa dùng bữa trưa xong và sửa soạn về phòng thì bà Saeki gọi :

        — Bs Katsubé đang đợi ông trong phòng giải phẫu !

        Tôi vội đi ngay tới đó. Thi thể của cô Koba- yashi được đặt nằm dài trên bàn mổ và Bs Xatsubẻ đã sẵn sàng để bắt đầu cuộc giải phẫu.

        Tôi cúi đầu trước bàn mổ để tỏ lòng kính trọng người quá cố, rồi chúng tôi bắt tay vào việc.

        Bs Katsubé mổ một đường giữa bụng tử thi và chúng tôi nhìn vào khoảng trống và thấy trong đó đầy chất nước vàng pha lẫn với máu. Tôi ngạc nhiên lẩm bẩm :

        — Lạ quá ! Bạn có tin rằng đây là nguyên nhân của bệnh đau lá lách không ?

        — Tôi không tin như vậy.

        Bs Katsubẻ vừa trả lời vừa thò bàn tay ngoáy vào phía trong vết mở Lá lách của cô Kobayáshi rất nhỏ. Nhưng, buồng gan màu nâu đậm đã đầy những chấm nhỏ phát sinh bởi chứng xuất huyết... Những huyết quản trong dạ dày đều dãn cả ra và cũng như buồng gan, bộ ruột cũng đầy những vết chấm nhỏ. Giữa những động mạch ở hai bên hông, chúng tôi thấy một cái túi thật lớn chửa đầy một thứ chất lỏng lẫn với máu và mỗi khi Bs Katsubé ngoáy bàn tay vào thì chất lỏng đó tràn ra ngoài và chảy tung tóe xuống đất.

        Bây giờ, chúng tôi mới hiểu tại sao người thiếu nữ đáng thương này đã kêu đau kịch liệt nơi bụng. Tất cả cơ thề của cô đang hóa thành chất lỏng và bệnh xuất huyết không những nảy nở ở dưới da mà còn phát hiện ngấm ngầm ở cả phía trong thân thể như dạ dày, ruột, gan và cả bên trong màng bụng.

        Chúng tôi còn lưu ý quan sát rất nhiều bệ phận khác nữa. Chúng tôi vô cùng ngạc nhiên khi nhận thấy máu từ trong bụng tràn ra đã không đông đặc lại như thường lệ, mặc dầu bệnh nhân đã chết từ nhiều giờ qua rồi. Hoặc giả, năng lực đông đặc của máu đã suy giảm hẳn đi song song với sự suy giảm của sổ lượng bạch huyết cầu ? Rồi tôi hỏi Bs Katsubé :

        — Bạn không nghĩ đến việc kiểm điểm hồng huyết cầu ư ? Có lẽ loại huyết cầu này cũng bị suy giảm nhiều nên máu của tử thi mới không đông đặc lại được.

        Ông gật đầu đồng ý.

        Cuộc giải phẫu tử thi vừa qua đã khiến chúng tôi học hỏi thêm được khá nhiều. Nếu chúng tôi biết sự lợi ích của việc giải phẫu này sớm hơn một chút, có lẽ chúng tôi đã tránh được nhiều sự lầm lẫn trong việc chẩn bệnh cho các nạn nhân tại đây. Tới bây giờ, tôi mới hiểu rằng những cuộc giải phẫu để khám nghiệm tử thi là rất cần thiết. Tôi dành hết cả buổi chiều hôm nay để xem xét lại bản phúc trình. Đến đêm mà tôi vẫn cắm cúi trên những bản tính toán ; tôi cố gắng thiết lập một mối liên hệ thật chính xác giữa khoảng trung tâm địa chấn với sự suy giảm số lượng bạch huyết cầu của các nạn nhân. Tôi muốn tóm tắt thật gọn gàng, nhưng minh bạch, tất cả những điều mắt thấy tai nghe từ suốt ba tuần nay, cùng với những suy luận mà người ta có thể rút ra từ những mớ hồ sơ mỏng manh của chúng tôi. Song, tôi đã phải vất vả khá nhiều để có thể trần thuật tường tận hết những tư tưởng của tôi trong lúc này.

        Tôi xẻ hết những trang giấy mà tôi đã viết để phải viết lại nhiều lần bản phúc trình của tôi. Khi hoàn thành được công việc ấy thì trời đã quá khuya rồi.

        Tôi giao bản tuyên bố dưới đây cho ông Mi- zoguchi và yêu cầu ông cho sao chép thành nhiều bản — bằng giấy khổ rộng — để trước buổi rạng đông sẽ dán ngay trong tất cả mọi phòng tại bệnh, viện và cả bên Văn Phòng Bộ Giao Thông :

                
       I — Không có một số lượng khác thường nào về bạch huyết cầu đã được khám phá trong cơ thể những người làm việc ngay trong thành phố từ khi xảy ra vụ nổ bom nguyên tử ; cả đến những người không có mặt lúc ấy tại Hiroshima cũng vậy. Cũng không có một số lượng khác thường nào về loại bạch huyết cầu được khám phá nơi những người có mặt trong những căn hầm tại phòng Điện Thoại trong khi bom nổ. Những người thuộc loại nói trên được yêu cầu tiếp tục làm việc như thường lệ.

        2— Chúng tôi nhận thấy số bệnh nhân, mà số lượng bạch huyết cầu kém đi, đều là những người ở gần nơi trung tâm địa chấn nhất. Bị xếp vào loại này:

        — Những nhân viên tại phòng Điện Thoại Trung ương.

        — Những nhân viên tại các phòng phụ cận. Số lượng bạch huyết cầu của những người làm việc tại văn phòng Bộ Giao Thông, trong khi bom nổ, vẫn bình thường hoặc chỉ bị suy giảm chút ít mà thôi.

        3 — Không có một chút liên hệ nào giữa mức độ trầm trọng của các vết phỏng và sự suy giảm bạch huyết cầu cả.

        4— Bệnh rụng tóc không phải là triệu chứng bất tường khiến cho mọi người đều lo sợ.

        5 — Những người bị suy giảm bạch huyết cầu nên tránh làm cho mình bị vết thương và không nên cố gắng cử động nhiều vì sức khỏe của họ đang bị dần dần kiệt quệ.

        6 — Những người đã bị thương tích phải hết sức giữ gìn để tránh sự nhiễm độc. Những người có những thương tích đã bị nhiễm độc rồi phải lập tức xin điều trị ngay để tránh cho chất độc khỏi xâm nhập hệ thống lưu thông của máu.

        7 — Theo bản phúc trình được công bố bởi Đại Học Đường Tokyo thì mối nguy hiểm gây nên bởi sự hấp thụ chất phỏng xạ nguyên tử không phải là đáng lo sợ.


        Tôi rất khó ngủ bởi chiếc giường của tôi đã ướt sũng những nước mưa,

        Gần trọn đêm, tôi đã phải đập luôn tay lên khắp người để xua đuổi những con muỗi quái ác cứ bu vào để hút máu tôi.

        

        Hôm nay, mây phủ đây trời và mưa rơi lác đác báo hiệu tiết Lập Thu sắp đến.

        Các cánh cửa sổ đều mất hết kính nên toàn thể bệnh viện đều ẩm ướt cả. Những vũng nước ứ đọng trên mọi góc sàn nhà, Giường nệm nhờn bẩn và sặc mùi hôi mốc. Giống ruồi muỗi đã làm cho chúng tôi không tài nào chịu đựng nổi nữa.

        Suốt từ hôm bom nổ đến nay, vì mình đầy vết thương nên tôi không tắm gội được. Tôi yêu cầu bà Saeki, sau bữa điềm tâm, sẽ vò khăn bằng nước nóng để lau giùm tôi. Chúng tôi không có sà bông, nhưng nhờ bà kỳ cọ cần thận nên lớp da của tôi đã được tẩy bớt chất cáu ghét dơ dáy khiến tôi cảm thấy như khỏe hẳn lên.

        Khi ngồi một minh, bao nhiêu ý nghĩ dồn dập trở lại trong trí não tôi. Thật là một khung cảnh kỳ dị đang bao vây lấy tôi tại nơi này ! Những trần nhà đen thui bởi lửa xém, những bức tường rạn nứt, những khung cửa sổ không có kính, một cái  ấm sứt vòi mà một đĩa mẻ được thay cho cái nắp đặt trên chiếc lò than — những cái bát ăn cơm của quân đội tặng được xếp lẫn lộn với những chén trà dùng vào việc lễ trong một cái rồ bằng tre... Tất cả mọi vật đó gợi lên cái cảnh thảm thương của chiến tranh tàn khốc. Tuy nhiên, tôi lại tự nhủ rằng : « Hết thảy đều bị trơ trụi do ảnh hưởng của trái bom nguyên tử rồi... cái gì cũng đều bị thiêu rụi hay sụp đổ tan tành hết. Bàn ăn của chúng tôi là một chiếc bàn giấy cũ đã rạn nứt lung tung ; mặt bàn đầy những vết thương dài do những mảnh kính và đá vụn gây ra. Hiện thời các mảnh kính li ti hãy còn dính chặt vào đó chẳng khác chi được khảm vào bởi một người thợ đang say rượu vậy.

        Các thùng chứa đầy những lá cờ màu đó được chất cao trong một góc phòng. Bà Saeki đã dùng những lá cờ ấy làm khăn trải bàn ăn và khăn lau bát đĩa. Một bình đựng nước nóng đứng chễm chệ trên một cái giá bằng gỗ. Ông Mizoguchi đã đem cái binh này đựng đầy «matcha» (một thứ trà đặc biệt của Nhật Bồn) và đoan quyết với tôi rằng chất sinh tố c trong trà sẽ có thể giúp cho tôi khoẻ hẳn lên. Nhưng, với chiếc tách sứt mẻ và chiếc đũa gãy mà tôi dùng để khuấy trà đã không thể giúp cho tôi tận hưởng được cái hương vị thơm ngon của chất trà đặc biệt đó được. Hơn nữa, nó còn khiến cho tôi buồn rầu thấm thìa khi hồi tưởng tới những chiếc tách trà đẹp đẽ dưới mái gia đình ấm cúng của tôi từ khi chưa xảy ra vụ nổ bom này.

        Trong cuộc thăm viếng hôm qua, tôi đã kinh ngạc trước một hiện tượng lạ lùng này: không một bệnh nhân nào nhiễm phải chứng phong đòn gánh, cả đến những người có những vết thương dính đầy bùn đất tanh hôi dơ dáy..., Tại sao họ lại có thể tránh được trường hợp tai hại ấy ? .... Có lẽ vi trùng bệnh phong đòn gánh đã bị chất phóng xạ nguyên tử tiêu diệt ? Hoặc giả, trong lúc bối rối vỉ công việc quá bộn bề nên chúng tôi chưa kịp phát giác ra những triệu chứng của bệnh đó ? Tôi tự hứa sẽ tìm cách làm cho vấn đề này được sáng tỏ.

        Trưa hôm nay, Bs Sasada đã rời bệnh viện. Vì không có gì là vật sở hữu riêng nên ông ra đi thật nhẹ nhàng gọn ghẽ.

        Ông ngỏ lời từ biệt mọi người và nói riêng với ông Shiota :

        — Thế nào cũng sắp đến phiên ông được rời khỏi nơi này đấy.

        Ngày hôm nay, có một toán gồm tám cô y tá và hai nam sinh viên nội trú từ Viện Đại Học Okayama đến. Họ được hướng dẫn bởi Bs Yadani, một bạn đồng học với tôi đã thụ huấn nơi giáo sư Inada. Khi được biết toán người này có đem theo một ống kính hiển vi và sẽ ở lại đây trong một tuần lễ, tôi có cảm tưởng họ như một đạo binh cứu viện đến với chúng tôi vậy.

        Việc thu xếp nơi ăn chốn ở cho họ không phải là dễ dàng nên Bs Katsube và một sổ nhân viên khỏe mạnh đã nhường giường cho họ, mà tản cư xuống một cái kho chứa đồ kế bên bịnh viện. Song, như vậy vẫn chưa đủ bởi người ta còn phải đặt thêm những chiếc giường trong các phòng chẩn bệnh và trong những phòng giải phẫu về phụ khoa. Tiếp theo đó, nhà chức trách đô thành đã gửi tặng chúng tôi một số mền, khăn trải giường và những bộ đồng phục. Bởi số mền có dư nên tôi đã dùng một cái để giăng trước khung cửa sổ hầu tránh cho căn phòng khỏi bị ngập lụt vì nước mưa và trải một cái khác xuống sàn kế bên giường tôi.

        Từ lúc có phái đoàn mới đến nói trên, bầu không khí nơi bệnh viện trở nên nhộn nhịp khiến tôi vui vẻ hẳn lên, thậm chí suýt quên cả việc đi thăm các phòng bệnh như thường lệ mỗi buổi tối. Nhưng, bây giơ đã quá muộn rồi. Hơn nữa, vết thương nơi bắp đùi bên phải của tôi đang đau tấy hẳn lên ; đó là ảnh hưởng của thời tiết ẩm thấp và do sự làm việc thái quá suốt ngày hôm nay. Vậy thì tốt hơn hết là tôi nên nằm yên nghỉ.

        Vừa bước chân vào phòng, tôi ngạc nhiên vì lại thấy Bs. Sasada ngồi đó. Tôi cương quyết hỏi ông :

        — Ô kìa, bạn chưa đi ư ? Tôi tưởng bạn đã rời khỏi bệnh viện rồi cơ mà.
Ông Shiota cười rộ lên và nói :

        — Thì đúng là ông ấy đã đi rồi đấy chứ ! Lúc nãy, bác sĩ chẳng đã thấy chiếc xe du lịch sơn đen lộng lẫy đến đón ông ấy ư ?

        Tôi gặng hỏi:

        — Vậy thì bạn còn trở lại đây làm gì nữa ?

        Câu hỏi này lại khiến Bs Sasada và ông Shiota càng cười thích thú hơn lên. Rồi vừa cười ngặt nghẽo, họ vừa thuật cho tôi nghe một việc vừa xảy ra. Có người mướn chiếc xe lộng lẫy nói trên đến đón Bs Sasada để cho xứng đáng với địa vị của ông ta. Khi ra tới vùng ngoại ô Hiroshima, chiếc xe bị toán quân cảnh gác đầu cầu bắt ngưng lại. Sau cuộc kiềm soát chặt chẽ, họ khám phá ra rằng chiếc xe kia thuộc Hải Quân và chú tài xế đã lấy trộm để biến nó thành chiếc taxi. Chú kẻ trộm liền bị bắt ngay tại chỗ và Bs Sasada — bị bỏ chơ vơ ngay giữa cầu — đành phải lủi thủi cuốc bộ trở lại bệnh viện.

        Mặc dầu tính chất hài hước của trường hợp oái oăm đó, tôi cũng thông cảm nỗi khổ tâm của Bs Sasada. Song, tôi cũng không kém phần hoan hỉ khi được thấy ông trở về với gia đình chúng tôi tại bệnh viện này.

        Đêm nay, giống muỗi quái ác bớt quấy rầy chúng tôi hơn trước. Đó cũng là nhờ có một người đã kiếm được một sổ lớn những mảnh gỗ cây long não và đem về cho vào những cái bình đất đặt khắp xung quanh bệnh viện rồi đốt cho khói xông lên để xua đuổi chúng đi. Nhờ có thêm vài cái mền nên tôi thiết lập được một bức thành để ngăn cản mưa gió và những làn không khí ẩm thấp từ bên ngoài hắt vào, Chỗ bắp đùi đau đớn kịch liệt khiến tôi nằm trằn trọc mãi mới chợp mắt ngủ được,

        Đến nửa đêm, tôi bỗng giật mình thức dậy vì nghe tiếng chân người bước mạnh trên cầu thang. Người đó nói rất lớn và gây nên những tiếng động rầm rầm, Đó là Bs Tamagawa, giáo sư về bệnh lý học tại Y Khoa Đại Học Đường Hiroshima. Tôi nhận ra tiếng ông ngay từ trước khi ông bước chân vào phòng, Chúng tôi đã cùng làm việc nghiên cứu với nhau tại Y Khoa Học Viện Okayama và tôi đã có rất nhiều cảm tình tốt đẹp đối với ông.

        BsTamagawa chạy như giông bão vào phòng, bước nhanh về phía tôi và kêu lên :

        — Bs Hachiya ! Hôm nay, tôi vừa đến văn phòng Quận và bạn có biết bọn khốn kiếp đó đã dám cả gan nói gì với tôi không ?,.. Chúng bảo tôi rằng chúng cấm ngặt tất cả mọi cuộc giải phẫu tử thi tại Hiroshima này đấy, Thật là những đồ khốn kiếp !

        Tôi vội nói:

        — Tamagawa-San !Bạn không nghĩ rằng bạn đã đến đây hơi trễ một chút rồi ư ?

        Không lưu ý đến lời tôi nói, ông vẫn oang oang với giọng nóng nảy thường lệ:

        — Cấm giải phẫu tử thi..! Hừ, thật là một quyết định xuẩn ngốc ! Ở trong tình trạng này, nếu không giải phẫu tử thi thì người ta biết được những gì về nguyên. nhân của những cái chết ấy ?...Này, bạn nghe tôi nói có lý hay không?

        Tôi cố gắng trấn an ông :

        — Nhân danh Thượng Để, tôi khuyên bạn nên bình tĩnh một chút. Đúng lắm, tôi hoàn toàn đồng ý với bạn và thật là một điều đáng quý khi bạn tới đây. Nhưng, xin bạn hãy làm ơn cho chúng tôi ngủ đã.

        Vì trời đã quá khuya, tôi đành phải để ông ta ở lại ngủ chung giường với tôi.

        Hôm nay, trời đầy mây.

        Những bản cáo thị mà tôi cho dán khắp bệnh viện từ hôm qua, tóm tắt sự quan sát của chúng tôi về những chứng bệnh phát sinh bởi chất phóng xạ nguyên tử đã có hiệu lực mạnh mẽ, vì sáng hôm nay đã có rất nhiều ký giả đến xin gặp tôi. Họ đã đặt những câu hỏi về các chứng bệnh và nhiễu chứng của nó, về phương pháp chẩn bệnh của chúng tôi cùng cách thức mà chúng tôi đã áp dụng để phát giác ra những hậu quả của các chứng bệnh ấy. Tôi cố gắng trả lời hết sức minh bạch những câu phỏng vấn của họ.

        Sau đó, tôi tiếp ông Yamashita, một bạn chí thiết của tôi, đã làm việc tại Sở Bưu Điện từ trước ngày bom nổ. Ông là một nhà văn rất lỗi lạc và đã nổi tiếng về nghệ thuật làm thơ «waka» (một thể thơ cực kỳ trác tuyệt gồm có 31 lần đã phát sinh từ trước thời Trung Cổ. Thể thơ này không giản dị như «Hai-kai» chỉ có 17 vần mới phát sinh về sau này). Đẵ bao phen, ông góp rất nhiều ý kiến hữu ích trong việc biên soạn một tập nội san do bệnh viện chúng tôi tự phát hành.

        Người ta không thể tưởng tượng được nỗi vui mừng của tôi khi được tái ngộ người bạn thâm giao này. Trong khi pha tách «matcha» tôi ngỏ lời tâm sự với ông về ý định cố gắng viết một thiên nhật ký hầu giữ làm một bằng chứng hiển nhiên về những tai ương khốn khổ mà chúng tôi đã phải trải qua.

        Hơi cúi đầu trước mặt tôi, ông khen :

        — Trà này ngon tuyệt !

        Khi uống cạn, ông liền ngắm nghía chiếc tách, ông rất thích uống «matcha» và rất tôn trọng những lẽ nghi cổ truyền về trà đạo. Có lẽ hương vị của trà đã khiến ông hồi tưởng tới nhiều kỷ niệm xa xưa nên ông ngồi đăm chiêu yên lặng một lúc khá lâu.

        Rồi, bỗng như ra khỏi giấc chiêm bao, ông cất tiếng hỏi tôi :

        — Việc viết nhật ký của bạn đã tiến hành ra sao?

        — Tất bạn đã biết rằng tôi phải viết băng một cách rất khó khăn bởi lẽ tôi không có văn tài như bạn. Lần này, tôi thấy thật khó mà diễn tả nổi hết tất cả những cảm tưởng của tôi trong thiên nhật ký ấy. Có lẽ tại tôi đã mất hẳn thói quen viết lách, hoặc giả những công việc bận rộn hằng ngày đã khiến tôi kém hẳn trí nhớ đi rồi. Thỉnh thoảng, tôi phải ghi chép những công việc ngay trong ngày đã xảy ra cho khỏi quên. Nhưng, thường thường thì tôi hay để dồn công việc trong vài ba ngày rồi mới ghi chép sau... Còn bạn, hồi này bạn có sáng tác gì không ?

        — Tôi cũng viết nhật ký, nhưng chỉ đến khi xảy ra vụ bom nổ mà thôi. Rồi từ đó tôi không viết thêm gì nữa. Tôi cảm thấy mình đang ở trong tình trạng vô cùng bi đát và hoàn toàn tuyệt vọng, bạn ạ.

        — Bạn có thể vui lòng cho tôi được phép đọc tập nhật ký của bạn hay không ? Được vậy, bạn sẽ giúp ích cho tôi rất nhiều vì nhờ đó, tôi có thể biết tường tận một vài chi tiết quan trọng  đã xảy ra từ trước vụ bom nổ... thí dụ như tôi muốn biết về sự sinh hoạt của đồng bào tại Ushita chẳng hạn. Và còn có nhiêu điều mà tôi không thể nhớ rõ được.

        Ông vui vẻ trả lời :

        — Tôi sẽ vui lòng đem tập nhật ký của tôi đến để bạn đọc, trong một ngày gần đây.

        Sau khi tiễn biệt ông Yamashita, tôi trở lại với công việc hằng ngày trong bệnh viện. Từ khi có phái đoàn Okayama do Bs Yadani điều khiển, tôi không còn hoàn toàn chịu trách nhiệm trực tiếp đối với các bệnh nhân nữa. Bởi vậy, tôi có thì giờ lưu ý đến những tiện nghi thuận lợi cho những vị khách quí ấy hầu họ có đủ điều kiện cần thiết để lo tròn phận sự giúp đỡ chúng tôi. Do đó, tôi đã trở thành một nhân viên hành chánh hơn là là một vị thầy thuốc chuyên nghiệp.

        Bs Katsubẻ đã quyết định với sự đồng ý của Bs Yadani là đặc phái hai sinh viên trong phái đoàn dùng hết thì giờ vào những việc như soạn thảo những bản nghiên cứu, khám nghiệm về sinh lý thử máu và các việc linh tinh trong phòng thí nghiệm. Các thanh niên này đã tỏ ra rất có tài cũng như làm việc rất đắc lực. Một chàng là con của giáo sư Hata tại Viện Đại Học Okayama và một chàng là con của văn sĩ trứ danh Ogawa. Các cô y tá trong phái đoàn Okayama đã phụ tá một cách vô cùng đắc lực bên những nhân viên của chúng tôi.

        Ngày nay, bệnh viện đã trở lại với bầu không khí thực sự của một ngôi bệnh viện rồi. Các nhân viên phái đoàn Okayama vận những chiếc áo choàng, ngoài những bộ quân áo trắng tương phản hẳn với những bộ quẫn áo rách rưới bẩn thỉu của chúng tôi.

        Bs Tamagawa được tất cả mọi người hân hoan đón tiếp. Nhưng, biết đặt ông làm việc ở chỗ nào bây giờ ? Đây là cả một vấn đề nghiêm trọng. Chúng tôi không thể nào kiếm ra được một góc nhỏ, dù là một xó xỉnh nào ở trong bệnh viện bởi lẽ chỗ nào cũng chật ních cả rồi. Chỉ còn có một chỗ trống duy nhất là một căn nhà chật hẹp bằng gỗ mà ngày trước, các binh sĩ đã dựng nên ở bên cạnh dãy phòng vệ sinh. Nhưng. tôi không dám đưa ra đề nghị ấy vì thấy nó có vẻ thô bỉ và dã man quá.

        Nhưng rồi, với thái độ rụt rè lúng túng, tôi đành dắt ông đến coi căn nhà đó rồi e ngại hỏi ông :

        — Bạn xem chỗ này có thể dùng được vào việc gì không ?

        — Dùng vào việc gì ư ? được lắm chứ.

        Thế là không một chút kiểu cách, Bs Tamagawa liền bắt tay ngay vào việc. Với sự giúp đỡ của vài người thợ, ông bắt đầu biến căn nhà tối tăm bẩn thỉu đó thành một phòng giải phẫu và một phòng thí nghiệm. Những tấm ván, mà ông tháo ở vách ra để mở thành cửa sổ, được đóng thành một cái bàn mổ và những chiếc ghế dài thô sơ để ngồi làm việc. Đây quả là môt cơ quan làm việc kỳ dị nhất đời mà tôi chưa từng thấy bao giờ. Song Bs Tamagawa đã không tỏ ra vẻ gì là bực bội cả. Chỉ có một điều duy nhất khiển ông phải quan tâm là kiếm sao cho ra được những dụng cụ cần thiết cho công cuộc sưu tâm khảo cứu của ông trong lúc này mà thôi.

        Sau bữa ăn trưa, nhận thấy gần hết thuốc lá, tôi hỏi ông Shiota xem ông có thể kiếm thêm cho chúng tôi được không ?

        Ông sốt sắng đáp :

        — Các bạn cứ tin nơi tôi đi. Tôi sẽ cung cấp đủ tất cả các loại thuốc lá mà các bạn ưa thích .

        Trước thời kỳ chiến tranh, một gói thuốc hiệu « Kinshi » trị giá 8 « sen ». Khi bắt đầu chiến cuộc, người tiêu thụ phải trả thêm cho mỗi gói một khoản thuế phụ thu là 7 « sen » nữa, vị chi là 15 « sen » một gói. Sau đó, mỗi gói lên tới 23 « sen » và lúc chiến tranh gân chấm đứt thì mỗi gói lên tới 35 « sen ». Hiện thời, giá thuốc lá cao ngang với giá vàng nên rất khó kiếm và tôi không phải là người duy nhất ước ao được thưởng thức hương vị thơm ngon của vài làn khói thuốc sau mỗi bữa ăn. Trong khung cảnh hoang tàn của Hiroshima, thị trường tiền bạc đã mất giá và thuốc lá đã được thay thế nó để tung hoành trên thị trường đổi chác. Ngay tại thành phố này loại thuốc giá 35 « sen » ngày trước nay đã lên cao một cách kinh khủng từ 300 đến 500 « sen » rồi.

        Một thanh niên với gương mặt khả ái đã đến thăm tôi. Chàng tự giới thiệu là em ruột của Bs Morisugi, một bạn đồng toán của tôi đã được ghi trong trường hợp vắng mặt từ ngày bom nổ tới nay. Hiện thời chàng thanh niên này đang học tại Tokyo. Chàng có một thân hình và giọng nói giống người anh một cách lạ thường.

        Tôi nóng lòng muốn biết tin tức của Bs Morisugi và gia đình ông. Chàng buồn rầu đáp :

        — Anh tôi đã bị trọng thương ngay trong nhà riêng tại nơi đây. Ngày 17-8, tôi nhận được thư đề ngày 15-8 của anh tôi nên vội đi Hiroshima ngay. Khi tới nơi, tôi đau đớn khi hay tin toàn thể gia đình tôi đều không còn nữa. Mẹ tôi đã bị thiêu sống trong nhà. Cha tôi, anh và chị dâu tôi đều chạy trốn được tới Furuishi mà ở đó, chị dâu tôi đã chết vào ngày 15, anh tôi chết ngày 17 và cha tôi chết ngày 18.

        Tôi ngậm ngùi hỏi :

        — Vậy ra em là người duy nhất trong gia đình được sống sót phải không ?

        — Vâng.

        Còn một vài cuốn sách và một số vật dụng riêng của Bs Morisugi được cất tại bệnh viện. Tôi liền trao lại cho chàng và khuyên chàng nên thành kính bảo trọng những di vật thiêng liêng ấy.

        Khi chia tay, tôi đã ôm chàng trong tay và ân cần căn dặn :

        — Khi nào được thành tài, em sẽ trở lại nơi đây để làm việc với chúng tôi cũng như anh của em nhé !

        Đã hai ngày qua rồi, tôi không đi thăm các bệnh nhân nên hôm nay, sau khi người em của Bs Morisugi đi khỏi, tôi liền đi thăm họ ngay.

        Bản cáo thị của tôi liên quan đến những hậu quả của chất phóng xạ nguyên tử đã được dán ngay nơi cửa vào bệnh viện. Tôi hơi thắc mắc vì đã không dấu nổi những lời văn thô thiền trong bản cáo thị ấy vì tôi chẳng thể nào diễn tả khéo léo hơn được.

        Tất cả các phòng đều được lau chùi sạch sẽ và xếp đặt thứ tự.

        Hôm nay, ông Onomi — nạn nhân của những bệnh xuất huyết dưới da, sưng miệng và bệnh thoát giang — đã có vẻ bi quan hơn nhiều. Mặt ông ta sưng hẳn lên. Một nốt mụn nhỏ phía sau tai, trước đã có vẻ gần lành, nay lại nứt ra và chảy máu rất nhiều. Tử thần đã đứng kề bên giường ông ta rồi ! Nàng thiếu nữ xinh tươi bị phỏng nặng vẫn sống ngắc ngoải, nhưng vẫn không có một dấu hiệu nào của bệnh rụng tóc và xuất huyết dưới da cả. Tất cả mọi người xung quanh đều cố gắng khiến cho nàng quên bớt những nỗi đau đớn ấy.

        Từ lần thăm viếng trước, tôi đã thấy có thêm mấy bệnh nhân mới ; họ đều mắc chứng xuất huyết dưới da nhưng không có vẻ nguy kịch lắm. Từ bốn mươi tám tiếng đồng hồ qua, số người bệnh đã giảm xuống rõ ràng, nhưng người ta không thể nhận thấy được bởi lẽ 60 thân nhân của họ lưu trú trong bệnh viện vẫn gia tăng mãi. Trong số những thân nhân đó, có cả các gia đình Yasui và Awatani mà tôi quen biết đã lâu năm.

        Khi sắp rời một phòng bệnh, tôi bỗng phát giác ra một trường hợp khiến tôi khổ tâm vô hạn. Từ ngày ông Chodo từ trần bởi những vết phỏng quá nặng, bà vợ và đứa con gái nhỏ của ông vẫn lưu trú tại đây.

        Bà Chodo không bị qua một vết thương nào và hôm qua đây, bà vẫn có vẻ khỏe mạnh như thường. Vậy mà hôm nay tôi đã ngạc nhiên khi thấy bà nằm một chỗ.

        Tôi ngừng lại nơi chân giường và hỏi bà :

        — Okasan ! Bà làm sao vậy ? (Okasan có nghĩa là bà, dùng để xưng hô với những người đã có chồng).

        Bà trả lời mấy câu lí nhí mà tôi không thể nào nghe hiểu được nếu bà dùng tiếng thồ âm tại miền Okinawa hay Kyushu. Bà cho tôi biết bà rất khó thở và cảm thấy khó chịu nơi trái tim.

        Tôi vội trấn an bà :

        — Okasan! Rồi, bà sẽ được bình phục ngay ấy mà. Bà cần phải có nhiều nghị lực trong lúc này... nếu không thì ai sẽ là người săn sóc cho đứa con thơ của bà đây ?

        Dứt lời, tôi biết ngay là tôi phải một lỗi rất vụng về bởi khi nghe tôi nói đến « đứa con thơ », bà Chodo liền cúi nhìn đứa bé đang nằm ngủ trên ngực mình rồi bà thổn thức khóc. Những giọt nước mắt của bà hầu như xé nát trái tim tôi bởi tôi nghĩ đến những sự nhẫn nại cần thiết để bà có thể chịu đựng nổi hoàn cảnh bi đát này. Thật vậy, nếu có chuyện gì bất hạnh xảy ra cho bà ta thì ai sẽ là ngươi trông nom nuôi nấng đứa con côi cút thơ ngây kia ? Đề dấu kín nỗi buồn làm cho tôi đau xót ; tôi gượng giữ vẻ mặt tươi vui khi cùng bà tạm biệt. Nhưng, không ai có thể dấu được những chứng tích bi thảm của những chấm đen đang mỗi ngày mỗi xuất hiện nhiều thêm trên ngực bà.

        Với nét mặt đầy khoái trá, Bs Tamagawa đã đem cả một bầu không khí vui nhộn vào phòng chúng tôi. Bản tính chất phác yêu đời, ông đã khiến cho ai nấy đều có thể khuây bớt những nỗi buồn phiền trong cơn tai biến. Ông kể cho chúng tôi nghe vài câu chuyện hài hước từ hồi dĩ vãng khiến những tiếng cười thích thú đã nổi vang lên xung quanh bàn ăn. Những câu chuyện đó đối với tôi đã rất quen thuộc, nhưng lại đem một nguồn hứng thú vô biên cho các thính giả khác của ông. Không bao giờ tôi nói xen vào những câu chuyện ấy của ông bởi lẽ nếu tôi bắt đầu cất tiếng biện luận tức thì chúng tôi có ngay cái vẻ hai lão già láu cá đang đóng kịch trên sân khấu vậy. Tuy nhiên, các bạn tôi cũng không quên rằng ông Tamagawa là một vị bác sĩ trứ danh nên họ đều đã tỏ vẻ kính trọng ông cũng như đổi với tôi.

        Chiều hôm nay, vợ tôi không được khỏe. Nhiệt độ lên tới 38 độ 6 và nàng kêu khó thở. Tôi làm ra bộ không lo ngại trong khi cô Kado đi kiếm cái ổng nghe bệnh của tôi.

        Tội ung dung bảo nàng :

        — Em bị cảm trở lại một chút, không có gì đáng ngại cả. Anh đã biết ngay từ hôm qua khi thấy em nằm trên giường của cô Kado và đắp mền không được kín đáo đấy mà.

        Khi chần bệnh, tôi nghe rõ những tiếng khò khè ở phía dưới lá phổi bên mặt và nhận ra một vết nám cũng ngay tại đó. Đây là những triệu chứng của bệnh phế viêm. Tôi vội tìm Bs Hinoi, Dược sĩ trưởng, yêu cầu ông kiếm giùm chất « trionone » là một trong những chất thuốc kháng sinh công hiệu nhất. Tôi nhẹ hẳn cõi lòng khi được ông cho biết ông còn dự trữ được khá nhiều chất thuốc đó.

        Trở về phòng, tôi nhờ cô Kado chuyền vợ tôi vào phòng của Bs Yadani để tránh mưa. gió. Tôi đặc biệt chú ý đến tiếng ho và tiếng khạc nhổ của nàng và tự hỏi : người ta có thể thoát chết bởi chứng phế viêm, sau khi đã trải qua những thử thách do vụ bom nổ gây ra hay không ? Nếu có sự gì chẳng lành xảy ra cho Yaeko-San, người vợ yêu dấu của tôi, thì tôi sẽ sống ra sao đây ? Và tôi sẽ có can đảm về gặp gia đình tôi nữa hay không ?

        Tôi lo xếp đặt để hằng ngày chích cho nàng một liều thuốc gồm có chất «glucose» và «trionone».

        Trời vằn mây và thỉnh thoảng có những làn chớp loé lên.

        Đêm qua, tôi khó ngủ vì quá lo lắng cho bệnh tình của vợ tôi. Tại sao tôi đã không lưu tâm đến những trận mưa tầm tã từ mấy hôm nay và khí trời lạnh lẽo buổi ban mai khi tiết thu gần đến ? Nếu vợ tôi không bị nhiễm lạnh bơi bị nước mưa thấm ướt thì nàng đâu có bị bệnh phế viêm này. Tôi lại nghĩ đến những bệnh nhân khác bởi họ cũng đã gặp cùng một hoàn cảnh với vợ tôi, nhưng họ không có vẻ gi là bị nhiễm bệnh nơi phổi cả.

        Chúng tôi đã phân phát cho các bệnh nhân đàn bà những bộ đồng phục ấm áp do Hải Quân tặng và những người bệnh đàn ông được tặng những bộ quần áo bằng vải kaki nhẹ hơn của quân đội. Nhưng, vẫn chưa đủ cho họ ấm áp trong thời tiết này. Chúng tôi cần phải kiếm thêm thật nhiều mền nữa cho tất cả mọi người. Tôi nhớ đến những tặng phầm mà chúng tôi đã nhận được. Người ta đã tặng chúng tôi một mớ giày nhà binh mà chúng tôi đã phát cho các người bệnh đàn ông khiến họ rất hài lòng. Nhưng, các bệnh nhân đàn bà đã ganh tị vì không được tặng giày. Cuộc phản kháng của họ kéo dài cho đến khi tôi long trọng hứa sẽ dành cho họ những giày dép ở chuyến tặng sau của quân đội. Biết rằng mình sẽ không thể mang nổi loại giày nhà binh vì nặng nề và làm cho đau chân, song họ muốn dành phần cho chồng con của họ.

        Thái độ khó chịu ấy của họ đã khiến tôi bất bình bởi lẽ chúng tôi đã không đòi hỏi nơi họ cũng như những thân nhân của họ một đồng xu nhỏ nào về những phí khoản nhà ở, ăn uống, thuốc men và đủ mọi thứ săn sóc tại đây. Thậm chí, lúc có quần áo hoặc bất cứ món gì, chúng tôi cũng đã cấp phát đồng đều cho họ mà không phân biệt hạng người nào cả. Vậy mà họ vẫn chưa được hài lòng nên các bà cũng muốn được hưởng đến cả những đôi giầy nhà binh đáng lẽ chỉ dành riêng cho đàn ông thôi.

        Sáng hôm nay, chúng tôi lại tiếp nhận được một số lớn tặng phẩm do quân đội gửi tặng trên một chiếc xe vận tải lớn. Như để đáp ứng với những nguyện vọng thầm kín của tôi, chuyến xe này đã khiến tôi rất hân hoan vì thấy toàn những mùng và mền. Ngoài ra, lại còn có một sổ giày bằng da, những guốc bằng gỗ và cả những giày bằng vải nữa. Tôi đã phân phối những đôi giày vải cho các bệnh nhân đàn bà. Vì sổ mền không đủ cấp phát cho tất cả mọi người nên tôi dành riêng để chỉ phát cho các bệnh nhân điều trị tại đây mà thôi.

        Đến xế trưa, chúng tôi được tin nghi thức công bố cuộc đầu hàng vô điều kiện sẽ được cử hành trong thượng tuần tháng 9 dương lịch trên tuần dương hạm Missouri, hiện đang thả neo tại Tokyo.

        Tôi hỏi :

        — Thủ Tướng và nội các của ông ta sẽ có đến tham dự hay không ?... Hay Thiên Hoàng sẽ phải đích thân một mình đến đó ?

        — Nếu Ngài Ngự sẽ bị chúng bắt giam thì sẽ ra sao ?

        Câu hỏi trên đây do một người vừa rền rĩ thốt ra khiến bà Saeki vội phản đối :

        — Ông đừng nói đến chuyện ghê gớm ấy ! Thiên Hoàng có làm điều gì bậy bao giờ đâu.

        Nhưng, bà lại buồn rầu lầm bầm :

        — Mà chúng sẽ rất có thể bắt Ngài Ngự đi như đã thương xảy ra từ bao nhiêu thời đại xa xưa rồi .

        Nghe hai người đối đáp tôi tự nhủ « Không thể như vậy được ! ». Nhưng sự thực có thể xảy ra được hay không ? Vua Napoléon đã bị lưu đày ra đảo Sainte Hélène, các Vua César và Kaiser đã bị trục xuất ra khỏi giang sơn của minh sau khi thảm bại trước quân thù.

        Chúng tôi đành chỉ biết chờ đợi những chuyện bất hạnh rất có thể xảy ra vì tất cả mọi sự đều có thể xảy ra cho một quốc gia bại trận. Tôi câu nguyện cho Thiên Hoàng được vô sự và khỏi bị giam cầm trên một tuần đương hạm ngoại quốc, bởi như vậy sẽ đúng là chấm dứt hết cả.

        Tôi lại đi thăm các bệnh nhân vừa để xua đuổi những ý nghĩ đen tối nói trên lại vừa để quên mối lo âu về bệnh trạng của vợ tôi.

        Các bệnh nhân đã sung sướng vì được phát giầy, nhất là đám phụ nữ đã tỏ ra rất hài lòng vì được đối đãi ngang hàng với phe nam giới. Có vài bà đã cúi rạp xuống để ngỏ lời nồng nhiệt cám ơn tôi.

        Không ưa những lời cảm ơn khách sáo ấy nên tôi đã ngắt lời họ với giọng khinh miệt :

        — Không phải tôi là người đã tặng các bà những món quà đó, mà là nhà chức trách đô thành đã gửi đến. Vậy các bà nên đến đó mà cảm ơn họ thì phải hơn.

        Sổ bệnh nhân được ghi trên bảng với trường hợp nghiêm trọng mỗi ngày mỗi gia tăng, mà bệnh xuất huyết dưới da vẫn là đáng sợ hơn cả. Ông Onomi đã chết sau khi xuất huyết rất nhiều do nơi lỗ mũi và hậu môn. Cô Nishii, mới vào bệnh viện được hai ngày, cũng đã chết. Những phút cuối cùng trong khi hấp hối của cô đã rất kinh khủng bởi cô đã chết vì bị ngộp thở.

        Khi cuộc thăm viếng gần chấm dứt, tôi chợt nhớ bà Chodo và đã kinh hoảng khi hay tin bà dã chết rồi. Thật không ngờ vì tôi vừa gặp bà trong buổi sáng nay ở ngoài hành lang... Rồi đứa con của bà sẽ ra sao ?

        Tôi chậm chạp tiến bước về phía phòng giải phẫu tử thi, mà không hề lưu ý đến hằng ngàn con ruồi đã bay vù vù lên mỗi khi tôi cất bước. Tới nơi, tôi thấy Bs Tamagawa đang cắm cúi làm việc. Sinh viên Ogawa, trong phái đoàn Okayama, phụ tá với ông đang làm việc ghi chú. Tôi đứng yên lặng một hồi lâu để xem ông làm việc, lòng thầm thán phục những cử chỉ rất chính xác của ông và những động tác rất nhanh nhẹn của con dao mổ nơi tay ông.

        Có lẽ ông đã khám phá được ra những nguyên nhân khiến các người bệnh đã lần lượt chết đi nhiều như vậy ? Và nhờ đó, chúng tôi sẽ có thể nghiên cứu để tìm biện pháp cứu giúp họ được ?

        Bỗng tôi cất tiếng :

        — Bạn đúng là một bậc thày khả kính !

        Không ngừng tay làm việc ông đáp :

        — Chúng ta đừng nên nói những gì quá đáng, bạn ạ.

        Tôi trở về bệnh viện để khảo sát lại hồ sơ của các bệnh nhân mà Bs Tamagawa đang giải phẫu tử thi với mục đích đối chiếu lại với những sự khám phá sẽ được trình bày tường tận sau cuộc giải phẫu với những triệu chứng thực nghiệm.

        Cô Kobayashi đã chết bởi chứng xuất huyết nội tạng đã tràn đầy trong bụng. Ông Onomi thi chết vì bệnh xuất huyết nơi lỗ mũi và hậu môn... Phải chăng, cũng chính bệnh xuất huyết đã gây ra cái chết của bà Chodo và cô Nishii ?

        Hồ sơ của cô Nishii đã được tóm tắt như dưới đây :

        — Cô Nishii Omiko, 16 tuổi. Tới xin chẩn bệnh vào ngày 28-8. Khó chịu toàn diện, mất ngủ, xuất huyết dưới da.

        Khi bom nổ, nạn nhân đang ở tầng lầu thứ nhì của phòng Điện Thoại Trung ương, mệt tòa nhà bằng xi măng cốt sắt tọa lạc cách Trung tâm địa chấn 500 thước. Sau đó, nạn nhân liền bị chóng mặt toàn diện, nôn mửa nhiều lần. Suốt ba ngày sau, vẫn lợm giọng và rất khó chịu. Đã ăn ngon miệng mệt chút, song chưa được bình phục hẳn. Mặc dầu còn mệt nhọc, lại thêm chửng tháo dạ, nạn nhân vẫn và tiếp tục làm việc điều hòa. Đến ngày 23-8, yếu, chứng rụng tóc nghiêm trọng xuất hiện rồi từ đó, những sự khò chịu dần dẫn tăng lên mãi.

        Đêm 27 qua sáng ngày 28, phát sinh chứng đau bụng và sốt rét. Lần thứ nhất, người ta thấy phát hiện bệnh xuất huyết dưới da của nạn nhân.

        Giảo nghiệm về cơ thề : vóc người trung bình, không được dinh dưỡng sung túc, da khô và hết sức xanh xao. Nhiều dấu hiệu xuất huyết dưới da phát hiện trên ngực và chân tay. Nét hấp hối đã phảng phất trên gương mặt, phía trong mí mắt đã chửng tỏ sự suy giảm rất nhiều máu. Cuống họng bình thường. Phía sau hai lá phồi đều bị nám và hơi thở rất yếu ớt. Nhịp đập của trái tim hòa hợp với động mạch của phổi.

        Mạch yếu, nhưng mau : 130 lần trong một phút. Nhịp thở : 36. Nhiệt độ : 40 độ bị táo bón.

        Chết ngày 29-8 vì bị ngộp thở.

        Một điểm chung đã được nêu lên cho tất cả các người tử nạn từ hai hay ba hôm nay là họ đều ở gần nơi trung tâm địa chấn ít nhất là một ngàn thước khi bom nổ. Như vậy thì quả nhiên là những người càng ở gần nơi trung tâm địa chấn bao nhiêu, họ càng dễ chết bấy nhiêu.

        Tôi nóng lòng chờ đợi bản phúc trình về cuộc giải phẫu tử thi của bà Chodo, cô Nishii và ông Onomi. Tuy nhiên, dù có đủ điều kiện chu đáo đến đâu chăng nữa, Bs Tamagawa cũng không thể làm việc mau chóng hơn được bởi công cuộc quan sát đòi hỏi rất nhiều ngày giờ cần thiết. Huống hồ nạn thiếu ánh sáng tại nơi đây đã khiến cho hoạt động của ông bị đình trệ rất nhiều.

        Để ông có thể tiếp tục làm việc sau khi trời tối, tôi đã chạy khắp bệnh viện để bòn mót tất cả các mằu nến và yêu cầu ông Sera cố gắng giúp cho chúng tôi sớm có chút ánh sáng đèn điện, bởi tôi vừa trông thấy ánh sáng đèn điện đã xuất hiện tại các khu xóm Nigitsu và Ushita ở phía bên kia sông.

        Bệnh trạng của vợ tôi vẫn không thay đồi. Một chiếc mùng đã được mắc trên giường nàng, không những để ngăn ngừa muỗi và gió, mà còn để tránh cho chúng tôi khỏi bị nhiễm trùng nữa. Nàng đã vùng vẫy và la lên khi được tôi chích cho một liều thuốc với «glucose» và «trionone » dưới ánh sáng lung linh của ngọn nến. Bởi vậy, tôi phải yêu cầu cô Kado từ nay giúp tôi trong việc chích thuốc cho nàng để tránh cho cả hai chúng tôi khỏi tái diễn cái cảnh thương tâm ấy.

        Buổi chiều, Bs Sasada, ông Shiota và tôi đã ngồi buồn thiu trước bàn ăn. Những vụ chết chóc xảy ra hôm nay đã khiến chúng tôi mất tinh thần và đặc biệt nhất là cái chết của bà Chodo. Cái hình vóc mảnh dẻ của bà thường đi thơ thẩn trong những dãy hành lang đã được ghi sâu vào trí não của chúng tôi.

        Tôi khẽ cất tiếng hỏi :

        — Còn đứa bé kia... rồi đây nó sẽ ra sao ?

        Ông Shiota quay lại trả lời :

        — Bạn chưa biết ư ?... Bà Fugii, vợ của vị bác sĩ nha khoa, đã quyết định nhận nó làm con nuôi rồi mà.

        Thật tình tôi đã quên bà Fugii, nay câu tuyên bố của ông Shiota đã khiến tôi được yên tâm đôi chút, Đây là một hành động rất tốt cho cả hai bên vì bà Fugii vừa mất một đứa con mới sinh được vài ngày sau vụ bom nổ và đứa con gái lớn của bà cũng đã từ trần vì bị phỏng nặng.

        Đến quá nửa đêm, tôi lại bị Bs Tamagawa làm rộn, Ông có tật gây nên những sự ồn ào mỗi khi trở về phòng ngủ.

        Ông bảo tôi:

        — Hachiya-San ! Tôi sẽ cần đùng rất nhiều cái bình, Đêm nay, lại có thêm một người chết nữa,

        Tôi hứa sẽ cố gắng kiểm giùm ông những cái bình thật tốt.

        Trời nhiều mây và thỉnh thoảng có trận mưa rào.

        Đêm hôm qua, xác của bà Chođo đã được hỏa thiêu. Vì trời chuyền mưa nên tôi phải ra sớm để thu lượm những tro tàn của bà. Theo thông lệ thì người ta đựng tro ấy trong một cái bình, nhưng tôi đã phải đựng trong một cái hộp nhỏ bằng giấy bồi mà tôi đã lượm được trong phòng bào chế. Lựa một mảnh xương sọ, một mảnh xương mặt, một mảnh xương ngực và xương chân tay của bà, tôi kính cẩn xếp vào hộp, viết tên bà trên nắp rồi đặt lên bàn thờ đã được thiết lập tại văn phòng của viên quản lý.

        Sau đó, tôi cố gắng đi kiếm các cái bình theo lời yêu cầu của Bs Tamagawa. Sực nhớ đến rất nhiều bình điện cũ trong các xe hơi được chất đống gân lối đi vào Văn phòng Bộ Giao Thông, tôi liền đến lấy đem về cho ông một chục chiếc. Một khi được gỡ bỏ hết những giây điện và cọ rửa thật kỹ cho hết chất lưu toan, những bình điện ấy đã trở nên những vật chứa đựng rất tốt. Đoạn, tôi lại vào lục soát khắp phòng bào chế đè lượm lặt tất cả những cái chai không đem tặng Bs Tamagawa. Đồng thời, chính ông ta cũng đi lục lọi trong đám nhà đổ và đã tìm thấy được mấy chiếc hỏa lò, tuy vỡ nhưng rất lớn, có thể dùng để đựng nổi những bộ tạng phủ của ba hoặc bổn người bệnh.

        Nhận thấy đã có cơ hội tốt để hỏi Bs Tamagawa về kết quả của những cuộc giải phẫu tử thi hôm qua nên tôi liền yêu cầu ông cho xem những bản ghi chú.

        Sau nhiều phút trầm ngâm suy nghĩ, ông nghiêm nghị trả lời :

        — Tốt hơn là bạn nên kiên tâm chờ đợi cho tôi có thể thí nghiệm thêm năm hay sáu trường hợp nữa đã.

        Và tôi không có lý do nào để thuyết phục được ông nữa.

        Các vết thương trên mặt, trên vai và trên lưng tôi đã lành hẳn rồi, song vết thương ở bắp đùi, mặc dù đã đỡ dần dần, vẫn hằng ngày khiến cho tôi phải nhức nhối khổ sở. Tôi tin chắc rằng nguyên nhân các sự đau nhức ấy là do thời tiết ẩm thấp gây ra. Sáng nay, vết thương ấy lại làm tôi đau đớn kịch liệt khiến tôi lại phải nằm xuống. Tuy nhiên, vì không muốn nghỉ hoạt động nên tôi đã gửi giấy cho Bs Katsubé để hỏi ông xem tôi có thể giúp ông trong việc thử máu hay không ?

        Bs Katsubé sốt sắng chấp nhận sự giúp đã của tôi, Ông liền sai một viên phụ tá đem đến cho tôi một loạt những mảnh kính đã chứa sẵn máu của bệnh nhân và một trong hai cái ống kính hiển vi mà chúng tôi đã có trong bệnh viện, Tôi đã áp dụng phương pháp dễ dàng là ngồi trên giường và nhìn vào ống kính hiển vi, nhưng tôi lại đổi ý kiến ngay, Đã lâu lắm, tôi không xử dụng loại khí cụ này nên chỉ sau mấy phút, tất cả đều nhòa hết trước mắt tôi. Tôi cảm thấy mỗi lúc càng thêm khó khăn trong việc tập trung tư tưởng và nhìn cho rõ hơn trong ống kính. Và tôi đã phải mất ba tiếng đồng hồ để quan sát được ba mảnh kính. Mỗi lần nhìn vào kính hiển vi, tôi phải khó khăn lắm mới nhận rõ được những huyết cầu. Lúc đó, cặp mí mắt tôi rung động khác thường vì mệt mỏi và tôi phải ngó qua cửa sổ để mắt được nghỉ ngơi cho tới khi cặp mí không rung động nữa.

        Tôi không thể nào chú tâm vào công việc được : một tiếng nói, một tiếng động nào hoặc một tiếng còi xe lửa cũng đủ khiến tôi sao lãng hẳn trí nhớ. Trí não tôi không thể nào ghi nổi được những việc đang diễn ra ở xung quanh. Nếu gặp một bệnh nhân nào đi qua, tôi cũng lợi dụng ngay cơ hội để chuyện trò một lúc. Sau đó, tôi hoàn toàn mất hết kiên nhẫn nên đành buông ống kính hiển vi xuống. Thật là một đại bất hạnh cho tôi ! Tôi vẫn nhìn rõ, song khả năng phân biệt không còn được đầy đủ như trước nữa... Tôi đã toan đổ lỗi cho cặp mắt, song chính bộ não cân của tôi không hoạt động trên phương diện tinh thần. Tôi trầm ngâm suy nghĩ rồi bắt đầu lo sợ trường hợp tất cả ngũ quan của tôi cũng đều trở nên suy nhược hết. Khi vụ bom nổ xảy ra, tôi chỉ cảm thấy sự đau đớn do những đường khâu ở các vết thương gây ra.

        Những khách vào thăm bệnh viện đều than phiền rằng khắp mọi phòng đều xông lên một mùi tanh tưởi không thể chịu được. Điều này khiến tôi vô cùng kinh ngạc vì sao tôi không hề ngửi thấy cái mùi khó chịu ấy ? Cảm quân thầm mỹ của tôi cũng đã trở nên suy đồi vì tôi không hề bực bội trước những sự nhơ bẩn xung quanh, thậm chí cả giống ruồi muỗi ghê tởm đã từng làm cho tôi kinh sợ.

        Vị giác của tôi đã trở lại bình thường, cả đến thính giác cũng vậy vì tôi đã nghe rành mạch được những đều người ta nói.

        Đến xế chiều, tôi gặp ông Mhoguchi với vẻ mặt hăm hầm tức những ý nghĩ lộn xộn trong đầu, tôi vội hỏi :

        — Có chuyện gì thế, anh bạn thân mến của tôi ơi ?

        Ông ngồi xuống với dáng điệu mệt nhọc rồi kể lể:

        — Thật là hổ thẹn khi phải làm việc vái hoàn cảnh này... Nếu chúng ta có thể kiếm được một chiếc xe hơi ! ... Bạn đã dư biết rằng hiện thời, chúng ta buộc lòng phải tiếp nhận những gia đình tỵ nạn của các nhân viên tại phòng Bưu Điện và Tổng văn phòng miền Tây. Chúng ta đã cố gắng lo cung cấp cho họ đủ mọi thứ cần thiết mà không vì một sự vụ lợi nào cả. Họ đã được đối đãi ngang hàng với chính các bệnh nhân của chúng ta.

        Vậy mà nay, mặc dầu sẵn sàng thọ lãnh sự cứu trợ của chúng ta, họ đã tuyệt đối không làm được việc gì để cho sự cứu trợ ấy được dễ dàng tiến triển đôi chút... Bạn có muốn trông thấy bằng cớ hay không? Bạn có trông thấy những chiếc xe hơi đậu ở cửa văn phòng Bộ Giao Thông hay không. Đa số đều là những công xa thuộc các Ty, Sở khác cả đấy... Lại có vài cái xe mướn của tư nhân nữa. Đã có tới trăm lần, tôi yêu cầu họ cho tôi mượn một chiếc công xa để kéo một chiếc xe bò giùm tôi và mỗi lần như vậy, tôi đã phải hứa trả cho họ 10 % so với số tiền trị giá những đồ đạc chuyên chở. Trong khi ấy, chúng ta đã cho họ cơm ăn, nhà ở và cả một phần những vật dụng cần thiết mà không đòi họ một phí khoản nào cả... Nhiều khi, tôi lại phải cho họ cả rượu và bông băng nữa.

        Tôi nói để bạn biết rằng : họ đều là những đồ bần tiện ! Từ lâu rồi, đáng lẽ ông Sera và tôi không làm việc gì liên quan đến họ nữa nếu chúng tôi có thể nhẫn tâm bỏ rơi họ được. Chúng tôi cần mướn một chiếc xe, song những quân khốn kiếp đó đã làm khó dễ bằng cách không chịu cung cấp ét săng theo lời chúng tôi yêu cầu. Trong khi đó, những vật liệu dự trữ của quân đội, được chất đầy tại khắp mọi vừng ngoại ô, đã rêu mốc lên vì mưa gió và được chui dần vào túi những kẻ đầu cơ vô liêm sỉ.

        Nghe ông Mizoguchi than thở, tôi tự nhủ: «Thật là đáng buồn khi thấy những cảnh đối xử đê hèn ấy chồng chất thêm lên cái gánh nặng của một dân tộc đã bị dày xéo bởi cái nhục bại trận ! » Những kẻ tham lam và ích kỷ đã bắt đầu thống trị thành phố này, trong khi mọi người lương thiện chỉ cần một tấm lòng quảng đại mà không hề vụ lợi một chút nào. Mối hy vọng duy nhất của ta là được thấy một nhà cầm quyền thanh liêm xuất hiện giữa cảnh hoang tàn khốn khổ này.

        Tôi nhớ tới một câu ngạn ngữ Trung Hoa với ý nghĩa : «Những con cá lớn không thể trưởng thành được dưới làn nước trong ». Tất cả chúng tôi đều là những con cá nhỏ đã được sống dưới những làn nước trong veo của những triều đại Minh Trị, Đại Chánh và Chiêu Hòa.... Ngày nay, làn nước trên dòng sông lịch sử của chúng tôi đã trở nên vẫn đục, có lẽ một con cá lớn nào đó có thể trưởng thành được không ? Và có lẽ, cùng với thời gian, một bộ mặt mới sẽ được xuất hiện chăng ?

        Những tư tưởng đầy triết lý của tôi không thể  giúp ích chút nào cho ông Mizoguchi có thể giải quyết nổi những vấn đề cấp bách của ông. Nhưng, đối với tôi, đó là một nguồn an ủi, tuy rất nhỏ.

        Sau bữa cơm tối, một luồng không khí vui nhộn bỗng nổi lên giữa các bệnh nhân khi họ hay tin người ta đang đặt những đường giây điện và chỉ trong vài ngày nữa, chúng tôi sẽ được xử dụng đèn điện. Tin mừng này được loan truyền bởi một người đã tình cờ trông thấy hai sợi giây đồng được chăng trên đại lộ Hatchobori dẫn đến bệnh viện. Nhưng sau khi xem xét kỹ, người ta mới biết những giây đó chỉ là một đường điện thoại của quân đội.

        Quá nửa đêm, Bs Tamagawa đánh thức tôi dậy để báo cho tội biết rằng ông đã phát giác được những sự biến cải về sinh lý nằm sâu trong bộ phận của những tử thi mà ông đã giải phẫu.

        Buổi sáng nay, hành động đầu tiên của tôi là trèo lên sân thượng, ngoảnh mặt về phương Đông rồi kính cẩn cúi đầu mà thành tâm cầu nguyện cho Thiên Hoàng. Nguyên nhân của tấm lòng tha thiết khẩn cầu đó đã phát sinh bởi một giấc chiêm bao mà đêm hôm trước tôi đã trải qua.

        Giấc chiêm bao cho thấy tôi đang đứng giữa một đám người rất đông tập trung một chỗ để được chiêm ngưỡng Thiên Hoàng trên đường Ngài đi tới tuần dương hạm Missouri của Mỹ Quốc. Ngài Ngự được ông Grew, Đại Sứ Huê Kỳ, hướng dẫn đến văn phòng Sĩ Quân Hải Quân rồi liền sau đó, thủy thủ đoàn sửa soạn nhổ neo. Đoạn, khung cảnh được rời địa điểm : từ vịnh Tokyo, chiếc tuần dương hạm khởi hành đi Hiroshima theo dòng sông Ota đối diện với công viên Asano Sentei. Suốt dọc hai bên bờ sông thoải dốc, hàng ngàn nạn nhân của trái bom nguyên tử đang nằm chồng chất lên nhau. Khi thấy đoàn thủy thủ sửa soạn nhổ neo, tức thì đám nạn nhân đồng thanh kêu gào thảm thiết rồi nhất loạt nhảy bổ xuống sông. Một số người van xin cầu khẩn họ để Thiên Hoàng ở lại nước nhà..., một số khác như điên cuồng bơi về phía chiếc tàu rồi bò nhoài ra giữ chặt lấy những sợi giây để cản trở họ khỏi nhổ neo đi.

        Tới đây thì tôi bàng hoàng thức giấc, toàn thân ướt đẫm mồ hôi. Trong giấc ngủ say sưa, tiềm thức của tôi đã làm việc một cách hỗn loạn bởi sự kết hợp của những mẩu chuyện mà người ta đã kể cho tôi nghe về những nạn nhân sống sót trong công viên Asano Sentei và những tin tức đau lòng về cuộc đầu hàng của xứ sở. Còn về Đại Sứ Grew thì từ lâu rồi, tôi không hề nghĩ đến ông ta, Nhưng đối với tôi, cũng như đối với toàn thể dân tộc Nhật Bản này, ông là tiêu biểu cho một nhóm người đã từng cùng chúng tôi giao tranh quyết liệt đến tận giờ phút cuối cùng để cố dành lấy phần chiến thắng.

        Bầu trời hôm nay vẫn âm thầm như ngày hôm trước, nhưng nơi bắp đùi của tôi đã khá dễ chịu, có lẽ nhờ sự nghỉ ngơi mà tôi đã được tận hưởng trong ngày hôm qua.

        Sau khi làm việc cầu nguyện nói trên, tôi trở xuống phòng mạch là nơi mà người ta đang săn sóc các bệnh nhân từ bên ngoài đến... Tôi gặp nhiều người bị thương đến xin thử máu.

        Bs Hanaoka và các sinh viên nội trú đang nghiên cứu việc trích máu các bệnh nhân để thí nghiệm.

        Tôi để ý đến một cái lọ, đặt trên bàn, mang tấm giấy nhãn « Để thí nghiệm tiểu huyết cầu» trong đựng một chất lỏng màu xám lợt. Những tiểu huyết cầu này đóng vai trò chủ yếu trong bộ máy phức tạp có nhiệm vụ kiểm soát sự đông đặc của chất máu trong cơ thề người ta. Thường thường thì người ta đếm được 300.000 tiểu huyết cầu trong một ly khối máu. Khi những bộ phận sinh sản huyết cầu bị tác hại bởi chất phóng xạ nguyên tử thì số tiểu huyết cầu bị suy giảm hẳn đi mà phát sinh ra chứng xuất huyết nội tạng.

        Tôi hỏi Bs Hanaoka:

        — Bạn đang đếm những tiểu huyết cầu phải không ?

        — Phải. Nhưng, có rất nhiều miếng kính không có qua một tiểu huyết cầu nào nên việc kiểm soát cũng chẳng đáng kể vào đâu cả.

        — Bs Katsubé nói sao về vụ này ?

        — Ông ấy cũng vấp phải những khó khăn như tôi. Hầu hết những tiểu huyết cầu mà chúng tôi quan sát được chỉ có thể kết hợp thành một con sổ tối thiều không đi đến đâu cả.

        Sự nhận xét đó của Bs Hanaoka khiến tôi hồi tưởng đến một vài hiện tượng phi thường đã phát lộ trong những cuộc giải phẫu tử thi... Thì ra nguyên nhân khiến cho chất máu không thể đông đặc lại được là sự giảm thiểu rất nhiều tiểu huyết cầu trong cơ thể người ta. Tôi liền đem việc đối chiếu những mối hoài nghi của tôi với những luận cứ rành mạch của Bs Tamagawa thuật lại cho ông nghe.

        Ông thốt kêu lên :

        — Bạn nói sao ? Thể ra vấn đề đã được giải thích rõ rệt cả rồi ! Đó là nguyên nhân khiến cho chất máu không thể đông đặc được, dù là để trong bảy tiếng đồng hồ.

        Như một đám mây mờ đột nhiên tan biến trên đầu Bs Tamagawa khiến ông, vốn dĩ hay liến thoắng, bỗng trở nên đăm chiêu từ tốn.

        Người ta nói những lời thuyết minh trên đây của tôi đã đem lại cho ông cái chìa khóa của sự bí ẩn đó. Ông ngừng làm việc để trình bày cho tôi thấy những dấu vết của chứng xuất huyết dưới da đang rải rác khắp cơ thể một người bệnh mà ông vừa khám phá ra và tỏ vẻ đồng ý với tôi là sự giảm thiểu của những tiểu huyết cầu đã là nguyên nhân phát sinh ra bệnh xuất huyết dưới da. Những cuộc giải phẫu trước đó của Bs Katsubé cũng chứng tỏ những sự biến dạng của các bộ phận trong cơ thề như vậy.

        Cô Kobayashi chết từ ngày 26 với những cơn đau đớn trong ruột và chứng khó thở, sau những lần xuất huyết trầm trọng nơi bụng. Bà Chodo chết từ ngày 29 với chứng xuất huyết nơi màng bọc phía trong trái tim ; hiện tượng này của bà đã phát sinh bởi sự xúc động thái quá về thần kinh. Ông Sakai cũng chết trong ngày 29 sau những cơn khó thở trầm trọng. Khi giải phẫu tử thi của ông, người ta đã phát giác hiện tượng xuất huyết rất mãnh liệt ở nơi ngực và bụng, vẫn tiếp theo bởi chửng xuất huyết dưới da. Ông Onomi đã mất hết máu sau khi xuất huyết nơi lỗ mũi và hậu môn. Ông Sakinishi chết từ ngày 30, trong lúc hoàn toàn mê sảng, bởi chứng xuất huyết trong phổi. Mặc dầu thân nhân của ông năn nỉ chúng tôi đừng động chạm tới bộ xương sọ của ông, chúng tôi vẫn phỏng đoán là ông cũng đã bị xuất huyết cả trong óc nữa.

        Tóm lại, trong tất cả mọi trường hợp, chúng tôi đều nhận thấy bệnh xuất huyết là nguyên nhân cái chết của tất cả mọi người vậy. Phạm vi lan truyền và tình hình nghiêm trọng của bệnh này không có mệt liên hệ nào với chửng xuất huyết nội tạng, cũng không giống như ở các bộ phận khác chút nào. Khi một bộ phận nào trong cơ thể bị nhiễm bệnh thì các bộ phận kế cận không hề bị ảnh hưởng.

        Trước kia, chúng tôi đã công nhận rằng sự suy giảm của bạch huyết cầu là tính chất trọng yếu nhất gây nên các chứng bệnh, nhưng ngày nay tính chất đó đã chỉ là một đặc điểm bề ngoài để che dấu cho hiện tượng giảm thiểu của những tiểu huyết cầu vậy. Sở dĩ chúng tôi đã không lưu ý đến số tiểu huyết cầu cũng vì nó khó đếm hơn là những bạch huyết cầu. Bây giờ, chúng tôi mới biết rằng tất cả mọi yếu tố cấu thành chất máu đều đã bị tiêu diệt bởi sự rữa nát của cơ thể : bạch huyết cầu, tiểu huyết cầu và cả đến hồng huyết câu nữa..., bởi khi thí nghiệm, chúng tôi đã phát giác ra nhiều hiện tượng khác thường. Những hiện tượng khác thường này có lẽ do sự mất máu sau những cơn xuất huyết liên tục. Tôi cho rằng bệnh rụng tóc phát sinh bởi sự hỗn loạn trong cơ quan dinh dưỡng những chân tóc và nguyên nhân về bệnh lý gây ra bởi chất phóng xạ nguyên tử đã bắt đầu được hình thành.

        Một tiếng gắt gỏng đột nhiên kéo tôi ra khỏi những phút suy tư. Đó là tiếng cua bà già Saeki. Bà rày rà tôi :

        — Thưa chủ nhân, ông làm sao vậy ? Ông có biết rằng ông đã quên cả bữa ăn trưa và bây giờ là bốn giờ chiều rồi hay không ?... Ông không nên quá lạm dụng sức khỏe như vậy. Người ta không thể sống đời đời bằng thuốc lá được... Thật là một sự điên rồ ! Không còn gì hại cho cơ thể của ông hơn nó được nữa.

        Tôi dịu dàng nói với bà :

        — Baba-San ! Chúng tôi vừa bắt đầu hiểu rõ một vài điểm mà chúng tôi đã không hề lưu ý tới.

        — Có thể thế được ư ? Từ nay, các ông có thể  chữa nổi những chứng bệnh ghê gớm đó ư ?

        Cặp mắt bà sáng hẳn lên vì vui sướng trong khi bà lật đật dọn bữa ăn trưa cho tôi. Khi ăn xong, tôi yêu cầu bà Saeki nấu nước và soạn bộ đồ trà để tôi pha « matcha » đãi tất cả các bạn trong phòng tôi. Hôm nay, họ có vẻ khá hơn một chút rồi. Người ta có thể biết rằng Bs Sasada và ông Shiota đã bình phục. Bệnh tháo dạ của ông Kadoya đã chấm dứt rồi. Bà Susukida và cô Yama cũng có vẻ bớt đau đớn. Vợ tôi không còn sốt rét và tình trạng sức khỏe của nàng đã có vẻ khả quan .

        Đến đêm khuya, Bs Tamagawa đã làm cho chúng tôi cười rất nhiều vì những câu chuyện ông kể. Chúng tôi nghe ông kể chuyện mà không biết mệt vì cái biệt tài kể chuyện của ông quả là phi thường.

     

        Đêm qua, trời mưa lớn tạt nước vào tận giường tôi, song vì ngủ say nên sáng ra thức dậy, tôi mới biết. Kết quả là tôi bị trúng cảm rất khó chịu.

        Khi tôi mở mắt ra thì trời đang mưa rào. Do đó, tôi không thể ra phòng vệ sinh nơi đám nhà đồ được. Sau mệt hồi chờ đợi khá lâu mà trời vẫn chưa ngớt mưa, tôi đành phải mượn một cái dù để ra phòng vệ sinh tại phía sau bệnh viện.

        Từ đã lâu không xử dụng nơi này nên tôi hết sức kinh khủng vì thấy nó nhơ bẩn không thể nào tả được. Người ta gọi đây là những « phòng vệ sinh », nhưng sự thực chỉ là những tấm ván được bắc ngang một cái hố đào sâu xuống đất mà thôi. Cái hầm chứa đã ngập đến một nửa những phân, những mảnh giấy xé từ những quyền sổ kế toán ra, những trang dạy về phương pháp chẩn bệnh của Krũmpel và đầy nước dơ từ các đường mương rút xuống.

        Cảnh tượng nhơ bẩn gớm ghiếc trên đây lại được tô điểm thêm bởi sự hiện diện của một con ếch nhỏ đang ngòi chồm hỗm trên một đống rơm mục. Nó nhìn tôi chòng chọc và vội đưa tay lên lau mặt như tỏ vẻ phản đối khi bị mấy tia nước tiểu của tôi vọt tới. Tình trạng hiểm nghèo này không thể kéo dài hơn được nữa và tôi phải cương quyết tìm biện pháp thích nghi để chấm dứt ngay, nếu không thì chắc chắn chúng tôi sẽ bị khốn đốn vì cái nạn « dịch kiết lỵ » nữa.

        Tôi tự hỏi : sao từ hồi đó tới nay, chúng tôi vẫn không hề lưu tâm tới vấn đề vệ sinh quan trọng  này ?

        Sau bữa ăn trưa, mặc dầu khó chịu vì chứng ho và những cơn đau lưng dai dẳng, tôi qua phòng Hành Chánh để cùng các ông Sera và Kitao nghiên cứu phương pháp thực hiện công tác cải tiến nói trên.

        Tôi nói :

        — Nhất định là phải tẩy sạch hết tất cả những hầm phóng uế đó, nếu không thì chắc chắn toàn thể bệnh viện sẽ bị nhiễm độc hết. Chúng ta đã có quá nhiều sự phiền muộn lo âu rồi, nay không nên mang thêm gánh lo âu kinh khủng vì cái nạn dịch kiết lỵ sẽ rất có thể phát sinh được nữa.

        Sau một tiếng thở dài não nuột, ông Sera than phiền:

        — Thưa Bác sĩ ! Chúng tôi cũng đã rất quan tâm  tới vấn đề này từ lâu và đã yêu cầu Văn Phòng Bộ Giao Thông giải quyết giùm. Họ đã hứa hẹn sẽ cho xây cất những phòng vệ sinh mới nhưng chúng tôi đã trông đợi hoài mà chẳng thấy họ làm gì cả.

        Tôi hỏi :

        — Người ta không thể rắc vôi trên mặt đất và đồ chất « lysol» (thuốc sát trùng) xuống những hầm đó ư?... Chúng ta phải làm với bất cứ phương pháp nào để tẩy uế và ngăn chặn loài ruồi nhặng sinh sản tại nơi đó.

        Ông Kitao đáp :

        — Thưa| Bác sĩ, chúng tôi không mong gì hơn. Nhưng. chúng tôi đã hết « lysol » và không tài nào kiếm thêm được nữa.

        Thực quả tôi biết rằng hai ông đã hết lòng lo lắng về vấn đề này và tôi đã bất nhẫn khi đốc thúc khiến họ càng phải nóng lòng lo lắng thêm nữa.

        Nghe trong mình mỏi mệt, tôi liền kéo một chiếc thùng bằng gỗ và ngồi lên. Đoạn, tôi hỏi :

        — Tình hình tổng quát tại đây ra sao ?
Ông Sera đáp :

        — Không đến nỗi quá bi quan. Cô Takami và cô Yamamoto đã trở lại làm việc như thường rồi; tất cả hai người này đều đã bị thương trong vụ bom nổ... Chắc bác sĩ sẽ hoan hỉ khi biết rằng chúng tôi đã thành công trong việc lùng kiếm được hai cuộn giây điện ? Và chúng tôi hy vọng sẽ có ánh sáng trước buổi tối nay.

        — Như vậy thì đúng là một tin tốt lành rồi! Thật là ngoạn mục khi được thấy lại ánh sáng đèn điện, các ông nhỉ ?

        Chúng tôi nói chuyện phiếm một lúc nữa. Giữa lúc đó, tôi nhận được một bức thư báo tin Bs Tsuzuki, thuộc Phòng Giải Phẫu tại Đại Học Viện Hoàng Gia Tokyo, sẽ tới thăm chúng tôi vào ngày 3-9 để thảo luận những vấn đề liên quan đến những phóng xạ nguyên tử.

        Sáng nay, số nhân viên phục vụ tại đây được tăng cường bởi hai vị bác sĩ từ ngoài đến giúp việc : đó là Bs Nagayuma đang hành nghề tại Hiroshima và Bs Itaoko có phòng mạch ngay tại trung tâm thành phố. Hai ông già 50 tuổi này dã bị phỏng nặng trong vụ bom nổ và mới bắt đầu bình phục. Chúng tôi rất vui mừng khi được họ đến giúp đỡ.

        Đến bữa trưa, tôi không muốn ăn nên trở về giường và uống một tách « matcha ». Hơi nóng và chất đăng đắng thú vị của trà đã khiến tôi tỉnh táo hẳn lên.

        Buổi chiều, một vị đại diện Hội Y Học Osaka đến thăm tôi. Ông tự giới thiệu là Bs Horie. Ông đã kinh hoảng đến cực độ khi được chứng kiến phạm vi tàn phá quá rộng lớn đã gây ra bởi trái bom tại đây và ông nói rằng cảnh tàn phá này đã lớn gấp muôn vạn lần mà người ta đã tương tượng khi đọc những bản báo cáo chánh thức tại Osaka.

        Sau khi bày tỏ những nỗi buồn rầu trước cảnh tang thương này, ông yêu cầu tôi cho biết tại sao chúng tôi đã có thể thành công trước vấn đề  thuốc men hiện đang quá nghiêm trọng này.

        Tôi nói:

        — Trước hết, ông nên biết rằng trong số 190 vị thày thuốc tại đây đã có tới 71 người bị chết hoặc bị ghi trong trường hợp mất tích. Những con số đó đủ khiến ông có thể hiểu được rằng chúng tôi đã ở trong một tình thế khó khăn đến thế nào rồi... Đó là tôi chỉ nói đến những gì mà tôi đã trông thấy trong phạm vi bênh viện này mà thôi. Nếu không có những sự cố gắng đầy can đảm của các cộng sự viên và những nhân viên chỉ bị thương tại Văn Phòng Bộ Giao Thông thì chắc chắn là trong chúng tôi, đã không còn một ngươi nào được sống sót. Chính họ tự tay dìu dắt những bệnh nhân đã tràn ngập như những làn sóng xô đến với chúng tôi... Công việc của họ lại càng trở nên khó khăn nguy hiểm bởi đám hỏa hoạn tàn phá ngay cả bệnh viện và Văn Phòng Bộ Giao Thông nữa.

        Bs Horie hỏi :

        — Những bệnh nhân đang điều trị tại đây đã ra sao khi bom nổ ?

        — Không có một người nào còn ở đây cả, bởi lẽ trước đó một tuần lễ, tôi đã đề phòng mà cho một số người về và di chuyển một số tới một địa điểm khác an toàn hơn.

        — Tại sao ông lại có quyết định ấy ?

        — Tại tội không tin tưởng lắm về sự an ninh của họ tại đây và tôi muốn rằng bệnh viện này phải trống trải khi gặp trường hợp bị tàn phá.

        — Phải chăng đó là một quyết định hiệu nghiệm? Những lý do nào, đã thúc đẩy ông hành động như vậy ?

        — Có lẽ những lý do của tôi đã chẳng có gì là giá trị cả. Tuy nhiên, những sự hoài nghi của tôi đã phát hiện khi tôi thấy Trường Huấn Luyện Quân Sự của các thanh niên tuyển mộ, tọa lạc ngay cạnh Văn Phòng Bộ Giao Thông, đã được rút lui vào rặng núi và khi quân đội bắt đầu di chuyển những vật liệu dự trữ trong các kho tại phía Nam thành phố... Hơn nữa, mỗi lần có còi báo động thì các binh sĩ là những người thứ nhất  chạy tìm nơi trú ẩn và một số nhỏ ở lại trong trại đã không có một biện pháp nào để chuẩn bị đề phòng cả... Trước tình trạng ấy, tôi đã có thể kết luận ra sao, nếu không phải là quân đội đã quyết định tản cư ra khỏi Hiroshima và bỏ rơi nó trong trường hợp quân địch tấn công ?... Lại còn một lý do nữa là mỗi lần những thành phố lớn của chúng ta bị oanh tạc trầm trọng thì báo chí đã loan tin là chúng đã gây nên những sự thiệt hại không đáng kể. Những lời tuyên bố giả dối đó đã khiến tôi phải tự hỏi : rồi đây, thành phố này của chúng tôi sẽ ra sao trong trường hợp nó cũng bị địch tấn công ?... Hơn nữa, bệnh viện của chúng tôi lại đã nằm trong một vị trí rất nguy hiểm vì bị tất cả các căn cứ quân sự bao bọc xung quanh. Trong trường hợp có cuộc tấn công, ngôi bệnh viện này sẽ rất có thể bị ngộ nhận là Tổng Hành Dinh và trở nên mục tiêu chính cho quân địch xung kích. Từ đã lâu, tôi nhận thấy không có một biện pháp để phòng hữu hiệu nào trước những cuộc tấn công bằng không lực của phe địch cả. Tuy nhiên, ông không tin rằng những lý do tôi vừa nêu ra đã đủ chứng minh cho sự quyết định ấy của tôi ư ?... Tôi cũng đã khuyên các bệnh nhân còn đủ sức đi đứng nên rời khỏi thành phố này. Bởi vậy, khi vụ bom nổ xảy ra, bệnh viện đã trống rỗng, ngoại trừ một chi đội phòng vệ dân sự đang đồn trú trên tầng lầu thứ hai.

        Trong khi nghe tôi trình bày, Bs Horie đã nhiều lần gật đâu tỏ vẻ đồng ý. Bỗng, ông ngẩng nhìn tôi như tỏ ý muốn biết đã có gì xảy ra cho chính bản thân tôi hay không ?

        Rồi, ông hỏi :

        — Còn vết thương trên mặt ông ?

        — Tôi đang nằm nghỉ ở trong nhà khi bom nổ. Lúc đó, tôi đang mệt mỏi vì đêm trước tôi gác ở bệnh viện đến bốn giờ sáng. Bây giờ ông không thể  trông thấy ngôi nhà ấy của tôi đâu vì nó đã bị xụp đổ hoàn toàn rồi... Vậy mà khi bom nổ, tôi đã ở trong ấy đấy.... Không những tôi chỉ bị thương ở mặt mà khắp toàn thân nữa.

        Vừa nói, tôi vừa kéo quân áo để ông coi những vết thương khác của tôi và nói thêm ;

        — Vết thương ở bắp đùi này của tôi đã nặng nề hơn cả. Miếng thịt đã rời khỏi xương... còn các vết thương khác là do những miếng kính vụn và những mảng sơn đen gây nên. Sau đó, các mảnh vụn đó đã theo chất máu mủ mà trôi ra hết.

        Bs Horie lầm bầm :

        — Thật là kỳ dị ! Tuyệt đối kỳ dị !

        Rồi ông đưa mắt nhìn những bức tường loang lổ, những khuôn cửa sổ mất kính cũng như những chiếc giường sắt cong queo và đen xì vì bị lửa đốt.

        Ông có vẻ suy nghĩ một lúc rồi nói :

        — Chỉ còn một thứ có thể tồn tại trong tòa nhà nay : đó là những bức tường bằng xi măng cốt sắt. Được vậy, dân chúng mới có thể được bảo đảm hữu hiệu về an ninh được.

        Cuộc đàm thoại với Bs Horie đã gây cho tôi một niềm hoan hỉ vô biên. Đây là một người thông minh, và trầm tĩnh và một thính giả mau hiểu biết. Cuộc thăm viếng của ông đã giúp ích cho tôi rất nhiều.

        Buổi chiều tôi bắt đầu đi thăm các bệnh nhân. Trong hành lang, đi từ căn phòng của người gác cổng đến phòng chiếu điện tôi gặp một toán nữ y tá đang bận rộn xung quanh đứa con nhỏ của bà Chodo. Họ cho tôi biết nó sắp được gửi tới Viện Dục Anh tại Ugina (vùng ngoại ô Hiroshima, cách trung tâm địa chấn 4.000 thước). Đây là nơi mà đa số quân đội thường đổ bộ  trong những cuộc chiến đấu tại vùng Tây Nam Thái Bình Dương), bởi lẽ bà Fujii, mẹ nuôi của đứa bé, không đủ sữa cho nó bú. Ông Yamazaki buộc một cái thùng nhỏ bằng gỗ phía sau chiếc xe đạp để đặt nó vào mà đem đến Viện Dục Anh. Không thể tự chủ trước trạng huống đau lòng ấy, nước mắt tôi chảy đầm đìa như mưa. Hình ảnh đứa bé thơ ngây, mà cha mẹ đã phải chết trong những cơn đau đớn khôn tả, không ngửng ám ảnh tâm trí tôi. Song, tôi cũng được yên tâm vì biết nó sẽ được trưởng thành trong một nơi đầy những sự yêu thương săn sóc.

        Sau bữa cơm chiều, chúng tôi ngồi nán lại xung quanh bàn ăn và nói chuyện liên miên để giết thì giờ. Câu chuyện chính của chúng tôi chỉ xoay quanh vụ Thiên Hoàng đang bị lưu đày tại đảo Ryou-Kyou đã khiến dư luận không ngớt xôn xao. Rồi, các bạn dần dần cáo lỗi trở về phòng ngủ, để tôi ngồi lại một mình. Không còn ai để chuyện trò nữa, tôi cũng trở về. Nhưng, tôi không tài nào ngủ được bởi chiếc giường hãy còn ẩm vì nước mưa. Hơn nữa, tôi không rời bỏ được sự tưởng nhớ đến đứa con của bà Chodo. Hình ảnh của nó khiến tôi liên tưởng đến hàng ngàn đứa trẻ xấu số khác cũng đã bị trái bom nguyên tử khiến cho trở nên côi cút bơ vơ. Có một bé gái 8 tuổi nay chỉ còn nơi bệnh viện này là nơi trú ngụ vì thân nhân duy nhất là bà nó đã chết tại đây.

        Một bé trai 13 tuồi đã cùng đứa em gái 8 tuổi đến bệnh viện để tìm thân nhân. Chúng đã gặp mẹ và người anh cả của chúng rồi. Nhưng sau đó, hai người này cùng chết, bỏ chúng bơ vơ trên cõi thế gian này. Ông Misoguchi đã nhận nuôi anh em chúng. Những đứa trẻ dễ thương, thông minh và ngoan ngoãn này đã khiến toàn thề bệnh nhân tại đây đều đem lòng thương men ngay. Và chúng cũng giúp đỡ họ được nhiều việc vặt.

        Rồi, tôi lại nghĩ đến mẹ và đứa con trai của tôi. Tôi cảm thấy cô đơn và buồn rầu vô hạn.

        Mãi tới hơn một giờ khuya, tôi mới chợp mắt ngủ được.

        Sáng nay, bệnh viện có vẻ im lặng. Tôi nằm nán trên gường, lơ đãng nhìn qua khung cửa sổ và thả hồn vào những tiếng ru êm của những giọt mưa tí tách đều đều rơi xuống. .

        Tiếng gọi của bà Saeki đã kéo tôi ra khỏi trạng thái mơ màng ấy :

        — Thưa chủ nhân, có chuyện gì vậy ? Bữa điểm tâm đã sẵn sàng rồi mà ông chưa dậy ư ?

        Tôi ngồi lên ngáp dài và vươn vai rồi miễn cưỡng bước xuống khỏi giường mà theo bà qua phòng ăn. Tôi cố gắng ăn. Mặc dầu không muốn ăn chút nào cả. Tôi liền pha một tách « matcha » là món tôi ưa thích nhất... Cảm thấy tất cả những gì đã ăn vào hãy còn nằm nguyên trong bao tử nên tôi uống một liều thuốc tiêu rồi cất bước nặng nề trở lại phòng ngủ và buông mình xuống một chiếc ghế.

        Tôi bị nghẹt mũi và nặng đầu. Tuy nhiên, tôi vẫn không thể ngồi yên một chỗ nên quyết định qua thăm văn phòng. Tôi hết sức ngạc nhiên vì thấy nơi đây cũng hoàn toàn im lặng như bên bệnh viện. Tôi liền hỏi nguyên nhân thì mói biết hôm nay là ngày chủ nhật.

        Từ khi biến cố xảy ra đến nay, ngày giờ đã mất hết cả những sắc thái độc đáo của nó rồi ; ngày nọ móc nối ngày kia, không có gì là thay đổi cả. Và đây là lần thứ nhất, tôi được thấy một ngày chủ nhật đúng với cái ý nghĩa đặc biệt của nó.

        Ông Ushio, Chủ Sự Phòng Hành Chánh, đang ngồi một mình trong phòng ngủ. Gần một tháng nay, ông đã có vẻ tiều tụy với vẻ mặt hung tợn. Khung cảnh xung quanh ông cũng tiều tụy không kém. Trước ngày bom nổ, đây là một căn phòng lộng lẫy tươi vui và đầy không khí thân mật. Bây giờ, các bức tường rạn nứt và phủ đây mồ hóng chẳng khác chi cái bếp trong một căn nhà «ổ chuột». Cố gắng che dấu những tư tưởng đen tối sau chiếc mặt nạ vui tươi, tôi ngỏ lời chúc mừng ông Ushio bởi thấy tình trạng sức khỏe của ông đã có vẻ khả quan rồi. Tôi cũng tỏ ý vui mừng vì căn phòng này của ông đã không bị tàn phá như đa số những phòng khác.

        Ông nói:

        — Tôi là một trong những kẻ được ban đặc ân ấy... ít nhất, tôi cũng được hưởng một cái giường với nệm khô ráo. Được đặt theo mé tường đối diện với cửa sổ, nó không bao giờ bị ướt át bởi nước mưa tạt vào cả.... Tại sao bác sĩ không qua đây ở chung với tôi? Ông sẽ được dễ chịu hơn ở bên bệnh viện và đem đến cho tôi rất nhiều niềm vui vẻ nữa.

        Tôi cảm ơn ông và hứa sẽ chấp thuận đề nghị  của ông nếu trời vẫn cứ tiếp tục mưa như từ mấy hôm nay. Sau một hồi trò chuyện khá lâu, tôi trở về bệnh viện.

        Trên đường về, tôi gặp một bé trai đang cãi nhau với một bé gái mà nguyên nhân là em này đã làm rớt khẩu súng tự động của anh nó xuống vũng bùn.

        Bẻ trai tức giận gào lên:

        — Ngu ! Đồ ngu ! Mày phải lượm khẩu súng trả tao đi.

        Tôi can thiệp:

        — Các em không nên cãi nhau như vậy chứ.

        Bé trai ngước mắt nhìn tôi rồi gãi đâu và cất tiếng phân bua như để chứng minh cho thái độ hung hăng của mình :

        — Tại nó làm rơi khẩu súng của cháu mà.

        Rồi, nó biến vào sau góc tường và bé gái cũng lững thững theo sau. Một lúc, nó trở ra cúi lượm khẩu súng lên chĩa về phía em nó mà làm bộ nhắm bắn. Thấy em có vẻ sợ hãi, nó vẫn tiếp tục làm bộ nhắm bắn khiến con bé la hoảng lên và chạy trốn.

        Tôi gặp Bs Tamagawa đang đọc những bản ghi chú trong phòng ăn. Ngang nhìn tôi qua cặp mắt kính, ông nói:

        — Ngày mai đây sẽ là sinh nhật của tôi và cũng là ngày có cuộc thuyết trình của Bs Tsuzuki đấy, bạn ạ.

        Và không nói thêm một lời nào nữa, ông lại tiếp tục cắm cúi làm việc, coi như hai lời tuyên bố quan trọng vừa qua đủ khiến tôi hiểu rõ ý muốn của ông rồi. Không muốn quấy rầy ông, tôi chẳng biết làm gì hơn là quay vê phòng ngủ và thấy Bs Sasada cùng ông Shiota đang nói chuyện vui vẻ về vấn đề thời tiết. Ông Mizoguchi đã kiếm dùm Bs Sasada một chỗ trọ tại Seno nên ông này quyết định sẽ ra đi sau khi cơn mưa chấm dứt.

        Ông Shiota cũng đang chuẩn bị khởi hành khiến tôi cũng nôn nao muốn ra đi nốt. Nhưng, địa vị của tôi là ở nơi đây nên tôi đành nghĩ đến chuyện khác vậy.

        Sương mù dai dẳng mãi. Trời vẫn mưa hoài khiến cho ngôi bệnh viện như bị khâm liệm trong bầu không khí buồn rầu ảm đạm.

        Những trận mưa rào liên miên không ngớt đã làm cho tất cả mọi nơi đều trở nên ẩm ướt khó chịu. Chúng tôi bị buốt lạnh thấu xương. Những giọt nước mưa lấp lánh trên tường... Quần áo và giường nệm của chúng tôi xông lên hơi ẩm mốc. Tất cả đều tỏa ra một mùi hăng nồng khó thở.

        Hôm qua, các ông Imachi và Yamazaki đã cất được một phòng tắm dành riêng cho nhân viên của bệnh viện ngay kể bên nhà bếp. Căn phòng tắm này đã được cất bằng những hòn gạch vỡ, những mảnh kẽm vụn và một cái ống cũ bằng sắt nên trông không có vẻ hấp dẫn chút nào cả. Nhưng, nếu chúng tôi có thể gom góp được một số củi khô để nấu nước tắm thì cuộc sinh hoạt của chúng tôi sẽ được thêm một chút tiện nghi khiến tinh thăn chúng tôi được thêm phấn khỏi.
Ở ngoài phòng vệ sinh tại đám nhà đổ trở về, tôi đứng một lát dưới mái hiên và đưa mắt ngắm nhìn khoảnh đất tràn ngập nước mưa. Tôi bỗng trông thấy một con chó gầy còm trơ xương đang lê bước từ phía Văn Phòng Bộ Giao Thông ra tới hàng rào bệnh viện. Miệng nó ngậm một miếng gì và khi tới gần, tôi mới nhận ra đó là một miếng củ cải mà có lẽ nó vừa bới tìm được trong mệt đống rác gần nhà bếp. Tôi nghĩ đây là một cảnh đáng buồn khi thấy một con chó, vốn là giống ăn thịt, phải lạc loài kiếm sống bằng những loại rau có thừa thãi như vậy. Con chó ấy đã trụi gần hết lông mà tôi đoán chắc nó cũng bị đau đớn bởi chất phóng xạ nguyên tử.

        Mặc dầu chưa đến bữa điểm tâm, tôi cũng vào phòng ăn để quấy rầy bà già Saeki đang sửa soạn món ăn cho chúng tôi.

        Tôi nói ;

        — Baba-San ! Tất cả đồ đạc của bà đều bị đổ vỡ hay cháy hết rồi... Bà làm thế nào mà cắt thái được bằng con dao thổ tả này vậy ?

        Bà mỉm cười đáp

        — Nhưng, nó là con dao đồ tể đấy, bác sĩ ạ. Cái cán của nó đã bị cháy nên ông không nhận ra được. Song, dù sao thì nó cũng là một con dao đồ tể và tôi cam đoan rằng nó vẫn còn rất tốt.

        Tôi ngắm nghía chiếc lò than do bà tự tay chế tạo bằng một cái thùng tôn cũ với một lỗ 
khoét dưới đáy và xung quanh được đắp bằng đất thó. Rồi, tôi ngỏ lời thán phục bà với giọng thực tình kính cẩn :

        — Quả là bà đã biết cách vượt qua được mọi nỗi khó khăn trong hoàn cảnh này !

        Bà tỏ vẻ hài lòng và khiêm tốn đáp :

        — Ồ, thế ư ? Những đồ làm bếp thông thường này thì có gì là khó khăn đâu... Chỉ cần kiếm cho ra một cái thùng cũ, một chút đất thó rồi khoét một cái lỗ dưới đáy thùng và đắp đất xung quanh thùng là xong chứ gì. Khi nào ông cất nhà, tôi sẽ làm để tặng ông một cái lò giống thế này. Tôi cam đoan với ông rằng không bao giờ nó bị nứt vỡ và Yaeko-San sẽ rất hài lòng khi xử dụng nó.

        Sự vui tính và giọng yêu đời của bà Saeki đã có hiệu lực như một liều thuốc bổ. Người ta không thể buồn rầu đau khổ trước sự hiện diện của bà được.

        Vì chiều nay, Giáo Sư Tsuzuki sẽ thuyết trình về những chứng bệnh phát sinh bởi chất phóng xạ nguyên tử nên sau bữa điểm tâm, tôi đã chạy khắp mọi phòng và dành một phần lớn thì giờ để tham khảo các hồ sơ, chất vấn các người bệnh và đối chiếu lại những bản ghi chú của tôi hầu khỏi thiếu những tài liệu cần thiết, một khi được người ta yêu cầu tôi giải thích những lời thuyết trình của ông.

        Có mấy người bệnh mới được vào đây. Họ đều mắc chứng xuất huyết dưới da, nhưng không giống những người bệnh khác, họ đoan quyết là từ sau ngày bom nổ, họ vẫn khỏe mạnh như thường và chỉ có từ ba hay bốn hôm nay, họ mới cảm thấy khó chịu. Đa số trong bọn đã bắt đầu bị rụng tóc.

        Sau bữa cơm trưa, tôi hướng dẫn các vị bác sĩ và các sinh viên nội trú đi bộ đến thăm cảnh hoang tàn của nhà ngân hàng Geibi tại Yamaguchi là nơi mà Giáo Sư Tsuzuki sẽ mở cuộc thuyết trình.

        Từ đã lâu không rời khỏi bệnh viện nên hôm nay, tôi đã vô cùng xúc động khi trông thấy những căn lều mới rải rác mọc lên trên nền những ngôi nhà đổ nát. Một căn lều được dựng trên đống gạch ngói vụn tại nền nhà của hãng Kyobashi-Dori, gồm có bốn cái cột nhỏ bằng gỗ nối liền bởi những mảnh kim khí hợp lại thành một cái mái và bốn bức vách.

        Một lúc sau, chúng tôi đã đứng trước cảnh điêu tàn vì khói lửa của ngân hàng Geibi, ngó qua con đường xe điện đến Inari-Bashi. Cuộc thuyết trinh sẽ được diễn ra trong một căn phòng trên tầng lầu thứ nhì của ngân hàng này. Qua khung cửa sổ, người ta có thể phóng tầm mắt nhìn ra đến tận cuối vịnh Hiroshima. Trời hôm nay quang đãng nên người ta có thể nhìn thấy đảo Ninoshima rõ ràng như ở ngay trước mắt mình vậy. Ở phương Nam, là những khu xóm Ugina và Eba mà hôm nay tôi trông cũng như có vẻ gần hơn một cách khác thường.

        Một lần nữa, tôi lại xúc động vì cảm thấy Hiroshima nay như bé nhỏ hẳn lại với những nhà cửa và những lâu đài hoang tàn ảm đạm. Nó có vẻ như một làng ngư phủ hơn là một đô thị oai hùng nằm dài trên đôi bên bờ cái vịnh đã mang tên nó.

        Tôi ngạc nhiên khi thấy số người, đến dự thính quá thưa thớt. Có lẽ trời mưa đã ngăn trở rất nhiều người khiến họ không đến được. Nhưng còn một lý do nữa đã khiến số người dự thính này càng trở nên hiếm hoi: đó là bởi y sĩ đoàn của bệnh viện Hiroshima đã bị tiêu diệt bớt nhiều. Những người sống sót không đủ khiến căn phòng này đầy hơn được.

        Các bạn tôi đã lần lượt kéo đến từng toán hai hoặc ba người. Chúng tôi chúc mừng nhau hãy còn sống sót qua những cơn tai biến.

        Bs Kitajima vào cùng một lượt với Giáo Sư Tsuzuki. Họ được tháp tùng bởi Bs Miyaka, một số y sĩ chuyên môn về cơ thể bệnh lý học và một số y sĩ khác mà tôi không biết tên.

        Bs Matsao Tsuzuki là giáo sư chuyên khoa về giải phẫu tại Đại Học Viện Hoàng Gia Tokyo và đã từng tham gia chiến cuộc trong ngành Hải Quân với cấp bậc Đề Đốc. Khoảng năm 1925, khi còn là sinh viên tại Y Khoa Đại Học Đương Pennsylvania ông đã nghiên cứu về « tác dụng của phóng xạ tuyến đối với loài thỏ » và trình bày sự phát minh của mình trước cuộc Hội Nghị thứ 27 của American Roentgen Ray Society vào tháng 5 năm 1926.

        Sau vụ bom nổ thảm khốc tại đây, không chắc có nhà bác học nào đủ tài năng và tư cách hơn Bs Tsuzuki để luận giải vấn đề này.

        Sau mấy câu nhập đề ngắn ngủi. Bs Tsuzuki ung dung bước lên diễn đàn. Sự xuất hiện của ông đã khiến chúng tôi vô cùng cảm kích : mọt bóng người mảnh dẻ và thẳng thắn, vận bộ y phục may cắt rất khéo bằng vải kaki, ống chân quấn xà cạp bằng da, nổi bật lên bức tường đen xì vì khói lửa.

        Thật là một khung cảnh rất thích hợp cho một cuộc thuyết trình về hiểm họa của bom nguyên tử !

        Ông diễn tả bằng một giọng thật rõ ràng với những câu thật giản dị và khúc chiết gạt bò hết những danh từ văn chương hoa mỹ. Ông bắt đầu nói về sự tai hại của những đám hỏa hoạn, những vết phỏng do sức lửa nóng và những vết phỏng do phóng xạ tuyến gây nên. Trong phần kết thúc, ông bàn tới năng lực hấp thụ của chất phóng xạ.

        Khi Bs Tsuzuki dứt lời, đến phiên Bs Miyaka bước lên diễn đàn. Ông trình bày cho chúng tôi rõ về những khám phá của ông trong những cuộc giải phẫu thi hài những người đã tử nạn vì những chứng bệnh gây ra bởi chất phóng xạ. Những lời trình bày của ông đã rất phù hợp — gần như từng câu từng chữ — với sự quan sát của chúng tôi tại bệnh viện và tôi phải thú thật rằng: tôi đã cảm thấy hơi nhục nhã khi thấy Bs Miyaka đã là người thứ nhất thành công trong việc đem những điều quan sát ấy phát giác trước quần chúng.

        Tuy nhiên, khi nghe ông nhắc đến những nỗi khó khăn mà ông đã phải cố gắng vượt qua để có thể đi đến những kết luận hôm nay, tôi lại thấy có thể sẵn sàng để đến gần ông trong mọi hoạt động vì chính chúng tôi cũng đã vượt qua được những bước khó khăn ấy. Tôi đặc biệt lưu ý đến đoạn ông trình bày liên quan đến sự biến chất của các loại máu, phát sinh bởi phóng xạ nguyên tử, vì có nhiều hiện tượng khiến tôi còn đang thắc mắc.

        Kết cuộc, tôi rất hoan nghênh hai cuộc thuyết trình này và rất sung sướng vì thấy sự quan sát của chúng tôi được thêm tăng cường bởi những vị bác sĩ khác.

        Trên đường trở về bệnh viện, tôi tự nhủ cần phải cấp tốc làm việc tóm lược những sự khám phá của chúng tôi để một ngày gần đây, cũng sẽ đem trình bày trước công chúng.

        Bs Tamagawa xúc tiến thật mau chóng công việc nghiên cứu về bệnh lý và tôi quả quyết giúp ông với bất cứ phương pháp nào để làm nòng cốt cho cuộc khảo sát của ông.

        Khi trở về phòng riêng, tôi liền tập trung tất cả các bản ghi chú để xếp đặt lại cho có thứ tự. Nhưng, tôi càng cố gắng bao nhiêu thì lại càng thấy khó khăn bấy nhiêu nên tôi ngã lòng nản chí mà đành phải bỏ ngang công việc ấy. Những bản ghi chú của tôi đã quá lộn xộn và quá rời rạc chỉ có thể đắc đụng cho việc lập bản phân tích thống kê hơn là để nghiên cứu hầu đúc thành một bản tổng kết có giá trị.

        Sau bữa cơm tối, tôi kể lại với Bs Sasađa và ông Shiota những điều mà tôi đã được nghe trong buổi chiều.

        Bs Sasada nóng ruột với ý muốn rời khỏi bịnh viện nên lầm bầm nguyền rủa trận mưa dai dẳng đã cản trở cuộc ra đi của mình.

        Tôi chọc ghẹo ông :

        — Lần sau ra đi, bạn nên cẩn thận để khỏi rơi vào tay bọn quân cảnh đấy nhé !

        Tình trạng sức khỏe của vợ tôi hôm nay đã có vẻ khả quan rồi và tôi đã sung sướng khi bắt gặp nàng đang đùa rỡn với mấy người bệnh khác.

 

        Mưa liên miên không ngớt. Mây xám phủ đầy trời.

        Tôi mất gần trọn buổi sáng nay để xếp đặt những giấy tờ và cố gắng thâu thập những luận cứ cần thiết về thống kê hầu soạn thảo một bản phúc trình về những phát minh của tôi. Tôi tin chắc rằng những sự quan sát của chúng tôi sẽ có thể  lập thành một bản tổng kết hoàn toàn hơn tất cả bất cứ bản tồng kết nào.

        Các nhân viên điều tra từ khắp nơi đến chỉ cần tiếp xúc rất ít với chúng tôi mà cũng có thể đạt đến mức hiểu biết tường tận không khác chi những người đã sống ngay tại Hiroshima từ ngày mới xảy ra biến cố.

        Nhưng, dù sao thì tôi cũng vẫn chưa bắt đầu được việc soạn thảo ấy bởi lẽ càng nóng ruột muốn hoàn thành công việc sớm bao nhiêu thì tôi lại càng như xao lãng ngay với chính công việc ấy bấy nhiêu.

        Tôi đành ngồi uổng trà và hút thuốc vậy.

        Sau bữa ăn trưa, tôi trở về văn phòng, lại cắm cúi trên đống giấy tờ cho đến khi ông Hashimoto thình lình đến thăm. Từ ngày bom nổ, ông đã tình nguyện đến giúp việc chúng tôi. Chính ông là người đầu tiên đã săn sóc tôi khi người ta dắt tôi về bệnh viện và sau này, ông lại đã giúp Bs Katsubẻ khâu các vết thương của tôi nữa.

        Khi bom phát nổ, ông Hashimoto đang ngồi trong một toa xe điện vừa rời khỏi Itsukaichi (một làng nằm trên đường đi Miyajima, cách Hiroshima 7 cây số về phía Tây Nam) đi về phía Hiroshima. Khi bom nổ thì luồng điện trong thành phố bị cắt ngay nên ông phải đi bộ tới Koi rồi từ đó, ông lại đi theo đường xe lửa mà đến Hiroshima. Ông tới bệnh viện này đúng lúc toàn thể thành phố đã thành một biển lửa. Nhiệm vụ đầu tiên mà ông được giao phó là phụ lực với Bs Katsubé và một toán nữ y tá để dọn dẹp phòng giải phẫu. Nhiệm vụ thứ nhì của ông là đi gom góp tất cả củi về lo nấu nước để sát trùng các dụng cụ y khoa.

        Sau những câu chào hỏi xã giao, tôi thành khẩn nói với ông :

        — Tôi mang ơn ông rất nhiều. Nếu không có sự tận tâm giúp đỡ của ông thì đã có rất nhiều người trong bọn chúng tôi không còn được sống sót đến ngày nay.

        Ông nghe tôi nói với một thái độ hết sức khiêm tốn. Ông cũng nhận rằng trong khi ngộ nạn, không một ai dám tin tưởng rằng tôi thoát chết và nhờ sự tận tâm cứu chữa của các vị bác sĩ và các cô y tá nên tôi mới còn đến bây giờ..

        Tôi hỏi ông :

        — Xin ông cho tôi biết khi trái bom rơi xuống thì ông đã trông thấy những gì ? và ông có bị thương tích gì không ?

        Sau một hồi suy nghĩ, ông đáp :

        — Quả là một cuộc thực nghiệm thảm khốc !Chuyến xe điện vừa rơi khỏi trạm Itsukaichi và đi gần tới phòng Giải Phẫu của Bs Miyaka thì tôi chợt nghe một tiếng bùng nổ dữ dội. Cũng trong giây phút đó, xe điện đứng sững hẳn lại và tất cả mọi ngươi đầu lật đật nhảy xuống khỏi xe và chạy ve phía nhà ga. Cảm thấy cơn nguy biến đã xảy ra tại phía đó nên tôi liền theo đường cái mà chạy ngược chiều trở lại. Ngay lúc đó, tôi thấy một đám mây khổng lồ đột ngột nổi lên từ phía chân trời trên thành phố Hiroshima. Đám mây giống hình một cây nấm và hai bên lại có những đám mây nhỏ xòe ra trông chẳng khác chi một tấm bình phong mạ vàng. Chưa bao giờ tôi được trông thấy một khung cảnh, rực rỡ huy hoàng như vậy.

        — Ông đến Hiroshima từ bao giờ ?

        — Vào khoảng 10 giờ sáng hôm đó thì tôi đến Koi và xế trưa thì đến Yokogawa. Lúc đó thì tất cả đều đã hoàn toàn bị tiêu diệt bởi thần hỏa, ngoại trừ nhà ga Yokogawa. Rồi, những giọt mưa lớn bắt đầu rơi xuống và tôi nhớ rằng tôi đi về phía sau nhà ga, trú ẩn dưới mái hiên một căn nhà còn nguyên vẹn. Tôi gặp một bà già vừa đi lang thang mà luôn miệng kêu gào : « Kimi-San ! Kimi- San ! Tại sao con không trở về với mẹ?». Chắc bà có một người con gái làm việc trong toán công nhân hỏa xa tại đây.

        Khi tới cây cầu sắt tại Misasa, tôi thấy đã có vài cái đà ngang bằng gỗ bị cháy rồi. Và tại đó, tôi đã thấy người tử nạn thứ nhất nằm trước một cái chòi gác. Rồi từ đó trở đi, có rất nhiều người chết nằm chồng chất lên nhau trong những cái hầm chứa nước. Giữa những xác chết ấy, tôi thấy có một vài ngươi còn hấp hối đang cựa quậy một cách tuyệt vọng để kiếm chút khí trời... Thật là một cảnh xé lòng !

        Ông để tôi nghĩ đã... À, tôi nhớ lúc đó vào khoảng 4 giờ chiều thì tôi đi tới Văn Phòng Bộ Giao Thông. Lúc đó, đôi giày của tôi hoàn toàn bị cháy bởi chất nhựa sôi bỏng trên đường... Vậy mà về sau, khi ngươi ta phân phát những giày nhà binh, tôi hỏi xin một đôi thì đã bị từ chối đấy, ông ạ.

        Tôi nói đến đâu rồi nhỉ?... ừ phải ! Khi bom nổ — tôi không biết đích xác là một hay hai trái —  thì tôi thấy có hai cái dù không quân rơi xuống. Lúc đó có một toán từ 20 đến 30 người lính đứng kế bên tôi cũng trông thấy hai cái dù ấy. Nhưng, họ đã vỗ tay kịch liệt vì tưởng đó là một chiếc phi cơ B. 29 của địch đã bị hạ nên những phi công đã nhảy dù xuống để thoát thân.

        — Những người lính ấy cùng đi một chuyến xe điện với ông phải không ?

        Giơ tay phác họa một hình bán nguyệt, ông đáp :

        — Phải. Ôi chao, đám mây đẹp quá chừng ! Không bao giờ tôi có thể quên được, ông ạ. Đám mây không đỏ, cũng không vàng... vẻ đẹp của nó quyết không có bút nào tả xiết được.

        — Chu vi của nó bị cắt đứt từng quãng rõ rệt phải không ?

        — Đúng. Rõ rệt như một giới tuyến giữa nền trời xanh biếc và nó vậy.

        Sau một giây im lặng, ông Hashimoto nói tiếp:

        — Vào quãng 4 giờ chiều thì tôi đến bệnh viện. Bs Fujii đang ở trong phòng tiếp tân và cố gắng ngăn chặn làn sóng mỗi lúc một mạnh mẽ những nạn nhân từ phía ngoài đổ xô vào... Bs Koyama và Bs Fujii yêu cầu tôi ngồi thay thế họ tại văn phòng. Tôi ngồi đó một lúc, nhưng sau nhận thấy rằng có nhiều việc cấp bách phải làm hơn là ngồi ghi tên và địa chỉ của các nạn nhân. Bởi vậy tôi liền đứng lên đi ra phụ lực với các y sĩ... Thoạt tiên, tôi được giao cho phụ trách việc bôi «teinture d‘iode » lên các vết thương, nhưng kết quả là làm cho các nạn nhân la lèn oai oái : « Itai ! Itai !» (Đau quá! Đau quá !). Đó là cuộc thất bại thứ nhất của tôi.

        Tôi đi lấy «mercurochrome » để bôi lên những vết thương cho một thiếu nữ, vận một bộ quần áo choàng, đang ngồi gần nơi cửa vào. Tôi ngạc nhiên khi nhận ra nàng là ngươi quen. Nàng bị thương nơi mông đít nên rất khó cho việc băng bó bởi mỗi khi nàng đứng lên thì những vòng băng lại tụt xuống đùi khiến tôi rất bực mình. Rút cuộc, không biết làm cách nào, tôi đành phải kéo quần nàng xuống, bôi thuốc đầy hai bên mông rồi kéo quần lên như cũ và đặt băng lên trên mà cuốn lại.

        Tôi không thế nhịn cười được khi nghe câu chuyện rủi ro ngộ nghĩnh ấy và ông Hashimoto cũng cất tiếng cười theo.

        Rồi, ông kề tiếp :

        — Thưa bác sĩ ! Có lẽ ông không tin những lời tôi nói, song tôi không phải là ngươi duy nhất bị điên đầu về những vụ ấy... Tất ông cũng biết rằng ông Ishimaru, Trưởng phòng Kế Toán, đã quyết định đảm nhiệm chức vụ điều khiển Văn Phòng bệnh viện ông ta thi hành rất nghiêm chỉnh nhiệm vụ mới ấy.

        Có một lần, người ta chở một người đàn ông, nằm dài trên cáng, đến bệnh viện. Đó là ông Okui, nhân viên văn phòng, bị đứt động mạch nơi cổ. Vừa bước qua ngưỡng cửa bệnh viện thì ông ta chết ngay. Đến nửa đêm, thân nhân ông Okui đến xin lãnh thi hài về, nhưng bị ông Ishimaru từ chối. Ông viện dẫn lý do không một thi hài nào được phép đem ra khỏi bịnh viện trước khi được giải phẫu để khám nghiệm. Tôi không hiểu nguyên nhân nào đã khiến ông Ishimaru nẩy ra ý kiến ấy. Ai cũng bảo rằng ông vô lý, nhưng ông vẫn không chịu nhượng bộ.

        Thân nhân ông Okui tức giận và dọa sẽ làm rùm beng lên nếu thi hài không được tức khắc trả lại cho họ Tình thế của ông Ishimaru lúc đó thật là nan giải và ông khó lòng tự bào chữa được. Dù ông có muốn quyết định giải phẫu tử thi ông Okui thì cũng không còn một ngươi nào để thi hành được.

        Trước trạng huống khó khăn ấy, tôi liền nghĩ ra một kế nên vào ngay văn phòng và thốt ra một câu nói dối hiển nhiên rằng ông Okui chưa thực sự trút linh hồn. Vậy thân nhân của ông muốn đem ông về trước khi ông tắt thở. Nhờ vậy, ông Ishimaru đã tán thành đề nghị của tôi mà không hề bị mất mặt chút nào nên ông liền ký giấy chấp thuận lời thỉnh cầu của họ ngay.

        Õng Ishimaru, tôi và chừng một chục ngươi nữa đã đứng xếp thành hàng rào hai bên lối đi để kính cẩn cúi chào vĩnh biệt khi thi hài ngươi xấu số được di chuyển ra khỏi bệnh viện.

        Chưa có một ngươi nào trong chúng tôi từng gặp trường hợp rắc rối với một xác chết như vậy. Tuy nhiên, không -phải ông Ishimaru đã hoàn toàn sai lầm trong vụ đáng tiếc này. Sự thật thì một thủ tục, từ lâu rồi, đã quy định rằng : không một xác chết nào được mang ra khỏi bệnh viện nếu chưa lập xong đầy đủ một số giấy tờ cần thiết. Song, những giấy tờ ấy đâu ?... Và ai có thể làm chứng rằng những gịấy tư ấy đã được hoàn thành đúng theo thủ tục?.... Người ta cho chúng tôi biết rằng đã có rất nhiều người vấp phải những khó khăn tương tự khi muốn xin lãnh xác thân nhân vừa gục xuống tại nơi biến cố xảy để đem về mai táng... Đã có hàng trăm người đau khổ vì tuyệt vọng bởi lẽ ngươi ta cấm hoả thiêu thân nhân họ, không hiểu do thủ tục hành chánh xuẩn ngốc nào...

        Chỉ trong vài ngày, những xác chết đã chồng chất đay đường khiến ngươi ta không thể nào nhận được xác của ai nữa, vì xác đã biến thề một cách rất mau chóng và không khí đã bắt đầu bốc lên mùi tanh hôi khó chịu. Trong những ngày đó, nếu ông đi về bất cứ ngả nào thì ông cũng đều thấy những xác chết nằm dài trên mặt đất..., không có một chỗ nào mà không có xác chết cả. Những xác ấy đã trương nứt ra và xám ngoét với những giòng nước bọt gớm ghiếc chảy ra khỏi miệng và lỗ mũi.

        Khi ông Hashimoto đi khỏi, tôi ngồi nhớ lại tấm bình phong mạ vàng trên nền trời xanh biếc mà ông vừa phác họa. Trong khi ông đang say sưa ngắm cảnh rực rỡ đó trên bầu trời man mác bao la thì chúng tôi đang đi lang thang như những kè đui mù qua nơi thành phố tối tăm đầy bi thảm này.

        Vụ bom nguyên tử nổ đã được diễn tả trái ngược hẳn nhau bởi các nhân chứng đã ở những địa điểm khác nhau : người thì ở trong thành phố và người thì ở vùng ngoại ô... Đối với sự quan sát  của những người ở trong thành phố thì khung cảnh đã đen tối như bức tranh vẽ bằng mực Tàu và họ chỉ thấy một ánh chớp ngắn ngủi chói lòa.... Còn đối với những người ở ngoại ô thì họ lại nhận thấy đó là một khung cảnh rực rỡ như một tấm bình phong mạ vàng và họ đã nghe một tiếng nổ chát chúa như tiếng sấm vang... Rồi, họ lại còn được trông thấy cả hai cái dù của không quân địch nữa. Vậy thì khung cảnh lúc đó tại Hiroshima và tại Itsukaíchi đã cách biệt nhau biết là chừng nào ?

        Ông Hashimoto đã có một biệt tài quan sát phi thường. Có rất nhiều người diễn tả đám mây khổng lồ đã nở dãn ra một cách kinh khủng và nổi lên như một cây nấm và phía sau xòe ra ,như một tấm mạng màu đen rộng lớn rồi sau cùng phủ kín tất cả.

        Nhưng, trước khi nói chuyện với ông Hashimoto, tôi chưa phân biệt bầu trời xung quanh đám mây đó đã giống cái gì. Có vài người xác nhận với tôi rằng bầu trời lúc đó rất sán lạn huy hoàng ở những nơi như Fuchu (về phía Đông Hiroshima, cách trung tâm địa chấn 3.000 thước) và Furuichi (cách khoảng 5.000 thước về phía Bắc Hiroshima).

        Thế là đúng trong giây phút đám mây khổng lồ xuất hiện với những màu sắc luôn luôn biến đổi rồi kết thành ngũ sắc, thành phố Hiroshima đã bị xóa tên trên bản đồ thế giới !

        Thế là đúng trong giây phút đó, thành phố Hiroshima — với những công của xúc tích trong bao nhiêu năm cần cù nhẫn nại — đã bị tiêu diệt với hàng ngàn công dân, dưới một bầu trời rực rỡ huy hoàng và xanh ngắt bất di bất dịch !

        Cũng trong giây phút đó, hoàn cầu bước vào kỷ nguyên nguyên tử rồi !

 

        Hôm nay là ngày thứ 210 trong một năm, báo hiệu bắt đâu mùa giông bão. Không có việc gì rắc rối đáng tiếc xảy ra. Có lẽ nhờ trời mưa nên không có cơn giông, tuy nhiên cũng có những đám mây u ám trôi qua nền trời và gió nổi lên khá mạnh khiến nhà cửa đều rung động cả.

        Một tiếng động khác thường kéo tôi ra khỏi giấc ngủ say sưa ; tôi đã mơ thấy bị một cái gì, không thể nhận rõ được, đang đuổi bắt trong đêm. Nhưng sáng ra, tôi đã thức dậy với đâu óc trống rỗng và không thể nhớ lại những gì đã xảy ra trong giấc mơ ấy cả.

        Tôi dùng điểm tâm và uống một tách « matcha» .

        Nghe tin đã có báo tới, tôi liền qua văn phòng Bộ Giao Thông để xem họ đã nói gì về cuộc đầu hàng. Nhưng, tôi đã thất vọng vì chẳng thấy báo chí nào cả và ông Ushio chỉ có thể cung cấp cho tôi một nguồn tin là cuộc đầu hàng vô điều kiện đã được chấp thuận bởi Bộ ngoại giao và Tổng tham mưu. Tôi cũng hay tin một bản phúc trình về hoạt động của chúng tôi kể từ ngày bom nổ tới nay cũng đã được gửi về Bộ Giao Thông rồi. Tin này khiến tôi hoan hỉ bởi hi vọng các cộng sự viên của tôi sẽ được Bộ ban khen vì đó là phần thưởng xứng đáng duy nhất mà tôi có quyền ước mong cho họ.

        Tôi trở về phòng và làm việc suốt buổi sáng nay. Khi ông Matsumoto, phóng viên của báo Sangyo Keizai (một tờ báo chuyên về kỹ nghệ và tài chánh) vào nói chuyện, tôi báo cho ông biết rằng trong hai hoặc ba ngày nữa, chúng tôi sẽ có thể  cung cấp cho ông những tin tức quan trọng. Chiều hôm nay, tôi xếp đặt những bản ghi chú của tôi thành từng loại mà Bs Tsuzuki đã đề cập  đến trong buổi thuyết trình hôm qua:

        — Những vết thương do hỏa hoạn gây ra !

        — Những vết phỏng do làn chớp trong vụ bom nổ gây ra ;

        — Những chứng bệnh do chất phóng xạ nguyên tử gây ra.

        Tôi vẫn bị ám ảnh bởi sự thiếu sót những chi tiết liên quan đến những bệnh nhân đâu tiên của chúng tôi. Nhưng, tôi không thể chất vấn họ về những trường hợp có vẻ khác thường của họ bởi lẽ họ đã chết cả rồi. Chúng tôi có chừng 200 hồ sơ căn cứ vào những trường hợp sau này và tôi có thể dùng để đối chiếu những điểm ghi trong đó liên quan tới những triệu chứng, dấu hiệu và những cuộc thử máu. Tôi cũng cố gắng thiết lập mối quan hệ giữa những yếu tố khác nhau với sự cách khoảng nơi trung tâm địa chấn và các nạn nhân. Những lời trình bày của các Bs Tsuzuki và Miyaka đã phát giác nhiều điều hữu ích bởi cuộc tàn phá ngôi thư viện của chúng tôi và sự hoàn toàn mất hết liên lạc với thế giới bên ngoài đã khiến chúng tôi bị thiếu rất nhiều chi tiết về kỹ thuật và khoa học cần thiết cho cuộc định giá những sự phát minh của chúng tôi.

        Tôi làm việc suốt buổi chiều nay, lập những đồ biểu và những bản toán trên những tấm bìa lớn và dày do Văn Phòng Bộ Giao Thông cung cấp. Suốt thời gian làm việc, tôi chỉ ngừng có một lát để từ biệt Bs Sasada và làm một bản đổi chiếu nhỏ.

        Trước khi trời tối, tôi đã phải trả một giá thật đắt về tội hút thuốc quá nhiều. Cuống họng tôi khô rát và bao tử bị đau như cào. Nhờ xúc miệng và uống chút thuốc tiêu nên cuống họng tôi đỡ rát và dạ dày tôi bớt co rút.... Và tôi đã ngủ được dễ dàng.

        Khi tôi thức dậy thì mặt trời đã chiếu rọi ánh sáng chan hòa. Từ mấy tuần nay, đây là lần thứ nhất, chúng tôi lại được ngắm cảnh bình minh rực rỡ thế này. Tất cả mọi thứ vật dụng ẩm ướt đều được đem ra ngoài vườn để phơi nắng.

        Ông Shiota muốn lợi dụng buổi đẹp trời này để từ giã chúng tôi. Sự ra đi của Bs Sasada ngày hôm qua và ý muốn chia tay của ông Shioto khiến tôi buồn rầu vô hạn. Tuy nhiên, tôi cũng biết rằng ở nơi khác, họ sẽ dễ chịu hơn tại nơi bệnh viện này. Chiều hôm nay, ông Shiota ra đi cùng một lượt với cô Miazaki và bà vợ trung thành của ông. Sự vắng mặt của ba người này đã gây nên một trống trải không bao giờ có thể che lấp được trong cảnh sống chung nhỏ bé này của chúng tôi. Họ vừa ra đi được một lát thì bệnh viện nhận được một món quà bất ngờ : đó là món đường của quân đội được chia ra làm nhiều bao và mỗi bao nặng từ 100 đến 150 ki lô. Tặng phẩm này là cả một lợi ích thực sự vì chúng tôi đã hoàn toàn thiếu chất ngọt bổ dưỡng này tử lâu. Chúng tôi tiếc rằng Bs Sasada vả ông Shiota không còn ở đây để cùng chia sẻ món quý báu này với chúng tôi.

        Tới xế chiều, tôi bắt đầu duyệt lại những hồ sơ. Tôi phác những vòng tròn, trên một tấm bản đồ thành phố, với những vòng bán kính 500, 3.000 và 1.500 thước, lấy sở Bưu Điện Trung Ương Hiroshima làm trung điểm căn cứ vào nơi trung tâm địa chấn. Tôi cũng hạn định vị trí đích xác của mỗi bệnh nhân mà tôi đã có hồ sơ trong tay. Cuộc đánh dấu mục tiêu này đã trở nên quá khó khăn hơn tôi đã tưởng, bởi những tài liệu do chúng tôi thâu thập được đã quá giản lược và tấm bản đồ không được vẽ rõ ràng khiến có nhiều địa điểm đã trở nên khó nhận xét. Trong khi làm việc, tâm trí tôi đã bị phân tán bởi nhiều ý nghĩ phức tạp khiến tôi không thể nào tập trung tư tưởng được, Tôi chán nản vô cùng nên đành bỏ ngang công việc và uống một liều thuốc ngủ rồi nằm xuống.

        Hôm nay, vợ tôi đã khá mạnh, Tình trạng của cô Yama và bà Susukida cũng có vẻ khả quan.

        Trong giấc ngủ, chỉ còn một điều khiến tôi phải bận tâm nghĩ ngợi là sự vắng mặt của Bs Sasada và ông Shiota.

        Sáng nay, tôi thức dậy và nghe trong mình khoan khoái. Giấc ngủ say sưa không mộng mị đêm qua đã giúp cho đầu óc tôi được minh mẫn khác thường. Đây là lần thứ nhất, từ ngày bom nổ, tôi cảm thấy tinh thần sảng khoái và trước bữa điểm tâm, tôi đã phân tích được mười trường hợp. Sau đó, tôi lại phân tích thêm được hai chục trường hợp nữa cho tới khi có khách đến thăm. Sự xâm nhập không phải lúc của bọn khách này đã khiến tôi bực minh và nóng ruột thăm mong họ sớm ra khỏi nơi đây để tôi có thể tiếp tục làm việc. Đến gần trưa thì tôi đã duyệt lại được một nửa những hồ sơ của các bệnh nhân. Sau bữa ăn trưa, tôi lại hăng hái bắt tay ngay vào công việc. Khi duyệt lại phương pháp hạn định những khoảng cách xa để thay thế cho những công thức như sau : tối thiểu là 500 thước và tối đa là từ 1.000 đến 1.500 thước, tôi đã nhận định được bằng một cách dễ dàng vị trí của các bệnh nhân trong khi bom nổ,

        Khi người ta gọi tôi đi dùng bữa tối thì tôi đã phân tích được 170 trường hợp,

        Bản báo cáo những chi tiết của sự suy giảm bạch huyết cầu đã tương đương với sự suy giảm của khoảng xa cách giữa nạn nhân với trung tâm địa chấn. Tôi bắt đầu thiết lập ngay mối quan hệ mật thiết ấy vì đây là một việc dễ làm hơn, Sau đó, tôi so sánh những triệu chứng của các thử bệnh tật với mức độ xa cách và chia các trường hợp đó ra làm hai loại : những trường hợp nghiêm trọng và những trường hợp nhẹ.

        Tôi lợi dụng thời tiết mát mẻ và bầu không khí tĩnh mịch ban đêm để làm việc cho tới 3 giờ sáng. Rồi tôi lại uống một liều thuốc ngủ trước khi lên giường nằm.


        Sáng nay, tôi đậy từ 8 giờ với một tinh thần nhẹ nhàng sảng khoái và sẵn sàng bắt tay ngay vào việc.

        Trong ngày hôm nay, tôi nhận được một bó báo; tờ nào cũng có bài nói đến những chứng bệnh nguyên tử. Có một bài do Bs Tsuzuki ký tên. Tôi bị dằng co giữa hai ý muốn là đọc bài báo đó và tiếp tục làm việc. Rút cuộc, tôi xếp những tờ báo đó qua một bên để sẽ đọc sau.

        Xong bữa ăn trưa, tôi định tóm tắt những sự quan sát của tôi thành một bản công thức gọn gàng, nhưng lại nhận thấy rằng việc thâu thập tài liệu ấy cũng khó khăn vô hạn. Tôi đã thử làm, nhưng không thể thành công được.

        Trời đã tối mà tôi vẫn còn làm việc. Khi tôi đặt bút xuống thì đã quá nửa đêm.

        Tôi biết rằng đêm nay tôi có thể ngủ môt giấc ngon lành. Tuy nhiên, vì tinh thần bị căng thẳng nên tôi cũng vẫn phải uống một liều thuốc an thần.


        Tôi dậy từ 8 giờ sáng và đọc lại bản nghiên cứu cho đến giờ điểm tâm.

        Chiều hôm qua, trong lúc say sưa với việc soạn thảo bản công thức, tôi thấy công việc ấy của tôi đã khá hoàn hảo. Nhưng nay thì tôi lại nhận thấy nó lờ mờ vô nghĩa và chẳng có ích lợi gì cả. Tôi đã nhảy vọt lên cao như một chiếc hỏa tiễn và lại rơi xuống như một chiếc xà ngang trong căn nhà đổ vậy. Thực là đúng với câu ngạn ngữ «đầu rồng, đuôi rắn». Bất mãn vì công việc không được hoàn toàn, tôi đã cố gắng sửa chữa, nhưng tác phẩm ấy của tôi vẫn đáng ghét biết là chừng nào.

        Sau bữa ăn trưa, ký giả Matsumoto đến lấy bài tường thuật của tôi, song tôi yêu cầu ông hoãn lại một ngày để tôi có thì giờ gọt dũa lại cho cẩn thận. Ông mỉm cười tỏ ý muốn được xem ngay nên tôi đành đưa ra. Khi đọc xong, ông lên tiếng trấn an tôi :

        — Nhưng, thưa bác sĩ ! Bài này hay quá ! Tôi xin cho đăng ngay và xin đem lại để ông coi khi báo được phát hành.

        Trước khi từ biệt, ông đã chụp một tấm hình của tôi với tập bản thảo cầm nơi tay.

        Trong bài nhan đề : «Trái bom nguyên tử với những chứng bệnh phát sinh bởi chất phóng xạ tuyến của nó », tôi tường thuật vắn tắt và rõ ràng tất cả những gì đã xảy ra tại Hiroshima kể từ giây phút trái bom nguyên tử rơi xuống cho tới ngày nay. Toi đã tường thuật cặn kẽ và những chứng bệnh hiểm nghèo là những hậu quả tàn khốc do trái bom ấy đã gây nên. Tôi đặc biệt đề cập tới sự giảm thiểu của những bạch huyết cầu và hồng huyết cầu là nguyên nhân phát sinh ra chứng bệnh xuất huyết dưới da sẽ giết hại biết baq nhiêu sinh mạng tại đây. Đoạn, tôi nhắc tới buổi thuyết trình của Bs Tsuzuki và Bs Miyaka. Sau hết, tôi không quên nhắc đến sự thiếu thốn cả thuốc men lẫn những y sĩ hiện đang rất cần thiết cho công cuộc điều trị các nạn nhân đang lưu trú tại bệnh viện này.

        Tôi hi vọng rằng ông Matsumoto sẽ sửa chữa cẩn thận giùm tôi bằng cách «cắt bớt những chân của con rồng đi» mà đừng làm sai lạc ý nghĩa trong tác phẩm đó của tôi. Tôi hơi hối hận... Tại sao tôi không cố nài ông hoãn lại một ngày với mục đích tự tay tôi sửa chữa lấy bài đó ? Bây giờ thì đã quá muộn rồi... Tôi chỉ còn biết tự hỏi bao giờ thì bài đó sẽ được ra mắt độc giả ? Và phản ứng của họ sẽ ra sao? 

       

        Trời nhiều mây với những trận mưa rào đổ xuống từng cơn.

        Đêm qua, tôi ngủ rất ngon lành bởi lẽ tình trạng căng thẳng của tinh thần trong lúc viết bài báo nay đã tan biến hết rồi.

        Buổi sáng trôi qua thật êm đềm. Tôi ngồi trong phòng uống trà và nói chuyện vui đùa với bà già Saeki.

        Buổi chiều, tôi đi thăm các phòng bệnh nhưng chẳng có việc gì để làm vì tất cả các người bệnh, ngoại trừ những nhân viên văn phòng và thân nhân của họ, nay đều thuộc quyên kiểm soát của Bs Nagayama và Bs Itaoka rồi. Tôi gặp cô Futakami, một người y tá của họ, đang ngồi trên tấm ghế dài kế bên căn phòng của người gác cổng. Cặp mắt nàng đăm chiêu nhìn thẳng về phía trước. Đây là một thiếu nữ trong sạch, trầm tĩnh và chuyên cần, đang làm việc tại phòng Nha Khoa. Từ buổi sáng ngày bom nổ, nàng đã phải làm việc suốt ngày đêm nên có vẻ mệt mỏi và gầy yếu hẳn đi. Khi nhận thấy tôi đang nhìn, nàng liền đỏ mặt và đứng dậy lảng đi.

        Tất cả những y tá tại đây đều đã đóng góp rất nhiều công khó nhọc vào guồng máy sinh hoạt của bệnh viện bằng cách âm thầm làm việc trong bóng tối. Không thể khiến sự cố gắng và nhẫn nại ấy của họ bị bỏ quên, tôi liền đi kiếm ông Sera, Trưởng Phòng Hành Chánh, để yêu cầu ông đề nghị thăng thưởng cho họ. Ông Sera sốt sắng tán thành ý kiến đó của tôi và tôi rất vui mừng khi được biết ông đã ghi chép rất tường tận hết thảy những công lao và giờ giấc làm việc của từng cô y tá để thảo bản phúc trình mà ông sẽ đệ lên Văn Phòng Bộ Giao Thông với đề nghị thăng thưởng xứng đáng cho họ.

        Lên đến từng lầu thứ nhất, tôi gặp ông Oyokota — cố vấn trong Hội đồng thành phố Hiroshima — vừa đến thăm một người bạn. Lần trước, cách đây một tháng, tôi đã gặp ông với rất nhiều thương tích nơi chân và có vẻ rất ốm yếu. Nhưng ngày nay, ông đã bình phục rồi. Ông thuật cha tôi rõ về tình hình trong thành phố và tôi cũng kể cho ông nghe tất cả mọi việc đã xảy ra trong bệnh viện này.

        Tôi giải thích cho ông rõ thêm:

        — Sự sinh hoạt ban ngày và ban đêm tại đây đã khác hẳn nhau. Ban ngày, chúng tôi chỉ có phận sự săn sóc, các bệnh nhân mà thôi. Nhưng đêm đến, thân nhân của họ làm việc ở bên ngoài đều kéo nhau về đây để ngủ và họ đã biến tòa nhà này thành một dạ lữ viện. Tôi vẫn biết rằng : hiện thời, họ đã mất hết nhà cửa, song tình trạng này không thể tiếp tục kéo dài mãi được.... Nếu tôi xin được vài cái lều của quân đội thì tôi sẽ dựng lên ngay trên khu đất của những trại lính đã bị hỏa thiêu. Như vậy, các người tỵ nạn sẽ có nơi cư trú rất tốt mà chúng tôi cũng sẽ khỏi bị bắt buộc phải cho họ lưu trú tại đây và nuôi họ ăn uống nữa... Bạn nghĩ sao về vấn đề này?

        Ông Oyokota hất đâu lên rồi đáp :

        — Thưa bác sĩ, tôi nghĩ rằng đó là một ý kiến rất hay. Vậy tôi sẽ đến Văn Phòng tòa Đô Sảnh để hỏi xem họ có thể làm được việc gì hữu ích cho chúng ta hay không ?

        Khi trở về phòng ăn, tôi thấy có chừng mười lăm bức thư nằm trên bàn, mà trong số đó có đến sáu bảy bức gửi riêng cho tôi. Những thư đó do các bạn tôi từ Okayama gửi đến tỏ ý vui mừng khi hay tin tôi sống sót và vẫn khoẻ mạnh. Ngoài ra, tôi rất sung sướng khi được biết rằng bài tường thuật của tôi đã được đăng lên báo và được rất nhiều người hoan nghênh tại Okayama cũng như tại các nơi xa hơn nữa.

        Với vẻ xúc động, bà già Saeki náo nức hỏi tôi:

        — Bác sĩ đã đọc thư chưa ?... Hôm nay, có cả đống thư mà phần nhiều là thư gửi cho ông đấy... Và ông có biết chuyện gì nữa không ?... Bắt đầu từ tối nay, chúng ta sẽ có ánh sáng đèn điện !

        Đoạn, bà nắm tay áo tôi kéo ra tận ngoài hành lang và giơ tay lên trỏ rồi nói tiếp :

        — Ông có trông thấy cái bóng đèn kia không? Bắt đầu từ buổi tối nay, chúng ta sẽ thấy ngôi bệnh viện này sáng sủa hẳn lên !

        Thật là may mắn quá nhiều trong một ngày ! Nào là tin thư của các bạn bè thân mến.... nào là ánh sáng đèn điện mà chúng tôi đã tha thiết ước mong từ bao nhiêu ngày nay ! Những bức thư đến rất đúng lúc bởi sự vắng mặt của Bs Sasada và ông Shiota đang khiến tôi vô cùng buồn nản.

        Trời vừa mới tối mà người ta đã bật ngay đèn ngoài hành lang lên. Mặc dầu chiếc bóng đèn hơi nhỏ, nhưng tất cả dãy hành lang đều tràn ngập ánh sáng tuy rất yếu ớt. Chưa bao giờ tôi thấy ánh sáng có lơi ích lớn lao như vậy. Tức thì chúng tôi vội đi lùng kiếm thêm bóng đèn để cung cấp cho toàn thể bệnh viện.

        Bởi ông Mizoguchi mắc đi Sano và Bs Tamagawa cũng đi vắng nên trong phòng ăn chỉ có bà già Saeki và tôi ngồi nói chuyện phiếm rất lâu, không ngoài vấn đề ánh sáng kỳ diệu của những ngọn đèn điện.

        Sáng sớm hôm nay, ông Shiota trở lại thăm chúng tôi và tôi hỏi thăm tình trạng gia đình của ông.

        Ông ta ngậm ngùi đáp :

        — Nhà tôi bị hoàn toàn tiêu diệt rồi, bạn ơi ! Một số người trong toán 250 binh sĩ từ Tokyo đến để dọn dẹp thành phố đã vào trú ngự tại nhà tôi. Trong vòng một tuần lễ lưu trú tại đó, họ đã hoàn thành cuộc tàn phá của trái bom nguyên tử nghĩa là họ đã dùng đủ mọi cách phá hoại nhà tôi. Họ đã liệng ra đường tất cả mọi thứ trước mắt họ : từ những mảnh trần nhà, những món đồ gỗ đến những hòn ngói đang nằm yên trên mái..., tất cả mọi thự đều đã bay đi khiến ngôi nhà của tôi hoàn toàn trống rỗng... Người ta có thể  nhìn qua những chiếc xà nhà để thấy cả trời và khi mưa thì nước đã tuôn như thác qua những lỗ thủng trên mái... Những nệm và chiếu đều bị họ làm rách nát hết.

        Rồi, ông hạ thấp giọng :

        — Và họ đã phá tan nát cả tấm hoành phi quý báu mà bạn đã gửi tôi rồi! Thật là một khung cảnh não lòng, bạn ạ.

        Tôi xúc động đến cực điểm khi nghe tin sét đánh ấy. Tấm hoành phi nói trên của tôi là cả một tác phẩm mỹ thuật rất hiếm có do đại văn hào Kaioku viết nên với một lối bút thiếp rất tài tình trên một loại vải đặc biệt dệt thành những ô vuông đẹp đẽ. Đây là một vật gia bảo do tổ tiên tôi đã truyền lại từ đời cha đến đời con từ bao nhiêu thế hệ rồi. Trên tấm hoành phi ấy đã được ghi những lời giáo huấn với ý nghĩa : «Nên sống thanh cao đạm bạc — Nên biết tôn trọng đức tính giản dị khiêm nhường — Phải sống cho ra con người đầy trí dũng và noi theo bước của các đấng tiền nhân». Từ thuở còn ấu trĩ, tôi đã từng được song thân tôi đọc đi đọc lại cho nghe những lời giáo huấn như khuôn vàng thước ngọc ấy. Và mỗi khi tôi phạm điều gì lầm lỗi thi những lời đó lại như văng vẳng bên tai tôi... Rồi khi lớn lên, tôi lại thích thú mỗi lần say sưa ngắm nghía tấm hoành phi quý giá đó. Mỗi chữ trong tấm hoành phi lại nhắc cho tôi nhớ đến những lời giáo huấn của tổ tiên tôi. Cho đến ngày nay, khi viết thiên nhật ký này, tôi vẫn như có thể nhìn thấy rõ ràng từng chữ trên tấm hoành phi ngay trước mắt... Vậy mà bây giờ, vật gia bảo quý báu thiêng liêng ấy của tôi đã bị phá hủy mất

        Tôi và không bao giờ tôi có thể trông thấy lại nữa... Thật là một sự mất mát quá chua cay !

        Tôi còn một tấm hoành phi thứ hai nữa cũng rất quý báu. Đây tác phẩm của đại văn hào Bokudo Inukai mà tôi đã gửi nơi một người bạn khác là ông Ieshima, ở gần nhà ông Shiota, và tôi tự hỏi không biết nó có bị phá hủy như tấm kia hay không ?

        Tôi chợt nhận thấy cái giá trị vô biên của những bảo vật đó. Khi còn vững lòng tin tưởng ở cuộc chiến thắng vẻ vang của xứ sở, những ý nghĩ của tôi đều được dành riêng cho Thiên Hoàng vì ngoài Ngài ra, không còn gì là quý giá đối với tôi nữa. Tôi đã cảm thấy như vậy từ khi ngôi nhà của tôi tại Okayama bị tàn phá từ đầu tháng 7. Lúc đó, tôi đã di chuyền tất cả mọi vật kỷ niệm của gia đình đến một nơi khác an toàn hơn, bởi tôi đã nghĩ rằng Okayama kín đáo hơn cả Hiroshima mà còn không được bảo đảm như vậy nên tôi phải phân tán mà đem đi gửi rất nhiều nơi. Nhà cửa tôi đã tiêu tan hết, ngay đến cả ban thờ gia tiên của tôi cũng không còn..., nhưng tôi đã không cảm thấy buồn tiếc chút nào. Thái độ thản nhiên ấy của tôi sở dĩ được phát sinh cũng bởi tôi quan niệm rằng : phàm là kẻ con dân thì lúc nào cũng phải sẵn sàng hy sinh cho Tổ Quốc. Chắc tổ tiên chúng tôi cũng đã hiểu thấu cái quan niệm trung thành ấy và tôi hi vọng rằng rồi đây, những thế hệ con cháu của chúng tôi đừng mỉm cười nhạo báng. Nhưng, bây giờ thời thế đã đổi thay cả rồi. Từ ngày trái bom rơi xuống, chúng tôi thảy đều đau lòng tuyệt vọng vỉ cuộc chiến đấu của chúng tôi đã thất bại một cách thảm thương.

        Ông Shiota đã cho rằng một ngôi nhà, dù bị tàn phá đến đâu, cũng vẫn còn là một ngôi nhà. Thốt nhiên, tôi cảm thấy mình bơ vơ cô độc vì tôi không còn có một mái nhà nào nữa.

        Bộ mặt của ngôi bệnh viện này mỗi ngày một thêm thay đổi. Thỉnh thoảng, một bệnh nhân lăn ra chết. Có một số người đã trở về nhà và một số khác đến thay.

        Người thiếu nữ xinh tươi mà hôm trước tôi thấy nằm quằn quại trong vũng máu mủ nay đã khá lắm rồi. Nàng đã kiêu hãnh khoe với tôi rằng bây giờ nàng có thể đi ra phòng vệ sinh một mình được. Tình trạng khả quan ấy cho tôi biết rằng những vết phỏng của nàng đã do hỏa hoạn gây ra, chứ không phải do phóng xạ nguyên tử.

        Trong số ba chục người mới được vào bệnh viện, tôi thấy có chừng bốn hay năm người ở trong tình trạng khác hẳn những người kia. Những người đó vẫn khoẻ mạnh cho đến tận cuối tháng 8, về sau họ mới mắc phải những chửng khó chịu toàn diện, ăn mất ngon, rụng tóc, xuất huyết dưới da và hơi đau nơi bao tử. Có lẽ những triệu chứng này của họ đã nhẹ hơn những người kia. Tất cả ba chục người bệnh mới này đều ở cách xa trung tâm địa chấn 1.000 thước, chỉ có một người ở cách đó những 1.700 thước... 1.700 thước ! Vậy mà nhà tôi đã cách trung tâm địa chấn từ 1.500 đến 1.600 thước ! Sự chứng minh này khiến tôi hoảng sợ và tôi vội trở về phòng. Thốt nhiên, trái tim tôi quặn thắt lại với những cảm giác buồn phiền. Như vậy thì tôi cũng sẽ có thể mắc phải những triệu chứng nói trên là hậu quả của chất phóng xạ tuyến đó ư ?

        Tôi cũng bắt đầu lo ngại cả cho vợ tôi và sợ phải trông thấy nàng xuất hiện với những triệu chứng bất ngờ ấy. Nhưng, người ta không thể tưởng tượng được nỗi vui mừng của tôi khi thấy nàng đang ngồi trên giường và hớn hở báo cho tôi biết rằng nàng đã có thể đi được mấy bước mà khỏi cần người khác giúp đỡ.

        Buổi tối, có mấy người bạn đến thăm và chúng tôi nói chuyện phiếm đến tận 1 giờ khuya.

        Từ vài hôm nay, trời có vẻ quang đãng khiến chúng tôi đã tưởng thời tiết sắp trở lại tốt đẹp. Nhưng, cơn mưa đã lại khiến cuộc sinh hoạt của chúng tôi trở nên phiền phức hơn bao giờ hết. Hầu hết mỗi buổi sáng, tôi đã thức đậy với những tấm mền sũng nước mưa mà ngày nào bà Saeki cũng phải đem ra phơi ngoài hành lang.

        Sáng hôm nay, khi vào phòng lấy mên ra phơi, bà bảo tôi:

        — Tại sao chúng ta cứ phải vất vả mãi với công việc phơi phóng những cái mền này nhỉ ?... Khi phơi xong đem trải lên giường, rồi gió lại làm tạt mưa vào và chỉ một lát sau, nó lại ướt như trước... Thật là uổng công ! Tôi sẽ yêu cầu ông Mizoguchi bít kín cái cửa sổ này của ông lại mới được. Vả chăng, những luồng gió ấy cũng chẳng tốt gì đối với ông đâu.

        Sau bữa trưa, bà Saeki uống với tôi một tách «matcha». Tôi hy vọng Bs Tamagawa đến đây với chúng tôi, song ông đang quá bận rộn vì số người hấp hối mỗi ngày mỗi gia tăng khiến ông phải có mặt suốt ngày trong phòng giải phẫu.

        Bs Miyasho vừa được giải ngũ nên cùng với sinh viên Ogawa phụ tá với ông. Nhưng, mặc dầu cả ba người đều nỗ lực làm việc mà cũng, không thể  nào kịp được vì số người chết đã đi mau hơn họ, khiến họ đã có vẻ vô cùng mệt mỏi. Đã vậy, lại còn thêm bầu không khí ẩm thấp khiến họ giống những con chuột sa xuống giếng.

        Buổi chiều nay, ký giả Matsumoto đem đến số báo có đăng bài của tôi. Người ta đã dành trọn một trang cho bài đó với dòng nhan đề bằng chữ rất lớn, kế bên là tấm hình của tôi. Bài đó đã được đăng trọn vẹn, không bị cắt xén một chữ nào. Ngoài ra, tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy bản cáo thị của tôi — đã dán ở trước cổng bệnh viện và Văn Phòng Bộ Giao thông — cũng được đăng trên mặt báo.

        Tôi được hài lòng, nhưng đồng thời cũng hơi phiền muộn một chút bởi lẽ trong bài tường thuật, tôi đã quên nói đến sự suy giảm của những tiều huyết cầu. Vả lại, tôi đã dùng một vài định thức không được chính xác đầy đủ. Sau hết, tôi có cảm tưởng phạn lỗi vì quá lạc quan  bởi hai trăm trường hợp chỉ là một con số rất nhỏ để chứng minh cho những kết luận xác thực cần thiết. Tôi tự trách mình đã quá lớn gan khi làm việc đó.

        Hôm nay, tôi quyết định tắm gội, sau bao nhiêu ngày kiêng cữ. Mặc dầu vết thương nơi đùi chưa hoàn toàn lành hẳn, tôi cũng không thể chịu đựng nổi lâu hơn cái mùi hôi hám trên tấm thân với lớp da cáu ghét nhờn bẩn này được nữa. Khoảng 9 giờ tối khi cơn mưa đã ngớt, tôi liền xuống phòng tắm và trút bỏ quần áo ra. Tôi đã rùng mình vì làn không khí lạnh lẽo mơn trớn trên da thịt và những giọt nước mưa xối trên người khi tôi chạy qua sân. Thấy nước quá nóng, tôi đổ thêm vài thùng nước lạnh rồi ngâm mình trong bồn tắm mà không căn tháo những lớp bông băng trên các vết thương ra. Thành bồn tắm nóng rãy khiến tôi phải hết sức thận trọng để khỏi đụng vào. Cái bồn tắm nằm nơi đáy không được thuận tiện chút nào cả ; mỗi lần có cơn gió nổi lên thì những giọt nước mưa đọng trên cây sên gần đó lại trút ào xuống đầu và vai tôi. Một làn khói cay sè bốc lên từ dưới gầm chiếc bồn và gió lại luôn luôn xoay chiều khiến tôi gần bị chết ngạt. Khói xông vào mắt khiến những giòng nước mắt tôi chảy dài xuống má. Mặc dầu những sự phiền toái ấy, tôi cũng cảm thấy vô cùng khoan khoái vì trút bỏ được hết những dấu vết nhơ bẩn trên người.

        Từ phía trên đám lá tại một dãy hàng rào, tôi có thể ngắm cái bóng đen của rặng đồi Futaba in rõ trên nền trời. Văn Phòng Bộ Giao Thông đứng ở phía sau lưng tôi. Thỉnh thoảng, một làn ánh sáng từ một khuôn cửa sổ chiếu ra và tôi nghe những tiếng xì xào trò chuyện.

        Dần dần, tôi quen với nước nóng và thấy tâm hồn tràn ngập những cảm giác đê mê sung sướng. Tôi dấn mình xuống mỗi lúc mọt sâu hơn cho tới khi chỉ còn cái đầu nhô lên khỏi nước... Cử chỉ vụng về này đã khiến nước tràn ra khỏi bồn tắm, trong khi những làn hơi nước tỏa ra khắp tứ phía khiến lửa bị tắt ngấm hẳn. Tôi trở về phòng với thân thề ấm áp và thoải mái rồi ngủ ngay. Đây là lần thứ nhất, giấc ngủ của tôi không bị những giọt nước mưa làm rộn vì khuôn cửa sổ đã được che bằng một tấm vải rồi.

        Sáng nay khi thức giấc, tôi lại thấy những tấm mền ướt sũng như thường lệ. Suốt đêm qua, trời không ngớt mưa và có lẽ nước mưa đã xuyên qua tấm vải mà tạt vào giường tôi.... Nghĩ vậy, tôi liền đến gần để xem xét nhưng nhận thấy tấm vải vẫn nguyên vẹn. Như thế tức là nước mưa đã không thể do cửa sổ mà vào phòng tôi được. Muốn cho sự bí mật được sáng tỏ, tôi đi xem tất cả văn phòng thì khám phá ra cái nguyên nhân đã khiến giường tôi bị ướt: những bức tường và cái trần nhà đã bị bao phủ bởi một lớp nước mưa ứ đọng thật dày và từ đó, nước đã từ từ chảy xuống phía dưới. Vì chiếc giường của tôi ở đúng ngay phía dưới chỗ trần nhà thoải dốc nên bị hứng nước mưa nhiều nhất. Tất cả căn phòng đều tràn ngập nước mưa khiến chúng tôi như đang ngồi trên một đám bọt biển... Thật là uổng công vô ích nếu chỉ kiếm cách che kín một vài khuôn cửa sổ. Hơi ẩm thấp này thật đáng lo sợ cho sức khỏe của chúng tôi, song chúng tôi không thể làm gì được.

        Trong bữa điểm tâm, tôi nói cho ba Saeki rõ kết quả sự xem xét nói trên của tôi. Bà lắc đầu than vãn:

        — Thật vô kế khả thi!

        Sáng hôm nay, mọt vị bác sĩ trẻ tuổi đến thăm tôi. Ông ta đem một ống kính hiển vi đến và xin tôi cho phép khám nghiệm vài người bệnh. Tôi rất hoan hỉ khi được tiếp ông và rất tiếc đã không được ông đến giúp đỡ từ sớm. Mọi vấn đề  của chúng tôi chắc chắn đã được giải quyết dễ dàng hơn nếu có vài vị điều khiển ngành y khoa đến thăm Hiroshima chịu ở lại với chúng tôi trong những chuỗi ngày đầy bi thảm mà chúng tôi đang phải nỗ lực chiến đấu, trước những hiểm họa xảy ra, với những sự hiểu biết nông cạn và những dụng cụ quá nghèo nàn này.

        Vị bác sĩ trẻ tuồi nói trên đến đây, chắc sẽ có nhiều vấn đề được biện minh rõ rệt và tôi ngờ rằng ông sẽ có thể tiến xa hơn chúng tôi rất nhiều nữa. Và tôi đã có rất nhiều cảm tình tốt đẹp đối với ông rồi. Khi nghe tôi nói ông hoàn toàn tự do trong việc quan sát hết mọi trường hợp mà ông thấy cần thiết thì ông đã mừng rỡ như được tôi mời đi tìm một kho tàng quý giá vậy.

        Hôm nay, có tin đồn các lực lượng đồng minh sắp đổ bộ tại Nhật Bản. Tin đồn này đã gây nên bầu không khí kinh hoàng trong dân chúng. Tin lan truyền đến tận đây khiến có nhiều bệnh nhân phải chạy trốn vì sợ hãi. Trong cuộc thăm viếng buổi chiều, tôi thấy hầu hết các phòng đều trống trải. Cho đến cả bà Susukiada, mặc dầu các vết thương còn lâu mới có thể lành được, cũng đã ra đi mà không một lời từ biệt chúng tôi. Nói tổng quát thi số đàn bà đã sợ hãi nhiều hơn đàn ông bởi họ tin chắc chắn rằng, nếu ở lại, sẽ bị địch quân hãm hiếp.

        Tôi không hiểu nguyên nhân nào đã gây cho họ những nỗi kinh hoàng đến cực độ ấy, vì người ta đã báo tin trước rằng các người Anh và Mỹ sẽ đến thăm khung cảnh hoang tàn của Hiroshima từ hồi đầu tháng 9 cơ mà. Theo tôi nghĩ thì chẳng có gì đáng phải lo sợ cả bởi lẽ những người Tây phương thuộc những chủng tộc văn minh, họ không thể có thói xấu gieo rắc những nỗi kinh hoàng ghê tởm cho chúng tôi bằng những thủ đoạn cướp bóc và hãm hiếp dã man ấy.

        Công việc mà tôi có thể làm ngay bây giờ là viết trên mấy tấm bảng lớn những giòng chữ bằng tiếng Anh rồi treo nơi các cửa vào bệnh viện và kéo một lá cờ với chữ Thập Đỏ lởn lên phía trên bao lơn. Khi thấy đây là một bệnh viện, họ, sẽ không dám xâm phạm để gây những nỗi khó khăn cho chúng tôi.

        Mặc dầu những ý nghĩ chủ quan ấy đối với việc bảo vệ an ninh cho các bệnh nhân, tôi cũng không thể quên địa vị ngươi chồng đối với Saeko- San, như tất cả mọi người đàn ông khác. Ý muốn duy nhứt của tôi là nàng nên rời khỏi Hiroshima càng sớm càng tốt để về lánh nạn nơi quê nhà và cùng con trai chúng tôi đoàn tụ. Tôi muốn nàng hành động như bà Susukida là sẽ yên lặng ra đi, không kèn không trống, và như cô Yama cũng đã lén ra đi từ trước khi được người ta tìm kiếm, mặc dầu tôi biết chắc chắn rằng sẽ không có ai nỡ làm hại những người đàn bà khốn khổ đang trong tình trạng bi đát bởi những thương tích trầm trọng này. Dù một tên lính quèn thô bỉ tàn nhẫn đến đâu cũng sẽ phải động lòng trắc ẩn mà không nỡ chạm đến họ, huống chi trong những lực lượng đồng minh toàn là những người có đầu óc tự do tân tiến.

        Nhưng, còn những người thiếu nữ trong sạch trong số nhân viên nơi bệnh viện này ? Liệu địch quân sẽ có để cho họ yên ổn tự do đi lại mà không xúc phạm đến họ hay không? Tôi phải thú thực rằng tôi rất hoài nghi về điềm đó. Còn phần vợ tôi thì nàng vẫn bình tĩnh khi nghĩ tới tương lai, không một chút lo âu sợ hãi nào cả..

        Càng đặt ra nhiều vấn đề bao nhiêu, tôi càng thêm rối trí bấy nhiêu và tôi đã hút hết môt bao thuốc lá từ bao giờ mà không hết.

        Bỗng, một vị khách xuất hiện để cắt đứt nguồn trầm tư mặc tưởng của tôi. Đó là ông Yasuda, nhân viên tại Tổng Cục Văn Phòng Bộ Giao Thông, nơi có sứ mạng bảo vệ pho tượng của Thiên Hoàng. Khi trái bom nổ, ông đang ngồi trong chuyến xe điện sắp đến Hiroshima. Không kịp nghi ngợi xa gần, ông lật đật chạy qua những đường phố đầy tang thương thảm đạm. Tự vạch lấy một con đường, bằng một cách khó khăn vất vả, qua những đống gạch ngói tan tành nơi những ngôi nhà xụp đổ, ông đã tới Văn Phòng Bộ Giao Thông trước khi đám cháy phát khởi. Hành động đầu tiên của ông là chạy ngay lên tầng lầu thứ tư và phá bật tung tấm cửa sắt trước căn phòng có để pho tượng của Thiên Hoàng. Với sự phụ lực của các ông Awaga, Oishi vàKagehira, ông ta đem pho tượng đến văn phòng vị Giám Đốc và giao cho ông Ushio bảo vệ. Sau những cuộc thảo luận kỹ càng, người ta quyết định rằng chỉ còn một biện pháp khôn ngoan hơn hết là rước pho tượng của Ngài Ngự đến xạ trường kế bên lâu đài Hiroshima là nơi cao hơn tất cả những lâu đài khác trong thành phố. Như vậy mới tránh khỏi được những làn khói do những đám hỏa hoạn bốc ra. Bởi vậy, pho tượng đã được đặt lên lưng ông Yasuda và đám rước khởi hành do ông Kagehira đi tiên phong mở đường, các ông Awaga và Oishi đi hộ tống hai bên và ông Ushio đi đoạn hậu. Thoạt tiên, đám rước đi về phía công viên trong Bộ Giao Thông và ông Ushio vừa đi vừa cất tiếng oang oang báo tin đám rước pho tượng của Ngài Ngự đến một chốn an ninh khác. Ông tuyên bố hai ba lần: « Pho tượng của Thiên hoàng được Tổng cục trưởng rước đến xạ trường phía Đông thành phố ! ».

        Tin ấy loan ra, tức thì toàn thể nhân viên và các bệnh nhân đều cúi rạp mình xuống đất kính cẩn chào và đám rước ra khỏi khu hàng rào phía sau công viên. Thốt nhiên, người ta nhận thấy rằng đã quên lá quốc kỳ mà theo nghi lẽ thì bao giờ quốc kỳ cũng phải được mang đi trước mình tượng của Thiên Hoàng, mỗi khi di chuyền từ nơi này sang nơi khác. Ông Awaga liền được chỉ định về lấy lá quốc kỳ. Nhưng khi ông chưa kịp trở lại với quốc kỳ, đám rước đã bắt buộc phải lên đường gấp rút trước sự đe dọa của đám hỏa tai khủng khiếp. Khi tới trước cổng lâu đài Hiroshima, đám rước phải ngừng lại để nói cho người lính gác rõ sứ mạng thiêng liêng của mình và hỏi thăm một con đường ngắn nhất để tới xạ trường. Người lính này cho họ biết nơi xạ trường đã bị bao vây trong vòng khói lửa rồi. Thế là họ phải thay đồi phương hướng mà đi về phía công viên Asano Sentei. Suốt cuộc hành trình, đám rước đã gặp những đám người chết hoặc bị thương nằm rải rác khắp nơi. Ngay bên những trại lính, người ta cũng thấy rất nhiều binh sĩ tử thương nằm la liệt. Đi đến đường xe điện liền mé rừng về phía Tây công viên, đám rước lại gặp những người chết và bị thương nằm chồng chất lẫn lộn thành một đống cao ngất khiến họ phải tiến bước một cách khó khăn.

        Có một lần, họ gặp một đám đông vây quanh kín mít khiến họ không thể nào tiến bước được nên phải la lớn : « Tượng của Thiên Hoàng ! Tránh đường để tượng của Thiên Hoàng tiến lên ! » . Tức thì tất cả mọi người, quân cũng như dân, đều yên lặng đứng thẳng người rồi cúi đầu xuống mà chào kính cẩn. Những người vì bệnh hoạn không thể đứng thẳng người được vội chắp hai bàn tay lại tỏ dấu kính cẩn nguyện cầu. Rồi họ tự động đứng dẹp sang hai bên hầu mở rộng một con đường để đám rước pho tượng của Ngài Ngự tiến thẳng ra phía bờ sông.

        Kể tới đây, ông Yasuda nói :

        — Thật là trang nghiêm kỳ diệu ! Khi trao pho tượng của Ngài Ngự cho ông Ushio và khi ông này bước xuổng một chiếc thuyền do một người lạ mặt chèo lái, tôi bỗng có cảm tưởng như đã bị tước đoạt mất cái sứ mạng thiêng liêng ấy rồi... Một vị sĩ quan tuốt gươm ra và cất cao giọng truyền lệnh qua sông, tức thì tất cả các sĩ quan và binh sĩ đều xếp hàng theo dọc bờ sông rồi đứng nghiêm chào vô cùng kính cẩn. Toàn thể thường dân đứng chật ních trên bờ sông cũng cúi rạp xuống chào giữa một rừng gươm sáng loáng. Tôi không thể nói để bác sĩ rõ những cảm tưởng lúc đó của tôi..., nhưng chỉ biết rằng tôi đã thành tâm cầu nguyện đừng có sự gì bất trắc xảy ra cho pho tượng của Ngài Ngự.

        Sau một phút ngừng để lấy lại hơi thở, ông Yasuda tiếp tục kể với giọng đầy kính cẩn :

        — Mặt sông thật êm đềm và tôi còn thấy ông Ushio giơ hai tay giữ pho tượng của Ngài Ngự giữa đám người đang hấp hối.

        Trước kia, tôi đã tưởng pho tượng của Thiên Hoàng đã bị hủy diệt trong đám lửa rồi, nay nghe câu chuyện của ông Yasuda, tôi bỗng cảm thấy một nguồn sinh lực nồng nhiệt phi thường đã thấm vào tận trái tim tôi.

        Tôi cất tiếng nói:

        — Ông đã làm được một việc vô cùng cao cả đáng làm gương cho dân tộc Nhật Bản chúng ta ! Khi Phòng Điện Thoại Trung Ương bị làm mồi cho thần hỏa thì ông Hirohata cũng đã có phản ứng mãnh liệt như ông về pho tượng của Thiên Hoàng. Ông ta đã ôm chặt pho tượng vào ngực rồi cố vượt ra khỏi bức thành khói lửa và đem đến một chỗ an toàn... Ông và ông Hirohata đều xứng: đáng để mọi người ngưỡng mộ vì các ông đều là những bậc anh hùng khả kính (nguyên văn là «Ichiban »). Bây giờ, chúng ta là dân của một quốc gia bại trận, bị đặt dưới quyền đô hộ của những cường quốc xa lạ nên hành động cao cả này của các ông không được chánh thức biểu dương một cách xứng đáng... Tuy nhiên, một ngày kia dù sớm hay muộn, các ông cũng sẽ được Thiên Hoàng tưởng lệ.

        Ông Yasuda đỏ mặt và trả lời giản dị rằng ông không hề nghĩ đến một phần thưởng nào cả bởi vì chúng tôi đã bại trận rồi.

        Tôi liền phản đối:

        — Nhưng, đây là một công trạng mà ông đã lập nên trong thời kỳ chiến tranh cơ mà. Nếu ông là quân nhân thì chắc chắn là ông sẽ được ban thưởng huy chương với biểu hiệu Kim Ung (con chim ưng bằng vàng) là loại huy chương cao quý nhất của quân đội Thiên Hoàng... Ông đừng ngại gì cả. Tôi đã nói : ông sẽ được ban thưởng xứng đáng !

        Để kết thúc câu chuyện của ông Yasuda, tôi thuật lại vắn tắt nơi đây những việc đã xảy ra sau đó.

        Đề kết thúc câu chuyện của ông Yasuda, tôi thuật lại vắn tắt nơi đây những việc đã xảy ra sau đó :

        — Khi ông Ushio đã vượt qua sông, với pho tượng của Thiên Hoàng trên tay, thì tất cả khu Putaba-No-Sato đã trở nên miếng mồi ngon trước thần hỏa. Những luồng gió mạnh nổi lên thật cao và những giọt nước mưa lớn bắt đầu rơi xuống. Mặt sông nổi sóng dữ dội ; bọt sóng lô sô tràn lên cả hai bên bờ. Những cục lửa đó rực từ khu Futaba-No-Sato rẽ làn không khí với những tiếng rít ghê rợn, bay qua bên kia bờ sông, bén luôn vào những cây tùng trong công viên Asano Sentei. Tức thì các cây bị cháy đổ xuống kêu răng rắc khiến hơi nóng mỗi lúc mỗi trở nên gay gắt thêm... Rồi, tới phiên những dãy nhà hai bên bờ sông bị lửa tàn phá và tất cả mọi người đã chen lấn nhau nhảy xuống nước hầu thoát thân ra khỏi nơi hỏa ngục hung tàn. Có hàng ngàn người bị chết đuối. Các ông Yasuda và Oishi nhờ bò lên môt gành đá lớn giữa sông nên may mắn thoát chết.

        Trong khi đang ăn cơm tối, một mùi thịt cháy khét lẹt xông lên tận mũi chúng tôi, qua những khuôn cửa sổ mở rộng. Cô Takata đã chét và người ta đang thiêu xác cô ngay phía trước bệnh viện. Mùi thịt cháy đó giống y như mùi cá mòi nướng mà... than ôi !... đã rất quen thuộc đối với tôi. Mùi đó khiến tôi hồi tương tới những chuỗi ngày thê thảm tiếp theo vụ tai biến phi thường đã xảy ra tại chốn này. Từ đó tới nay, năm tuần lễ đã trôi qua... vừa đúng năm tuần lễ ! Vậy mà cái mùi cháy khét kinh khủng đó còn tỏa xông trong bầu không khí của thành phố này. Suốt buổi tối nay, ông Mizoguchi, bà Saeki, cô Kado và vợ tôi quây quần xung quanh bàn ăn để nghe tôi kể cái công trạng oanh liệt của ông Yasuda.

         

        Khi cô Takata từ trần thì Bs Tamagawa mắc đi Okayama nên không có cuộc giải phẫu thi hài của cô. Đây là một cái chết bi thảm nhất mà chúng tôi đã ghi trong những hồ sơ «khai tử » từ bao nhiêu ngày nay.

        Hồ sơ của cô Takata đã được ghi chú rành mạch từng chi tiết nhỏ rất hữu ích như dưới đây : — Cô Takata : 22 tuổi.

        Ngày khám nghiệm : 28-8-1945.

        Lời khai chính yếu : khó chịu toàn diện. Trước ngày đó: không có gì đáng lưu ý. Bệnh trạng : thọ nạn tại sở Tiếp Tế Thực Phẩm ở Hatcho-Bori cách trung tâm địa chấn chừng 700 thước. Sau đó ít ngày, mắc những chứng cơ năng suy nhược, lợm giọng, nôn mửa, tháo dạ và khó chịu toàn diện. Cô đã cố gắng chịu đựng được trong hai ngày và sức khỏe đã đã được phục hồi đôi chút, ăn đã hơi ngon miệng. Có thể tự săn sóc lấy và làm được những công việc nhẹ, song không cảm thấy hứng thú làm việc như trước nữa. Thường hay mệt nhọc. Mặc dầu không thấy ngon miệng, cô đã ăn rất nhiều.

        Ba ngày sau vụ bom nổ, lưu ý thấy tóc bị rụng. Từ ngày 25-8, chứng rụng tóc thêm trầm trọng.

        Ngày 28-8, cô đến bệnh viện xin khám nghiệm.

        Tình trạng khi mới đến : gầy yếu xanh xao.

        Chứng rụng tóc: lan tới hai phần ba nơi đầu.

        Mạch : bình thường.

        Nhịp thở: đều hòa.

        Sắc mặt : ngây ngô đờ đẫn.

        Quầng mắt: nhợt nhạt vì thiếu máu.

        Miệng: bình thường.

        Ngực và bụng : không có gì đáng lưu ý.

        Nước tiểu: không có gì đáng lưu ý.

        Bạch huyết cầu: suy giảm trầm trọng.

        Ngày 1-9-1945: dấu hiệu bệnh xuất huyết dưới da phát hiện rất nhiều; có nhiều dấu lớn bằng đầu ngón tay út.

        Nhiệt độ : 38 độ 6.

        Mạch: hơi yếu.

        Than mệt nhọc và ăn không ngon miệng.

        Đại tiện: một ngày ba lần.

        Ngày 9-9-1945 : mạch rất yếu.

        Dấu vết bệnh xuất huyết dưới da vẫn gia tăng rất nhiều. Khi mới phát hiện, những dấu vết ấy chỉ nhỏ bằng đầu cây kim rồi lớn dần dần và nay thì bằng những quả trứng chim bồ câu rồi.

        Màu sắc của những dấu vết ấy: từ màu nâu đậm biến sang màu đỏ tươi.

        Ngày 13-9-1945 : từ trần.

        Những lời ghi chú trên đây là một trong những hồ sơ điền hình của những nạn nhân đã chết vì những chứng bệnh nguyên tử.

        Sau bữa điểm tâm, tôi qua Văn Phòng để kiếm ông Oishi. Ông đã trở lại làm việc được rồi và tôi rất muốn được nghe ông nói chuyện về cuộc bảo vệ pho tượng của Thiên Hoàng thoát cơn khói lửa. Trong khi đi kiếm ông ta, tôi gặp rất nhiều công nhân đã bị thương trong vụ bom nổ. Trông họ có vẻ vô cùng mệt mỏi. Một người than phiền với tôi về những nỗi khó khăn trong việc kiếm mua thực phẩm cung cấp cho các nhân viên, các người bệnh và thân nhân của họ mà nay con số đã tăng lên tới 300 người. Tôm cá và rau tươi là những món khan hiếm nhất vì thời giá quá đắt đỏ. Việc này khiến tôi rất đỗi lo lắng nên phải vội đi tìm ngay ông Imachi, Trưởng Phòng Tiếp Tế tại Văn Phòng Bộ Giao Thông. Tôi gặp ông dưới cây dương liễu tại giữa khoảng Văn Phòng và bệnh viện.

        Chúng tôi dắt nhau vào phòng ăn. Rồi, ông báo cáo với tôi những sự kiện dưới đây :

        — Sau vụ bom nổ, tôi liền đến ngay những nơi nhà cửa xụp đổ tại nơi chi nhánh của Bộ. Song, tất cả đều bị thiêu rụi hết khiến tôi khóc hết nước mắt...

        Tôi đã tưởng cái tủ đựng tiền vẫn được an toàn nhưng khi mở ra thì tồi thấy những tấm giãy bạc tổng cộng chừng 3.000 «yens» đã biển thành tro bụi cả, chỉ còn có một tấm 1 «yens» và 65 «sen» bằng tiền nhỏ mà thôi. Thấy vậy tôi liền kêu khóc om sòm vì tiếc của.

        Vậy mà từ ngày đó, mặc dầu giả sinh hoạt đắt đỏ, tôi vẫn cố gắng xoay sở được. Song, đến bây giờ thì không thể làm cách nào được nữa... Sau ngày bom nổ, một trung tâm tiếp tế thực phẩm của đô thành đã được thiết lập ngay tại trường Đại Học. Chúng tôi có một chiếc xe đẩy nhỏ có thể vận chuyển đủ các thứ thực phẩm vật, song nay các bánh xe đã bị gãy hết cả rồi. Mãi sau, chúng tôi mới tìm được một bánh xe thay thế ngay trong Văn Phòng Bộ và một chiếc nữa do một người lượm được trong đám nhà đổ về phía Yokogawa,

        Người ta đã phát gạo cho chúng tôi và có vài trạm bưu điện hương thôn đã gửi cho chúng tôi những bưu kiện đầy gạo và lúa mì, có thể giúp chúng tôi sống trong một thời gian ngắn. Tôi đã phải vất vả trong việc lùng kiếm rau tươi và hiện thời, chúng tôi phải đến tận Yagi và Hesaka mới mua được vì ở đây không còn rau nữa (Yagi là một làng tiếp giáp phía Bắc Hiroshima - Và Hesaka là một làng nằm trên đường xe lửa đi Geibi, cách chừng 7 cây số về phía Đông Bắc thành phố).

        Như ông đã biết, bây giờ không còn việc phân phối khẩu phần rau để tiếp tế cho dân chúng nữa nên tự nhiên là ta không thể đem tiền bạc ra mà mua rau với cá được. Mỗi khi đi mua thực phẩm tại nhà các người quen, chúng tôi đều đã đem tặng họ một món quà nhỏ để gây cảm tình, song chúng tôi vẫn bị họ khăng khăng từ chối mà không chịu bán gì cả... Thật là một sứ mạng bạc bẽo ! Tôi đoan quyết với ông như vậy, bởi chúng tôi cứ phải trực tiếp giao dịch với những người nhà quê và những chủ tiệm mãi mà chẳng có lợi ích gì cả.

        Tuy nhiên, chúng tôi vẫn tìm được lỗi thoát vì tất cả mọi ngươi ở đây đầu có lòng quý mến tôi. Vậy bác sĩ chớ nên phiên muộn gì cả. Không bao giờ các ông phải nhịn đói đâu... Nói cho cùng ra thì giá cả về phẩm vật không có nghĩa lý gì đâu... Bây giờ, khó khăn nhất là việc kiếm mua dưa leo và cà tô mát. Hôm qua, tôi đi chợ mua thực phẩm và... bác sĩ hãy coi đây !

        Vừa nói, ông Imachi vừa đưa cho tôi một cuốn sổ nhỏ mà ông có thói quen ghi những món thực phẩm cần thiết với giá đã mua được. Rồi, ông dùng ngón tay trỏ khoản tiền chi tiêu cho tôi coi... Đây là làn đầu tiên tôi thấy cái nạn lạm phát và cuốn sổ ấy đã tố giác cho tôi hiểu rõ ý nghĩa cuộc sống của đám dân cư trong một đô thị bị tiêu diệt bởi thảm họa chiến tranh. Đúng như lời ông Imachi, tiền bạc không còn giá trị gì nữa. Ở trong những điều kiện này, người ta làm sao mà mua được hàng hóa ?

        Rồi, tôi lại được nghe một tin tức lạ lùng nữa : đó là cuộc « đi tìm kho tàng trong thành phố » do một nhóm người tổ chức với mục đích rủ nhau đi bới tìm những vật đáng giá đang bị chôn vùi dưới những đám nhà cửa đồ nát. Và chắc chắn bây giờ cuộc « tìm kiếm kho tàng » ấy đã trở nên một nghề thực sự rồi. Thoạt tiên, tôi nghĩ rằng phải là những người đã mất hết phẩm cách mới có thể đi làm những việc ấy, nhưng sau nghĩ lại, tôi thấy đó cũng là một việc đáng lưu ý. Bởi vậy, ngay buổi chiều hôm nay, tôi nhất quyết đích thân đến tận những nơi mà người ta đang săn đuổi kho tàng ấy để xem cho thỏa tính tò mò. Đi đến những trại lính về phía Nam bệnh viện, tôi gặp rất nhiều người đang đào bới những đống gạch ngói vụn nát. Họ đã tìm ra được vài món đồ dùng nhà bếp và những dụng cụ lặt vặt đã han rỉ. Tôi cũng bắt chước đào thử và chỉ thấy có mấy chiếc đai ngựa bằng da, nhưng tôi không lấy vì nó không đáng giá bao nhiêu. Rồi, tôi lượm được một chiếc rìu cũ giữa một đống ngói và vác nó đi hết nơi này đến nơi khác cho đến lúc vất bỏ đi vì mỏi tay.

        Đi tới một khu đất, có hàng rào xung quanh, bên trong chứa đầy rác rưởi — hồi trước dùng làm trường tác xạ, — tôi lấy ngón chân bới một đám tro tàn lên và thấy rất nhiều nòng súng cùng những báng súng đã bị cháy xém cả. Gần đó, có từng đống đạn, nhưng thay vì bằng đồng thi nay nó đã biến thành một chất kim khí màu xám xịt vô giá trị... Tiếp tục cuộc tìm kiếm, tôi thấy cả những viên đạn bằng gỗ, vài cái lao bằng tre cùng những cái rìu đủ cỡ lớn nhỏ và những cái cưa dưới đủ các hình thể.

        Đây là tất cả thảm trạng đã xảy ra cho một quốc gia thất trận ! Những viên đạn bằng đồng chảy ra thành một chất kim khí vô danh khó tả..., những viên đạn bằng gỗ.., những cái lao bằng tre ! Người ta đã bắt các binh sĩ xử dụng những món võ khí ấy để làm cái việc có tính cách anh hùng tối hậu là chiến đấu với quân thù. Bây giờ, tôi mới hiểu rõ cái nguyên nhân khiến quân đội đã cho các binh sĩ được nghỉ phép về thăm nhà trong một thời hạn ngắn vào hồi đầu mùa xuân. Người ta đã ra chỉ thị cho họ phải đem về trại tất cả những cái gì có tính chất kim khí mà họ có thể bòn mót được ở quê hương trong thời gian nghỉ phép ấy. Những mảnh kim khí ấy đã được chất đống trong trại để sẽ được biến thành những dụng cụ chiến tranh.... Song, tôi nhận thấy sự tàng trữ ấy quả không có ích lợi gì cả.

        Đến khuya, Bs Tatnagawa từ Okayama về đến nơi và đem về cho tôi một hộp «matcha». Ông đã mua hộp trà này nơi ông Nakamura, một bạn chí thiết của tôi. Nhà của ông Nakamura đã bị hoàn toàn tiêu diệt bởi thần hỏa và nay ông cùng gia đình lại mở một phòng trà tại Higashi-Yama.

        Bs Tamagawa cho tôi biết rằng dân chúng tại Okayama còn điêu linh cực khổ hơn dân chúng tại Hiroshima rất nhiều và ông đã coi bệnh viện này của chúng tôi là một cõi cực lạc. Từ hai hôm nay, ông không được hút một điếu thuốc lá nào. Tôi liền bốc một nắm trong số thuốc tích trữ còn rất dồi dào đưa ra tặng ông. Ông vừa khoan khoái thở ra những làn khói thuốc phì phèo vừa nói với tôi:

        — Những điếu thuốc này hiện đang trở nên loại xa xỉ phẩm không thể tương tượng được !... Hachiya ! Bạn đã thực sự trở sự nên một khách hào hoa rồi đấy.

        Sau bữa điểm tâm, có mấy nhân viên Ty Bưu Điện Kuré tới thăm tôi và cho tôi biết tin những người Mỹ đã đổ bộ tại đó rồi...

        Danh từ « Shinchu-Gun » vói ý nghĩa «lực lượng chiếm đóng », đối với tôi, quả đã xa lạ như chính những lực lượng ấy. Tin đó khiến tôi buồn bã khi nghĩ tới hải cảng quân sự lớn lao của chúng tôi tại Kuré đã bị chiếm cứ bởi địch quân rồi. Từ thuở nhỏ, tôi đã học nên biết mà coi Kuré như một pháo đài tối quan trọng và một cứ điểm trọng yếu của Hải Quân Hoàng Gia. Vậy mà bây giờ, nó đã thuộc về tay những kẻ ngoại bang và không ai có thể biết rằng rồi đây, nó sẽ có được giải tỏa để sự lưu thông được tự do hay sẽ trở nên một khu cấm địa ?

        Các bạn tôi cũng báo cho tôi biết tin : rồi đây, khu Ugina — hiện đang dùng làm bến tàu tại Hiroshima — cũng sẽ bị chiếm đóng nốt. Để phòng ngừa những cuộc biến chuyển rất có thể xảy ra ấy, ai nấy đều lo dựng những hàng rào xung quanh nhà và lắp những ống khóa thật lớn nơi các cửa ra vào và cửa sổ, bởi họ nghe đồn rằng các binh sĩ của các lực lượng đồng minh rất tôn trọng những ngôi nhà đã khóa cửa kỹ lưỡng cũng như các khu đất đai đã được rào dậu kín đáo.

        Trước đây ít lâu, những binh sĩ đồng minh đã thường xuất hiện nơi bệnh viện chúng tôi. Rồi, người ta trông thấy họ càng ngày càng nhiều tại xung quanh nhà ga xe lửa trung ương Hiroshima.

        Ty Bưu điện đã bắt đầu phân phát thư tín kể từ ngày 1-9 và hôm ấy, tôi đã ngạc nhiên khi nhận được tới 24,25 bức thư. Tôi chăm chú đọc từng bức thư một và xem xét kỹ ngoài phong bì. Có nhiều cái được đóng dấu từ ngày 12-8; đó là thư của các bạn tôi sau khi họ đọc bài tường thuật của tôi trong báo Sangyo Keizai. Họ tỏ ý vui mừng khi hay tin tôi còn sống và ca tụng bài tường thuật nói trên của tôi... Có những bức thư khác được đóng dấu từ ngày 10-8 của các bạn gửi tới với những nỗi lo âu thắc mắc vì không được tin tức của tôi nên không hiểu tôi sống chết ra sao.
         
Số các bệnh nhân tại đây giảm xuống một cách mau chóng và chỉ còn những người nào không thể  cử động được mới còn ở lại mà thôi. Họ đã tìm đường lánh nạn bởi mỗi ngày mỗi thêm sợ hãi những đoàn quân chiếm đóng mặc dầu họ chưa trông thấy... Một số lớn còn ở lại với chúng tôi đều là những trẻ mồ côi vì chúng không có gì để phải sợ những người xa lạ ấy cả.

        Tôi gặp một đám trẻ em đang chơi đùa trước thềm bệnh viện. Tất cả mọi thứ đều trở nên những đồ chơi của chúng : những nắm cỏ, những mảnh gỗ vụn, những hòn đá sỏi với những hình thù kỳ dị. Một đám trẻ em khác đang chơi trò xây cất một toà lâu đài nhỏ trên một tấm hình của Thiên Hoàng Minh Trị. Tôi liền hỏi chúng :

        — Các em lấy tấm hình đó ở đâu ra vậy?... Các em có biết đó là hình của Minh Trị Thiên Hoàng hay không ?

        Không biết là đã vô tình mắc tội phạm thượng, chúng thản nhiên trả lời :

        — Thưa bác sĩ, có cả đống những hình nảy trong đám nhà đổ tại Tồng hành Dinh mà !

        Tôi liền cất giọng nghiêm nghị bảo chúng : — Các em phải kính trọng hình ảnh của Thiên Hoàng, nếu không thì các em sẽ bị trừng phạt nặng nề đấy !... Bây giờ, tốt hơn hết là các em nên đưa tấm hình ấy cho tôi !

        Lũ trẻ không ngăn ngại mà trao ngay tấm hình cho tôi. Nét mặt chúng lộ vẻ ngạc nhiên pha lẫn sự bất mãn. Khi trở về phòng, tôi tự hối vì đã đối xử với chúng bằng một thái độ quá nghiêm khắc như vậy.

        Sau bữa cơm trưa, tôi hay tin người ta có thể trông thấy những đoàn quân chiếm đóng tại xung quanh nhà ga trung ương. Mặc dầu trời mưa, tôi cũng quyết định tới đó để xem cho biết. Dọc đường, tôi chợt có cảm giác lạ lùng khi gặp rất nhiều thanh niên để tóc dài và không đội mũ. Tới gần nhà ga, tôi gặp một toán thanh niên khác cũng để tóc dài. Người ta cho tôi biết đó là kiểu tóc mới nhất đang thịnh hành tại đây. Tôi tự nhủ: « Phải đấy. Đã bại trận rồi, các anh hãy để tóc dài đi ! ». Hồi còn là sinh viên, chúng tôi thường chơi trò giao tranh với các sinh viên trường khác. Khi bên nào thua liền bị trừng phạt bằng cách cạo trọc đầu đi như dấu hiệu tang tóc. Trong thời chiến tranh, phong trào để tóc ngắn rất thịnh hành. Nhưng, ngày nay thì không một ai muốn bị coi là một binh sĩ giải ngũ bởi sợ những thủ đoạn trả thù của những kẻ chiến thắng.

        Nhà ga trung ương đã đen nghịt những người. Họ chen chúc nhau lộn xộn và có vẻ nóng ruột khác thường. Chúng tôi không thấy một binh sĩ đồng minh nào cả.

        Những cửa tiệm nhỏ, hay nói cho đúng hơn là các sạp hàng rộng bằng một chiếc chiếu (tatami), đã được cất dài thành từng dẫy tại các đường phố lân cận nhà ga. Các sạp hàng này đứng khít bên cạnh nhau khiến khách mua không thể đi vòng xung quanh được. Tại đó, người ta bày bán đủ mọi thứ. Có vài căn lều nhỏ dính đất bùn nhơ nhớp được mệnh danh là quán ăn. Một trong những quán ấy chuyên bán món « Somen » là một thứ mì nấu, ăn lẫn vái những sợi rong biển. Một quán khác chuyên bán món «Kantoni» gồm những cộng rau trộn lẫn với những miếng cá và thịt rồi người ta xiên vào những cái que nhọn đầu bằng tre mà nướng trên lò than. Một quán khác nữa chuyên bán món «Yomogi»là một loại bánh ngọt đặc biệt làm bằng bột gạo. Những quán ăn thuộc loại này dơ dáy một cách kinh khủng, vậy mà coi có vẻ phát đạt lắm.

        Đa số những người đàn ông mà tôi gặp đều mặc quân phục, nhưng có vài thiếu nữ cũng mặc như vậy. Tôi thấy có rất ít sắc phục hải quân. Oai vệ hơn hết là những chàng trai mặc bộ đồng phục màu hạt dẻ của các phi công với những đôi giày cao cồ bằng da. Nói đúng sự thực ra thì lúc đó, tôi cũng ước ao một bộ đồng phục như của họ. Tôi gặp một thiếu phụ nghèo khổ mà bề ngoài của bà đã khiến tôi phải tê tái cõi lòng vì bà đang mặc chiếc « kimono » trong ngày lẽ cưới và trên lưng mang một bao đây khoai lang. Bà ta đã mất hết tất cả áo làm việc nên đành phải mặc chiếc áo quí giá duy nhất ấy của mình trong khi chạy trốn những cuộc oanh tạc của quân thù.

        Một phòng bán vé lâm thời đã được thiết lập ngay trên đám đất hoang tàn của nhà ga và người ta đã cấp tốc đặt một cái mái trên những cây cột để cho hành khách chờ xe có chỗ trú mưa.

        Tôi ngừng lại trong giây lát để ngắm những khách lữ hành qua lại. Những chàng quân nhận giải ngũ, mang những chiếc túi lớn bằng vải trên lưng, chen chúc trong đám thường dân tỵ nạn. Tôi thấy một bé trai, chỉ mặc có chiếc quần lót năn nỉ xin ăn trước đám người ngồi xổm dưới đất và đang ăn uống. Nó cứ đứng lì một chỗ cho đến khi người ta bố thí cho một miếng mới chịu đi chỗ khác. Hình dáng thảm thương của thằng bé đó khiến tôi hồi tưởng đến những đứa trẻ đói khát mà tôi đã trông thấy từ hồi 17, 18 năm về trước, trong những thành phố bị phá hoại tại Mãn Châu và Cao Ly. Những đứa trẻ ấy cũng đã lạy van chúng tôi để xin những miếng ăn thừa thãi. Không có gì đáng tượng trưng cho cái nhục bại trận hơn là những hình bóng lạc loài trôi giạt đáng thương trong đám nhân loại này. Không thể chịu đựng lâu hơn trước khung cảnh thương tâm thảm mục này, tôi lủi thủi quay về bệnh viện. Trên đường về, tôi đi loanh quanh một vòng và qua Tổng Hành Dinh của Bộ Chỉ Huy Miền Tây và của Đoàn Kỵ Binh,

        Trong bầu không khí yên lặng đến xót xa của những cảnh hoang tàn — ngoại trừ những tiếng mưa rơi tí tách đều đều không thay đổi — tôi cảm thấy tâm hồn tràn ngập một nỗi thất vọng khi nghĩ đến những sĩ quan trước kia đã là đối tượng để chúng tôi cảm phục tôn sùng... Ngày nay, số phận, của họ đã ra sao ?

        Tôi đã được biết rất nhiều chuyện trong khi đi một vòng quanh nha ga, Tại đó, tôi đã thấy một viên sĩ quan già, với mớ tóc búi theo lối xưa, đang ngồi xổm trong một góc và một lũ trẻ lạc loài đang bao vây ông để xin ăn, Hoạt cảnh đau thương đã hiện ra rõ ràng trước mắt tôi : những nạn nhân chiến tranh với tấm thân hao mòn vì mỏi mệt; những quân nhân giải ngũ ; những người già cả ngồi tựa lưng nơi những cây cột đã cháy thành than ; những người lang thang cất bước trên con đường vô định, thản nhiên với tất cả mọi người xung quanh và nhất là những đám hành khất kéo nhau đi như nước lũ.

        Sau bữa cơm chiều, những ý nghĩa của tôi liền quay trở lại một lần nữa với những khung cảnh mà tôi đã thấy tại nhà ga trung ương Hiroshima —  Hình như ai nấy đều cùng sống một cách riêng tư ích kỷ trong lúc này — Một xã hội thê lương đang được phát sinh ! Trong khi những kẻ đau khổ này đang sống một cuộc đời lang thang đói khát thì những kẻ kia vẫn ngụp lặn trong cuộc sống: xa hoa lãng phí như vừa mới được hưởng gia tài. Cũng như những chàng trai mang sắc phục phi công trông thì có vẻ oai nghi hơn ai hết, nhưng sự thực thì chúng đã chẳng khác chi những phường trộm cắp hoặc những chính trị gia hạ cấp vậy. Lúc nào chúng cũng có vẻ vênh váo kiêu căng trông thật đáng ghét. Chúng bước vào các tiệm buôn nhỏ, chen lấn tất cả mọi người rồi đưa bàn tay thô bỉ vuốt ve những cô gái lẳng lơ và cử chỉ hết sức lố lăng hèn hạ. Người ta cho rằng ngày nay, hết thảy đều thuộc quyền sở hữu của bọn chúng. Xứ sở đang rơi vào tay những phường dâm ô bợm bãi và những phường ngu ngốc vô liêm sỉ.

        Tôi bỗng cảm thấy căm giận chúng thậm tệ và tôi đã nghiến chặt hàm răng khi nghĩ tới chúng đang ngang nhiên xâm lấn cả chính quyền.

        Thế là những điều kiện sống đã đến lúc biến đổi cả rồi ! Còn gì dành cho tương lai của những vị sĩ quan trở về già của nước Nhật Bản này nữa hay không ?

        Trời vẫn mưa. Những đám mây thấp và u ám.

        Sáng sớm hôm nay, tôi tiếp Bs Akiyama. Thường lệ, ông không hay đến sớm như vậy bao giờ. Bởi vậy, tôi cười nói với ông :

        — Xin cho tôi được phép ngợi khen bạn. Rất hiếm có khi nào được thấy bạn đến làm việc sớm như hôm nay đấy !... Nguyên nhân nào đã gây ra cuộc biến chuyển thú vị này ?

        Bs Akiyama thường rất ưa những câu chuyện vui đùa, nhưng lần này ông đã thản nhiên trước sự đặc biệt chú ý đó của tôi và trông ông có vẻ ngơ ngác như một người đang bị lùng bắt vậy.

        Ông đưa mắt nhìn xung quanh với vẻ đầy lo ngại trước khi trả lời tôi khiến tôi ngạc nhiên nên vội hỏi :

        — Ô kìa, sao bạn phải đề phòng kỹ như thế ?

        Với giọng dè đặt, ông thì thào bên tai tôi :

        — Hoàn cảnh của chúng ta đã trở nên nguy ngập rồi ! Vợ của bạn đang ở trước một tình trạng hiểm nghèo khôn tả ! Chúng ta phải chạy trốn ngay đi. Tôi van bạn, chúng ta phải chạy trốn ngay cho kịp thì giơ kẻo khi các lực lượng đồng minh đổ bộ  tới đây thì sẽ quá muộn... Chúng ta sẽ mất hết... Bạn hãy nên tin tôi đi vì đó là sự thực... Tôi hiểu rõ những lời tôi đang nói đây mà.

        Tôi chớp chớp mắt và ngập ngừng hỏi:

        — Bạn tin như vậy thật ư ?

        — Đúng vậy, bạn ơi ! Tụi chúng sẽ chẳng lùi bước trước một trở lực nào đâu... Bạn tôi được phép dẫn vợ chồng bạn ra khỏi thành phố này... Nếu bạn từ chối thì hãy để tôi đưa vợ bạn đi vậy. Một lần này, xin bạn hãy tin lời tôi đi... Tôi nói là vì tôi đã hiểu rõ vấn đề quá rồi.

        Tôi vô cùng cảm kích trước trạng thái xúc động và tấm lòng thành thực ấy của Bs Akiyama. Đã từng tham chiến tại mặt trận miền Bắc nước Trung Hoa nên nay ông quá lo sợ khi sẽ phải thấy tái diễn những cảnh hiếp chóc dã man mà ông đã nhiều phen chứng kiến.

        Tôi ân cần nói;

        — Tôi xin đa tạ những lời khuyên nhủ chân thành ấy của bạn. Thực quả là tôi rất cần sự giúp đỡ quý báu của bạn và tôi sẽ nói lại cho vợ tôi biết về việc bạn đã nhiệt thành muốn giúp đỡ chúng tôi... Nhưng, xin bạn làm ơn cho tôi có thì giờ suy nghĩ đã... Những lời bạn vừa nói đã khiến tôi rối loạn tinh thần nên tôi chưa có thể quyết định được việc gì cả.

        Trong khi tôi nói chuyện với Bs Akiyama thì thằng bé Masao — cháu gọi tôi bằng cậu — xuất hiện nơi khung cửa và nó lẽ phép đứng chờ. Masao là một thanh niên mới 16 tuổi, tính nết trầm tĩnh và khiêm tốn dễ thương. Nay trông nó lớn hẳn hơn khi tôi gặp nó lần trước. Hôm nay, nó mang đến biếu tôi một thùng trái lê mà nó đặt trên bàn kế bên chỗ tôi ngồi.

        Khi Bs Akiyama đi khỏi, Masao cho tôi biết tin tức về thành phố Okayama. Thằng bé này đã trải qua một thời ấu trĩ nhiều gian nan vất vả đã hằn dấu vết trên thân hình và gương mặt. Trông thấy nó, tôi chợt nhớ đến mẹ nó là chị ruột của tôi và bao nhiêu cơn thử thách mà chị đã can đảm vượt qua. Chồng của chị đã được gửi đi công cán tại Java từ trước thời kỳ chiến tranh rồi khi chiến cuộc bùng nổ, anh đã bị trục xuất khỏi Java mà cũng không được phép trở về quê hương. Đã từ hai năm nay, gia đình không hề nhận được một tin tức gì về anh nữa. Ngôi nhà của chị tôi đã hoàn toàn tiêu diệt và tới tháng 6, chị đã cùng đứa con trai trở về Yokoi là nơi sinh quán của tôi. Tôi hỏi thăm Masao về sức khỏe của mẹ và hai em gái nó cùng tất cả bà con trong họ. Nó nói tất cả mọi người đều binh yên khiến tôi rất vui mừng. Tôi cũng đã kiếm lời an ủi nó và khuyên nó nên an tâm về số phận của cha nó mặc dầu vẫn biệt vô âm tín.

        Trong ngày hôm nay, tôi đã liên tiếp nhận được hai nguồn tin mới đang làm xôn sao khắp mọi phòng bệnh : đó là tin những người mới đến Hiroshima đã bắt đầu đau đớn vi chứng bịnh nguyên tử và tin những người vốn ở lâu tại Hiroshima sẽ trở nên sói đầu và chết nội năm nay. Tuy nhiên, con số những bệnh nhân của tôi vẫn không ngừng hạ thấp bớt và những người còn ở lại bệnh viện thì đã thuyên giảm rất nhiều.

        Khi trở về phòng, tôi thấy vợ tôi và bà Saeki đang vui cười và thì thào nói chuyện như có vẻ gì bí mật. Thì ra bà Shima, cô chúng tôi, đã đem đến tặng Yaeko-San một cái áo ngắn lót lông thú và nàng đang mặc thử rồi bắt chước điệu bộ như một cô kiểu mẫu chuyên nghiệp.

        Riêng phần tôi thì tôi cũng nhận được một món quà bất ngờ do Tổng Văn Phòng Miền Tây gửi tặng : đó là một bộ đồng phục và một cái áo tơi trùm đầu kiểu nhà binh. Thế là ít nhất thì vợ tôi và tôi cũng sẽ được ấm áp trong mùa Đông năm nay.

        Giữa lúc chúng tôi đang ngắm nghía những tặng phẩm quý báu đó thì ông Mizoguchi bước vào và reo lên:

        — Bộ đồng phục này thực xứng với ông quá ! Có lẽ đây là sắc phục của cấp sĩ quan bởi vì những bộ kiểu khác đều quá ngắn và quá chật hẹp.

        Khi thấy những bộ quần áo này, hình như ông Mizoguchi đã phân vân không biết có chuyến tặng phẩm nào mới đến hay chưa và vốn là người không thể bỏ qua một cơ hội may mắn nào ông liền vội vã sang ngay Văn Phòng để yêu cầu dành riêng một phần cho bệnh viện.

        Buổi chiều, ông trở về và báo cho tôi biết tin:

        — Tôi vừa ra phố và thấy từng đống không lồ những quần áo mà phần nhiều được xếp ở ngoài trời dưới cơn mưa gió. Tôi yêu cầu nhà chức trách dành cho chúng ta một phần và được họ chấp thuận ngay một cách dễ dãi. Họ bảo tôi cứ tự tiện xếp riêng qua một bên những gì có thể  giúp ích cho chúng ta và hứa sẽ cất giùm để ngày mai tới lấy đi. Sáng sớm mai, tôi sẽ đem chiếc xe bốn bánh đi chở những quân áo đó về... Bác sĩ hãy tin tưởng ở nơi tôi đi !... Khi đã phân phát đủ số cho toàn thể bệnh nhân tại đây rồi, thể nào cũng sẽ còn đủ để phân phát cho các nhân viên của chúng ta nữa.

        Sau bữa cơm chiều, cuộc đàm thoại của chúng tôi lại trở về với cuộc đầu hàng vô điều kiện. Một sự kiện đã trở nên chắc chắn là Lục Quân và Hải Quân sắp bị giải tán ; những vũ khí và đạn dược sẽ bị sung công hết.

        Theo một nguồn tin có vẻ chắc chắn thì lực lượng của ông Tương Giới Thạch sẽ chiếm đóng Shikoku và tất cả các kho vật liệu — trong số có cả quân phục — sẽ được trao lại cho quân đội Trung Hoa. Tin này đã giải thích cho tôi hiểu rõ cái nguyên nhân khiến sở Quân nhu đã cố gắng di chuyển một số lớn vào rặng núi và có rất nhiều phẩm vật được chuyên chở bằng những đoàn xe lửa đi về các làng xóm nhỏ miền sơn cước để phân phối cho các đồng bào tỵ nạn và những quân nhân giải ngũ.

        Tất cả các chuyến xe lửa rời khỏi Hiroshima đều đi về các ngả đường Mihara, Sangyo và Geibi đều đây ních hết. Có nhiều người đã ngang nhiên chiếm đoạt những tài sản của quân đội, họ viện dẫn lý do rằng họ đã phải đóng nhiều sắc thuế má nặng nề trong thời kỳ chiến tranh rồi nên nay họ có quyền chiếm lấy để bù lại. Một số người khác đã công khai phủ nhận là mình ăn cắp bởi lẽ một khi quân đội đã giải tán rồi thì không ai có đủ quyền thừa nhận những tài sản ấy một cách hợp pháp hơn là chính những người đã đóng góp thuế má để nuôi sống quân đội.

        Trong thành phố đã nhan nhản những quân gian phi trộm cắp, Một số trong bọn đó còn giữ được tư cách hào hiệp bởi lẽ họ đem những của trộm cắp ấy chia cho những người nghèo khổ... Nhưng, còn đa số thì... than ôi! đã không có tấm lòng vị tha đáng quý ấy... Chúng đã đem bán những của trộm cắp ấy để lấy tiền hầu tạo nên một cơ nghiệp vững chắc trong nay mai. Sự vắng mặt của đoàn quân cảnh lại càng khiến cho những kẻ gian phi này được tự do hoành hành thêm nữa.

        Trong lúc đang còn chiến tranh, không một ai dám nghĩ đến những hành vi trộm cắp. Những của cải quý báu nhất đã có thể được đem bày ra đầy đồng, cũng không cần phải có nhà chức trách bảo vệ, mà không một ai dám đụng chạm đến. Nhưng, ngày nay thì không một vật gì có thể  an toàn dù là đã được niêm phong cẩn thận.

        Chúng tôi đã chóng mặt khi nghĩ đến những khoản lợi tức mà chúng tôi đã phải trích ra đóng thuế tới 80% để giúp cho quân đội mua sắm những vật liệu này... Ngày nay, chiến tranh đã chấm dứt, có lẽ may ra thuế má sẽ được giảm bớt chăng? Và không một ai trong chúng tôi dám nghĩ đến những phí khoản vĩ đại sẽ được xử dụng cho việc tái thiết xứ sở.

        Đêm qua đến tận khua, chúng tôi mới đi nằm vuốt ve niềm hy vọng là chúng tôi sẽ được một cuộc đời vô tư lự trong một quốc gia bình thịnh vượng,không phải đóng thuế không bị những đoàn quân cảnh rình mò soát bao giờ.

        Sáng nay, khi tôi thức dậy thì trời vẫn mưa.

        Sau bữa điểm tâm, tôi nhận được một xấp thư, trong số có thư của Bs Moriya kèm theo mấy tấm hình. Đó là những tấm hình của chúng tôi do ông đã chụp trong chuyến viếng thăm lần trước. Khi giơ hình lên gần mắt để xem, tôi ngạc nhiên vì thấy rất ít sẹo ở trên thân thể mọi người. Tôi đã có ít nhất là 150 vết sẹo khắp toàn thân, vợ tôi có chừng 15 vết — dù nhỏ —  Bs Sasada bị phỏng nặng trên mặt và Bs Koyama bị thương trên đầu. Vậy mà những vết thương ấy đã không hiện rõ rệt trên những tấm hình này. Bất giác, tôi đưa tay khẽ vuốt ve những vết sẹo săn sùi trên mặt với ý cầu mong cho nó hoàntoàn biển mất hết đi như ở trong tấm hình. Nếu không, tôi sẽ giống như chàng Yosu, một trang dũng sĩ thần thoại đã bị thọ thương, với nhiều vết sẹo rạch sâu trên mặt, trong những cuộc giao tranh rối rút cuộc, trông chàng chẳng khác chi một tên cướp đường vậy. Tôi không thể tin rằng Bs Sasada có thể lấy lại gương mặt khôi ngô tuấn tú... rằng khuôn mặt của vợ tôi không bị biến dạng bởi những vết sẹo ấy. Có lẽ các nhiếp ảnh viên đã dùng xảo thuật để che dấu những vết tích xấu xa ấy của chúng tôi chăng ? ... Tôi đã nhận thấy trên tấm hình những chiếc giường cong queo đen xì, những đống gạch ngói vụn nát và những cuộn giây điện rối tung ngổn ngang trên mặt đường.

        Những tấm hình này là vật kỷ niệm rất quý báu đối với chúng tôi nên tôi đã gửi thư cảm ơn Bs Moriya về việc ông đã có mỹ ý gửi tặng chúng tôi món quà này.

        Nghĩ rằng các bệnh nhân khác cũng sẽ rất sung sướng khi nhìn thấy những tấm hình này nên tôi đã đem nó đi khắp mọi nơi, từ bệnh viện đến Văn Phòng Bộ Giao Thông để mọi người cùng xem.

        Dọc đường, tôi gặp ông Oishi, người mà tôi đã không ngớt tìm kiếm từ hôm được nghe ông Yasuda kề chuyện ông đã góp công trạng lớn lao vào việc bảo vệ pho tượng của Thiên Hoàng.

        ông bảo tôi :

        — Thưa bác sĩ ! Trông ông có vẻ khá hơn kỳ trước khi tôi được gặp ông. Hồi đó, ai cũng tưởng là ông không thể nào sống nổi. Ông có biết được những nỗi lo âu phiền muộn mà ông đã gây ra cho chúng tôi hay không ?

        Tôi đáp :

        — Người ta vẫn thường nói thế với tôi... Nhưng, xin ông đừng nói gì về tôi vì chuyện đó không ích lợi chút nào cả. Sở dĩ mời ông vào đây là vì tôi muốn được nghe ông tự kể chuyện về ông cơ.

        Õng vẫn ung dung nói tiếp :

        — Khi người ta đem ông về bệnh viện, tôi đã tưởng ông không tài nào thoát chết được. Tôi đang quét dọn phòng giải phẫu thì Bs Katsubé và ông Sera bước vào yêu cầu tôi đừng gây nên tiếng động bởi lẽ ông đang nằm tại phòng kế bên... Chúng tôi cố hết sức gượng nhẹ để khỏi gây nên tiếng động, nhưng vô hiệu quả... Nếu ở địa vị chúng tôi thi ông phải làm sao... khi ông đang quét dọn một căn phòng đầy những gạch ngói vụn nát, những mảnh kính và những dụng cụ đổ vỡ lung tung ?

        Tôi năn nỉ :

        — Tôi van ông... đừng nói chuyện về tôi nữa. Tôi chỉ muốn biết những gì đã xảy ra cho chính ông mà thôi. Ông Yasuđa đã nói với tôi rằng ông đã lập được một kỳ công đáng ghi nhớ.

        Ông Oishi cúi đàu xuống và gương mặt ông thoáng hiện một vẻ kiêu hãnh. Rồi, ông bắt đầu kề :

        — Tôi đã thấy một làn chớp trắng xóa và phỏng đoán ngay rằng chúng ta đã bị oanh tạc. Tôi liền nằm lăn xuống đất rồi bịt mắt và tai lại. Đồng thời, tôi cảm thấy đau đớn như bị đụng phải một vật gì cứng. Tuy nhiên, khi đứng lên và xem xét lại, tôi đã ngạc nhiên vì không thấy một thương tích nào cả. Ý nghĩ đầu tiên của tôi là những phi cơ địch đã oanh tạc ra ngoài mục tiêu. Rồi, tôi nhận thấy là tôi đã bị quẳng ra khỏi phòng và tất cả mọi vật xung quanh tôi đều bị xụp đổ hết. Cảnh tượng ấy khiến tôi lại nghĩ rằng chúng ta cũng đã bị thiệt hại nặng nề rồi. Tôi đi về phía chiếc cửa sổ đã bị bật tung hết những bản lề...  Nhìn ra phía xa xa, tôi đã chỉ thấy những cảnh hoang tàn chìm trong khói lửa. Thế là thành phó đã bị phá hủy ! Thế là đã xảy ra một biến có cực kỳ nghiêm trọng rồi !

        Tức thì tôi nhảy bốn bực thang một mà chạy xuống trong khi cất tiếng kêu gào inh ỏi với ý định phải làm một việc gì trước tai biến phi thương này. Có rất nhiều người đang đứng lố nhố trong hành lang với dáng điệu hoàn toàn ngây dại. Tôi tập trung họ lại và ra lệnh cho họ khiêng những ngươi bị thương tới bệnh viện. Chỉ một lúc, tất cả các phòng cũng như các dãy hành lang đeu đầy nghẹt những ngươi bị thương nên chúng tôi phải đặt họ nằm xếp hàng ra tận ngoài vườn, dài theo dãy hàng rào. Một mình tôi đã di chuyển được năm người bị thương, bằng một cách khó khăn. Sau đó, tôi trở về văn phòng để xem xét khắp mọi nơi... tôi nhòm cả xuống gầm những bàn ghế và vào tận các phòng rửa mặt để được yên trí rằng không còn ai bị chôn vùi dưới đống gạch ngói vụn nữa... Đoạn, tôi vào căn phòng riêng là nơi chúng tôi bảo tồn pho tượng của Thiên Hoàng. Tới đó, tôi gặp các ông Kagehira, Yasuda và Aivaya. Họ đang phá cửa bằng những nhát rìu thật mạnh và sau càng, đã lấy được pho tượng của Ngài Ngự, rồi chúng tôi cùng với ông Ushio rước ra ngoài. Theo một lộ trình cong queo khúc khuỷu ở phía sau những trại lính, chúng tôi ra tới bờ sông, gần công viên Asano Sentei.

        Ông Ushio rước pho tượng Ngài Ngự đến Hakushima, phía bên bờ sông đối diện, tới một địa điểm tiếp giáp phía Bắc nhà ga xe điện.

        Tới đấy, ông Oishi hạ thấp giọng để tỏ lòng tôn kính Thiên Hoàng. Rồi, ông lại kể tiếp :

        — Khi ông Ushio rước pho tượng qua sông thì phòng Thí Nghiệm và Nghiên Cứu Kỹ Nghệ, gần cầu Tokiva, phát hỏa và đồng thời biến thành một lò than khổng lồ đỏ rực. Tất cả mọi người đang ở gần phòng Thí Nghiệm đều phải lao mình, xuống sông trong khi tòa nhà dang từ từ xụp dơ hầu tránh khỏi nạn bị chôn vùi dưới hàng tấn sắt đã bị nung đỏ. Tôi thấy những người khốn khổ ấy đã rơi từng chùm xuống nước và đa số đã bị chết đuối. Hôm sau, có hàng ngàn xác chết lập lờ trôi nổi trên suốt dòng sông.

        Trong khi đang nhìn những ngươi trong đám lửa và vùng vẫy dưới sông thì tôi trông thấy một chiếc thuyền đi qua. Một người đàn ông nằm co quắp trong lòng thuyền với chiếc đầu gần lìa khỏi cổ và một người đàn bà ra sức chèo thuyền với về mặt ngơ ngác vì sợ hãi. Tôi liền cất tiếng gọi bà ta ghé vào bơ, nhưng bà ta không nói nói năng gì cả. Tôi chợt nhận ra rằng bà ta đã mất trí rồi ! Tôi dành chiếm lấy chiếc thuyền và đưa được một số nạn nhân qua sông... Tôi không nhớ là đã chở được bao nhiêu chuyến vừa đi vừa về như một con thoi từ bờ bên này qua bờ bên kia. Nhưng, số ngươi bị thương đứng xếp hàng dài hầu như bất tận, tôi đành phải giao mái chèo cho một ngươi khác vì đã mệt lả ra rồi.

        Đột nhiên, ông Oishi nói qua vấn đề khác :

        — Những gã trong quân đội quả là láu cá. Hôm sau, tôi gặp một gã đi xe đạp về phía Hesaka để ngủ qua đêm tại đó. Y có hai con gà buộc ở phía sau xe. Tôi hỏi y đã lấy gà đó ở đâu thì y đáp rằng y đã lượm được ở trong xạ trường. Tôi lại hỏi lai lịch của chiếc xe đạp thì y thản nhiên đáp ĩ «ồ ! Ông có thể lượm được cả đống xe ở xung quanh vùng này ấy mà...», y làm như cái việc «lượm» một chiếc xe đạp là một việc giản dị nhất ở trên đời vậy.

        Bộ điệu của ông Oishi trong lúc kể chuyện đã khiến tôi phải bật cười. Tôi hỏi ông đã làm cách nào để tiếp tế cho bệnh viện.

        Ông đáp:

        — Ôi thật là giản dị quá mà ! Những viên chức tại Tòa Đô Sảnh và tại Quận chẳng hiểu biết một tí gì cả. Nhưng điều đó không có gì đáng ngạc nhiên bởi lẽ họ không phải là người ở địa phương này... Mình chỉ cần đối xử với họ với thái độ kẻ cả và nói với họ bằng giọng oai nghiêm một chút là họ sẽ cung cấp cho mình tất cả mọi thứ mà mình muốn... Tôi không hề thắc mắc khi bảo họ giao cho tôi 300 chai rượu saké, nhưng tôi đã vô cùng vất vả khi đem nó từ Kusatsu về tới bệnh viện (Kusatsu ở cách bệnh viện 8 cây so). Và thật là một kỳ tích khi tôi đã đem được 300 chai saké đi suốt cuộc hành trình ấy mà không có chai nào bị vỡ cả... Tuy nhiên tôi không biết những chai rượu ấy đã đi về đâu vì sự thực thì tôi không hề uống một giọt nào hết.

        Chúng tôi cố tán tỉnh để ông tiếp tục kể chuyện bởi lúc đó, có một đám đông bệnh nhân đang quây quần lại để nghe. Nhưng ông cho rằng kể bấy nhiêu đó là đủ rồi nên đứng lên từ biệt chúng tôi.

        Đến bữa cơm trưa, tôi cảm thấy khó chịu nơi bao tử nên đã uống một tách «matcha» thay cho bữa ăn. Khi tôi đang uống trà thì một cơn gió đột ngột nổi lên rồi thổi mạnh kịch liệt. Những làn hơi nóng do các cửa sổ lọt vào phòng ăn. Sợ trời mưa rào, tôi liền chạy về phòng cố gắng buộc chặt tấm vải che trước cửa sổ. Rồi tôi giúp mọi người kéo dịch những chiếc giường cho thật xa các cửa sổ để khỏi bị mưa tạt vào. Khi làm xong hết mọi việc, tôi mới thuật cho vợ tôi nghe những lời Bs Akiyama đã nói với tôi và dự định của ông sẽ giúp chúng tôi ra khỏi thành phố... Nàng mỉm cười yên lặng và tiếp tục làm việc.

        Sau bữa cơm chiều, ngọn gió trở nên hung hăng dữ dội và những trận mưa rào đã trút xuống như thác lũ. Những vòi nước mưa do cơn gió đẩy vào đã quét sạch cả căn phòng y như những làn sóng xô đuổi nhau trên mặt biển cả... Thì ra đây không phải là một cơn giông thường mà là một trận bão lớn... Tấm vải mà tôi buộc trước cửa sổ đã rách tan tành. Những cái mùng đập phần phật như những lá cờ tung bay trước gió. Chúng tôi đã ướt sũng như đứng ờ ngoài trời. Sau một cơn gió nổi lên mãnh liệt hơn hết, tất cả đèn trong bệnh viện đều nhất loạt tắt ngủm hết. Cơn bão từ khắp mọi phía tả hữu đột nhập vào phòng, trong khi chúng tôi phải bám chặt vào những bức tường để khỏi bị gió cuốn bay đi.

        Khoảng 9 giờ, những vòi nước mưa đã biến thành những dòng thác chảy cuồn cuộn không không ngừng. Người ta đã lo một trận hồng thủy ghê gớm phát sinh. Những người ở bên ngoài lũ lượt kéo nhau vào bệnh viện trú ẩn. Có nhiều người đã chạy trốn ra ngoài để khỏi bị những căn lều mới dựng đồ sập lên mình. Mực nước cao dần và chúng tôi đã sợ một trận lụt to. Tất cả mọi người đều rét buốt thấu xương. Chỗ nào cũng tràn ngập những nước, chẳng khác gì không có mái nhà che trên đầu... Gió găm rít dữ dội mà ùa vào tất cả các cửa khiến cho tòa nhà rung động khác thường.

        Vào khoảng nửa đêm, cơn gió mới bắt đầu êm dịu và mưa đã dứt hột. Nhưng, không một ai có thể ngủ được bởi chúng tôi đã ướt như vừa được kéo từ dưới nước lên. Thần kinh chúng tôi bị căng thẳng đến cực độ... Tuy nhiên, đến gần sáng, tôi cũng đã chợp mắt được một lúc.

        Trời nhiều mây, nhưng gần về trưa đã trở nên quang đãng.

        Khi tôi thức dậy thì cơn giông tố đã qua rồi và tôi không thể hiểu được sao buổi sáng nay lại êm tịnh thế này ?

        Tôi nằm co quắp trên sàn xi măng và cố ngủ thêm một chút, song không thể được vì vết thương nơi đùi đang hành tôi nhức nhối vô cùng. Đi ra ngoài bao lơn, tôi trông thấy một cái hồ lớn đã thành hình nơi trước cửa bệnh viện. Tất cả các căn nhà nhỏ mới được xây dựng đã bị trận bão phá hủy và những cái mái bằng kẽm đã bị gió cuốn đi rồi.

        Hàng ngàn bức thư và cánh bưu thiếp nằm rải rác khắp khu vườn khoảng giữa bệnh viện và Văn phòng. Tôi xuống đó cố gắng lượm lặt tất cả những gì mà tôi có thể lượm được. Đa số những thư này đều được gửi bảo đảm. Tôi liền chạy qua Văn phòng loan báo cho hết thảy nhân viên rõ vụ này. Tức thì tất cả mọi người đều chạy ra vườn để lượm thư và bưu thiếp. Cảnh tượng này khiến tôi hồi tưởng ngay tới một việc mà tôi đã quên thuật lại. Ngày bom nổ, những giấy tờ xuất xứ từ Hiroshima đã được tìm thấy tại Minochi, Hongi và Suzubari, tức là tại những địa phương cách xa thành phố này từ 25, 30 và 35 cây sổ. Sức mạnh của vụ bom nổ đã làm cho những giấy tờ đó bay xa đến như vậy.

        Tôi qua phòng Hành Chánh để hỏi thăm các ông Sera và Kitao về những sự thiệt hại sau trận bão đêm qua. Họ cho biết không có gì đáng kể. Tôi được tin những người ở bên ngoài chạy trốn vào bệnh viện hồi đêm qua đã ra đi và đem theo cả những tấm mền mà chúng tôi đã cho họ mượn. Đã tưởng tượng được những gì không may xảy ra tại các căn lều của họ, tôi không nỡ phiền trách họ về hành vi đó chút nào bơi lẽ bọn người khốn khổ ấy cần mền hơn chúng tôi.

        Dạo qua bệnh viện và Văn phòng, tôi thấy những vũng nước ở khắp mọi nơi. Chẳng một tấm chiếu hay mùng mền nào là không bị xuyên thủng cả. Các bệnh nhân than bị lạnh, nhưng tôi không nhận thấy người nào thực sự đau yếu hết. Người thiếu nữ, mà tôi đã nói tới nhiều lần, cũng đã khá bình phục và có thể tự tắm rửa lấy một mình rồi.

        Sáng nay, không có việc gì rắc rối xảy ra. Chỉ có thằng cháu Masao trở lại thăm tôi và một liên lạc viên đem thư của Giáo sư Hata yêu cầu tôi cấp tốc đi Miyajima để khám bệnh cho ông Giám Đốc chi nhánh Nhật Bản Ngân Hàng tại Hiroshima. Tôi trả lời cho ông biết rằng lúc này tôi không được khỏe để có thể đi xa như vậy được. Hôm qua, tôi đã thúc giục Masao trở về nơi nhà cô Shima của tôi tại Saijo vì ở đó an ninh hơn là đây. Tôi tưởng nó đã trở về rồi, ai ngờ nó còn ngủ lại một đêm nữa để đi thăm những cảnh hoang tàn tại Hiroshima.

        Buổi chiều, trời đã khá êm tịnh nên tôi quyết định đi dạo một vòng. Sau những trận mưa buồn tẻ, tôi như khỏe hẳn lên khi được thấy lại ánh mặt trời. Tôi đi lang thang hết nơi này đến nơi khác và sau cùng đến tận những con hào bao quanh tòa lâu đài cổ Hiroshima.

        Một ông cụ già đang ngồi câu ếch trên bờ hào. Một con sâu đang quằn quại nơi đầu lưỡi câu để làm mồi. Trong vòng vài phút, tôi thấy ông câu được 5,6 con ếch. Mỗi lần ông giật được một con lên, tức thì một đám người đứng xem lại đồng thanh reo lên :

        — « 50 yens !... 100 yens! ». Người ta có thể tưởng tượng được rằng những con ếch này đã lên cao tới giá đó hay không ?... Vậy mà trước sự kinh ngạc của tôi, quả nhiên ông ta đã bán nó với giá 100 yens mỗi con lớn và 50 yens mỗi con nhỏ đấy.

        Sau bữa cơm chiều, tôi thuật cho các bạn tôi nghe chuyện ông già câu ếch thì họ cũng ngạc nhiên vì thấy thời thế đã biến đổi quá nhiều rồi.

        Một ngày quang đãng xuất hiện.

        Buổi mai trong sáng và êm đềm. Mặt trời chiếu rọi ánh sáng huy hoàng rực rỡ.

        Đêm qua, tôi đã ngủ ngon giấc nên hôm nay tôi cảm thấy tinh thần khoan khoái khác thường. Tôi liền nghĩ đến việc đi Miyajima để thăm ông Giám Đốc Ngân Hàng mà Gs Hata đã yêu cầu tôi khám bệnh. Hôm qua, khi tiếp được thư của ông, tôi không ngờ đã có thể bình phục một cách mau chóng như vậy.

        Tất cả mọi người tề tựu trong phòng ăn đều vui vẻ. Tôi tuyên bố ý định đi Miyajima và yêu cầu bà Saeki sửa soạn bữa điểm tâm cho tôi.

        Mượn con đường đi Koi, tôi theo lộ trình mà ông Yasuda thường đi qua mỗi buổi sáng đến sơ làm. Đến cầu Misasa, tôi gặp một người đàn ông đẩy chiếc xe đầy thịt bò. Từ đã lâu, tôi không được thấy thịt bò nên nó đã khiến tôi ứa nước miếng. Thuở trước, tôi không thể nào chịu được mỗi khi trông thấy những miếng thịt sống và không bao giờ tôi dám bước chân vào tiệm bán thịt... Vậy mà...

        Tôi đi qua nhà ga Yokogama, nay đã bị hoàn toàn tiêu diệt, và xa hơn một chút là một đường phố mà một bên dãy nhà đã bị thiêu rụi hết. Xa hơn nữa, tôi thấy những ngôi nhà bị xụp đồ dở dang.

        Tại Koi, những ngôi nhà xung quanh nhà ga này đã biến thành các cửa tiệm nhỏ với cảnh nhộn nhịp hơn là cảnh tôi đã thấy kế bên nhà ga trung ương tại Hiroshima... Nhưng, ngán thay ! Tại đây cũng có những cảnh chướng tai gai mắt vì đồi phong bại tục đáng ghê tởm như ở đó.

        Khi tới ga Koi thì trời đã xế trưa, tôi kiếm chỗ ngồi trong một toa xe đầy ních để đến Miyajima Guchì. Giữa Koi và Takasu, tôi thấy những ngôi nhà mà mái đã bị bật đi ; những cửa sổ đều lìa ra hết và các bức tường rạn nứt tứ tung. Người ta có thể nói những ngôi nhà đó đã trải qua một trận động đất dữ dội. Ra khỏi Kusatsu (cách trung tâm địa chấn 5.000 thước), những mái nhà có vẻ còn nguyên vẹn, song nhiều tấm cửa sổ cũng đã rời khỏi khung rồi. Tôi lưu ý thấy cái cảnh điêu tàn ấy kéo dài mãi đến tận Itsukaichi. Chỉ có từ Hatsukaichi trở đi, tôi mới thấy những ngôi nhà nguyên vẹn hoàn toàn. Ra khỏi Jigozen, tôi trông thấy chiếc cổng thành lớn của đô thị Miyajima xuất hiện nơi bờ biển. Quay về phía tay mặt, tôi say sưa ngắm nhìn những tòa biệt thự tráng lệ nguy nga là nơi mà những gia đình giàu có thường tới nghỉ mát. Khi tới Miyajima, tôi ngạc nhiên khi lại thấy vài ngôi nhà mà các cửa sổ đều bị bật tung, mặc dầu khoảng cách rất ra với Hiroshima. Tôi ngừng bước nơi xưởng chế tạo đồ gốm Goneida để dùng điểm tâm. Hồi còn nhỏ, tôi được ông già Tosai, giám đốc xưởng này, dạy cách làm những cái bình bằng đất nung. Hôm nay, ông đã vô cùng xúc động khi gặp tôi. Ông không ngớt nhắc đi nhắc lại rằng ông đã vui mừng chẳng khác chi thấy con trai ông đã trở về. Thỉnh thoảng ông lại đưa tay áo lên để lau nước mắt. Bà vợ và cậu con của ông cũng niềm nở tiếp đãi tôi với vẻ thiết tha âu yếm.

        Cậu con ông Tosai nói chuyện khi bom nổ, cậu đang ở trong công viên đô thành, ngay trước cửa xưởng đồ gốm, và bị hơi của trái bom quật ngã xuống đất.

        Vì xưởng đồ gốm của ông Tosai ở bên cạnh bến đò nên tôi có thể ngồi nói chuyện với gia đình ông cho đến khi nghe tiếng chuông báo hiệu đò rời bến. Tôi liền cáo biệt họ rồi chạy men theo bến mà nhảy vội xuống đò đúng lúc nó vừa tách khỏi bờ.

        Từ đây tới Miyajima phải mất từ 25 đến 30 phút. Tôi đã thích thú vì được ngắm khung cảnh đẹp đẽ nên thơ trong suốt cuộc hành trình. Nhìn vè phía Tây và phía Bắc, người ta thấy bóng đáng những ngọn núi in hình trên mặt biển về mạn Hiroshima và đàng xa, người ta có thể phân biệt được cả thành phố Hiroshima chìm trong sương sớm. Không bao giờ phong cảnh Miyajima đẹp bằng lúc con đò sắp tới bến. Từ tít tận đàng xa, người ta trông thấy chiếc thể môn đó sộ bằng gỗ dùng làm cổng cho ngôi đền Itsukashima thấp thoáng và xa hơn chút nữa là ngôi đền Thiên Tịch (Một ngàn chiếc chiếu — tatamis — Ở Nhật Bản, chiếc chiếu được dùng làm đơn vị đo lường nên người ta thường nói căn nhà hay căn phòng này rộng bao nhiêu chiếu ? Kích thước của mỗi chiếc chiếu là 1m x 2m. Như vậy thì ngôi đền Thiên Tịch này đã rộng tới 2.000 thước vuông). Ở dưới đò nhìn lên dọc theo bờ biển, người ta thấy những tiệm buôn, những tiệm ăn và những khách sạn là nơi mỗi năm tiếp đón hàng ngàn du khách hành hương. Đa số du khách thường hay tới đây vào mùa Xuân khi hoa anh đào nở và vào mùa Thu khi những cây phong đã biến khu rừng thành màu vàng thẳm và đó tươi như một đám cháy lớn.

        Đò cập bến ở phía cuối con đường phố chính đẫn lên đảo. Tôi lên bờ và quay trở lại phía ngôi chùa. Qua đó chừng vài trăm thước tôi đã đến trước cửa Miyajima-Kan, một quán ăn nhỏ do các bạn thâm giao của tôi chủ trương. Tôi quyết định ngừng lại nơi đây chốc lát trước khi đến Bairinso, môt khách sạn tao nhã mà ông Giám Đốc Ngân Hàng đang trú ngụ. Tới nơi, tôi cất tiếng gọi. Tức thì bà Korenaga, chủ quán ăn, từ phía trong chạy vội ra. Bà ngạc nhiên đến nỗi không thể thốt nên lời khi trông thấy tôi. Chị người làm Sumi-San theo bà ra và cũng rất đỗi vui mừng khi thấy tôi còn sống. Thoạt tiên những vết sẹo trên mặt tôi đã khiến họ sợ hãi, nhưng họ liền trấn tĩnh ngay được và mời tôi vào quán ăn uống nghỉ ngơi. Tôi ngỏ lời cảm ơn và nói cho họ biết rằng tôi phải vội đi thăm ông Giám đốc Ngân Hàng nên chỉ ghé lại đây một chút để hỏi thăm tin tức các bạn mà thôi. Tôi hứa khi trở về, tôi sẽ có thì giờ nói chuyện lâu hơn... Vì tôi không biết đường đến khách sạn Bairinso nên Sumi-San đã vui vẻ hướng dẫn tôi đi.

        Khách sạn Bairinso tọa lạc trên một gò đất nhỏ với những tòa nhà lịch sử cũ kỹ rải rác xung quanh. Từ đây nhìn xuống, tôi thấy một khung cảnh huy hoàng trên mặt biển và những rặng núi xa xa. Sau khi nhờ người thông báo, tôi được mời vào một phòng đợi bài trí theo lối tây phương. Qua một khung cửa rộng, cao hơn những mái nhà lân cận, tôi nhìn về phía ngôi đền Ituskushima và những cánh rừng thông rậm rạp chạy dài theo hai phía tả hữu chiếc thể môn trang nghiêm hùng vĩ. Lồng trong khung cảnh này, một cây bách cổ thụ và một thửa vườn với hương thơm ngào ngặt khiến cho khách càng thêm say sưa thích thú. Tận đàng xa là bầu trời đầy sương bao phủ vịnh Hiroshima.

        Tôi không thấy rõ một đoàn xe lửa đang tiến đến men quanh sườn núi, nhưng ngọn khói dày đặc tuôn ra từ nơi đầu máy đã vạch thành một con đường trắng xóa như giải lụa trên rặng núi u ám sương mù. Thật là một một cảnh thiên nhiên tuyệt diệu ! Nếu được ở lại đây nghỉ ngơi vài ngày thì thống khoái biết bao !

        Giữa lúc mải suy nghĩ miên man, tôi thấy một người đàn bà cao và gầy, mặc bộ y phục đúng thời trang, bưng khay trà vào mời tôi. Bà tự giới thiệu là vợ của ông Giám Đốc Ngân Hàng và sau khi trao đổi những nghi lễ xã giao, bà kể cho tôi nghe những việc đã xảy ra cho chồng bà.

        Khi bom nổ thì ông đang ở trong ngân hàng, nhưng may mắn không bị vết thương nặng nào cả. Bởi ngân hàng này chỉ cách trung tâm địa chấn có 400 thước nên tôi phỏng đoán là ông đã bị ngã xuống, nhưng bà nói không phải vậy và cho tôi biết rằng ngày nay, những triệu chứng khiến ông khó chịu chỉ là chứng ăn mất ngon và vô cùng yếu mệt.

        Sau khi dùng trà, bà dẫn tôi , sang một căn phòng lớn rất khoáng đãng là nơi mà ông đang nằm dài trên một chiếc giường kiểu Nhật. Đây là một ông già to béo, trạc 50 tuổi, với khuôn mặt phinh phính. Tuy ông than yếu mệt, nhưng cuộc khám nghiệm cơ thể đã không cho thấy một dấu hiệu gì đáng lo ngại. Mấy phút sau khi bom nổ, người ta đã chở ông về Miyajima... Bs Matsuo, giám đốc Bệnh Viện Trung Ương tại Hiroshima, lúc đó cũng đang tản cư nơi khách sạn Bairinso. Nhưng, trước đó hai ngày, ông được di chuyển về Bệnh Viện Hồng Thập Tự tại Ono bởi ông cần được điều trị bằng một phương pháp đặc biệt.

        Khi trận bão nổi lên dữ dội, Bs Matsuo đã bị tử nạn một cách vô cùng bi thảm, cùng với rất nhiều bệnh nhân khác, vì cả một phần bệnh viện đã bị nước biển cuốn băng đi mất. Ông Giám đốc Ngân Hàng kể chuyện này với mục đích cho tôi biết ông đã may mắn là ngần nào vì đáng lẽ ông cũng đã được di chuyển tới Ono cùng một lượt với Bs Matsuo. Nhưng, một sự ngộ nhận đã xảy ra trong phút cuối cùng đã ngăn cản ông đi, nên ông đã thoát chết.

        Khi chẩn bệnh xong, tôi khuyên ông cứ an tâm vì sức khỏe của ông sẽ được phục hồi trong một ngày gần đây.

        Tôi nói :

        — Mặc dầu ở rất gần nơi trung tâm địa chấn nhà ngân hàng của ông đã được xây dựng rất kiên cố nên ông đã được bảo vệ trong một lúc cả trận hỏa tai lẫn những phóng xạ tuyến do trái bom nguyên tử phát sinh...  Một khi biết rằng nhà ngân hàng của ông đã được biến thành một trung tâm thông tin thì chắc ông lấy làm thú vị lắm ? Tất cả những bức tường của nhà ngân hàng đều đầy những tờ cáo thị nhỏ để cung cấp hoặc hỏi thăm tin tức của những người đã chết hoặc mất tích... Nếu ông có thể ăn được nhiều thì ông không cần phải lo nghĩ tới vấn đề sức khỏe nữa. Ông đừng quên rằng một người bệnh mà còn biết ngon miệng thì không bao giờ chết cả... Sự tẩm bổ và tĩnh dưỡng là những thuốc rất hay mà tôi có thể chỉ dẫn cho ông.

        Sau khi cáo biệt vợ chồng ông Giám Đốc Ngân Hàng, tôi trở lại Miyajima-Kan, nơi mà các bạn tôi đang chờ đợi. Tới nơi, tôi thuật lại cho bà Korenaga nghe về trận bão đã xảy ra tại Hiroshima và bà cũng kể cho tôi rõ những gì đã xảy ra tại Miyajima. Ngày 17-9, trận bão đã quét sạch cả chi nhánh của khách sạn Iwaso, nằm trên bờ sông Momiji-Dani, khiến cho nhiều khách trọ bị tử thương. Ngôi đền Itsukushima cũng bị thiệt hại vì lúc đó nước thủy triều đang dâng cao nên một phần nền bị bao phủ đầy cát. Sau ngày bom nổ, đã có hàng ngàn người bệnh và bị thương lánh nạn tới Miyajima và những bệnh tật đã bành trướng mãnh liệt nơi đây cũng giống y như những nơi khác. Đã có nhiều người chết vì bệnh nôn mửa và tháo dạ; họ đã có những triệu chứng giống với những nạn nhân mà tôi đã phát giác được với bao nỗi kinh hoàng lo sợ.

        Bà Korenaga đãi tôi một bữa ăn thịnh soạn. Sau một lúc nghỉ ngơi, tôi từ biệt và ra về với nhiều món quà tặng trên tay.

        Khoảng 4 giờ chiều, tôi tới Miyajima-Gucfci và khi đi qua xưởng đồ gốm Goneido, tôi thấy ông già Tosai đang đứng đợi trên ngưỡng cửa. Khi thấy tôi, ông gọi :

        — Xin bác sĩ sẽ trở lại đây với chúng tôi ! Trở lại đây cùrig vòi bà vợ ông nữa nhé !

        Tôi hứa sẽ trở lại và ngồi nói chuyện phiếm với ông một lúc cho tới khi có tiếng chuông báo hiệu xe điện khởi hành.

        Trong toa xe chật ních, tôi lắng nghe những mẩu chuyện giữa hai chàng thanh niên ngồi gần bên. Một chàng hậm hực nói :

        — Hừ, con đó là một con điếm ! Nó không biết hổ thẹn trước nơi công chúng chút nào cả... Mà tại sao nó lại có thể làm cái trò bỉ ổi xấu xa ấy nhỉ ? ..... Cũng vì vậy nên tôi đã liệng cổ nó xuống biển rồi đấy !

        Anh chàng đã có vẻ tức giận đến cực điểm khi trông thấy cô bạn của mình khoác tay một anh binh sĩ thuộc lực lượng chiếm đóng. Thái độ của thanh niên này có một vẻ đặc biệt..., đó là thái độ phát sinh từ sự căm hờn kẻ địch vậy. Tôi không thể biết chàng đã xử trí ra sao đối với cô gái vô liêm sỉ kia ; nhưng, nếu tôi ở địa vị chàng thì chắc chắn là tôi cũng đã hành động như chàng rồi... Tôi nghĩ rằng có một giải pháp tốt đẹp hơn hết là tất cả các thiếu nữ đều nên tức khắc rời khỏi thành phố để họ cũng như các binh sĩ kia khỏi bị lôi cuốn vì dục vọng.

        Vừa ra khỏi nhà ga Itsukaichi, bỗng nhiên xe điện đột ngột ngừng lại khiến mọi người xôn xao kinh ngạc. Tôi nhìn qua khung cửa sổ thấy có hai chàng say rượu đang đứng nghênh ngang giữa đường ray khiến chuyển xe điện bị bắt buộc ngừng lại... Chúng xô đẩy anh kiềm soát viên rồi leo lên xe. Sau khi chen lấn luôn người thợ máy, chúng hiên ngang đi lui đi tói khắp toa xe rồi cất giọng thô bỉ nạt nộ những người chúng gặp trên lối đi của chúng. Đoạn, chúng cất tiếng ca bản « Arizan » là một bản tình ca của xứ Cao Ly, thỉnh thoảng lại ngừng tiếng ca để cất tiếng hô lên: «Thiên Hoàng vạn tuế » ! với giọng nhừa nhựa sặc mùi sake. Trước khi tới ga Koi, chúng lại bắt buộc người tài xế cho xe ngừng lại để chúng nhảy xuống, mà không nói gì đến chuyện trả tiền lộ phí cả. Tuy nhiên, không một ai dám hỏi đến vé của chúng. Thái độ khó coi của hai chàng say rượu đó khiến tôi đã thất vọng khi nghĩ tới một tấm biểu ngữ với lời công bố: «Cường quyền tức Công Lý và Công Lý tức Cường quyền» đã được phổ biến sâu rộng khắp nơi trong thời kỳ chiến tranh... Nhưng, liệu người ta đã tiếp tục áp dụng những lời công bố đó được trong bao lâu rồi ?... Từ ngày có cuộc đầu hàng, những phường bất lương khả ố này đã chiếm trọn vai tuồng trên sân khấu xã hội.

        Khi về tới bệnh viện, tôi vừa mệt nhọc lại vừa đau xót vì những cảnh não lòng mà tôi đã được chứng kiến, nhưng tôi không muốn kể lại cho các bạn tôi nghe những việc mà tôi đã làm trong ngày hôm nay nữa.

        Tôi đi tắm và chà xát ống chân rồi đi nằm, mà không dùng bữa cơm chiều.

        Trời trong sáng với những đám mây bảng lảng trôi qua.

        Cuộc hành trình đi Miyajima đã khiến tôi tiêu hao rất nhiều sức khỏe. Chiều hôm qua, tôi vô cùng mệt mỏi nên đã khó ngủ. Sáng nay khi thức dậy, tôi không muốn đứng lên đi dùng bữa điểm tâm chút nào cả vì hai ống chân tôi đau nhức quá.

        Trong khi đang nằm mơ màng thì tôi phải dậy tiếp một người bạn cũ, là chủ nhân của hãng Eribea, một hãng buôn lâu đời tại Hiroshima. Ông có vẻ xúc động mãnh liệt và khóc than thảm thiết. Ông vừa rên rỉ vừa nói với tôi :

        — Bác sĩ ơi ! Oyone đã chết rồi mà tôi không biết ở nơi nào cả... Buổi sáng hôm ấy (hôm bom nổ), vợ tôi từ nhà ra đi làm việc và từ đó, tôi không thấy nàng nữa... Con gái tôi và tôi không biết số phận nàng đã ra sao...

        Tôi Hen hỏi:

        — Còn Masao, con gái ông ?

        — Nó bị gẫy cánh tay trong trận bão vừa tàn phá nhà tôi rồi.

        Những lời kể lể của bạn tôi luôn luôn bị ngắt quãng bởi những tiếng rền rĩ khiến tôi phải khó khăn lắm mới nghe và hiểu được. Ông cũng bị thương và trên đầu được quấn bằng một miếng vải cũ nhơ ban. Tôi chưa từng trông thấy một người nào trong trạng thái đau khổ đáng thương như vậy. Thoạt tiên, tôi muốn tìm lời an ủi ông, nhưng chưa kịp mở miệng thì tôi cũng đã khóc theo ông rồi.

        Bà già Saeki đã gặp chúng tôi trong tình trạng bi thảm đó. Bà đưa mắt nhìn từ người nọ đến người kia rồi tiến về phía ông già khốn khổ ấy mà giơ tay ôm choàng lấy cổ ông. Đoạn, với giọng thiết tha thành khẩn, bà ân căn khuyên nhủ:

        — Tôi van ông .... xin ông đừng khóc nữa ! Chúng tôi đều là bạn của ông, vậy chúng tôi nguyện sẽ săn sóc ông chu đáo... Đừng khóc nữa, ông ơi !

        Giữa phút bối rối đó, vợ tôi bước vào. Cũng như bà Saeki, nàng hết lời an ủi ông già. Nàng dịu dàng nói:

        — Ojii-San ! Xin ông cứ coi bệnh viện này như là nhà của ông. Chúng tôi sẽ cố gắng giúp đỡ ông để khuây dịu bớt những cơn đau đớn này.

        Chúng tôi đã thành công trong việc xoa dịu bớt những nỗi đau thương vì cảm giác cô đơn của người bạn già ấy. Bởi vậy nên khi từ biệt ra đi, ông đã nhận thấy lòng thành thực của chúng tôi khi ngỏ ý muốn được đón tiếp ông và con gái đến ở chung tại đây.

        Sau bữa cơm trưa, tôi đang nằm nghỉ thì ông Sera vừa chạy vào vừa thở hồn hển mà báo tin với giọng xúc động khác thường :

        — Bác sĩ ơi ! Có một sĩ quan người Mỹ ở trước bệnh viện kia kìa í

        Nghe mấy tiếng đó, đột nhiên tôi như bị ngừng hơi thở..., rồi tôi cảm thấy cõi lòng tràn dâng một niềm căm hận lẫn nỗi khủng khiếp đến cực độ.... Nhưng, tự chủ đườc ngay bởi địa vị của mình đối với kẻ thù, tôi la lên một câu ngắn ngủi:

        — Thì ông đừng thèm biết đến hắn có được không ?

        — Ồ, bác sĩ đừng nói vậy ! Hiện thời, hắn đang chờ tại phòng ngoài kia. Ông nên ra tiếp hắn một chút đi... Tôi van ông !

        Dần dần, thái độ sợ sệt của ông Sera đã khiến tôi không thể tự ái được nữa và tôi chợt hiểu rằng tôi không có quyền lưỡng lự mà nhất định phải tiếp vị sĩ quan này. Lúc đó, tôi đang mặc một cái quần nhơ bẩn và một cái áo sơ mi rách tả tơi. Hơn nữa, đang lúc tâm mang ý loạn, tôi cảm thấy không thể đối diện với một người lạ mặt được. Mấy phút sau, đang lúc còn phân vân suy nghĩ thì tôi nghe tiếng những bước chân trên cầu thang rồi một vị sĩ quan cao lớn bước vào phòng, theo sau là một người lính hộ vệ với sắc da ngăm ngăm, võ trang bằng một khẩu súng lục. Tôi cho họ biết tôi là giám đốc của bệnh viện này và đề nghị đưa họ đi thăm các phòng. Với một thái độ rất nghiêm trang, vị sĩ quan đã lưu ý rất nhiều đến hậu quả của trận bão hơn là hậu quả của trái bom nguyên tử. Ông ta biết rõ cả những biến cố đã xảy ra tại Miyajima trong cơn giông tố và luôn miệng hỏi thăm chúng tôi đã làm cách nào để có thể thoát vòng tai nạn. Người lính tháp tùng đã đóng vai thông ngôn trong cuộc đối thoại của chúng tôi nên tôi biết rằng vị sĩ quan này biết rất ít tiếng Nhật... Điều này khiến chúng tôi khó lòng mà đi đến chỗ cảm thông được.

        Trong khi tôi hướng dẫn khách đi thăm các phòng bệnh, sau khi đã cho họ xem qua các phòng làm việc, chúng tôi gặp Yaeko-San. Vị sĩ quan hỏi thăm vợ tôi có bị thương nhiều hay không ? Tôi đáp rằng nàng bị thiếu nhiều máu quá vì đã bị rất nhiều thương tích. Miệng nói, tay tôi sắn hai ống tay áo nàng lên và trỏ cho ông ta coi những vết sẹo... Ông ta khẽ gật đầu rồi tiếp tục cất bước mà không nói một lời nào nữa.

        Khi vị sĩ quan Mỹ đi khỏi, trái tim tôi đập liên hồi trong ngực... Thế là hết những ngày tĩnh mịch êm đềm đã ngự trị từ bấy lâu nay tại nơi bệnh viện này ! Một làn sóng xao động khác thường đã nổi lên giữa những người bệnh và các nhân viên. Vợ tôi, thuở nay vẫn tỏ ra là người vô tư lự bây giờ cũng trở nên nóng tính và cô Yama, hôm trước đã bị ám ảnh bởi ý định trốn đi, nay lại bắt đầu thu xếp hành trang.. . Ngay chính tôi cũng đang ở trong tình trạng cực kỳ bối rối.

        Nếu có thể tiếp xúc thẳng với vị sĩ quan đó thì có lẽ tôi đã nói cho ông ta rõ những nỗi phiền muộn ấy của tôi rồi... Và có lẽ ông ta đã có biện pháp khiến những nỗi phiền muộn ấy của tôi tiêu tan đi hết được.... Nếu tôi có một quyền tự điển thì có lẽ tôi đã nói được nhiều chuyện với ông ta... Tôi biết đọc và viết Anh văn khá đúng, nhưng tôi không thể nói chuyện bằng Anh Ngữ và khi nghe người ta nói bằng thứ ngôn ngữ này, tôi cũng không thể hiểu được. Bởi vậy, tôi quyết định từ nay trở đi, mỗi khi có việc cần tiếp xúc với những ngươi Mỹ, tôi sẽ mời họ vào phòng khách và cùng họ nói chuyện bằng lối bút đàm.

        Sau bữa cơm tối, chúng tôi triệu tập một phiên họp. Tôi giải thích cho toàn thể nhân viên hiểu rõ tình hình hiện tại và hỏi trong họ, có ai biết nói tiếng Anh hay không ? Nhưng, ngán thay ! chẳng có một người nào biết cả... Rút cuộc, họ đề nghị tôi nên đi kiếm một quyền tự điển Anh Nhật. Mặc dầu biết là quyển của tôi đã bị tiêu hủy trong đám cháy rồi, tôi vẫn cứ sai người đi tìm.

        Rồi đây, nếu có vị sĩ quan Mỹ nào khác đến thăm chúng tôi mà không có người thông ngôn thì sự thể sẽ ra sao ?... Chúng tôi là những kẻ bại trận và biết rằng tất cả những hòn đảo trong nước Nhật Bản này đều sẽ trở nên tương đương với những trại giam tù của đối phương... Nhưng, việc cốt yếu là chúng tôi phải biết giải bày tư tương của mình ra bằng tiếng Anh là thứ ngôn ngữ của họ đã.

        Tôi chợt nhớ tới ông giám đốc Hãng Eriben, người đã bị mất người vợ yêu dấu, lại bị mất hết sản nghiệp nên nay đã chẳng khác gì một gã du đãng với chiếc khăn nhơ ban quấn quanh đầu. Trước ngày bom nổ, ông ta đã ở trong một tòa nhà nguy nga tráng lệ và không thiếu một thứ gì. Nhưng, nay thì ông đã không hơn một kẻ hành khất..., một kẻ hành khất hoàn toàn khuất phục trước những kẻ thù đã đắc thắng của mình... Ông ta đã là một biều tượng linh hoạt của nước Nhật Bản hiện đại vậy !

        Sáng nay, tôi hay tin kè từ ngày 23-9, các tàu bè sẽ lại được phép lưu thông như cũ tại vịnh Hiroshima. Tin này do ông Sumitani, phóng viên nhật báo Godo, đem đến.

        Ông Sumitani đã góa vợ, nay ông trở lại Hiroshima để dự lễ Thất tuần, năm nay nhằm ngày 23 tháng 9 dương lịch. (Lễ Thất Tuần được cử hành vào ngày thứ 49 trong năm để cầu siêu cho những người quá vãng, theo nghi thức Phật Giáo). Cuộc thăm viếng của ông nhắc cho tôi sực nhớ là ngày đó, tôi sẽ phải ăn chay và cầu nguyện cho hương hồn những ngươi thân yêu đã quá cố.

        Vợ tôi đã quyết định đến ngày 24-9 sẽ trở về nhà tôi ở gần Okayama và hôm nay, nàng đã bắt đầu thu xếp hành trang, Ngày đó, cô Yama cũng sẽ ra đi khi có chị cô ta tới đón.

        Thoạt tiên, tôi đã do dự trước việc để cho các bệnh nhân rời khỏi nơi đây, nhất là những người bệnh nặng. Nhưng, sự hiện diện của những quân đội chiếm đóng đã khiến họ đầy nỗi kinh hoàng nên tôi lại yên tâm hơn khi thấy họ ra đi. Như vậy, chúng tôi chỉ còn có ít trách nhiệm đối với số bệnh nhân còn lại hơn là ở trong tình trạng hoang mang không biết rõ quyết định của nhà cầm quyền đồng minh ra sao cả.

        Hôm nay, các bệnh nhân tạm trú nơi Văn Phòng Bộ Giao Thông đã có vẻ đỡ bối rối hơn là những người ở bên bệnh viện. Cô Niimi sốt nhiều và kêu rất khó thở. Tôi đặc biệt lưu tâm săn sóc và thường ngồi bên giường nàng luôn. Tóc nàng vẫn rụng, nhưng dấu hiệu xuất huyết dưới da đã tan biến hết khiến tôi rất lạc quan. Nhưng, tôi lại lo rằng nàng sẽ phải chết vì sự bột phát của chứng bệnh lao phổi. Tuy nhiên, tôi vẫn cố gắng giải thích cho nàng hiểu rằng sự khó thở của nàng là do chứng cảm phát sinh từ đêm có trận bão, nhưng tôi có cảm giác là không thể làm cho nàng tin tưởng được. Những căn phòng ở tầng lầu thứ hai đã trống hết, chỉ còn có một bệnh nhân duy nhất là cô Fukuji, làm việc trong toán lao công tại đây. Nàng bị phỏng nặng nơi mặt, hai cánh tay và hai bàn tay. Trên toàn thân đầy những vết thương và mụn lở loét. Ngoài ra, nàng lại còn là nạn nhân của những cơn kình phong dữ dội nữa. Để trấn an nàng, tôi đã thuật lại chuyện viên sĩ quan Mỹ tới thăm bệnh viện và cho nàng biết mọi việc đều đã trở nên đẹp đẽ nhất đời. Tuy nhiên, tôi phải cố hết sức tránh không dám nói chuyện đùa giỡn bởi những vết thương trên mặt nàng hãy còn trầm trọng nên chỉ một cái nhếch mép cười cũng có thể khiến nàng đau đớn khôn tả... Tình trạng của nàng đã dần dần kiệt quệ và tôi chờ đợi từng giờ từng phút để thấy nàng trút hơi thở cuối cùng. Ông già Oki, 65 tuổi, mắc chứng phế viêm từ hôm trời bão, cũng đang hấp hối. Từ hôm có trận bão tới nay, đã có rất nhiều người chết bởi chứng bệnh này.

        Buổi chiều hôm nay tôi dành một phần thì giờ để ngồi xếp lại những thư từ do các bạn gửi đến thăm.

        Trong bữa cơm tối, chúng tôi có món đùi ếch ; hương vị thơm ngon của nó đã khiến chúng tôi ứa nước miếng ngay từ khi hãy còn được xào nấu dưới bếp. Món này khiến tôi hồi tưởng tới ông già câu ếch bên tòa lâu đài Hiroshima và tôi thuật lại màn hoạt cảnh đó cho các bạn đồng bàn của tôi nghe. Khi tôi bắt chước điệu bộ của ông già mỗi lần chụp bắt một con ếch, vợ tôi và bà Saeki cười ngặt nghẽo. Sự vui vẻ của họ khiến tôi rất hài lòng.


        Sáng nay, tôi thức dậy sớm hơn thường lệ. Bà già Saeki cũng đã dậy và đang sửa soạn bữa điểm tâm.

        Ông Mizoguchi hãy còn ngủ nên tôi nhẹ bước lén ra ngoài để ông khỏi thức giấc. Ra tới hành lang, tôi trông thấy chiếc giường của cô Yama bây giờ đã trống rỗng. Tôi tự hỏi: khi về nhà, cô có được săn sóc chu đáo như ở đây hay không ? Rồi, tôi nghĩ tới những ngày kế tiếp cuộc đầu hàng, khi chúng tôi di chuyển lên tầng lầu thứ hai. Chợt tôi nhìn thấy một chiếc giường nữa và... nó cũng trống rỗng. Lòng tôi tràn ngập nhớ nhung khi nghĩ tới những người ra đi. Bây giờ, căn phòng ngủ của chúng tôi đã như một căn phòng khách sạn với Bs Tamagawa, các nhân viên y tế và những sinh viên nội trú từ các nơi đến giúp việc chúng tôi.... Tôi bỗng nhớ đến thuở nào căn phòng này đã đầy những người bệnh.

        Sau bữa cơm trưa, tôi yêu cầu bà Saeki rửa dọn một căn phòng trống và biến nó thành một phòng khách để dùng trong trường hợp những quân nhân ngoại quốc đến thăm. Chúng tôi dẹp bỏ hết những thanh gươm và những món võ khí mà chúng tôi đã lượm được trong những khu nhà đổ. Rồi, chúng tôi đặt những chiếc giường dài theo mé tường và đặt bàn ghế vào khoảng trống giữa phòng, Chiếc ghế dùng để khách ngồi chỉ là một tấm ván đặt trên một cái trụ lung lay, có đủ chỗ cho bốn hoặc năm người.

        Với một số rất ít bệnh nhân để săn sóc và không có việc gì để làm hơn là ngồi trầm tư mặc tưởng, tính tình của tôi trở nên khô khan cằn cỗi, Từ lâu lắm rồi, đây là lần thứ nhất, tôi không bị ai làm rộn và có thể ngồi yên mà nghĩ tới quá khứ một cách khách quan, Những ảnh hưởng xấu xa đã lan tràn tới Hiroshima khiến tôi phải ngậm ngùi đau xót vô hạn . . . Những người lính say rượu, mà tôi trông thấy trên đường từ Miyajima trở về, đã là biểu tượng cho thời đại ngày nay vậy.

        Hôm nay là ngày lẽ Thất Tuẫn. Khi thức giấc, tôi phân vân tự hỏi phải làm cách nào để tổ chức một cuộc lễ câu siêu theo nghi thức Phật Giáo cho các bạn tôi đã tử nạn trong ngày bom nổ.

        Sau bữa điểm tâm, bà già Saeki rút về phòng để cầu nguyện cho ba đứa con trai đã quá vãng của bà. Tôi đang thay quần áo để sửa soạn hành lẽ thì có hai người khách đến thăm. Đó là bà Kaneko và người con dâu của bà.

        Khi trông thấy tôi, bà òa ra khóc và báo tin Yoshihide, con trai của bà đã chết rồi. Bà vừa rền rĩ vừa nói :

        — Thật là ông có phước nên con ông còn sống !

        Rồi, bà lại nhìn con dâu mà khóc than thảm thiết. Tôi cố kiếm lời an ủi bà. Qua cơn xúc động, bà trở lại bình tĩnh và cho tôi biết chồng bà vẫn được bình yên. Tôi quen cặp vợ chồng này rất lâu năm và đã có một mối cảm tình đặc biệt đối với họ, bởi lẽ ông Kaneko đã khiến tôi nhớ đến Giáo Sư Inada là vị tôn sư mà hồi xưa tôi đã kính mến nhất.

        Bà Kaneko thuật cho tôi rõ những tai biến đã xảy ra cho bà :

        — Sau hôm bom nổ, chồng tôi cùng con dâu tôi và tôi trở về thành phố để bới tìm trong ngôi nhà đổ nát. Cứ cách một quãng, tôi lại đào một lỗ trong khi chồng tôi lang thang trên đống gạch ngói vụn nát để quan sát những tử thi mà ông gặp. Trong một cái hầm trú ẩn kế bên xạ trường, ông gặp một thanh niên đứng sững mà ông đã tưởng là người lính đứng gác ; nhưng, thanh niên đó đã cháy thành than... Tôi đào ... tôi đào mãi nhưng tuyệt vọng vì chẳng tìm thấy gì cả... A ! Tôi đã tìm thấy vài khúc xương cháy còn bốc khói, song không dám quyết đoán là xương của con trai tôi ... Ngày hôm sau nữa, tôi cũng trở lại để tiếp tục cuộc tìm kiếm... Lần này thì tôi đã tìm thấy bộ xương của con tôi... Tôi biết đích xác như vậy bởi tôi đã nhận ra cái vòng trên chiếc giây lưng của nó.

        — Bà đã làm gì đối với những bộ xương khác ?

        — Tôi đã gởi một vị linh mục số tiền 300 yen để yêu cầu ông xin một lẽ câu hồn cho họ... Thưa bác sĩ ! Mời ông đến thăm chúng tôi tại Fukuwa. Chồng tôi tỵ nạn tại đó và chắc chắn sẽ rất sung sướng khi được đón tiếp ông... Tôi vừa đi lễ đền về và khi đi qua đây, tôi quyết định ghé lại để hỏi thăm tin tức của ông... Sayonara ! (Tạm biệt !).

        Tôi đáp lễ :

        — Sayonara !

        Bà Kaneko và người con dâu cúi chào một lần nữa rồi lên đường.

        Tôi bắt đầu ra đi để câu nguyện cho linh hồn những người quá vãng. Thoạt tiên, tôi ngừng lại trước một cái cổng ghi dấu một địa điềm mà hồi xưa là ngôi nhà của ông Sasaki và cầu nguyện cho hương linh bà vợ của ông. Vừa nhắm mắt lại, tôi bỗng có cảm giác như thấy bà Sasaki đứng ngay trước mặt tôi với một nụ cười khó tả làm khuôn mặt của bà rạng rỡ hẳn lên. Rồi, hình như bà cất tiếng hỏi :

        — Hachiya-San ! Yaeko-San và Chichan đâu ?

        Nghe bà hỏi thăm đến vợ con tôi, bỗng tôi bừng mở mắt ra thì bà liền biến mất... Khi tôi nhắm mắt lại tức thì thấy bà tái hiện. Tôi có thể nhận rõ từng nét trên gương mặt của bà, mặc dầu ngày nay chúng tôi đã ở hai thế giới khác nhau... Tôi rất quý mến bà Sasaki nên tôi nhắm mắt một lúc thật lâu để được diện kiến với bà.

        Rồi, tôi cầu nguyện cho hai người hàng xóm đã chết tại nơi văn phòng gần trung tâm thành phố . Sau đó, tôi trở về bệnh viện. Mượn được một chiếc xe đạp, tôi đạp quanh thành phố để cầu nguyện cho các bạn khác. Tôi đi qua cầu Misasa, cầu Yokogawa và đạp xe thong thả dọc theo bờ sông Ota. Đoạn, tôi đi qua Teramhachi và đến Sorazaya-Cho... Khi tới chỗ Bác sĩ và bà Morisugi tử nạn, tôi xuống xe để cầu nguyện cho họ.

        Đi gần tới trung tâm địa chấn, tôi ngửi thấy mùi nhang thơm ngào ngạt. Hàng ngàn người đang cầu nguyện cho vong hồn những người thân yêu của họ. Tôi đi qua cầu Aloi và vượt qua trung tâm địa chấn. Cảnh hoang vu của Viện Bảo Tàng Khoa Học và Kỹ Nghệ xuất hiện một bên đường và xa hơn chút nữa là văn phòng Ty Bưư Điện Trung Ương. Trước cửa tòa nhà cháy xém, tôi thấy một tấm mộ chí với hàng chữ :

        « Tất cả những người làm việc tại đây đều đã chết trong danh dự »,

        Sau khi đã cầu nguyện cho các bạn tử nạn tại đây, tôi tiếp tục lên đường với tâm hồn trĩu nặng buồn thương trước những sự mất mát quá lớn lao này. Đi xa hơn một quãng nữa, tôi thấy ngôi dưỡng đường của Bs Shima mà tại nơi đây, toàn thể nhân viên và gia quyến của ông đều đã chết ngay khi bom nổ. Bữa đó, Bs Shima không ở trong thành phố nên may mắn thoát chết, Tôi bồi hồi xúc động khi nghĩ đến Bs Kurakawa và Bs Teneka cũng đã ở trong số nạn nhân tại nơi đây. Chúng tôi đã từng là bạn chí thiết với nhau và cùng quý mến nhau vô hạn. Rồi, tôi liên tưởng tới bốn chàng thanh niên đã ngồi xổm quây thành một vòng tròn mà gục chết với nhau trên lề đường Tengimmachi, Tôi liền đi về phía đó để thành tâm cầu nguyện cho họ, Sau đó, tôi noi theo con đường chính của Hiroshima rồi ngừng lại trước nhà ông Kaneko để cầu nguyện cho Yoshihida-San con trai của ông...  Tại đây, tôi thấy một tòa nhà với những bức tường rạn nứt đang nghiêng xuống một cách nguy hiểm. Một tấm bảng cho tôi biết trước kia, tòa nhà này là một hãng bán đồng hồ lớn nhất tại Hiroshima. Sở dĩ còn đứng được như vậy cũng vì nó được xây cất bằng xi măng.

        Sau khi lang thang rất lâu trong khắp thành phố và thăm viếng rất nhiều nơi mà lúc sinh thời các bạn tôi đã ở, tôi trở về bệnh viện vừa lúc màn đêm buông xuống... Tôi cảm thấy thể xác mệt mỏi và tinh thần rối loạn vì nghĩ tới những người đã khất.

        Một đĩa « Sukiyaki » ngon lành đang chờ đợi tôi (món này được dùng trong việc cúng lễ gồm có thịt bò và rất nhiều rau ). Ông Mizoguchi đã tự tay làm món này để đãi vợ tôi vì đây là bữa ăn cuối cùng mà nàng dùng chung với chúng tôi. Xung quanh nàng, ông Mizoguchi cùng bà Saeki và cô Kado là tiêu biểu cho thành phần cuối cùng của nhóm thân hữu đã cùng chúng tôi chia sẻ số phận từ ngày bom nổ tới nay. Chúng tôi đã cùng nhau trải qua những cuộc thử thách cam go cũng như đã cùng nhau vượt qua được với bao nỗi gian nan vất vả.

        Ngày mai, vợ tôi sẽ phải từ biệt chúng tôi. Thoạt tiên, ý nghĩ ra đi đã khiến nàng buồn rầu ủ rũ. Nhưng bây giờ, ngồi xum họp nơi đây, nàng lại vui vẻ như một con chim sơn ca và tim nàng hẳn đang rộn rã những nỗi vui mừng khi nghĩ tới lúc được cùng những người thân yêu đoàn tụ.

        Sáng nay, vợ tôi phải ra đi từ lúc 6 giờ. Một chiếc xe hơi đã chờ sẵn trước cổng bệnh viện từ lúc chúng tôi chưa dùng xong bữa điểm tâm. Ông Mizoguchi hoan hỉ nhận việc hộ tống nàng về đến tận quê nhà. Ông Iguchi đưa họ ra đi trong một chiếc xe cũ hiệu Buick của Văn phòng Bộ Giao Thông. Từ ngày bom nổ tới nay, đây là lần thứ nhất chiếc xe ấy được đem xử dụng.

        Tôi lại ngủ thêm chút nữa và chợt thức giấc dậy với một cơn đau bụng. Tôi vội chạy đi cầu... Khi trở về phòng, tôi bỗng cảm thấy tứ chi mệt mỏi rã rời một cách khó tả. Có lẽ tại tôi bị trúng thực bởi món Sukiyaki hôm qua chăng ? Hay tại tôi đã ăn quá nhiều nên khó tiêu hóa? Dù sao thì tôi cũng khó chịu vô cùng nên không biết làm gì hơn là đành nằm nghỉ ngơi. . . Vài phút sau, tôi lại đau bụng kịch liệt và phải chạy đi cầu lẫn nữa... Lần này thì không còn nghi ngờ được, đúng là tôi đã mắc chứng tháo dạ rồi... Trở về giường, tôi cố gắng ăn một chút, song món ăn làm tôi phát ngán... Rồi, tôi lại chạy đi cầu lần thứ ba. Có lẽ tôi mắc bệnh đau ruột cấp tính rồi. Lần thứ ba khi trở về phòng, tôi uống một tách nước trà và báo cho nhà bếp biết là tôi không dùng bữa trưa rồi yêu cầu bà Saeki kiếm cho tôi một liều thuốc chỉ tả.

        Khi hay tin tôi lâm bệnh, Bs Hinoi vội sang thăm và cho tôi uống «sulíaguânidine » trộn chung với chút bột thuốc kiện vị. Đoạn, ông cho tôi một bài khuyến cáo về việc bảo trọng sức khỏe và nhắc cho tôi nhớ rằng từ ngày bom nổ, đã có rất nhiều người chết bởi bệnh tháo dạ cũng chỉ vì họ không biết điều độ trong vấn đề ăn uống. Phải chăng, tôi đã hít phải cái « hơi nguy hiểm »— như mọi người thường nói — trong cuộc du hành qua những khu hoang địa hôm qua ? Khi đi cầu, tôi để ý thấy có nhiều chất nhờn trong phân và nơi hậu môn tôi rát vô cùng. Chỗ bụng dưới của tôi cũng rất đau....  Cơn sốt gia tăng. Tim tôi đập mạnh và cơn mệt mỏi cũng gia tăng khiến tôi rã rời cả thân thể. Hơi thở của tôi bị đứt quãng khiếu tôi không thể đi ra phòng vệ sinh được nữa.

        Bà già Saeki kiếm một cái chậu và luồn xuống lưng tôi. Liều thuốc mà tôi vừa uống chẳng công hiệu chút nào bởi những cơn đau bụng của tôi vẫn gia tăng và nơi bụng trên tôi đã trướng hẳn lên. Tôi mệt lả... toàn thân ướt đẫm mồ hôi và tinh thần bấn loạn..., tôi không tài nào nằm yên vĩ cái thành chậu nghiến chặt vào thịt khiến tôi thêm đau đớn.

        Khi bà Saeki trở lại, tôi yêu cầu bà lấy một bao cát nóng đặt lên bụng tôi cho dịu bớt cơn đau. Một lát sau, bà đem một cái chậu sạch khác và một bao cát nóng...

        Bs Katsubé và Bs Koyama đến thăm tôi, song không một ai nói cho tôi biết gì hơn cả... Bao cát nóng đã khiến tôi dễ chịu một chút.

        Có hai người khách xuất hiện nơi khung cửa, nhưng bà Saeki đã không nể nang mà mời họ ra ngay. Rồi, bà treo một tấm màn trước giường để tránh cho tôi những cặp mắt tò mò. Nơi hậu môn đã bớt rát nên tôi có thể nằm yên nghỉ được một lát.

        Buổi chiều, tôi khát nước như cháy cuống họng nên chỉ muốn được uống thật nhiều nước lạnh. Nhưng, sợ nước lạnh sẽ làm tăng bệnh nên tôi cố chống lại sự cám dỗ ấy.

        Một lát sau, bà Saeki cho tôi bao cát nóng thứ hai và bà ngồi bên cạnh giường tôi. Bằng giọng trầm tĩnh, bà nói với tôi :

        — Thưa Bác sĩ ! Ông đã có rất nhiều may mắn... Vâng, nhiều may mắn lắm... Đang có rất nhiều bè bạn quan tâm săn sóc cho ông... Thành thực mà nói thì ông không thể biết được vai trò của ông đối với chúng tôi đâu.

        Bà vẫn tiếp tục úy lạo tôi bằng giọng êm đềm ấy cho đến khi tôi đắm mình trong một giấc ngủ mê man... Bà nằm trên một tấm chiếu trải ngay bên cạnh giường tôi. Mỗi khi cần dùng đến chiếc chậu, tôi cố hết sức nhẹ nhàng để khỏi làm kinh động giấc ngủ của bà. Song, bà có cặp tai rất thính nên liền nhỏm dậy để giúp đỡ tôi ngay.


        Tôi uống một tách nước trà pha muối thật mặn và muốn được thêm một chút dấm trái mận để cho bệnh tháo dạ đình chỉ hẳn lại. Sau đó, tôi ăn chút cháo... Chỗ hậu môn vẫn rát... Chưa bao giờ tôi cảm thấy tâm hồn trống trải, yếu đuối và bất lực đến như thế này.

        Buổi trưa, tôi ăn chút cháo pha muối và một liều « sulfaguânidine » mạnh hơn hôm qua.

        Đến chiều, trong phân có mủ trộn lẫn với máu và chất nhờn.

        Tôi ăn một bát cháo nữa và hạ cơn khát bằng cách uống từng hớp nước trà một.

        Tôi mệt mỏi quá rồi!... Tôi sắp bị cống hiến cho Tử Thần bởi chất phóng xạ tuyến rồi chăng ?


        Hôm nay, bệnh tình của tôi không tăng mà cũng không giảm... và bao gồm những chứng đau bụng, tháo dạ, mệt nhọc và rát nơi hậu môn.

        Người ta cho tôi uống thêm chất « codéine » với những vị thuốc khác và suốt ngày hôm nay, tôi chỉ ăn có ba bát cháo.., ngoài ra không ăn món gì khác nữa.

        Tới xế chiều, chất « codeine » đã có vẻ công hiệu. Nơi hậu môn bớt rát và tôi cảm thấy dễ chịu đôi chút.

        Suốt đêm, tôi chỉ đi cầu độ hai hay ba lần và... trong những khoảng cách đó, tôi có thể ngủ được một chút.


        Lúc thức dậy, cuống họng tôi khô rát. Bà già Saeki đang nấu nước để dùng vào bữa điểm tâm và tôi thấy hình như mãi bà không xong việc.

        Một tách nước pha đường đã được thay cho món cháo, vì nó khiến cho tôi lợm giọng. Chất nước đường ngon tuyệt nên tôi quyết định uống nó thay cho nước trà.

        Suốt buổi sáng nay, tôi chỉ đi cầu có hai lần và nơi hậu môn đã bớt rát. Tôi cho rằng chất « codéine » đã giúp cho bệnh tôi thuyên giảm nên tôi uống một liều khác mạnh hơn trong mỗi khoảng ngắn hơn hôm trước... Tôi hòa tan thuốc trong tách nước đường và uống từng hớp nhỏ và tự thấy mình đã trở nên một bệnh nhân rất khó săn sóc.

        Đến bữa trưa, người ta ép tôi ăn hai bát cháo, song tôi chỉ có thể nuốt nổi có một bát vả sau cố gắng ăn thêm nửa bát nữa mà thôi.

        Buổi chiều, tôi dễ chịu. Và ban đêm, tôi đã ngủ say sưa vì không đi cầu một lần nào cả.

        Hôm nay, tôi thấy ngon miệng nên đã ăn được hai bát cháo và một bát nước đường.

        Bà Saeki ngỏ lời chúc mừng tôi và bà tuyên bố:

        — Bây giờ thi bác sĩ đã thắng rồi !... Vậy ông hãy yên trí nghỉ ngơi đi... Ông Mizoguchi sắp trở về tới nơi và ông ta sẽ thuật cho bác sĩ rõ về cuộc hành trình của Yaeko-San.

        Từ mấy hôm nay, tôi đã quên hẳn vợ con tôi. Bây giờ đã khá mạnh rồi, tôi bắt đầu nghĩ đến mẹ già của tôi đang sống tại quê hương và nỗi vui mừng của bà do sự đột ngột trở về của vợ tôi. Song, tôi nghĩ ngay đến tất cả mọi người thân yêu trong gia đình và cảm thấy cần phải tập trung tư tưởng vào một sự kiện duy nhất là tôi cần được bình phục hầu có thể làm việc để cung cấp sự sinh nhai cần thiết cho họ.

        Bữa trưa, tôi ăn được hai bát cháo.

        Trong buổi chiều nay, ông Yamashita được phép vào thăm tôi. Ông đem đến cho tôi mượn cuốn nhật ký của ông và chỉ ngồi với tôi một lát rồi cáo từ ngay.

        Khi ông đi khỏi, tôi không thể cưỡng với ý muốn mở ngay ra coi và dưới đây là vài đoạn trích trong cuốn nhật ký ấy :

        — Tôi nghe tiếng vù vù của những chiếc phi cư địch. Tôi quay lại phía vợ tôi — lúc đó đang cõng Kunio, đứa con út của chúng tôi, được buộc chặt trên lưng nàng — và hỏi : có phải là tiếng một chiếc B. 29 hay không ?

        Rồi, tôi nhìn về phương Bắc vừa đúng lúc một làn chớp màu vàng lóe lên. Đồng thời, tôi nghe một tiếng bùng nổ kinh hồn và tôi bị ném ngay ra khỏi phòng. Nhìn qua khung cửa sổ, tôi thấy lửa đang bén vào vách giấy... Tôi liền gào lên:

        — Chúng thắng ta rồi !

        Tôi bò lết tới một chiếc cột và chờ đợi... nhưng, ngôi nhà không bị đổ xuống. Tôi nghe một tiếng la ở phía sau lưng. Vợ tôi tất tả chạy nhào đến ôm chặt lấy tôi với vẻ mặt thất thần ngơ ngác. Rồi từ phút đó, chúng tôi đã như ở trong cơn mê sảng.

        Bỗng vợ tôi la lớn :

        — Nhà của ông bà Mưrata bị cháy rồi !

        Tôi vội khoác một chiếc áo ngoài và chúng tôi chạy ra khỏi nhà. Cách đó hai chục thước, cái mái tranh của ngôi nhà lân cận đã biến thành tro bụi.

        Và :

        — Sự cố gắng trong tuyệt vọng của chúng tôi kéo dài mãi cho đến ngày 9-8. Đây là một tai họa lớn lao nhất đã đến với chúng tôi trong trận thế chiến thứ hai này.

        Đế Quốc Nhật Bản đã tham dự cuộc giao tranh tối hậu ấy mà sự chiến thắng không có vẻ gì là rõ rệt cả. Tôi tin rằng những biện pháp gắt gao sẽ được thiết lập để ngăn cản một cuộc tái oanh tạc tại đây và sự tin tưởng đó của tôi không có gì lay chuyển nổi. Ngày nay, hết thảy những loại vũ khí khoa học do khối óc nhân loại phát minh đã được đem ra xử dụng... Sự sợ hãi không còn nghĩa lý gì trong thơi chinh chiến này cả. Có lẽ sẽ không còn một người Nhật Bản nào có thể sống sót được nữa.

        Rồi đây, tất cả núi sông đều bị hỏa thiêu và tàn phá ; đó cũng là luật chế tài của thời chinh chiến vậy.

        Tôi còn sống và tôi đã hiến dâng một đứa con trai cho Tổ Quốc, nhưng tôi chẳng hề than khóc... Tôi đã nghe tiếng hô « Vạn Tuế » dành cho Thiên Hoàng thốt nên từ miệng con tôi... Tên nó là Bonhi. Nếu tên nó không được ghi trong đền Yasukuni thì chắc cũng được khắc vào cuốn Rekishi (Lịch Sử Đại Thư).

        Myoho-Shitchoku-Doshi là pháp danh của Ya- sushi, con trai của ngài Nichiren (Nhật Liên), một vị hòa thượng đã hi sinh cho xứ sở. Bởi vậy, ngươi ta có tục lệ cầu khẩn tên Ngài mỗi khi ngươi ta chết vì Tổ Quốc và bộ Myohorengekyo (Kính Liên Hoa hay Diệu Pháp Liên Hoa Kinh) đã được các bậc tổ tiên của chúng ta tụng niệm để cầu nguyện cho họ.

        Nó là con trai của tôi và nó đã sinh ra để chết vì Tổ Quốc. Trước khi nhắm mắt lìa đời, nó đã được hấp thụ một nền triết lý thanh cao. Nó được mươi ba tuổi. Giữa cơn bối rối, tôi bỗng nghe tiếng nói của con tôi... A !... Tôi được nghe tiếng nói của Thượng Đế !

        Yasushi, con trai tôi, đã xa lánh cõi đời
        Để trở về nơi Cực Lạc của Chư Thiên.
        Bây giờ là con trai của Nichiren — tên nó là Shitchokudoshi.
        Tôi cảm ơn điếu thuốc lá này
        Vì trong cõi Âm Cung, ánh lửa yếu ớt của nó
        Làm rạng rỡ cả khung trời thực tại.
 
        Như tôi đã nói ở trên, ông Yamashita ở dưới chân rặng đồi Ushita, cách trung tâm địa chấn 2.500 thước. Ngôi nhà của ông được vô sự, song ông đã mất một đứa con trai. Là văn sĩ, ông đã viết cuốn nhật ký mà ông cố gắng diễn tả hết tình trạng bối rối hòa lẫn với niềm phấn khởi của một người cha vừa bị mất con. Tôi biết rằng ông đã ghi chép những giòng nhật ký này trong trạng thái vô cùng kích thích... Còn sự tin tưởng của ông về cuộc chiến thắng cuối cùng thì chắc không thể nào lay chuyển được.

        Đặt cuốn nhật ký xuống một bên giường, tôi tự hỏi: lịch sử có thể tiên liệu được một ngày mai tương tự hay không ?... Một quốc gia bại trận trong khi toàn thể dân tộc đều vững lòng tin tưởng ở cuộc chiến thắng vẻ vang và sẵn sàng hi sinh tất cả để chờ đón nhận lấy phút vinh quang ấy.

        Bụng tôi đã khá yên ổn và tôi cảm thấy trong mình khỏe hơn trước. Tôi đứng lên đi qua phòng ăn để kiếm một tờ giấy và một cái bút chì. Tôi muốn ghi chú từng ngày một trong nhật ký của tôi bởi lẽ, sau khi đọc cuốn của ông Yamashita, tôi muốn tránh những cơn bối rối thình lình phát hiện một khi chờ đợi quá lâu để chép lại những ý nghĩ đã qua rồi.

        Buổi chiều, tôi lại ăn được hai bát cháo. Sự ngon miệng gia tăng mau chóng nên tôi xin thêm một khẩu phần nữa. Chất « codeine » đã khắc phục được chứng rát hậu môn và những viên «sulfaguânidine » đã trục xuất được hết những chất độc trong cơ thể tôi rồi. Mặc dầu những sự tiến bộ nói trên, tôi cũng phải đợi lâu mới có thể bình phục được. Sự cố gắng, dù chỉ là tối thiểu, khi đọc cuốn nhật ký của ông Yamashita và đi qua phòng ăn khiến cho những đường gân của tôi như bị co rút lại.

        Tôi ngủ rất ít và trong đêm thường bị ám ảnh bởi những tư tưởng đen tối thảm sầu.

        Trước khi trời sáng, tôi tự hỏi: phải chăng là tôi đã đặt sẵn một chân bên nấm mồ bởi dư luận cho rằng : phàm những người đã đi lang thang trong cảnh hoang tàn kia đều chết hết ?

        Và câu hỏi đó đã luôn luôn làm bận tâm trí tôi.

        Tôi nằm trọn buổi sáng nay. Tuy không muốn dùng điểm tâm chút nào, song tôi cũng cố gắng húp hết được hai bát cháo. Sau đó, tôi đi ra phòng vệ sinh ở phía ngoài bệnh viện. Ánh nắng ấm áp chói chang đã khiến tôi khoẻ hẳn lên. Khi trở về giường, tôi yên chí rằng mình đã mắc bệnh đau ruột chứ không phải là do triệu chứng phát sinh bởi chất phóng xạ tuyến. Bởi vậy, tôi quyết định hết sức cẩn thận trong việc ăn uống kiêng cữ.

        Bữa ăn trưa, tôi ăn bát cháo thứ ba.

        Trong buổi chiều nay, có hai thanh niên sĩ quân trong Lực lượng chiếm đóng đến thăm. Mặc dầu không được khỏe, tôi cũng vẫn niềm nở đón tiếp họ. Tôi quấn một chiếc khăn len quanh bụng rồi đưa họ đi thăm một vòng trong bệnh viện. Vì ngôn ngữ bất đồng, tôi chẳng hiểu họ nói những gì cũng như họ chẳng hiểu gì về những lời giải thích của tôi cả. Tuy nhiên, tôi đã nhận thấy mối thiện cảm đã biều lộ trong giọng nói của họ rồi. Lấy hết can đảm, tôi dùng Anh ngữ chào họ :

        — How are you ? (quý ông mạnh giỏi chứ ?)

        Đề đáp lẽ, một trong hai người đưa mời tôi một điếu thuốc lá. Tội rụt rè đón nhận và y châm điếu thuốc của tôi trước khi châm điếu của y. Điếu thuốc này có một hương vị thơm ngon đặc biệt và tôi đã sửng sốt khi nhìn thấy một hình tròn màu đó in trên gói thuốc (Có lẽ đây là loại thuốc « Lucky Strike ». Bs Hachiya sửng sốt khi nhìn thấy bởi hình tròn màu đó là tiêu biều của nước Nhật ).

        Chúng tôi đã đi qua một phần lớn các phòng trong bệnh viện và mặc dầu sức yếu, tôi vẫn cố gắng đưa họ đi thăm tất cả những nơi khả dĩ có thể khiến họ chú ý tới.

        Khi kết thúc cuộc viếng thăm, tôi tiễn họ ra cổng. Họ bắt tay tôi và dùng tiếng Nhật để chào :

        — Konnichi-Wa !

        Họ đã lầm khi dùng tiếng chào này thay vì tiếng « Sayonara ! » với nghĩa là « tạm biệt! » khiến những ngựời hiện diện lúc đó đều cười ồ lên, bởi lẽ tiếng « Konnichi-Wa !» có nghĩa là câu , chúc « buổi chiều tốt lành ! ». Tôi cũng cười và. . . hai thanh niên sĩ quan cũng cất tiếng cười theo.

        Họ leo lên xe Jeep với nét mặt rạng rỡ bởi những nụ cười cởi mở. Chúng tôi cùng giơ tay làm dấu hiệu từ biệt cho đến lúc họ đi khuất dạng. Thái độ dễ dãi của những sĩ quan người Mỹ với những bộ y phục thanh nhã và nét mặt vui vẻ trẻ trung hiện rõ trên khuôn mặt họ khiến chúng tôi có thiện cảm ngay. Những thanh niên này đã cho tôi thấy rõ họ là những công dân của một quốc gia hùng cường tiến bộ.

        Bữa tối nay, tôi ăn một bát cháo và còn đói nên tôi định ăn thêm bát thứ hai đúng lúc một tiếng nói huyền bí nội tâm khuyến cáo tôi nên thận trọng. Bởi vậy, sau vài hớp nữa, tôi liền đầy bát ra mặc dầu bà Saeki cố ép tôi ăn cho tới hết.

        Câu chuyện những sĩ quan Mỹ chào bằng tiếng « Konnichi Wa !» đã là đầu đề của những câu chuyện vui cười trong khắp bệnh viện.

        Bỗng bà Saeki tuyên bố :

        — Những người Mỹ ấy dễ thương đấy chứ ! Riêng phần tôi thì tôi nhận thấy họ rất duyên dáng. Cố nhiên là họ khác hẳn chúng ta, song họ là những người rất có lễ độ và họ đã cố gắng học ngôn ngữ của chúng ta nữa. . . Ông có đồng ý với tôi không, thưa bác sĩ ?

        Tôi cười nhưng không muốn trả lời. Tôi vừa chợt nhớ ra rằng khi những người Mỹ mới đến, tôi cũng đã lăm mà chào họ bằng tiếng « Good bye! » (tạm biệt) thay vì phải dùng tiếng « How are you ? » ( quý ông mạnh giỏi chứ?)... Như vậy thì câu chuyện chế diễu vui đùa của mọi người tại đây lại có thể nhắm cả vào tôi nữa. Đêm hôm qua, bà Hiyama — đã lánh nạn nơi đây từ ngày bom nổ và tàn phá ngôi nhà của bà tại Kakomachi — đã hạ sinh một đứa con trai. Tôi rất hoan hỉ cũng như rất yên tâm khi trông thấy đứa bé tuyệt đối bình thường. Cả hai mẹ con đều khoẻ mạnh.

        Từ ngày tai họa xảy ra, đây là một vụ sinh sản thứ nhất mà chúng tôi được ghi vào hồ sơ. Tôi nằm sớm và ngủ ngay.

        Tôi thức giấc từ trước buổi binh minh và cảm thấy tâm hồn thư thái. Bao tử đã được yên rồi... tôi nóng lòng mong trời mau sáng.

        Tôi thầm ước mong những người Mỹ khả ái như hai thanh niên hôm qua tái thăm chúng tôi. Tôi đưa mắt nhìn về phía bà già Saeki. Bà đang ngủ say sưa, miệng há hốc ra, ngón tay đặt lên chiếc răng duy nhất còn sót lại. Tôi vẫn nằm và nghĩ ngợi, với tất cả tình thương mến, đến những việc mà người đàn bà đáng thương này đã làm cho chúng tôi. Bà đã làm việc không ngừng suốt từ khi bom nổ tới nay và mặc dâu già nua tuổi tác, bà vẫn không biết mệt nhọc là gì cả. Tính yêu đời cố hữu và thiên bẩm trào phúng của bà đã giúp chúng tôi vượt qua được một thời kỳ bi thảm. Chỉ có một lần duy nhất khiến bà bị xúc động : đó là lần bà hay tin ba người trong số các con của bà bị tử nạn....  Song, một khi cơn xúc động qua rồi, không bao giờ bà hé răng nhắc đến những nỗi ưu phiền riêng tư ấy của bà nữa. Bà Saeki là một người đàn bà cao quý. . . Đúng vậy, bà lại còn là một người đàn bà phi thường nữa. Người ta không thấy ở bà một vẻ gì là thô kệch hay ty tiện cả. Lúc nào bà cũng tỏ ra là con người chất phác và chân thành... những đức tính đó đã giúp chúng tôi chịu đựng được bao nỗi đau thương phiền não. Bà rất thương mến tôi và coi tôi như con trai của bà và tôi cũng đã coi bà như một người mẹ thứ hai của tôi vậy.

        Baba-San ngáp dài và bắt đầu vươn vai. Tức thì tôi nhắm nghiền mắt lại và làm bộ ngủ. Bà từ từ ngồi dậy, khẽ tuột ra khỏi giường và đi ngay xuống nhà bếp để sửa soạn bữa điểm tâm.

        Hôm nay, tôi cũng ăn hai bát cháo và mặc dầu Baba-San nài ép, tôi cũng lắc đầu không chịu ăn thêm. Tôi không dám ăn uống cẩu thả để cơn bệnh có thể tái phát.

        Trong lúc chúng tôi đang dùng điểm tâm thì ông Mizoguchi về tới nơi và tôi rất vui mừng khi được ông cho biết vợ tôi đã về tới nhà bình yên vô sự. Rồi ông thuật cho chúng tôi nghe cuộc hành trình mà ông và vợ tôi đã trải qua. Sáng hôm đó, ông và vợ tôi đã rời Ugina vào hồi bảy giờ và đáp tàu biển vượt qua vịnh Hiroshima và Nội Hải. Họ đã đi qua căn cứ Hải Quân Kuré và trông thấy những cái vỏ chiến hạm nay chỉ còn là một đống sắt cũ. Có nhiều chiếc vỏ tàu nằm lật nghiêng và những chiếc khác bị lật úp hẳn xuống. Xế chiều, họ đi đến Onomichi và nghỉ đêm tại đó. Sáng sớm hôm sau, họ đáp xe lửa và quá trưa đã tới Bitchu-Kawanomura. Rồi từ đó, họ phải đi bộ trên quãng đường dài 12 cây số qua rặng núi để về nhà mẹ tôi. Họ đã ngừng bước ở tại để dùng bữa trưa tại nhà ông bà Nakata và bởi nơi đây có điện thoại nên họ đã báo cho con trai tôi biết tin trước. Bởi vậy, khi họ về tới nơi thì đã thấy tất cả gia đình đang chờ đón dưới chân núi.

        Ông Mizoguchi tả cho tôi rõ phản ứng của mỗi người khi gặp gỡ. Shaichi — con trai tôi —  đã nhìn mẹ nó bằng cặp mắt to nhưng đượm vẻ u buồn và không thể nói nên lời vì quá xúc động. Thoạt tiên, mẹ vợ tôi đã kinh hãi khi nhìn thấy con gái bởi người ta đã kể cho bà nghe rằng mặt nàng đã bị biến dạng một cách khủng khiếp bởi những vết phỏng nặng. Mẹ tôi bớt lo lắng khi nhận thấy những vết thương của nàng không đến nỗi quá trầm trọng như đã nghe người ta nói lại. Họ đã thức tới quá nửa đêm hôm đó vì có rất nhiều chuyện để kể cho nhau nghe.

        Ông Mizoguchi tỏ vẻ, hãnh điện khi thuật cho tôi rõ phản ứng của con trai tôi, mới 10 tuổi, khi nó nghe bà nội báo tin Nhật Bản đã đầu hàng rồi. Nó bất mãn la lên:

        — Thật là kỳ cục ! .. . Bà đừng nên nói những chuyện kỳ cục như vậy!... Nếu quân cảnh nghe tiếng thì họ sẽ bắt bà đem đi xa đó. Nếu lời bà nói là đúng sự thực thì chúng ta sẽ trở nên nô lệ của nước Mỹ ư ? Trong trường hợp đó, cháu sẽ chạy trốn trước khi chúng tới bắt cháu... Cháu đã đào một cái hố ở trong núi để cháu trú ẩn rồi... Cháu không muốn là một tên nô lệ đâu!

        Khi ông Mizoguchi từ biệt mọi người thì con tôi kéo ông ra một chỗ rồi van xin ông khuyên tôi nên chạy trốn cho mau. Tôi bật cười khi nghe ông chuyển lời nhắn nhủ đó và nói cho ông biết rằng những Lực Lượng Chiếm Đóng không hung dữ như người ta tưởng đâu. Tôi nói thêm :

        — Đối với chúng ta, họ là những người rất dễ hiểu biết.... Hôm qua, chúng tôi đã tiếp hai thanh niên sĩ quan Mỹ và lúc ra về, họ đã chào chúng tôi bằng tiếng « Konnichi-Wa !»

        Ông Mizoguchi bật phì cười và có vẻ yên tâm.

        Trong buổi chiều nay, có hai toán binh sĩ Mỹ tới thăm chúng tôi. Tôi dẫn toán thứ nhất đi thăm bệnh viện: những người Mỹ này chăm chú xem xét tất cả những noi tôi chỉ dẫn. Chắc một người trong bọn họ là một giáo viên dân chính bởi lẽ mỗi khi nghe tôi nói chuyện bằng thứ Anh ngữ khả nghi thì ông ta lại chịu khó sửa chữa những sự sai lầm của tôi.

        Toán thứ hai có một viên thông ngôn đi theo và viên này nguyên quán tại Tana. Chúng tôi ngồi trong căn phòng khách lâm thời và đàm thoại qua sự trung gian của viên thông ngôn. Một người Mỹ, có vẻ là một sĩ quan, đứng tựa cửa sổ ngắm những cảnh hoang tàn. Một lát sau, ông ta nói với tôi ;

        — Chắc chắn còn có nhiều xác chết trong những khu nhà đổ nát này. Tôi nghĩ rằng nếu những xác ấy không được lấy lên và nếu những cảnh hoang tàn này không được san phẳng mau. chóng thì sự căm thù sẽ còn kéo dài mãi giữa hai dân tộc... Bác sĩ nghĩ sao về vấn đề này ?

        Tôi đáp:

        — Tôi hoàn toàn đồng ý với ông... Tôi nghe nói các ông có một loại máy đặc biệt tại Kuré, dùng để san phẳng những khu nhà đổ nát... Hình như tên nó là « bull-doser»thì phải... Vậy các ông có thể gửi đến đây một cái máy đó để giúp chúng tôi chỉnh trang lại thành phố này hay không ?... Nếu không thì tôi tin chắc rằng khung cảnh đau thương này sẽ mãi mãi nhắc nhở cho người Nhật nhớ đến vụ bom nguyên tử đã rơi xuống đây mỗi khi họ đến thăm thân nhân và bằng hữu của họ. Và họ sẽ thù ghét các ông mỗi khi họ nói đến Hiroshima...

        Vị sĩ quan liền phản đối :

        — Đó là chuyện ngoài vấn đề... Nước Mỹ không thể xa xỉ đến mức gửi một loại dụng cụ đắt tiền ấy đến đây được đâu. Còn ông thì ông nghĩ sao về vụ oanh tạc này.

        — Tôi là Phật tử và từ thuở nhỏ, tôi đã được học tập để biết nhẫn nại trước đối phương... Tôi đã mất cả nhà của lẫn tài sản và tôi đã bị thương trong vụ oanh tạc. Tuy nhiên, tội vẫn tự coi như một kẽ được hưởng đặc ân của Bề Trên bởi lẽ mạng sống của tôi và của vợ tội đã được dung tha. Tôi vô cùng cảm ơn Trời Phật và tất cả những người đã tử nạn tại những căn nhà ở xung quanh nhà tôi.

        Vẻ mặt sa sầm, viên sĩ quan nói:

        — Tôi không thể chia sẻ những ý nghĩ ấy của ông được. Ở địa vị ông, tôi sẽ kiện quốc gia nào có trách nhiệm trong vụ này.

        Ông ta đứng một hồi lâu nữa nơi cửa sổ, cặp mắt đăm chiêu ngó về phía những khung cảnh điêu tàn.

        Khi họ đi rồi, tôi vẫn lằm bẫm cả trăm lần:

        — Kiẹn ! Kiện !

        Nhưng, tôi càng xoay sơ những tiếng ấy ở trong đầu, càng cố gắng tìm hiểu ý nghĩa của tiếng ấy thì niềm tin tưởng lại càng thêm rộng lớn cho tôi thấy rằng những tiếng đó vẫn còn khó hiểu mãi mãi.

     

        Từ ngày 6-8-1945, tôi bắt đầu làm việc ghi chép những biến cố đã xảy ra, mỗi khi có thì giờ nhàn rảnh, để đúc kết nên thiên nhật ký này.

        Những bản nghiên cứu mô tả những chứng bệnh phát sinh bởi chất phóng xạ tuyến đã được chọn lọc tùy theo loại bệnh nhân mà những triệu chứng và sự phát triển của nó có tính cách đặc thù và chủ yếu. Tôi tin chắc rằng1 tôi chưa nói hết được ở trong cuốn sách này, nhưng tôi lại nghĩ rằng tôi chưa hề nói một điều gì quá đáng cả. Tất cả thiên nhật ký này chỉ là một bản tường thuật, hết sức trung thành, những gì đã xảy ra trong cuộc đời tôi từ ngày đó tới nay.

        Trong thời gian viết thiên nhật ký này, tôi đã sống tại bệnh viện giữa những khung cảnh điêu tàn của thành phố và tôi đã không phải bận rộn bởi những công việc bên ngoài. Trái ngược với những điều kiện của mọi người ở xung quanh, tôi là người ít than phiền nhất. Chúng tôi đã sống trong cực khổ, nhưng người ta đã nói rằng phải biết bằng lòng với hoàn cảnh nghèo nàn mà lương thiện.

        Tôi tin chắc rằng không những đã bằng lòng với hoàn cảnh ấy, mà do đó, tôi còn rút tỉa được nhiều điều lợi ích với lý do là tất cả mọi người đều đã đối xử rất tốt với tôi.

        Tôi cũng tin chắc rằng không một người nào tại Hiroshima được trọng đãi bằng tôi cùng một lượt bởi những nhân viên y tế và các thân hữu của tôi. Tôi không có gì cả — dù chỉ một đồng « sen » — nhưng tôi đã được hưởng những sự mến thương săn sóc của hết thảy mọi người. Thật là những kho tàng thân ái đã cứu vãn cuộc đời của tôi vậy.

        Thiên nhật ký này miêu tả một thời kỳ đen tối nhất mà không một người nào trong bọn chúng tôi có thể vượt qua được.

        Từ hồi cuối tháng 9-1945, có rất nhiều quân nhân Mỹ đến thăm chúng tôi. Vì bị đau nên tôi đã phải ngừng hoạt động mất hai, ba tuần lễ. Vào khoảng trung tuần tháng 10, khi được bình phục, tôi đã tiếp Giáo Sư Sasa, Đại Học Đường Tokyo, hướng dẫn một Phái Đoàn Điều Tra của chính phủ Mỹ đến thăm bệnh viện. Phái đoàn ấy đã ở lại Hiroshima trong vòng một tháng để nghiên cứu về những chứng bệnh phát sinh bởi chất phóng xạ tuyến.

        Trong số nhân viên của phái đoàn, tôi nhớ nhất các vị bác sĩ J. Philip Loge, Calvin o. Koch và Averell A. Liebow. Bs Loge là một thanh niên quân y đã hằng ngày đến bệnh viện để khám nghiệm các bệnh nhân. Mặc dầu không nói chung một thứ tiếng, chúng tôi cũng đã hiểu nhau một cách kỳ diệu. Ông là một trang thanh niên hào hoa phong nhã đã thu phục được cảm tình tốt đẹp của chúng tôi. Ở đâu có tình thân ái và có sự cảm thông, tức thì ở đó, những biên giới liền bị xóa mờ hết. Thời gian một tháng cùng làm việc với nhau trôi qua rất mau chóng và để lại cho chúng tôi một kỷ niệm êm đềm.

        Bs Koch cũng là một thanh niên sĩ quan quân y như Bs Loge nhưng ông này chỉ thỉnh thoảng mới đến bệnh viện. Tất cả hai người này đều để lại cho chúng tôi một cảm tưởng tốt đẹp về người Mỹ.

        Bs Liebow lớn tuổi hơn hai người kia một chút. Tôi chỉ gặp ông ta đâu có hai hay ba lần. Nếu tôi nhớ không lầm thì ông không phải là y sĩ mà chính là một nhà chuyên môn về cơ thể bệnh lý học.

        Khi ba vị y sĩ nói trên từ biệt chúng tôi rồi, tôi thường được tiếp xúc với Đại tá JohnR. Hall Junior, mà tổng hành dinh của ông được đặt tại Kuré. Tôi chắc ông này là Trưởng Toán nhân viên giải phẫu. Đây là một vị sĩ quan tráng kiện cùng với hình vóc cao lớn uy nghi và là người Tây Phương cao lớn nhất mà tôi chưa từng thấy bao giờ. Ông thường đến thăm bệnh viện của chúng tôi, dẫn theo cả những nhân vật chính thức thuộc những xứ sở khác nhau đến nữa. Ông đã giới thiệu những người nhiễm bệnh do phóng xạ tuyến với Thiếu tướng Patterson và rất nhiều sĩ quan cao cấp khác. Tôi cũng ở trong sổ những bệnh nhân ấy.

        Đại tá Hall đã giúp đỡ chúng tôi rất nhiều, cả trên phương diện tinh thần lẫn phương diện vật chất, trong việc tái thiết bệnh viện của chúng tôi.

        Thỉnh thoảng, có những nhân viên của các đoàn thể trong những lực lượng Đồng Minh tới thăm chúng tôi, nhưng không ai có thể hiểu chúng tôi nhiều hơn là Bs Loge và Đại tá Hall. Họ đã nhận xét mọi việc được một khía cạnh thật rộng rãi... rộng rãi hơn cả sự nhận xét của tôi nữa. Họ đã xóa bỏ hết mọi sự lo âu sợ hãi và và nỗi căm thù oán giận trong tim chúng tôi. Và họ đã đem đến cho chúng tôi một niềm hy vọng mới mẻ về tương lai. Nhờ họ mà chúng tôi đã vượt qua, không mấy khó khăn, được một mùa Đông khốc liệt tiếp theo mùa Thu năm ấy.

        Khi nghĩ đến tấm lòng tốt của những người nói trên, tôi vững lòng tin tưởng rằng người ta rất có thể từ bỏ được hết mọi ý nghĩ báo thù họ... Và cho đến tận ngày hôm nay, tôi vẫn còn cảm thấy trái tim tôi tràn ngập một cảm giác nồng nhiệt êm đềm khi tôi nhớ tới chuỗi ngày qua cùng với những người bạn ấy.